Technik_lesnik_321[02]_Z4.02

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Szkodnictwo leśne

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Służba Leśna

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy w zakresie stosowania środków

ochrony przed szkodnictwem leśnym.

W poradniku zamieszczono:

–

wymagania wstępne − wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

–

cele kształcenia − wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

–

materiał nauczania − wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki
modułowej,

–

zestaw zadań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,

–

ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
umiejętności praktyczne,

–

sprawdzian postępów,

–

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi
opanowanie materiału całej jednostki modułowej,

–

wykaz literatury uzupełniającej.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych w module

321[02].Z4.01

Stosowanie środków ochrony

lasów przed szkodliwymi

czynnikami biotycznymi

321[02].Z4.02

Stosowanie form ochrony

przed szkodnictwem leśnym

321[02].Z4

Ochrona środowiska leśnego

321[02].Z4.03

Prowadzenie edukacji leśnej

społeczeństwa

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

–

stosować sposoby określania miąższości drewna,

–

mierzyć i stosować miąższość surowca drzewnego,

–

korzystać z tablic miąższości,

–

wyjaśniać pojęcia klasyfikacji jakościowo − wymiarowej,

–

stosować klasyfikację jakościowo − wymiarową,

–

rozpoznawać oznaczanie drewna legalnie ściętego w Lasach Państwowych,

–

korzystać z różnych źródeł informacji,

–

współpracować w grupie.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

scharakteryzować rodzaje szkodnictwa leśnego,

−

scharakteryzować straty spowodowane szkodnictwem leśnym,

−

scharakteryzować formy ochrony lasu przed szkodnictwem,

−

scharakteryzować prawa i obowiązki pracowników Służby Leśnej i innych
przyrodniczych służb ochronnych w zakresie ochrony lasów przed szkodnictwem
leśnym,

−

scharakteryzować organizację i uprawnienia Straży Leśnej,

−

określić tryb postępowania w sprawach o wykroczenia i przestępstwa z dziedziny
szkodnictwa leśnego,

−

określić wielkość szkody i dokonać jej wyceny,

−

rozróżnić wzory dokumentów postępowania procesowego,

−

wypełnić formularze dokumentów procesowych związanych ze zwalczaniem
szkodnictwa leśnego,

−

posłużyć się terminologią z zakresu szkodnictwa leśnego,

−

określić zasady oznaczania surowca drzewnego nielegalnie ściętego na terenie Lasów
Państwowych oraz pniaków.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Szkodnictwo leśne

4.1.1. Materiał nauczania

Pojęcie i rodzaje szkodnictwa leśnego

Szkodnictwo leśne należy zaliczyć do szkód antropogenicznych, związanych

z działaniem człowieka w środowisku przyrodniczym, w tym w środowisku leśnym.
Szkodnictwo leśne jest wynikiem szkodliwego − fizycznego, rzadziej chemicznego −
oddziaływania człowieka na las i obiekty (przedmioty) z nim związane.

Obejmuje ono straty materialne spowodowane kradzieżami lub zniszczeniami

dokonanymi w lesie i najbliższym otoczeniu oraz szkody niewymierne o charakterze
przyrodniczym.

W zakresie formalno − prawnym szkodnictwo leśne polega na popełnianiu przestępstw

i wykroczeń na szkodę zarządcy (właściciela) lasu. Ochrona wartości materialnych
zagrożonych tym szkodnictwem posiada cechy ochrony mienia i tak jest prawnie w Polsce
kwalifikowana.

Cechą charakterystyczną popełnianych czynów z zakresu szkodnictwa leśnego jest ich

większa szkodliwość dla całości lasu niż bezpośrednia korzyść materialna uzyskana przez
sprawcę. Szkodnictwo leśne stanowi istotny problem dla Lasów Państwowych.
Rodzaje szkodnictwa leśnego

Szkodnictwo leśne obejmuje wszelkiego rodzaju czyny niedozwolone polegające bądź na

bezprawnym  korzystaniu  z  lasów  i  produktów  leśnych  (np.  wyrąb  i  zabór  drzewa,  przejazd
lub  przechód  albo  przegon  zwierząt  gospodarskich  w  miejscach  zabronionych),  bądź  na
naruszeniu przepisów dotyczących ochrony lasów lub z tą ochroną związanych. Wyróżnia się
następujące  rodzaje  szkodnictwa  leśnego:  bezprawne  korzystanie  z  lasu,  nielegalne  wyręby
w lasach  niepaństwowych,  kłusownictwo,  kradzież  albo  zniszczenie  mienia  nadleśnictwa,
kradzież  drewna  z  lasu  państwowego.  W  praktyce  ochroną  lasów  przed  szkodnictwem
obejmuje się także: ochronę przeciwpożarową obszarów leśnych i ochrona przed szkodliwym
korzystaniem z lasów w celach rekreacyjnych.

Wyrąb drzewa w lesie w celu przywłaszczenia jest szczególną postacią kradzieży drzewa

rosnącego  w  lesie.  Ustawodawca  traktuje  usiłowanie  kradzieży  takiego  drzewa  jako
dokonanie czynu karalnego, akcentując tym dużą szkodliwość zamachów na substancję leśną.
Karalne jest nie tylko wyrąbanie drzewa (w celu kradzieży), ale sama czynność polegająca na
wyrębie.  Dokonanie  wykroczenia  następuje  już  z  chwilą  rozpoczęcia  wyrębu  (sprawca
uderzył  siekierą  w  drzewo  z  zamiarem  jego wyrąbania,  rozpoczął  piłowanie  itp.).  Czynność
wyrębu  musi  być  podjęta  w  celu  przywłaszczenia  drzewa.  Jeżeli  sprawca  działa  w  innym
celu,  może  odpowiadać  za  umyślne  uszkodzenie  mienia.  Kto  w  celu  przywłaszczenia
dopuszcza  się  wyrębu  drzewa  w  lesie  albo  kradnie  lub  przywłaszcza  sobie  z  lasu  drewno
wyrąbane  lub  powalone,  jeśli  wartość  drzewa  nieprzekracza  75  zł  ,  podlega  karze  aresztu,
ograniczenia  wolności  albo  grzywny.  W  razie  popełnienia  tego  wykroczenia    orzeka  się
nawiązkę  w  wysokości  podwójnej  wartości  wyrąbanego  lub  przywłaszczonego  drzewa,
a ponadto  jeśli  przywłaszczone  lub  ukradzione  drzewo    nie  zostało  odebrane,  orzeka  się
obowiązek  zwrotu  jego  wartości.  Jeżeli  wartość  drzewa  przekracza  75  zł  orzeka  się  karę
pozbawienia  wolności  od  3  miesięcy  do  5  lat.  Sąd  zobowiązany  jest  orzec  nawiązkę
w wysokości podwójnej wartości skradzionego drzewa.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Kradzieżą jest zabór mienia w celu przywłaszczenia. Przywłaszczenie polega na

postąpieniu z cudzą rzeczą jak z własną. Różni się od kradzieży tym, że nie występuje tu
zabór rzeczy z posiadania innej osoby (w chwili czynu mienie jest już w posiadaniu sprawcy).

Przedmiotem kradzieży innego mienia Lasów Państwowych niż drewno i zwierzyna

najczęściej są:
–

sadzonki drzew,

–

siatka ogrodzeniowa

–

różnego rodzaju elementy terenowej infrastruktury technicznej, a w ostatnich latach
szczególnie różnego rodzaju elementy metalowe urządzeń,

–

elementy zagospodarowania turystycznego.
Wyrąb, niszczenie, uszkadzanie lub karczowanie w lesie nie należącym do sprawcy albo

zabór z takiego lasu mienia stanowi wykroczenie bez względu na wartość mienia. Tak więc
pozyskanie np. tzw. stroiszu w cudzym lesie stanowi zawsze wykroczenie.

