Operator_urzadzen_przemyslu_ceramicznego_813[01].O1.02

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Normalizacja w rysunku technicznym maszynowym. Przybory i materiały

rysunkowe

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Rzutowanie. Przekroje i widoki

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Wymiarowanie

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Oznaczenia dodatkowe na rysunkach

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Rysunki maszynowe i inne. Dokumentacja techniczna

5.5.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela „Posługiwanie się dokumentacją

techniczną”, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej
w zawodzie operator urządzeń przemysłu ceramicznego 813[01].

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

cele kształcenia– wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

ewaluację osiągnięć ucznia,

−

wykaz literatury, z jakiej można korzystać podczas zajęć.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem:

−

pokazu z objaśnieniem,

−

metody tekstu przewodniego,

−

metody projektów,

−

ćwiczeń praktycznych.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia ewaluacji osiągnięć ucznia, nauczyciel może posłużyć się

zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym różnego rodzaju
zadania.
W tym rozdziale podano również:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktacje zadań,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

813[01].O1

Techniczne podstawy zawodu

813[01].O1.02

Posługiwanie się dokumentacją

techniczną

813[01].O1.03

Stosowanie materiałów

konstrukcyjnych i narzędziowych

813[01].O1.06

Stosowanie podstawowych technik

wytwarzania części maszyn

813[01].O1.01

Przestrzeganie przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej oraz

ochrony środowiska

813[01].O1.04

Rozpoznawanie elementów maszyn

i mechanizmów

813[01].O1.05

Analizowanie układów elektrycznych

i automatyki przemysłowej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

wyjaśnić znaczenie normalizacji w rysunku w technice,

–

skorzystać z norm rysunku technicznego,

–

scharakteryzować przyrządy i materiały do szkicowania,

–

wykonać szkice figur płaskich w rzutach prostokątnych,

–

wykonać szkice brył geometrycznych w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych,

–

przedstawić element w koniecznej ilości rzutów,

–

wykonać szkice typowych części maszyn,

–

zwymiarować szkice części maszyn,

–

odczytać rysunki maszynowe,

–

odczytać uproszczenia rysunkowe,

–

wykonać rysunki typowych elementów maszyn,

–

rozróżnić rysunki techniczne,

–

odczytać schemat kinematyczny maszyny lub urządzenia wykorzystywanego w
procesach ceramicznych,

–

odczytać schematy układów hydraulicznych i pneumatycznych,

–

odczytać dokumentację techniczną, dokumentację konstrukcyjną
i technologiczną,

–

określić na podstawie dokumentacji technicznej elementy składowe maszyny lub
urządzenia,

–

korzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Operator urządzeń przemysłu ceramicznego 813[01]

Moduł:

Techniczne podstawy zawodu 813[01].O1

Jednostka modułowa:

Posługiwanie się dokumentacją techniczną 813[01].O1.02

Temat: Wykonywanie szkiców typowych części maszyn.

Cel ogólny: Zapoznanie uczniów z typowymi częściami maszyn i wykształcenie umiejętności

wykonania szkiców technicznych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

rozpoznać typowe części maszyn,

–

wykonać szkic techniczny typowych części maszyn.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
–

organizowania i planowania pracy,

Metody nauczania–uczenia się:
–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:
–

Poradnik dla ucznia,

–

brystol i przybory rysunkowe,

–

literatura wskazana przez nauczyciela.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

praca indywidualna.

Czas: 60 minut.

Uczestnicy:
–

uczniowie zasadniczej szkoły zawodowej kształcącej w zawodzie operator urządzeń
przemysłu ceramicznego.

Przebieg zajęć:
Część wprowadzająca:

Nauczyciel przedstawia zasady pracy na zajęciach, zwraca uwagę na organizację miejsca

pracy  kreślarza.  Uczniowie  przygotowują  swoje  miejsce  pracy  (mocują  arkusz  brystolu,
porządkują  przybory  rysunkowe).  Nauczyciel  rozdaje  dla  każdego  ucznia  przygotowane
pomoce  dydaktyczne:  bryłę  geometryczną,  element  łączeniowy  np.  śrubę,  nakrętkę,  nit,
łożysko.

