Krawiec_743[01].Z2.01

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Proporcje ciała człowieka w różnych fazach rozwoju

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Pomiary antropometryczne dla potrzeb konstrukcji odzieży

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Pomiary krawieckie

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4. Podstawowe pojęcia z zakresu konstrukcji i modelowania odzieży

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiadomości dotyczących wykonywania

pomiarów krawieckich dla podstawowych wyrobów odzieżowych.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

−

materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki
modułowej,

−

zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,

−

ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
umiejętności praktyczne,

−

sprawdzian postępów,

−

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi
opanowanie materiału całej jednostki modułowej,

−

literaturę uzupełniającą.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć:

−

posłużyć się terminologią z zakresu wykonywania form odzieży,

−

scharakteryzować proporcje sylwetki: dziecięcej, kobiecej i męskiej,

−

wskazać różnice w budowie sylwetki: dziecięcej, kobiecej i męskiej,

−

scharakteryzować zasady wykonywania pomiarów antropometrycznych dla potrzeb
konstrukcji odzieży,

−

określić położenie podstawowych punktów figury człowieka niezbędnych do wykonania
pomiarów,

−

posłużyć się symboliką pomiarów figury człowieka,

−

dobrać przyrządy pomiarowe do wykonywania pomiarów krawieckich,

−

scharakteryzować zasady wykonywania pomiarów krawieckich,

−

wykonać pomiary krawieckie dla podstawowych wyrobów odzieżowych,

−

porównać wyniki pomiarów krawieckich z tabelami pomiarów antropometrycznych,

−

ustalić wielkość wyrobu odzieżowego,

−

wyjaśnić pojęcia: konstrukcja odzieży, siatka konstrukcyjna, dodatek konstrukcyjny,
forma konstrukcyjna, szablon odzieżowy,

−

rozróżnić rodzaje modelowania form odzieży.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Proporcje ciała człowieka w różnych fazach rozwoju

4.1.1. Materiał nauczania

Proporcja ciała jest to stosunek wysokości głowy do wysokości całej sylwetki.

Zagadnieniem  tym  zajmowali  się  starożytni  uczeni  i  artyści,  tworząc  tzw.  kanony  piękna.
Pierwszy  kanon  proporcji  ciała  ludzkiego  został  stworzony  przez  rzeźbiarza  greckiego
Polikleta  (2  poł.  V  w.  p.n.e.).  Przyjął  on,  że  głowa  stanowi  ósmą  część  wysokości  figury
ludzkiej.  Kolejny kanon proporcji  ciała  ludzkiego, uwzględniający większą  smukłość  figury,
ustalił rzeźbiarz grecki  Lizyp (IV w. p.n.e.), który przyjął, że głowa stanowi dziewiątą część
wzrostu.  Dopiero  pod  koniec  XIX  w.  francuski  antropolog  Paul  Topinard  opracował
proporcje  ciała  ludzkiego  w  ujęciu  procentowym,  lecz  proporcje  te  odbiegają  od  pomiarów
antropometrycznych.

Proporcje figur niemowląt, dzieci i młodzieży.

Głowa dziecka w wieku niemowlęcym stanowi ¼ wzrostu. W miarę rozwoju tułów i nogi

dziecka rosną szybciej niż głowa, następuje więc zmiana proporcji wraz z wiekiem. U dziecka
trzyletniego stosunek wysokości głowy do całego wzrostu wynosi 1:5, w wieku czterech lat
1:5,5; w wieku 6÷8 lat 1:6, dziesięciu lat 1:6,5, czternastu lat 1:7,5. W wieku 18÷22 lat
wysokość głowy dochodzi do normy dorosłego człowieka i stanowi 1/8 wzrostu.

Rys.1. Porównanie proporcji figury:

a) niemowlęcej, b)człowieka dorosłego [7, s. 7].

Na rysunku 1 pokazano proporcje figury niemowlęcia i człowieka dorosłego.

Wymienione proporcje przyjęto dla zilustrowania zmian proporcji wzrostowych, natomiast
nie są one ściśle zgodne z danymi antropometrycznymi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

W rozwoju fizycznym dziecka wyróżnia się następujące okresy:

1. Okres niemowlęcy – pierwszy rok życia. W okresie tym występuje duży przyrost

wzrostu,  ok.  25  cm.  Charakterystyczne  cechy  niemowlęcia  to:  stosunkowo  duża  głowa,
krótka,  cienka  szyja,  tułów  długi,  walcowaty,  bez  zwężenia  na  linii  talii,  plecy  płaskie
o nieznacznej  krzywiźnie  kręgosłupa,  kończyny  krótkie  i  nie  ukształtowane,  dolne
kończyny  zgięte  w  stawach  biodrowych  i  kolanowych.  W  dziewiątym  miesiącu  życia
dziecko  zaczyna  podnosić  się  samodzielnie,  a  w  jedenastym  miesiącu  –  stoi
samodzielnie, przechodząc trudny etap od pozycji poziomej kręgosłupa do pionowej.

2. Okres poniemowlęcy (żłobkowy) – od 1 do 3 lat. Przyrost wzrostu maleje dwukrotnie,

doskonalą się zdolności ruchowe. W okresie tym dziecko zaczyna chodzić i wykonywać
różne ruchy. W wieku 2 lat zaczyna biegać. Cechy fizyczne dziecka w tym wieku
to: szyja cienka, krótka, wąskie barki, mało zróżnicowana szerokość tułowia, nogi
krótkie, pofałdowane, pulchne, ręce jednakowej grubości.

3. Okres wczesnego dzieciństwa (przedszkolny) – od 3 do 6 lat. Następuje szybkie tempo

rozwoju, w którym przyrost wzrostu jest duży, a przyrost masy ciała mały.
Charakterystyczne cechy figury dziecięcej to nadal duża głowa, krótkie kończyny dolne,
wygięty kręgosłup i wypięty brzuch. Cechy te należy uwzględniać przy konstruowaniu
form odzieży. Okres ten – to dalsze doskonalenie sprawności ruchowej dziecka.

4. Okres późnego dzieciństwa (szkolny) – od 6 do 12 lat. Maleje tempo wzrostu, natomiast

zwiększa się przyrost masy ciała. Następuje rozwój tkanki mięśniowej tułowia, kończyn
górnych i dolnych, zaznacza się talia. W stosunku do wzrostu wydłużają się kończyny
dolne. Dziecko ma sylwetkę szczupłą – smukłą, dobrze umięśnioną, bez podkładu tkanki
tłuszczowej.

5. Okres młodzieńczy – od 12 do 18 lat. Na początku tego okresu następuje

nieproporcjonalny  przyrost  wysokości  ciała  i  kończyn  dolnych.  Figura  dziewczęca
i chłopięca  staje  się  szczupła  i  smukła.  W  następnych  latach  narasta  tkanka tłuszczowa.
U dziewcząt  powiększa  się  obwód  bioder  i  kształtują  piersi,  u  chłopców  poszerzają  się
barki  i  rozwijają  mięśnie;  wyrównują  się  różnice  w  proporcjach  w  stosunku  do  osób
dorosłych.

Proporcje figur kobiet i mężczyzn.

Różnice w proporcjach ciała młodzieży i ludzi dorosłych są nieduże, ale narastają wraz

z wiekiem (rys. 2).

Rys. 2. Proporcje sylwetek: a) mężczyzny, b) kobiety, c) dzieci [2, s. 10].