Do zachowań niedozwolonych należą również:

–

paserstwo  polegające  na  nabywaniu  lub  pomaganiu  w  zbyciu  gałęzi,  korzeni,  krzewów,
pniaków,  karalne  jest  niezależnie  od  tego,  czy paser  działał  w  celu  osiągnięcia  korzyści
majątkowej, czy kierował się innymi względami. Paserstwo polegające na przyjmowaniu
lub  pomaganiu  do  ukrycia  tych  przedmiotów  karalne  jest  tylko  wówczas,  gdy  paser
czynił  to  w  celu  osiągnięcia  korzyści  majątkowej.  W  obu  przypadkach  warunkiem
odpowiedzialności  jest  wiedza  pasera  o  tym,  że  przedmioty  te  pochodzą  z  wykroczenia
(paserstwo umyślne),

–

kto  pasie  zwierzęta  gospodarskie  na  nie  należących  do  niego  gruntach  leśnych  lub
rolnych  albo  przez  takie  grunty  w  miejscach,  w  których  jest  to  zabronione,  przechodzi,
przejeżdża  lub  przegania  zwierzę  gospodarskie  podlega  karze  grzywny  albo  karze
nagany,

–

karze podlega również ten, kto przejeżdża lub przegania zwierzęta gospodarskie przez
wodę zamkniętą i zarybioną,

–

kto  niszczy  lub  użytkuje  kosodrzewinę  znajdującą  się  na  siedliskach  naturalnych
w górach lub na torfowiskach, podlega karze grzywny  albo karze nagany. Kosodrzewina
objęta  jest  ochroną  gatunkową.  Rozporządzenie  w  sprawie  ochrony  gatunkowej  roślin
zabrania  w  umyślnego  niszczenia,  zrywania,  ścinania  w  całości  lub  w  części  oraz
pozyskiwania  i  wyrywania  z  naturalnych  stanowisk.  W  wypadku  więc  umyślnego
zniszczenia lub użytkowania kosodrzewiny sprawca będzie odpowiadał na podstawie art.
58 ustawy o ochronie przyrody. Na podstawie tego przepisu  będzie również odpowiadał
ten, kto pozyskuje, niszczy lub uszkadza nieumyślnie kosodrzewinę w parku narodowym,
jeżeli obowiązuje tam tego rodzaju zakaz (dotyczący ogólnie drzew i innych roślin),

–

kto w nie należącym do niego lesie:
–

wydobywa żywicę lub sok brzozowy, obrywa szyszki, zdziera korę, nacina drzewa
lub w inny sposób je uszkadza,

–

zbiera mech lub ściółkę,

–

zbiera gałęzie, korę, wióry, trawę, wrzos, szyszki lub zioła albo zdziera darń,

–

zbiera grzyby lub owoce leśne w miejscach, w których jest to zabronione albo
sposobem niedozwolonym, podlega karze grzywny albo karze nagany.

–

kto na nie należącym do niego gruncie leśnym lub rolnym:
–

wydobywa piasek, żwir, glinę lub torf,

–

niszczy lub uszkadza urządzenia służące do utrzymania zwierząt lub ptaków,

–

kopie dół lub rów, podlega karze grzywny albo karze nagany.

Tej samej karze podlega, kto wyrzuca na nie należący do niego grunt rolny kamienie,
śmieci, padlinę lub inne nieczystości.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

kto na gruncie leśnym lub rolnym niszczy lub uszkadza urządzenia melioracyjne, podlega
karze grzywny,

–

kto,  nie  będąc  do  tego  uprawniony  albo  bez  zgody  właściciela  lub  posiadacza  lasu,
wjeżdża  pojazdem  silnikowym,  zaprzęgowym  lub  motorowerem  do  nie  należącego  do
niego lasu w miejscu, w którym jest to niedozwolone, albo pozostawia taki pojazd w lesie
w  miejscu do tego nie przeznaczonym, podlega karze grzywny albo karze nagany. Ruch
pojazdem  silnikowym,  zaprzęgowym  i  motorowerem  w  lesie  (a  więc  i  wjazd  do  lasu)
dozwolony jest jedynie drogami publicznymi, natomiast drogami leśnymi dozwolony jest
tylko  wtedy,  gdy  są  one  oznakowane  drogowskazami  dopuszczającymi  ruch  po  tych
drogach. Nie dotyczy to inwalidów poruszających się pojazdami przystosowanymi do ich
potrzeb osób wykonujących czynności służbowe lub gospodarcze (m.in. właścicieli lasów
i  osób  użytkujących  grunty  rolne  położone  wśród  lasów.  Za  zgodą  właściciela  lub
posiadacza  lasu,  różne  osoby  mogą  wjeżdżać  do  lasu  w  miejscu,  w  którym  jest  to
niedozwolone,

–

jeżeli czyn sprawcy polega na zakopywaniu, zatapianiu, odprowadzaniu do gruntu
w lasach lub w inny sposób składowaniu w lesie odpadów, sprawca podlega karze aresztu
albo grzywny,

–

działanie kłusownicze może być dwojakie:
–

zmierzanie  do  wejścia  w  posiadanie  zwierzyny  w  sposób  nie  będący  polowaniem,
a zatem  za  pomocą  środków  i  sposobów  wymienionych  wart.  53  pkt.  5  ustawy
łowieckiej,  tj.  broni  i  amunicji  innej  niż  myśliwska,  środków  i materiałów
wybuchowych,  trucizn,  karmy  o  właściwościach  odurzających,  sztucznego  światła,
lepów,  wnyków,  sieci,  dołów,  samostrzałów,  rozkopywania  nor;  szczególnym
przypadkiem  tak  rozumianego  kłusownictwa  jest  tzw.  wnykarstwo,  czyli
pozyskiwanie  zwierzyny  za  pomocą  wnyków,  sideł  itp.,  −  zmierzanie  do  wejścia
w posiadanie  zwierzyny  za  pomocą  wszelkich  innych  i  sposobów  poza  strzelaniem
z myśliwskiej broni palnej i łowieniu sposobami dozwolonymi,

–

polowanie z naruszeniem dopuszczalności polowania, w tym przede wszystkim:
a)

bez uprawnień do polowania, w czym mieści się także polowanie członków
PZŁ bez zezwolenia na odstrzał lub kilkakrotnie na to samo zezwolenie, oraz
polowanie cudzoziemców na prywatne zaproszenie polskiego myśliwego,

polowanie na przelotne ptactwo łowne na wybrzeżu morskim,

polowanie z chartami lub ich mieszańcami,

polowanie w czasie ochronnym.

Kłusownikiem w znaczeniu prawnym może być również członek PZŁ mający

uprawnienia do polowania, jeżeli stosuje niedozwolone środki wchodzenia w posiadanie
zwierzyny lub poluje z naruszeniem warunków dopuszczalności polowania.

Straty spowodowane szkodnictwem leśnym

Roczna wartość wyrządzanych na terenie PGL LP szkód z tytułu szkodnictwa leśnego na

przestrzeni ostatnich pięciu lat wahała się w granicach 6,2−7,4mln. zł.

Rok 2006 przyniósł stratę sięgającą 6438 tys. zł; oznacza to znaczny, bo aż 13,2

procentowy spadek wartości szkód w porównaniu z rokiem 2005. Liczba przypadków
szkodnictwa leśnego nieznacznie jednak wzrosła i wyniosła 14435.

Straty z tytułu szkodnictwa leśnego w latach 2001−2005 w Lasach Państwowych

(DGLP).