Zadanie dla uczniów:
–

wykonaj w dimetrii ukośnej, szkic bryły geometrycznej oraz szkic elementu
łączeniowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Operator urządzeń przemysłu ceramicznego 813[01]

Moduł:

Techniczne podstawy zawodu 813[01].O1

Jednostka modułowa:

Posługiwanie się dokumentacją techniczną 813[01].O1.02

Temat: Przedstawianie elementów w koniecznej ilości rzutów.

Cel ogólny: Zapoznanie uczniów ze sposobem rzutowania prostokątnego i metodą koniecznej

ilości rzutów.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

wyjaśnić na czym polega rzutowanie prostokątne,

–

określić nazwy rzutni,

–

wyjaśnić zasadę optymalizacji ilości rzutów elementów,

–

samodzielnie rysować rzuty elementów.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
–

organizowania i planowania pracy,

–

prezentacji efektów swojej prac.

Metody nauczania–uczenia się:
–

burza mózgów,

–

ćwiczenie praktyczne,

–

pokaz z objaśnieniem.

Środki dydaktyczne:
–

bryły geometryczne,

–

literatura wskazana przez nauczyciela.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

praca indywidualna,

–

praca w zespołach 2–4 osobowych.

Czas: 60 minut.

Uczestnicy:
–

uczniowie zasadniczej szkoły zawodowej kształcącej w zawodzie operator urządzeń
przemysłu ceramicznego

Przebieg zajęć:
Część wprowadzająca:
1. Nauczyciel przedstawia zasady pracy na zajęciach, dzieli uczestników na zespoły

i przydziela każdemu zespołowi zadania, rozdaje każdemu zespołowi różnorodne bryły
geometryczne, brystol i przybory rysunkowe; każdy zespół wybiera przewodniczącego.
Zadania dla każdego zespołu:

–

wybrać bryłę, dla której jeden rzut będzie jednoznacznym zapisem jej kształtu,

–

wybrać bryłę, dla której należy wykonać dwa rzuty, aby oddać jej kształt,

–

wybrać bryłę, dla której konieczne jest wykonanie trzech rzutów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Normalizacja w rysunku technicznym maszynowym.

Przybory i materiały rysunkowe

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenia 1

Rozdziel normy do odpowiednich pól. Zwróć uwagę na opis zawartości pól.

EN–99/M–1234–03; PN–EN–2003/E–2345; PN–86/B–2468; ISO–2003/M–0112;
PN EN/87/M–2112; BN–99/E–0034–01; ISO–98/B–0245; PN–77/B–2099; EN 2000/E–0099.

Wskazówki do realizacji
Przed rozpoczęciem zadania nauczyciel aktywizuje uczniów do dyskusji o znaczeniu

normalizacji oraz o różnych rodzajach norm. przypomniana zostaje zasada oznaczania norm.

Następnie uczniowie pracują indywidualnie. Pierwszych pięciu uczniów przedstawia

wykonanie pracy nauczycielowi i otrzymuje oceny. Po upływie wyznaczonego czasu,
pozostali uczniowie prezentują swoją pracę. Czas wykonania 10 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować znaczenie symboli literowych norm,
2)  przyporządkować symbole do odpowiednich pól,
3)  zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

burza mózgów,

−

ćwiczenie praktyczne.

Normy europejskie

Normy polskie

Normy

międzynarodowe

Normy europejskie

obowiązujące

w Polsce

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

Poradnik dla ucznia,

−

arkusz z zadaniem,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenia 2

Do wykonywania opisów rysunków technicznych stosowane jest pismo techniczne.

Na rysunku pokazano wzory liter i cyfr oraz niektórych znaków pisma rodzaju B pochyłego,
zgodnie z normą PN-80/N-01606. Zapisz na otrzymanym papierze milimetrowym swoje dane
osobowe: imię i nazwisko; data urodzenia; miejsce urodzenia; adres zamieszkania. Pamiętaj
o zastosowaniu odpowiednich przyborów rysunkowych.

