Microsoft PowerPoint - TransVlekmat2009

Zasady przetaczania

krwi

Dr Anna Raszeja-Specht

Katedra Biochemii Klinicznej

Zakład Medycyny Laboratoryjnej

AMG

V rok WL

Aglutynacja krwinek -

reakcja dodatnia

Wolne, niezwiązane
krwinki -

reakcja ujemna

BADANIA WYKONYWANE

PRZED PRZETOCZENIEM KRWI

Podstawowe

. Grupa krwi

– ukł. ABO (antygeny i przeciwciała naturalne) oraz antygen D z układu Rh

(2 serie odczynników monoklonalnych, 3 panele krwinek wzorcowych)

anty-A

anty-B

O A B

Badane krwinki

Badana surowica

anty-D

. Obecność przeciwciał odpornościowych

–

met. enzymatyczne

(z układu Rh) oraz

PTA

(z układu Kell)

PRÓBA ZGODNOŚCI (tzw. próba krzyżowa)

SB/KD

Odczynnik LEN (środowisko niskojonowe z enzymem) oraz odczyn PTA (surowica antyglobulinowa)
- Badanie w kierunku wykrycia auto- i alloprzeciwciał u biorcy:

SB/KB - auto, SB/KWz – allo

Badania dodatkowe: Badanie fenotypu Rh, Oznaczanie antygenu Kell i innych, Identyfikacja nieregularnych

przeciwciał…

Sposoby pobierania krwi

do badań serologicznych

1. Metoda klasyczna (probówkowa) - metoda referencyjna !!! stosuje się surowicę krwi. Krew

pobierać „na skrzep”. Krew do badań musi być całkowicie wykrzepiona!!!

Przypadki, w których dopuszcza się stosowanie osocza w metodzie klasycznej:

mała ilość krwi (noworodki, wcześniaki !!!)

stosowanie leków trombolitycznych

niedokrwistość autoimmunohemolityczna

pacjenci dializowani

2. Metoda mikrokolumnowa i automatyczna - stosuje się osocze krwi. Krew pobierać do

probówek z antykoagulantem (K

EDTA).

Schemat prawidłowych reakcji

przy oznaczaniu grupy krwi ABO

Grupa

krwi

Odczynniki

monoklonalne

Krwinki wzorcowe

anty-A anty-B O

- - -

+++

++++ - - - +++

- ++++ - +++ -

++++

- - -

POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POWIKŁAŃ

POPRZETOCZENIOWYCH

Wczesne powikłania poprzetoczeniowe – w czasie transfuzji lub do 24
godz.

ostry odczyn hemolityczny

wstrząs septyczny

wstrząs anafilaktyczny

ostre poprzetoczeniowe uszkodzenie płuc

odczyny gorączkowe niehemolityczne

pokrzywka

Opóźnione powikłania poprzetoczeniowe - między 3 a 21 dniem po
przetoczeniu

opóźniony odczyn hemolityczny

plamica poprzetoczeniowa

poprzetoczeniowa choroba “przeszczep p-biorcy”

Postępowanie w przypadku podejrzenia reakcji

okołotransfuzyjnej

Wstrzymać przetaczanie, podłączyć fizjologiczny NaCl

Ocenić wstępnie objawy kliniczne (ciepłota, tętno, oddech, ciśnienie)

Podać tlen (w razie konieczności)

Dokładnie zbadać pacjenta (płuca, serce, skóra, objawy krwawienia itp.)

Powiadomić odpowiedzialnego lekarza, sprawdzić dane na preparacie

Powiadomić Bank Krwi

Pobrać nową próbkę na badania serologiczne (10 ml krwi na skrzep i 2-5 ml
na EDTA,) przekazać wraz z dokumentacją do RCKiK

Pobrać krew (i mocz, jeżeli możliwe) na badania w kierunku hemolizy

Wdrożyć adekwatne leczenie

Sporządzić odpowiedni raport

Powikłania okołotransfuzyjne - reakcje

immunologiczne

Efekt

Prawdopodobna przyczyna

Odczyn hemolityczny
(ostry lub opóźniony)

Przeciwciała – biorca lub dawca

Gorączka (1% transfuzji)

Krwinki białe w preparacie

Ostra niewydolność
oddechowa (TRALI)

Krwinki białe lub cytokiny w
preparacie

Reakcja alergiczna

Białka osocza, alergeny z krwi
dawcy

Reakcja anafilaktyczna

Immunoglobuliny IgA

Choroba p-gospodarzowi
(GVHD)

Limfocyty

Infekcje bakteryjne,
wirusowe….

Zanieczyszczenia preparatu

Powikłania okołotransfuzyjne -

immunizacja

lub

modulacja

odpowiedzi

immunologicznej

Czynnik

Reakcja

Krwinki białe

Gorączka, fragmentacja PLT/krwinek białych,
mała skuteczność przetoczenia, powikłania
płucne

Płytki

Gorączka, rozpad PLT, mała skuteczność
przetoczenia, skaza krwotoczna

Erytrocyty

Reakcja hemolityczna
Trudność w dobraniu preparatu do przetoczenia

Limfocyty (HLA)

Dreszcze, problemy z doborem narządów do
przeszczepu, mała skuteczność przetaczania
PLT

Reakcja biorcy

Odpowiedzialne – krwinki białe

Nawroty choroby
nowotworowej
Infekcje
pooperacyjne

Powikłania okołotransfuzyjne - reakcje

nieimmunologiczne

Przeciążenie krążenia

Pełna krew

Infuzja mikroagregatów

PLT

Zator powietrzny

Powietrze

Tendencja do krwawień

Masywna transfuzja

Hipotermia

Może wywoływać arytmię

Toksyczne działanie
cytrynianu, hipokalcemia

Cytrynian, wiązanie wapnia

Hiper/hipokalemia

Może wywoływać arytmię

Nadmiar żelaza
(hemosyderoza)

Liczne transfuzje

Czynniki wpływające na produkcję

alloprzeciwciał odpornościowych

• Immunogenność antygenu (D, K, c, E, Fy

, Jk

• Dawka antygenu:

80% osób Rh - wytwarza anty-D po przetoczeniu krwi Rh +

20% kobiet Rh - wytwarza anty-D po ciąży Rh + płodu

• Predyspozycje genetyczne (responders, nonresponders).
• Jednostka chorobowa:

najwyższy odsetek alloimmunizacji u chorych z autoagresją i z
niedokrwistością sierpowatokrwinkową,

najniższy - u chorych z hypogammaglobulinemią i z białaczką
limfatyczną

Pierwotna i wtórna odpowiedź

immunologiczna – stężenie przeciwciał

IgM

IgG

Próg wykrywalności

Dni

Tygodnie

2 4 6 8 10 12 14
16

2 4 6 8 10 12 14 16

1. Aglutynacja lub
hemoliza w 37

2. Swoistość: z układu
ABO, Rh, Kell, Kidd,
Duffy, anty-s, anty-Vel,
anty- P, anty-PP

Klasa Ig:
• IgM wiążące dopełniacz
(anty-A, anty-B)
•IgG (z układów Rh, Kell,
Kidd, Duffy)

Serologiczna
charakterystyka
przeciwciał klinicznie
istotnych

Nietypowe reakcje serologiczne (1)

1. Poliaglutynacja

anty-A anty-B O A

Grupa AB ??

2. Panaglutynacja
3. Rulonizacja
4. Agregacja

Poliaglutynacja (2)

anty-A

anty-B

anty-A,B

krwinki wzorcowe

O A1 B

monoklonalne

odczynniki

+++

n.b.

+++

surowice

ludzkie

+++

W przebiegu zakażenia pod wpływem enzymów bakteryjnych
następuje odsłonięcie antygenów T, Tk, Tn (kryptoantygenów), z
którymi reagują ludzkie surowice, zawierające naturalnie
występujące przeciwciała skierowane do tych struktur.

Klasyfikacja poliaglutynacji

Nabyte

Zakażenia bakteryjne (przemijająca zmiana)

Kryptoantygeny udostępnione przez działanie enzymów bakteryjnych:

T, Tk, Th, Tx, B nabyty

Adsorbcja bakterii lub produktów bakteryjnych na powierzchnię

krwinek

Nie-bakteryjne działanie (trwała zmiana)

Mutacja somatyczna prowadząca do odsłonięcia Tn

Dziedziczne cechy

Sd(a++) (Cad), HEMPAS, NOR, Hyde Park

Masywna transfuzja

Definicja

– wymiana całej objętości krwi

pacjenta w czasie krótszym niż 24 godziny - na
krew allogeniczną konserwowaną.

Problemy:

Obniżenie czynników krzepnięcia - kontr. lab.

Obniżenie PLT - krwawienia

Zaburzenia metaboliczne - hiperkalemia,

hipokalcemia, kwasica, wpływ cytrynianu

Hipotermia

Preparaty podawane: płytki, FFP, krioprecypitat…

Potencjalne powikłania po masywnej

transfuzji

Zmiany ME w czasie

przechowywania

Powikłania

Obniżenie pH

Kwasica

Hemoliza

Zaburzenia oddawania tlenu

Wzrost K, NH

i Pi

Hiperkalemia,
Hiperamonemia,
Hipokalcemia

Niszczenie płytek,
mikroagregaty

Trombocytopenia

Spadek czynników V i
VIII, denaturacja białek

Koagulopatia