Struktura udziału wartości poszczególnych grup szkodnictwa leśnego w szkodach ogółem

(bez windykacji) przedstawiała się następująco:
–

54,6% stanowią szkody z tytułu kradzieży drewna z lasu państwowego,

–

26,0% przypada na kłusownictwo,

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

15,9% są to kradzieże lub zniszczenie mienia nadleśnictwa,

–

3,5% stanowią szkody z tytułu bezprawnego korzystania z lasu.
Najważniejszą grupę szkodnictwa leśnego w Lasach Państwowych stanowią kradzieże

drewna. W roku 2006 ujawniono 8888 przypadków kradzieży drewna użytkowego (17,9 tys.
m

) i opalowego (7,1 tys. m

). Wartość strat ogółem wyniosła 3513 tys. zł, windykacja

należności ogółem − 72% wartości skradzionego drewna. W porównaniu z rokiem 2005
nastąpił wyraźny spadek wartości skradzionego drewna (o 15,3%) przy jednoczesnym spadku
liczby przypadków (o 6,0%) i ogólnej masy skradzionego drewna (o 10,3%).

Rok 2006 był pierwszym od wielu lat, w którym to wartość szkód z tytułu kłusownictwa

była  wyższa  w  stosunku  do  szkód  powodowanych  przez  kradzieże  i  niszczenie  mienia
nadleśnictw.  W  2006  r.  odnotowano  624  przypadki  ewidentnego  kłusownictwa.  Ujęto
sprawców  322  wykroczeń,  co  oznacza  wzrost  wykrywalności  aż  o  74,9%  w  porównaniu
z rokiem  poprzednim. Straty  spowodowane z tego tytułu  wyniosły 1677 tys. zł, a odzyskano
w drodze windykacji należności i odszkodowań 265 tys. zł (15,8%). Oznacza to wzrost liczby
zarejestrowanych  przypadków  o  13,9%  przy  jednoczesnym  wzroście  strat  o 27,3%.  Średnia
wartość szkody wyniosła 2,7 tys. zł. Do najczęściej skłusowanych gatunków należały: sarna,
jeleń,  dzik,  łoś,  lis,  daniel,  zając  oraz  ryby.  Leśnicy  zdjęli  w  sumie  aż  kilkanaście  tysięcy
wnyków.  Obserwuje  się  rosnącą  liczbę  przypadków  użycia  broni  palnej przez  kłusowników,
w  tym  zabijania  zwierzyny  i  pozostawiania  jej  w  lesie.  Analiza  wykrytych  przypadków  tej
grupy  szkodnictwa  dowodzi,  że  coraz  częstszą  jego  przyczyną  jest  ubożenie  ludności
wiejskiej  i kłusowanie w celu zaspokojenia własnych, egzystencjalnych potrzeb. Największe
nasilenie  kłusownictwa  odnotowano  na  terenie  Regionalnych  Dyrekcji  Lasów  Państwowych
w  Warszawie  (141  przypadków),  Szczecinie (56)  i  Szczecinku  (51),  najmniejsze  − w  Łodzi
(3) i Krakowie (10).

Kolejną grupę, dotkliwą w bilansie strat z tytułu szkodnictwa leśnego, stanowią kradzieże

lub  zniszczenia  mienia  w  zarządzie  nadleśnictw.  W  2006  r.  ujawniono  1337  przypadków
przestępstw i wykroczeń, a więc aż o 408 mniej niż rok wcześniej, na łączną kwotę 1,0mln. zł
(spadek  o  46,0%).  Wykrywalność  w  tej  grupie  szkodnictwa  była  bardzo  niska  i  wyniosła
13,7%, a poziom windykacji i odszkodowań kształtował się na poziomie 12%. Do najczęściej
kradzionych  składników  mienia  należały  siatka  ogrodzeniowa  i  sadzonki  (szczególnie
gatunków  iglastych)  ze  szkółek  oraz miejsc przechowywania w trakcie prac zalesieniowych.
Zaobserwowano  także  wiele  przypadków  zniszczenia  i  kradzieży  rogatek  (szlabanów),
metalowych tablic  informacyjnych oraz urządzeń łowieckich.  W rejonach o dużym  nasileniu
ruchu turystycznego niszczono wyposażenie parkingów leśnych i miejsc biwakowych (wiaty,
ławy,  place  zabaw  dla  dzieci).  Poważnym  problemem  były  również  kradzieże  elementów
z metali  kolorowych  deszczowni  w  szkółkach  leśnych  oraz  dewastacje  niezamieszkanych
osad  leśnych,  połączone  z  kradzieżą  ich  wyposażenia.  Największą  liczbę  przypadków
kradzieży  i  zniszczenia  mienia  zarejestrowano  na  terenie  regionalnych  dyrekcji  Lasów
Państwowych  w  Szczecinku  (153)  i  Szczecinie  (139),  najmniejszą  zaś  w  Warszawie  (29).
Krakowie (38), Olsztynie (39) i Białymstoku (39).

Konsekwencją wzrastającej penetracji lasów przez ludność są wykroczenia (rzadziej

czyny  przestępcze)  związane  z  rekreacją  na  terenach  leśnych  oraz  z  korzystaniem  z płodów
runa  leśnego  i  innych  surowców  pochodzenia  naturalnego.  W  2006  r.  ujawniono  3586
przypadków  łamania  przepisów  obowiązującego  prawa.  Straty  w  tym  dziale  szkodnictwa
leśnego  wyniosły  226,6  tys.  zł,  czyli  blisko  czterokrotnie  więcej  niż  rok  wcześniej.  Średnia
wartość jednostkowa szkody w całych Lasach Państwowych wynosiła 63,19 zł.  Windykacja
należności od sprawców czynów przestępczych w tej grupie szkodnictwa leśnego to niespełna
15%  poniesionych  strat;  mimo  wykrycia  sprawców  ponad  82%  wykroczeń,  tylko  część
wykroczeń  leśnych  objęta  była  postępowaniem  mandatowym  przez  nakładanie  grzywien
przez  Służę  Leśną.  Największą  liczbę  przypadków  bezprawnego  korzystania  z  lasu

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zarejestrowano na terenie RDLP Poznań (995) i Zielona Góra (667), najmniejszą zaś w RDLP
Krosno (15), Białystok (24) i Olsztyn (25).

Należy jednak odnotować korzystne efekty pracy strażników leśnych i terenowych

pracowników Służby Leśnej w dziele zwalczania szkodnictwa leśnego w 2006 r., takie jak
np.:
–

zmniejszenie się ogólnej wielkości strat z tytułu szkodnictwa leśnego o 981 tys. zł
w stosunku do roku 2005, czyli o 13,3%,

–

zmniejszanie się liczby przypadków kradzieży drewna oraz kradzieży lub niszczenia
nadleśnictw.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Co nazywamy szkodnictwem leśnym?
2.  Jakie znasz rodzaje szkodnictwa leśnego?
3.  Jakie szkody powodują poszczególne rodzaje szkodnictwa leśnego?
4.  Jakim karom podlega się po popełnieniu poszczególnych przestępstw i wykroczeń?
5.  Na czym polega szkoda wyrządzona poprzez kradzież drewna w LP?
6.  Na czym polega bezprawne korzystanie z lasu?
7.  Na czym polega kłusownictwo?
8.  Co wchodzi w zakres  niszczenia  i pozyskiwania  mienia (innego niż drewno) należącego

do LP?

9.  Na czym polega paserstwo w szkodnictwie leśnym?
10.  Jakie są straty spowodowane szkodnictwem leśnym?
11.  Jakie są wielkości mandatów wystawianych za kradzież drewna i zniszczenie mienia?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Podczas oględzin terenowych znajdź i rozpoznaj rodzaje szkodnictwa leśnego

występujące w najbliższym terenie leśnym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać instrukcję do ćwiczeń,
2) dokonać oględzin wybranego terenu leśnego postępując według zaleceń zamieszczonych

w instrukcji,

3)  odszukać i nazwać występujące tam rodzaje szkodnictwa leśnego,
4)  wypełnić arkusz roboczy,
5)  zaprezentować wykonane zadanie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

zdjęcia i przezrocza prezentujące przykłady szkodnictwa leśnego,

–

filmy dydaktyczne prezentujące przykłady szkodnictwa leśnego,

–

instrukcja dla ucznia,

–

długopis,

–

arkusz roboczy,

–

literatura zgodna z punktem 6 poradnika

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.2. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wyjaśnić pojęcie szkodnictwa leśnego?



