w w w. e l e k t r o . i n f o . p l

n r   4 / 2 0 0 5

recenzja

85

kompleksowa ochrona  

odgromowa i przepięciowa

prof. dr hab. inż. Andrzej Sowa

C

echą charakterystyczną wszystkich urzą-
dzeń elektrycznych i elektronicznych jest 

ich niewielka odporność na udary prądowe 
zarówno bezpośrednie, jak też pochodzące od 
działania impulsowego pola elektromagne-
tycznego. Zagrożenia te są często ignorowa-
ne przez projektantów, wykonawców i inwe-
storów, którzy, chcąc obniżyć koszt wykona-
nia obiektu budowlanego, często przyczynia-
ją się do niewłaściwego wykonania instalacji 
odgromowej i przepięciowej.

Wprowadzone przez PKN międzynarodowe 

normy serii PN-IEC 61024 dotyczące ochrony 
odgromowej i przepięciowej dość dokładnie 
wyznaczają zasady projektowania i wykonaw-
stwa instalacji odgromowej i przepięciowej, 
ale nie wyczerpują wszystkich problemów. 
Niejednokrotnie są błędnie interpretowane 
przez projektantów i wykonawców. Trudności 
w ich interpretacji potęgują obowiązujące 
w dalszym ciągu Polskie Normy z zakresu 
ochrony odgromowej, opracowane w latach 
osiemdziesiątych ubiegłego stulecia (PN / E 
5003-1;3;4). Zgodnie z oświadczeniem Komi-
tetu Technicznego 55 PKN, zarówno jedne, jak 
i drugie normy nie obejmują całości zagadnień 
ochrony odgromowej i przepięciowej, przez co 
stanowią równoprawne dokumenty. Normy te 
zostały przywołane w Rozporządzeniu Mini-
stra Infrastruktury z dnia 7 kwietnia 2004 
(Dz.U. nr 109 poz. 1156) w sprawie warunków 
technicznych, jakim powinny odpowiadać bu-
dynki i ich usytuowanie.

W celu ułatwienia interpretacji zapisów 

zawartych w tych normach prof. dr hab. 
inż. Andrzej Sowa, wieloletni wykładowca 

Politechniki  Białostockiej,  opublikował 
książkę pt. „Kompleksowa ochrona odgro-
mowa i przepięciowa”. Została ona wyda-
na pod koniec 2004 roku nakładem COSiW 
SEP.  Wyjaśniono  w niej  wszystkie 
problemy  ochrony  odgromowej 

i przepięciowej, z jakimi można się spotkać 
w obiektach budowlanych oraz innych urzą-
dzeniach technicznych.

Książka została podzielona na jedenaście 

rozdziałów, w których autor opisuje podsta-
wowe źródła zagrożeń oraz zasady projekto-
wania zewnętrznej i wewnętrznej ochrony 
odgromowej. Znaczna część książki została 
poświęcona zagadnieniom ograniczania prze-

pięć w instalacjach elektrycznych i telekomu-
nikacyjnych. Szczególnie interesujący jest 
rozdział dotyczący przykładowych rozwiązań 
ochrony odgromowej i przepięciowej, ponie-
waż zaprezentowano w nim kompleksowe 
rozwiązania ochrony odgromowej i przepię-
ciowej obiektów budowlanych mieszkalnych, 
budynków biurowych, zakładów przemysło-
wych, stref zagrożonych wybuchem, kościo-
łów oraz elektrowni wiatrowych. Nie zabra-
kło również wyjaśnienia dotyczącego zasad 

ochrony odgromowej obiektów pływają-

cych i ochrony ludzi przed bezpośrednim 

uderzeniem pioruna.

Zagadnienia przedstawiono bardzo 

przystępnie, dlatego lektura nie wy-

maga od czytelnika znajomości wyż-

szej matematyki. Autor ograniczył się 

do podania końcowych wzorów, niezbęd-
nych do wyjaśnienia niektórych zagadnień. 
Dzięki dużej liczbie rysunków oraz szcze-
gółowych opisów sposobów oceny zagrożeń 
książka  spełni  oczekiwania  wszystkich 
elektryków pragnących poznać zagadnie-
nia ochrony przepięciowej i odgromowej lub 
pogłębić swoją dotychczasową wiedzę.

Z uwagi na treść i formę przedstawienia 

rozległego materiału książka jest podsta-
wowym podręcznikiem projektanta i wy-
konawcy instalacji odgromowych i przepię-
ciowych. Powinna się znaleźć w bibliotece 
każdego projektanta i wykonawcy, może 
również być podręcznikiem dla studentów 
wydziałów elektrycznych oraz cenną po-

mocą dla studentów Wydziału Bezpieczeń-
stwa Pożarowego Szkoły Głównej Służby 
Pożarniczej i rzeczoznawców ds. zabezpie-
czeń ppoż. Korzystać z niej mogą również 
pracownicy techniczni firm ubezpieczenio-
wych, pracownicy utrzymania ruchu w za-
kładach przemysłowych oraz nauczyciele 
i uczniowie średnich szkół elektrycznych.

mgr inż. Julian Wiatr 



 Tak. Zamawiam książkę: ....................................................................................................... w cenie 48 zł z VAT,  

w liczbie: ........ egz., imię: ....................................... nazwisko: ........................................................................
zawód wykonywany ........................................................................................................................................... 
ulica: ............................................................... nr ...... lok. ......  tel./fax/e-mail: ............................................. 
kod _ _ – _ _ _ miejscowość ................................................................................ NIP: _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _


 Wyrażam zgodę na wystawienie faktury VAT bez mojego podpisu.

Data: .................................. Podpis: ...........................................................

Kupon należy nakleić na kartę pocztową i przesłać pod adres: 04-051 Warszawa, ul. Poligonowa 3  

lub przesłać faksem na numer: (0-22) 810-27-42.

ZŁ z VAT

48