Wychowanie Przedszkolne 5/2004

41

Cele:
– rozpoznawanie drzewa, z którego pochodzà liÊcie,
– klasyfikowanie liÊci wed∏ug cech jakoÊciowych

(kolor),

– liczenie liÊci,
– rozwijanie twórczej ekspresji,
– rozwijanie wra˝liwoÊci kolorystycznej,
– rozpoznawanie i nazywanie pory roku,
– rozwijanie umiej´tnoÊci komunikowania si´

i wypowiadania na dany temat,

– doskonalenie umiej´tnoÊci poprawnego pos∏u-

giwania si´ p´dzlem.

Metody pracy:

wielostronnego dzia∏ania.

Formy pracy:

indywidualna, grupowa.

Rodzaje aktywnoÊci dzieci:

ruchowa, plastyczna,

matematyczna.

Ârodki dydaktyczne:

wiersz Hanny Zdzitowiec-

kiej pt: „Gdzie jesteÊ, jesieni”, kolorowe liÊcie,
tablica z jesiennà dekoracjà, farby (zielona, czer-
wona, ˝ó∏ta, bràzowa), du˝y arkusz ˝ó∏tego papie-
ru z zarysem postaci pani Jesieni.

Grupa:

dzieci trzyletnie.

Przebieg zaj´ç

1. Powitanie dzieci w formie zabawy „Iskierka

przyjaêni”.

2. Nauczycielka recytuje wiersz Hanny Zdzito-

wieckiej „Gdzie ty jesteÊ, jesieni?”. Podczas re-
cytacji rozsypuje ró˝nokolorowe liÊcie.

3. Zabawa ruchowa przy muzyce „Taniec liÊci”

– improwizacja dzieci.

4. Nauczycielka dzieli dzieci na grupy i wr´cza

ka˝dej grupie kosz. Dzieci zbierajà do koszy li-

Êcie. Siadajà przy stolikach. Segregujà liÊcie,
bioràc pod uwag´ kszta∏ty. Starajà si´ je opisaç.
Próbujà nazwaç drzewa, z których liÊcie spad∏y:

topola, kasztanowiec, klon, dàb.

5. Dzieci liczà, ile majà liÊci pochodzàcych z te-

go samego drzewa. Nast´pnie nazywajà kolory.

6. Nauczycielka wyjaÊnia, w jaki sposób b´dzie

robiona sukienka dla pani Jesieni. Pokazuje du-
˝à plansz´, na której narysowane zosta∏y kontury
postaci. Jedynie g∏owa – twarz, w∏osy – jest wy-
raênie namalowana. Mo˝na te˝ przykleiç foto-
grafi´ g∏owy kobiety wyci´tà z czasopisma. Zada-
niem dzieci b´dzie ozdobienie sukni Jesieni
poprzez odciÊni´cie na niej pomalowanych liÊci.

7. Ka˝de dziecko wybiera jeden liÊç, który mu

si´ szczególnie podoba. K∏adzie go na podk∏adce
tak, by na górze znalaz∏a si´ ta strona, na której
wyraênie widaç nerwy. Maluje powierzchni´
liÊcia farbami, dobierajàc samodzielnie kolory.

8. Dzieci odbijajà liÊcie na wybranym przez sie-

bie miejscu na sukience.

9. Nauczycielka wiesza portret pani Jesieni

(str. 44), dzieci oglàdajà efekty swojej pracy.

Gdzie ty jesteÊ, jesieni?
Tu jestem.
W suchych liÊciach lecàcych
z szelestem,
w barwnych liÊciach, czerwonych
i z∏otych,
co nad ziemià si´ k∏adà
pokotem...

Hanna Zdzitowiecka

JU˚ JESIE¡

SUKIENKA PANI JESIENI

Barbara Burzyƒska

J

U˚ JESIE¡

Dzieci w wieku przedszkolnym ch´tnie pozna-

jà tajniki przyrody, obserwujàc jà, porównujàc,
oceniajàc ró˝ne okazy przyrodnicze i zjawiska.
Najlepszà ku temu sposobnoÊç majà podczas wy-
cieczek do lasu, parku lub na ∏àk´. Nauczyciel
powinien te wyprawy organizowaç tak, aby dzie-
ci poznawa∏y przyrod´ wszystkimi zmys∏ami, an-
ga˝ujàc si´ przy tym emocjonalnie. Dobrze jest
prowokowaç je do zadawania pytaƒ i sk∏aniaç do
samodzielnego poszukiwania na nie odpowiedzi.
Dzi´ki takim dzia∏aniom dzieci stajà si´ wra˝liw-
sze na pi´kno otaczajàcego je Êwiata i coraz le-
piej rozumiejà wyst´pujàce w nim zale˝noÊci.