2) wymienić rodzaje szkodnictwa leśnego?



3) wymienić szkody, jakie powodują poszczególne rodzaje

szkodnictwa leśnego?



4) wymienić kary, jakim podlega się po popełnieniu poszczególnych

przestępstw i wykroczeń?



5) omówić, na czym polega szkoda wyrządzona poprzez kradzież drewna

w LP?



6) omówić, na czym polega bezprawne korzystanie z lasu?



7) omówić, na czym polega kłusownictwo?



8) wymienić, co wchodzi w zakres niszczenia i pozyskiwania mienia

(innego niż drewno) należącego do LP?



9) omówić, na czym polega paserstwo w szkodnictwie leśnym?



10) wymienić straty spowodowane szkodnictwem leśnym?



11) określić wielkości mandatów wystawianych za kradzież

drewna i zniszczenie mienia?



,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Służba Leśna

4.2.1. Materiał nauczania

Prawa i obowiązki pracowników Służby Leśnej i innych przyrodniczych służb
ochronnych w zakresie ochrony lasów przed szkodnictwem leśnym
1. Ochrona lasów przed szkodnictwem leśnym jest obowiązkiem pracowników Lasów

Państwowych.  Są  oni  zobowiązani  do  niezwłocznego  reagowania  na  wszelkie  przejawy
szkodnictwa  leśnego,  zgodnie  z  posiadanymi  uprawnieniami.  Zwalczanie  szkodnictwa
leśnego przypisane zostało pracownikom Służby Leśnej, którym z tego tytułu przysługuje
ochrona  prawna  przewidziana  w  przepisach  prawa  karnego  dla  funkcjonariuszy
publicznych − art. 46 ust. 1 ustawy o lasach z dnia 28 września 1991 r. (Dz. U. Nr 101,
poz. 444).

2. Ściganie sprawców przestępstw i wykroczeń w zakresie szkodnictwa leśnego oraz

wykonywanie innych zadań w zakresie ochrony mienia należy przede wszystkim do
strażników leśnych.

3. Uprawnienia strażnika leśnego w zakresie zwalczania szkodnictwa leśnego w lasach,

przysługują: nadleśniczemu, zastępcy nadleśniczego, inżynierowi nadzoru, leśniczemu
i podleśniczemu. Są to uprawnienia do:
–

legitymowania osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia, jak
również świadków przestępstwa lub wykroczenia, w cel ustalenia ich tożsamości,

–

nakładania grzywien, w drodze mandatu karnego, w sprawach i w zakresie
określonych odrębnymi przepisami,

–

zatrzymywania i dokonywania kontroli środków transportu na obszarach leśnych
oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie, w celu sprawdzenia ładunku oraz przeglądania
zawartości bagaży, w razie zaistnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu
zabronionego pod groźbą kary,

–

przeszukiwania  pomieszczeń  i  innych  miejsc,  w    przypadkach  uzasadnionego
podejrzenia  o  popełnienie  przestępstwa  lub  wykroczenia,  na  zasadach  określonych
w kodeksie  postępowania  karnego  i  kodeksie  postępowania  w  sprawach
o wykroczenia,

–

ujęcia na gorącym uczynku sprawcy przestępstwa lub wykroczenia albo pościgu
podjętym bezpośrednio po ich popełnieniu oraz jego doprowadzenia do Policji,

–

odbierania

protokół

zatrzymania

rzeczy,

przedmiotów

pochodzących

z przestępstwa lub wykroczenia oraz narzędzi i środków służących do ich
popełnienia,

–

prowadzenia dochodzeń oraz wnoszenia i popierania aktów oskarżenia
w postępowaniu uproszczonym, jeżeli przedmiotem przestępstwa jest drewno
pochodzące z lasów stanowiących własność Skarbu Państwa, w trybie i na zasadach
określonych w kodeksie postępowania karnego,

–

prowadzenia  postępowania  w  sprawach  o  wykroczenia  oraz  udziału  w  rozprawach
przed  sądami  w  charakterze  oskarżyciela  publicznego  i  wnoszenia  środków
zaskarżania  od  rozstrzygnięć  w  sprawach  o  wykroczenia  na  zasadach  określonych
w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia,

–

żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, zwracania się o taką pomoc
do jednostek gospodarczych, organizacji społecznych, jak również w nagłych
przypadkach do każdego obywatela o udzielenie doraźnej pomocy, na zasadach
określonych w ustawie o Policji.

4. W trakcie wykonywania obowiązków służbowych na gruntach stanowiących własność

Skarbu Państwa, zarządzanych przez Lasy Państwowe, strażnikom leśnym oraz innym

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

przyrodniczym  służbom  ochronnym  w  zakresie  ochrony  lasów  przed  szkodnictwem
leśnym, przysługują uprawnienia określone odrębnymi przepisami odnoszącymi się do:
a)  Państwowej Straży Łowieckiej − w  zakresie zwalczania kłusownictwa,
b)  Państwowej  Straży  Rybackiej  –  w    zakresie  kontroli  legalności  dokonywania

połowu.

5. Ponadto tylko strażnikom leśnym przysługują uprawnienia do:

a) dokonywania kontroli podmiotów gospodarczych zajmujących się obrotem

i przetwarzaniem drewna i innych produktów leśnych, w celu sprawdzenia
legalności pochodzenia surowców drzewnych i innych produktów leśnych,

b) noszenia broni palnej bojowej lub gazowej oraz ręcznego miotacza gazowego.

6. Pracownicy Służby Leśnej korzystający z przysługujących im uprawnień strażnika

leśnego są zobowiązani postępować w sposób zgodny z zapisami niniejszej Instrukcji
oraz z przepisami określającymi funkcjonowanie Straży Leśnej.

7. Pracownicy Służby Leśnej, są zobowiązani do prowadzenia działań o charakterze

prewencyjnym  w    celu  zapobiegania  powstawaniu  szkód  w  lasach.  Do  działań  tych
należy  realizacja  programów  edukacyjnych  Lasów  Państwowych  oraz  współpraca
z lokalnymi  mediami,  samorządami  i  szkołami  w  zakresie  propagowania  wiedzy
przyrodniczo-leśnej.  Stosować  należy  również  formy  prewencji  polegające  na
patrolowaniu  terenów  powierzonych  ochronie,  organizowaniu  sezonowych  akcji  we
współpracy z Policją i innymi organami i organizacjami.

Organizacja Straży Leśnej

Z ogółu pracowników PGL LP wyodrębnia się Służbę Leśną, a spośród Służby Leśnej

wyodrębnia  się  Straż  Leśną  zajmującą    ściganiem  przestępstw  i  wykroczeń  w  zakresie
szkodnictwa  leśnego  i  ochrony  przyrody  oraz  wykonywaniem  innych  zadań  w  zakresie
ochrony mienia. Straż Leśna składa się ze strażników leśnych zaliczanych do Służby Leśnej.
Wobec  tego  między  pojęciami  Służba  Leśna  i  Straż  Leśna  zachodzi  stosunek  nadrzędności
i podrzędności: każdy  strażnik  leśny  jest pracownikiem Służby Leśnej, ale  nie odwrotnie nie
wszyscy  pracownicy  Służby  Leśnej  są  strażnikami  leśnymi.  Strażą  Leśną  kieruje  Główny
Inspektor Straży Leśnej podporządkowany DGLP.