Rysunek do ćwiczenia. Wzory pisma technicznego rodzaju B pochyłego [4, s. 13]

Wskazówki do realizacji
Na wstępie nauczyciel przypomina uczniom o obowiązku zorganizowania miejsca pracy:

zamocowaniu papieru milimetrowego; przygotowaniu odpowiednich przyborów do realizacji
zadania; sprawdzeniu oświetlenia na stanowisku pracy. Przypomina o potrzebie właściwego
rozmieszczenia tekstu na papierze milimetrowym i o staranności w pracy.

Uczniowie pracują indywidualnie Po upływie czasu, uczniowie kolejno prezentują efekty

ćwiczenia i otrzymują ocenę. Czas wykonania 45 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  dokładnie przeanalizować rysunek,
2)  rozplanować na papierze milimetrowym rozmieszczenie zapisów,
3)  wpisać swoje dane osobowe,
4)  zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Rzutowanie. Przekroje i widoki

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenia 1

Wykonaj rzutowanie prostokątne trójkąta prostokątnego równoległego do rzutni

poziomej, którego przeciwprostokątna jest równoległa do rzutni pionowej. Wymiary
przyprostokątnych wynoszą: a = 5 cm, b = 6 cm.

Wskazówki do realizacji
Przed rozpoczęciem zadania należy przypomnieć zasady rzutowania prostokątnego.

Uczniowie powinni zorganizować miejsce pracy: przymocować brystol; dobrać odpowiednie
przybory do rysowania; zwrócić uwagę na właściwe oświetlenie stanowiska pracy.

Po upływie wyznaczonego czasu na wykonanie ćwiczenia uczniowie przedstawiają

rozwiązanie zadania. Następnie porządkują stanowisko pracy. Czas wykonania zadania
45 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  narysować układ rozwinięty (płaski) rzutni I, II, III,
2)  narysować trójkąt zgodnie z zaleceniami w ćwiczeniu,
3)  wykonać rzuty trójkąta na trzy rzutnie,
4)  zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

brystol formatu A4,

−

przybory do rysowania,

−

Poradnik dla ucznia.

Ćwiczenia 2

Wykonaj rzutowanie prostokątne walca, którego podstawa jest równoległa do rzutni

bocznej. Promień podstawy walca r = 1,5 cm; wysokość walca h = 7 cm.

Wskazówki do realizacji
Przed rozpoczęciem zadania należy przypomnieć zasady rzutowania prostokątnego.

Uczniowie powinni zorganizować miejsce pracy: przymocować brystol; dobrać odpowiednie
przybory do rysowania; zwrócić uwagę na właściwe oświetlenie stanowiska pracy..

Po upływie wyznaczonego czasu na wykonanie ćwiczenia uczniowie przedstawiają

rozwiązanie zadania. Następnie porządkują stanowisko pracy. Czas wykonania zadania
45 minut.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

brystol formatu A

−

przybory do rysowania,

−

Poradnik dla ucznia.

Ćwiczenia 3

Wykonaj dimetrię ukośną sześcianu o boku a = 10 cm.

Wskazówki do realizacji
Przed rozpoczęciem zadania należy przypomnieć zasady rysowania przedmiotów

w dimetrii ukośnej. Uczniowie powinni zorganizować miejsce pracy: przymocować brystol;
dobrać odpowiednie przybory do rysowania; zwrócić uwagę na właściwe oświetlenie
stanowiska pracy.

Po upływie wyznaczonego czasu na wykonanie ćwiczenia uczniowie przedstawiają

rozwiązanie zadania. Następnie porządkują stanowisko pracy. Czas wykonania zadania
20 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  naszkicować układ osi współrzędnych dimetrii ukośnej,
2)  narysować sześcian w układzie z zachowaniem wartości skrótów,
3)  zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

brystol formatu A

−

przybory do rysowania,

−

Poradnik dla ucznia.

Ćwiczenia 4

Wykonaj przekrój walca płaszczyzną, na której leży wysokość walca. Wymiary walca:

promień podstawy r = 3 cm; wysokość walca h = 12 cm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed rozpoczęciem zadania należy przypomnieć zasady wykonywania przekroju..