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Kobiety charakteryzują się dużym zwężeniem na linii talii, szerokimi biodrami i wąskimi

barkami. Figura męska jest masywniejsza niż figura kobiety z powodu grubszych kości
i bardziej rozwiniętych mięśni. Charakterystyczne cechy mężczyzn to: szerokie barki, wąskie
biodra oraz małe wcięcie na linii talii.

U kobiet, wraz z wiekiem, tkanka tłuszczowa nawarstwia się na piersiach, brzuchu

i pośladkach oraz w okolicy kręgów szyjnych i ramion. U mężczyzn następuje dalszy rozwój
mięśni. Dopiero w późniejszym okresie życia narasta tkanka tłuszczowa, głównie na brzuchu.
Proporcje sylwetki kobiety w stosunku do wysokości głowy w ujęciu ułamkowym
są następujące:

−

wzrost

7 i ½ ÷8 wysokości głowy,

−

wysokość kolan

½ wzrostu

2 wysokości głowy,

−

wysokość nóg do krocza

½ wzrostu

4 wysokości głowy,

−

odległość od talii do brody

¼ wzrostu

2 wysokości głowy,

−

szerokość w barkach

1 i ¾ wysokości głowy,

−

szerokość na linii talii

1 wysokość głowy,

−

szerokość na linii bioder

1 i ¾ wysokości głowy.

Figury kobiet i mężczyzn przyjmują z wiekiem różne postawy w zależności

od wykonywanego zawodu, sprawności fizycznej, które określa krzywizna kręgosłupa
w stosunku do pionu (rys.3).
Rozróżnia się następujące typy postaw ciała:

−

postawa prawidłowa – położenie ciała charakteryzuje się równomiernym wygięciem

kręgosłupa w okolicy szyi i talii,

−

postawa pochyła – położenie ciała charakteryzuje się dużym wygięciem kręgosłupa

w okolicy szyi i małym w talii,

−

postawa sprężysta – położenie ciała charakteryzuje się małym wygięciem kręgosłupa

w okolicy szyi i talii.

Rys. 3. Postawa dziewczynki: a) prawidłowa, b)pochyła, c)sprężysta [2, s. 10].

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń:

1.  Jaka wielkość stanowi umowną jednostkę miary przy ustalaniu proporcji ciała człowieka?
2.  Na jakie okresy dzielimy rozwój fizyczny dziecka?
3.  Czym charakteryzują się poszczególne okresy rozwoju dziecka?
4.  Ile wynosi stosunek wysokości głowy do wzrostu u niemowlęcia?
5.  Ile wynosi stosunek wysokości głowy do wzrostu u dziecka dwuletniego?
6.  Ile wynosi stosunek wysokości głowy do wzrostu u dziecka czteroletniego?
7.  Ile wynosi stosunek wysokości głowy do wzrostu u dziecka w wieku 6÷8 lat?
8.  Ile wynosi stosunek wysokości głowy do wzrostu u dziecka w wieku 10 lat?
9.  Ile wynosi stosunek wysokości głowy do wzrostu u dziecka w wieku 14 lat?
10.  Ile wynosi stosunek wysokości głowy do wzrostu u dorosłego człowieka?
11.  Czym różni się budowa ciała kobiety i mężczyzny?
12.  Jakie rozróżniamy typy postaw ciała i czym one się charakteryzują?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ proporcje ciała u dziecka i reprezentanta młodzieży.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  wyszukać dwóch reprezentantów dzieci lub młodzieży z własnego otoczenia,
2)  przeprowadzić pomiary wysokości głowy i wzrostu reprezentantów,
3)  na podstawie dokonanych pomiarów określić proporcje ciała,
4)  zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

taśma centymetrowa, ekierka,

−

kalkulator,

−

ołówek, długopis, kartka,

−

foliogramy przedstawiające sylwetki: dziecięcą, młodzieżową, kobiecą i męską.

Ćwiczenie 2

Określ proporcje ciała i wskaż różnice w budowie sylwetki: kobiety, mężczyzny,

nastolatka i dziecka.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wyszukać w materiałach dydaktycznych treści dotyczące proporcji ciała i charakterystyki

budowy sylwetki kobiety, mężczyzny, nastolatka i dziecka,

2) określić proporcje ciała człowieka w różnych przedziałach wiekowych na podstawie

foliogramów przedstawiających sylwetki: dziecięcą, młodzieżową, kobiecą i męską

3) wskazać różnice w budowie sylwetki kobiecej, męskiej, młodzieżowej i dziecięcej,
4) zaprezentować efekty swojej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

foliogramy przedstawiające sylwetki: dziecięcą, młodzieżową, damską i męską,

−

grafoskop,

−

literatura zgodna z pkt.6 poradnika,

−

zeszyt przedmiotowy, ołówek, długopis.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) nazwać umowną jednostkę miary stosowaną przy określaniu

proporcji człowieka?



2) wymienić i scharakteryzować okresy rozwoju fizycznego dziecka?



3) określić stosunek wysokości głowy do wzrostu u niemowlęcia?



4) określić stosunek wysokości głowy do wzrostu u dziecka 2-letniego?



5) określić stosunek wysokości głowy do wzrostu u dziecka 4-letniego?



6) określić stosunek wysokości głowy do wzrostu u dziecka w wieku

6-8 lat?



7) określić stosunek wysokości głowy do wzrostu u dziecka

10-letniego?



8) określić stosunek wysokości głowy do wzrostu u dziecka

14-letniego?



9) określić stosunek wysokości głowy do wzrostu u człowieka

dorosłego?



10) wskazać różnice w budowie ciała kobiety i mężczyzny?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wszystkie płaszczyzny poziome i pionowe, równoległe do płaszczyzn głównych,

nazywamy  płaszczyznami  pochodnymi,  które  odpowiadają  liniom  ciała.  Pochodnymi
płaszczyzny  poprzecznej  T  są  następujące  płaszczyzny:  styczna  do  wierzchołka  głowy  W,
szyi – S,  barku – R, pachy  – P, klatki piersiowej  – X, talii – T, bioder – B,  nadgarstka – N,
uda –  U,  kolana  –  K,  kostki  stopy  –  H,  płaszczyzny  podstawy  –  Z,  na  której  stoi  osoba
mierzona.  Pochodnymi  płaszczyzny  czołowej  vv  są  dwie  płaszczyzny:  pachowa  tylna  –  c,
przechodząca przez punkty wcięć pachowych tyłu i pachowa przednia – l, przechodząca przez
punkty wcięć pachowych przodu.

Linie ciała

Płaszczyzny ciała pozostawiają na ciele ludzkim ślady w postaci linii, które oznacza

się literami tych płaszczyzn (rys. 5):

−

środkowa tylna y – przechodzi pionowo, w tyle wzdłuż kręgosłupa, przez wyrostki

kolczyste,

−

środkowa przednia x – przechodzi pionowo przez środek mostka,

−

boczna v – przechodzi pionowo przez punkty najdalej bocznie położone na ciele,

−

pachowa przednia l – przechodzi pionowo przez wcięcie pachowe z przodu,

−

pachowa tylna c – przechodzi pionowo przez wcięcie pachowe w tyle,

−

wierzchołka głowy W – przechodzi poziomo przez wierzchołek głowy,

−

szyi S – przechodzi z przodu powyżej wcięcia szyjnego mostka, a z tyłu powyżej

siódmego kręgu,

−

barków R – przechodzi poziomo, przez górne krawędzie główek kości ramieniowych,

−

pachy P – przechodzi poziomo pod pachami,

−

klatki piersiowej X – przechodzi poziomo przez brodawki piersiowe,

−

talii T – przechodzi poziomo, w największym przewężeniu tułowia,

−

bioder B – przechodzi poziomo, w miejscu największej wypukłości pośladków,

−

uda U – przechodzi poziomo, naokoło uda, na wysokości wcięcia pośladka,

−

kolana K – przechodzi poziomo, przez rzepkę,

−

kostki stopy H – przechodzi poziomo, przez największą wypukłość kostek

przyśrodkowych,

−

podstawy – Z,

−

nadgarstka – N.

