STRAŻE GMINNE I MIEJSKIE W POLSCE
STRAŻE GMINNE I MIEJSKIE W POLSCE
UWAGA TERMINOLOGICZNA
art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych: W
gminach, w których organem wykonawczym jest burmistrz (prezydent
miasta), straż nosi nazwę "straż miejska".
LATA 1990-1995
ustawa o Policji:
art. 23 ust. 1. Burmistrzowie i prezydenci miast mogą, w porozumieniu z Ministrem
Spraw Wewnętrznych, tworzyć umundurowane straże miejskie.
ust. 2. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określa szczegółowe zasady współpracy
Policji ze strażami miejskimi oraz zakres, w jakim Komendant Główny Policji sprawuje
fachowy nadzór nad tymi strażami i udziela im pomocy.
ust. 3. Z zastrzeżeniem art. 24 ust. 1-4, przepisy rozdziałów 1-3 niniejszej ustawy
dotyczące Policji stosuje się odpowiednio do straży miejskich.
art. 24 ust. 1. Szczegółowy zakres zadań, obowiązków i uprawnień straży miejskich, a
także ich strukturę, umundurowanie, dystynkcje i uzbrojenie określa statut straży,
nadawany przez burmistrza lub prezydenta miasta w porozumieniu z Ministrem Spraw
Wewnętrznych.
ust. 2. Funkcjonariusze straży miejskich wykonują wyłącznie czynności administracyjno-
porządkowe.
ust. 3. Funkcjonariusze straży miejskich nie mogą używać broni palnej ani środków
przymusu bezpośredniego, oprócz określonych w art. 16 ust. 1 pkt 1 i 2.
ust. 4. Koszty związane z funkcjonowaniem straży miejskich pokrywane są ze środków
samorządu terytorialnego.
LATA 1995-1998
ustawa o Policji:
art. 23 ust. 1. W gminach mogą być tworzone umundurowane straże gminne (miejskie). O
utworzeniu straży stanowi rada gminy w drodze uchwały, po uprzednim porozumieniu z
właściwym komendantem wojewódzkim Policji.
ust. 2. Gminy sąsiadujące mogą zawrzeć, po uzgodnieniu z właściwym komendantem
wojewódzkim Policji, porozumienie o utworzeniu wspólnej straży gminnej (miejskiej). W
porozumieniu ustala się w szczególności zasięg terytorialny działania straży i sposób jej
finansowania przez zainteresowane gminy oraz wyznacza się radę gminy, która nada
statut straży i której straż będzie podlegać.
ust. 3. W mieście, które jest obligatoryjnym związkiem komunalnym, straż miejska może
być utworzona tylko przez radę miasta. Przepisy ust. 1 i art. 24 ust. 1 stosuje się
odpowiednio.
ust. 4. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określa szczegółowe zasady współpracy
Policji ze strażami gminnymi (miejskimi) oraz zakres, w jakim Komendant Główny
Policji sprawuje fachowy nadzór nad tymi strażami i udziela im pomocy.
ust. 5. Minister Łączności, w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych, ustala
zasady korzystania z częstotliwości radiowych przez straże gminne (miejskie).
LATA 1995-1998
ustawa o Policji:
art. 24 ust. 1. Szczegółowy zakres zadań, obowiązków i uprawnień straży miejskich
gminnych (miejskich), a także ich strukturę, umundurowanie, dystynkcje i uzbrojenie
określa statut straży, nadawany przez radę gminy, po porozumieniu z Ministrem Spraw
Wewnętrznych.
ust. 2. Minister Spraw Wewnętrznych, w porozumieniu z Ministrem - Szefem Urzędu
Rady Ministrów, ustali wzorcowy statut straży gminnych (miejskich).
ust. 3. Funkcjonariusze straży gminnych (miejskich) wykonują wyłącznie czynności
administracyjno-porządkowe oraz niezbędne czynności mające na celu fizyczne
zabezpieczenie miejsca zdarzenia.
