Interfejsy dostępowe w ogólnym modelu 
węzła komutacyjnego

1

Teoria ruchu 
telekomunikacyjnego

Podstawowe pojęcia
w teorii ruchu

2

Strumienie ruchu

Strumień ruchu – wyodrębniona część ruchu

W sieci telefonicznej ruch telefoniczny tworzony 

przez zestawiane połączenia telefoniczne ma 

postać strumieni ruchu. KaŜdy strumień ruchu w 

sieci charakteryzuje się źródłem i ujściem ruchu 

oraz drogą przebiegu w sieci (od źródła do ujścia). 

Strumienie ruchu łączą się ze sobą oraz rozdzielają

się w węzłach komutacyjnych (w polach 

komutacyjnych central sieci), a ich drogi w sieci 

przebiegają w wiązkach łączy 

międzycentralowych.

3

Źródło ruchu

Źródłem ruchu (pierwotnym) jest terminal 
telefoniczny (aparat telefoniczny) generujący 

wywołania. Dla wiązki łączy międzycentralowych

ź

ródłem ruchu (wtórnym) jest centrala 

komutacyjna, do której dołączony jest początek 

wiązki łączy. Dla centrali komutacyjnej źródłem

ruchu są wiązki łączy dla ruchu przychodzącego do 

tej centrali. Dla relacji źródłem ruchu jest centrala, 

do której dołączone jest łącze uŜytkownika 

wywołującego. Dla centrali (sieci) 

międzymiastowej źródłem ruchu jest sieć strefowa

obsługiwana przez tę centralę międzymiastową.

4

Ujście ruchu

Ujściem ruchu jest terminal końcowy (np. aparat 

telefoniczny) abonenta Ŝądanego, do którego 

zestawiane są połączenia. Dla wiązki łączy 

międzycentralowych ujściem ruchu jest centrala

komutacyjna, do której dołączony jest koniec 

wiązki łączy. Dla centrali komutacyjnej ujściem 

ruchu są wiązki łączy dla ruchu wychodzącego z 

tej centrali. Dla relacji ujściem ruchu jest centrala, 

do której dołączone jest łącze uŜytkownika 

Ŝą

danego. Dla centrali (sieci) międzymiastowej

ujściem ruchu jest sieć strefowa obsługiwana przez 

tę centralę międzymiastową. 

5

Łącze

Łącze to zespół urządzeń słuŜących do połączenia 

dwóch organów połączeniowych.

Wiązka łączy

Wiązka łączy to zespół łączy załatwiający 

wyodrębnioną część ruchu.

6

Rodzaje strumieni ruchu

W  kaŜdej  centrali  sieci  telefonicznej  zwykle 

wyróŜnia się następujące strumienie ruchu:

• ruch generowany (A) – strumień ruchu, którego 

ź

ródłem są terminale (abonenci, testery, słuŜby 

techniczne, ...) dołączone do danej centrali; ujście 

tego ruchu nie jest określone; rozdziela się on na 

wewnętrzny (F) i na generowany wychodzący (G),

Interfejsy dostępowe w ogólnym modelu 
węzła komutacyjnego

2

7

Rodzaje strumieni ruchu

• ruch przychodzący (B) – strumień ruchu 

przychodzącego z innych central sieci, tzn. jego 

ź

ródłem są (wszystkie) wiązki łączy 

międzycentralowych dla ruchu przychodzącego; 

ujście tego ruchu nie jest określone; rozdziela się

on na ruch przychodzący końcowy (K) i ruch 

tranzytowy (L),

8

Rodzaje strumieni ruchu

•

ruch końcowy (Q) – sumaryczny strumień

ruchu, którego ujściem są terminale rozpatrywanej 
centrali; źródła tego ruchu nie są określone; składa 

się on z ruchu wewnętrznego (F) i ruchu 

przychodzącego końcowego (K),

9

Rodzaje strumieni ruchu

• ruch wychodzący (R) – sumaryczny strumień

ruchu, którego ujściem są wiązki łączy 

międzycentralowych dla ruchu wychodzącego 

(terminale innych central sieci); źródła tego ruchu 

nie są określone; składa się on z ruchu 

generowanego wychodzącego (G) i ruchu 

tranzytowego (L),

10

Rodzaje strumieni ruchu

• ruch wewnętrzny (F) – część strumienia ruchu 

generowanego (A), którego źródłem i ujściem są

terminale tej samej centrali

• ruch generowany wychodzący (G) – część

strumienia ruchu generowanego (A), którego 

ujściem są terminale innych central sieci

• ruch przychodzący końcowy (K) – część

strumienia ruchu przychodzącego (B), którego 

ujściem są terminale rozpatrywanej centrali

11

Rodzaje strumieni ruchu

• ruch tranzytowy (L) – część strumienia ruchu 

przychodzącego (B), którego ujściem są wiązki 

łączy międzycentralowych dla ruchu 

wychodzącego (terminale innych central sieci)

