Kuchnia

Jedzenie. Albania to królestwo smaków. W pierwszej kolejności - warzywa i
owoce. Można je kupić wszędzie- w sklepach, na targowiskach i w trasie, na
przydrożnych straganikach. Tutaj zjedzenie pomidora może przyprawić o
zachwyt a stwierdzenie to w żadnym wypadku nie jest przesadą z mojej strony.
Tajemnicą tak wyśmienitego smaku jest to, że wszystkie warzywa i owoce
hodowane są ekologicznie a wynika to z prostego faktu - albańscy rolnicy nie
mogą sobie pozwolić na import nawozów czy pestycydów. Oznacz a to, że poza
sezonem nie ma co się spodziewać możliwości zakupu świeżych owoców i
warzyw. Wtedy podstawę wszelkiego rodzaju surówek i sałatek stanowią
warzywa marynowane.
Biorąc pod uwagę fakt, ze Albania to kraj górzysty można się spodziewać tutaj
również wyśmienitej baraniny jak też przepysznych ryb z albańskich rzek, mórz i
jezior. Świeże ryby można zjeść na całym wybrzeżu lub tez w okolicach…. W
Tiranie cena wzrasta. Na południu zdarza się, że na trasie przez góry można
zakupić żywe ryby na przydrożnym straganie. Żądza zakupu i przyrządzenia na
dziko walczy wtedy ze zdrowym rozsądkiem.
Kuchnia albańska stanowi mieszankę kuchni greckiej, bałkańskiej i tureckiej, jest
bogata w śródziemnomorskie składniki, dla których oprócz pomidorów
charakterystyczne są oliwki i oliwa z oliwek. Droga do Vlory usiana jest
wzgórzami pokrytymi gajami oliwnymi a u przydrożnych kupców możemy
dokonać zakupu znakomitej, ręcznie tłoczonej oliwy z oliwek.

Typowo albańskim smakołykiem jest byrek, tania i bardzo popularna przekąska, którą
możemy kupić i w piekarniach, i w przydrożnych budkach z jedzeniem, i w restauracjach.
Dodajmy, że sława byrka już dawno temu przekroczyła granice Albanii – przekąskę, w mniej
bądź bardziej podobnej postaci możemy spotkać na całych Bałkanach. Byrek jest to rodzaj
placka ze zwiniętego ciasta z farszem mięsnym, warzywnym, serowym, kosztuje niewiele (ok.
50 leków) i z powodzeniem może służyć za śniadanie czy dodatek do obiadu.

Inną smaczną oraz tanią przekąską bardzo popularną wśród Albańczyków jest suflak. To
kawałki drobno krojonego pieczonego mięsa wieprzowego lub drobiowego, przypominające
grecki gyros lub turecki kebab. Suflak je się z frytkami, sałatkami oraz chlebem pita. Często
podaje się również jogurt (kos), bardzo praktyczny w upalne dni, których w Albanii nie
brakuje.

Albańczycy uwielbiają kawę, co każdy turysta przybywający do tego kraju dostrzeże w mig –
w każdym mieście, nawet małej miejscowości gdzieś w górach znajduje się kilka knajp
serwujących wyłącznie napoje, wśród których prym wiedzie kawa, zazwyczaj z ekspresu,
podawana w niewielkich filiżankach i z dodatkiem szklanki wody. Zwłaszcza w hotelach
zdarza się czasem, że do śniadania najpierw podadzą nam szklankę mleka, a dopiero potem
filiżankę kawy lub herbaty (znacznie rzadziej pijanej w Albanii).

Z napojów alkoholowych popularna jest oczywiście wyrabiana z owoców, często z winogron,
rakia, której jest tyle gatunków, ilu autorów tego mocnego trunku. Popularny jest też koniak
(słynny „Skanderbeg” nazwany tak od imienia bohatera narodowego Albanii). Poza tym pija

się wino oraz piwo (birra, np. Tirana, Korcza).

Jeśli chodzi o zgłębianie albańskich kulinariów, to akurat z tym turysta nie ma żadnego
problemu. Mnogość restauracji tych bardziej i tych mniej wykwintnych, barów, budek z
jedzeniem, bazarowych stoisk, kawiarni służy poznawaniu albańskiej kuchni.