ust. 4. Funkcjonariusze straży gminnych (miejskich), wykonując czynności, o których
mowa w ust. 3, mają prawo do oskarżania przed kolegium do spraw wykroczeń oraz
dokonywania czynności sprawdzających, ale tylko w zakresie spraw, w których wnioski o
ukaranie do kolegium złożyła straż gminna (miejska).
ust. 5. Funkcjonariusze straży gminnych (miejskich) mogą stosować następujące środki
przymusu bezpośredniego: 1) fizyczne, techniczne i chemiczne środki służące do
obezwładniania bądź konwojowania osób, 2) pałki służbowe, 3) psy służbowe obronne.
ust. 6. Do straży gminnych (miejskich), w zakresie wykonywania czynności, o których
mowa w ust. 3, stosuje się odpowiednio przepisy rozdziałów 1-3 niniejszej ustawy
dotyczące Policji, z wyjątkiem art. 15 ust. 1 pkt 6, art. 16 ust. 1 oraz art. 17 i 18.
LATA 1995-1998
ustawa o Policji:
art. 24a ust. 1. Koszty związane z funkcjonowaniem straży gminnych (miejskich) są
pokrywane ze środków samorządu terytorialnego.
ust. 2. Prawa i obowiązki funkcjonariuszy straży gminnych (miejskich) regulują przepisy
o pracownikach samorządowych. Funkcjonariusz straży gminnej (miejskiej) korzysta z
ochrony prawnej przysługującej funkcjonariuszom publicznym.
LATA 1998-
ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych → od 1 stycznia 1998 r.
art. 1 ust. 1. Do ochrony porządku publicznego na terenie gminy może być
utworzona samorządowa umundurowana formacja - straż gminna (...).
ust. 2. Straż spełnia służebną rolę wobec społeczności lokalnej, wykonując swe
zadania z poszanowaniem godności i praw obywateli.
TWORZENIE
art. 2 ust. 1. Rada gminy może utworzyć straż gminną.
ust. 2. Rada gminy tworzy straż po zasięgnięciu opinii właściwego
terytorialnie komendanta wojewódzkiego (Stołecznego) Policji, o czym
zawiadamia wojewodę. W przypadku nieotrzymania opinii, rada gminy
może utworzyć straż po upływie 14 dni od dnia przedstawienia wniosku o
wydanie opinii.
TWORZENIE
art. 3 ust. 1. Gminy sąsiadujące na obszarze jednego województwa mogą
zawrzeć, po zasięgnięciu opinii właściwego terytorialnie komendanta
wojewódzkiego (Stołecznego) Policji, porozumienie o utworzeniu
wspólnej straży. W przypadku nieotrzymania opinii gminy sąsiadujące
na obszarze jednego województwa mogą zawrzeć porozumienie o
utworzeniu wspólnej straży po upływie 14 dni od dnia przedstawienia
wniosku o wydanie opinii.
ROZWIĄZYWANIE
art. 4. Rada gminy może rozwiązać straż po zasięgnięciu opinii
właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego (Stołecznego)
Policji, o czym zawiadamia wojewodę. W przypadku nieotrzymania
opinii, rada gminy może rozwiązać straż po upływie 14 dni od dnia
przedstawienia wniosku o wydanie opinii.
FINANSOWANIE
art. 5. Koszty związane z funkcjonowaniem straży są pokrywane z
budżetu gminy.
UMIEJSCOWIENIE ORGANIZACYJNE
art. 6 ust. 1. Straż jest jednostką organizacyjną gminy.
ust. 2. Rada gminy może postanowić o umiejscowieniu straży w
strukturze urzędu gminy. W takim przypadku szczegółową strukturę
organizacyjną straży określa regulamin straży nadawany przez wójta,
burmistrza (prezydenta miasta).
→ konsekwencje jednego i drugiego rozwiązania
KOMENDANT
art. 7 ust. 1. Strażą kieruje komendant, zatrudniany na podstawie umowy
o pracę przez wójta, burmistrza (prezydenta miasta), po zasięgnięciu
opinii właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego (Stołecznego)
Policji. W przypadku nieotrzymania opinii wójt, burmistrz (prezydent
miasta) może zatrudnić komendanta po upływie 14 dni od dnia
przedstawienia wniosku o wydanie opinii.
ust. 2. Przełożonym Komendanta jest wójt, burmistrz (prezydent miasta).
NADZÓR 1
art. 9 ust. 1. Nadzór nad działalnością straży sprawuje wójt, burmistrz
(prezydent miasta).
NADZÓR 2
art. 9 ust. 2. Nadzór nad działalnością straży w zakresie:
1) wykonywania uprawnień, o których mowa w art. 12,
2) użycia broni palnej bojowej oraz środków przymusu bezpośredniego,
3) ewidencji, o której mowa w art. 9a ust. 1
- sprawuje wojewoda przy pomocy komendanta wojewódzkiego (Stołecznego) Policji
działającego w jego imieniu.
ust. 3. Wojewoda sprawuje nadzór przez:
1) okresowe lub doraźne kontrole, obejmujące całokształt lub część spraw poddanych
nadzorowi,
2) wydawanie zaleceń pokontrolnych oraz kontrolę prawidłowości i terminowości ich
realizacji,
3) podejmowanie innych czynności zmierzających do usunięcia stwierdzonych uchybień i
zapobieżenia ich powstawaniu.
por.: art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o Policji
NADZÓR 2
art. 9 ust. 6. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze
rozporządzenia, tryb sprawowania nadzoru nad działalnością straży
przez właściwego terytorialnie wojewodę przy pomocy komendanta
wojewódzkiego (Stołecznego) Policji, kierując się potrzebą zapewnienia
zgodnej z prawem realizacji zadań straży.
→ por.: rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z
dnia 21 grudnia 2009 r. w sprawie trybu sprawowania nadzoru nad
działalnością straży gminnych (miejskich)
WSPÓŁPRACA Z POLICJĄ
art. 9 ust. 4. W związku z wykonywaniem swoich zadań straż współpracuje z Policją. W
tym celu wójt, burmistrz (prezydent miasta) może zawierać z właściwym terytorialnie
komendantem Policji porozumienie o współpracy straży i Policji.
ust. 5. Współpraca Policji i straży polega w szczególności na:
1) stałej wymianie informacji o zagrożeniach występujących na określonym terenie w
zakresie bezpieczeństwa ludzi i mienia, spokoju i porządku publicznego,
2) zorganizowaniu systemu łączności Policji i straży, uwzględniającego lokalne potrzeby i
możliwości oraz zapewniającego utrzymanie stałej łączności między jednostkami Policji i
straży,
3) koordynowaniu rozmieszczenia służb policyjnych i straży, z uwzględnieniem zagrożeń
występujących na danym terenie,
4) wspólnym prowadzeniu działań porządkowych w celu zapewnienia spokoju i porządku
w miejscach zgromadzeń, imprez artystycznych, rozrywkowych i sportowych, a także w
innych miejscach publicznych,
5) organizowaniu wspólnych szkoleń oraz ćwiczeń policjantów i strażników gminnych
(miejskich),
6) wymianie informacji w zakresie obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków
technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych.
WSPÓŁPRACA Z POLICJĄ
art. 9 ust. 7. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze
rozporządzenia, formy współpracy straży z Policją oraz sposób
informowania wojewody o tej współpracy, kierując się potrzebą
zapewnienia skuteczności tej współpracy.
→ rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia
18 grudnia 2009 r. w sprawie form współpracy straży gminnej (miejskiej)
z Policją oraz sposobu informowania wojewody o tej współpracy
WSPÓŁPRACA Z POLICJĄ
→ § 1. Obowiązek współpracy straży gminnych (miejskich) z Policją powstaje w
chwili utworzenia straży gminnej (...) i przekazania uchwały powołującej straż
właściwemu terytorialnie komendantowi wojewódzkiemu (Stołecznemu) Policji.
§ 2 ust. 1. Komendanci straży i komendanci jednostek organizacyjnych Policji
realizują współpracę, o której mowa w art. 9 ust. 5 ustawy z dnia 29 sierpnia
1997 r. o strażach gminnych, w szczególności przez:
1) okresowe spotkania komendantów lub osób przez nich wyznaczonych, w celu
dokonywania ocen zagrożenia bezpieczeństwa ludzi oraz porządku i
bezpieczeństwa publicznego, a także wytyczania wspólnych zadań;
2) wzajemne, bieżące konsultacje w zakresie wykonywanych zadań;
3) organizowanie odpraw w przypadku konieczności podjęcia wspólnych zadań
straży i Policji;
4) wyznaczenie strażników gminnych (...) i policjantów do utrzymywania
bieżących kontaktów.
ust. 2. Spotkania, o których mowa w ust. 1 pkt 1, powinny odbywać się nie
rzadziej niż raz na kwartał.
WSPÓŁPRACA Z POLICJĄ
§ 3. Właściwy terytorialnie komendant Policji udziela strażom pomocy w
zakresie:
1) wsparcia straży w czynnościach, w których siły straży są niewystarczające;
2) zapewnienia, na wniosek wójta, burmistrza (prezydenta miasta) lub
komendanta straży, kadry do przeprowadzenia szkolenia podstawowego lub
szkoleń specjalistycznych strażników.
§ 4. Komendanci straży oraz właściwi terytorialnie komendanci Policji
przekazują
właściwemu
terytorialnie
komendantowi
wojewódzkiemu
(Stołecznemu) Policji do dnia 31 stycznia każdego roku wspólne informacje o
współpracy między tymi formacjami. Zbiorcze informacje z obszaru
województwa komendant wojewódzki Policji składa do końca lutego każdego
roku wojewodzie.
WSPÓŁPRACA Z POLICJĄ
§ 5 ust. 1. W przypadku powszechnego zagrożenia bezpieczeństwa publicznego,
katastrofy lub klęski żywiołowej wójt, burmistrz (prezydent miasta), na wniosek
wojewody, może na czas określony zarządzić użycie straży do wspólnych działań
z Policją.
ust. 2. W przypadku wystąpienia zagrożenia bezpieczeństwa publicznego,
katastrofy lub klęski żywiołowej na obszarze województwa lub gminy z
wnioskiem, o którym mowa w ust. 1, może wystąpić właściwy terytorialnie
komendant Policji.
ust. 3. W sytuacjach, o których mowa w ust. 1 i 2, straże podlegają dowództwu
właściwego terytorialnie komendanta Policji.
ZADANIA
art. 10 ust. 1. Straż wykonuje zadania w zakresie ochrony porządku publicznego
wynikające z ustaw i aktów prawa miejscowego.
art. 11 ust. 1. Do zadań straży należy w szczególności:
1) ochrona spokoju i porządku w miejscach publicznych,
2) czuwanie nad porządkiem i kontrola ruchu drogowego - w zakresie
określonym w przepisach o ruchu drogowym,
2a) kontrola publicznego transportu zbiorowego - w zakresie określonym w art. 45 ust. 1
ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym,
3) współdziałanie z właściwymi podmiotami w zakresie ratowania życia i
zdrowia obywateli, pomocy w usuwaniu awarii technicznych i skutków klęsk
żywiołowych oraz innych miejscowych zagrożeń,
4) zabezpieczenie miejsca przestępstwa, katastrofy lub innego podobnego
zdarzenia albo miejsc zagrożonych takim zdarzeniem przed dostępem osób
postronnych lub zniszczeniem śladów i dowodów, do momentu przybycia
właściwych służb, a także ustalenie, w miarę możliwości, świadków zdarzenia,
5) ochrona obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności publicznej,
ZADANIA
6) współdziałanie z organizatorami i innymi służbami w ochronie porządku
podczas zgromadzeń i imprez publicznych,
7) doprowadzanie osób nietrzeźwych do izby wytrzeźwień lub miejsca ich
zamieszkania, jeżeli osoby te zachowaniem swoim dają powód do zgorszenia w
miejscu publicznym, znajdują się w okolicznościach zagrażających ich życiu lub
zdrowiu albo zagrażają życiu i zdrowiu innych osób,
8) informowanie społeczności lokalnej o stanie i rodzajach zagrożeń, a także
inicjowanie i uczestnictwo w działaniach mających na celu zapobieganie
popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i
współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i
organizacjami społecznymi,
9) konwojowanie dokumentów, przedmiotów wartościowych lub wartości
pieniężnych dla potrzeb gminy.
por.: raport NIK dotyczący funkcjonowania straży (2011 r.)
ZADANIA
art. 11 ust. 2. W związku z realizowanymi zadaniami określonymi w ust. 1 i art.
10, straży przysługuje prawo do obserwowania i rejestrowania przy użyciu
środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych w przypadku,
gdy czynności te są niezbędne do wykonywania zadań oraz w celu:
1) utrwalania dowodów popełnienia przestępstwa lub wykroczenia,
2) przeciwdziałania przypadkom naruszania spokoju i porządku w miejscach
publicznych,
3) ochrony obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności publicznej.
FUNKCJE
1) ochronna
2) porządkowa
3) prewencyjna
4) profilaktyczna
5) informacyjna
6) społeczno-administracyjna
7) integrująca społeczność lokalną
8) obronna
UPRAWNIENIA
art. 12 ust. 1. Strażnik wykonując zadania, o których mowa w art. 10 i 11, ma prawo do:
1) udzielania pouczeń, zwracania uwagi, ostrzegania lub stosowania innych środków
oddziaływania wychowawczego,
2) legitymowania osób w uzasadnionych przypadkach w celu ustalenia ich tożsamości,
3) ujęcia osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub
zdrowia ludzkiego, a także dla mienia i niezwłocznego doprowadzenia do najbliższej
jednostki Policji,
3a) dokonywania kontroli osobistej, przeglądania zawartości podręcznych bagaży osoby:
a) w przypadku istnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego pod
groźbą kary,
b) w związku z wykonywaniem czynności określonych w ust. 1 pkt 3,
c) w związku z wykonywaniem czynności określonych w art. 11 pkt 7, jeśli zachodzi
uzasadnione podejrzenie, że osoba, wobec której czynności te są podejmowane, posiada
przy sobie niebezpieczne przedmioty dla życia lub zdrowia ludzkiego,
UPRAWNIENIA
4) nakładania grzywien w postępowaniu mandatowym za wykroczenia określone w trybie
przewidzianym przepisami o postępowaniu w sprawach o wykroczenia,
→ por.: rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17
listopada 2003 r. w sprawie wykroczeń, za które strażnicy straży gminnych są uprawnieni
do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego
→ np.:
art. 51 § 1, art. 58 § 1 czy art. 140 k.w.
art. 55 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach
osobistych
art. 43¹ ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i
przeciwdziałaniu alkoholizmowi
art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami
używania tytoniu i wyrobów tytoniowych
art. 73 i 74 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i
elektronicznym
art. 78 ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach
UPRAWNIENIA
§ 2 ust. 2 rozp. → Strażnicy mogą ponadto nakładać grzywny w drodze mandatu
karnego za wykroczenia określone w art. 88, art. 90. art. 91, art. 92 § 1, art. 92a,
art. 94, art. 95, art. 96 § 1 pkt 2 oraz art. 97 Kodeksu wykroczeń – w zakresie
upoważnienia do kontroli ruchu drogowego uzyskanego lub utrzymanego w mocy
na podstawie przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 131 ust. 1
ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym.
→ rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18
lipca 2008 r. w sprawie kontroli ruchu drogowego
UPRAWNIENIA
5) dokonywania czynności wyjaśniających, kierowania wniosków o ukaranie do
sądu, oskarżania przed sądem i wnoszenia środków odwoławczych - w trybie i
zakresie określonych w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia,
UPRAWNIENIA
6) usuwania pojazdów i ich unieruchamiania przez blokowanie kół w przypadkach,
zakresie i trybie określonych w przepisach o ruchu drogowym
→ por.:
art. 50a ust. 1 PRD → pojazd pozostawiony bez tablic rejestracyjnych lub pojazd, którego
stan wskazuje na to, że nie jest używany, może zostać usunięty z drogi przez straż gminną lub
Policję na koszt właściciela lub posiadacza.
art. 130a ust. 4 → uprawnienie strażników do przemieszczenia lub usunięcia pojazdu z
drogi → por.: pozostawienie pojazdu w miejscu, gdzie jest to zabronione i utrudnia ruch
lub w inny sposób zagraża bezpieczeństwu, pozostawienie pojazdu nieoznakowanego
kartą parkingową, w miejscu przeznaczonym dla pojazdu osoby niepełnosprawnej o
obniżonej sprawności ruchowej, pozostawienie pojazdu w miejscu obowiązywania znaku
wskazującego, że zaparkowany pojazd zostanie usunięty na koszt właściciela
art. 130a ust. 8 i 9 → pojazd może być unieruchomiony [przez Policję lub straż] przez
zastosowanie urządzenia do blokowania kół w przypadku pozostawienia go w miejscu,
gdzie jest to zabronione, lecz nieutrudniającego ruchu lub niezagrażającego
bezpieczeństwu
UPRAWNIENIA
7) wydawania poleceń,
8) żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych i samorządowych,
9) zwracania się, w nagłych przypadkach, o pomoc do jednostek gospodarczych,
prowadzących działalność w zakresie użyteczności publicznej oraz organizacji
społecznych, jak również do każdej osoby o udzielenie doraźnej pomocy na
zasadach określonych w ustawie o Policji,
10) (uchylony).
UPRAWNIENIA
art. 129b ust. 1 PRD: Kontrola ruchu drogowego w gminach lub miastach, które
utworzyły straż gminną (miejską) może być wykonywana przez strażników
gminnych (miejskich).
ust. 2. Strażnicy gminni (miejscy) są uprawnieni do wykonywania kontroli
ruchu drogowego wobec:
1) kierującego pojazdem:
a) niestosującego się do zakazu ruchu w obu kierunkach, określonego
odpowiednim znakiem drogowym,
b) naruszającego przepisy ruchu drogowego, w przypadku ujawnienia i
zarejestrowania czynu przy użyciu urządzenia rejestrującego;
2) uczestnika ruchu naruszającego przepisy o:
a) zatrzymaniu lub postoju pojazdów,
b) ruchu motorowerów, rowerów, wózków zaprzęgowych, pojazdów
zaprzęgowych oraz o jeździe wierzchem lub pędzeniu zwierząt,
c) ruchu pieszych.
UPRAWNIENIA
ust. 3. W ramach wykonywania kontroli ruchu drogowego w zakresie, o którym
mowa w ust. 2, strażnicy gminni (miejscy) są upoważnieni do:
1) zatrzymania pojazdu lub jadącego wierzchem, z wyłączeniem pojazdów
kierowanych przez osoby, o których mowa w ust. 2 pkt 1 lit. b;
2) sprawdzania dokumentów wymaganych w związku z kierowaniem pojazdem i
jego używaniem;
3) używania urządzeń rejestrujących, z tym że w przypadku używania
urządzenia zainstalowanego w pojeździe w czasie pracy urządzenia pojazd nie
może znajdować się w ruchu;
4) legitymowania uczestnika ruchu i wydawania mu wiążących poleceń, co do
sposobu korzystania z drogi lub używania pojazdu;
5) wydawania poleceń:
a) osobie, która spowodowała przeszkodę utrudniającą ruch drogowy lub
zagrażającą jego bezpieczeństwu,
b) kontrolowanemu uczestnikowi ruchu - co do sposobu jego zachowania.
6) sprawdzenia wykonania obowiązków określonych w art. 78 ust. 2;
7) żądania od właściciela lub posiadacza pojazdu wskazania komu powierzył
pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie.
UPRAWNIENIA
ust. 4. Strażnicy gminni (miejscy) mogą dokonywać na drogach gminnych,
powiatowych i wojewódzkich oraz drogach krajowych w obszarze
zabudowanym, z wyłączeniem autostrad i dróg ekspresowych, czynności z
zakresu kontroli ruchu drogowego z użyciem przenośnych albo zainstalowanych
w pojeździe urządzeń rejestrujących w oznakowanym miejscu i określonym
czasie, uzgodnionymi z właściwym miejscowo komendantem powiatowym
(miejskim) lub Komendantem Stołecznym Policji.
ŚRODKI PRZYMUSU BEZPOŚREDNIEGO
art. 14. ust. 1. Strażnik może stosować środki przymusu bezpośredniego wobec osób
uniemożliwiających wykonanie przez niego zadań określonych w ustawie.
ust. 2. Środkami przymusu bezpośredniego są:
1) siła fizyczna w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych technik obrony,
2) kajdanki,
3) pałki obronne wielofunkcyjne,
4) psy i konie służbowe,
5) przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej, na
które jest wymagane pozwolenie na broń w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 maja
1999 r. o broni i amunicji,
6) przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej, na
które nie jest wymagane pozwolenie na broń w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21
maja 1999 r. o broni i amunicji,
7) ręczne miotacze gazu.
ŚRODKI PRZYMUSU BEZPOŚREDNIEGO
art. 18. ust. 1. Jeżeli środki przymusu bezpośredniego wymienione w art. 14 ust. 2 okazały
się niewystarczające lub ich użycie ze względu na okoliczności danego zdarzenia nie jest
możliwe, strażnik ma prawo użycia broni palnej bojowej, przy wykonywaniu zadań
określonych w art. 11 pkt 5 i 9:
1) w celu odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na życie lub zdrowie
strażnika lub innej osoby,
2) przeciwko osobie, która nie zastosowała się do wezwania do natychmiastowego
porzucenia broni lub innego niebezpiecznego narzędzia, którego użycie zagrozić może
życiu lub zdrowiu strażnika lub innej osoby,
3) przeciwko osobie, która usiłuje bezprawnie, przemocą odebrać broń palną bojową
strażnikowi,
4) w celu odparcia gwałtownego, bezpośredniego i bezprawnego zamachu na konwój
ochraniający przedmioty wartościowe lub wartości pieniężne.
BIBLIOGRAFIA
1. Rojtek R., Ustawa o strażach gminnych. Komentarz po nowelizacji,
TARNOBUS, Kraków – Tarnobrzeg 2011
2.Rojtek R., Dziubek I.T. (red.), Straże gminne (miejskie). Zasady ogólne
działania. Poradnik, TARNOBUS, Kraków – Tarnobrzeg 2010
3. Rojtek R., Dziubek I.T. (red.), Straże gminne (miejskie). Zasady praktyczne
działania. Poradnik, TARNOBUS, Kraków – Tarnobrzeg 2010
4. Wiślicka-Żylska M. (red.), Straż miejska w systemie bezpieczeństwa i porządku
publicznego, Wyd. ORTIS, Bełchatów 2009
5. Czy straż miejska jest uprawniona do korzystania z fotoradarów [w:] Gazeta
prawna (wersja on-line)
6. Informacja o wynikach kontroli funkcjonowania straży gminnych (miejskich),
Szczecin 2011 – publikacja dostępna na stronach internetowych NIK