Koszyk pyta
ń
podstawowych na pisemny sprawdzian licencjacki
Przyj
ę
ty podział procentowy dla poszczególnych działów:
Pula 100 pyta
ń
:
Chemia organiczna – 20 % (20 pyta
ń
)
Chemia nieorganiczna i analityczna – 30 % (30 pyta
ń
)
Chemia fizyczna – 20 % (20 pyta
ń
)
Chemia teoretyczna, krystalografia, chemia materiałowa, technologia chemiczna, chemia
ś
rodowiska – 30 % (30 pyta
ń
)
Chemia organiczna (20 pyta
ń
)
1.
Omów budow
ę
i wła
ś
ciwo
ś
ci chemiczne w
ę
glowodorów nienasyconych.
2.
Omów na wybranym przykładzie reakcj
ę
substytucji nukleofilowej i elektrofilowej.
3.
Omów na wybranym przykładzie reakcj
ę
addycji nukleofilowej i elektrofilowej.
4.
Wyja
ś
nij, na czym polega efekt indukcyjny i efekt rezonansowy oraz ich wpływ na
reaktywno
ść
zwi
ą
zków aromatycznych.
5.
Omów budow
ę
i reakcje w
ę
glowodorów aromatycznych.
6.
Omów budow
ę
, metody otrzymywania i wła
ś
ciwo
ś
ci chemiczne aldehydów i ketonów.
7.
Omów
budow
ę
,
metody
otrzymywania
i
wła
ś
ciwo
ś
ci
chemiczne
kwasów
karboksylowych i pochodnych.
8.
Wyja
ś
nij na wybranych przykładach nast
ę
puj
ą
ce poj
ę
cia: konformery, izomery
geometryczne, enancjomery, diastereoizomery.
9.
Porównaj wła
ś
ciwo
ś
ci zasadowe amin alifatycznych i amin aromatycznych.
10. Porównaj wła
ś
ciwo
ś
ci kwasowe alkoholi i fenoli.
11. W
ę
glowodany – struktura, wła
ś
ciwo
ś
ci i przykładowe wzory.
12. Dla D-glukozy napisz reakcje tworzenia form cyklicznych i zaznacz pozycj
ę
anomeryczn
ą
.
13. Tłuszcze – budowa, wzór ogólny, reakcja zmydlania dla dowolnego tłuszczu.
14. Co to s
ą
mydła? Jak je si
ę
otrzymuje i na czym polegaj
ą
wła
ś
ciwo
ś
ci pior
ą
ce (myj
ą
ce)
mydła.
15. Jakie zwi
ą
zki zaliczamy do lipidów, napisz wzory przykładowych zwi
ą
zków
16. Napisz wzór pirymidyny i puryny oraz zaznacz zasadowe pozycje w tych zwi
ą
zkach.
17. Napisz wzory i nazwij zwi
ą
zki heterocykliczne o 3, 5 i 6 atomach w pier
ś
cieniu
i zawieraj
ą
ce azot i/lub tlen.
18. Podaj wzór ogólny aminokwasów, napisz przykłady.
19. Co to jest punkt izoelektryczny aminokwasu? (Podaj definicj
ę
)
20. Podaj definicje reakcji pericyklicznych
Chemia Ogólna i Nieorganiczna (15 pyta
ń
)
1.
Jak zmienia si
ę
warto
ść
energii jonizacji pierwiastków w układzie okresowym? Wyja
ś
nij
obserwowane zmiany w oparciu o budow
ę
atomów.
2.
Podaj jakie znasz rodzaje wi
ą
za
ń
chemicznych. Krótko je scharakteryzuj.
3.
Poj
ę
cie kwasu i zasady w teorii Bronsteda-Lowry’ego.
4.
Poj
ę
cie twardo
ś
ci i mi
ę
kko
ś
ci kwasów i zasad w teorii Pearsona.
5.
Wytłumacz poj
ę
cie amfoteryczno
ś
ci na przykładzie Al(OH)
3
.
6.
Na podstawie teorii rezonansu wytłumacz, dlaczego wszystkie wi
ą
zania azot-tlen s
ą
w
jonie NO
3
-
równocenne.
7.
Co to jest hybrydyzacja. Podaj przykład hybrydyzacji (oraz zwi
ą
zku w którym
wyst
ę
puje) z udziałem orbitali d.
8.
Uszereguj pod wzgl
ę
dem mocy tlenowe kwasy chloru. Odpowied
ź
uzasadnij.
9.