Punkty  pomiarowe,  zwane  też  punktami  antropometrycznymi,  w  większości  odpowiadają
punktom leżącym na układzie kostnym i mięśniowym ciała ludzkiego. Pozostałe zaś powstają
w wyniku przecięcia się linii ciała i oznaczone są literami pochodzącymi od nazwy tych linii.
Symbol  punktu  jest  dwuczłonowy  (Ty,  Tv),  przy  czym  duża  litera  pochodzi  od  symbolu
poziomej  linii  ciała,  a  mała  litera  od  symbolu  pionowej  linii  ciała.  W  przypadku  punktów
położonych  na  osi  ciała  drugi  człon  przyjmuje  symbol  o  (Uo),  a  w  przypadku  punktów
położonych  w  układzie  mięśniowym  drugi  człon  przyjmuje  symbol  p  (Xp,  Tp),  gdzie
p oznacza przód.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 5. Położenie linii ciała i punktów pomiarowych [2, s. 14].

Najczęściej stosowanymi przy pomiarach ciała ludzkiego są następujące punkty pomiarowe:

−

Wo – wierzchołkowy – leży na wierzchołku głowy,

−

Sy – karkowy – leży na wyrostku kolczystym siódmego kręgu szyjnego,

−

Sv – szyjny boczny – leży na najdalej bocznie położonym punkcie nasady szyi,

−

Rv – ramienny – leży na główce kości ramieniowej,

−

Pc – pachowy tylny – leży na wcięciu pachy z tyłu,

−

Pl – pachowy przedni – leży na wcięciu pachy z przodu,

−

Xp – brodawkowy – leży na brodawce piersiowej,

−

Xl – piersiowy boczny – leży na przecięciu linii klatki piersiowej z linią pachową

przednią,

−

Xc – tylny boczny – leży na przecięciu linii klatki piersiowej z linią pachową tylną,

−

Ty – talii tylny – leży na przecięciu linii talii z linią środkową tylną,

−

Tv – talii boczny – leży najdalej bocznie na linii talii,

−

Tx – talii przedni – leży na przecięciu linii talii z linią środkową przednią,

−

Tp – talii podpiersiowy – jest rzutem punktu brodawkowego na linię talii,

−

Uo – krocza – leży w najwyższym miejscu krocza,

−

Ko – kolanowy przyśrodkowy – leży na linii kolana od strony przyśrodkowej,

−

Nv – rylcowy boczny – leży na najniższym brzegu kości promieniowej, od strony bocznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Podstawowe pomiary antropometryczne i przyrządy do ich wykonania (rys. 6)

Pomiary antropometryczne dzielimy na następujące grupy:

−

obwody – są to pomiary dokonywane wzdłuż linii przylegających dookoła mierzonych
części ciała,

−

łuki – są to pomiary dokonywane w dowolnym kierunku szerokości lub długości,
po liniach krzywych,

−

szerokości – są to odległości między krańcowymi punktami mierzonych części ciała
w kierunku poziomym,

−

długości – są to odległości między krańcowymi punktami mierzonych części ciała
w kierunku pionowym,

−

wysokości – są to odległości mierzone równolegle do podłużnej osi ciała, od punktów
dolnych do górnych,

−

głębokości – są to odległości mierzone równolegle do podłużnej osi ciała od punktu
górnego do dolnego.

Rys. 6. Sposób wykonywania pomiarów antropometrycznych: a) obwodów, b) łuków, c) wysokości [2, s. 16].

W wyniku pomiarów uzyskuje się wymiary, które są oznaczone symbolami punktów

pomiarowych (łuk długości pleców – SyTy), z wyjątkiem obwodów, których symbol
powstaje najczęściej z pierwszych liter tworzących nazwę wymiaru, (obwód szyi – os).
Wielkość uzyskanych wymiarów zapisuje się w centymetrach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Do wykonywania pomiarów antropometrycznych służą następujące przyrządy

pomiarowe:
1. Tablica pomiarowa – do mierzenia wysokości i szerokości, o bardzo prostej konstrukcji,

czyli prostokąt o wymiarach: 200x70, wykreślony na trwałym materiale, z podziałką
centymetrową, na której odległości 5-centymetrowe wykreślono grubszymi liniami
i oznaczono cyframi: 5, 10, 15.

2. Dwa kątowniki (trójkąty) do odczytywania na tablicy pomiarowej wszystkich wysokości

i szerokości mierzonych w liniach prostych, o wymiarach 50 i 10 cm, oznaczone skalą
centymetrową.

3. Taśma centymetrowa do dokonywania pomiarów przylegających do ciała (obwodów,

łuków, długości i szerokości).

4. Cyrkiel kabłąkowy do mierzenia szerokości i długości w liniach prostych.

Podstawowe wymiary antropometryczne stosowane w konstrukcji odzieży na górną
część ciała:
ZWo

– wzrost,

– obwód szyi,

opx

– obwód klatki piersiowej,

– obwód talii,

obt

– obwód bioder z uwzględnieniem wypukłości brzucha,

SyTy

– łuk długości pleców,

XcXc

– łuk szerokości tyłu,

PcPl

– szerokość pachy,

XlXl

– łuk szerokości przodu przez piersi,

SySvXp

– łuk długości przodu do piersi,

SySvXpTp – łuk długości przodu przez piersi.
RvNv

– łuk długości kończyny górnej.

Podstawowe wymiary antropometryczne stosowane w konstrukcji odzieży na dolną
część ciała:
ZWo – wzrost,
ot

– obwód talii,

obt  – obwód bioder z uwzględnieniem wypukłości brzucha,
ZTv  – wysokość talii,
ZUo  – wysokość krocza,
ZKo  – wysokość kolana,
ou

– obwód uda.

Ilość i rodzaj wymiarów uzależniona jest od tego, jaką formę odzieży chcemy otrzymać.

Tabele wymiarów kobiet, dziewcząt, mężczyzn i chłopców

Tabela wymiarów ciała jest to tabelaryczny zestaw szczegółowych wymiarów,

charakteryzujących w dostatecznym stopniu fizyczną budowę człowieka, z podziałem
na grupy wiekowe i typy figur. Tabele wymiarów ciała zawierają również stopnie zasadnicze,
tj. przyrosty danego wymiaru, w zależności od wymiaru wzrostu i wymiaru obwodu klatki
piersiowej, albo od obu wymiarów jednocześnie.
Tabele

wymiarów

służą

konstrukcji

odzieży,

stopniowania

szablonów

oraz do opracowywania dokumentacji technicznej wyrobu odzieżowego.
W tabelach wiodącymi wymiarami są:
ZWo – wzrost
opx – obwód klatki piersiowej
obt – obwód bioder z uwzględnieniem wypukłości brzucha.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

U osób dorosłych – kobiet i mężczyzn stosowany jest podział na grupy typologiczne,

które oznaczone są literami alfabetu: A, B, C, D.

