Społeczna odpowiedzialność 

firmy, etyka działania 

Społeczna odpowiedzialność firmy (SOF, 

CSR) - definicje 

• Bezpośrednia zależność i wzajemność firmy i 

społeczeństwa 

• Programy firm mające na celu realizację celów 

społecznych w stopniu wyższym niż wymagany 
przez prawo 

• Sposób zarządzania reputacją i tworzenia 

relacji z sektorem społecznym 

Argumenty „przeciw” 

• Cel firm = maksymalizacja zysków 
• Różnorodność celów i  oczekiwań  
• Wysokie koszty 
• Biznes jest wystarczająco wpływowy, aby nie 

musiał angażować się w kwestie społeczne 

• Brak umiejętności / kwalifikacji „społecznych” 

biznesu 

 

 

Argumenty „za” 

• Zmiana wymagań i oczekiwań  
• Moralny obowiązek 
• Ograniczone zasoby  
• Zyski długoterminowe  
• Ograniczenie regulacji państwowych  
• Wizerunek publiczny 
• Zapobieganie jest lepsze niż „leczenie”  
• Równowaga między odpowiedzialnością a władzą 

(wpływem) 

CSR i pokrewne programy 

• Działalność charytatywna 
• Social marketing (caused related marketing) – 

przekazywanie części zysku ze sprzedaży na 
cele społeczne 
 

Potencjalne korzyści i zagrożenia związane ze 

społeczną odpowiedzialnością - firmy 

• budowanie silnej kultury 

organizacyjnej 

• pozytywny wizerunek (reputacja i 

zaufanie) firmy wśród 
pracowników i w otoczeniu  

• szansa na przyciąganie ludzi 

otwartych i działających etycznie 

• zwiększanie zaangażowania 

pracowników 

• zwiększanie lojalności części 

konsumentów 

• lepsze relacje z władzami 

lokalnymi  

• brak widocznych efektów w 

krótkim czasie, co powoduje opór 
akcjonariuszy i pracowników 
wobec angażowania się w sprawy 
społeczne 

• konieczność odpowiadania na 

prośby o pomoc finansową 

• oskarżenia o to, że firma de facto 

realizuje swoje partykularne 
interesy 

Potencjalne korzyści i zagrożenia związane ze 

społeczną odpowiedzialnością - otoczenie 

• aktywne uczestniczenie w 

rozwiązywaniu ważnych 
problemów społecznych 

• doskonalenie jakości pracy 
• inwestowanie w kapitał 

ludzki 

• ochrona środowiska 

naturalnego 
 

• używanie sof jako celu PR, a 

nie narzędzia rozwiązywania 
problemów 

• brak efektywnych systemów 

monitoringu działań 
społecznych 

• brak badań nad sof i 

narzędzi jej 
upowszechniania  

Integrowanie kwestii biznesowych i 

społecznych 

•  Zidentyfikować punkty wspólne.  

•  Wybrać kwestie społeczne, ważne z punktu widzenia działań organizacji.

  

– problemy ogólne, które nie wpływają na długookresową konkurencyjność firmy, ani 

nie są widocznie związane z jej działalnością podstawową, 

– problemy  ściśle  związane  z  łańcuchem  wartości  firmy,  tj.  z  jej  codzienną  zwykłą 

działalnością (patrz: perspektywa od wewnątrz na zewnątrz), 

– problemy społeczne w otoczeniu firmy, które w sposób znaczący mogą wpływać na 

konkurencyjność  firmy  w  poszczególnych  lokalizacjach  (patrz:  perspektywa  z 
zewnątrz do wewnątrz) 

•  Stworzyć program.  
•   Zintegrować podejście z zewnątrz do wewnątrz i od wewnątrz na zewnątrz.  

•  Przenieść wymiar społeczny do wartości firmy.

  

Perspektywa z zewnątrz do wewnątrz – 

społeczny wpływ na konkurencyjność 

Otoczenie  

dla realizacji  

strategii  

i rywalizacji 

Unikalne zasoby 

dostępne 

dla firmy 

Branże powiązane 

z działalnością 

firmy 

Lokalny popyt 

• dostępność lokalnych dostawców 
• dostęp do firm działających w podobnych 
obszarach 
• istnienie klasterów (clusters) zamiast 
odizolowanych branż i rynków 

• zasoby ludzkie 
• dostęp do uniwersytetów i 
instytucji badawczych 
• efektywna infrastruktura 
• transfer wiedzy 
• dostęp do kapitału 
• dostęp do zasobów naturalnych 

• czysta i otwarta konkurencja na rynku 
lokalnym 
• ochrona własności intelektualnej 
• przejrzystość reguł (np. brak korupcji) 
• sprzyjające prawo 
• brak dyskryminacji 