Jak zmieniaj
ą
si
ę
wła
ś
ciwo
ś
ci kwasowo-zasadowe tlenków chromu w zale
Ŝ
no
ś
ci od
stopnia utlenienia tego metalu?
10. Jak zmieniaj
ą
si
ę
wła
ś
ciwo
ś
ci redoks jonów manganianowych(VII) w zale
Ŝ
no
ś
ci od
ś
rodowiska (pH) reakcji?
11. Jakie czynniki wpływaj
ą
na trwało
ść
zwi
ą
zku kompleksowego? Jak powstaje efekt
chelatowy?
12. Co to jest szereg napi
ę
ciowy (elektrochemiczny) metali? Jakie informacje mo
Ŝ
na
odczyta
ć
na podstawie tego szeregu?
13. Jak zmienia si
ę
temperatura topnienia poł
ą
cze
ń
wodoru z pierwiastkami 17 grupy
układu okresowego? Wytłumacz przyczyny tych zmian.
14. Energia wi
ą
zania N-N w cz
ą
steczce F
2
N-NF
2
wynosi tylko 80 kJ/mol, natomiast w
H
2
N-NH
2
160 kJ/mol. Wytłumacz, dlaczego.
15. Co to jest reakcja I rz
ę
du? W jaki sposób przedstawi
ć
zmiany st
ęŜ
enia substratu tej
reakcji od czasu, aby otrzyma
ć
zale
Ŝ
no
ść
prostoliniow
ą
?
Chemia analityczna (15 pyta
ń
)
1.
Na czym polega istotna ró
Ŝ
nica mi
ę
dzy sposobem wykrywania kationów a sposobem
wykrywania anionów w klasycznej analizie jako
ś
ciowej?
2.
Jakie odczynniki i w jakich warunkach umo
Ŝ
liwiaj
ą
rozdzielenie kationów na
poszczególne grupy analityczne?
3.
Jak klasyfikuje si
ę
metody miareczkowe ze wzgl
ę
du na typ zachodz
ą
cej reakcji, sposób
miareczkowania i sposób wyznaczania punktu ko
ń
cowego miareczkowania?
4.
Jak przygotowuje si
ę
roztwory mianowane, jakie post
ę
powanie nazywa si
ę
mianowaniem i jakie s
ą
sposoby nastawiania miana?
5.
Jakie roztwory mianowane stosuje si
ę
w redoksometrii i w jaki sposób nastawia si
ę
ich
miano?
6.
Co to s
ą
kompleksony? Na czym polega kompleksometryczne oznaczanie twardo
ś
ci
wody?
7.
Jak zbudowane s
ą
elektrody I i II rodzaju. Od czego zale
Ŝ
y potencjał tych elektrod?
Poda
ć
przykłady takich elektrod.
8.
Prosz
ę
opisa
ć
sposób wyznaczania pH roztworów metoda po
ś
redni
ą
? Jaka jest
warto
ść
pH roztworu kwasu solnego o st
ęŜ
eniu 10
-8
mol/l ?
9.
Co to jest charakterystyka elektrody szklanej? W jakim celu si
ę
j
ą
wyznacza? Jaka jest
warto
ść
pH roztworu wodorotlenku sodu o st
ęŜ
eniu 10
-7
mol/l ?
10. Jaki układ elektrod nale
Ŝ
y zastosowa
ć
podczas potencjometrycznego miareczkowania
jonów Fe
2+
za pomoc
ą
roztworu KMnO
4
? Prosz
ę
przedstawi
ć
jaki potencjał przyjmie
elektroda wska
ź
nikowa przed punktem, w punkcie i po punkcie ko
ń
cowym?
11. Prosz
ę
poda
ć
tre
ść
prawa Bougera-Lamberta i prawa Beera. Jaka jest zale
Ŝ
no
ść
pomi
ę
dzy transmitancj
ą
i absorbancj
ą
?
12. Prosz
ę
omówi
ć
sposób wykonania oznaczenia spektrofotometrycznego.
13. Na czym polega wizualizacja płytek TLC? Podaj cztery przykłady odczynników
stosowanych do wizualizacji.
14. Wykorzystanie chromatografii cienkowarstwowej w normalnym i odwróconym układzie
faz do analizy jako
ś
ciowej i ilo
ś
ciowej.
15. Prosz
ę
porówna
ć
wizualne i instrumentalne wyznaczanie punktu ko
ń
cowego w
miareczkowaniach alkacymetrycznych, str
ą
ceniowych i red-ox.