U kobiet typ budowy wyznacza różnica między wymiarami obwodu bioder i obwodu

klatki piersiowej:

−

typ figury A (sylwetka szczupła), o różnicy 4 cm, oznacza figurę o małym obwodzie

bioder w stosunku do obwodu klatki piersiowej;

−

typ figury B (sylwetka normalna), o różnicy 8 cm, oznacza figurę o średnim obwodzie

bioder w stosunku do obwodu klatki piersiowej;

−

typ figury C (sylwetka tęga), o różnicy 12 cm, oznacza figurę o dużym obwodzie bioder

w stosunku do obwodu klatki piersiowej;

−

typ figury D (sylwetka otyła), o różnicy 16 cm, oznacza figurę o bardzo dużym obwodzie

bioder w stosunku do klatki piersiowej.

U mężczyzn typy figur: A, B, C i D, charakteryzują się stałą różnicą między wymiarami

obwodów klatki piersiowej i pasa:

−

typ figury A (sylwetka szczupła), o różnicy 14 cm, oznacza figurę o małym obwodzie

pasa w stosunku do obwodu klatki piersiowej,

−

typ figury B (sylwetka normalna), o różnicy 10 cm, oznacza figurę o średnim obwodzie

pasa w stosunku do obwodu klatki piersiowej,

−

typ figury C (sylwetka tęga), o różnicy 6 cm, oznacza figurę o dużym obwodzie pasa

w stosunku do obwodu klatki piersiowej,

−

typ figury D (sylwetka otyła), o różnicy 2 cm, oznacza figurę o bardzo dużym obwodzie

pasa w stosunku do obwodu klatki piersiowej.

Dzieci w wieku przedszkolnym podzielono na dwie grupy modelowe:

−

grupa 0 – niemowlęta w wieku do 2 lat,

−

grupa I – dzieci w wieku 2–6 lat.

Podział na grupy w zależności od płci rozpoczyna się od wieku szkolnego. Wymiary
młodzieży – dziewcząt i chłopców podzielone są na trzy grupy wiekowe II, III i IV, które
charakteryzują się przedziałem wieku:

−

II grupa

– wiek 6–11 lat,

−

III grupa – wiek 11–15 lat,

−

IV grupa – wiek 15–18 lat.

Osoby powyżej 19 lat, oznaczono grupami V i VI.
Każda tabela podaje wymiary reprezentantów, tj. osobników o budowie ciała
charakteryzującej się proporcjami odpowiadającymi określonej grupie typologicznej.

Wielkość odzieży (rozmiar) jest to wymiar wyrobu odzieżowego, który określają główne
wymiary ciała, a mianowicie:

−

wzrost,

−

obwód klatki piersiowej,

−

obwód pasa,

−

obwód bioder.

W  zależności  od  asortymentu  odzieży  wielkość  odzieży  określa  się  dwoma  lub  trzema
wymiarami  głównymi:  u  niemowląt  –  wzrostem  i  obwodem  klatki  piersiowej,  np.  74/48;
u dziewcząt  i  kobiet  –  wzrostem,  obwodem  klatki  piersiowej  i  obwodem  bioder,
np. 164/96/104;  u  dzieci,  chłopców  i  mężczyzn  –  wzrostem,  obwodem  klatki  piersiowej
i obwodem pasa, np. 176/96/86. U kobiet i mężczyzn podaje się też typy figury.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 1. Wyciąg z tabeli wymiarów kobiet – typ A [1, s. 19]

Stopnie

Lp. Nazwa wymiaru

Symbol

Wymiary w cm

opx

Wzrost

ZWo

152

158

164

170

6,0

Obwód klatki
piersiowej

opx

84,0 88,0 84,0 88,0 84,0

88,0

92,0

88,0 92,0

96,0

4,0

Obwód bioder

obt

88,0 92,0 88,0 92,0 88,0

92,0

96,0

92,0 96,0

100

4,0

Obwód pasa

64,0 68,0 64,0 68,0 64,0

68,0

72,0

68,0 72,0

76,0

4,0

Obwód szyi

32,0 33,0 32,0 33,0 32,0

33,0

34,0

33,0 34,0

35,0

1,0

Obwód uda

49,0 51,0 49,0 51,0 49,0

51,0

53,0

51,0 53,0

55,0

2,0

Obwód ramienia

26,1 27,4 26,1 27,4 26,1

27,4

28,7

27,4 28,7

30,0

1,3

Obwód
najmniejszy
przedramienia

15,5 16,0 15,5 16,0 15,5

16,0

16,5

16,0 16,5

17,0

0,5

Łuk szerokości
barków tyłu

RvRv

37,6 38,2 38,2 38,8 38,8

39,4

40,0

40,0 40,6

41,2

0,6 0,6

10.

Łuk szerokości
tyłu na
wysokości piersi

XcXc

31,0 32,0 31,0 32,0 31,0

32,0

33,0

32,0 33,0

34,0

1,0

11. Szerokość pachy

PcPl

9,5 10,0 9,5 10,0

9,5

10,0

10,5

10,0 10,5

11,0

0,5

12.

Łuk szerokości
przodu przez
piersi

XlXl

34,0 36,0 34,0 36,0 34,0

36,0

38,0

36,0 38,0

40,0

2,0

13.

Łuk długości
przodu do piersi

SySvXp

31,0 32,1 31,4 32,5 31,8

32,9

34,0

33,3 34,4

35,5

0,4 1,1

14.

Łuk długości
przodu przez
piersi

SySvXpTp

46,3 47,0 47,7 48,4 49,1

49,8

50,5

51,2 51,9

52,6

1,4 0,7

15.

Łuk długości
pleców

SyTy

36,0 36,0 37,5 37,5 39,0

39,0

40,5 40,5

40,5

1,5

16.

Łuk długości
kończyny górnej

RvNv

52,0 52,0 54,0 54,0 56,0

56,0

58,0 58,0

58,0

2,0

17. Wysokość talii

ZTv

95,5 95,5 99,5 99,5 103,5 103,5 103,5 107,5 107,5 107,5 4,0

18.

Wysokość
krocza

ZUo

71,0 70,5 74,5 74,0 78,0

77,5

77,0

81,0 80,5

80,0

3,5

0,5

19.

Wysokość
kolana

ZKo

42,0 42,0 44,0 44,0 46,0

46,0

48,0 48,0

48,0

2,0

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń:

1.  Jak nazywają się główne płaszczyzny ciała umownie wyznaczone na ciele ludzkim?
2.  Jakie znasz nazwy linii ciała?
3.  Jak powstają punkty pomiarowe? Podaj przykłady.
4.  Na jakie grupy dzielą się podstawowe pomiary antropometryczne?
5.  Jakie  znasz  podstawowe  wymiary  antropometryczne  stosowane  w  konstrukcji  odzieży

na górną cześć ciała?

6. Jakie znasz podstawowe wymiary antropometryczne stosowane w konstrukcji odzieży

na dolną cześć ciała?

7. Co to są tabele wymiarów i do czego służą?
8. Jakie grupy typologiczne wyróżniamy u kobiet?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Wykonaj pomiary figury koleżanki i określ, do jakiej grupy modelowej można

ją przyporządkować.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wyszukać w materiałach dydaktycznych treści dotyczące wykonywania podstawowych

pomiarów antropometrycznych,

2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonywania pomiarów,
3)  przeprowadzić pomiary na figurze koleżanki i zapisać je,
4)  porównać wyniki pomiarów z zawartością tabel wymiarów dziewcząt i przyporządkować

do odpowiedniej grupy modelowej

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika,

−

osoba na której uczeń dokona pomiarów,

−

przyrządy pomiarowe,

−

tabele pomiarów antropometrycznych,

−

kartka, długopis.