Organizacja Straży Leśnej jest dwuszczeblowa:

–

posterunki w nadleśnictwach podporządkowane nadleśniczym,

–

grupy interwencyjne w regionalnych dyrekcjach podporządkowane dyrektorom RDLP.
Dyrektor Generalny określa:

–

organizacje i zakres działania posterunków i grup interwencyjnych,

–

szczególne zasady szkolenia strażników leśnych.
Straż Leśna może być określona jako odpowiednio zorganizowany ogół pracowników

Służby  Leśnej,  będących  strażnikami  leśnymi  w  rozumieniu  art.  47  ust.  1  ustawy  o  lasach,
tj. pracownikami  wykonującymi  zadania  polegające  na  zwalczaniu  przestępstw  i  wykroczeń
w  zakresie  szkodnictwa  leśnego  i  ochrony  przyrody  oraz  wykonującymi  inne  zadania
w zakresie  ochrony  mienia.  Straż  Leśna  jest  formacją  uzbrojoną,  wyposażoną  z  rozległe
kompetencje o charakterze policyjnym.

Tryb  oraz  zasady  postępowania  jednostek  organizacyjnych  Lasów  Państwowych
w sprawach karnych i w sprawach o wykroczenia
1.  Postępowanie karne, czyli postępowanie w sprawach o przestępstwa z art. 278, 290, 291

i 292  kodeksu  karnego,  w    których  przedmiotem  jest  drewno  pochodzące  z  lasów
stanowiących  własność  Skarbu  Państwa,  prowadzi  się  w  Lasach  Państwowych  na
podstawie:
a)  ustawy o lasach,

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

b) kodeksu karnego,
c) kodeksu postępowania karnego.

2. Postępowanie w sprawach o wykroczenia w Lasach Państwowych obejmuje:

a) postępowanie zwyczajne oraz w przypadkach szczególnych i wyjątkowych

postępowanie przyspieszone,

b) postępowanie nakazowe,
c) postępowanie mandatowe.

3. Przedmiotem postępowania, o którym mowa w punkcie 2 lit. a, b, c, są wykroczenia

określone w kodeksie wykroczeń (głównie w rozdziale szkodnictwo leśne, polne
i ogrodowe) oraz w ustawach, w których przewidziano odpowiedzialność za popełnione
wykroczenia, jak np. Prawo łowieckie.

4. Postępowanie, o którym mowa w punkcie 2 lit. a, b, prowadzi się na podstawie:

a)  ustawy o lasach,
b)  kodeksu wykroczeń,
c)  kodeksu postępowania w  sprawach o wykroczenia.

5. Postępowanie, o którym mowa w punkcie 2 lit. c, prowadzi się na podstawie:

a) przepisów z punktu 4 lit. a, b, c,
b) rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie nakładania grzywien w drodze

i w zakresie mandatu karnego,

rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie zakresu wykroczeń, za które
uprawnieni pracownicy Lasów Państwowych, parków narodowych oraz strażnicy
łowieccy są upoważnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego.

Zakres uprawnień mandatowych strażników leśnych oraz pracowników Służby Leśnej,

którym przysługują uprawnienia strażnika leśnego, wyznacza się w trzech punktach:

Punkt l obejmuje wykroczenia z następujących przepisów kodeksu wykroczeń:

–

niszczenie lub uszkadzanie urządzeń służących do ochrony brzegów wód, w tym
roślinności ochronnej,

–

naruszenie  przepisów  przeciwpożarowych,  niewykonywanie  zabiegów  profilaktycznych
i ochronnych,  pozostawianie  dziecka  w  wieku  do  lat  7  w  okolicznościach
umożliwiających wzniecenie pożaru,

–

wyrąb, niszczenie, uszkadzanie, zabór gałęzi, korzeni, krzewów, pniaków w lesie,

–

paserstwo w odniesieniu do bezprawnie pozyskanych z lasu gałęzi, korzeni, krzewów,
pniaków,

–

niszczenie lub użytkowanie kosodrzewiny,

–

drobne szkodnictwo leśne,

–

inne szkodnictwo leśne,

–

uszkadzanie urządzeń melioracyjnych,

–

niszczenie zasiewów, sadzonek, traw,

–

niewykonywanie zabiegów zwalczających organizmy szkodliwe,

–

wjazd pojazdem do lasu,

–

zanieczyszczanie lasu (ale bez zakopywania, zatapiania składowania odpadów),

–

niszczenie grzybów, legowisk, nor, mrowisk, zabijanie, płoszenie, chwytanie zwierząt,
puszczanie luzem psów w lesie.
Punkt 2 obejmuje wykroczenia z następujących przepisów ustawy z 16 października 1991 r.

o ochronie przyrody:
–

wypalanie roślinności,

–

niszczenie roślinności służącej wiązaniu gleby albo roślin i zwierząt przyczyniających się
do oczyszczania środowiska,

–

wykonywanie robót ziemnych i innych w sposób powodujący uszkodzenie drzew lub
krzewów.
Punkt 3 obejmuje wykroczenia z art. 51 Prawa łowieckiego.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rodzaje mandatów

Kodeks przewiduje trzy rodzaje mandatów:

1. mandat gotówkowy wydawany ukaranemu po uiszczeniu grzywny bezpośrednio

funkcjonariuszowi, który ją nałożył ; takim może być nałożona grzywna jedynie wobec
osoby czasowo przebywającej w Polsce lub nie mającej stałego miejsca zamieszkania
albo pobytu; mandat staje się prawomocny z chwilą uiszczenia grzywny,

2. mandat kredytowany wydawany ukaranemu za potwierdzeniem odbioru, będący

podstawową formą mandatu stosowaną wobec osób innych niż te, którym wymierza się
gotówkowy; mandat kredytowany staje się prawomocny z chwilą pokwitowania odbioru,
a wobec tego jako przyjęty podlega egzekucji administracyjnej w razie nie zapłacenia go
w terminie 7 dni,

3. mandat zaoczny nakładany w razie stwierdzenia wykroczenia pod nieobecność sprawcy;

ponieważ nie  zostaje on przyjęty, przeto w razie  nie zapłacenia w terminie 7 dni kieruje
się wniosek o ukaranie do sądu.
W  postępowaniu  mandatowym  nakłada  się  grzywnę  w  wysokości  od  20zł  do  500zł,

z tym, że gdy czyn wyczerpuje znamiona wykroczeń określonych w dwu lub więcej
przepisach ustawy , górna granica mandatu wynosi 1000zł.

Od mandatu nie ma odwołania. Jedynie w sytuacji, kiedy mandatem nałożono grzywnę

za czyn nie będący wykroczeniem, przewiduje możliwość uchylenia mandatu przez sąd.
Wtedy sąd nakazuje zwrot uiszczonej kwoty.

Należy przyjąć następujący katalog czynności procesowych strażnika leśnego jeżeli

przedmiotem przestępstwa jest drzewo pochodzące z lasu stanowiącego własność Skarbu
Państwa a będącego w zarządzie Lasów Państwowych:
–

jeżeli  zachodzi  uzasadnione  podejrzenie  popełnienia  przestępstwa  polegającego  na
dokonaniu  wyrębu  drzewa  w  celu  jego  przywłaszczenia  lub  kradzieży  drewna
wyrąbanego,  strażnik  leśny  wydaje  z  urzędu  (ujawnienie  czynu  na  skutek  własnych
działań  straży  leśnej)  lub  na  skutek  zawiadomienia  o  przestępstwie  (zawiadomienie
złożone  przez  leśniczego,  nadleśniczego,  osobę  trzecią)  postanowienie  o  wszczęciu
dochodzenia (zał.1). Odpis postanowienia przesyła się prokuratorowi,

–

jeżeli  po  otrzymaniu  zawiadomienia  o  popełnieniu  przestępstwa  jego  fakt  budzi  pewne
wątpliwości  strażnik  leśny  może  przesłuchać  jako  świadka  osobę  zawiadamiającą  lub
dokonać sprawdzenia  faktów w tym zakresie (czynności sprawdzające), a następnie albo
wydać  postanowienie  o  wszczęciu  dochodzenia  lub  też  o  odmowie  wszczęcia
dochodzenia.  Obie  decyzje  muszą  być  wydane  w  terminie  30  dni  od  otrzymania
zawiadomienia.