Potrawy, desery, napoje etc., z którymi na pewno spotkacie się w Albanii:

Byrek – tania i popularna przekąska, zawijana ciasto wypełnione farszem mięsnym, serowym
lub warzywnym.

Suflak – cienko pokrojone i podsmażane mięso drobiowe lub wieprzowe, podawane z
frytkami, surówką i chlebem pita.

Qofte – grillowane kotleciki robione z podwójnie mielonego mięsa baraniego oraz
zmieszanego z nim mięsa wołowego.

Pilaf – uprażony ryż, który podaje się z warzywami, mięsem oraz wieloma przyprawami

Kos – naturalny jogurt.

Frutti e detit – owoce morza, powszechnie dostępne w restauracjach prowadzonych na
wybrzeżu.

Kaçkaval – twardy ser żółty, dostępny w każdym markecie.

Wszechobecne w Albanii są "bar caffe", gdzie podawana jest mała czarna kawa. Od samego
rana, do wieczora maleńkie restauracyjki oblegane są przez miejscowych, którzy prowadza
tam ożywione dyskusje. Jeżeli po drodze spotkacie trzy, cztery zabudowania, to na pewno w
jednym z nich będzie kawiarnia.

Paidhaqe - żeberka z grilla, najczęściej w restauracjach za miastami gdzie ludność wiejska ma
własne stada owiec i kóz spotkać można restauracje przy których są ustawione wielkie grille
na których opieka się całe obdarte ze skóry i pozbawione wnętrzności owce czy kozy.

Biftek - stek z łopatki lub schabu smażony lub grillowany, serwowany na ciepło. W menu
występuje w wielu nazwach w zależności od regionu i restauracji, mamy więc: Biftek i Beratit
- stek po beracku czyli mięsko w czerwonym winie, Biftek i skarës - grillowany skropiony
cytryną przyprawiony oregano.

Rosto - gicz cielęca opiekana na rożnie podawana z sosem lub sama.

Paçë koke - tradycyjna zupa z .... owczej głowy.

Kukurec - owcze jelita posiekane i podsmażone na oliwie w przyprawach, często serwowane
na patyczkach które się obgryza jak szaszłyk.

Fergesë - zielone papryki i cebula, usmażone razem, a następnie zmieszane z jajkiem i gjizë-
słonym twarożkiem i upieczone. Czasem fergesë podaje się z pieczoną wątróbką - Fergesë
me melçi.

Mish çomlek - kawałki mięsa cielęcego duszone w warzywach np. z cebulką lub szpinakiem
czy fasolą strąkową.

Turli - bukiet warzyw w którym warstwami przekłada się mięso - marchew, bakłażany,
ziemniaki, bamje. Mieso gotowane z cząstkami pomidorów. Samo bamje warte jest uwagi,
bo w Polsce się go nie jada (inna nazwa to okra, lub ketmia jadałna). Jest to warzywo
dostępne w sezonie letnim.

Shish qebap - cząstki mięsa - jagnięcina, wieprzowina i wołowina - marynowane, a następnie
nabite na szaszłyki na przemian z plastrami cebulki lub papryki i grillowane.

Qebap në leter – kawałki mięsa z kawałkami sera feta, zawinięte w folii aluminiowej i
upieczone w piecu.

Tavë Elbasani, tavë kosi – zapiekane: jagnięcina lub baranina w sosie z ubitych jaj i jogurtu i
to wszystko razem zapieczone. Jest też tave e dheut Tiranese - zapiekane wątróbki z serem
gjiza i pieprzem cayenne. Jest i tave me pace te Korces - zapiekana wołowina w warzywach
(pomidory, cebule, papryki, czarny bakłażan obowiązkowo a w lecie dodatkowo bamje). Tave
me patelxhane - jagnięcina z bakłażanem i gjizą. Mnóstwo wersji do wyboru do koloru.

Qofte - kotlety z mielonego mięsa i jaj, czasem w formie klopsów, czasem w kształcie cygar
lub lekko płaskich kotletów a la polskie mielone.

Qofte Korçe - kotlety mielone w sosie pomidorowym.