Ćwiczenie 5

Na podstawie tabel wymiarów kobiet dla typów budowy A, B, C, D określ o jakie

wartości wzrastają lub maleją wymiary wiodące.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wyszukać w materiałach dydaktycznych treści dotyczące budowy tabel wymiarów

dla kobiet,

2) dokonać analizy zmian wartości wymiarów wiodących (ZWo, opx, obt) w tabelach

dla poszczególnych typów budowy,

3) zapisać o ile centymetrów wzrastają lub maleją wymiary wiodące,
4) przedstawić wyniki swojej pracy

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika,

−

tabele wymiarów dla wszystkich grup typologicznych kobiet,

−

zeszyt przedmiotowy, kartka, długopis.

Ćwiczenie 6

Wykonaj pomiary figury koleżanki i określ wielkość odzieży odpowiedniej dla jej

sylwetki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wyszukać w materiałach dydaktycznych treści dotyczące ustalania wielkości wyrobów

odzieżowych,

2) nazwać wymiary ciała niezbędne do określenia wielkości odzieży,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) przeprowadzić wybrane pomiary na figurze koleżanki,
4) porównać wyniki pomiarów z zawartością tabel wymiarów dziewcząt i przyporządkować

do odpowiedniej grupy modelowej,

5) ustalić wielkość odzieży odpowiedniej dla sylwetki koleżanki.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika,

−

osoba na której uczeń dokona pomiarów,

−

przyrządy pomiarowe,

−

tabele pomiarów antropometrycznych,

−

kartka, długopis.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) nazwać płaszczyzny umownie wyznaczone na ciele ludzkim?



2) nazwać linie ciała powstające w wyniku przecięcia płaszczyznami

głównymi?



3) określić jak powstają punkty pomiarowe?



4) wymienić przykłady punktów pomiarowych?



5) wymienić wymiary antropometryczne stosowane w konstrukcji

odzieży na górną część ciała?



6) wymienić wymiary antropometryczne stosowane w konstrukcji

odzieży na dolną część ciała?



7) określić co zawierają i do czego służą tabele wymiarów?



8) wymienić grupy typologiczne kobiet i określić różnicę między

wymiarami obwodu bioder i klatki piersiowej w każdej grupie?



9) wymienić grupy typologiczne mężczyzn i określić różnicę między

wymiarami obwodów klatki piersiowej i pasa w każdej grupie?



10) nazwać wymiary ciała niezbędne do określenia wielkości odzieży?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Pomiary krawieckie

4.3.1. Materiał nauczania

Pomiary

osób

indywidualnych,

wykonywane

przy

szyciu

odzieży

metodą

miarowo-usługową noszą nazwę pomiary krawieckie. Są to pomiary równie dokładne,
lecz nie tak szczegółowe jak pomiary antropometryczne. Powinny więc być wykonywane
na osobach ubranych w bieliznę lub bardzo cienką, przylegającą do ciała odzież.

Różnica między pomiarami antropometrycznymi i krawieckimi polega na tym,

że pierwsze  –  antropometryczne  –  obejmują  bardzo  dużą  liczbę  różnorodnych
i szczegółowych  pomiarów,  wykonywanych  na  dużej  liczbie  osób.  Podlegają  one  dalszemu
naukowemu  opracowaniu.  Pomiary  krawieckie  natomiast  obejmują  wyłącznie  te  pomiary,
które są niezbędne do konstruowania form odzieży dla określonej osoby.

Wymiary krawieckie można podzielić na:

−

wymiary podstawowe – niezbędne do wykreślenia określonej formy odzieżowej,

−

wymiary kontrolne – szczegółowe – służące do sprawdzenia obliczeń konstrukcyjnych
oraz zgodności wykonanej formy z wymiarami lub dostosowania opracowanej formy
podstawowej do budowy określonej osoby, np. przy wadach postawy,

−

wymiary modelowe – dotyczą elementów projektowanej odzieży, np. długość spódnicy,
długość żakietu, rękawa.
Przy wykonywaniu pomiarów krawieckich posługujemy się następującymi przyrządami:

–

taśma centymetrowa,

–

ekierka,

–

linijka długości 50 cm.
Przed przystąpieniem do pomiarów osobę mierzoną należy przewiązać w talii tasiemką

ułożoną poziomo.

Pomiary wykonuje się w ustalonej kolejności, np. wszystkie obwody, następnie łuki,

szerokości i długości, wreszcie wysokości i głębokości (rys. 7). Wymiary należy zapisać
w wielkościach liczbowych (centymetrach), wymieniając nazwę lub symbol wymiaru, a dalej
wielkość liczbową, np. łuk długości pleców 39,0 cm lub SyTy

39,0 cm.

Sposób wykonywania pomiarów podstawowych i kontrolnych
Pomiary obwodów:
1. Obwód szyi – os – mierzy się taśmą centymetrową, z przodu poniżej chrząstki

tarczykowatej, a z tyłu powyżej siódmego kręgu szyjnego.

2. Obwód klatki piersiowej przez piersi – opx – mierzy się taśmą centymetrową, poziomo

przez brodawki piersiowe.

3. Obwód pasa – ot – mierzy się taśmą centymetrową, poziomo, w miejscu największego

przewężenia tułowia, a u osób tęgich powyżej grzebieni kości biodrowych.

4. Obwód bioder z uwzględnieniem wypukłości brzucha – obt – mierzy się taśmą

centymetrową poziomo, z tyłu przez największą wypukłość pośladków, a z przodu
uwzględniając wypukłość brzucha.

5.  Obwód uda – ou – mierzy się poziomo, tuż pod bruzdą pośladkową.
6.  Obwód ramienia – or – mierzy się poziomo, przez największe zgrubienie ramienia.
7.  Obwód  najmniejszy  przedramienia  –  on  –  mierzy  się  poziomo,  powyżej  wyrostka

rylcowatego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pomiary wysokości:
1. Wzrost – ZWo – mierzy się za pomocą tablicy pomiarowej i kątownika, od podstawy

do punktu wierzchołkowego głowy.

2. Wysokość talii – ZTv – mierzy się od podstawy do punktu bocznego talii.
3. Wysokość krocza – ZUo – (wewnętrzna długość nogi) – mierzy się za pomocą tablicy

pomiarowej i kątownika, od podstawy do najwyższego punktu krocza.

4. Wysokość kolana – ZKo – mierzy się za pomocą tablicy pomiarowej i kątownika,

od podstawy do punktu kolanowego przyśrodkowego górnej krawędzi kości
piszczelowej.

Typowymi wymiarami szczegółowymi – kontrolnymi wykorzystywanymi w produkcji
miarowo-usługowej są:
1. Łuk szerokości tyłu na wysokości piersi – XcXc – mierzony poziomo, z tyłu, na linii

obwodu klatki piersiowej, między liniami pachowymi tylnymi.

2. Szerokość pachy – PcPl – mierzona poziomo, między punktami pachowymi: tylnym

i przednim.