Postanowienie

odmowie

wszczęcia

dochodzenia

wymaga

zatwierdzenia przez prokuratora,

–

w  celu  zabezpieczenia  śladów  i  dowodów  przestępstwa,  których  później  nie  będzie
można  odtworzyć  dokonać  oględzin  miejsca  wyrębu  drzewa,  miejsca  kradzieży  drzewa
wyrąbanego  (zał.2),  miejsca  odnalezienia  drzewa  będącego  przedmiotem  przestępstwa
oraz  wykonać  inne  czynności  zmierzające  do  zabezpieczenia  dowodów  rzeczowych
(np. odciąć krążki od pni pozostałych po skradzionym drzewie (zał.3),

–

zażądać od uprawnionego przedstawiciela jednostki organizacyjnej Lasów Państwowych
wyceny wartości skradzionego drzewa lub też, jeżeli okaże się to konieczne wydać
postanowienie o powołaniu biegłego celem ustalenia tej wartości,

–

ustalić i przesłuchać ewentualnych świadków, których zeznania mogą mieć doniosłe
znaczenie dla okoliczności sprawy (zał.4),

–

w celu znalezienia rzeczy a w szczególności skradzionego drewna dokonać przeszukania
pomieszczeń i innych miejsc jeżeli istnieją uzasadnione podstawy do przypuszczenia, że
skradzione drewno tam się znajduje (zał.5),

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

uzyskać inne dowody osobowe lub osobowo-rzeczowe jeżeli będą one miały doniosłe
znaczenie dla okoliczności sprawy (konfrontacja, okazanie),

–

jeżeli  postępowanie  nie  dostarczyło  podstaw  do  wniesienia  oskarżenia  (brak  osoby
sprawcy)  lub  zachodzą  przesłanki  określane  w  art.  17  k.p.k.,  strażnik  leśny  wydaje
postanowienie o umorzeniu dochodzenia. Postanowienie to zatwierdza prokurator,

–

jeżeli  w  trakcie  prowadzonego  przez  strażnika  leśnego  postępowania  ustali  on  sprawcę
czynu  co  do  którego  wszczęto  postępowanie,  to  w  postępowaniu  tym  należy  również
ustalić tożsamość oskarżonego, jego wiek, stosunki rodzinne i majątkowe, wykształcenie,
zawód  i  źródło  dochodu  a  jeżeli  podejrzany  był  już  prawomocnie  skazany  strażnik
dołącza do akt odpisy i wyciągi,

–

przesłuchanie osoby podejrzanej strażnik rozpoczyna od powiadomienia jej o treści
zarzutu wpisanego do protokołu przesłuchania. Dochodzenie powinno być ukończone
w ciągu miesiąca, prokurator może je przedłużyć na wniosek strażnika do 2 miesięcy,

–

prowadzący dochodzenie strażnik, po jego zakończeniu sporządza sam akt oskarżenia
(najpóźniej w ciągu 14 dni od ukończenia dochodzenia) i wraz z odpisami i aktami
sprawy, przesyła je do sądu, powiadamiając o tym oskarżonego,

–

po wniesieniu aktu oskarżenia strażnik sam popiera akt oskarżenia przed sądem.

Ustalenie masy i wartości wyrządzonej szkody

Masa drewna skradzionego „z pnia”ustalana jest w oparciu o tablice służące do

określania  pierśnicy  i  miąższości  drzewa  na  podstawie  średnicy  pniaka  według
A. Bruchwalda.  Masa  drewna,  skradzionego  z  zapasu  wyrobów  gotowych,  określana  jest
w oparciu  o  tablice  miąższości  lub  o  dokumenty  przychodu  drewna.  Masę  drewna
skradzionego podaje się w m³.

Jeżeli drzewo zostało przez sprawcę ścięte , a drewno nie zostało przez niego zabrane,

ustalenie masy odbywa się na podstawie bezpośrednich pomiarów odnalezionego drewna
z zastosowaniem obowiązującej klasyfikacji jakościowo wymiarowej.

Jeżeli drewno zostało przez sprawcę pocięte w sposób odbiegający od obowiązujących

zasad,  należy  dokonać  dwukrotnego  oszacowania  masy  zagarniętego  drewna.  Pierwszy
pomiar  dokonuje  się  przyjmując  założenie,  że  drewno  nie  zostało  jeszcze  przez  sprawcę
pocięte.  Drugi  pomiar  dokonuje  się  według  sortymentów  uzyskanych  przez  sprawcę.
Pierwszy  pomiar  służy  do  ustalenia  faktycznych  strat  nadleśnictwa,  drugi  do  wyliczenia
wartości  drewna  zabezpieczonego.  W  przypadku  odebrania  takiego  drewna,  jego  wartość
należy zaliczyć na rzecz odszkodowania przysługującego nadleśnictwu.

Korzystając z tablic, służących do określania pierśnicy i miąższości drzewa na podstawie

średnicy pniaka, należy w szczególności ustalić na gruncie: gatunek drzewa, średnicę pniaka
(grubość jego podstawy) bez kory (jako średnią z dwóch pomiarów: najkrótszego
i najdłuższego – z pominięciem nabiegów korzeniowych) oraz zlokalizować drzewo stojące,
którego pierśnica zbliżona jest do wyliczonej z tablic, w celu: ustalenia wysokości, odczytania
miąższości, a także dokonania sortymentacji i klasyfikacji przedmiotowej drewna.

Wysokość nielegalnie pozyskanego drzewa można również ustalić na podstawie śladów

pozostawionych na gruncie przez ścięte i obalone drzewo.

Wartość skradzionego drewna oraz choinek określa się na podstawie cennika

obowiązującego w nadleśnictwie w czasie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia.

W każdym przypadku ustalania wartość wyrządzonej szkody, wynikającej z kradzieży

drewna, ustala się biorąc pod uwagę sortymenty, które można byłoby uzyskać z danego
drzewa, przy zastosowaniu obowiązujących zasad sortymentacji.

Wartość skłusowanej zwierzyny określa się w oparciu o przepisy rozporządzenia ministra

właściwego do spraw środowiska w sprawie wysokości ekwiwalentu za zwierzynę
bezprawnie pozyskaną.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wartość szkody lub skradzionego pozostałego mienia jednostek PGL LP, ustala się

według  cen  obowiązujących  w  okresie  jej  wyrządzenia  albo  dokonania  kradzieży.
W niektórych przypadkach wartość szkody np. w  uprawie,  należy  wyliczyć według wartości
odtworzonej, czyli kosztów, jakie należałoby ponieść na przywrócenie stanu poprzedniego.

Zasady  oznaczania  surowca  drzewnego  nielegalnie  ściętego  na  terenie  Lasów
Państwowych oraz pniaków

Do oznaczania surowca drzewnego nielegalnie ściętego i pniaków na terenie Lasów

Państwowych i wszelkiego kwestionowanego drewna stosuje się odrębny znak zwany
cechówką defraudacyjną.

Cechówka defraudacyjna posiada metalowa tarczę w kształcie prostokąta z literą „D” na

początku kodu cyfrowego jednostki organizacyjnej Lasów Państwowych.

Wzór i wymiary cechówki defraudacyjnej określa odrębne zarządzenie Dyrektora

Generalnego lasów Państwowych.