Ârodki dydaktyczne:

plansze pt. „Jesieƒ w lesie”

i „Dzieci w lesie”, wiersz Lucyny Krzemienieckiej
„Bukieciki”, uk∏adanki obrazkowo-sylabowe, na-
granie piosenki pt. „Jarz´binowa piosenka” (muz.
F. Rybicki, s∏. M. Szypowska).

Grupa

: dzieci szeÊcioletnie.

Przebieg zaj´ç

Przygotowania do wycieczki

1. Jesienny obraz – przypomnienie charaktery-

stycznych cech jesieni.

Dzieci siedzà w pó∏kolu przed tablicà, na któ-

rej wisi zas∏oni´ta plansza przedstawiajàca
las jesienià. Przedszkolaki, ods∏aniajàc kolejne
fragmenty, starajà si´ zgadnàç, co przedstawia
obraz. Po ods∏oni´ciu ca∏oÊci nadajà mu tytu∏.

Nast´pnie rozmawiajà z nauczycielkà na te-

mat jesieni na podstawie obrazu i w∏asnych do-
Êwiadczeƒ (jesienny koloryt, spadajàce liÊcie,
babie lato itp.).

2. „Jarz´binowa piosenka” (str. 44).

Dzieci s∏uchajà piosenki. Rozmawiajà na te-

mat jej treÊci, odpowiadajà na pytania:

l

O jakiej porze roku opowiada piosenka?

l

O jakich zjawiskach jest w niej mowa?

l

Jakie dary oprócz jarz´binowych korali
przynosi jesieƒ?

42

Wychowanie Przedszkolne 5/2004

J

U˚ JESIE¡

3. Nauczycielka zaprasza przedszkolaki na wy-

cieczk´. Ustala z nimi zasady zachowania si´
w lesie.

l

Nie ha∏asowaç!

l

Nie oddalaç si´ od grupy!

l

Nie ∏amaç ga∏´zi!

l

Nie zrywaç roÊlin!

l

Nie p∏oszyç zwierzàt!

l

Mieç oczy i uszy otwarte na wszystko,
co dzieje si´ wokó∏ nas!

l

Czerpaç radoÊç z pobytu w lesie!

l

Podziwiaç pi´kno jesiennej przyrody!

Wycieczka do lasu

1. Obserwacja jesiennego lasu – nauczycielka

zwraca uwag´ dzieci na pi´kno jesiennych drzew,
zach´ca do nazwania ich kolorów, pyta, jakiego
koloru liÊci jest najwi´cej.

2. Naj∏adniejsze drzewa – dzieci nazywajà drze-

wa i uzasadniajà swoje wybory, zwracajàc uwag´
na kolor i kszta∏t liÊci, faktur´ i gruboÊç pnia, wy-
sokoÊç, uk∏ad ga∏´zi, owoce itd.

Jarz´bina

– nauczycielka zach´ca dzieci

do zbierania owoców jarz´biny, zapowiada-
jàc, do czego zostanà one wykorzystane (ko-
rale, pokarm dla ptaków na zim´).

Dàb

– zbieranie ˝o∏´dzi, z których b´dà

robione ludziki. Ka˝de dziecko zbiera po
5 ˝o∏´dzi. Liczy je dwukrotnie – zbierajàc
i wk∏adajàc do woreczka.

Brzoza

– dzieci zwracajà uwag´ na kolor

kory drzewa.

3. Zabawy ruchowe z wykorzystaniem natural-

nego ukszta∏towania terenu: wspinanie si´ na
wzniesienie, przechodzenie po zwalonym pniu,
celowanie szyszkami do ko∏a narysowanego na
Êcie˝ce, chowanie si´ za pniami drzew.

LAS JESIENIÑ

Irena Grad, Ewa Pirzgalska

Wychowanie Przedszkolne5/2004

43

J

U˚ JESIE¡

4. Nauczycielka recytuje wiersz Lucyny Krze-

mienieckiej pt. „Bukieciki”.

Posypa∏y si´ listeczki dooko∏a.
To ju˝ jesieƒ te listeczki
Z wiatrem wo∏a:

– Opadnijcie, moje z∏ote i czerwone,
jestem jesieƒ, przysz∏am tutaj,
w waszà stron´.

Lecà listki, lecà z klonu i z kasztana,
b´dà z listków bukieciki
z∏ote dla nas.

Dzieci ws∏uchujà si´ w treÊç nastrojowego

wiersza. Nast´pnie uk∏adajà z liÊci bukieciki.
Nauczycielka nazywa nieznane dzieciom drze-
wa, z których pochodzà liÊcie:

klon, olcha, buk, lipa.

