Kurkuma – właściwości lecznicze. Badania kliniczne

Kurkuma (Curcuma longa) to roślina uprawna, rosnąca w ciepłym klimacie, w wielu regionach

świata. Wywodzi się z Azji, a rośnie również np. w Ameryce Południowej. Wchodzi w skład

przyprawy curry, ale jest także wykorzystywana w medycynie tradycyjnej i coraz częściej

współczesnej.

Lecznicze zalety kurkumy znane są od setek lat. Słynie m.in. z właściwości przeciwzapalnych,

antyoksydacyjnych, przeciwnowotworowych, żółciopędnych, oczyszczających, diuretycznych,

hepatoprotekcyjnych, tonizujących i antymutagennych. To sprawia, że od dawna kurkumę

stosuje się w leczeniu wielu chorób, takich jak kolka, czerwonka, żółtaczka, schorzenia wątroby,

katar, ospa wietrzna, świerzb, przeziębienia, zapalenie spojówek i w schorzeniach dróg

moczowo-płciowych oraz w przypadkach niestrawności, a nawet reumatoidalnego zapalenia

stawów.

Wszechstronność kurkumy dość wcześnie skłoniła naukowców do jej dokładnego zbadania.

Zaczęto jak to zwykle bywa od analizy składu chemicznego. Pierwszą wyizolowaną substancją

(rok 1870) była kurkumina, odpowiedzialna za żółtą barwę rośliny. Kolejne wnioski z badań

potwierdziły niezwykłość zastosowań kurkumy w medycynie ludowej. Obecnie jest ona jedną z

najlepiej zbadanych roślin leczniczych, a ilość patentów, w jakich została uwzględniona

przekracza 600. Również liczba artykułów w prasie naukowej poświęconych kurkumie jest

imponująca.

Wracając do kurkuminy, dziś już wiadomo, że jest ona substancją odpowiedzialną za całą

aktywność terapeutyczną kurkumy. Po pierwsze działa antyoksydacyjnie, czyli

przeciwutleniająco, co jest istotne gdyż wymiata wolne rodniki odpowiedzialne za powstawanie

tzw. chorób cywilizacyjnych. Aby zobrazować czym jest oksydacja wystarczy wyobrazić sobie

masło wystawione przez dłuższy czas na działanie powietrza i temperatury. Wiadomo

powszechnie, iż takie masło szybko zjełczeje. Podobne procesy zachodzą w organizmie.

Należy więc zawsze pamiętać o antyoksydantach, które zapobiegają utlenianiu, czyli „jełczeniu”

naszego organizmu. Po drugie kurkumina działa przeciwzapalnie, obniżając poziom histaminy i

wzmagając naturalną produkcję kortizonu. Po trzecie przeciwdziała zlepianiu się płytek krwi, co

wpływa na poprawę krążenia, jednocześnie chroniąc nas przed arteriosklerozą. Po czwarte

chroni wątrobę przed czynnikami toksycznymi. Istnieje także wiele dowodów na

kanceroprewencyjne działanie kurkuminy. A w ostatnich testach laboratoryjnych okazało się, że

ma właściwości inhibicyjne w stosunku do wirusa HIV.

1 / 4

Kurkuma – właściwości lecznicze. Badania kliniczne

 

Badania kliniczne

Kurkuma i dyspepsja

116 pacjentów z 5 szpitali w Indiach poddano leczeniu nadkwasoty i wzdęć. Podzielono ich na

trzy grupy. 41 osób przyjmowało placebo, 36 osób znalazło się w grupie otrzymującej lek

przeciw wzdęciom i 39 w grupie otrzymującej kurkumę. Każdy z pacjentów otrzymywał po 2

kapsułki placebo, leku przeciw wzdęciom lub wyciągu z kurkumy – 4 razy dziennie przez

siedem dni. Badania wykazały, że kurkuma jest równie skuteczna w przypadku niestrawności,

co farmaceutyki tradycyjnie zalecane na wzdęcia. Rezultaty tych testów klinicznych

opublikowano w J Med Assoc Thai. 1989 Nov;72 (11):613-20

Martwicze zmiany skórne w przebiegu nowotworu

Wyniki tych badań opublikowano w Tumori 28 lutego 1987 roku, a przedmiotem dociekań było

działanie alkoholowego wyciągu z kurkumy i maści sporządzonej z kurkuminy. Wyciąg i maść

zastosowano u pacjentów z martwiczymi zmianami skórnymi wywołanymi chorobami

nowotworowymi. W prawie 90 proc. przypadków zanotowano osłabienie wydzielanej przez

wykwity woni, a niemal we wszystkich przypadkach zanik swędzenia. Ok. 10 proc. pacjentów

odczuło zmniejszenie bólu związanego ze zmianami, a w kilku przypadkach skutek taki

utrzymywał się przez wiele miesięcy. Zaledwie u jednej osoby nie nastąpiło polepszenie.

Alkoholowa choroba wątroby

Jakiś czas temu świat obiegła sensacyjna informacja, że oto naukowcy amerykańscy, fińscy i z

Hongkongu odkryli, iż kurkumina może zapobiegać aktywacji czynnika genetycznego

wywołującego zapalenie wątroby i w efekcie prowadzącego do jej marskości. Badania

przeprowadzono na szczurach, dzieląc je na cztery grupy. Jednej z nich podawano tran oraz

2 / 4

Kurkuma – właściwości lecznicze. Badania kliniczne

alkohol etylowy, drugiej tran oraz dekstrozę, trzecia otrzymywała to samo, co pierwsza oraz

kurkuminę, a czwarta grupa to, co grupa druga plus oczywiście kurkuminę. Okazało się, że

szczury karmione tranem i alkoholem miały stłuszczoną wątrobę i nabawiły się marskości. Jeśli

jednak dodatkowo były karmione kurkuminą, żadna z tych chorób ich nie dotknęła. Dieta

zawierająca alkohol w porównaniu z dietą zawierającą dekstrozę prowadziła do większego

wiązania nuklearnego czynnika kappa B, odpowiedzialnego za uszkodzenia wątroby. Okazało

się też, że kurkumina zapobiegała aktywacji czynników kappa B u szczurów, którym podawano

alkohol. W badaniach tych po raz pierwszy udało się wskazać, że kurkumina zapobiega

alkoholowym chorobom wątroby. Wyniki tych badań opublikowano w 2003 roku w lutowym

numerze American Journal of Physiology – Gastrointestinal and Liver Physiology.

Rak jelit i odbytnicy

W 2001 roku w Clinical Cancer Research ukazał się artykuł na temat brytyjsko-amerykańskich

badań dotyczących doustnego podawania pacjentom z rakiem jelit i odbytnicy wyciągu z

kurkumy. 15 pacjentom z rakiem jelit i odbytnicy odpornym na chemioterapię przez okres do 4

miesięcy podawano standaryzowany wyciąg z kurkumy w ilości od 440 do 2200 mg dziennie. A

oto cytat z artykułu, będącego streszczeniem badań: „(...) Stan jednej trzeciej pacjentów

biorących udział w tych badaniach był przez 3 miesiące lub dłużej stabilny, a u jednego z nich

wyciąg z kurkumy mógł mieć związek z obniżeniem się poziomu markerów i remisją guza (...).

Prawdopodobieństwo, że pacjenci z rakiem jelit i odbytnicy skorzystają na przyjmowaniu

wyciągu z kurkumy związane jest z większymi dawkami i potrzebne są dalsze badania,

zakrojone na szerszą skalę, z udziałem grup kontrolnych”.

 

Na wymienionych wyżej badaniach nie kończy się ich wykaz. Oczywiście potrzeba jeszcze lat,

by w pełni udało się wykorzystać możliwości lecznicze kurkumy, choć już dzisiaj pozostaje ona

przedmiotem szczególnego zainteresowania naukowców, a w praktyce wchodzi w skład

niezliczonej ilości opracowanych patentów leczniczych. Zanim jednak pojawi się jakaś

syntetyczna kurkumina wszyscy korzystać będziemy z substancji naturalnej zawartej w

kurkumie. Może to i lepiej, wszak pamiętamy jak było z syntetyczną chininą. Po pierwszych

spektakularnych sukcesach okazało się, że dziś w niektórych regionach świata (Indochiny) nie

jest ona w ogóle skuteczna, a milionom osób podawano tam coś, co w ogóle nie działało.

 

3 / 4

Kurkuma – właściwości lecznicze. Badania kliniczne

Jacek Godek

4 / 4