Koszyk pyta

ń

podstawowych na pisemny sprawdzian licencjacki

Przyj

ę

ty podział procentowy dla poszczególnych działów:

Pula 100 pyta

ń

:

Chemia organiczna – 20 % (20 pyta

ń

)

Chemia nieorganiczna i analityczna – 30 % (30 pyta

ń

)

Chemia fizyczna – 20 % (20 pyta

ń

)

Chemia teoretyczna, krystalografia, chemia materiałowa, technologia chemiczna, chemia

ś

rodowiska – 30 % (30 pyta

ń

)

Chemia organiczna (20 pyta

ń

)

1.

Omów budow

ę

i wła

ś

ciwo

ś

ci chemiczne w

ę

glowodorów nienasyconych.

2.

Omów na wybranym przykładzie reakcj

ę

substytucji nukleofilowej i elektrofilowej.

3.

Omów na wybranym przykładzie reakcj

ę

addycji nukleofilowej i elektrofilowej.

4.

Wyja

ś

nij, na czym polega efekt indukcyjny i efekt rezonansowy oraz ich wpływ na

reaktywno

ść

zwi

ą

zków aromatycznych.

5.

Omów budow

ę

i reakcje w

ę

glowodorów aromatycznych.

6.

Omów budow

ę

, metody otrzymywania i wła

ś

ciwo

ś

ci chemiczne aldehydów i ketonów.

7.

Omów

budow

ę

,

metody

otrzymywania

i

wła

ś

ciwo

ś

ci

chemiczne

kwasów

karboksylowych i pochodnych.

8.

Wyja

ś

nij na wybranych przykładach nast

ę

puj

ą

ce poj

ę

cia: konformery, izomery

geometryczne, enancjomery, diastereoizomery.

9.

Porównaj wła

ś

ciwo

ś

ci zasadowe amin alifatycznych i amin aromatycznych.

10. Porównaj wła

ś

ciwo

ś

ci kwasowe alkoholi i fenoli.

11. W

ę

glowodany – struktura, wła

ś

ciwo

ś

ci i przykładowe wzory.

12. Dla D-glukozy napisz reakcje tworzenia form cyklicznych i zaznacz pozycj

ę

anomeryczn

ą

.

13. Tłuszcze – budowa, wzór ogólny, reakcja zmydlania dla dowolnego tłuszczu.
14. Co to s

ą

mydła? Jak je si

ę

otrzymuje i na czym polegaj

ą

wła

ś

ciwo

ś

ci pior

ą

ce (myj

ą

ce)

mydła.

15. Jakie zwi

ą

zki zaliczamy do lipidów, napisz wzory przykładowych zwi

ą

zków

16. Napisz wzór pirymidyny i puryny oraz zaznacz zasadowe pozycje w tych zwi

ą

zkach.

17. Napisz wzory i nazwij zwi

ą

zki heterocykliczne o 3, 5 i 6 atomach w pier

ś

cieniu

i zawieraj

ą

ce azot i/lub tlen.

18. Podaj wzór ogólny aminokwasów, napisz przykłady.
19. Co to jest punkt izoelektryczny aminokwasu? (Podaj definicj

ę

)

20. Podaj definicje reakcji pericyklicznych

Chemia Ogólna i Nieorganiczna (15 pyta

ń

)

1.

Jak zmienia si

ę

warto

ść

energii jonizacji pierwiastków w układzie okresowym? Wyja

ś

nij

obserwowane zmiany w oparciu o budow

ę

atomów.

2.

Podaj jakie znasz rodzaje wi

ą

za

ń

chemicznych. Krótko je scharakteryzuj.

3.

Poj

ę

cie kwasu i zasady w teorii Bronsteda-Lowry’ego.

4.

Poj

ę

cie twardo

ś

ci i mi

ę

kko

ś

ci kwasów i zasad w teorii Pearsona.

5.

Wytłumacz poj

ę

cie amfoteryczno

ś

ci na przykładzie Al(OH)

3

.

6.

Na podstawie teorii rezonansu wytłumacz, dlaczego wszystkie wi

ą

zania azot-tlen s

ą

w

jonie NO

3

-

równocenne.

7.

Co to jest hybrydyzacja. Podaj przykład hybrydyzacji (oraz zwi

ą

zku w którym

wyst

ę

puje) z udziałem orbitali d.

8.

Uszereguj pod wzgl

ę

dem mocy tlenowe kwasy chloru. Odpowied

ź

uzasadnij.

9.

Jak zmieniaj

ą

si

ę

wła

ś

ciwo

ś

ci kwasowo-zasadowe tlenków chromu w zale

ż

no

ś

ci od

stopnia utlenienia tego metalu?

10. Jak zmieniaj

ą

si

ę

wła

ś

ciwo

ś

ci redoks jonów manganianowych(VII) w zale

ż

no

ś

ci od

ś

rodowiska (pH) reakcji?

11. Jakie czynniki wpływaj

ą

na trwało

ść

zwi

ą

zku kompleksowego? Jak powstaje efekt

chelatowy?

12. Co to jest szereg napi

ę

ciowy (elektrochemiczny) metali? Jakie informacje mo

ż

na

odczyta

ć

na podstawie tego szeregu?

13. Jak zmienia si

ę

temperatura topnienia poł

ą

cze

ń

wodoru z pierwiastkami 17 grupy

układu okresowego? Wytłumacz przyczyny tych zmian.

14. Energia wi

ą

zania N-N w cz

ą

steczce F

2

N-NF

2

wynosi tylko 80 kJ/mol, natomiast w

H

2

N-NH

2

160 kJ/mol. Wytłumacz, dlaczego.

15. Co to jest reakcja I rz

ę

du? W jaki sposób przedstawi

ć

zmiany st

ęż

enia substratu tej

reakcji od czasu, aby otrzyma

ć

zale

ż

no

ść

prostoliniow

ą

?

Chemia analityczna (15 pyta

ń

)

1.

Na czym polega istotna ró

ż

nica mi

ę

dzy sposobem wykrywania kationów a sposobem

wykrywania anionów w klasycznej analizie jako

ś

ciowej?

2.

Jakie odczynniki i w jakich warunkach umo

ż

liwiaj

ą

rozdzielenie kationów na

poszczególne grupy analityczne?

3.

Jak klasyfikuje si

ę

metody miareczkowe ze wzgl

ę

du na typ zachodz

ą

cej reakcji, sposób

miareczkowania i sposób wyznaczania punktu ko

ń

cowego miareczkowania?

4.

Jak przygotowuje si

ę

roztwory mianowane, jakie post

ę

powanie nazywa si

ę

mianowaniem i jakie s

ą

sposoby nastawiania miana?

5.

Jakie roztwory mianowane stosuje si

ę

w redoksometrii i w jaki sposób nastawia si

ę

ich

miano?

6.

Co to s

ą

kompleksony? Na czym polega kompleksometryczne oznaczanie twardo

ś

ci

wody?

7.

Jak zbudowane s

ą

elektrody I i II rodzaju. Od czego zale

ż

y potencjał tych elektrod?

Poda

ć

przykłady takich elektrod.

8.

Prosz

ę

opisa

ć

sposób wyznaczania pH roztworów metoda po

ś

redni

ą

? Jaka jest

warto

ść

pH roztworu kwasu solnego o st

ęż

eniu 10

-8

mol/l ?

9.

Co to jest charakterystyka elektrody szklanej? W jakim celu si

ę

j

ą

wyznacza? Jaka jest

warto

ść

pH roztworu wodorotlenku sodu o st

ęż

eniu 10

-7

mol/l ?

10. Jaki układ elektrod nale

ż

y zastosowa

ć

podczas potencjometrycznego miareczkowania

jonów Fe

2+

za pomoc

ą

roztworu KMnO

4

? Prosz

ę

przedstawi

ć

jaki potencjał przyjmie

elektroda wska

ź

nikowa przed punktem, w punkcie i po punkcie ko

ń

cowym?

11. Prosz

ę

poda

ć

tre

ść

prawa Bougera-Lamberta i prawa Beera. Jaka jest zale

ż

no

ść

pomi

ę

dzy transmitancj

ą

i absorbancj

ą

?

12. Prosz

ę

omówi

ć

sposób wykonania oznaczenia spektrofotometrycznego.

13. Na czym polega wizualizacja płytek TLC? Podaj cztery przykłady odczynników

stosowanych do wizualizacji.

14. Wykorzystanie chromatografii cienkowarstwowej w normalnym i odwróconym układzie

faz do analizy jako

ś

ciowej i ilo

ś

ciowej.

15. Prosz

ę

porówna

ć

wizualne i instrumentalne wyznaczanie punktu ko

ń

cowego w

miareczkowaniach alkacymetrycznych, str

ą

ceniowych i red-ox.

Chemia fizyczna (20 pyta

ń

)

1.

Zdefiniowa

ć

ci

ś

nienie, temperatur

ę

, ciepło i energi

ę

.

2.

Opisa

ć

fal

ę

elektromagnetyczn

ą

(definicja fali elektromagnetycznej, długo

ść

fali,

cz

ę

stotliwo

ść

, liczba falowa i energia oraz poda

ć

zale

ż

no

ś

ci pomi

ę

dzy nimi).

3.

Co to jest i od czego zale

ż

y współczynnik załamania

ś

wiatła, poda

ć

przykłady

załamania fali

ś

wietlnej?

4.

Co to jest i od czego zale

ż

y moment dipolowy?

5.

Wymieni

ć

i scharakteryzowa

ć

typy oddziaływa

ń

.

6.

Scharakteryzowa

ć

wi

ą

zanie wodorowe na przykładzie struktury wody.

7.

Co to jest, od czego zale

ż

y i do czego mo

ż

e by

ć

wykorzystane przewodnictwo

elektrolityczne?

8.

Opisa

ć

ró

ż

nic

ę

pomi

ę

dzy gazami doskonałymi i rzeczywistymi, poda

ć

odpowiednie

równania opisuj

ą

ce zachowanie tych gazów.

9.

Scharakteryzowa

ć

przemiany

odwracalne

i

nieodwracalne,

samorzutne

i

niesamorzutne; poda

ć

przykłady.

10. Co to jest i w jaki sposób mo

ż

na policzy

ć

zmian

ę

standardowej entalpii, energii

wewn

ę

trznej, entropii i swobodnej entalpii podczas przebiegu reakcji chemicznej?

11. Opisa

ć

reakcje lub przemiany endo i egzotermiczne, poda

ć

przykłady.

12. Zdefiniowa

ć

siły adhezji i kohezji, poda

ć

przykłady wyst

ę

powania tych sił.

13. Zdefiniowa

ć

g

ę

sto

ść

i lepko

ść

rozpuszczalników oraz roztworów, poda

ć

odpowiednie

równania.

14. Co to jest siła elektromotoryczna ogniwa; poda

ć

przykłady?

15. Co to jest i od czego zale

ż

y stała równowagi reakcji; poda

ć

przykłady?

16. Co to jest i od czego zale

ż

y proces solwatacji?

17. Zdefiniowa

ć

proces adsorpcji i poda

ć

przykłady wykorzystania adsorpcji w technikach

stosowanych w chemii.

18. Co to jest i od czego zale

ż

y szybko

ść

reakcji chemicznej?

19. Opisa

ć

reakcje katalizowane, poda

ć

sposób działania katalizatora.

20. Metody fizykochemiczne, które mog

ą

by

ć

pomocne w identyfikacji i oczyszczaniu

substancji.

Chemia teoretyczna, krystalografia, technologia chemiczna, chemia materiałowa i
chemia

ś

rodowiska

(30 pyta

ń

, po 6 pyta

ń

z ka

ż

dej dziedziny)

Krystalografia:

1.

Czym zajmuje si

ę

krystalografia? Omów krótko historyczne znaczenie i zastosowanie

rentgenograficznych metod dyfrakcyjnych w poznaniu budowy cz

ą

steczkowej zwi

ą

zków

chemicznych.

2.

Co nazywamy przekształceniem symetrycznym. Podaj kryteria podziału przekształce

ń

(izometryczne, punktowe i otwarte, proste i odwrotne). Scharakteryzuj punktowe
operacje symetrii stosowane w opisie budowy kryształów i cz

ą

steczek.

3.

Wykorzystuj

ą

c nomenklatur

ę

krystalograficzn

ą

b

ą

d

ź

symbolik

ę

Schoenfliesa opisz

symetri

ę

punktow

ą

cz

ą

steczek nast

ę

puj

ą

cych zwi

ą

zków chemicznych: woda (mm2 lub

C2v); chlorometan (3m lub C3v); trans-1,2-difluoroeten (2/m lub C2h).

4.

Co nazywamy postaci

ą

prost

ą

? Scharakteryzuj nast

ę

puj

ą

ce postacie proste wskazuj

ą

c

ich podstawowe elementy symetrii: bipiramida tetragonalna (symetria 4/mmm lub D4v);

piramida trygonalna (symetria 3m lub C3v), czworo

ś

cian regularny (symetria -43m lub

Td).

5.

W jaki sposób dokonano podziału struktur krystalicznych ze wzgl

ę

du na charakter

oddziaływa

ń

mi

ę

dzyatomowych. Podaj po jednym reprezentatywnym przykładzie

kryształu z ka

ż

dej grupy.

6.

Podaj definicje oraz przykłady alotropii i polimorfizmu. Omów budow

ę

krystaliczn

ą

alotropowych odmian w

ę

gla.

Chemia

ś

rodowiska

1.

Sposoby pobierania próbek

ś

rodowiskowych.

2.

Przedyskutuj zalety i wady pozyskiwania energii w elektrowniach atomowych.

3.

Na czym polega zjawisko ekstrakcji – przykłady.

4.

Na czym polega derywatyzacja chemiczna.

5.

Efekt cieplarniany a globalne ocieplenie – podaj działania jakie mo

ż

na wykona

ć

w skali

społecze

ń

stw i jednostki, które mog

ą

wpłyn

ąć

na niekorzystne zmiany zwi

ą

zane z

ociepleniem i zanieczyszczeniem atmosfery

6.

Czy istniej

ą

alternatywne

ź

ródła energii całkowicie bezpieczne dla

ś

rodowiska,

przedyskutuj czynniki jakie trzeba rozwa

ż

y

ć

aby odpowiedzie

ć

na to pytanie.

Technologia chemiczna

1.

Omów zachowawcze i destrukcyjne techniki przerobu ropy naftowej wykorzystywane w
procesach rafineryjnych oraz opisz metody uszlachetniania benzyn.

2.

Wymie

ń

oraz opisz metody otrzymywania i rozdziału olefin.

3.

Podaj kierunki wykorzystania w

ę

glowodorów C2 i C3 z grupy olefin, np. etylen, chlorek

winylu, propylen, akrylonitryl.

4.

Opisz syntez

ę

acetonu i fenolu metod

ą

kumenow

ą

. Podaj kierunki wykorzystania

bisfenolu A.

5.

Opisz spektroskopowe metody pozwalaj

ą

ce na ilo

ś

ciowe oznaczanie zwi

ą

zków

aromatycznych w paliwach silnikowych na przykładzie benzenu.

6.

Uzasadnij, dlaczego chromatografia gazowa mo

ż

e by

ć

stosowana jako metoda

jako

ś

ciowej

i

ilo

ś

ciowej

analizy

mieszanin

w

ę

glowodorów

alifatycznych

i

aromatycznych.

Chemia materiałów

1.

Jakie s

ą

podstawy według których klasyfikujemy materiały, podaj przykłady takich

klasyfikacji.

2.

Opisz technologi

ę

otrzymywania krzemu jako podstawowego materiału dla przemysłu

elektronicznego. Jakie nazwisko polskiego uczonego jest z t

ą

technologi

ą

zwi

ą

zane ,

opisz jego odkrycie i jego pó

ź

niejsze zastosowanie.

3.

Jakie wła

ś

ciwo

ś

ci optyczne posiadaj

ą

materiały, z jakich cech fizykochemicznych one

wynikaj

ą

i jak je wykorzystujemy praktycznie.

4.

Omów na przykładach ró

ż

nice pomi

ę

dzy materiałami pochodzenia naturalnego,

materiałami bioinspirowanymi i materiałami biomedycznymi.

5.

Omów wła

ś

ciwo

ś

ci materiałów kompozytowych w tym nanokompozytowych. Podaj

przykłady zastosowa

ń

tego typu materiałów.

6.

Podaj rodzaje i wła

ś

ciwo

ś

ci nanostruktur w

ę

glowych oraz obszary ich obecnych i

perspektywicznych zastosowa

ń

.

Chemia teoretyczna

1.

Jak objawia si

ę

dualizm falowo-korpuskularny – podaj przykłady.

2.

Omów zasad

ę

nieoznaczono

ś

ci Heisenberga. Jakie konsekwencje niesie ta zasada w

odniesieniu do mo

ż

liwo

ś

ci obserwacji cz

ą

stek elementarnych.

3.

Funkcja falowa w mechanice kwantowej oraz jej interpretacja probabilistyczna.

4.

Omów równanie Schrödingera, czym reprezentowana jest energia kinetyczna w tym
równaniu.

5.

Czym jest orbital atomowy w uj

ę

ciu mechaniki kwantowej?

6.

Omów zakaz Pauliego.