5. Ws∏uchiwanie si´ w odg∏osy lasu – dzieci

zamykajà oczy i przez d∏u˝szà chwil´ nic nie mó-
wià, a potem dzielà si´ swoimi wra˝eniami (szum,
skrzypienie drzew, Êwiergot ptaków itd.).

6. Dzieci spoglàdajà w gór´ i próbujà oceniç wy-

sokoÊç drzew. Jeden z przedszkolaków stwier-
dzi∏, ˝e: „Drzewa si´gajà a˝ do nieba”. Nauczy-
cielka t∏umaczy, ˝e to tylko z∏udzenie. Nast´pnie
ka˝de z dzieci wybiera drzewo, które uwa˝a za
najwy˝sze. Wi´kszoÊç wybra∏a dàb. Nauczyciel-
ka pyta, czy mo˝na byç pewnym, ˝e w∏aÊnie to
drzewo jest najwy˝sze. Przedszkolaki zgodzi∏y
si´, ˝e bez miary nie mo˝na dok∏adnie oceniç,
które drzewo jest najwy˝sze. Dzieci kolejno sta-
jà przy d´bie, opierajàc si´ plecami o jego pieƒ
i patrzà w gór´, aby stwierdziç, ˝e drzewo jest
o wiele wy˝sze od nich.

7. Powrót do przedszkola z pi´knymi bukiecika-

mi, woreczkami z jarz´binà i ˝o∏´dziami. Pe∏ne
wra˝eƒ dzieci dzielà si´ po drodze swymi prze˝y-
ciami, Êpiewajà „Jarz´binowà piosenk´”.

Po wycieczce

1.

Zebranie i usystematyzowanie wiadomoÊci

na temat jesiennego lasu. Dzieci segregujà przy-
niesione z lasu okazy, przeliczajà je. Przyklejajà

na kartkach liÊcie, mówià, z jakich drzew one
spad∏y i jakie na tych drzewach rosnà owoce.
Umieszczajà skarby jesieni w kàciku przyrody.
OkreÊlajà koloryt jesiennego lasu.

2. åwiczenia w globalnym czytaniu. Wszystkie

dzieci otrzymujà koperty z poci´tymi pionowo
obrazkami przedstawiajàcymi: jarz´bin´, brzoz´
lub inne drzewo, którego nazwa jest co najmniej
dwusylabowa. Na dole ka˝dej z cz´Êci sk∏ado-
wych obrazka znajduje si´ sylaba. Sk∏adajàc ob-
razek, dzieci poznajà jednoczeÊnie wyraz b´dàcy
nazwà danego drzewa. Globalnie odczytujà u∏o-
˝one wyrazy. Nauczycielka uk∏ada na tablicy du-
˝à uk∏adank´. Dzieci sprawdzajà poprawnoÊç wy-
konanego zadania i powtórnie odczytujà nazwy
drzew.

3. åwiczenia s∏ownikowe i gramatyczne z wyko-

rzystaniem planszy pt. „Dzieci w lesie” – wyra-
bianie umiej´tnoÊci poprawnego formu∏owania
wypowiedzi, stosowanie poprawnych form flek-
syjnych (koƒcówki -li, -∏y).

4. Zabawa w „poezjowanie” – dzieci uk∏adajà

krótkie wierszyki na temat „Jesieƒ w lesie”. Na-
uczycielka zapisuje je bàdê nagrywa na kaset´.
Do u∏o˝onych tekstów dzieci wykonujà rysunki
i tworzà ksià˝eczk´.

5. Tworzenie z przygotowanych elementów na

tablicy flanelowej scenki pt. „W lesie”. åwicze-
nia prowadzàce do rozumienia przyimków okreÊ-
lajàcych po∏o˝enie w przestrzeni (na, pod, obok,
za, mi´dzy itd.).

6. Dzia∏ania plastyczne:

l

wykonywanie korali z jarz´biny jako çwicze-
nie kszta∏càce drobne ruchy palców i mi´Ênie
d∏oni,

l

wykonywanie ludzików i zwierzàtek z kaszta-
nów i ˝o∏´dzi,

l

malowanie wybranych liÊci farbà plakatowà
i odbijanie ich na p∏ótnie,

l

tworzenie ró˝norodnych kompozycji z zasuszo-
nych liÊci i nosków klonu,

l

wykonywanie makiety pt. „Las jesienià” z wy-
korzystaniem dost´pnego tworzywa przyrodni-
czego.

Wychowanie Przedszkolne 5/2004

44

J

U˚ JESIE¡

Jarz´binowa piosenka

muz. F. Rybicki, s∏. M. Szypowska

Portret
pani Jesieni