• wyrafinowanie lokalnego popytu 
•standardy wymagań na rynku 
lokalnym 
• nietypowe potrzeby lokalnych 
konsumentów 

Perspektywa od wewnątrz na zewnątrz – wpływ łańcucha 

wartości na kwestie społeczne 

 

Struktura 

 

Zarządzanie zasobami ludzkimi 

 

Rozwój technologii 

 

Zakupy 

 
 
 

 
 
 

Logistyka działań 
wewnętrznych 

Wytwarzanie 

Logistyka działań 
zewnętrznych 

Marketing i 
sprzedaż 

Usługi 
posprzedażowe 

• transport (np. 
przeciążenie dróg, 
emisja spalin) 

• zużycie wody i 
energii 
• bezpieczeństwo 
pracy 
• odpady 

• pakowanie 
• transport 

• marketing i reklama 
(prawda przekazu, reklama 
kierowana do dzieci) 
• polityka cen 
• informacje dla konsumenta  

• pozbywanie się 
przestarzałych 
produktów 

• polityka zakupów 
(np. 
wykorzystywanie 
pracy dzieci, 
łapówki) 
• wykorzystanie 
zasobów 
naturalnych 

• relacje z uniwersytetami 
• bezpieczeństwo produktów 
• etyczne praktyki badawcze (np. 
brak testów na  
 zwierzętach) 
•recykling 

• edukacja, szkolenia 
• różnorodność, brak 
dyskryminacji 
• warunki pracy, 
ochrona zdrowia 
• polityka zwolnień 

• nadzór 
korporacyjny 
• przejrzystość 
• lobbing 
• raporty finansowe 

Narzędzia CSR 

• Kodeksy postępowania – kodeksy dobrych praktyk 

– The World Business Council for Sustainable Development   
– OECD 
– The Commision form European Communities 
– GlobeScan 

• Systemy zarządzania 

– ISO 9000, 14000 
– Health and Safety Management System – OHSA 18000 

• Sposoby raportowania i benchmarking – budowanie 

przejrzystości firmy 

• Pozostałe – nagradzanie, motywowanie 

Weryfikacja i ewaluacja efektywności CSR 

• Emocjonalna 
• Racjonalna  

– Zgodność działania z przyjętymi zasadami (audyty) 
– Efekty  

Ograniczenia społecznej 

odpowiedzialności firmy 

• Wysokie priorytety ekonomiczne    
• „najpierw obowiązek” 

Standardy zachowań etycznych  

• Uczciwa komunikacja – w ocenach pracowników, reklamie etc.  
• Sprawiedliwe traktowanie – płace, relacje z dostawcami i 

odbiorcami  

• Uczciwa konkurencja – unikanie tajnych porozumień, 

„dogadywania się pod stołem” etc.  

• Odpowiedzialność wobec celów firmy – unikanie strat i 

nieefektywności  

• CSR – społeczność lokalna, ochrona środowiska naturalnego, 

bezpieczeństwo pracy 

• Przestrzeganie prawa – podatki, prawo pracy, brak korupcji  

Dyskryminacja 

•

Zasady niedyskryminacji - kodeks pracy – art.11 – jakakolwiek dyskryminacja w 

zatrudnieniu, bezpośrednia lub pośrednia, jest niedopuszczalna 

•

Obowiązek równego traktowania dotyczy szczególnie nawiązywania i 

rozwiązywania stosunku pracy, warunków zatrudniania, awansu oraz dostępu do 

szkoleń 

•

Kryteria dyskryminacyjne: 

– Płeć 
– Wiek 
– Stan cywilny 
– Wygląd  
– Niepełnosprawność,  
– Religia, wyznanie 
– Narodowość, rasa, pochodzenie etniczne  
– Przekonania polityczne 
– Orientacja seksualna 
– Zatrudnienie na czas określony i nieokreślony lub w pełnym i niepełnym wymiarze 

godzin 
 
 

Linia obrony przed zarzutami 

• Wskazanie kierowania się obiektywnymi i 

sprawiedliwymi powodami, np. 

– Stosowanie programów mających na celu wyrównywanie 

szans 

– Różnicowanie wynagrodzeń pracowników wykonujących tę 

samą pracę ze względu na inne niż dyskryminacyjne 
kryteria np. staż pracy, mobilność, dyspozycyjność 

– Ew. przyczyny dyskryminacyjne są rzeczywistym 

wymaganiem wynikającym z charakteru pracy 

– Stosowanie kryterium stażu pracy przy ustalaniu kryteriów 

zatrudnienia i wynagradzania