3. Łuk szerokości przodu przez piersi – XlXl – mierzony poziomo przez brodawki piersiowe

między liniami pachowymi przednimi.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jakie pomiary nazywamy pomiarami krawieckimi?
2.  Czym różnią się pomiary krawieckie od pomiarów antropometrycznych?
3.  Na jakie grupy dzieli się pomiary krawieckie?
4.  Jakich przyrządów używa się do wykonywania pomiarów krawieckich?
5.  Jak powinna być przygotowana osoba do wykonania na niej pomiarów krawieckich?
6.  Jakie obwody ciała mierzy się wykonując pomiary krawieckie?
7.  Jakie wysokości ciała mierzy się wykonując pomiary krawieckie?
8.  Jakie łuki ciała mierzy się wykonując pomiary krawieckie?
9.  Jakie znasz typowe wymiary szczegółowo-kontrolne?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj pomiary obwodów na sylwetce. Porównaj wyniki pomiarów krawieckich

z tabelami pomiarów antropometrycznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z symboliką i sposobem wykonywania pomiarów krawieckich,
2)  dokonać pomiarów obwodów na sylwetce i zapisać je zgodnie z symboliką,
3)  porównać  wyniki  przeprowadzonych  pomiarów  krawieckich  z  tabelami  pomiarów

antropometrycznych; wskazać podobieństwa i różnice,

4) zaprezentować sposób przeprowadzenia wybranych pomiarów obwodów na sylwetce.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

osoba, na której uczeń dokona pomiarów,

−

taśma centymetrowa,

−

zestaw karteczek samoprzylepnych z symbolami punktów antropometrycznych,

−

tabele pomiarów antropometrycznych,

−

kartka, długopis.

Ćwiczenie 2

Wykonaj pomiary podstawowe i szczegółowe potrzebne do wykonania form spódnicy

damskiej i zapisz je symbolami antropometrycznymi.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przygotować osobę mierzoną do przeprowadzenia pomiarów,
2)  przygotować przybory potrzebne do zdejmowania pomiarów,
3)  określić rodzaj pomiarów do konstrukcji spódnicy,
4)  dokonać  pomiarów  podstawowych  i  szczegółowych  potrzebnych  do  modelowania

konstrukcyjnego spódnicy,

5) zapisać wartości pomiarów,
6) omówić sposób przeprowadzenia pomiarów.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory potrzebne do zdejmowania pomiarów,

−

arkusz papieru do zapisania pomiarów,

−

wykaz pomiarów dla różnych asortymentów.

Ćwiczenie 3

Wykonaj pomiary podstawowe i szczegółowe potrzebne do wykonania form spodni

damskich i zapisz je symbolami antropometrycznymi.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przygotować osobę mierzoną do przeprowadzenia pomiarów,
2)  przygotować przybory potrzebne do zdejmowania pomiarów,
3)  określić rodzaj pomiarów do konstrukcji spodni damskich,
4)  dokonać  pomiarów  podstawowych  i  szczegółowych  potrzebnych  do  modelowania

konstrukcyjnego spodni damskich,

5) zapisać wartości pomiarów,
6) omówić sposób przeprowadzenia pomiarów.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory potrzebne do zdejmowania pomiarów,

−

arkusz papieru do zapisania pomiarów,

−

wykaz pomiarów dla różnych asortymentów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Wykonaj pomiary podstawowe i szczegółowe potrzebne do sporządzenia formy bluzki

i zapisz je symbolami antropometrycznymi.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przygotować osobę mierzoną do przeprowadzenia pomiarów,
2)  przygotować przybory potrzebne do zdejmowania pomiarów,
3)  określić rodzaj pomiarów do konstrukcji bluzki,
4)  dokonać  pomiarów  podstawowych  i  szczegółowych  potrzebnych  do  modelowania

konstrukcyjnego bluzki damskiej,

5) zapisać wartości pomiarów posługując się symboliką pomiarów ciała,
6) omówić sposób przeprowadzenia pomiarów.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory potrzebne do zdejmowania pomiarów.

−

arkusz papieru do zapisania pomiarów,

−

wykaz pomiarów dla różnych asortymentów.

Ćwiczenie 5

Wykonaj pomiary podstawowe i szczegółowe potrzebne do wykonania form koszuli

męskiej i zapisz je symbolami antropometrycznymi.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przygotować osobę mierzoną do przeprowadzenia pomiarów,
2)  przygotować przybory potrzebne do zdejmowania pomiarów,
3)  określić rodzaj pomiarów do konstrukcji koszuli męskiej,
4)  dokonać  pomiarów  podstawowych  i  szczegółowych  potrzebnych  do  modelowania

konstrukcyjnego form koszuli męskiej,

5) zapisać wartości pomiarów,
6) omówić sposób przeprowadzenia pomiarów.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory potrzebne do zdejmowania pomiarów,

−

arkusz papieru do zapisania pomiarów,

−

wykaz pomiarów dla różnych asortymentów.

Ćwiczenie 6

Wykonaj pomiary podstawowe i szczegółowe potrzebne do wykonania form spodni

męskich i zapisz je symbolami antropometrycznymi.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przygotować osobę mierzoną do przeprowadzenia pomiarów,
2)  przygotować przybory potrzebne do zdejmowania pomiarów,
3)  określić rodzaj pomiarów do konstrukcji spodni męskich,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) dokonać pomiarów podstawowych i szczegółowych potrzebnych do modelowania

konstrukcyjnego form spodni męskich,

5) zapisać wartości pomiarów,
6) omówić sposób przeprowadzenia pomiarów.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory potrzebne do zdejmowania pomiarów,

−

arkusz papieru do zapisania pomiarów,

−

wykaz pomiarów dla różnych asortymentów.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić jakie pomiary nazywamy pomiarami krawieckimi?



2) wskazać

czym

różnią

się

pomiary

krawieckie

antropometrycznych?



3) dobrać

przybory

narzędzia

wykonywania

pomiarów

krawieckich?



4) przygotować osobę do wykonania na niej pomiarów krawieckich?



5) omówić sposób pomiaru obwodów sylwetki człowieka?



6) omówić sposób pomiaru łuków na sylwetce człowieka?



7) omówić sposób pomiaru wysokości na sylwetce człowieka?



8) omówić sposób zdejmowania typowych wymiarów szczegółowych?



9) dokonać pomiarów podstawowych i szczegółowych sylwetki kobiety,

potrzebnych do konstrukcji form odzieży na górną część ciała?



10) dokonać pomiarów podstawowych i szczegółowych sylwetki kobiety

potrzebnych do konstrukcji form odzieży na dolną część ciała?



11) dokonać pomiarów podstawowych i szczegółowych sylwetki

mężczyzny, potrzebnych do konstrukcji form odzieży na górną część
ciała?



12) dokonać pomiarów podstawowych i szczegółowych sylwetki

mężczyzny, potrzebnych do konstrukcji form odzieży na dolną część
ciała?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 9. Szablon odzieżowy [6, s. 154]

Konstrukcja odzieży – metoda przenoszenia wymiarów antropometrycznych w postaci

odcinków

konstrukcyjnych

trójwymiarowej

bryły,

jaką

jest

ciało

ludzkie,

na dwuwymiarową płaszczyznę, jaką jest siatka i forma konstrukcyjna (rys.10).
Proces konstrukcji odzieży przebiega w dwóch etapach:

−

budowa siatki konstrukcyjnej na podstawie linii prostych, punktów i odcinków
konstrukcyjnych,

−

budowa form konstrukcyjnych na podstawie konturowych linii konstrukcyjnych.
Linia konstrukcyjna – odpowiednik podstawowej linii ciała i jej pochodnych, służy

do zbudowania siatki i formy konstrukcyjnej. Rozróżnia się linie konstrukcyjne:

−

proste, służące do zbudowania siatki konstrukcyjnej i podziału na odcinki konstrukcyjne,

−

konturowe (prosta, łamana, krzywa) ograniczające zewnętrzne kontury elementów form
konstrukcyjnych.