Chemia fizyczna (20 pyta
ń
)
1.
Zdefiniowa
ć
ci
ś
nienie, temperatur
ę
, ciepło i energi
ę
.
2.
Opisa
ć
fal
ę
elektromagnetyczn
ą
(definicja fali elektromagnetycznej, długo
ść
fali,
cz
ę
stotliwo
ść
, liczba falowa i energia oraz poda
ć
zale
Ŝ
no
ś
ci pomi
ę
dzy nimi).
3.
Co to jest i od czego zale
Ŝ
y współczynnik załamania
ś
wiatła, poda
ć
przykłady
załamania fali
ś
wietlnej?
4.
Co to jest i od czego zale
Ŝ
y moment dipolowy?
5.
Wymieni
ć
i scharakteryzowa
ć
typy oddziaływa
ń
.
6.
Scharakteryzowa
ć
wi
ą
zanie wodorowe na przykładzie struktury wody.
7.
Co to jest, od czego zale
Ŝ
y i do czego mo
Ŝ
e by
ć
wykorzystane przewodnictwo
elektrolityczne?
8.
Opisa
ć
ró
Ŝ
nic
ę
pomi
ę
dzy gazami doskonałymi i rzeczywistymi, poda
ć
odpowiednie
równania opisuj
ą
ce zachowanie tych gazów.
9.
Scharakteryzowa
ć
przemiany
odwracalne
i
nieodwracalne,
samorzutne
i
niesamorzutne; poda
ć
przykłady.
10. Co to jest i w jaki sposób mo
Ŝ
na policzy
ć
zmian
ę
standardowej entalpii, energii
wewn
ę
trznej, entropii i swobodnej entalpii podczas przebiegu reakcji chemicznej?
11. Opisa
ć
reakcje lub przemiany endo i egzotermiczne, poda
ć
przykłady.
12. Zdefiniowa
ć
siły adhezji i kohezji, poda
ć
przykłady wyst
ę
powania tych sił.
13. Zdefiniowa
ć
g
ę
sto
ść
i lepko
ść
rozpuszczalników oraz roztworów, poda
ć
odpowiednie
równania.
14. Co to jest siła elektromotoryczna ogniwa; poda
ć
przykłady?
15. Co to jest i od czego zale
Ŝ
y stała równowagi reakcji; poda
ć
przykłady?
16. Co to jest i od czego zale
Ŝ
y proces solwatacji?
17. Zdefiniowa
ć
proces adsorpcji i poda
ć
przykłady wykorzystania adsorpcji w technikach
stosowanych w chemii.
18. Co to jest i od czego zale
Ŝ
y szybko
ść
reakcji chemicznej?
19. Opisa
ć
reakcje katalizowane, poda
ć
sposób działania katalizatora.
20. Metody fizykochemiczne, które mog
ą
by
ć
pomocne w identyfikacji i oczyszczaniu
substancji.
Chemia teoretyczna, krystalografia, technologia chemiczna, chemia materiałowa i
chemia
ś
rodowiska
(30 pyta
ń
, po 6 pyta
ń
z ka
Ŝ
dej dziedziny)
Krystalografia:
1.
Czym zajmuje si
ę
krystalografia? Omów krótko historyczne znaczenie i zastosowanie
rentgenograficznych metod dyfrakcyjnych w poznaniu budowy cz
ą
steczkowej zwi
ą
zków
chemicznych.
2.
Co nazywamy przekształceniem symetrycznym. Podaj kryteria podziału przekształce
ń
(izometryczne, punktowe i otwarte, proste i odwrotne). Scharakteryzuj punktowe
operacje symetrii stosowane w opisie budowy kryształów i cz
ą
steczek.
3.
Wykorzystuj
ą
c nomenklatur
ę
krystalograficzn
ą
b
ą
d
ź
symbolik
ę
Schoenfliesa opisz
symetri
ę
punktow
ą
cz
ą
steczek nast
ę
puj
ą
cych zwi
ą
zków chemicznych: woda (mm2 lub
C2v); chlorometan (3m lub C3v); trans-1,2-difluoroeten (2/m lub C2h).
4.
Co nazywamy postaci
ą
prost
ą
? Scharakteryzuj nast
ę
puj
ą
ce postacie proste wskazuj
ą
c
ich podstawowe elementy symetrii: bipiramida tetragonalna (symetria 4/mmm lub D4v);
piramida trygonalna (symetria 3m lub C3v), czworo
ś
cian regularny (symetria -43m lub
Td).