Zapis kodu cyfrowego składa się z czterech cyfr, z których pierwsze dwie oznaczają

numer RDLP, dwie następne – numer nadleśnictwa w danej RDLP.

Oznaczenie cyfrowe (kod) cechówek defraudacyjnych dla biur RDLP składa się

z czterech znaków, litery „D” i trzy cyfrowego kodu.

Jakość wykonania znaków na metalowej tarczy cechówki defraudacyjnej powinny

gwarantować wyraźne i czytelne oznaczenie surowca drzewnego.

Dla podkreślenia czytelności cechy odbitej na drewnie można stosować czerwoną farbę

do smarowania metalowej tarczy cechówki.

Druki procesowe i zasady ich wypełniania

Druki procesowe dotyczące szkodnictwa leśnego

1. Postanowienie o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego – instytucji naukowej lub

Specjalistycznej.

2.  Protokół przesłuchania podejrzanego.
3.  Protokół ustnego zawiadomienia o przestępstwie.
4.  Protokół przyjęcia ustnego zawiadomienia o przestępstwie.
5.  Protokół oględzin miejsca popełnienia przestępstwa ( pni − drewna) w lesie.
6.  Protokół oględzin drewna.
7.  Protokół konfrontacji.
8.  Protokół okazania.
9.  Protokół przeszukania.
10.  Protokół zatrzymania rzeczy.
11.  Protokół przesłuchania świadka.
12.  Protokół zaznajomienia zatrzymanego z materiałami ukończonego dochodzenia.
13.  Postanowienie o wszczęciu dochodzenia.
14.  Postanowienie o umorzeniu dochodzenia.
15.  Postanowienie o odmowie wszczęcia dochodzenia.
16.  Nakaz przeszukania − zatrzymania rzeczy.
17.  Akt oskarżenia.
18.  Wniosek o zatwierdzenie przeszukania − zatrzymania.
19.  Wykaz dowodów rzeczowych.

Zasady wypełniania przykładowych druków procesowych
Dokumentację w postępowaniu karnym w Lasach Państwowych sporządza się

z wykorzystaniem  wzorów  druków  procesowych,  przyjętych  jako  obowiązujące  w  PGL  LP.
W postępowaniu w sprawach o wykroczenia stosuje się wzory druków przyjęte powszechnie
w  kraju  lub  dostosowywane  na  potrzeby  jednostek  organizacyjnych  LP  oraz  bloczki
mandatów  karnych,  według  wzorów  określonych  w  odpowiednim  rozporządzeniu  Rady
Ministrów.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zał. 7. Postanowienie o umorzeniu dochodzenia [2, s. 51]

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do ćwiczeń.

1. Jaka jest organizacja Straży Leśnej?
2. Jakie inne służby zajmują się ściganiem przestępstw i wykroczeń w zakresie ochrony

mienia?

3.  Jakie są prawa i uprawnienia Straży Leśnej?
4.  Co wchodzi w zakres wykroczeń ?
5.  Co wchodzi w zakres przestępstwa?
6.  Jakie znasz rodzaje mandatów?
7.  Na  czym  polega  przeszukiwanie  pomieszczeń  lub  innych  miejsc  w  przypadku

podejrzenia o popełnienie przestępstwa?

8. Na czym polega legitymowanie osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub

wykroczenia?

9. Na czym polega nakładanie lub pobieranie grzywien przez Straż Leśną w drodze

mandatu karnego ?

10. Na czym polega prowadzenie dochodzeń oraz popieranie aktów oskarżenia

w postępowaniu uproszczonym, jeśli przedmiotem przestępstwa jest drewno?

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11. Na czym polega prowadzenie postępowania w sprawach o wykroczenie oraz udział

w rozprawach w charakterze oskarżyciela publicznego?

12. Na czym polega stosowanie przez Straż Leśną środków przymusu bezpośredniego?
13. Na czym polega tryb postępowania w spawach o wykroczenie lub przestępstwo

z dziedziny szkodnictwa leśnego?

14.  Na czym polega ustalenie masy i wartości wyrządzonej szkody?
15.  Jakie są zasady oznaczania surowca drzewnego nielegalnie ściętego w LP oraz pniaków?
16.  Jakie znasz druki procesowe?
17.  Na czym polega wypełnianie druków procesowych?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie wskazanych pniaków defraudacyjnych określ miąższość i wartość

skradzionego drewna.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać instrukcję do ćwiczeń,
2) postępując zgodnie z zaleceniami instrukcji określić gatunek skradzionego drewna,

średnicę jego pniaka bez kory,

3) zlokalizować drzewo stojące o zbliżonej pierśnicy i ustalić jego wysokość, odczytać

miąższość i dokonać sortymentacji i klasyfikacji przedmiotowej drewna,

4)  określić miąższość skradzionego drewna,
5)  określić wartość skradzionego drewna,
6)  wypełnić protokół oględzin miejsca popełnienia przestępstwa pni − drewna) w lesie,
7)  zaprezentować wykonane zadnie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

tablice służące do określania pierśnicy i miąższości drewna na podstawie średnicy pniaka
według A. Bruchwalda,

–

wysokościomierz ,

–

cennik obowiązujący aktualnie w nadleśnictwie,

–

klasyfikacja drewna jakościowo − wymiarowa,

–

protokół oględzin miejsca popełnienia przestępstwa ( pni − drewna) w lesie,

–

długopis,

–

instrukcja do ćwiczeń,

–

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Na podstawie otrzymanych danych wypełnij druki procesowe związane ze zwalczaniem

szkodnictwa leśnego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać instrukcję do ćwiczeń.
2) wypełnić protokół oględzin drewna postępując zgodnie z zaleceniami zawartymi

w instrukcji do ćwiczenia,

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) wypełnić protokół oględzin miejsca popełnienia przestępstwa ( pni − drewna) w lesie,
4) zaprezentować wykonane zadanie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

instrukcja do ćwiczeń,

–

protokół oględzin drewna,

–

protokół oględzin miejsca popełnienia przestępstwa (pni drewna) w lesie,

–

przykładowe protokoły i druki procesowe,

–

długopis.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) omówić, jaka jest organizacja Straży Leśnej?



2) wymienić służby zajmujące się ściganiem przestępstw i wykroczeń w

zakresie ochrony mienia?



3) wymienić prawa i uprawnienia Straży leśnej?



4) wymienić, co wchodzi w zakres wykroczeń?



5) wymienić, co wchodzi w zakres przestępstwa?



6) wymienić rodzaje mandatów?



7) omówić, na czym polega poszukiwanie pomieszczeń lub innych miejsc

w przypadku podejrzenia o popełnienie przestępstwa?



8) omówić, na czym polega legitymowanie osób podejrzanych

o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia



9) omówić, na czym polega nakładanie lub pobieranie grzywien przez

Straż Leśną?



10) omówić, na czym polega prowadzenie dochodzeń oraz popieranie

aktów oskarżenia w postępowaniu uproszczonym, jeśli przedmiotem
przestępstwa jest drewno?



11) omówić, na czym polega prowadzenie postępowania w sprawach o

wykroczenie oraz udział w rozprawach w charakterze oskarżyciela
bezpośredniego?



12) wyjaśnić, na czym polega stosowanie przez Straż Leśną

środków przymusu bezpośredniego?



13) wyjaśnić, na czym polega tryb postępowania w sprawach

o wykroczenie lub przestępstwo z dziedziny szkodnictwa
leśnego?



14) wyjaśnić, na czym polega ustalenie masy i wartości

wyrządzonej szkody?



15) wyjaśnić, jakie są zasady oznaczenia surowca drzewnego

nielegalnie ściętego w LP oraz pniaków?



16) wymienić druki procesowe?



17) wypełnić druki procesowe?



,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test  zawiera  20  zadań.  Do  każdego  zadania  dołączone  są  4  możliwości  odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa. Pytanie 4, 6, 8, 10, 13, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X.W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zaznaczyć odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Strażą Leśną kieruje

a)  Główny Inspektor Straży Leśnej podporządkowany Dyrektorowi Generalnemu.
b)  nadleśniczy.
c)  Dyrektor Generalny Lasów Państwowych.
d)  Dyrektor Regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych.

2. Do środków przymusu bezpośredniego stosowanych przez Straż Leśną nie należy użycie

a)  siły fizycznej w postaci chwytów obezwładniających, technik obrony i ataku.
b)  pałki gumowej służbowej.
c)  broni palnej.
d)  kajdanek.

3. W postępowaniu mandatowym nakłada się grzywnę w wysokości

a)  od 100zł do 200zł.
b)  od 200zł do 500zł.
c)  od 500zł do 1000zł.
d)  od 20zł do 500zł (gdy czyn wyczerpie znamiona wykroczenia do 1000zł).

4. Mandat zaoczny nakłada się

a)  w razie stwierdzenia wykroczenia pod nieobecność sprawcy.
b)  wobec osoby czasowo przebywającej w Polsce lub bez stałego miejsca zamieszkania.
c)  za potwierdzeniem odbioru.
d)  po uiszczeniu grzywny bezpośrednio funkcjonariuszowi, który ją nałożył.

5. Podczas oględzin pniaków defraudacyjnych wypełnia się

a)  protokół oględzin drewna.
b)  protokół oględzin miejsca popełnienia przestępstwa (pni − drzewa) w lesie.
c)  protokół okazania.
d)  protokół o wszczęciu dochodzenia.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Do ustalenia miąższości i wartości drewna nielegalnie pozyskanego i skradzionego

w Lasach Państwowych stosuje się

a) tablice miąższości Radwańskiego i sortymentację jakościowo − wymiarową.
b) tablice oparte na podstawie ściętego pniaka A. Bruchwalda, sortymentację jakościowo

− wymiarową i cennik aktualnie obowiązujący w nadleśnictwie.

c) tablice zasobności i cenni aktualnie obowiązujący w nadleśnictwie.
d) tablice miąższości Radwańskiego i wysokościomierz.

7. Pniaki pokradzieżowe oznacza się poprzez

a)  znakowanie cechówką defraudacyjną.
b)  malując czerwoną farbą kropkę na pniu.
c)  malując czerwoną farbą opaskę na pniu.
d)  nie są one oznaczane wcale.

8. Do Służby Leśnej zalicza się

a)  wszystkich pracowników PGL LP.
b)  tylko Straż Leśną.
c)  pracowników zajmujących się sprawami zarządu lasów będących w zarządzie LP,

prowadzących gospodarkę leśną i ochronę lasów, zwalczaniem przestępstw
i wykroczeń.

d) tylko Straż Leśną, straż Łowiecką i Straż ochrony Przyrody.

9. Organem orzekającym w sprawach o wykroczenia jest

a)  sąd.
b)  prokurator.
c)  oskarżyciel publiczny.
d)  oskarżyciel niepubliczny.

10. Pojęcie szkodnictwa leśnego obejmuje

a)  tylko wykroczenia szkodnictwa leśnego.
b)  tylko przestępstwa szkodnictwa leśnego.
c)  wykroczenia i przestępstwa szkodnictwa leśnego.
d)  wykroczenia, przestępstwa i cały proces karny związany ze szkodnictwem leśnym.

11. Jednostki Straży Leśnej w Lasach Państwowych stanowią

a)  posterunki w nadleśnictwach i grupy interwencyjne w RDLP.
b)  patrole i grupy bezpośredniego reagowania.
c)  Inspektoraty Straży Leśnej.
d)  Posterunki Służby Leśnej i Policyjnej.

12. Strażnicy Leśni nie mają prawa do

ujęcia na gorącym uczynku sprawcy przestępstwa lub wykroczenia.

przetrzymywania sprawcy przestępstwa lub wykroczenia.

prowadzenia dochodzenia.

wnoszenia i popierania aktów oskarżenia w postępowaniu uproszczonym jeśli
przedmiotem przestępstwa jest drewno pochodzące z LP.

13. Użycie broni palnej przez Straż Leśną może następować tylko

a)  jeżeli środki przymusu bezpośredniego okażą się niewystarczające.
b)  w celu podporządkowania sobie osoby biorącej udział w przestępstwie.
c)  podczas  odbywania  przeszukania  pomieszczeń  lub  innych  miejsc  w  celu  wykrycia

lub zatrzymania osoby podejrzanej.

d) podczas kontrolowania środków transportu.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14. Wjazd pojazdem do lasu w niedozwolone miejsce traktowane jest w kodeksie karnym

jako
a)  przewinienie.
b)  przestępstwo.
c)  wykroczenie.
d)  przekroczenie uprawnień.

15. Wyrąb i kradzież drzewa z lasu jest według Kodeksu Karnego traktowane jako

a)  przewinienie.
b)  wykroczenie.
c)  przestępstwo.
d)  przekroczenie uprawnień.

16. Kto niszczy lub użytkuje kosodrzewinę znajdującą się na siedliskach naturalnych podlega

karze
a)  grzywny.
b)  ograniczenia wolności.
c)  aresztu.
d)  upomnienia.

17. Do działań kłusowniczych nie zalicza się zmierzanie do wejścia w posiadanie zwierzyny

za pomocą
a)  wnyków, sieci, lepów itp.
b)  środków i materiałów wybuchowych.
c)  broni i amunicji myśliwskiej pod warunkiem dopuszczalności polowania.
d)  rozkopywania nor.

18. Rodzaje mandatów to

a)  gotówkowy, kredytowy, zaoczny.
b)  gotówkowy, odroczony, terminowy.
c)  terminowy, kredytowy, zaoczny.
d)  terminowy, gotówkowy, odroczony.

19. Do nieprokuratorskich oskarżycieli publicznych w sprawach o rozpoznanie w trybie

uproszczonym przestępstwa, którego przedmiotem jest drewno pochodzące z lasu jest
a)  prokurator.
b)  Strażnik Leśny.
c)  Strażnik Ochrony Przyrody.
d)  strażnik Państwowej Straży Łowieckiej.

20. Dochodzenie prowadzone przez Straż Leśną jeśli przedmiotem przestępstwa jest drzewo

pochodzące z lasu własności Skarbu Państwa powinno być zakończone
a) w ciągu miesiąca bez możliwości przedłużania.
b) w ciągu miesiąca, z możliwością przedłużenia przez prokuratora do 2 miesięcy na

wniosek Straży Leśnej.

c) do 2 miesięcy, z możliwością przedłużenia przez prokuratora do pół roku na

wniosek Straży Leśnej

d) do momentu ustalenia sprawcy niezależnie od czasu trwania dochodzenia

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko………………………………………………………………………………….

Stosowanie form ochrony przed szkodnictwem leśnym

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

1. Instrukcja ochrony lasu: CILP, Warszawa 2004
2. Komar A., Lewiński J., Stec R., Talik R.: Poradnik dla Państwowej Straży Łowieckiej,

Straży Parków Narodowych, Państwowej Straży Rybackiej i Straży Leśnej. Oficyna
Edytorska.Wydawnictwo Świat. Warszawa 1999

3. Nowak Z.: Szkodnictwo leśne. Poradnik dla Służby Leśnej. Oficyna Edytorska.

Wydawnictwo Świat. Warszawa 2003

4. Radecki W.: Ustawa o lasach. Komentarz. Wydanie II rozszerzone i zaktualizowane.

Difin. Warszawa 2006

5. Raport o stanie lasów w Polsce: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych. Warszawa

2006

6. Tablice służące do określania pierśnicy i miąższości drzewa na podstawie średnicy

pniaka. CILP. Warszawa 2003