Rys. 10. Siatka i forma konstrukcyjna odzieży damskiej na górną część ciała [6, s. 122]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Odcinek konstrukcyjny – odcinek zawarty między dwoma punktami na linii

konstrukcyjnej, o długości równej wymiarowi antropometrycznemu wraz z dodatkiem
konstrukcyjnym. Odcinek konstrukcyjny może być również pochodną wielkości innego
odcinka (rys.11).
Przykładowe odcinki konstrukcyjne do konstrukcji odzieży na górną część ciała to:

−

głębokość pachy – SP,

−

wysokość łopatki – CP,

−

długość pleców – ST,

−

głębokość bioder – TB.

Rys.11. Podstawowe odcinki konstrukcyjne do konstrukcji odzieży na górną część ciała:

a)głębokość pachy SP, b)wysokość łopatki CP, c) długość pleców ST, d)głębokość bioder TB [6, s. 123]

Dodatek konstrukcyjny (luz odzieżowy) jest częścią składową odcinka konstrukcyjnego

równą różnicy między długością odcinka konstrukcyjnego a wymiarem antropometrycznym.
Wielkość dodatku konstrukcyjnego zależy od:

−

rodzaju i funkcji odzieży,

−

rodzaju materiału odzieżowego,

−

rodzaju i typu sylwetki,

−

aktualnie obowiązującej mody.

Poniższy fragment tabeli zawiera wielkości dodatków konstrukcyjnych dla standardu
konstrukcji odzieży damskiej dla figur A, B, C i D.

Tabela 2. Wyciąg z tabeli wielkości dodatków konstrukcyjnych dla standardu konstrukcji typy figur A,B,C i D

[4, s. 10, 11].

Odcinek konstrukcyjny

Dodatki konstrukcyjne (dk)

Symbol

Wzór

Bluzka – suknia

Żakiet

Płaszcz

Konstrukcja tyłu i przodu

1/15 ZWo+ 1/10 opx +0,5

½ SP

SyTy + dk

0,5

1,0

1/10 ZWo+3,0

długość wyrobu odzieżowego

2,0

1,5

2,0

½ XcXc

+ dk

lub (1/8opx +5,0)+dk

1,5

2,0

PcPl + dk

lub (1/8opx -1,0)+dk

2,0

3,0

3,5

½ XlXl + dk

lub (1/4opx -4,0)+dk

1,0

1,5

2,0

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Siatka konstrukcyjna – układ linii konstrukcyjnych, w których odcinki między węzłami

oznaczone symbolami, określają wielkość odzieży. Dla poszczególnych wyrobów
odzieżowych oraz dla ich elementów sporządza się odrębne siatki konstrukcyjne (rys. 12).

Rys. 12. Siatka konstrukcyjna spódnicy podstawowej [6, s. 132]

Konstrukcja form odzieży dla różnych typów figur

Konstrukcja odzieży damskiej jest jednolitą metodą dla wszystkich typów figur kobiet.

Jednolite metody konstrukcyjne odzieży dla danej grupy typologicznej lub kilku grup
typologicznych (jak w przypadku odzieży damskiej) nazywamy standardami konstrukcji
odzieży.

Cechy standardu konstrukcji odzieży damskiej na dolną i górną część ciała:

−

siatki konstrukcyjne są budowane z odcinków konstrukcyjnych obliczanych na podstawie
wielkości wymiarów ciała oraz wielkości dodatków konstrukcyjnych zależnych
od rodzaju odzieży,

−

jednolity sposób postępowania przy budowie siatek konstrukcyjnych na dolną i górną
część ciała.

Jednolitość konstrukcji odzieży damskiej dla wszystkich typów figur wynika ze stałych różnic
przyrostów podstawowych wymiarów ciała: opx, obt, ot oraz ze stałych różnic przyrostów
szerokości pachowych: XcXc, PcPl, XlXl.

Konstrukcja odzieży męskiej (podobnie jak konstrukcja odzieży damskiej) jest jednolitą

metodą dla typów figur A i B.
Różnica występuje w konstrukcji odzieży dla typów figur C i D:

−

na górną część ciała, gdzie ze względu na duży brzuch zachodzi konieczność
geometrycznej konstrukcji zaszewki brzusznej,

−

na dolną część ciała, gdzie z tego samego względu zachodzi konieczność uwzględnienia
wielkości odcinka występu brzucha.

Jednolita metoda konstrukcji odzieży męskiej umożliwia skonstruowanie, a następnie
opracowanie form modelowych określonego rodzaju odzieży dla dowolnie wybranych
wielkości zawartych w tabelach szczegółowych wymiarów typów figur A, B, C i D mężczyzn
lub na podstawie wymiarów krawieckich indywidualnych figur.

Modelowanie odzieży – proces otrzymywania form modelowych na podstawie projektu

plastycznego modelu odzieży. Proces ten polega na kształtowaniu linii konturowych i linii
cięć form modelowych tak, aby otrzymane elementy odzieżowe składające się na całość
wyrobu odzieżowego odpowiadały pod względem proporcji i kompozycji projektowi modelu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Metody otrzymywania form odzieży

Tworzenie formy odzieżowej, nadawanie jej określonego kształtu na podstawie projektu

plastycznego nazywa się modelowaniem.

Rodzaje modelowania form odzieży:
1. Modelowanie na płaszczyźnie na podstawie:

a) siatki konstrukcyjnej,
b) formy konstrukcyjnej

2. Modelowanie przestrzenne, tzw. „na bryle”

Modelowanie na płaszczyźnie – to przeniesienie wymiarów za pomocą odcinków

z trójwymiarowej bryły, jaką jest ciało ludzkie, na dwuwymiarową płaszczyznę, jaką jest
siatka i formy odzieży.
a) modelowanie na podstawie siatki konstrukcyjnej – to wyznaczenie śladów płaszczyzn

antropometrycznych, na których odmierza się odcinki: długości, szerokości, wysokości
i głębokości. Szczegółowe odcinki konstrukcyjne wyznaczają kształt formy modelowej
(rys.13),

b) modelowanie na podstawie formy konstrukcyjnej (rys.14) to przekształcanie formy

konstrukcyjnej  (podstawowej)  na  formę  modelową  (fantazyjną).  Metoda  ta  polega  na
rozcięciu  formy  konstrukcyjnej  według  oznaczonych  linii  modelowych  i  wykonaniu
czynności  związanych  z  przekształceniem  formy,  np.  rozkloszowanie  spódnicy,
przemieszczenie zaszewki konstrukcyjnej bluzki itp.

Metodę modelowania form wykorzystuje się do:

−

przenoszenia zaszewek,

−

umiejscawiania cięć modelowych: karczków, draperii, fałd, zakładek,

−

modelowania odzieży: kloszowej, kimonowej, raglanowej,

−

modelowania form odzieży dla osób z wadami budowy lub postawy.