Uczniowie powinni zorganizować miejsce pracy: przymocować brystol; dobrać odpowiednie
przybory do rysowania; zwrócić uwagę na właściwe oświetlenie stanowiska pracy.

Po upływie wyznaczonego czasu na wykonanie ćwiczenia uczniowie przedstawiają

rozwiązanie zadania. Następnie porządkują stanowisko pracy. Czas wykonania zadania
20 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  naszkicować walec zachowując jego parametry (wymiary),
2)  zastosować zasady wykonywania przekroju,
3)  zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

brystol formatu A

−

przybory do rysowania,

−

Poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Wymiarowanie

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenia 1

Wskaż zasady wymiarowania, które zostały zastosowane przy wymiarowaniu przedmiotu

przedstawionego na rysunku.

Rysunek do ćwiczenia 1

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel w formie repetytorium, przypomina

wiadomości o: elementach wymiarowania; zasadach obowiązujących przy wymiarowaniu.
Uczniowie pracują indywidualnie. Uczniowie wybrani przez nauczyciela, kolejno prezentują
rozwiązania. Czas wykonania 10 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przypomnieć sobie jakie są zasady wymiarowania,
2)  przeanalizować dokładnie sposób zwymiarowania zastosowany na rysunku,
3)  zapisać zastosowane zasady,
4)  zaprezentować ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz z zadaniem,

−

notatnik,

−

Poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenia 2

Zwymiarować przedmiot przedstawiony na rysunku i opisać zastosowane zasady

wymiarowania. Przedmiot jest płaski o grubości 3 mm.

Rysunek do ćwiczenia 2

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel w formie repetytorium, przypomina

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować rysunek przedstawiony w ćwiczeniu,
2)  przypomnieć sobie zasady wymiarowania,
3)  przypomnieć sobie znaki wymiarowe,
4)  dobrać odpowiednie zasady wymiarowania i zastosować je,
5)  zaprezentować ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz z zadaniem,

−

przybory rysunkowe,

−

Poradnik dla ucznia.

Ćwiczenia 3

Oceń poprawność zastosowania zasad wymiarowania w dwóch zamieszczonych

w ćwiczeniu przypadkach. Uzasadnij swoja ocenę i dokonaj poprawy wymiarowania
przedmiotów.

Rysunek do ćwiczenia 3

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel w formie repetytorium, przypomina

wiadomości  o  zasadach  obowiązujących  przy  wymiarowaniu.  Uczniowie  pracują
indywidualnie.  Przedstawiają  nową  wersję  zwymiarowanego  prawidłowo  rysunku
z uzasadnieniem decyzji. Pięciu uczniów, którzy najszybciej wykonają zadanie, przedstawiają
do  sprawdzenia  nauczycielowi  wynik  ćwiczenia.  Otrzymują  oceny  za  rozwiązane  zadanie.
Po upływie wyznaczonego czasu  na wykonanie ćwiczenia pozostali uczniowie przedstawiają
rozwiązanie zadania. Czas wykonania zadania 25 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować rysunki,
2)  ocenić sposób zwymiarowania przedmiotów,
3)  dokonać korekty,
4)  narysować przedmioty i prawidłowo je zwymiarować,
5)  zaprezentować ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

brystol,

−

przybory do rysowania,

−

Poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Oznaczenia dodatkowe na rysunkach

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenia 1

Wyjaśnij znaczenie dodatkowych oznaczeń znajdujących się na rysunkach 1, 2, 3, 4

w procesie wykonywania przedmiotów.

Rys. 1. do ćwiczenia 1

Rys. 2. do ćwiczenia 1

Rys. 3. do ćwiczenia 1

Rys. 4. do ćwiczenia 1

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenia poprzedza dyskusja na temat dodatkowych oznaczeń stosowanych na

rysunkach technicznych. Uczniowie rysują na papierze zapamiętane symbole oznaczeń.

Uczniowie pracują indywidualnie Po zakończeniu ćwiczenia uczniowie prezentują swoją

pracę. Czas wykonania 25 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przypomnieć sobie symbole graficzne dodatkowych oznaczeń stosowane na rysunkach,
2)  rozpoznać symbole na rysunkach,
3)  określić znaczenie symboli dla procesy wykonania przedmiotów,
4)  zaprezentować ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz z zadaniem,

−

Poradnik dla ucznia,

−

papier, mazaki,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenia 2

Przeanalizuj rysunek i określ: wartość nominalną wymiaru; odchyłkę dolną; odchyłkę

górną; tolerancję wymiaru; wymiar graniczny dolny; wymiar graniczny górny.

Rysunek do ćwiczenia 2

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w indywidualnie. Pierwszych pięciu uczniów przedstawia wynik

obliczeń z uzasadnieniem do oceny nauczycielowi. Po upływie czasu pracy pozostali
uczniowie prezentują się. Czas przygotowania 10 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przypomnieć sobie na czym polega tolerowanie wymiaru i jak się je oznacza,
2)  odnaleźć w poradniku poznane wzory i zastosować je,
3)  zaprezentować ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz z zadaniem,

−

Poradnik dla ucznia.

Ćwiczenia 3

Na rysunku przedstawiono część przedmiotu. Zaznacz stosując poznane symbole

oznaczeń dodatkowych: odchyłkę okrągłości części rzędu 0,1 mm i chropowatości
powierzchni R

= 3,6 µm.

Rysunek do ćwiczenia 3

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują indywidualnie. Uczniowie, wybrani przez nauczyciela, kolejno

prezentują rozwiązania. Czas wykonania 10 minut.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Rysunki maszynowe i inne. Dokumentacja techniczna

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenia 1

Rysunki przedstawiają sprężynę śrubową spiralną. Przyporządkuj rysunkom odpowiednie

nazwy: rysunek uproszczony; rysunek szczegółowy; rysunek schematyczny i uzasadnij swoją
decyzję. Wykonaj szkic sprężyny w uproszczeniu.

Rysunek do ćwiczenia 1

Wskazówki do realizacji
Nauczyciel w ramach repetytorium przypomina jakie są rodzaje rysunków technicznych.

Uczniowie pracują w indywidualnie. Po zakończeniu pracy przeprowadzają dyskusję. Czas
wykonania 10 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie na czym polega podział rysunków na szczegółowe, uproszczone

i schematyczne,

2)  rozpoznać rysunki,
3)  przyporządkować nazwy rysunkom,
4)  wykonać szkic sprężyny w uproszczeniu,
5)  zaprezentować ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz z zadaniem,

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenia 2

Przeanalizuj rysunek kinematyczny urządzenia i wskaż zespoły mechanizmów, których

schematy są na rysunku – zaznacz je w kółku i opisz ich budowę.

Wykonaj szkic zespołu napędowego urządzenia.

Rysunek do ćwiczenia 2

Wskazówki do realizacji
Nauczyciel przypomina co to jest rysunek kinematyczny. Dzieli klasę na 5 grup.

Uczniowie odszukują w „Poradniku dla ucznia” rysunki przedstawiające schematy
mechanizmów. Zaznaczają na rysunku kinematycznym zauważone schematy mechanizmów.
Każda grupa przedstawia odczytaną budowę przyporządkowanego jej schematu mechanizmu.
Po zakończeniu pracy przeprowadzają dyskusję. Czas wykonania 45 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1)  odszukać na schemacie kinematycznym zespoły mechanizmów składowych,
2)  odnaleźć w Poradniku poznane schematy mechanizmów,
3)  przyporządkować schematy do zaznaczonych zespól mechanizmów,
4)  rozpoznać elementy budowy mechanizmów,
5)  wykonać szkic zespołu napędowego urządzenia,
6)  zaprezentować ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

poszukiwanie informacji, ćwiczenia,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz z zadaniem,

−

Poradnik dla ucznia.

Ćwiczenia 3

Na rysunku przedstawiono schemat technologiczny procesu automatycznego ważenia

surowca. Przeanalizuj schemat. Opisz urządzenia uczestniczą w procesie automatycznego
ważenia surowca oraz przebieg procesu automatycznego ważenia surowca.

Rysunek do ćwiczenia 3

Wskazówki do realizacji
Nauczyciel w ramach repetytorium przypomina o pojęciu schematu technologicznego.

Uczniowie pracują w indywidualnie. Po zakończeniu pracy przeprowadzają dyskusję. Czas
przygotowania 20 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować schemat i rozpoznać urządzenia zaznaczone na nim,
2)  odczytać zasadę działania procesu ważenia surowca,
3)  zaprezentować ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz z zadaniem,

−

Poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Posługiwanie się dokumentacją
techniczną”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1–15 są poziomu podstawowego,

−

zadania 16–20 są poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 4 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. d, 3. d, 4. d, 5. c, 6. c 7. c, 8. a, 9. d, 10. a, 11. d,
12. b, 13. a, 14. b, 15. b, 16. a, 17. b, 18. b, 19. c, 20. b.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Wskazać instytucję prowadzącą w Polsce
prace normalizacyjne

Określić informację zaszyfrowaną w opisie
normy

Rozpoznać rodzaj normy

Rozpoznać normatywną symbolikę wielkości
formatów arkuszy

Rozpoznać właściwy zapis podziałki

Określić przybory rysunkowe

Określić wielość formatu arkusza w stosunku
do innego arkusza

Rozpoznać rodzaj rysunku technicznego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Określić rodzaj rzutu prostokątnego

Zakwalifikować dane połączenie do właściwej
grupy

Rozpoznać rodzaj połączenia po oznaczeniu na
rysunku technicznym

12 Rozpoznać symbol gwintu

13 Określić funkcje zespołu mechanizmu

14 Odczytać uproszczenie rysunkowe sprzęgła

15 Odczytać uproszczenie rysunkowe przekładni

Określić działanie zespołu mechanizmu na
podstawie schematów kinematycznych

17 Określić obraz rzutu

18 Odczytać uproszczenie rysunkowe hamulca

Wskazać rodzaj układu na podstawie danego
zespołu mechanizmowego

20 Odczytać rysunek technologiczny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4.  Przeprowadź  z  uczniami  próbę  udzielania  odpowiedzi  na  takie  typy  zadań  testowych,

jakie będą w teście.

5.  Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6.  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7.  Rozdaj  uczniom  zestawy  zadań  testowych  i karty odpowiedzi, podaj  czas  przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. 5 minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

10.  Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11.  Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12.  Przeprowadź  analizę  uzyskanych  wyników  sprawdzianu  i  wybierz  te  zadania,  które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test  zawiera  20  zadań  dotyczących  posługiwania  się  dokumentacją  techniczną.

Wszystkie zadania są zadaniami wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest
prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi: zaznacz prawidłową

odpowiedź X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności: I część– poziom podstawowy,

II część – poziom ponadpodstawowy.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

9. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. W Polsce prace normalizacyjne prowadzi

a)  parlament.
b)  PKNM i J.
c)  sejm.
d)  rząd.

2. W numerze normy PN-82/M-01158, zapis 82 oznacza

a)  normę dotyczącą przemysłu maszynowego.
b)  kolejny numer normy w dziale branżowym.
c)  skrót nazwy Polska Norma.
d)  rok zatwierdzenia normy.

3. Nowa norma europejska ma symbol

a) PN-EN

b) ISO.

c) PN

d) EN

4. Formaty zwykłe arkuszy oznacza się

a) A

, B

, C

, D

b) A

, A

, B

c) A, B, A4, B4.
d) A

, A

5. Do podziałek pomniejszających nie należą podziałki

a)  1:2, 50:1, 1:1.
b)  20:1, 5:1, 1:100.
c)  1:10, 1:100, 1:50.
d)  1:100, 1:50, 20:1, 1:1.

6. Do przyborów rysunkowych należą

a) kredka, ołówek, gumka, rapidograf.

b)  linijka, pióro „Redis”, kalka techniczna, długopis.
c)  ołówek z grafitem HB, pióro „Redis”, kątomierz.
d)  ekierka, cyrkiel, linijka, mazak.

7. Format A

jest krotnością formatu A

. Wartość krotności wynosi

a)  2.
b)  3.
c)  4.
d)  8.

8. Rysunek techniczny przedstawiający jedną część, to rysunek

a)  części.
b)  częściowy.
c)  zestawczy.
d)  złożeniowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Rzut prostokątny przedmiotu na rzutnię I, to rzut

a)  pionowy.
b)  boczny.
c)  prawy.
d)  poziomy.

10. Połączenia spawane, to połączenia

a) nierozłączne.
b) termiczne.

c) plastyczne.
d) rozłączne.

11. Na rysunku przedstawiono połączenie

a) zgrzewane.
b) spawane.

c) kołkowe.

d) nitowe.

12. M8-6H, to symbol

a)  gwintu zewnętrznego.
b)  gwintu wewnętrznego.
c)  spoiny.
d)  lutu.

13. Mechanizm zapadkowy służy do przekształcenia ruchu

a)  ciągłego na przerywany.
b)  przerywanego na ciągły.
c)  liniowego na obrotowy.
d)  obrotowego na liniowy.

14. Symbol przedstawiony na rysunku oznacza

a) przekładnię.
b) sprzęgło.

c) hamulec.
d) łożysko.

15. Na schemacie przekładni pasowej jest stosowany

a)  pas płaski.
b)  pas okrągły.
c)  łańcuch.
d)  pas klinowy.

16. Zamianę ciągłego ruchu obrotowego korby r na przerywany ruch obrotowy krzyża

umożliwia
a) krzyż maltański.
b) mechanizm krzywkowy.

c) mechanizm kulisty.
d) mechanizm korbowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Obrazem rzutu na rzutnię II, trójkąta prostokątnego przedstawionego na rysunku,

położonego równolegle do rzutni II, jest
a) przyprostokątna a.

b) trójkąt prostokątny.

c) przeciwprostokątna c.

d) przyprostokątna b.

18. Elementy przedstawione na rysunku, to hamulce

a)  szczękowe.
b)  płytowe.
c)  taśmowe.
d)  stożkowe.

19. Przekładnia pasowa jest elementem układu

a)  sterowniczego.
b)  regulacyjnego.
c)  napędowego.
d)  zabezpieczeń.

20. Na rysunku technologicznym przedstawiony jest proces

a)  rozdrabniania surowców plastycznych.
b)  rozdrabniania surowców schudzających.
c)  przygotowania mas plastycznych.
d)  mielenia surowców plastycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko: ..........................................................................................................................

Posługiwanie się dokumentacją techniczną

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Posługiwanie się dokumentacją
techniczną”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1–15 są poziomu podstawowego,

−

zadania 16–20 są poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

–

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

–

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

–

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

–

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. a, 3. a, 4. c, 5. b, 6. b 7. d, 8. b, 9. a, 10. a, 11. c,
12. b 13. d, 14. a, 15. d, 16. d, 17. b, 18. a, 19. c, 20. c.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić obszar obowiązywania normy z jej
symbolu literowego

Określić informację zaszyfrowaną w opisie
normy

Rozpoznać rodzaje norm

Rozpoznać normatywną symbolikę wielkości
formatów arkuszy

Rozpoznać właściwy zapis podziałki

Określić właściwy przybór rysunkowy

Określić wielkość formatu arkusza
w stosunku do innego arkusza

Rozpoznać rodzaj rysunku technicznego

Określić wartość skrócenia w dimetrii

Zakwalifikować dane połączenie do
właściwej grupy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozpoznać rodzaj połączenia po oznaczeniu
na rysunku technicznym

12 Rozpoznać symbol tolerowania wymiarów

13 Rozpoznać symbol odchyłki

14 Odczytać uproszczenie rysunkowe wału

15 Odczytać rysunek schematyczny przekładni

Odczytać działanie elementu zastosowanego
w mechanizmie używanym na schemacie
kinematycznym

17 Określić obraz rzutu

18 Odczytać rysunek schematyczny

Przyporządkować przekładnię do właściwego
układu

20 Odczytać rysunek technologiczny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

jakie będą w teście.

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Pięć minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

Wszystkie zadania są zadaniami wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest
prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi: zaznacz prawidłową

odpowiedź X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności: I część– poziom podstawowy,

II część – poziom ponadpodstawowy.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

9. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Nowa norma europejska przyjęta przez Polskę jako obowiązująca ma oznaczenie

a)  PN.
b)  ISO.
c)  EN.
d)  PN-EN.

2. W numerze normy PN-82/M-01158, zapis M oznacza normę

a) dotyczącą przemysłu maszynowego.

b) branżową

c) międzynarodową.
d) rysunku schematycznego

3. Norma „Rysunek techniczny” wydana przez PKNM i J jest normą

a) obowiązującą

b) dobrowolną.

c) branżową

d) zadeklarowaną.

4. Formaty zwykłe arkuszy nie oznacza się

a) A

, A

b) A

, A

c) A, B, A4, B4.
d) A

, A

5. Do podziałek powiększających należą podziałki

a)  1:2, 50:1, 1:1.
b)  20:1, 5:1, 100:1.
c)  1:10, 1:100, 1:50.
d)  1;100, 1;50, 20;1, 1;1.

6. Do przyborów rysunkowych należy trójkąt z kątami

a) 30°/30°/120°

i 30°/60°/90°.

b) 45°/45°/90°

i 30°/60°/90°.

c) 45°/45°/90°

i 60°/60°/60°.

d) 30°/45°/105°

i 30°/60°/90°.

7. Format A

×3 (297

630 mm), to format

a)  typowy.
b)  zwykły.
c)  podstawowy.
d)  pochodny.

8. Rysunek techniczny przedstawiający fragment maszyny, to rysunek

a)  części.
b)  częściowy.
c)  zestawczy.
d)  złożeniowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Skrócenia w dimetrii mają wartości

a)  dwa skrócenia -1, trzecie skrócenie – 0,5.
b)  trzy skrócenia – 1.
c)  dwa skrócenia -1, trzecie skrócenie – 0,6.
d)  trzy skrócenia – 0,5.

10. Połączenia nitowe, to połączenia

a) nierozłączne.
b) termiczne.

c) plastyczne.
d) rozłączne.

11. Na rysunku przedstawiono połączenie

a) zgrzewane.
b) spawane.

c) gwintowe.
d) nitowe.

12.

+
+

, to symbol

a)  gwintu zewnętrznego.
b)  tolerancji wymiaru.
c)  powierzchni niklowanej.
d)  powierzchni zgrzanej.

13. Symbol przedstawiony na rysunku oznacza odchyłkę

a)  równoległości.
b)  symetrii.
c)  liniowości.
d)  płaskości.

14. Rysunek uproszczony elementu przedstawia

a) wał.
b) sprzęgło.

c) hamulec.
d) przekładnię.

15. Na schemacie znajduje się przekładnia

a)  łańcuchowa.
b)  pasowa.
c)  cierna.
d)  zębata.

16. Ruch obrotowy w przedstawionym na rysunku

mechanizmie wykonuje
a) drążek d.
b) wodzik w.

c) jarzmo.
d) korba r.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko: ..........................................................................................................................

Posługiwanie się dokumentacją techniczną

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Bieda W. J.: Automatyzacja produkcji wyrobów ogniotrwałych, Wydawnictwo „Śląsk”,

Katowice 1979

2. Dobrzański T.: Rysunek techniczny maszynowy, WNT, Warszawa 2006
3. Maksymowicz A: Rysunek zawodowy dla Zasadniczych Szkół Zawodowych, WSiP,

Warszawa 2004

4. Paprocki K.: Rysunek techniczny, Warszawa 1998

Literatura metodyczna
1. Krogulec-Sobowiec M., Rudziński M.: Poradnik dla autorów pakietów edukacyjnych.

KOWEZiU, Warszawa 2003

2. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. Biuro Koordynacji Kształcenia

Kadr, Fundusz Współpracy, Warszawa 1997

3. Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. Instytut Technologii

Eksploatacji, Radom 1998