5.
W jaki sposób dokonano podziału struktur krystalicznych ze wzgl
ę
du na charakter
oddziaływa
ń
mi
ę
dzyatomowych. Podaj po jednym reprezentatywnym przykładzie
kryształu z ka
Ŝ
dej grupy.
6.
Podaj definicje oraz przykłady alotropii i polimorfizmu. Omów budow
ę
krystaliczn
ą
alotropowych odmian w
ę
gla.
Chemia
ś
rodowiska
1.
Sposoby pobierania próbek
ś
rodowiskowych.
2.
Przedyskutuj zalety i wady pozyskiwania energii w elektrowniach atomowych.
3.
Na czym polega zjawisko ekstrakcji – przykłady.
4.
Na czym polega derywatyzacja chemiczna.
5.
Efekt cieplarniany a globalne ocieplenie – podaj działania jakie mo
Ŝ
na wykona
ć
w skali
społecze
ń
stw i jednostki, które mog
ą
wpłyn
ąć
na niekorzystne zmiany zwi
ą
zane z
ociepleniem i zanieczyszczeniem atmosfery
6.
Czy istniej
ą
alternatywne
ź
ródła energii całkowicie bezpieczne dla
ś
rodowiska,
przedyskutuj czynniki jakie trzeba rozwa
Ŝ
y
ć
aby odpowiedzie
ć
na to pytanie.
Technologia chemiczna
1.
Omów zachowawcze i destrukcyjne techniki przerobu ropy naftowej wykorzystywane w
procesach rafineryjnych oraz opisz metody uszlachetniania benzyn.
2.
Wymie
ń
oraz opisz metody otrzymywania i rozdziału olefin.
3.
Podaj kierunki wykorzystania w
ę
glowodorów C2 i C3 z grupy olefin, np. etylen, chlorek
winylu, propylen, akrylonitryl.
4.
Opisz syntez
ę
acetonu i fenolu metod
ą
kumenow
ą
. Podaj kierunki wykorzystania
bisfenolu A.
5.
Opisz spektroskopowe metody pozwalaj
ą
ce na ilo
ś
ciowe oznaczanie zwi
ą
zków
aromatycznych w paliwach silnikowych na przykładzie benzenu.
6.
Uzasadnij, dlaczego chromatografia gazowa mo
Ŝ
e by
ć
stosowana jako metoda
jako
ś
ciowej
i
ilo
ś
ciowej
analizy
mieszanin
w
ę
glowodorów
alifatycznych
i
aromatycznych.
Chemia materiałów
1.
Jakie s
ą
podstawy według których klasyfikujemy materiały, podaj przykłady takich
klasyfikacji.
2.
Opisz technologi
ę
otrzymywania krzemu jako podstawowego materiału dla przemysłu
elektronicznego. Jakie nazwisko polskiego uczonego jest z t
ą
technologi
ą
zwi
ą
zane ,
opisz jego odkrycie i jego pó
ź
niejsze zastosowanie.
3.
Jakie wła
ś
ciwo
ś
ci optyczne posiadaj
ą
materiały, z jakich cech fizykochemicznych one
wynikaj
ą
i jak je wykorzystujemy praktycznie.
4.
Omów na przykładach ró
Ŝ
nice pomi
ę
dzy materiałami pochodzenia naturalnego,
materiałami bioinspirowanymi i materiałami biomedycznymi.
5.
Omów wła
ś
ciwo
ś
ci materiałów kompozytowych w tym nanokompozytowych. Podaj
przykłady zastosowa
ń
tego typu materiałów.
6.
Podaj rodzaje i wła
ś
ciwo
ś
ci nanostruktur w
ę
glowych oraz obszary ich obecnych i
perspektywicznych zastosowa
ń
.
Chemia teoretyczna
1.
Jak objawia si
ę
dualizm falowo-korpuskularny – podaj przykłady.
2.
Omów zasad
ę
nieoznaczono
ś
ci Heisenberga. Jakie konsekwencje niesie ta zasada w
odniesieniu do mo
Ŝ
liwo
ś
ci obserwacji cz
ą
stek elementarnych.
3.
Funkcja falowa w mechanice kwantowej oraz jej interpretacja probabilistyczna.
4.
Omów równanie Schrödingera, czym reprezentowana jest energia kinetyczna w tym
równaniu.
5.
Czym jest orbital atomowy w uj
ę
ciu mechaniki kwantowej?
6.
Omów zakaz Pauliego.