• ruch całkowity – łączny ruch obejmujący 
strumień ruchu generowanego (A) oraz ruchu 

końcowego (Q)

12

Rodzaje strumieni ruchu

łącza

abonenckie

wią zki łączy

międ zy

centralowych

F

G

B

K

L

Q

A

R

pole ko mutacyjne centrali

Interfejsy dostępowe w ogólnym modelu 
węzła komutacyjnego

3

13

Intensywność (natęŜenie) wywołań

Intensywność (natęŜenie) wywołań - całkowita 

liczba Ŝądań (wywołań) kierowanych do jednostki 

komutującej (lub abonenta) na jednostkę czasu 

(call intensity).

NatęŜenie ruchu

Podstawową wielkością charakteryzującą ruch 

telekomunikacyjny pod względem ilościowym, 

jest natęŜenie ruchu.

14

NatęŜenie ruchu

Miarą chwilowego natęŜenia ruchu na pewnym 
odcinku połączeniowym w systemie 
telekomutacyjnym jest ilość połączeń jednocześnie 
istniejących w danej chwili na tym odcinku.

Miarą średniego natęŜenia ruchu w ciągu pewnego 
okresu obserwacji jest średnia arytmetyczna z 
wartości wszystkich chwilowych natęŜeń ruchu, 
jakie istniały na danym odcinku połączeniowym we 
wszystkich kolejnych chwilach całego okresu 
obserwacji.

15

Średnie natęŜenie ruchu (1)

gdzie:

λ

- średnia liczba zgłoszeń na jednostkę czasu

h – średni czas trwania połączenia

h

A

⋅

=

λ

16

Średnie natęŜenie ruchu (2)

gdzie:

T – okres obserwacji

c – liczba zestawionych połączeń w przedziale czasu T

t

k

– czas trwania k-tego połączenia

∑

=

⋅

=

c

k

k

T

t

T

A

1

1

17

Średnie natęŜenie ruchu (3)

gdzie:

t

m

- średni czas trwania połączenia równy 

T

t

c

A

m

T

⋅

=

∑

=

⋅

=

c

k

k

m

t

c

t

1

1

18

Średnie natęŜenie ruchu (4)

JeŜeli przebieg chwilowego natęŜenia ruchu, to

gdzie:
c

t

– liczba istniejących połączeń w chwili t,

to średnie natęŜenie ruchu w czasie obserwacji T jest 
równe:

∫

⋅

⋅

=

2

1

1

t

t

t

T

dt

c

T

A

Interfejsy dostępowe w ogólnym modelu 
węzła komutacyjnego

4

19

Średnie natęŜenie ruchu (5)

Dzieląc okres obserwacji T na N przedziałów o długości 

∆

t kaŜdy moŜemy zapisać

gdzie:
c

i

– średnia liczba jednocześnie istniejących połączeń w 

i-tym przedziale 

∆

t

Stąd...

t

c

t

N

A

N

i

i

T

∆

⋅

⋅

∆

⋅

≅

∑

=

1

1

20

Średnie natęŜenie ruchu (6)

... dla dostatecznie duŜych N moŜna przyjąć, Ŝe:

W praktyce jako okres czasu T, dla którego 

określa się średnie natęŜenie ruchu, przyjmuje 

się zwykle 1 godz.

N

c

c

c

c

N

A

N

N

i

i

T

+

+

+

=

⋅

=

∑

=

L

2

1

1

1

…+

21

Jednostka natęŜenia ruchu

Jednostką natęŜenia ruchu jest 

1 połączenio-godzina na 

godzinę,  którą nazywa się erlangiem (Erl). 

Niekiedy uŜywa się jednostki pochodnej od erlanga tzw. 
połączenio-minuty (PM), przy czym

1 Erl = 60 PM 

W literaturze amerykańskiej moŜna spotkać jednostkę
natęŜenia ruchu zwaną

CCS:

1 Erl = 36 CCS 

22

Jest to iloczyn średniej liczby połączeń w ciągu godziny 
i średniego czasu trwania połączenia wyraŜonego jako
wielokrotność 100 sekund (setki sekund połączenia
na godzinę obserwacji.

Jeden erlang odpowiada czasowi trwania jednego
połączenia równemu jednej godzinie, gdy okres obserwacji
wynosi równieŜ jedną godzinę.

23

Przykład wyliczenia średniego natęŜenia ruch:

∑

=

⋅

=

c

k

k

T

t

T

A

1

1