Rys. 13. Modelowanie odzieży za pomocą siatki

konstrukcyjnej [6, s. 140]

Rys. 14. Modelowanie odzieży za pomocą formy

konstrukcyjnej [6, s. 139]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Modelowanie przestrzenne, zwane modelowaniem na bryle, to kształtowanie form przez

upinanie,  wycinanie  materiału  odzieżowego  na  manekinie  lub  figurze  ludzkiej.  Metoda
modelowania  przestrzennego  jest  najstarszym  sposobem  wykonywania  form  odzieży.
Obecnie  stosuje  się  ją  wyłącznie  w  pracowniach  ubiorów  historycznych  dla  potrzeb  filmu,
teatru  itp.  Czasem  metoda  ta  znajduje  jeszcze  zastosowanie  w  krawiectwie  miarowym  przy
modelowaniu drobnych elementów odzieży, jak: kołnierze, kieszenie itp. (rys. 15).

Rys. 15. Modelowanie odzieży przestrzenne [6, s. 141]

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń:

1.  Co to jest forma konstrukcyjna?
2.  Co to jest szablon odzieżowy?
3.  Na czy polega konstrukcja odzieży?
4.  Co to jest dodatek konstrukcyjny i od czego zależy?
5.  Co nazywamy linią konstrukcyjną a co odcinkiem konstrukcyjnym?
6.  Co rozumiesz pod pojęciem siatki konstrukcyjnej?
7.  Co to jest standard konstrukcji odzieży?
8.  Jakie znasz rodzaje modelowania form?
9.  Jakie  są  różnice  między  modelowaniem  na  płaszczyźnie  a  modelowaniem

przestrzennym?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ od czego zależy wartość dodatków konstrukcyjnych (dk) w analizowanych

asortymentach odzieży.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  wylosować trzy ilustracje z asortymentem odzieży,
2)  dobrać do wybranych asortymentów wartości luzu odzieżowego,
3)  dobrać próbki tkanin do wybranych asortymentów odzieży,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) określić od czego zależy wartość dodatków konstrukcyjnych w wybranych asortymentach

odzieży,

5) zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

ilustracje różnych asortymentów odzieży,

−

karteczki z wartościami liczbowymi luzu odzieżowego,

−

próbki tkanin,

−

arkusze papieru formatu A3.

Ćwiczenie 2

Scharakteryzuj podstawowe pojęcia z zakresu konstrukcji i modelowania form.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  wyjaśnić podstawowe pojęcia z zakresu konstrukcji i modelowania form odzieży,
2)  dobrać nazwy do treści pojęcia,
3)  nakleić nazwę przy odpowiedniej treści pojęcia,
4)  zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

samoprzylepne kartki z wydrukowanymi nazwami pojęć,

−

samoprzylepne kartki z treścią pojęć,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Ustal wielkość podstawowej spódnicy damskiej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wyszukać w materiałach dydaktycznych treści dotyczące ustalania wielkości wyrobów

odzieżowych,

2)  dokonać pomiarów wyrobu według wymiarów wiodących,
3)  określić orientacyjną wielkość luzu odzieżowego w spódnicy,
4)  porównać wartości pomiarów z tabelami antropometrycznymi,
5)  określić wielkość odzieży i typ figury,
6)  przedstawić wyniki swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika,

−

tabele wymiarów dla wszystkich grup typologicznych kobiet,

−

model spódnicy damskiej,

−

przyrządy pomiarowe,

−

zeszyt przedmiotowy, kartka, długopis.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Na podstawie ilustracji rozróżnij rodzaj modelowania form odzieży.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wyszukać w materiałach dydaktycznych treści dotyczące rodzajów modelowania form

odzieży,

2) rozróżnić rodzaje modelowania form odzieży przedstawione na planszach,
3) dokonać krótkiej charakterystyki każdej z metod modelowania form i podać

zastosowanie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika,

−

plansze przedstawiające rodzaje modelowania form odzieży,

−

zeszyt przedmiotowy, kartka, długopis.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wyjaśnić pojęcie: forma konstrukcyjna?



2) wyjaśnić pojęcie: szablon odzieżowy?



3) wyjaśnić co kryje się pod pojęciem konstrukcji odzieży?



4) wyjaśnić pojęcie: linia konstrukcyjna?



5) scharakteryzować pojęcie: siatka konstrukcyjna?



6) wyjaśnić pojęcie: dodatek konstrukcyjny i określić od czego zależy?



7) rozpoznać rodzaje asortymentów odzieży?



8) dobrać wartości luzu odzieżowego do danego asortymentu

uwzględniając wybrany materiał?



9) rozróżnić rodzaje modelowania form odzieży?



10) określić cechy standardu odzieży?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test  zawiera  20  zadań.  Do  każdego  zadania  dołączone  są  4  możliwości  odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki błędną odpowiedź zaznacz kółkiem, a następnie ponownie
zakreśl odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 30 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Głowa dziecka w wieku niemowlęcym stanowi

a)  1/4 wzrostu.
b)  1/6 wzrostu.
c)  1/8 wzrostu.
d)  1/5 wzrostu.

2. Okres rozwoju dziecka, w którym przyrost wzrostu maleje dwukrotnie a doskonalą

się zdolności ruchowe trwa
a)  do 1 roku życia.
b)  3 ÷6 lat.
c)  1 ÷ 3 lat.
d)  6 ÷ 12 lat.

3. Płaszczyzna czołowa – środkowa vv przechodzi

a) pionowo przez oś podłużną ciała, dzieląc sylwetkę na część przednią i tylną.
b) pionowo przez wyrostki kolczyste kręgosłupa, dzieląc sylwetkę na część lewą

i prawą.

c) równolegle do płaszczyzny poprzecznej na wysokości uda.
d) równolegle do płaszczyzny poprzecznej na wysokości kolan.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. Pochodną płaszczyzny poprzecznej T jest płaszczyzna

a)  pachowa tylna – c.
b)  bioder – B.
c)  pachowa przednia – l.
d)  czołowa – vv.

5. Linia R przechodzi

a)  poziomo, przez górne krawędzie główek kości ramieniowych.
b)  poziomo w największym przewężeniu tułowia.
c)  pionowo przez wcięcie pachowe z przodu.
d)  pionowo przez punkty najdalej położone na ciele.

6. Symbolem y oznaczana jest linia

a)  nadgarstka.
b)  kolana.
c)  środkowa tylna.
d)  pachowa tylna.

7. Linia X przebiega

a)  pionowo przez wcięcie pachy.
b)  pionowo przez brodawki piersiowe.
c)  poziomo pod pachami.
d)  poziomo przez brodawki piersiowe.

8. Sylwetka mężczyzny o wymiarach 170/100/90 według tabeli należy do

a)  typu A.
b)  typu B.
c)  typu C.
d)  typu D.

9. Typ sylwetki kobiety określa

a) różnica między obwodem klatki piersiowej a obwodem bioder z uwzględnieniem

wypukłości brzucha.

b)  różnica między obwodami: talii, bioder i klatki piersiowej.
c)  różnica między obwodem klatki piersiowej a obwodem talii.
d)  różnica między obwodem bioder a obwodem talii.

10. Punkt Sy leży na skrzyżowaniu

a)  linii szyi z linią środkową przednią.
b)  linii szyi z linią boczną.
c)  linii szyi z linią środkową tylną.
d)  linii szyi z linią pachową tylną.

11. Na skrzyżowaniu linii szyi i linii bocznej leży punkt

a)  Sv.
b)  Sx.
c)  Sy.
d)  TV.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Wykonywanie pomiarów krawieckich

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem: