Tech_org_reklamy_342[01]_Z2.04

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Wymagania wstępne

Cele kształcenia

Materiał nauczania

4.1.

Podstawy projektowania – organizacja stanowiska pracy

4.1.1.

Materiał nauczania

4.1.2.

Pytania sprawdzające

4.1.3.

wiczenia

4.1.4.

Sprawdzian postępów

4.2.

Formułowanie i tworzenie komunikatów wizualnych

4.2.1.

Materiał nauczania

4.2.2.

Pytania sprawdzające

4.2.3.

wiczenia

4.2.4.

Sprawdzian postępów

4.3.

Kompozycja, kolorystyka, liternictwo komunikatów wizualnych

4.3.1.

Materiał nauczania

4.3.2.

Pytania sprawdzające

4.3.3.

wiczenia

4.3.4.

Sprawdzian postępów

4.4.

Techniki projektowania reklamy na płaszczyźnie i w przestrzeni

4.4.1.

Materiał nauczania

4.4.2.

Pytania sprawdzające

4.4.3.

wiczenia

4.4.4.

Sprawdzian postępów

4.5.

Wykorzystanie informatyki do przygotowania reklamy wizualnej

4.5.1.

Materiał nauczania

4.5.2.

Pytania sprawdzające

4.5.3.

wiczenia

4.5.4.

Sprawdzian postępów

4.6.

Grafika – programy graficzne

4.6.1.

Materiał nauczania

4.6.2.

Pytania sprawdzające

4.6.3.

wiczenia

4.6.4.

Sprawdzian postępów

4.7.

Podstawowy zakres wiedzy z optyki, fotografii, poligrafii

4.7.1.

Materiał nauczania

4.7.2.

Pytania sprawdzające

4.7.3.

wiczenia

4.7.4.

Sprawdzian postępów

4.8.

Fotografowanie, kompozycja obrazu, fotografia w reklamie

4.8.1.

Materiał nauczania

4.8.2.

Pytania sprawdzające

4.8.3.

wiczenia

4.8.4.

Sprawdzian postępów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.9.

Komputerowa obróbka fotografii

4.9.1.

Materiał nauczania

4.9.2.

Pytania sprawdzające

4.9.3.

wiczenia

4.9.4.

Sprawdzian postępów

4.10.

Przygotowanie tekstu do drukowania

4.10.1.

Materiał nauczania

4.10.2.

Pytania sprawdzające

4.10.3.

wiczenia

4.10.4.

Sprawdzian postępów

4.11.

Techniki poligraficzne – uszlachetnianie druków

4.11.1.

Materiał nauczania

4.11.2.

Pytania sprawdzające

4.11.3.

wiczenia

4.11.4.

Sprawdzian postępów

4.12.

Trendy w reklamie wizualnej

4.12.1.

Materiał nauczania

4.12.2.

Pytania sprawdzające

4.12.3.

wiczenia

4.12.4.

Sprawdzian postępów

Sprawdzian osiągnięć

Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik dla ucznia obejmuje przygotowanie do projektowania kompozycji płaskich

i przestrzennych, do obsługi programów komputerowych, przeznaczonych do obróbki tekstu
i obrazu.

Zadaniem poradnika jest kształtowanie umiejętności technicznych, a przede wszystkim

posługiwania się sprzętem technicznym, wyszukiwania i przetwarzania informacji.

W wyniku realizacji programu jednostki uczniowie powinni posługiwać się aparatem

fotograficznym, projektować kompozycje literniczo-graficzne, druki reklamowe, dokonywać
oceny zdjęć i ich przydatności do reprodukcji poligraficznej

Poradnik ten zawiera:

wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś
mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej;

cele kształcenia tej jednostki modułowej;

materiał nauczania umoŜliwiający samodzielne przygotowanie się do wykonania ćwiczeń
i zaliczenia sprawdzianów. Wykorzystaj do poszerzenia wiedzy wskazaną literaturę oraz
inne źródła informacji. Obejmuje on równieŜ ćwiczenia, które zawierają:
1)

wykaz materiałów, narzędzi i sprzętu potrzebnych do realizacji ćwiczenia,

pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczenia,

sprawdzian teoretyczny.

przykłady  ćwiczeń  oraz  zestawy  pytań  sprawdzających  Twoje  opanowanie  wiedzy
i  umiejętności  z  zakresu  całej  jednostki.  Prawidłowe  wykonanie  ćwiczeń  jest  dowodem
osiągnięcia  umiejętności  praktycznych  określonych  w  tej  jednostce  modułowej.
Wykonując  sprawdziany  postępów  powinieneś  odpowiadać  na  pytanie  tak  lub  nie,  co
oznacza, Ŝe opanowałeś materiał albo nie.
JeŜeli  masz  trudności  ze  zrozumieniem  tematu  lub  ćwiczenia,  to  poproś  nauczyciela

o wyjaśnienie i sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność. Po zrealizowaniu
materiału spróbuj zaliczyć sprawdzian z zakresu jednostki modułowej.

Bezpieczeństwo i higiena pracy

W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów bhp

i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpoŜarowych, wynikających z rodzaju wykonywanych
prac.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

posłuŜyć się róŜnymi środkami wypowiedzi plastycznej,

−

dobrać jakość grafiki do realizowanego zadania,

−

określić parametry map bitowych,

−

dobrać format plików graficznych zgodnie z przeznaczeniem,

−

wykonać przekształcenia izometryczne obrazu,

−

dostosować odpowiednią rozdzielczość skanera,

−

zeskanować oraz pozyskać obraz cyfrowy i zachować go w odpowiednich do tego
formatach,

−

posłuŜyć się programami do tworzenia komputerowej,

−

stosować podstawową terminologię z zakresu psychologii społecznej i psychologii
reklamy,

−

określać cele reklamy i jej miejsce w strategii marketingowej,

−

dokonać analizy potrzeb, emocji i motywacji człowieka,

−

charakteryzować podstawowe typy osobowości konsumentów,

−

charakteryzować czynniki wpływające na decyzje konsumentów,

−

określać metody kształtowania potrzeb konsumentów oraz zainteresowań nowymi
produktami,

−

określać warunki satysfakcji oraz przyczyny niezadowolenia konsumenta z nabytego
produktu,

−

charakteryzować mechanizmy wpływu reklamy na społeczeństwo,

−

określać sposoby oddziaływania reklamy na postawy i zachowania odbiorców,

−

charakteryzować media przekazujące treści reklamowe,

−

określać rolę emocji, racjonalnych argumentów i perswazji w przekazie reklamowym,

−

opracować przekaz reklamowy z zastosowaniem właściwego języka reklamy,

−

dostosować język reklamy do treści przekazu i potrzeb odbiorcy,

−

wykorzystywać w celach reklamowych wiedzę dotyczącą procesów postrzegania
i zapamiętywania informacji,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

zorganizować stanowisko pracy,

−

wykorzystać urządzenia i sprzęt techniczny,

−

zastosować rysunek, zasady kompozycji, doboru koloru i liternictwa w pracach
projektowych,

−

opracować projekt graficzny reklamy wizualnej,

−

zaprojektować wydawnicze środki reklamowe,

−

zaprojektować logo firmowe i towarowe z zastosowaniem tradycyjnych i komputerowych
technik wykonania,

−

zastosować róŜne techniki i technologie stosowane w reklamie,

−

projektować kompozycję stoisk wystawienniczych i wystaw sklepowych,

−

opracować komputerowo projekty stoisk targowych i witryn sklepowych w aksonometrii
i perspektywie zbieŜnej,

−

zastosować sprzęt, materiały i techniki fotograficzne,

−

zastosować programy do obróbki zdjęć cyfrowych,

−

zastosować kadrowanie, kompozycję, stylizację, perspektywę fotograficzną, oświetlenie
do konstruowania przekazu reklamowego,

−

ocenić wartość techniczną zdjęć przeznaczonych do reprodukcji,

−

dobrać maszyny i urządzenia drukarskie,

−

dobrać technikę druku do określonej publikacji reklamowej,

−

wykorzystać edytor tekstu do opracowania ogłoszeń reklamowych,

−

przygotować publikacje reklamowe do druku z zastosowaniem technik komputerowych,

−

dobrać rodzaj oraz ocenić jakość nośnika reklamy,

−

wykorzystać techniki uszlachetniania druku i obrazu,

−

ocenić jakość publikacji i emisji na podstawie próbek,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz
ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Podstawy projektowania – organizacja stanowiska pracy

4.1.1 Materiał nauczania

Tworząc koncepcję nowego projektu graficznego mamy do dyspozycji niemal

nieskończoną ilość form i kolorów, jak równieŜ środków technicznych, do obróbki projektu.
Podstawowe zasady projektowania dotyczą:

−

określania podstawowych kształtów elementów komunikatu,

−

zachowania równowagi i harmonii kompozycji,

−

wyboru odpowiedniego kroju pisma,

−

doboru kroju nagłówków,

−

doboru i określenie koloru,

−

analizy informacji,

−

dobór fotografii i ich obróbka,

−

układ tekstu i zdjęć.
Zanim jednak zaczniemy projekt, z góry powinniśmy sobie ustalić pewne załoŜenia

i  moŜliwie  dokładnie  określić  jaka  kolorystyka,  w  połączeniu  z  jakimi  formami  graficznymi
i w jakich proporcjach będzie najwłaściwsza do koncepcji wykonywanego przez nas projektu.
NaleŜy  owiem  pamiętać,  Ŝe  nadmiar  wprowadzonych  kolorów  i  róŜnorodnych  kształtów
moŜe spowodować  chaos w naszej pracy, sprawiać wraŜenie przeładowania i zmniejszyć jej
czytelność kompozycyjną.

Wartowięc trzymać się zasady celowości i oszczędności w stosowaniu wszystkich

dostępnych środków wyrazu plastycznego, aby zachować czytelność i spójność przekazu
plastycznego. WaŜna jest tez oryginalność pracy.

Przed przystąpieniem do projektowania warto jeszcze raz przypomnieć układy

kompozycyjne,  które  będą  nam  potrzebne.  Jednym  z  nich  jest  układ  otwarty,  w  którym
elementy  kompozycji  mogą  się  rozrastać  w  kaŜdym  kierunku.  Stosując  ten  układ
i powtarzając  rytmicznie  motyw  litery,  osiągamy  charakterystyczny  efekt  spotykany  na
tapetach,  ozdobnych  papierach  pakunkowych  i  wyklejkach  ksiąŜek  introligatorsko
oprawianych.

Jednym z pierwszych zagadnień w procesie projektowania jest dobór właściwych

proporcji: długości, szerokości pracy, które to właśnie decydują o moŜliwościach
swobodnego zagospodarowania wyodrębnionej przestrzeni. Zwykle format jest z góry
określony ze względu na funkcje projektu i oczekiwany efekt końcowy.

Przy wyborze formatu projektu przeznaczonego do druku naleŜy brać pod uwagę

względy  praktyczne,  takie  jak  format  papieru  czy  moŜliwość  wpływania  na  proces
drukowania,  np.  układ  poziomy  zapewnia  wiele  przestrzeni  na  interesujące  teksty  i  zdjęcia.
Istnieją  teŜ  czynniki  finansowe  wpływające  na  format  pracy.  Przy  korzystaniu  ze  zdjęć  lub
ilustracji  naleŜy  opierać  się  na  ich  treści  –  tekst  moŜna  łatwo  rozmieścić  wokół  obrazu.
Podobne  czynniki  bierzemy  pod  uwagę  przy  doborze  form  elementów  projektu.  NaleŜy
logicznie  przemyśleć,  jaki  efekt  chcemy  uzyskać,  poniewaŜ  forma  określa  styl  projektu
i sposób jego odbioru.

Bardzo istotną rolę w kreowaniu konkurencyjnego wizerunku moŜe spełniać kształt, jaki

przybiera dany produkt, lub jego opakowanie. Zwykły kształt butelki moŜe wywołać wręcz
spektakularne efekty marketingowe i stać się czymś w rodzaju znaku handlowego, czy raczej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wizerunku, który zdoła samodzielnie i bez dodatkowej pomocy z zewnątrz wykreować nową
toŜsamość.

Kształt jako składnik estetyczny moŜe mieć nawet większe znaczenie niŜ funkcjonalność,

która  jest  jednym  z podstawowych  czynników  uwzględnianych  przy  podejmowaniu  decyzji
strategicznych  w  firmie.  Charakterystyczne  kształty  w  projektach  produktów  czy  budowli
mogą  się  przyczynić  do  wytworzenia  stałego  skojarzenia  czy  „świadomości”.  Kształty
prezentują  się  w  nieskończonej  ilości  rozmaitych  cech,  jednak  trzeba  spośród  nich  wybrać
cztery podstawowe, które powinny być w sposób szczególny zapamiętane i rozwaŜane przez
grafików  zajmujących  się  reklamą  estetyczną  firmy.  Wykorzystanie  rozmaitych  kombinacji
tych  czterech  cech  kształtu  moŜe  przynieść  odpowiedni  efekt  w  postaci  wywołania
odpowiednich wraŜeń i spostrzeŜeń klientów.

Formy kanciaste to te, które zawierają w sobie kąty (trójkąty, prostokąty itd.), natomiast

formy  owalne to te, które nie posiadają Ŝadnych  kątów ostrych. Obydwie kategorie niosą ze
sobą  całą  gamę  rozmaitych  skojarzeń.  Kanciastość  kojarzy  się  z  takimi  pojęciami,  jak
konflikt,  dynamizm  i  męskość;  z  kolei  owalność  przywołuje  wraŜenia  harmonii,  miękkości
i kobiecości.  Podobne  rozróŜnienie  przynosi  para  przeciwstawnych  form:  prostych
i zakrzywionych.  Proste  kształty  postrzegane  są  zazwyczaj  jako  symbole  męskości,
gwałtowności,  ostrości  i wzburzenia,  podczas  gdy  kształty  zakrzywione  utoŜsamiane  są
z kobiecością, łagodnością i stałością.

Symetria to lustrzana forma kompozycji po obydwu stronach linii podziału (osi) lub

płaszczyzny  wprowadza  równowagę  –  bardzo  waŜny  czynnik,  na  podstawie,  którego
oceniamy  wizualne  oddziaływanie  przedmiotu.  Symetria  stanowi  jeden  z waŜniejszych
elementów,  które  bierze  się  pod  uwagę  oceniając  czyjąś  twarz.  Tworzy  w  jakiś  sposób
wraŜenie uporządkowania i łagodzi nasze napięcie; asymetria– wytwarza napięcie i pobudza,
jednak  nie  ulega  wątpliwości,  Ŝe  czasami  element  niewielkiego  napięcia  ochrania  całość
wizerunku przed monotonią. Symetrię zestawia się często z przeciwstawną jej asymetrią, by
stworzyć  wraŜenie  równowagi  zmąconej  odrobiną  poruszenia.  Widać  to  wyraźnie
w ekspozycjach, w materiałach reklamowych, prospektach, katalogach.

Kolejną waŜną cechą kształtu jest proporcja. Długie kanciaste formy oraz prostokątne

kształty  poszerzają  pole  widzenia,  a  tym  samym  umoŜliwiają  odpowiednie  wykorzystanie
przestrzeni,  tworząc  dominujące  walory  estetyczne.  Krótkie  kanciaste  kształty  wydają  się
nieśmiałe  i  potulne.  W przypadku  kształtów  owalnych  często  spotykamy  się  z  połączeniem
proporcji  i  symetrii,  jako  Ŝe  doskonale  okrągłe  formy  są  jednocześnie  z  natury  swej
symetryczne. Takie owalne kształty mają zazwyczaj mniejszą siłę oddziaływania niŜ kształty
prostokątne,  ale  za  to  wytwarzają  odczucie  harmonii,  któremu  towarzyszy  doznanie
delikatności i doskonałości.

Kształty wyznaczają teŜ sposób odczytywania osobowości. DuŜe kształty, wysokie lub

szerokie, często odbierane są jako silne i mocne, podczas gdy kształty o niewielkich
rozmiarach, krótkie lub wąskie, wywołują wraŜenie delikatności i słabości.

Kształt moŜe mieć wiele róŜnych znaczeń w zaleŜności od tego, w jakim pojawi się

kontekście.  Sam  kształt  nie  przyczyni  się  oczywiście  do  rozpoznawania  poszczególnego
produktu czy przedsiębiorstwa w czasach,  gdy obowiązuje niejednorodna moda. Dlatego teŜ
podstawowym celem nie jest tylko stworzenie znaku firmowego lub logo, które pasowałyby
do określonego produktu, ale zestawienie potencjalnie właściwego kształtu z produktem.

Istotnymi elementami w wykonywanych kompozycjach graficznych są równieŜ napisy

i pojedyncze litery, które podlegają tym samym zasadom, co pozostałe elementy kompozycji.

MoŜna je równieŜ potraktować jak tworzywo składające się z określonych form

geometrycznych, z których moŜna układać wzory i ornamenty.

Zanim jednak zastosujemy wybrane kroje pisma naleŜy ustalić hierarchie teksów, czyli

kolejność w ich uwydatnianiu. W ten sposób wiemy z iloma poziomami waŜności mamy do

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

czynienia. W procesie projektowania bardzo istotną czynnością jest określenie hierarchii
poszczególnych elementów pod względem ich waŜności i dokonanie oceny, w jakim stopniu
naleŜy uwydatnić obecność kaŜdego z nich. NaleŜy rozpocząć od nagłówka i wybrać dla
niego krój pisma, jego rozmiar i grubość. Podobną procedurę naleŜy zastosować do kaŜdego
podtytułu oraz tekstu.

NaleŜy równieŜ określić wielkość liter dla głównego tekstu i ilość kolumn tekstu, jaki

powinien zajmować. Następnie naleŜy sprawdzić czy tekst będzie współgrał z wybraną ilością
kolumn, a wybrane obrazy będą dopasowane do ich szerokości.

Kroje pisma równieŜ są waŜnym tworem estetycznym, który pojawia się w wielu

elementach toŜsamości, takich choćby, jak nazwy marek, opakowania, wystawy w punktach
sprzedaŜy, reklamy, promocje, prospekty, katalogi, wizytówki czy inne materiały
publikowane przez firmy.

W codziennym Ŝyciu, niemal w kaŜdej chwili mamy do czynienia z jakąś formą tekstu.

Wszędzie,  gdzie  tylko  spojrzymy  –  w  materiałach  promocyjnych,  na  wizytówkach,
materiałach  piśmienniczych,  w  reklamach  (zarówno  drukowanych,  jak  i  telewizyjnych),  na
wystawach  sklepowych,  torbach  i  opakowaniach  –  znajdują  się  rozmaite  kroje  pisma.
Stanowią  one  element  estetyczny,  który  sam  w  sobie  składa  się  z  podrzędnych,
jednostkowych składników estetyki.

Kroje pisma stanowią niepowtarzalny aspekt stylu, jako Ŝe dodają reprezentacyjnych

jakości  słowom,  czyli  ciągom  liter,  które  –  ma  się  rozumieć  –  same  w  sobie  niosą  juŜ
określone  znaczenia.  Kompozycje  pasowe  moŜemy  tworzyć  z  liter,  których  wzór  daje  się
rozciągać  tylko  w  poziomie,  w  lewo  i  prawo  albo  w  pionie  –  w  górę  lub  w  dół.  Przez
odpowiedni  układ  elementów  moŜemy  teŜ  uzyskać  ciekawe  kompozycje  pasowe  zamknięte.
Odrębną grupę stanowią kompozycje wieloosiowe, centralne, pozwalające na robienie bardzo
efektownych  ornamentów  kolistych.  Obecnie  na  świecie  istnieje  ponad  trzy  tysiące  krojów
pisma,  więc  kiedy  podwoimy  tę  liczbę,  bo  przecieŜ  większość  alfabetów  składa  się
z majuskuł  i  minuskuł,  będziemy  mieli  sześć  tysięcy  odmian  kaŜdej  litery.  W  procesie
projektowania  kompozycji  z  liter,  jak  w  kaŜdym  zadaniu  literniczym,  waŜna  jest
pomysłowość i inwencja w operowaniu schematycznymi formami, szczególnie istotne jest to
wtedy,  kiedy  wielokrotnie  powtarzamy  ten  sam  kształt.  Między  literami  powstają  ciekawe
formy geometryczne, które naleŜy wykorzystać dla wzbogacenia ornamentu. To, co dzieje się
w  tle,  między  literami,  jest  równie  waŜne  jak  kształt  litery.  Rytm,  który  powstaje  przez
wielokrotne  powtarzanie  tych  samych  form,  stanowi  waŜny  atut  dla  projektanta.  Walory
kompozycji  moŜe  wzmocnić  umiejętne  wprowadzenie  kolorów.  Litery  jednoelementowe  są
łatwiejsze  do  zastosowania  w  takich  kompozycjach,  ale  równie  dobre  mogą  być  litery
dwuelementowe. Nie nadają się do tego absolutnie litery bardzo ozdobne i pisanka.

Projektując znak graficzny trzeba zwracać uwagę na podobieństwo kształtów wybranych

liter,  które  umoŜliwia  tworzenie  kompozycji  do  pewnego  stopnia  symetrycznych.  Do  znaku
graficznego  uŜywamy  liter  jednego  kroju  –  majuskułowych  lub  minuskułowych,  nie
mieszając  ich.  W  znaku  graficznym  nie  moŜemy  teŜ  odwracać  lustrzanie  liter.  Światło
międzyliterowe  jest  tutaj  o  wiele  waŜniejsze  niŜ  w  innych  zadaniach  literniczych,  wręcz
decyduje ono o jakości kompozycji.

Pod pewnymi względami ilustracja lub wykres mogą być duŜo bardziej dynamiczne

i lepiej działać na wyobraźnię niŜ zdjęcia. Ilustracje mogą pomóc w przedstawieniu tematu
i uwypukleniu pewnych jego aspektów.

W projektach informacyjnych zadaniem ilustracji jest wyjaśnienie skomplikowanych

zagadnień. Ilustracje wykorzystuje się jako nośnik informacji, pomagają czytelnikowi
zrozumieć instrukcje.

Ze względu na to, Ŝe jesteśmy przyzwyczajeni do oglądania w prasie i telewizji

materiałów zdjęciowych z rzeczywistych wydarzeń, fotografie wydają się bardziej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

przekonywujące niŜ ilustracje. Aby móc efektownie wykorzystać fotografię naleŜy pamiętać,
jak tworzy się dynamiczne kompozycje i jak moŜna je połączyć z tekstem.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie są zasady projektowania?

Jakie znaczenie ma wybór odpowiednie formy projektu?

Jakie znaczenie ma kształt w projekcie?

Jakie formy określamy mianem kanciastych?

Jakie znasz zastosowanie form owalnych w projekcie?

Na czym polega symetria lustrzana?

Jaka jest rola proporcji w procesie projektowania?

Na czym polega czynność hierarchizowania tekstu?

Jaka jest rola zdjęć w projekcie?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1
Dokonaj analizy reklamy pod względem trafności doboru kształtów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

zapoznać się z literaturą rozdziału i materiałem nauczania,

zapoznać się z przedstawiona reklamą,

ocenić trafność wyboru wielkości projektu,

zaproponować inna wielkość,

wyróŜnić elementy kanciaste i owalne,

określić trafność zastosowania wyróŜnionych elementów,

przedstawić własne propozycje,

zaprezentować efekty swojej pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

plansze poglądowe, foliogramy z reklamami,

−

przeźrocza,

−

materiały źródłowe,

−

techniczne środki kształcenia: komputer z dostępem do Internetu, wideo, rzutnik,
projektor,

−

literatura rozdziału.

Ćwiczenie 2

Wykonaj za pomocą komputera kształty, które w twoim odczuciu odzwierciedlają

znaczenie słów: szorstki, miękki, silny, słaby, brzydki, nudny, regularny, ekscytujący,
przyziemny, falisty, skomplikowany, wyrafinowany. Dobierz kolory do kształtów. Następnie
wybierz kształty będące ich zaprzeczeniem. Porównaj efekty obu ćwiczeń.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z literaturą rozdziału i materiałem nauczania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zapoznać się z treścią ćwiczenia,

dobrać kształty i kolory do słów,

wykonać kształty i wypełnić je kolorami,

dobrać przeciwieństwa wybranych kształtów i kolorów,

porównać propozycje,

zaprezentować efekty swojej pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

tekst ćwiczenia,

−

techniczne środki kształcenia: komputer z dostępem do Internetu, wideo, rzutnik,
projektor,

−

literatura rozdziału.

Ćwiczenie 3

Zaprojektuj stronę z róŜnymi układami tekstu REKLAMA i określ wraŜenia, jakie

wywołuje układ tekstu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z literaturą rozdziału i materiałem nauczania,

wybrać format papieru o rozmiarach 15x10 cm,

napisać słowo REKLAMA,

umieścić wyraz w środku dostępnej powierzchni,

stworzyć trzy warianty projektu: wyrównany do lewej, pionowo, pod kątem 45

rozmieścić słowo wzdłuŜ półokręgu,

zwiększyć odległości pomiędzy literami,

obejrzeć wszystkie warianty i określić jakie wywołują wraŜenia,

zaprezentować efekty swojej pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

materiał nauczania,

−

tekst ćwiczenia,

−

techniczne środki kształcenia: stanowisko komputerowe wyposaŜone w edytor tekstu
i dostęp do Internetu, drukarka,

−

literatura rozdziału.

Ćwiczenie 4

Dokonaj analizy tekstu wybranej reklamy, przyjmując za kryterium hierarchie tekstów.

Przygotuj propozycję zmian.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z literaturą rozdziału i materiałem nauczania,

określić trzy poziomy waŜności teksu A, B, C w warstwie nagłówkowej,

sklasyfikować w podobny sposób tekst,

wybrać standardowy styl tekstów składanych dla kaŜdego poziomu waŜności,

zróŜnicować poziomy waŜności nagłówków zmieniając ich rozmiar (wysokość, grubość),

w warstwie tekstowej zróŜnicować tekst za pomocą wielkości liter,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zmienić pismo bezszeryfowe na szeryfowe,

wykorzystać kolor,

zaprezentować efekty swojej pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

plansze poglądowe, foliogramy zawierające reklamy,

−

prezentacje komputerowe,

−

materiały źródłowe,

−

techniczne środki kształcenia: stanowisko komputerowe, wideo, rzutnik, projektor,

−

literatura rozdziału.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

określić zasady projektowania reklamy?

podać zastosowanie form kanciastych i owalnych ?

dokonać analizy reklamy pod względem hierarchizacji tekstu?

dokonać analizy projektu pod względem trafności doboru kształtów?

dokonać transformacji tekstu?

dokonać analizy wraŜenia róŜnych układów tekstu?

wykorzystać wiedzę w praktyce?

zaprezentować na forum zespołu wykonaną pracę?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Formułowanie i tworzenie komunikatów wizualnych

4.2.1. Materiał nauczania

To, co w komunikacie reklamowym jest najciekawsze, a takŜe to, co najskuteczniejsze,

zaleŜy  w  znacznej  mierze  od  indywidualnej  inwencji,  talentu  i  natchnienia  autorów.
Komunikat  dobrze  pełni  swoją  funkcję,  jeśli  skutecznie  do  czegoś  namawia.  Zazwyczaj
skutecznie namawia, jeśli się podoba.

Mówiąc o komunikacji posługującej się wizualnymi formami przedstawień, mamy na

myśli  takie  formy  oddziaływania  na  odbiorcę,  w  ramach,  których  nadawca  stara  się  w  taki
sposób  skonstruować  przekaz  oparty  na  obrazie,  aby  odbiorca  nadał  mu  poŜądaną  przez
nadawcę interpretację, słuŜącą realizacji celów instrumentalnych. Istnieją róŜne formy kodów
komunikacyjnych,  które  posługują  się  obrazem.  Przekaz  werbalny  zawsze  występuje
w obecności  wizualnego  (zazwyczaj  relacjom  korespondentów  towarzyszy  przynajmniej  ich
własne zdjęcie).

Odbiorca chce, aby tekst reklamowy był prawdziwy, natomiast nadawca chce, aby był

przynajmniej trudny do podwaŜenia. Spośród licznych cech językowych tekstu reklamowego
najczęściej wymienia się atrakcyjność, sugestywność, zrozumiałość, łatwość zapamiętywania,
zwięzłość i oryginalność. Są to poŜądane właściwości całego komunikatu, a przede
wszystkim sloganu.

Atrakcyjne, czyli przyciągające jest to, co zwraca uwagę. Kiedy w tekście reklamowym

usłyszymy lub zobaczymy słowa, które nazywają nas lub rzeczy z nami związane zwrócimy
na to uwagę. KaŜdy zwrot w kierunku odbiorcy uatrakcyjnia tekst, ale schlebianie adresatowi
uatrakcyjnia dodatkowo; chętnie słuchamy pochwał, nawet niezasłuŜonych.

Atrakcyjne jest to, co bliskie, a w związku z tym normalne i powszechne, – ale i to, co

wyjątkowe, czyli w związku z tym dalekie i egzotyczne.

Sugestywność, to cecha, która zaleŜy istotnie od typu odbiorcy i od jego nastawienia do

komunikatu. Językowymi wykładnikami kategoryczności bywają: uŜycie trybu rozkazującego
„kup!”)  z  róŜnymi  wspomaganiami  („natychmiast!”,  „juŜ!”),  przysłówki  („koniecznie”,
„bezwzględnie”),  słowa:  „zawsze”,  „kaŜdy”,  „nigdy”,  „nikt”.  A  takŜe  intonacja  w  tekście
mówionym  i  graficzna  forma  wyrazu  w  tekście  pisanym.  „Zawsze  Coca  Cola”  to  jeden
z bardziej udanych sloganów.

Zrozumiałość zakłada, Ŝe tekst, by działał dobrze, powinien być zrozumiały. Sprawa nie

jest  wcale  taka  prosta:  często  działają  na  nas  teksty  zupełnie  niezrozumiałe.  Niektóre
komunikaty  reklamowe,  oczywiście  zwłaszcza  te  dłuŜsze,  pozwalają  sobie  na  zjednywanie
odbiorcy  manifestowanym  od  początku  usprawiedliwieniem  braku  zaufania  do  tekstów
reklamowych w ogóle.

Zapamiętywanie

kolejna

cecha

komunikatu.

Łatwiej

zapamiętać

tekst,

w  którym,  powtarzają  się  te  same  słowa.  Najlepiej  Ŝeby  były  to  słowa  najwaŜniejsze  –  np.
nazwy,  ale  takŜe  inne  waŜne  wyrazy,  wiąŜące  się  z  wartościami  bliskimi  odbiorcy,  takie,
które zjednują.

Istotne słowa, np. nazwy, powinny się w krótkim komunikacie pojawić dwa lub trzy razy,

gdy  zbyt  często  moŜemy  zrazić  odbiorcę.  Dobrze,  gdy  słowo  pojawi  się  na  końcu  tekstu,
wtedy  jest  najczęściej  zapamiętywane.  Poza  tym  naleŜy  wbić  w  pamięć  odbiorcy  nazwę
razem z pozytywnymi skojarzeniami.

Tekst reklamowy powinien być zwięzły. Czasem moŜe zawierać jedno słowo samą

nazwę. Minimalizując tekst naleŜy starać się go sprowadzić do pokazania nazwy i jednej
wybranej cechy. Będzie to łatwiejsze do zapamiętania przez odbiorcę, zajmie mu mniej czasu,
za co będzie łatwiejszy do pozyskania. Krótki tekst pozwoli takŜe wydać na umieszczenie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

komunikatu reklamowego mniej pieniędzy, co nie jest bez znaczenia. Krótki tekst moŜe
dawać wraŜenie niepełności, ale tym lepiej! Coś, co jest niedokończone, prowokuje,
aktywizuje odbiorcę do działania a finalnie do zakupu.

Oryginalność jest wymagana i prawnie gwarantowana. Autor komunikatu reklamowego

musi się kierować równieŜ funkcjonalnością.

Sposobów na odbiór komunikatu jest tyle, ilu jest odbiorców. KaŜdy komunikat – nie

tylko  wizualny  jest  odbierany  subiektywnie  (interpretacja),  ale  takŜe  subiektywnie  jest
nadawany  (kodowanie).  Odbiór  przekazu  zaleŜy  od  kodowania,  sposobu  przekazu  i  wyboru
przekaźnika przez nadawcę oraz od percepcji, interpretacji i reakcji odbiorcy.

Kod systemem znaków umownych, które pozwalają na prosty odbiór złoŜonych

informacji. Wytwarza on jednak najbardziej rozbudowana i złoŜoną formę przekazu
wizualnego, którą jest np. alfabet.

Rys. 1. Rodzaje kodu – róŜne poziomy kodowania informacji.[2, s. 20]

Bardziej złoŜoną forma są piktogramy, czyli znacznie uproszczone rysunki,

przedstawiające  obiekty  materialne,  niezawierające  opisu  obiektów  niematerialnych.  NaleŜą
one  do  grupy  ikonemów  –  obrazkowych  znaków  wizualnych.  Obok  nich  istnieją  diagramy,
które  reprezentują  w  sposób  obrazkowy  określone  cechy  i  sytuacje,  a  takŜe  symbole
i logogramy,  będące  mocno  uogólnionym  obrazem  obiektów,  zachowań  i  sytuacji.
Zrozumienie zaleŜności pomiędzy tymi elementami pozwoli w odpowiedni sposób podejść do
procesu  projektowania  logotypu.  Im  bardziej  forma  przekazu  jest  zakodowana,  tym  trudniej
go odczytać, ale łatwiej będzie kojarzył się z tylko tym wybranym elementem, do którego się
odnosi – firmą, produktem, usługą, itp.

KaŜdy rodzaj przekazu ma swój zestaw kodów – inne kody obsługują plakat, inne

ogłoszenia prasowe, a jeszcze inne przynaleŜą telewizji. MoŜna wyróŜnić następujące środki
i warstwy kodowe przekazów reklamowych omawianego typu:

1.

Kody językowe
A.

rodki językowe:

−

twierdzenia asertoryczne,

−

presupozycje i sądy implikowane,

−

implikatury konwersacyjne,

rodki prajęzykowe:

−

foniczne – intonacja oraz siła i barwa głosu,

−

graficzne – segmentacja tekstu, krój i wielkość liter, nagłówki,

−

rozczłonkowanie tekstu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Kody wizualne:
A.

rodki figuralne: obrazy, ikony, symbole,

B. środki niefiguralne: kolor, kompozycja.
Dekodowanie jest procesem odczytywania przekazu, poprzez identyfikację języka

przekazu  i  odczytywanie  jego  znaczenia.  Polega  na  rozpoznawaniu  pojęć  ukrytych
w pojedynczych elementach graficznych, widzianych w efekcie sensowna całość. Przykładem
dekodowania  jest  proces  czytania,  gdzie  człowiek  odczytujący  poszczególne  litery  składa  je
w większe  części  i  odczytuje  znaczenie  wyrazów,  następnie  zdań,  a  na  końcu  całościowego
sensu.  Aby  odczytywanie  znaku  graficznego  przebiegało  poprawnie,  muszą  być  spełnione
określone warunki:

−

obiekt musi posiadać elementy nadające mu indywidualny charakter, pozwalające go
łatwo odróŜnić i sklasyfikować;

−

elementy składowe obiektu powinny być oddzielone od innych;

−

tło obiektu powinno być skontrastowane w odpowiedni sposób z detalami;

−

treść główna obiektu nie powinna być zasłaniana i zakłócana przez ozdobniki
i detale uzupełniające;

−

dobór właściwej kolorystyki do jakości i charakteru przekazu oraz docelowej grupy
odbiorców;

−

zbyt krzykliwa, kontrastująca kolorystyka nie powinna być uŜywana w stosunku do
drobnych form;

−

obiekt powinien być zbudowany z elementów składowych, które odbiorca potrafi
zidentyfikować, sklasyfikować i odczytać.

Poprawne odczytanie przekazu wiąŜe się z określoną reakcją (interakcją) odbiorcy na

przekaz. Przekaz złoŜony, będący elementem wizerunku i identyfikacji wizualnej, zazwyczaj
przybiera  formę  elementów,  które  stosunkowo  szybko  mają  kojarzyć  się  z  firmą  lub
produktem.  Są  to:  jednorodne  formy  graficzne,  spełniające  zadanie  reklamowe  firmy,
wykorzystujące  znak  firmowy,  hasła  reklamowe  lub  inne  treści  o  charakterze
marketingowym,  np.:  wizytówki,  papier  firmowy,  róŜne  formy  nieskomplikowanej  reklamy.
Zadanie ich ma niepodwaŜalne znaczenie i decyduje często o powodzeniu firmy. Postrzeganie
przekazu  złoŜonego  polega  takŜe  na  całościowym  odbiorze  wszystkich  elementów
towarzyszących  obiektom  nadrzędnym.  Zalicza  się  do  nich:  opakowania,  etykiety,  cenniki,
foldery,  będące  narzędziem  pozycjonującym  na  rynku  produkt,  firmę  lub  usługę.
Opakowanie,  etykiety,  hasła  reklamowe,  plakaty,  ulotki,  plansze,  kupony,  foldery,
rozkładówki, testery, kalendarze, notesy i inne elementy związane z promowaniem firmy lub
produktu  powinny  spójnie  łączyć  się  pod  względem  wizualnym  z  głównymi  opracowanymi
załoŜeniami identyfikacji wizualnej.

Treść hasła reklamowego jest informacją, która przewija się przez całą kampanię

reklamową (takŜe billboardy). Zazwyczaj jest to główny argument do zakupu reklamowanego
towaru  lub  usługi.  Tekst  sloganu  prasowego  jest  identyczny  z  reklamą  na  billboardzie,  co
więcej,  często  reklamy  te  bywają  identyczne  zarówno  w  formie,  jak  i  treści.  Slogan
reklamowy  powinien  wynikać  z  ustalonego  przez  zlecającego  projekt  –  tematu  reklamy
i ściśle  współgrać  z  zakomponowanym  obrazem.  Tekst  sloganu  reklamowego  jest
zachęcającym  do  zakupu  zestawieniem  wyrazów  lub  krótkim  zdaniem  wyraŜającym  skrót
myślowy,  który  ma  na  celu  trafne  przemówienie  do  wszystkich  odbiorców  w jednakowym
stopniu i jednoczesne uwypuklenie zalet towaru lub usługi. Slogan reklamowy, funkcjonujący
na billboardzie jest wizytówką produktu i firmy. Przede  wszystkim  chodzi  o  to,  aby  slogan
dzięki  swej  zwięzłości,  ładunkowi  emocjonalnemu  i oryginalności,  błyskawicznie  został
zapamiętany.  Aby  w  pamięci  konsumentów  do  sloganu  „przykleiły  się”  towarzyszące  mu
informacje o marce. Dobry slogan powinien być krótki, szczególnie w przypadku billboardu,
kiedy  oglądający  jest  w ruchu  i  na  zapamiętanie go  ma  ok.  7  sekund. Jak  wykazują  badania

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

nad zapamiętywaniem słów, z 5 podanych odbiorcy zapamiętują wszystkie, z 10 – przeciętnie
4–5,  zaś  z  25  tylko  4–8.  W sloganach  reklamowych  dominują  równowaŜniki  zdań.  Treść
sloganu  moŜe  mieć  charakter  uniwersalny  („Cukier  krzepi”,  „Mleko  źródłem  zdrowia”)  lub
bardziej skonkretyzowany, odnoszący się do reklamowanej marki. UłoŜenie trafnego sloganu
reklamowego nie jest łatwe.

Slogan reklamowy powinien przede wszystkim być:

−

zwięzły (3–5 słów), oryginalny, sugestywny i konkretny,

−

uwzględniać potrzeby i pragnienia nabywcy,

−

zwrócić uwagę odbiorcy na reklamę, firmę, towar lub usługę,

−

być prawdziwy,

−

potwierdzać styl firmy i pozostawać w zgodzie z wyobraŜeniem o niej,

−

cechować się duŜą zrozumiałością dla przeciętnego odbiorcy,

−

zachowywać umiar w zachwalaniu towaru, usługi,

−

wykorzystywać aktualne trendy w zachowaniu się nabywców,

−

być spójny wewnętrznie i spójny z koncepcją towaru lub usługi,

−

„wpadać w oko”,

−

być uniwersalny,

−

streszczać i podsumowywać,

−

nakłaniać do działania,

−

uwzględniać przepisy prawne i zwyczaje rynku.
Wśród sloganów reklamowych, funkcjonujących na billboardach i w identycznych

reklamach prasowych najczęściej spotyka się:

−

slogan deklaratywny, który jest zestawieniem wyrazów lub zdaniem twierdzącym. Jest to
najczęściej uŜywany w reklamach slogan ze względu na swoją uniwersalność;

−

slogan humorystyczny – ma na celu wywołanie uśmiechu na twarzy odbiorcy, a jeśli jest
trafny, jest szansa, Ŝe zapamięta on twój towar. Zdarza się, Ŝe nie sam slogan, ale dopiero
zestawienie elementów reklamowych (szczególnie jego zestawienie z obrazem) tworzy
dopiero sytuację humorystyczną;

−

slogan pytający – jest sformułowany w postaci zdania pytającego i wymaga od odbiorcy
zastanowienia się nad postawionym pytaniem, wymusza określoną odpowiedź.
W związku
z tym, często w odpowiednio postawionym pytaniu tkwi juŜ odpowiedź;

−

slogan rozkazujący – jest krótką komendą wymuszającą określone zachowanie na
odbiorcy;

−

slogan prestiŜowy – jest wykorzystywany w reklamie towarów przeznaczonych dla
nabywcy o wysokich dochodach. Przy jego pomocy wywołuje się u odbiorcy skojarzenie
towaru
z określonym, luksusowym stylem Ŝycia;

−

slogan identyfikujący towar – ma zazwyczaj zastosowanie w wypadku powszechnie
znanego znaku towarowego. Jego zadaniem jest identyfikacja towaru z tym znakiem lub
ze znaną i cieszącą się dobrą opinią firmą producenta lub dystrybutora.

−

slogan kontrastowy – oparty jest na określeniach sprzecznych ze sobą (mniej więcej,
prawda – kłamstwo, mały – duŜy itp.). Pozwala to na stworzenie hasła o prostej,
zrozumiałej treści, zaskakującego i łatwego do zapamiętania.

−

slogan aliteracyjny – jest oparty na aliteracji, prostych rymach, ciekawych zestawieniach
brzmieniowych i przez to łatwo wpadających w ucho.

−

slogan komunikujący nowość – znajduje zastosowanie w reklamie nowości, w związku
z tym jego okres uŜycia jest krótki, przy kolejnej nowości staje się bezuŜyteczny;

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

slogan dwuznaczny – prezentuje dwuznaczne skojarzenia – powiedzenia, wspierające
korzyść klienta z zakupu produktu;

−

slogan porównawczy – zmusza do porównania produktu firmy z produktem
konkurencyjnym często w sposób bezpośredni;

−

slogan podkreślający oryginalność – wskazuje na pochodzenie produktu, przywołując
podświadome skojarzenia pochodzenia z jakością, ekologią itp.;

−

slogan promujący jakość – opiera swą argumentację wyłącznie na jakości. UŜywany
w stosunku do klientów, którzy kierują się przy zakupie jakością jako głównym
czynnikiem wyboru oferty;

−

slogan  podkreślający  korzystną  cenę  –  uŜywany  jest  w  stosunku  do  klientów,
którzy kierują  się  przy  zakupie  ceną,  jako  głównym  czynnikiem  wyboru  oferty.
Stosowany najczęściej w promocji produktów, dla szerokiego kręgu nabywcy.

Niekwestionowana

wartość

wiedzy

kompozycyjnej

oraz

psychologicznego

i artystycznego  wyczucia  koloru  i  tekstu  dla  sztuki  reklamowej  powinna  znajdować  coraz
szersze  zastosowanie  w  ofercie  handlowej.  Pozorna  łatwość  i  szybkość  projektowania
w obecnej  erze  komputerów  nie  powinna  dawać  złudnego  wraŜenia,  Ŝe  sama  techniczna
poprawność  wykonania  zastąpi  jakość,  którą  moŜna  osiągnąć,  stosując  jeszcze  cały  zasób
wiedzy, jaką powinien mieć projektujący reklamową grafikę uŜytkową.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie są najwaŜniejsze cechy językowe tekstu reklamowego?

Na czym polega atrakcyjność tekstu reklamowego?

Na czym polega sugestywność tekstu reklamowego?

Na czym polega zrozumiałość tekstu reklamowego?

Na czym polega zapamiętywalność tekstu reklamowego?

Na czym polega zwięzłość tekstu reklamowego?

Na czym polega oryginalność tekstu reklamowego?

Jakie są funkcje kodowania?

Na czym polega dekodowanie?

10.

Jakie są cechy sloganu reklamowego?

11.

Jakie są rodzaje sloganów?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Odczytaj znak graficzny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z literaturą rozdziału i materiałem nauczania,

zapoznać się ze znakiem graficznym,

odnaleźć elementy nadające mu indywidualny charakter,

sprawdzić czy elementy składowe obiektu są oddzielone od innych,

sprawdzić, jak tło skompensowane jest z innymi elementami,

sprawdzić czy treść główna obiektu nie jest zasłonięta i zakłócana przez ozdobniki inne
detale uzupełniające,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ustalić czy kolorystyka jest odpowiednio dobrana,

odnaleźć w obiekcie elementy składowe, które odbiorca potrafi zidentyfikować,
sklasyfikować i odczytać,

zaproponować zamiany w projekcie,

10)

zaprezentować efekty swojej pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

znak graficzny,

−

techniczne środki kształcenia: komputer z dostępem do Internetu, wideo, rzutnik,
projektor,

−

literatura rozdziału.

Ćwiczenie 2

UłóŜ po jednym przykładzie sloganów: deklaratywnych, humorystycznych, pytających,

rozkazujących, prestiŜowych, identyfikujących towar, kontrastowych, aliteracyjnych,
komunikacyjnych,

dwuznacznych,

porównawczych,

podkreślających

oryginalność,

promujących jakość, podkreślających korzystną cenę,

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem zawartym w rozdziale,

zapoznać się z definicjami sloganów,

ułoŜyć slogany,

przedstawić pracę grupie i ustalić ich rozpoznawalność.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

materiały dotyczące budowy i zasady pracy kamery analogowej,

−

tekst ćwiczenia,

−

literatura z rozdziału.

Ćwiczenie 3

Dokonaj analizy tekstu reklamy pod względem: atrakcyjności, sugestywności,

zrozumiałości, zapamiętywalności, oryginalności.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem zawartym w rozdziale,

zapoznać się z tekstem ćwiczenia,

dokonać analizy,

przedstawić propozycje zmian,

zaprezentować ćwiczenie grupie.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

tekst ćwiczenia,

−

literatura z rozdziału.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

wymienić cechy językowe tekstu reklamowego?

dokonać analizy tekstu reklamy pod kątem cech językowych?

wyjaśnić proces kodowania i dekodowania

odczytać znak graficzny?

określić cechy sloganu?

wymienić rodzaje sloganów?

ułoŜyć treść sloganów?

wykorzystać zdobytą wiedzę w praktyce?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.

Kompozycja,

kolorystyka,

liternictwo

komunikatów

wizualnych

4.3.1. Materiał nauczania

W procesie konstruowania komunikatów wizualnych bardzo waŜna jest kompozycja.

Istnieją  trzy  reguły  sformułowane  przez  Bolena  w  1984  roku,  mówiące  jak  powinna  być
skomponowana  reklama  obrazowa,  aby  była  zauwaŜalna  przez  potencjalnego  nabywcę  tzw.
reguły psychologii percepcji.
1.

Reguła  równowagi  zakłada,  Ŝe  wiele  reklam  składa  się  z  dwóch  części:  górnej  i  dolnej.
Punkt  centralny  znajdować  się  powinien  w  1/3  odległości  od  górnego  krańca.  Jest  to,
bowiem punkt, na którym oczy zatrzymują się najdłuŜej (jak wynika z badań). Najlepiej,
więc,  jeŜeli  w  tym  miejscu  znajduje  się  coś  charakterystycznego  dla  kampanii:  krótki
slogan, zdjęcie reklamowanego produktu itd.

Reguła „rzutu oka” odnosi się głównie do reklamy prasowej momentu, kiedy to czytelnik
przerzuca strony gazety i reklama ma za zadanie przyciągnąć jego uwagę. Przestrzeganie
tej reguły pomoŜe nam stworzyć kompozycyjnie billboard. Jest to tzw. efekt odróŜnienia
się, czyli np. umieszczenie białych liter na czarnym tle, tekst odwrócony do góry nogami
lub czytany od prawej do lewej strony.

Reguła  ruchu  –  wiadomo,  Ŝe  źrenice  człowieka  „wędrują”  w  ślad  za  poruszającym  się
obiektem,  ale  wzrok  obserwatora  podąŜy  szybciej  za  wzrokiem  przedstawionej  na
reklamie osoby, we właściwym kierunku zamierzonym przez projektującego. W reklamie
obrazowej  statycznej  reguła  ta  polega  po  prostu  na  narysowaniu  skierowanego  palca
dłoni, czy  grubej strzałki w kierunku zamieszczonej przed nią informacji. Do spełnienia
tej reguły potrzebna jest specjalna organizacja obrazu reklamowego.

Zgodnie z tymi regułami do najwaŜniejszych elementów kompozycji naleŜą:

−

równowaga – związana jest z oceną całej kompozycji z punktu widzenia środka cięŜkości
np.  zrównowaŜony  układ  wystaw  sklepowych,  tzn.  w  jednym  miejscu  nie  moŜe  być
zgromadzone  duŜo  towarów,  podczas  kiedy  inne  jest  puste.  Tradycyjnie  umieszcza  się
cięŜar  kompozycji  w jej  dolnej  części,  poniewaŜ  wtedy  przedmioty  zyskują  pozycję
solidną  i  stałą.  Ten  sam  przedmiot  wydaje  się  równieŜ  większy  i  cięŜszy,  jeŜeli  jest
umieszczony po prawej, a nie lewej stronie;

−

forma – uzaleŜniona od kształtu i struktury elementów kompozycji. Kształt danego
przedmiotu określa jego granice, niezaleŜnie od jego połoŜenia i otoczenia;

−

przestrzeń – połoŜenie przestrzenne jest czynnikiem decydującym o wizualnej spójności
kompozycji.  Jest  ono  związane  z  umiejscawianiem  przedmiotów  na  określonym  tle.
WraŜenie  przestrzenności  zwiększa  się,  jeŜeli  przedmioty  nakładają  się  na  siebie.
Korzystne  wraŜenie  daje  równieŜ  prezentacja  wypukłych  produktów  na  tle  wklęsłym,
pochylanie uŜytych w kompozycji przedmiotów oraz róŜnicowanie ich wielkości;

−

wiatło – widzenie przedmiotów uzaleŜnione jest od padającego na nie światła.

Przedmioty powinny otrzymać takie oświetlenie, które pozwoli na ich właściwe
dostrzeŜenie;

−

kolor – kolorystyka kompozycji wpływa przede wszystkim na zdolność przyciągania
uwagi i oddziaływanie emocjonalne;

−

ruch – jest elementem w największym stopniu przyciągającym uwagę. WraŜenie ruchu
wywołują przedmioty zaprezentowane w dynamiczny sposób (np. manekin ustawiony
w sposób sugerujący poruszanie się).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Istnieją róŜne rodzaje układów kompozycyjnych:

−

układ szeregowy, w którym elementy układane są jeden za drugim lub jeden obok
drugiego we wszystkich moŜliwych kierunkach. Przedmioty moŜna szeregować
w głąb, wszerz, wzwyŜ oraz skośnie. Mogą one idealnie przylegać do siebie bokami lub
być przesunięte tworząc układ schodkowy;

−

układ  rytmiczny,  w  którym  pomiędzy  elementami  występują  równo  rozłoŜone
i  równej  wielkości  przerwy  lub  inne  elementy.  W  kompozycjach  rytmicznych  najlepiej
jest  stosować  nieparzystą  liczbę  elementów,  poniewaŜ  podkreślony  jest  środek,  co
stanowi bardziej zamkniętą całość;

−

układ geometryczny, w którym elementy ułoŜone są w kształcie figur geometrycznych
(np. okręgu, trójkąta, kwadratu).

Wszystkie te układy moŜna wzajemnie łączyć uzyskując w ten sposób kompozycje:

−

symetryczną, w której elementy rozłoŜone po dwóch stronach osi symetrii i są swoim
lustrzanym odbiciem;

−

asymetryczną, w której nie ma ani jednej osi symetrii.
NaleŜy uwaŜać, aby nadmierna pomysłowość projektu nie zatarła czytelności odbioru

reklamowanego produktu. Przechodnie mogą zwracać tylko uwagę na „świetne” obrazy nie
zahaczając nawet spojrzeniem o istotny z punktu uwagi widzenia marketingu fragment.

Oryginalne, czy wręcz wyrafinowane formy reklamy mają z perspektywy percepcyjnej

sens jedynie wtedy, gdy w ich efekcie odbiorca spostrzega i zapamiętuje nazwę towaru, logo
firmy czy inne treści będące celem przekazu.

KaŜdy człowiek jest bardziej podatny na obraz niŜ na słowo. Klient wybiera produkt lub

firmę  dzięki  optycznie  uchwytnym  cechom  indywidualizującym.  Projektując  plakat
reklamowy według własnego oryginalnego pomysłu, poza uwzględnianiem wszystkich zasad
poprawnego komponowania musimy takŜe pamiętać, Ŝe zastosowane przez nas kolory mogą
w  określony  sposób  oddziaływać  na  odbiorcę.  Dobrze  uŜyty  kolor  i  forma  są  domeną
projektanta o predyspozycjach malarskich.

Dlatego właśnie musimy pamiętać o symbolice kolorów. Kolor czerwony absorbuje,

przyciąga  uwagę,  pomarańczowy  jest  preferowany  przez  ludzi  młodych,  zielony  jest
synonimem  nieszkodliwości  dla  środowiska  naturalnego,  biały  kojarzy  się  z  higieną,  a  złoty
i srebrny jest atrybutem towarów luksusowych. Kampanie billbordowe o dobrze przemyślanej
kolorystyce korzystnie wyróŜniają się spośród innych.

Poza aspektami skojarzeniowymi i artystycznymi kolorów naleŜy pamiętać o ich

właściwościach.  Mają  one  olbrzymie  znaczenie  dla  zachowania  czytelności  i  wyrazistości
wykonywanych  napisów.  Hasła  i  slogany  uŜywane  na  plakatach  odgrywają  w  reklamie
ogromną  rolę.  Ich  czytelność zaleŜy  w duŜej mierze od koloru liter i doboru odpowiedniego
tła.  Stwierdzono,  Ŝe  napisy  kolorowe  są  o  35%  częściej  zauwaŜane  niŜ  napisy  czarno-białe.
Tworząc  napisy  kolorowe  powinno  się  przede  wszystkim  pamiętać,  Ŝe  jasne  powierzchnie
„rozprzestrzeniają  się”  i  nakładając  swoje  promienie  na  ciemne  powierzchnie,  pozornie  je
zwęŜają.  Zjawisko  to  ma  bardzo  konkretne  skutki.  Oto  okazuje  się,  Ŝe  w  hasłach  pisanych
czarnymi  literami  na  jasnym  tle  niektóre  litery  pozornie  tracą  na  wysokości,  np.  E  i  F
zachowują  swoją  wysokość,  O  czy  G  nieco  tracą,  a  A  i  V  tracą  jeszcze  więcej.  Dlatego  dla
wyrównania „strat” powinno się je projektować nieco większe.

Badając widoczność napisów z duŜej odległości stwierdzono, Ŝe najlepiej widoczne są

ółte litery na czarnym tle oraz czarne na Ŝółtym (te pierwsze stosuje się rzadziej z uwagi na

ponure wraŜenie wywierane przez czarne tło). Dobrze widoczne są teŜ niebieskie, zielone
i czarne napisy na tle białym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 1. Wykorzystanie koloru w liternictwie [http://archiwum.wiz.pl]

czarne litery umieszczone na

białym

tle

są

najczęściej

stosowane w drukach, tablicach
informacyjnych,

porządkowych

itp.

białe litery na niebieskim tle

bywają uŜywane na plakatach
i szyldach, w których chcemy
przedstawić

symboliczne

znaczenie czystości, zimna itp.

białe litery na czerwonym tle

spotykane  są  w  napisach  na
płótnie,  natomiast  na  szyldach
i plakatach stosuje się Ŝółty kontur
wokół  liter  w  celu  złagodzenia
zetknięcia

barwy

białej

z czerwoną

czerwone litery na Ŝółtym

tle

stosowane

bywają

szyldach

plakatach,

dla

oŜywienia napisów dodajemy
biały kontur przy literach

niebieskie litery na Ŝółtym

tle

są

chętnie

stosowane

w napisach  reklamowych,  chociaŜ
najbardziej  czytelne  są  litery
czarne  na  Ŝółtym  tle,  dodanie
białego  konturu  przy  literach
podnosi estetykę napisu

białe litery na czarnym tle,

tzw. "napisy w negatywie" są
stosowane

przewaŜnie

tablicach

drewnianych,

których

napisy

stałe

są

wykonane farbą olejną, a tekst
zmienny jest często dopisywany
kredą

Czytelność napisów zaleŜy teŜ m.in. od rodzaju materiału, na jakim sporządzono napis,

a takŜe grubości linii, jakimi wykonano litery. Najlepsze wyniki uzyskuje się, wówczas, gdy
stosunek grubości linii do wysokości liter wynosił 1 do 10–12. Wynik zmieni się, gdy litery
zostaną podświetlone – wówczas najlepszy efekt uzyskamy przy proporcjach 1 do 6.

NaleŜy pamiętać, Ŝe wraz z zapadającym zmierzchem moŜemy zaobserwować zmiany

barw: czerwień zaczyna tracić barwę i zbliŜa się ku czerni, najjaśniejsza w świetle dziennym
Ŝ

ółć równieŜ gaśnie i szarzeje, natomiast zieleń i niebieski wprawdzie tracą barwność, ale

wydają się jaśniejsze niŜ przy świetle dziennym. Dlatego właśnie o zmierzchu czerwona
suknia wyda nam się czarna, ale niebieski samochód będzie wyglądał na jasnoszary.

Dysponując wiedzą na temat kolorów, moŜna ją wykorzystać w przeróŜny sposób –

zarówno planując kampanię reklamową swojej firmy, jak i innych czynności Ŝyciowych.

W reklamie mamy do czynienia przede wszystkim z kolorem funkcjonalnym, tzn. barwą

jako sposobem zwracania uwagi, wywoływania poŜądanych skojarzeń, utrwalania w pamięci
odbiorcy  elementów  przekazu  i  informowania  o  niektórych  cechach  produktu  oraz  marki.
Oczywiście, kolor bywa w tekstach reklamowych takŜe środkiem wyrazu artystycznego. Jest
wykorzystywany  zgodnie  z  zasadami  malarstwa  i  sztuki  dekoratorskiej,  stosuje  się  kontrast,
zestawienie komplementarne, harmonię, monochromatyzm itp.

Niektóre właściwości barwy mają znaczenie zarówno w Ŝyciu praktycznym, jak

i procedurze  artystów  malarzy.  Do  takich  właściwości  naleŜy  bardzo  waŜny  czynnik  stopnia
widzialności  i  czytelności  barwy.  Wiadomo,  Ŝe  ma  on  znaczenie  w  reklamie,  znakach
drogowych i innych jak najbardziej racjonalnych dziedzinach Ŝycia.

Reklama wizualna ma taką siłę wywoływania skojarzeń, tworzenia nastroju i budzenia

emocji, bez których, jak podają podręczniki reklamy i marketingu, nie moŜe być mowy
o skutecznym przekazie.

Mówiąc o kolorze w reklamie wizualnej, naleŜy zauwaŜyć róŜnicę pomiędzy czarno-

-białym a kolorowym. MoŜna ją rozpatrywać w dwóch planach.

Po pierwsze – w jednym medium mogą istnieć dwa typy przekazu – barwny

i monochromatyczny. Jest to znany, często opisywany w literaturze fachowej i jeszcze
częściej stosowany chwyt kierowania uwagi na całość przekazu reklamowego przez
wyodrębnienie go z tła innych komunikatów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Po drugie, kontrast chromatyczne-achromatyczne moŜe występować w obrębie jednego

tekstu reklamowego: zdjęcia, plakatu, filmu. Mamy tutaj do czynienia zasadniczo z dwoma
typami reklam.

Pierwszy to taki, w którym na czarno-białym tle (przewaŜnie jest to fotografia twarzy lub

postaci  człowieka),  zwykle  na  pierwszym  planie,  w  jednym  z  rogów  widnieje  w  swoich
naturalnych  barwach  reklamowany  produkt.  Z  tą  formą  przekazu  moŜemy  spotkać  się
głównie w prasie oraz na plakatach i billboardach. Towar pokazywany w obecności człowieka
lub  na  tle  ludzkiej  twarzy  ulega  personifikacji,  a  nabierając  cech  osobowych,  budzi
w odbiorcy znacznie silniejsze emocje niŜ przedmiot martwy i ułatwia identyfikację z piękną
lub znaną postacią. Jednocześnie jest to teŜ bardzo tania forma reklamy.

Drugim rodzajem jest reklama, w której kontrast czarno-białe-kolorowe wskazuje inną

opozycję,  np.:  rzeczywistości  i  marzeń  albo  znacznie  częściej,  przeszłości  i  teraźniejszości.
Nie  mamy  tu  zazwyczaj  do  czynienia  z  przeszłością  aŜ  tak  odległą,  Ŝeby  nie  istniała  w  niej
kolorowa  taśma  filmowa.  Zabieg  ten  jest  jednak  postrzegany  jako  naturalny  właśnie  ze
względu na rozwój techniczny fotografii, kinematografii i telewizji.

Kolor pełni w obu rodzajach reklamy bardzo interesującą funkcję. Nie tylko pobudza, ale

takŜe wyraŜa emocje. O ile monochromatyczna część jest przewaŜnie smutna, o tyle barwna
jest wesoła i dynamiczna (w reklamach telewizyjnych niebagatelną rolę w tym odgrywa teŜ
muzyka i ścieŜka dźwiękowa). Poza tym schemat taki sugeruje, Ŝe jak od przeszłości lepsza
jest teraźniejszość, tak od teraźniejszości będzie lepsza przyszłość.

Występującą w telewizyjnych spotach zmianę barwy skłonni jesteśmy uwaŜać za

przemianę samego reklamowanego przedmiotu lub za dowód jego pewnych magicznych cech
i mocy, której uŜycza on innym produktom albo uŜytkownikom.

Półchromatyczna szarość utoŜsamiana bywa z przeciętnością. W opozycji do niej kolor

oznacza popularność, sławę, sukces, czyli wszystko, na czym zaleŜy współczesnemu
człowiekowi.

Dzięki barwie zapach i jego natęŜenie stają się widzialne. W reklamie moŜna zobaczyć

teŜ smak. Potwierdzają to przykłady papierosów, gum do Ŝucia, past do zębów, a nawet wody
mineralnej. Papierosy w niebieskich i białych paczkach są light lub extra light, zielone
i seledynowe są mentolowe, a czerwone opakowania oznaczają papierosy mocne.

Błękit i zieleń, uwaŜane za kolory chłodne, rześkie, stosuje się w reklamach gum do Ŝucia

i past do zębów, w których produkty łagodnie miętowe są zielone, a mocno-niebieskie.

Ogromna jest rola emocjonalna i estetyczna czerwieni, która jest barwą najsilniej

działającą  na  wzrok,  najlepiej  widoczną  i  ze  względu  na  tę  właśnie  cechę  wykorzystywaną
w reklamie.  Nawet  mały  element  w  tym  kolorze  nie  umknie  uwadze  przechodnia,  poniewaŜ
czerwień  naleŜy  do  barw  postępujących.  Sprawia  wraŜenie,  Ŝe  napiera  na  patrzącego,
wychodzi z tła i zawsze znajduje się na pierwszym planie.

Czerwony jest kolorem bardzo interesującym równieŜ z tego względu, Ŝe ma nie tylko

kontrast fizyczny, komplementarny z zielenią, ale takŜe – symboliczny, wywodzący się ze
ś

redniowiecznej teorii barw, z błękitem.

Czerwień niesie teŜ pewne zagroŜenie jako kolor krwi, ognia, dlatego teŜ stosuje się ją

oszczędnie i umiarkowanie.

Błękit jest kolorem zimnym, oddalającym się od obserwatora, wywołuje wraŜenie dali

i głębi. Stąd tradycyjnie wiąŜe się go z przestrzenią nieba i głębiną oceanu.

Niebieski jako kolor łączony z wodą, substancją kryjącą niezgłębione tajemnice,

yciodajną siłą zasobną w minerały, doskonale nadaje się do promowania kosmetyków

i perfum,  które  niejednokrotnie  juŜ  w  nazwach  podkreślają  swoje  związki  z  tym  Ŝywiołem.
Stał  się  on  w  przekazach  perswazyjnych  kolorem  nowoczesności  i  najdoskonalszych
osiągnięć techniki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Inną ciekawą specyfiką naszych czasów jest postrzeganie ciemnych odcieni błękitu,

granatów jako barw symbolizujących prestiŜ, elegancję, wysoką pozycję społeczną, klasę
i smak. Przez kolorowe czasopisma przemykają zdjęcia lśniących granatowych limuzyn i ich
bajecznie bogatych właścicieli w doskonale skrojonych granatowych garniturach
i kostiumach. Dzięki temu kaŜdy przedmiot opakowany w ciemnoniebieski papierek ze złotą,
wytłoczoną nazwą natychmiast staje się atrybutem luksusu.

Kolor zielony to znak przemiany, odrodzenia, regeneracji sił natury stał się wymarzonym

sztandarem,  pod  którym  toczą  się  kampanie  ekologiczne  najrozmaitszych  produktów:  od
ziołowych  parafarmaceutyków,  poprzez  kosmetyki  z  wyciągami  z  roślin,  środki  piorące  ze
zmniejszoną  zawartością  fosforanów,  telefonię  komórkową,  aŜ  do  paliwa  bezołowiowego
i samochodów z katalizatorem.

Przekazy perswazyjne są niezwykle złoŜone i ustrukturowane. Kolor stanowi tylko jedną

z ich warstw. Kolor, dzięki swojej uniwersalnej symbolice, moŜe przede wszystkim
wzmacniać siłę perswazji innych elementów przekazu.

Projektując graficzne kompozycje zdajemy sobie sprawę, Ŝe są one płaskie, bezwzględnie

dwuwymiarowe, jednak patrząc na nie moŜemy odbierać wraŜenie przestrzeni. Dzieje się tak
za sprawą barw i ich bardzo dziwnych, interesujących zachowań. Wszystkie barwy, bowiem
gorące  sprawiają  wraŜenie  występowania  do  przodu,  a  chłodne  –  cofania  się.  Zjawisko  to,
stwarzające  wraŜenie  przestrzennej  głębi  w  kompozycji,  która  w rzeczywistości  jest  idealnie
płaska,  nazywamy  perspektywą  malarską  i  moŜemy  je  skutecznie  wykorzystywać  przy
projektowaniu  wszelkiego  rodzaju  reklamowych  kompozycji  graficznych,  aby  zwiększyć
wyrazistość i czytelność np. napisów.

Do najwaŜniejszych z punktu widzenia estetyki w reklamie – składników wizualnych

stylu kaŜdej firmy zalicza się kształty i barwy. Kolor przenika niejako toŜsamość firmy i jej
marki.  Logo  jest  zazwyczaj  kolorowe,  produkty  mają  swą  kolorystykę,  równieŜ  tkaniny,
z których  wykonane  są  stroje  słuŜbowe,  skoordynowane  są  pod  względem  kolorystycznym.
Określone  kolory  mają  ściany  wnętrz  i  zewnętrznych  elementów  budynków,  reklamy
i opakowania.

Współcześni twórcy praktycznie mogą korzystać z całej gamy rozmaitych kolorów.

Przedsiębiorstwo wykorzystując w swoim wizualnym wizerunku pojedynczą barwę lub

całą paletę barw, moŜe uczynić z koloru najwaŜniejszy element swej toŜsamości. JeŜeli jakiś
kolor  stosowany  jest  konsekwentnie  w  róŜnorodnych  elementach  wizualnych  firmy,  to  staje
się automatycznie częścią jej symboliki. Barwy sygnalizują kategorie, dlatego teŜ z ogromną
starannością dobiera się je do opakowań, strojów słuŜbowych i rozmaitych innych elementów
składowych otoczenia. Dzięki odpowiedniemu stosowaniu koloru moŜna takŜe wygenerować
w pełni dojrzałą toŜsamość dla całej firmy.

Kolor moŜna teŜ wykorzystać do podziału linii produktów na kategorie. Często podkreśla

markę, wyróŜniając ją spośród podobnych produktów na rynku. Popularną barwą, stosowaną
w przypadku znaków firmowych, jest czerwień. Kolor moŜe takŜe zwrócić uwagę klienta na
produkt, w którym tradycyjnie nie stosuje się barwy. Przedsiębiorstwa mogą teŜ wprowadzać
całkiem nowe terminy określające stosowane barwy – w celu dodatkowego oznaczenia
swoich produktów.

Poza funkcją utoŜsamiania i kojarzenia kolor moŜe teŜ spełniać funkcję wytwarzania

ekspresji.  Oko  ludzkie  rozpoznaje  dziesięć  tysięcy  odcieni.  Aby  wyostrzyć  doświadczenia
spostrzeŜeniowe,  moŜna  odpowiednio  wykorzystać  trzy  podstawowe  wymiary  –  nasycenie,
jasność  i  odcień.  Nasycenie  określa  stopień  czystości  barwy,  jasność  wyznacza  poziom  jej
intensywności  i  energii  (wartość  pokrewna  głośności  lub  amplitudzie  w  muzyce),  odcień
zaleŜy  od  długości  fali  –  zwróćmy  na  przykład  uwagę  na  róŜnicę  między  błękitem
królewskim a barwą niebieską, która stanowi naturalną ozdobę kaczki cyranki).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wydaje się, Ŝe kaŜdy wymiar koloru warunkuje odmienne reakcje. Na przykład im

bardziej  nasycony  jest  kolor  jakiegoś  przedmiotu,  tym  intensywniejsza  jest  reakcja
patrzącego.  Jasne  barwy  wydają  się  bardziej  subtelne  i  przyjazne  dla  otoczenia.  Barwy
znajdujące  się  na  jednym  z krańcowych  biegunów  widma  (czerwienie,  barwy
pomarańczowe  i  Ŝółcie)  postrzegane  są  zazwyczaj  jako  bardziej  energetyczne
i ekstrawertyczne,  podczas  gdy  barwyz  przeciwległego  bieguna  (zielenie,  błękity  i  fiolety)
objawiają się jako spokojniejsze i bardziej introwertyczne. Na przykład czerwienie postrzega
się  zwykle  jako  barwy  odwaŜne,  towarzyskie,  ekscytujące.  śółcie  widzimy  często  jako
radosne,  jowialne,  podniecające,  czułe  i  impulsywne.  Zielenie  i  błękity  postrzegane  są
zazwyczaj  jako  uspakajające,  relaksujące  i  kojące.  Jednocześnie  czerwienie,  pomarańcze
i Ŝółcie  nazywamy  kolorami  ciepłymi,  natomiast  kolory  niebieskie,  zielenie  i fiolety  –
zimnymi.  RóŜnorodne  barwy  wytwarzają  zróŜnicowane  wraŜenia  co  do  odległości:  kolor
niebieski  i  zielony  sprawiają  wraŜenie  większego  oddalenia  aniŜeli  czerwony,
pomarańczowy czy brązowy.

Czerń i biel stanowią skrajne przykłady nasycenia. Dlatego teŜ kolor biały,

postrzegany jest zwykle jako słoneczny, szczęśliwy, aktywny, a czasami takŜe jako czysty
i niewinny.

Natomiast

kolor

czarny

wywołuje

skojarzenia

z ciemnością

i tajemniczością, a niekiedy takŜe z czymś nieczystym czy wręcz złym. Kolory metaliczne,
takie jak złoty i srebrny, mają wizerunki połyskliwe; kojarzą się automatycznie z jakością
metali: złota  i  srebra,  wskutek  czego  przywołują  na  pamięć  materiały  nieorganiczne,  choć
czasami  wywołują  odczucia  jasności,  przepychu  i  elegancji  ze  względu  na  swe
powinowactwa z kosztownymi i cennymi kruszcami.

Kombinacja kolorów moŜe nierzadko wyczarować bardzo specyficzny image.

Kombinacja koloru moŜe takŜe prowokować specyficzne znaczenia poprzez skojarzenia.

Tym, co czytający dostrzega w pierwszej kolejności, to krój pisma tekstu głównego.

Cechami  charakterystycznymi  dobrego  tekstu  są:  wyrazistość  i  czytelność.  Wyrazistość
odnosi  się  głównie  do  klarowności,  czyli  do  tego,  czy  czytelnik  będzie  potrafił  bez  trudu
odróŜnić  jedna  literę  od  innych.  Czytelność  to  stopień,  w  jakim  litery  wzajemnie  na  siebie
oddziałują,  tworząc  wyrazy,  zdania  i  akapity.  Podczas  oceny  moŜliwych  do  zastosowania
krojów pisma powinniśmy stosować się do następujących zasad:

−

wybieraj kroje o podobnej szerokości znaków,

−

zastosuj właściwy stosunek wysokości do szerokości,

−

wywaŜ linię środkową,

−

unikaj zbyt duŜego światła liter,

−

strzeŜ się luster,

−

zwrócić uwagę na odchylenia grubości linii,

−

unikaj zdobnictwa.
Kolory mogą stanowić swoisty rodzaj komunikacji niewerbalnej, gdyŜ charakteryzują się

pewnym znaczeniem i symboliką.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie są reguły psychologii percepcji?

Jakie są najwaŜniejsze elementy kompozycji reklamy?

Jakie jest znaczenie koloru w projekcie?

Czym charakteryzuje się układ rytmiczny reklamy?

Na czym polega kompozycja symetryczna?

Jakie są skojarzenia związane z kolorem czerwonym?

W jakich napisach są stosowane białe litery na czerwonym tle?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Co oznacza termin barwa funkcyjna?

Jakie jest skojarzenie związane z półchromatycznością?

10.

Jakie efekty przestrzenne moŜna uzyskać dzięki zastosowaniu kolorów?

11.

Jakie są zasady filmowania elementów dynamicznych?

12.

Jakie zasady naleŜy stosować podczas wyboru krojów pisma?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaprojektuj kompozycję otwartą, zamkniętą, symetryczną, asymetryczną,

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać polecenie zawarte w ćwiczeniu,

zapoznać się z treścią materiału nauczania,

zaprojektować odpowiednie kompozycje,

zaprezentować efekty swojej pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

karta ćwiczenia,

−

materiały źródłowe,

−

techniczne środki kształcenia: stanowisko komputerowe, wideo, rzutnik, projektor,

−

literatura rozdziału.

Ćwiczenie 2

Dokonaj analizy kolorystycznej reklamy perfum i zaprojektuj własną kolorystykę.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać polecenie zawarte w ćwiczeniu,

zapoznać się z treścią materiału nauczania,

zapoznać się z reklamą,

ocenić kolorystykę reklamy,

zaproponować inną kolorystykę reklamy,

uzasadnić dobór barw,

zaprezentować efekty swojej pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

karta ćwiczenia,

−

reklama perfum,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor,

−

literatura rozdziału.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Dokonaj analizy zastosowania krojów pisma w reklamie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z literaturą rozdziału i materiałem nauczania,

zapoznać się z reklamą,

przeanalizować podobieństwo i róŜnice w szerokościach znaków,

przeanalizować zastosowanie właściwego stosunku wysokości do szerokości znaków,

przeanalizować wykorzystanie linii środkowej,

przeanalizować światło liter,

sprawdzić czy w tekście nie ma luster,

zwróć uwagę na odchylenia grubości linii,

zapisać uwagi,

10)

zaproponować zmiany,

11)

zaprezentować efekty swojej pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

plansze poglądowe, foliogramy,

−

przeźrocza,

−

kamera cyfrowa,

−

materiał dotyczący budowy kamery cyfrowej,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor,

−

literatura rozdziału.

Wytnij z gazety lub czasopisma artykuł posiadający nagłówek i składający się, z co

najmniej 50–80 słów. Do pracy wybierz pionowy format A5 oraz font z szeryfami i przepisz
tekst justując go. Tytuł umieść centralnie. Zmieniaj kroje pisma nagłówka stosując róŜne
fonty i układy. Wybierz najlepszy i uzasadnij swój wybór.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać polecenie zawarte w ćwiczeniu,

zapoznać się z treścią materiału nauczania,

wybrać i przepisać wybrany tekst,

umieścić centralnie nagłówek,

zmienić kroje pisma nagłówka i jego układy,

wybierać najlepszy,

uzasadnić wybór,

zaprezentować efekty swojej pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

karta ćwiczenia,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor,

−

literatura rozdziału.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 5

ZłóŜ 30-literowy tekst za pomocą 12p kroju bezszeryfowego i poeksperymentuj

zwiększając intensywność napisu lub tła oraz róŜnymi kolorami przejść tonalnych
i kierunkami ich wtapiania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać polecenie zawarte w ćwiczeniu,

zapoznać się z treścią materiału nauczania,

utworzyć kwadratowe pole o boku 10 cm,

wypełnić 20% Ŝółcienią,

złoŜyć tekst,

wydrukować tekst w kolorze czarnym na tle zabarwionym na 20% Ŝółcienią,

umieścić 2p ramkę wzdłuŜ krawędzi pola i wydrukować, zmieniając kolor tła na 60%
Ŝ

ółcieni,

poeksperymentować zwiększając intensywność koloru tła do maksymalnej wartości,

wypełnić tło pojedynczym kolorem, stopniując jego intensywność w kierunku od góry do
dołu pola,

10)

poeksperymentować z kolorami tła i napisów,

11)

poeksperymentować z kolorami przejść tonalnych i kierunkami ich wtapiania,

12)

dokonać wyboru najlepszej propozycji,

13)

uzasadnić wybór,

14)

zaprezentować efekty swojej pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

karta ćwiczenia,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor,

−

literatura rozdziału.

Ćwiczenie 6

Stwórz własną kompozycję reklamy dobierając proporcje obrazu i tekstu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać polecenie zawarte w ćwiczeniu,

zapoznać się z treścią materiału nauczania,

znaleźć odpowiednie zdjęcie i umieścić je na stronie z tekstem,

rozłoŜyć fotografie na stronie tak, aby zajmowała 80% obszaru,

odwrócić proporcje tekstu i fotografii,

wypróbować róŜne kąty nachylenia tekstu i obrazu,

stworzyć własną kompozycję samodzielnie dobierając proporcje tekstu i obrazu,

zaprezentować efekty swojej pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

karta ćwiczenia,

−

przykładowe zdjęcia,

−

tekst reklamy,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor,

−

literatura rozdziału.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 7

Stwórz własną makietę reklamową, wykorzystując poziomy format papieru A4.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać polecenie zawarte w ćwiczeniu,

zapoznać się z treścią materiału nauczania,

podzielić obszar na trzy równe części w pionie i poziomie pamiętając o marginesie,

wypełnić co najmniej pięć modułów makiety, stosując bezszeryfowy font o wysokości
12p,

dodać nagłówek,

znaleźć odpowiednie zdjęcie i umieścić je na stronie z tekstem,

porównać róŜne kompozycje tekstu i fotografii,

stworzyć własną kompozycję dobierając proporcje tekstu i obrazu,

zaprezentować efekty swojej pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

karta ćwiczenia,

−

przykładowe zdjęcia,

−

tekst reklamy,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor,

−

literatura rozdziału.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

zastosować reguły psychologii percepcji?

wymienić najwaŜniejsze elementy kompozycji reklamy?

określić zastosowanie koloru w reklamie?

zaprojektować kompozycję otwartą, symetryczna i asymetryczną?

dokonać analizy kolorystycznej reklamy?

tworzyć makiety reklamowe?

odpowiednio umieścić na stronie zdjęcia i tekst?

dobrać odpowiednią formę nagłówka do tekstu reklamy?

zaprojektować reklamę?

10)

wykorzystać wiedzę w praktyce?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Techniki projektowania reklamy na płaszczyźnie i w przestrzeni

4.4.1. Materiał nauczania

Projektowanie reklamy na płaszczyźnie lub w przestrzeni to proces tworzenia konkretnej

formy.  Jednym  z  przykładów  projektów  płaszczyznowych  jest  afisz  lub  plakat.  Pierwsze
afisze  powstały  w XVII  wieku  jako  dzieło  sztuki  drukarskiej.  Obecnie  afisz  informacyjny
i plakat funkcjonują obok siebie równolegle. Spotykamy się z nimi, na co dzień, gdyŜ pełno
ich na ulicach miast.  Informują nas o wszelkiego rodzaju spektaklach, odczytach, imprezach
kulturalnych i sportowych. Afisz charakteryzuje się prostotą układu  graficznego o zwięzłym
i  komunikatywnym  tekście.  NajwaŜniejszą  cechą  afiszu  jest  jego  maksymalna  czytelność
uzyskiwana  dzięki  doborowi  właściwego  kroju  liter  oraz  odpowiedniej  kolorystyki
i  oddziaływaniu  kontrastów.  JeŜeli  poza liternictwem  pojawiają  się  inne  elementy  graficzne,
jak  linia,  plama  lub  ornament,  to  powinny  one  podkreślać  oddziaływanie  napisów  i  nie
utrudniać odczytywania treści.

Aby spełnił swe informacyjne zadania, afisz powinien zawierać cztery najwaŜniejsze

wiadomości dla przechodnia:

−

co to za impreza, którą poleca?

−

kto ją organizuje lub firmuje?

−

gdzie się ona odbędzie?

−

kiedy się odbędzie?
Te informacje powinny przewaŜać w treści afisza i dlatego naleŜy je wyodrębnić

i podkreślić wielkością liter, ich krojem, kolorem i kontrastem. Dobrze skomponowany afisz
przyciąga przechodnia i zachęca do przeczytania umieszczonych na nim informacji.

Plakat jako rodzaj artystycznej grafiki uŜytkowej rozwinął się pod koniec XIX wieku,

stając  się  w okresie  międzywojennym  samodzielną  dziedziną  sztuki.  Ze  względu  na
zawierane  treści  wyróŜniamy  plakat:  teatralny  i  muzyczny,  filmowy,  cyrkowy,  turystyczny
i sportowy, wystawowy i handlowy, polityczny i społeczny.

Plakat jest bardzo sugestywną i atrakcyjną formą przekazu. Zwięzły tekst

w połączeniu z potrzebą dobitnego, silnego wyrazu plastycznego dla przedstawienia
określonych treści czyni z plakatu ciekawą dziedzinę sztuki. Zastąpił on afisz informacyjny.

Projekt plakatu, jest juŜ złoŜonym procesem twórczym. Wymaga duŜej pomysłowości

przy indywidualnej pracy koncepcyjnej.

Podczas pracy nad projektem naleŜy wykorzystać wszystkie dotychczasowe wiadomości.

Powinny  w  nim  znaleźć  swoje  odbicie  zasady  dobrego  liternictwa,  wiedza  o  oddziaływaniu
kolorów i wszystkie prawa kompozycji omówione poprzednio. Jest rzeczą niezmiernie waŜną,
aby plakatu nie „przegadać”, a treść wyrazić jak  najprostszą formą. Plakat powinien być tak
skomponowany,  aby  działał  „uderzeniowo”,  a  jego  treść  moŜna  było  szybko  i  trafnie
odczytać.

Treść tekstu (liternictwo), który umieścimy na plakacie, powinien być krótki najkrótszy

i bardzo sugestywny, ale moŜemy skomponować plakat takŜe w oparciu niemal wyłącznie
o literę, traktując ją jako tło tworzące ornamenty.

MoŜemy równieŜ skomponować plakat, w którym główne działanie będzie miała forma

graficzna realistyczna lub abstrakcyjna (zdjęcie, rysunek, plama barwna itp.), a tekst będzie
jedynie drugoplanową informacją – uzupełnieniem grafiki.

Wreszcie moŜemy skomponować plakat nie zawierający w ogóle tekstu, jest to zadanie

najtrudniejsze.  Kompozycja  musi  być  jednak  tak  sugestywna,  aby  się  dawała  „przeczytać”
bez  pomocy  liter.  Przekaz  powinien  być  prosty,  zwięzły,  nawet  nie  dopowiedziany
i pozostawiać margines dla wyobraźni odbiorcy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Bez względu na temat plakatu jak i koncepcję wykonania, projekt podlega zawsze tym

samym ogólnym prawom kompozycji, które powinniśmy wykorzystać tak, aby maksymalnie
zwiększyć działanie formy plastycznej.

Istotną częścią współczesnego krajobrazu nie tylko miast, są billboardy, których pomimo

swojego tymczasowego charakteru trudno nie zauwaŜyć. Słowo billboard składa się z dwóch
słów o róŜnym znaczeniu bill – afisz, program + board – deska, tablica. Jest więc to duŜych
rozmiarów plakat reklamowy składający się z wielowymiarowych arkuszy, zamieszczony na
tablicy.  Miejsce  reklamowe  na  tej  tablicy  wykupuje  się  na  tygodnie  lub  miesiące.  Specyfiką
reklamy  zewnętrznej,  w  tym  takŜe  billboardów  oraz  koniecznym  wymogiem  ich  pomysłu
i kompozycji  jest  to,  aby  dały  się  objąć  –  odczytać  jednym  spojrzeniem,  gdyŜ  czytający
najczęściej będzie znajdował się w ruchu.

Receptą na skuteczny przekaz plastyczny w reklamie jest wyrazisty, szybki i zaskakujący

odbiorcę  swoim  wyrazem  obraz,  tak  jak  zaskakujący  moŜe  być  nagły  krzyk.
W  sposób  bardzo  nieskomplikowany  musimy  dotrzeć  do  odbiorcy,  który  poświęca  takiej
reklamie  przeciętnie  nie  więcej  niŜ  10  sekund.  Dzięki  billboardom  moŜliwe  jest  takŜe
dostarczenie przekazu reklamowego do bardziej wyselekcjonowanej części odbiorców.

Ustawienie billboardu jest moŜliwe po spełnieniu wymogów szeregu przepisów

i otrzymaniu  odpowiednich  zezwoleń.  Usytuowany  przy  ulicach  gwarantuje  wysoką
częstotliwość  kontaktów  z odbiorcą  tylko  poprzez  stałą  obecność.  Bardzo  pomaga
w zapamiętaniu  marki.  Kompozycja  billboardu  w  pewnym  stopniu  ogranicza  moŜliwości
edycyjne, tzn. wymaga krótkiego i zwięzłego przekazu. MoŜe być jednak zaprojektowany tak,
aby  odbiorca  był  zachęcony  do  sięganięcia  do  prasę  i   telewizji  w  celu  poszukiwania
informacji o reklamowanych produktach.

Istnieją pewne kategorie produktów i usług, w odniesieniu, do których reklama na

billboardzie  jest  szczególnie  skuteczną  formą  promocji.  NaleŜą  do  nich:  napoje  chłodzące,
piwo  bezalkoholowe,  słodycze,  papierosy,  restauracje,  sieci  supermarketów  i  cała  gama
produktów skierowanych do zmotoryzowanych (benzyna, motele, hotele, stacje benzynowe).
Często teŜ z tej formy reklamy korzystają firmy handlowe, usługowe i organizatorzy imprez
publicznych (np. koncertów), których potencjalni klienci będą skupieni na względnie małym
obszarze.  Oczywiście  ten  sposób  reklamy  nie  pozwala  na  przekazywanie  wielu
szczegółowych informacji, np. wszystkich zalet produktów czy adresów dystrybutorów.

Na plakacie czy teŜ planszy jest miejsce na ilustrację, krótki slogan i ewentualnie zdjęcie

reklamowanego produktu.

Głównym elementem przyciągającym uwagę przechodnia są ilustracje na billboardach,

odbiorca reklamy najpierw zwraca uwagę na „obrazek”, potem czyta slogan czy hasło
reklamowe.

Główne techniki ilustrowania reklam billboardowych:

−

zdjęcie produktu;

−

zdjęcie produktu (usługi) w niezwykłym kontekście;

−

zdjęcie produktu (usługi) w działaniu;

−

fotografia produktu w niezwykłym kontekście ma zazwyczaj na celu pokazanie jakości
tego produktu.
Sytuacja moŜe być autentyczna lub zmontowana. Wykorzystywane w billbordach

ilustracje nie przedstawiają towaru, ale zupełnie nie związaną z nim kompozycję, która ma
przyciągnąć uwagę widza.

Jak wykazują badania polskiego konsumenta polskiego, do najbardziej preferowanych

form reklamy naleŜy świetnie zauwaŜalna prosta reklama kolorystyczna, w następnej
kolejności reklama z ilustracją lub grafiką.

Celem grafika projektującego reklamę na billboardzie jest stworzenie doskonałej wizji

produktu. W wizji tej obraz ma znaczenie podstawowe. Rozwój reklamy komputerowej nie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

umniejsza rangi twórczej artysty grafika w reklamie, jego roli dla stworzenia dobrej reklamy.
W procesie profesjonalnego projektowania niezbędna jest, bowiem wiedza plastyczna, którą
artysta grafik się posługuje. Teorię kompozycji malarskiej, koloru i zagadnienia formy
powinny takŜe poznać i opanować osoby zajmujące się reklamą.

Poza całą paletą środków malarskich i teorią grafiki z jakich komponujący reklamę grafik

moŜe korzystać, jest wielkowiekowy wiekowy dorobek światowego malarstwa i ogólniej,
naszej cywilizacji obrazkowej. Często inspiracją wykonywanego projektu stają się motywy
malarskie istniejących juŜ dzieł.

Na twórcze wykorzystanie teorii malarstwa składa się praca nad kształtem, kolorem

i kompozycją. Efektem tej pracy są najatrakcyjniejsze z napotkanych na ulicy reklam.

Funkcjonowanie określonych kolorów lub kształtów na wielkich billboardach, od razu

budzi skojarzenia z określoną marką (np. butelka Coca Coli). Tworzenie dynamicznych
kompozycji malarskich to jeden z elementów sukcesu wielu firm.

W reklamie zewnętrznej wykorzystuje się wszystkie rodzaje malarskich tematów:

akt, portret,  portret  zbiorowy,  martwą  naturę,  krajobraz  oraz  wnętrze.  Reguły  malarskiego
portretu  świetnie  wykorzystuje  np.  reklama  papierosów,  która  nawiązuje  klimatycznie  do
obrazów George'a de la Tour.

Na reklamę zewnętrzną majwaŜniejszy jest dobry, oryginalny pomysł, dobrze

zaprojektowany kompozycyjnie, o spójnym wyrazistym przekazie plastycznym. Taki właśnie
billboard ma szansę na zaprezentowanie nieszablonowości w reklamie.

Aby reklama billboardowa okazała się skuteczna i co się z tym wiąŜe, dotarła do

potencjalnych klientów, naleŜy spełnić określone warunki:

−

naleŜy projektować plakaty o syntetycznej, wyrazistej i błyskawicznie czytelnej formie
i treści. „Bądź szybki, bo przepadniesz. Masz tylko 7 sekund na dotarcie do
przechodnia”.

−

przemawiaj dobrze, głównie obrazami. Tekst musi być prosty i zwięzły, najwyŜej 7 słów,
a słowa muszą być krótkie. Ludzie patrzą na reklamę z daleka lub szybko
obok niej przejeŜdŜają.

−

stosuj śmiałe, kontrastowe kolory, duŜe elementy graficzne, nie rozpraszające uwagi tło.
Wykorzystaj w pełni powierzchnię plakatu.

−

uŜywaj duŜej, czytelnej czcionki. Literę o wysokości 60 cm moŜna odczytać z odległości
250 m, o wysokości 15 cm – z odległości 60 m, 3 cm – najwyŜej z 12 m. Większość
odbiorców nigdy nie znajdzie się na tyle blisko. Wersaliki, czyli duŜe litery ogranicz do
minimum. Unikaj zestawienia czcionki pogrubionej i zwykłej.

−

naleŜy  takŜe  pamiętać,  Ŝe  najcenniejsze  są  tablice  umieszczone  w  centrach
miast  i  w  pobliŜu  ruchliwych  tras.  Istotny  jest  temat  plakatów,  bo  działa  efekt  skali.
WaŜne  jest  teŜ  oświetlenie  tablic,  zaleŜnie  od  tego,  czy  kierujemy  przekaz  do
zmotoryzowanych  czy  pieszych,  wybieramy  tablice  prostopadle  lub  równolegle  do
ciągów komunikacyjnych.
Logo to literowy symbol graficzny firmy lub instytucji. Jest wizualnym symbolem firm,

wyróŜnionej  grupy  towarów  lub  wytwórcy.  Sztuka  projektowania  literowych  znaków
połączonych  z  elementami  graficznymi  nie  naleŜy  do  najłatwiejszych  dziedzin  grafiki
uŜytkowej.  W  bardzo  prostej  i  czytelnej  formie  musi  być  zawarta  cała  idea  przekazu
plastycznego, kojarzącego się jednoznacznie z daną firmą i jej stylem/charakterem.

Elementy wizualne są najbardziej rozpowszechnionymi i podstawowymi składnikami

stylu firmy. Badania psychologiczne wykazały, Ŝe ludzie mają doskonałą pamięć do obrazów,
które nawet po długim czasie mogą być przywoływane z zakamarków pamięci. Człowiek
łatwiej odtwarza sobie w pamięci obrazy niŜ słowa. Dzieje się tak, dlatego, Ŝe obrazy składają
się z bodźców o bardziej złoŜonej strukturze i zawierają wiele charakterystycznych sygnałów,
wskutek czego stosunkowo łatwo moŜna je przywoływać.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Projektowanie przestrzenne obejmuje np. projektowanie witryn sklepowych lub bardzo

popularny współcześnie merchandising oraz projektowanie stoisk targowych lub tzw.
przestrzeni wystawiennicznych.

AranŜacja wystaw sklepowych obejmuje następujące elementy i działania:

−

określenie dostępu do wystawy;

−

wybór sposobu zamykania ekspozycji zamkniętych,

−

wybór oświetlenia wystawy;

−

projektowanie systemu wentylacji;

−

uwzględnienie oddziaływania światła słonecznego;

−

uwzględnienie odbicia światła;

−

projektowanie elementów dekoracyjnych;

−

wykorzystanie tablic informacyjnych i środków audiowizualnych;

−

posługiwanie się informacjami o cenach,

−

odnawianie wystaw sklepowych.

AranŜując wystawę sklepową naleŜy wziąć pod uwagę następujące zasady:

−

adresata wystawy – typ klienta, którego wystawa powinna zainteresować i zachęcić do
wstąpienia do sklepu;

−

jedność tematyczną – kompleksowość zaspokojenia potrzeb (np. w zakresie oferty
turystycznej),

−

jedność tworzywa – prezentując artykuły z jednej grupy tematycznej naleŜy grupować je
według surowca, z którego są wykonane;

−

jedność stylu – naleŜy grupować artykuły odpowiadające określonemu stylowi (np.
oddzielnie buty wyjściowe a oddzielnie sportowe);

−

pokrewieństwo marki lub branŜy;

−

kolorystykę i proporcję;

−

cenę.
Wnętrze sklepu powinno być zharmonizowane z kolorystyką i stylem fasady.

Podstawowe znaczenie ma wybór sposobu i miejsca eksponowania towarów. Na tej
podstawie wyróŜnia się trzy rodzaje aranŜacji:

−

typu ruszt – występuje w sklepach wielkopowierzchniowych, jej zadaniem jest
wytyczanie kierunku ruchu klientów;

−

butikową – polegającą na podziale sali sprzedaŜowej na oddzielone od siebie części;

−

swobodną – która umoŜliwia klientom swobodne poruszanie się i oglądanie produktów.
WaŜnym elementem merchandisingu jest umiejscowienie produktów w sklepie. Polega

on ona lokalizacji produktów na sali sprzedaŜowej. Jest tono związane z wyróŜnieniem
w kaŜdym sklepie tzw. gorących punktów, czyli miejsc, w których ekspozycja produktów
daje największe moŜliwości sprzedaŜowe. NaleŜą do nich:

−

półki po prawej stronie;

−

skrzyŜowanie szlaków komunikacyjnych w sklepie;

−

początki i końcówki regałów;

−

miejsca w pobliŜu często odwiedzanych stoisk, miejsca zatrzymywania się nabywców
(okolice kas);

−

miejsca sprzedaŜy produktów komplementarnych (np.lady z mięsem i ekspozycja
przypraw);

−

miejsca sprzedaŜy promocyjnej lub degustacji.
Kolejnym działaniem jest umieszczanie produktów na półkach, polegające na

zapewnieniu jak najlepszej widoczności produktów, poprzez wybór najlepszego miejsca na
regale sklepowym i sposobu ułoŜenia na nim produktów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozplanowanie przestrzeni całego stoiska targowego związane jest z właściwym

zaprojektowaniem ekspozycji, która powinna zachęcać do zwiedzenia stoiska.
Przy planowaniu wielkości powierzchni ekspozycyjnej naleŜy pamiętać, Ŝe powinna ona
składać się z dwóch części:

−

przestrzeni wystawowej – w pełni widocznej dla odwiedzających (produkty, instalacje
wystawowe, urządzenia eksploatacyjne, stolik, przy którym będą przyjmowani goście);

−

przestrzeni pracy – często oddzielonej, stanowiącej zaplecze stoiska.

Lokalizując stoisko targowe mamy moŜliwość wybierania:

−

stoiska wyspowego (wolno stojącego) – umoŜliwiającego wykorzystanie wszystkich
czterech ścian ekspozycyjnych. Stoisko takie umoŜliwia róŜnorodna aranŜację
ekspozycji;

−

stoiska półwyspowego – umoŜliwiającego wykorzystanie trzech ścian ekspozycyjnych.
Ostatnia tylna ścian stanowi tło całej ekspozycji i jest z reguły przeznaczona na kącik
pracy personelu;

−

stoiska naroŜnego (krzyŜowego) – umoŜliwiającego oglądanie ekspozycji z dwóch stron;

−

stoiska pasaŜowego (rzędowego) – posiadającego tylko jedną ścianę ekspozycyjną,
pozostałe zazwyczaj odgradzają stoisko od stoisk sąsiadujących lub ściany pawilonu.
Projektując przestrzeń ekspozycyjną naleŜy pamiętać, aby właściwie wyeksponować logo

lub  logotyp  firmy.  WaŜne  jest  zapewnienie  dostępu  do  wystawianych  produktów.
WyposaŜenie  stoiska  obejmuje  dodatkowo  szereg  urządzeń  umoŜliwiających  prezentacje
produktów  i  materiałów  reklamowych.  NaleŜą  do  nich  wszelkiego  rodzaju:  gabloty,  tablice,
stojaki, displaye, półki na foldery.

Styrografia to rodzaj reklamy przestrzennej. Materiałem uŜywanym w tej formie reklamy

jest  "Styrodur",  pianka  doskonale  nadająca  się  do  cięcia  na  ploterach  tnących.  Po
szpachlowaniu i pomalowaniu otrzymujemy ciekawą formę przestrzenną. Kolorowe aplikacje
przestrzenne  malowane  farbami  "Dulux"  są  przyklejane  do  podłoŜa  i  w  niektórych
przypadkach dla zabezpieczenia nabijane na plastikowe kołki (szpilki). Mają zastosowanie na
zewnątrz jak i wewnątrz obiektów, tworząc ciekawą formę reklamy. Niekiedy dodatkowo dla
polepszenia ogólnego efektu podświetla się odpowiednio skierowanym źródłem światła.
Drugą  formą  reklamy  przestrzennej,  są  wycinane  litery  i  wszelkiego  rodzaju  płaskie  figury
z  plexiglas'u.  Maksymalna  grubość  plexi  10  mm.  Wycięte  litery,  czy  teŜ  znaki  logo
z kolorowego  plexiglas'u  umieszczone  na  ścianach  biura  czy  ogólno  dostępnego
pomieszczenia  w  firmie  podnoszą  rangę  firmy  w  oczach  partnerów.  Ta  forma  reklamy
przestrzennej charakteryzuje się wyjątkową trwałością.

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Kiedy powstały pierwsze afisze?

Jakimi cechami charakteryzuje się afisz?

Zasady, jakimi powinieneś się kierować przy projektowaniu plakatu?

Jakie są cechy bilboardu?

Jakie są techniki ilustrowania reklam billboardowych?

Jakie są warunki skuteczności reklam bilboardowych?

Jakie są cechy dobrze zaprojektowanego logo?

Jakie działania obejmuje aranŜacja witryn sklepowych?

Jakie wyróŜniamy typy aranŜacji sklepowych?

10.

Na czym polega merchndising?

11.

Jak projektuje/aranŜuje się powierzchnie ekspozycyjne stoiska
targowego/wystawicznego?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dla wybranej przez siebie firmy, zaprojektuj symbol graficzny (logo) składający się

z pierwszych liter lub pełnej jej nazwy w połączeniu z prostym elementem graficznym. Znaku
tego uŜyj, jako elementu kompozycji billboardu reklamującego produkt lub usługi tej firmy.
W projekcie wykorzystaj przygotowaną przez siebie grafikę bitmapową.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać polecenie zawarte w ćwiczeniu,

zapoznać się z treścią materiału nauczania,

dobrać liternictwo do logo,

dostosować kolor do logo,

poeksperymentować z kernigiem,

wpisać litery w prostą formę,

dokonać obróbki formy,

zaplanować projekt billboardu,

zaprojektować kolorystykę billboardu,

10)

dobrać tekst,

11)

dobrać fotografię,

12)

skomponować billboard wg zasad proporcji i harmonii,

13)

wykorzystać wykonane logo w projekcie billboardu,

14)

posłuŜyć się w procesie wykonania mapą bitową,

15)

wydrukować projekt,

16)

zaprezentować efekty swojej pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

karta ćwiczenia,

−

materiały źródłowe,

−

billboardy,

−

techniczne środki kształcenia: stanowisko komputerowe, wideo, rzutnik, projektor,

−

przybory plastyczne

−

literatura rozdziału.

Ćwiczenie 2

Zaprojektuj biuletyn dla branŜy farmaceutycznej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać polecenie zawarte w ćwiczeniu,

zapoznać się z treścią materiału nauczania,

wybrać format biuletynu,

dokonaj analizy materiału do biuletynu,

dobrać formę literniczą biuletynu,

dobrać kolorystykę biuletynu,

poeksperymentować z kernigiem,

dokonać obróbki formy plastycznej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zaprojektować kolorystykę,

10)

dostosować tekst,

11)

dobrać fotografię,

12)

skomponować biuletyn wg zasad kompozycji,

13)

stworzyć makietę biuletynu,

14)

wydrukować projekt,

15)

zaprezentować efekty swojej pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

karta ćwiczenia,

−

kamera,

−

zestaw oświetleniowy,

−

przykładowe scenariusze,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor,

−

literatura rozdziału.

Ćwiczenie 3

Zaprojektujwitrynę wystawy dla róŜnych produktów:

−

artykułów sportowych,

−

kolekcji zimowej odzieŜy,

−

obuwia,

−

mebli i artykułów wyposaŜenia wnętrz,

−

artykułow piśmienniczych,

−

artykułów nabiałowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać polecenie zawarte w ćwiczeniu,

zapoznać się z treścią materiału nauczania,

wybrać formę kompozycji dla poszczególnych produktów,

dokonać analizy materiałów do kompozycji,

dobrać kolorystykę,

dokonać obróbki formy plastycznej,

zaproponować kompozycję wg zasad proporcji i harmonii,

posłuŜyć się programem, np. 3D max do wykonania projektu,

zaprezentować efekty swojej pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

plansze poglądowe, foliogramy,

−

przeźrocza,

−

program do grafiki 3D,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor,

−

literatura rozdziału.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Zaprojektuj stoisko targowe producenta odzieŜy w aksonometrii i perspektywie zbieŜnej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać polecenie zawarte w ćwiczeniu,

zapoznać się z treścią materiału nauczania,

wybrać formę kompozycji dla poszczególnych produktów,

dokonać analizy materiałów do kompozycji,

dobrać kolorystykę,

dokonać obróbki formy plastycznej,

zaprojektować stoisko targowe według zasad kompozycyjnych,

posłuŜyć się programem np. 3D max do wykonania projektu,

zaprezentować efekty swojej pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

plansze poglądowe, foliogramy,

−

przeźrocza,

−

program do grafiki 3D,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor,

−

literatura rozdziału.

Ćwiczenie 5

Na podstawie obserwacji w sklepach opisz, na czym polega merchandising: kosmetyków,

odzieŜy, wyrobów czekoladowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać polecenie zawarte w ćwiczeniu,

zapoznać się z treścią materiału nauczania,

obejrzeć wystawy sklepowe,

sporządzić notatki,

opisać na czym polega merchandising,

ocenić obserwowane wystawy,

wybrać najciekawszą,

uzasadnić wybór,

nakręcić materiał,

10)

zaprezentować efekty swojej pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

karta ćwiczenia,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor,

−

literatura rozdziału.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5. Wykorzystanie informatyki do przygotowania reklamy

wizualnej

4.5.1. Materiał nauczania

Z wykorzystaniem środków informatycznych mamy do czynienia na kaŜdym etapie

opracowywania reklamy zwłaszcza w trakcie obróbki tekstu i ilustracji, zdjęć, grafiki
trójwymiarowej. Efekty prac projektowych są drukowane lub prezentowane za pomocą
odpowiednich narzędzi informatycznych.

Skanowanie tekstu i obrazu składa się z dwóch podstawowych etapów: wstępnego

(preskan)  oraz  właściwego.  Podczas  preskanu  na  ekranie  komputera  ukazuje  się  cały  obraz
oryginału,  którym  moŜe  być  fotograficzna  odbitka,  slajd  lub  negatyw.  Na  tym  obrazie
zaznacza się obszar, który chcemy wprowadzić do pamięci komputera.

Następnie naleŜy ustalić wielkość i rozdzielczość fotografii oraz określić przeznaczenie

skanu.  Ustalając  rozdzielczość,  warto  znać  maksymalną  rozdzielczość  optyczną  skanera,
która  decyduje  o  faktycznej  zdolności  urządzenia  do  rozpoznawania  najmniejszych
elementów  obrazu.  Producenci  skanerów  podają  na  ogół  rozdzielczość  optyczną  –  pionową
oraz  poziomą  –  na  przykład  600x1200  dpi,  co  oznacza,  Ŝe  oryginał  zostanie  zeskanowany
z maksymalną rozdzielczością optyczną 600 dpi.

Kolejną czynnością jest ocena atrybutów wstępnie zeskanowanego obrazu: jasności,

kontrastu,  kolorystyki  itp.  W  zaleŜności  od  tego,  czy  chcemy  w  miarę  wiernie  odwzorować
oryginał,  czy  zmienić  jego  właściwości,  juŜ  na  tym  etapie  naleŜy  wykonać  odpowiednie
czynności.  Jeśli  za  pomocą  współpracującego  ze  skanerem  programu  TWAIN  określimy
właściwe parametry obrazu, skaner odpowiednio odczyta informacje zapisane w oryginale.

Przede wszystkim naleŜy ustalić tzw. zakres tonalny. JeŜeli skaner odczyta obraz o duŜej

rozpiętości  dynamicznej  (zawierający  obszary  bardzo  jasne  oraz  bardzo  ciemne),  gubiąc
szczegóły  zawarte  w  światłach  i  cieniach  zdjęcia,  naleŜy  spowodować,  Ŝeby  je  jednak
zarejestrował. MoŜemy wykorzystać kilka, dostępnych w lepszych TWAIN-ach, narzędzi do
korekcji ustawień tonalnych, takich jak edytowanie przebiegu krzywej tonalnej lub regulacja
poziomów  (edycja  histogramu).  Za  ich  pomocą  określić  moŜna  najjaśniejszy  oraz
najciemniejszy  obszar  zdjęcia  oraz  przeprowadzisz  zmiany  w  średnim  przedziale  poziomów
tonalnych.  Ale  nie  tylko.  Za  pomocą  tzw.  krzywej  gradacji  obrazu  moŜesz  zmodyfikować
sposób odwzorowania jaskrawości i kontrastu dowolnej liczby punktów tonalnych (nie tylko
dla wartości skrajnych i odcieni pośrednich).

Bardzo często oprogramowanie TWAIN umoŜliwia jego edycję właściwości tonalnych

obiektu  za  pomocą  dwóch  lub  trzech  suwaków  umieszczonych  pod  wykresem,  który  go
prezentuje. Dwa skrajne ustalają najjaśniejsze punkty obrazu, środkowy – wartości pośrednie.
W niektórych  przypadkach  istnieje  moŜliwość  edycji  tonalnej  z  rozbiciem  histogramu  na
poszczególne składowe RGB. Jest to jedno z najbardziej elastycznych i najlepszych narzędzi
do  dostosowywania  wartości  tonalnych.  Odpowiednim  wyginaniem  linii  płynnie  ustawić
moŜna  Ŝądany  zakres  tonalny  skanowanego  lub  edytowanego  obrazu.  W  przypadku  edycji
krzywej  równieŜ  istnieje  moŜliwość  selektywnej  edycji  poszczególnych  barw  RGB.
Za pomocą oprogramowania skanera moŜliwa jest korekcja tonalna obiektu. JeŜeli na zdjęciu
są  ciemne  obszary  kryjące  istotne  szczegóły  takiej  korekcji  moŜemy  dokonać.  W  tym  celu
posługując się na przykład histogramem, zmienić środkowe wartości poziomów. W tym celu,
naleŜy przesunąć suwak środkowych wartości w lewo na tyle, Ŝeby na preskanie pojawiły się
te  szczegóły.  Czasami  na  zdjęciu  typowo  czarne  obiekty  są  szare.  Aby  zdjęcie  wyglądało
"pełniej", moŜemy uŜyć tego samego narzędzia i suwak z lewej strony przesunąć nieznacznie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

w prawo, a wówczas najciemniejsze elementy obrazu osiągną pełną czerń. Tego typu
korekcje moŜna wykonywać takŜe za pomocą krzywych gradacji.

Gdy po korekcji tonalnej wszystkie istotne elementy obrazu są widoczne, moŜemy

przystąpić do edycji barwnej. JeŜeli barwy zdjęcia są zinterpretowane prawidłowo, nie trzeba
wprowadzać zmian kolorystycznych na etapie preskanu.

Edycji barwnej moŜna dokonać za pomocą opisanej juŜ funkcji krzywej gradacji czy

histogramu  z  rozbiciem  na  składowe  RGB  albo  posłuŜyć  się  trzema  suwakami  balansu
kolorów.  Chcąc  dodać  jedną  z  barw,  na  przykład  Ŝółtą,  trzeba  odjąć  jej  barwę  dopełniającą,
w tym  przypadku  niebieską.  NaleŜy  wówczas  przesunąć  suwak  w  stronę  barwy  Ŝółtej.
W przypadku dwóch pozostałych par kolorów (cyjanu i czerwonego oraz purpury i zielonego)
postępowanie  jest  analogiczne.  Niektóre  programy  do  skanowania,  na  przykład  LaserSoft
SilverFast czy sporo tańszy, lecz mniej rozbudowany View Scan, oferują bardzo duŜo funkcji
wpływających  na  barwy  skanowanego  obrazu.  Program  prezentuje  koło  barw,  które
przedstawia  paletę  płynnie  powiązanych  kolorów.  Przesuwając  punkt  równowagi  barwnej,
moŜna ustalić tonację kolorów skanowanej fotografii.

Funkcja balansowania koloru przydaje się na przykład do zdjęć wykonanych

w sztucznym oświetleniu, na których moŜe dominować barwa Ŝółta lub zielona. Przesuwając
odpowiedni suwak, moŜna zniwelować ten problem.

Po wykonaniu niezbędnych korekcji tonalno-barwnych moŜna zacząć skanowanie

właściwe. Naciśnięcie przycisku Scan spowoduje skanowanie obrazu do określonego
wcześniej pliku lub do programu graficznego, w którym uruchomiony jest TWAIN.

Na ogół uŜywa się skanerów jednoprzebiegowych, co oznacza, Ŝe skanowanie właściwe

polega  na  jednym  przejściu  głowicy  skanującej  pod  oryginałem.  Niekiedy  jednak
oprogramowanie  TWAIN  jest  w  stanie  wymusić  więcej  przebiegów,  Ŝeby  "pełniej"
i  z  mniejszymi  zakłóceniami  zeskanować  zdjęcie.  Takie  moŜliwości  dają  m.in.  programy
SilverFast oraz ViewScan.

Kolejna grupa programów są te, które zajmują się obróbką grafiki. Obecny rozwój

techniki umoŜliwia projektowanie wszelkiego rodzaju kompozycji grafiki równieŜ uŜytkowej
z uŜyciem technologii informatycznych. Wzbogaciło to ją o wszelkiego typu obrazy – zdjęcia
przetwarzane za pomocą techniki rastrowej. Stwarza to nieograniczone moŜliwości, które
jednak często są naduŜywane, dlatego musimy je postarać się ograniczyć do niezbędnego
minimum. PomoŜe nam w tym poznanie podstawowych zasad, które rządzą całą działalnością
projektową, dotyczącą dziedzin plastycznych – do jakich przecieŜ grafika uŜytkowa naleŜy.

Urządzeniem komputerowym peryferyjnym podłączonym do komputera jest ploter (ang.

plotter), urządzenie słuŜące do pracy z duŜymi płaskimi powierzchniami, mogące nanosić
obrazy, wycinać wzory, grawerować itp.

Pierwotnie mianem plotera określano sterowane komputerowo urządzenie kreślące –

rysujące  za  pomocą  specjalnego  pióra.  W  odróŜnieniu  od  drukarek,  słuŜyło  ono  tylko  do
grafiki  wektorowej  (a  nie  do  rastrowej).  Obecnie  ten  typ  ploterów  został  zastąpiony  przez
plotery  atramentowe  lub  laserowe,  które  słuŜą  do  nanoszenia  dowolnego  rodzaju  grafiki.
Plotery mogą być sterowane za pomocą tych samych języków programowania co drukarki –
np.  Postscript  lub  HPGL.  Czynność,  jaką  wykonują  plotery  nazywa  się  plotowaniem,
a wydruki z ploterów noszą gwarową nazwę „wyplotów”.

WyróŜniamy następujące rodzaje ploterów:

ze względu na prowadzenie papieru: płaski i bębnowy,

ze względu na zastosowanie

−

nanoszące obraz (ploter atramentowy, solwentowy, kreślący, laserowy),

−

ploter grawerujący,

−

ploter tnący.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ploter atramentowy jest rodzajem urządzenia wyposaŜonego w głowicę z tuszem lub

atramentem, umoŜliwiającą druk zarówno grafiki wektorowej jak i rastrowej na dowolnych
płaskich powierzchniach. Głowice są tego samego typu, co w drukarkach atramentowych,
i mogą być stosowane do nanoszenia podobnej ilości kolorów podstawowych, a takŜe innych
substancji, np. zabezpieczających.

Plotery atramentowe są najczęściej typu bębnowego. Materiał moŜe być w postaci

arkusza lub wstęgi, głowica przesuwa się wzdłuŜ osi bębna (oś X) a ruch w osi Y uzyskiwany
jest poprzez przesuw zadrukowywanego podłoŜa.

Maksymalna szerokość stosowanego materiału zaleŜy od typu plotera (ok. 85 cm do

nawet kilku metrów).

Plotery atramentowe stosowane są w poligrafii, zastosowaniach inŜynierskich, geodezji,

takŜe w pracy biurowej. MoŜna na nich drukować: mapy, plany, schematy, rysunki
techniczne, diagramy, arkusze lub obszerne zestawienia danych itd.

Niektóre modele wyposaŜono takŜe w głowicę tnącą, dzięki czemu mogą one spełniać

rolę plotera tnącego – tzw. ploter drukująco-tnący. Istnieją teŜ modele ploterów drukujących,
gdzie głowicę z atramentem zastąpiono przez laser. Są to plotery laserowe.

Ploter solwentowy drukuje grafiki rozpuszczalnikową farbą solventową, opartą na

cykloheksanolu,  która  trwale  łączą  się  z  podłoŜem,  agresywnie  wnikając  w  jego  strukturę.
Wydruki  charakteryzują  się  bardzo  duŜą  odpornością  na:  promieniowanie  UV,  uszkodzenia
mechaniczne,  ścieranie,  zróŜnicowane  warunki  atmosferyczne,  ekstremalne  róŜnice
temperatur.  Począwszy  od  zastosowania  wydruków  na  tablice  reklamowe,  samochody,
banery,  bilboardy,  kasetony,  cityboardy,  citylighty,  flagi  aŜ  do  wykorzystania  wydruków
pełnokolorowych na plandekach TIR.

Ploter grawerujący to sterowane komputerowo urządzenie grawerujące w materiałach

twardych (metale, szkło, tworzywa sztuczne, drewno). Mogą one być dwuwymiarowe
(głowica porusza się tylko w osi X i Y) lub trójwymiarowe (głowica porusza się równieŜ
w osi Z, czyli moŜna grawerować na róŜne głębokości).

Plotery grawerujące stosowane są np. do grawerowania napisów, tworzenia matryc,

wykonywania drobnych detali.

Ploter tnący to sterowane komputerowo urządzenie tnące, słuŜące do nacinania lub

wycinania kształtów w arkuszach miękkich materiałów. Działa na zasadzie głowicy
wyposaŜonej w odpowiednie ostrze, która przesuwa się nad daną powierzchnią.

WyróŜniamy: plotery płaskie – do arkuszy ograniczonej wielkości, ułoŜonych na płaskiej

powierzchni,  gdzie  głowica  przesuwa  się  nad  powierzchnią  wzdłuŜ  dwu  osi  X  i  Y  oraz
plotery  bębnowe  (rolkowe)  –  do  arkuszy  o  większej  powierzchni  oraz  materiałów  w  postaci
wstęgi, gdzie rolka przesuwa materiał (oś Y) a głowica przesuwa się wzdłuŜ osi bębna (oś X).
Precyzję  cięcia  łatwiej  uzyskać  w  ploterach  płaskich,  jednak  obecnie  plotery  rolkowe
dorównują im w większości zastosowań.

Maksymalna wielkość materiału przy ploterach płaskich – od formatów od A4 do A0,

przy bębnowych ograniczony jest tylko jeden wymiar (szerokość rolki), dochodzący do kilku
metrów, drugi zaleŜy tylko od długości wstęgi – nawet do kilkudziesięciu metrów.

Plotery tnące są stosowane w poligrafii do nacinania liter i innych kształtów w folii

samoprzylepnej, do wycinania kształtów np. w styropianie, w kamieniarstwie i szklarstwie do
piaskowania napisów, do wykrawania w tkaninach elementów ubrań, do wycinania w skórze
części składowych butów, do wycinania na folii flock i fleck tzw. prasowanek na koszulki,
bejsbolówki i inną odzieŜ napisów, loga, itp.

Większość ploterów tnących po wymianie noŜa na specjalne piórko moŜe pracować

równieŜ jako ploter kreślący grafikę wektorową.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Plotery mogą być programowane za pomocą tych samych języków programowania, co

drukarki. Do znanych firm produkujących plotery tnące na potrzeby poligrafii naleŜą m.in.
Roland, Mutoh, GCC i Summa.

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Z jakich etapów składa się proces skanowania?

Jakie są rodzaje rozdzielczości?

W jaki sposób ustala się zakres tonalny obrazu?

W jaki sposób dokonuje się edycji barwnej?

Jakie jest zastosowanie funkcji balansowania koloru?

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zeskanuj wybrane zdjęcie i dokonaj jego obróbki dostępnymi narzędziami

oprogramowania skanera.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

wybrać interesującą cię fotografię,

zeskanować fotografię,

dokonać obróbki zeskanowanego materiału,

zapisać plik,

przedstawić wynik ćwiczenia.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z odpowiednim oprogramowaniem,

−

materiały źródłowe,

−

techniczne środki kształcenia: skaner,

−

literatura rozdziału.

Ćwiczenie 2

Wstaw bezpośrednio do tekstu zeskanowaną fotografię.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

napisać wybrany tekst,

za pomocą narzędzi „Wstaw obraz ze skanera” wstaw interesujące cię zdjęcie,

zeskanować fotografię,

dokonać obróbki zeskanowanego materiału,

zapisać plik,

przedstawić wynik ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z odpowiednim oprogramowaniem,

−

materiały źródłowe,

−

techniczne środki kształcenia: skaner,

−

literatura rozdziału.

Ćwiczenie 3

Opracuj komputerowo i za pomocą plotera ornament, stosując powtórzenie, inwersję

i dominantę kolorystyczną.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

zaprojektować na papierze wzór ornamentu,

zaprojektować na komputerze ornamentu i przenieść go na ploter,

zapoznać się z zasadami działania plotera,

zapoznać się z zasadami BHP w trakcie wycinania na ploterzem

stosując powtórzenia przekształcić ornament,

udoskonalić ornament stosując inwersje i dominantę kolorystyczną,

wydrukować ornament,

przedstawić wynik ćwiczenia.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z odpowiednim oprogramowaniem,

−

ploter z oprogramowaniem,

−

materiały źródłowe,

−

folia samoprzylepna lub inny materiał, z którego moŜna wyciąć ornament,

−

literatura rozdziału.

Ćwiczenie 4

Opracuj napisy informacyjne i tekst ogłoszenia prasowego z wykorzystaniem edytora

tekstu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

zaprojektować napisy i tekst ogłoszenia,

uruchomić edytor tekstu,

wpisać tekst ogłoszenia,

dobrać napis informacyjny,

sformatować tekst i napisy do poŜądanego kształtu,

wydrukować ogłoszenie,

przedstawić wynik ćwiczenia.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z odpowiednim oprogramowaniem,

−

edytor tekstu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

materiały źródłowe,

−

techniczne środki kształcenia: drukarka,

−

literatura rozdziału.

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

zeskanować wybrany obiekt?

dostosować rozdzielczość skanera do skanowanego obiektu?

zmienić zakres tonalny skanowanego obiektu ?

zmienić edycję barwną obiektu?

zmienić balans kolorów?

zeskanować obiekt i dokonać jego obróbki?

projektować ornamenty z zastosowaniem plotera?

wykorzystać wiedzę w praktyce?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6. Grafika – programy graficzne

4.6.1. Materiał nauczania

Grafika 2D to grafika dwuwymiarowa. Jest wykorzystywana głównie w tych

zastosowaniach, w których pierwotnie uŜywano tradycyjnych technologii drukowania oraz
rysowania, m.in. typografii, kartografii, kreślarstwie, reklamie, filmie animowanym itp.

W tych zastosowaniach dwuwymiarowy obraz jest nie tylko reprezentacją obiektu ze

wiata rzeczywistego, ale niezaleŜnym elementem, któremu nadano konkretne znaczenie.

Dwuwymiarowy model jest w tym wypadku bardziej preferowany, poniewaŜ daje
bezpośrednią kontrolę nad obrazem niŜ model trójwymiarowy, który lepiej odnosi się do
fotografii niŜ do typografii.

Grafika 2D moŜe zawierać w sobie modele geometryczne (nazywane grafiką

wektorową),  obrazy  cyfrowe  (nazywane  grafiką  rastrową),  tekst  (zdefiniowany  przez  styl
i rozmiar czcionki, kolor, pozycję, i orientację), funkcje i równania matematyczne. Składowe
te  mogą  być  modyfikowane  i  manipulowane  przez  dwuwymiarowe  transformacje
geometryczne  takie,  jak  translacja,  rotacja,  skalowanie.  Grafika  wektorowa  składa  się  z  linii
prostych  i  krzywych,  zdefiniowanych  przez  obiekty  matematyczne,  zwane  wektorami.
Wektory  opisują  grafikę  w  kategoriach  jej  charakterystyki  geometrycznej.  Program  grafiki
wektorowej  tworzy  rysowany  obiekt  na  podstawie  wartości  jego  kształtu  i  rozmiaru.
Tworzony obiekt moŜe być później przesuwany i zmieniany, a jakość grafiki pozostanie bez
zmian.  Grafika  wektorowa  nie  zaleŜy  od  rozdzielczości,  tzn.  nie  jest  określana  przez  stałą
liczbę pikseli i jest zawsze odtwarzana z maksymalną rozdzielczością dowolnego urządzenia
wyjściowego.  Natomiast  obrazki  bitmapowe,  technicznie  zwane  obrazkami  rastrowymi  –
składają  się  z  siatki,  czyli  rastra,  który  stanowią  małe  kwadraciki  zwane  pikselami.  KaŜdy
piksel w obrazku bitmapowym ma swoje miejsce i kolor. Grafika bitmapowa jest zaleŜna od
rozdzielczości  i  jest  określana  przez  stałą  liczbę  pikseli.  Praca  z  obrazkami  bitmapowymi
polega na modyfikacji grup pikseli, a nie obiektów i kształtów.

W grafice obiektowej, obraz jest opisywany pośrednio przez obiekt stosujący metodę

autorenderingu – procedurę, która ustala kolory pikseli obrazu poprzez bezwzględny
algorytm. ZłoŜone modele tworzy się z połączenia prostszych obiektów, tak jak w przypadku
programowania obiektowego.

Tekst, kształty i linie są renderowane kolorem określonym przez klienta. Wiele bibliotek

i  kart  dostarcza  kolorowych  gradientów,  które  są  pomocne  przy  wyświetlaniu  tła
z przejściami tonalnymi między kolorami, efektów cieniowania, itp. Kolory piksela mogą być
takŜe  pobrane  z  tekstury,  np.  z  obrazu  cyfrowego.  Namalowanie  piksela  danym  kolorem
zazwyczaj  zastępuje  poprzedni  kolor.  JednakŜe,  wiele  systemów  pozwala  na  malowanie
przezroczystymi kolorami, które tylko modyfikują wartość poprzedniego piksela.

Dwa kolory mogą równieŜ być wymieszane w bardziej wyszukany sposób, np. poprzez

wykonanie na nich bitowej operacji XOR. Ta technika, znana jako odwracanie kolorów
(negatyw) jest często uŜywana w interfejsach graficznych (np. w okienkach) do podświetlania
elementów, a takŜe innych zastosowań, gdy potrzebne jest zaznaczenie części rysunku bądź
interfejsu tylko na chwilę – ponowne wykonanie na tych pikselach operacji XOR przywróci
oryginalny jego kolor.

Wiele graficznych interfejsów uŜytkownika (GUI), takich jak te zawarte w systemach

Mac  OS,  Microsoft  Windows  lub  X  Window  System,  są  bazowane  na  grafice
dwuwymiarowej.  Grafika  dwuwymiarowa  jest  intensywnie  wykorzystywana  w  róŜnych
urządzeniach  peryferyjnych,  takich  jak:  drukarki,  plotery,  itp.,  a  takŜe  w  większości  gier
wideo  oraz  komputerowych  wydanych  w  XX  wieku.  Edytory  grafiki  2D  są  programami  do
tworzenia  obrazów,  diagramów  oraz  ilustracji  poprzez  bezpośrednie  manipulowanie  (za

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

pomocą  myszy,  tabletu  lub  podobnego  urządzenia)  prostymi  elementami  grafiki.  Edytory  te
zwykle umoŜliwiają edycję zarówno figur geometrycznych, jak i obrazów cyfrowych. Obraz
taki  jest  zwykle  reprezentowany  jako  model  warstwowy  o  strukturze  hierarchicznej  dla
uproszszczenia procesu edycji. Wynikiem pracy  takich programów jest plik graficzny,  gdzie
poszczególne  warstwy  i  figury  geometryczne  są  zapisane  w  ich  oryginalnej  postaci.  Jednym
z pierwszych  programów,  które  moŜna  zaliczyć  do  zaprezentowanej  grupy,  jest  MacDraw,
wydany w roku 1984, razem z linią komputerów Macintosh. Do najnowszych przedstawicieli
tej grupy moŜna z kolei zaliczyć Adobe Illustrator, CorelDraw oraz darmowy edytor xfig. Jest
takŜe  wiele  edytorów  wyspecjalizowanych  w  specyficznych  zastosowaniach,  jak  diagramy
elektryczne,  elektroniczne  oraz  VLSI,  mapy  topograficzne,  fonty  komputerowe,  itp.
([www.wikipedia.pl).

Innym rodzajem grafiki jest grafika 3D (grafika trójwymiarowa). Programy komputerowe

zajmujące się obróbką grafiki 3D zajmują się głównie wizualizacją obiektów
trójwymiarowych. Nazwa grafika 3D pochodzi od angielskiego sformułowania Three-
Dimensional Graphics.

Geometria obiektów trójwymiarowych moŜe być reprezentowane na kilka sposobów:

Siatka wielokątów – obiekt jest budowany z płaskich wielokątów (najczęściej trójkątów
lub czworokątów), które mają wspólne wierzchołki i krawędzie. W ten sposób moŜna
tworzyć proste bryły albo – jeśli siatka jest dostatecznie gęsta – dobrze przybliŜać
skomplikowane obiekty.

Voxele (woksele) – obiekt jest budowany z elementarnych sześcianów (trójwymiarowych
pikseli). Tego rodzaju reprezentacja jest rozpowszechniona szczególnie w diagnostyce
medycznej, gdzie uzyskuje się szereg przekrojów (obrazów bitmapowych) ciała pacjenta
i na ich podstawie tworzy trójwymiarowe modele.

Opis matematyczny – obiekty są określone równaniami. Mogą to być np. kule,
płaszczyzny, oraz szczególnie uŜyteczne i powszechnie stosowane powierzchnie
parametryczne (płaty powierzchni), np. powierzchnie Béziera, Hermite'a czy NURBS.

Dane trójwymiarowe mogą zostać pobrane ze świata rzeczywistego, np. za pomocą

tomografów komputerowych, skanerów trójwymiarowych, ze zdjęć satelitarnych (topografia
terenów) a takŜe ze zdjęć stereoskopowych.

W animacji komputerowej wykorzystywana jest równieŜ technika motion capture,

polegająca na nagrywaniu ruchu człowieka – czujniki połoŜenia umieszczane są
w kluczowych punktach ciała: na rękach, nogach, głowie, karku itp. Przeniesienie nagranych
w ten sposób ruchów na sztuczne postacie nadaje ich ruchom naturalność, trudną do
uzyskania klasycznymi metodami animacji.

Obiekty trójwymiarowe mogą równieŜ zostać stworzone przez człowieka w procesie

modelowania i tu duŜe znaczenie mają teŜ techniki komputerowe, które automatycznie
modelują skomplikowane efekty (takie, jak dym, ogień, śnieg, deszcz) i obiekty (chmury,
góry, drzewa).

Efekty wizualne rzutu perspektywicznego (skrót perspektywiczny) jest bardzo podobny

do  efektów  obserwowanych  w  fotografii  oraz  w  systemie  wzrokowym  człowieka.
Analogicznie  do  aparatu  fotograficznego  (lub  kamery),  w  grafice  trójwymiarowej  istnieje
pojęcie  wirtualnej  kamery,  która  tworzy  "zdjęcie"  sceny  istniejącej  w  pamięci  komputera.
Kamerę  wirtualną  charakteryzują  następujące  parametry:  połoŜenie,  kierunek,  w  jakim  jest
skierowana oraz ogniskowa – mają one swoje odbicie w matematycznym modelu kamery.

Obrazy trójwymiarowe są tworzone głównie w technice rastrowej, natomiast wektorowo

przedstawia się co najwyŜej obrysy, szkice itp.

Głównym problemem w obu przypadkach jest wyznaczanie powierzchni widocznych,

a więc selekcja tych obiektów (lub ich części), które są widoczne w danym rzucie. Robi się to
np. za pomocą bufora Z, sortowania względem głębokości, śledzenia promieni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zazwyczaj teŜ obserwujemy niewielki fragment sceny, która moŜe składać się z wielkiej

liczby  obiektów  (sięgającej  nawet  setek  milionów),  dlatego  równie  waŜne  jest  określenie,
które  obiekty  mogą  być  widoczne,  aby  przetwarzać  tylko  te  dane,  które  naprawdę  są
potrzebne.  Realizm  obrazów  tworzonych  przez  komputer  jest  w  większości  zastosowań
bardzo  waŜny.  Aby  uzyskać  ten  efekt  modeluje  się  oświetlenie:  definiuje  światła,
powierzchniom  obiektów  trójwymiarowych  nadaje  kolor  i  fakturę,  określa  cienie  rzucane
przez obiekty, odbicia zwierciadlane, załamanie i rozpraszanie światła, itp.

Metody, które pozwalają na bardzo dokładne przedstawienie scen trójwymiarowych są

równieŜ bardzo kosztowne obliczeniowo (np. raytracing, radiosity). Z kolei szybkie,
przybliŜone metody cieniowania obiektów, tworzenia cieni, odbić zwierciadlanych są
z powodzeniem wykorzystywane w grach komputerowych.

W przypadku animacji waŜne jest, aby ruch obiektów, był moŜliwie najbardziej zbliŜony

do zachowania przedmiotów w świecie rzeczywistym.

Współczesne komputery posiadają karty graficzne, które potrafią wyświetlać obiekty

trójwymiarowe zbudowane z wielokątów, wykonując duŜą część obliczeń związanych
z generowaniem grafiki 3D:

−

przekształcenia

geometryczne

(takie,

jak:

obrót,

skalowanie,

rzutowanie

perspektywiczne),

−

cieniowanie wielokątów,

−

proste modele oświetlenia,

−

teksturowanie wielokątów,

−

mapy nierówności (tj. Bump Mapping, Normal Mapping).

Dzięki shaderom współczesne GPU pozwalają programować praktycznie wszystkie

efekty, zarówno na poziomie wierzchołków jak i pojedynczych pikseli.

Do tworzenia grafiki 3D zostało stworzonych wiele programów na róŜne platformy

sprzętowe i systemy operacyjne. Zwykle programy te dzieli się na modelery (tworzenie
i obróbka scen trójwymiarowych) oraz renderery (generowanie trójwymiarowego obrazu lub
animacji, wraz z nakładaniem tekstur, efektami świetlnymi, itp.).

Niektóre bardziej znane programy tego rodzaju to:

−

3D Studio Max,

−

Amapi 3D,

−

Anim8or,

−

Blender,

−

Cinema 4D,

−

LightWave,

−

Maya,

−

Poser,

−

POV-Ray,

−

Rhinoceros,

−

SOFTIMAGE|XSI,

−

Terragen,

−

Truespace,

−

Zmodeler 3D.

Istnieją równieŜ specjalizowane biblioteki programistyczne słuŜące do tworzenia

interakcyjnej grafiki 3D. Najbardziej znane to OpenGL i DirectX.

Grafika jest podstawowym elementem wpływającym na pozytywną ocenę serwisu

internetowego.

Innowacyjny projekt graficzny będzie się wyróŜniał na tle stron konkurencyjnych

i zwiększał liczbę potencjalnych klientów serwisu internetowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Istotne jest właściwe dobranie grafiki do rodzaju działalności.
Właściwa prezencja podkreśla profesjonalizm i wzbudza zaufanie klientów poprzez:

−

identyfikację wizualną – logo, znaki graficzne, pakiety graficzne dla firm i korporacji;
elementy identyfikacji wizualnej (papier firmowy, koperty, etykiety, naklejki); oprawa
graficzna prezentacji;

−

projekty DTP reklam prasowych, ulotek, folderów, katalogów, kalendarzy, plakatów,
naklejek, materiałów POS, bannerów, billboardów;

−

multimedia,  czyli  projekty  katalogów  elektronicznych,  raportów,  "gadŜetów"
multimedialnych  (wygaszacie  ekranu,  gry,  tapety);  elementy  reklamy  interaktywnej
(popup,  banner  reklamowy);  animacje;  identyfikacja  wizualna  –  logo,  znaki  graficzne,
pakiety graficzne dla firm i korporacji; elementy identyfikacji wizualnej (papier firmowy,
koperty, etykiety, naklejki), oprawa graficzna prezentacji.

−

grafika reklamowa – reklama prasowa; reklamy interaktywne; animacja komputerowa 2D
i 3D.

4.6.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakim rodzajem obiektów zajmuje się grafika 2D?

Jakie są zasady działania programów przeznaczonych do grafiki 2D?

Z jakich elementów składa się grafika wektorowa?

Jakie elementy nazywamy ratrasowymi?

W jaki sposób moŜe być reprezentowana geometria obiektów trójwymiarowych?

Jaka technika wykorzystywana jest w animacji komputerowej?

W jaki sposób dzielimy programy do tworzenia grafiki 3D?

Jakie są zasady działania programów przeznaczonych do grafiki 3D?

4.6.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykorzystując narzędzia programu graficznego (Corel i Photoshop) stwórz

zaprojektowaną przez siebie kompozycje.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać uwaŜnie treść ćwiczenia,

zapoznać się z projektem,

uruchomić program graficzny,

utworzyć projekt,

zapisać plik,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

tekst ćwiczenia,

−

program komputerowy do grafiki 2D,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, rzutnik, projektor.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Korzystając z narzędzi programu do grafiki 2D przygotuj logo w formie literniczej,

abstrakcyjnej lub symbolicznej oraz monogram w formie literniczej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać uwaŜnie treść ćwiczenia,

zaprojektować reklamę,

uruchomić program graficzny,

utworzyć projekt,

zapisać plik,

wydrukować i przedstawić rezultat ćwiczenia.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

tekst ćwiczenia,

−

program komputerowy do grafiki 2D,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, rzutnik, projektor.

Ćwiczenie 3

Korzystając z narzędzi programu do grafiki 2D (np. Corel) opracuj logo firmy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać uwaŜnie treść ćwiczenia,

zaprojektować logo firmy / znak firmowy,

uruchomić program graficzny,

utworzyć projekt,

zapisać plik,

wydrukować i przedstawić rezultat ćwiczenia.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

tekst ćwiczenia,

−

program komputerowy do grafiki 2D,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, rzutnik, projektor.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Stwórz wnętrze zgodnie z zamieszczonym poniŜej projektem.

Rysunek do ćwiczenia 4 [http://www.signs.pl/article.php?sid=3995]

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać uwaŜnie treść ćwiczenia,

zapoznać się z projektem,

uruchomić program graficzny,

zdefiniować jednostki miary,

narysować ściany wnętrza,

określić typów wierzchołków obiektu,

dostosować kształty,

wytłoczyć ściany,

odwrócić płaszczyzny,

10)

zmienić obiekt w siatkę,

11)

dokonać selekcji krawędzi,

12)

dodać krawędzie,

13)

edytować poligony,

14)

stworzyć okna,

15)

stworzyć ścianę i podwieszany sufit,

16)

stworzyć półki w ścianie

17)

stworzyć półki w ścianie – sufit,

18)

utworzyć stolik w ścianie – poprzez określenie kształtu,

19)

utworzyć stolik w ścianie poprzez wytłaczanie,

20)

utworzyć pozostałe półki i listwy podłogowe,

21)

wtłoczyć i nadać grubość listwie,

22)

przedstawić rezultat ćwiczenia.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

tekst ćwiczenia,

−

program komputerowy do grafiki 3D,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, rzutnik, projektor.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 5

Wypełnij barwami projekt wg poniŜszego wzoru.

Rysunek do ćwiczenia 5

[http://www.signs.pl/popwin.php?obrazek=il/Warsztat/wizualizacja2/tyt.jpg#]

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać uwaŜnie treść ćwiczenia,

zapoznać się z projektem,

uruchomić program graficzny i sprawnie się nim posługiwać,

zdefiniować jednostki miary,

na poziomie struktury obiektu wybrać odpowiednie polecenie i przemieścić wierzchołki
obiektu,

wyselekcjonować szkielet kanapy,

wygładzić kanapę,

wyselekcjonować i wygładzić pozostałe elementy,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

tekst ćwiczenia,

−

program komputerowy do grafiki 3D,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, rzutnik, projektor.

4.6.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

scharakteryzować programy do grafiki 3D?

posługiwać się programami graficznymi?

przygotować projekt reklamy stosując programy graficzne?

scharakteryzować programy do grafiki 2D?

podać róŜnice pomiędzy grafiką 2D i 3D?

opisać technikę wykorzystywaną do animacji komputerowej?

wykorzystać wiedzę w praktyce?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.7. Podstawowy zakres wiedzy z optyki, fotografii, poligrafii

4.7.1. Materiał nauczania

Optyka to dział fizyki, zajmujący się badaniem natury światła i prawami opisującymi

jego  emisję,  rozchodzenie  się,  oddziaływanie  z  materią  oraz  pochłanianie  przez  materię.
Optyka  wypracowała  specyficzne  metody  pierwotnie  przeznaczone  do  badania  światła,
stosowane  obecnie  takŜe  do  badania  rozchodzenia  się  innych  zakresów  promieniowania
elektromagnetycznego: podczerwieni, ultrafioletu, zwanych światłem niewidzialnym. Optyka
jest takŜe działem techniki badającym światło i jego zastosowania w technice.

Działy optyki są następujące:
Optyka geometryczna wprowadza pojęcie promień świetlny jako cienką struŜkę światła

(odpowiednik prostej w geometrii). Opisuje rozchodzenie się światła jako bieg promieni, bez
wnikania w naturę światła. Według optyki geometrycznej, światło rozchodzi się w ośrodkach
jednorodnych po liniach prostych, na granicy ośrodków ulega odbiciu (odbicie światła)
a przechodząc do drugiego ośrodka ulega załamaniu.

Optyka falowa bada zjawiska optyczne, w których światło przejawia swoją falową naturę

(interferencja, dyfrakcja, polaryzacja, optyka cienkich warstw itp.). Z falowego punktu
widzenia, światło jest falą elektromagnetyczną, zatem oczywiste jest, Ŝe fundamentem optyki
falowej są równania Maxwella opisujące zjawiska elektromagnetyczne.

Optyka geometryczna wraz ze swymi prostymi prawami i pojęciami stanowi silne

narzędzie umoŜliwiające proste opisanie przebiegu wielu zjawisk i działania przyrządów
optycznych.

Optyka kwantowa zajmuje się z kolei zjawiskami, w których światło opisywane jako

cząsteczka foton ma cechy ciał fizycznych (energia, pęd, ciśnienie światła) oddziaływuje
z materią tak jak maleńka kulka.

Optyka zakłada, Ŝe światło przechodząc przez materię nie wpływa na przechodzenie

innego światła przez tę samą materię. Przy duŜych natęŜeniach światła nie jest to prawdą,
gdyŜ przechodzące światło wpływa na przejście innych wiązek światła (takŜe siebie), co
opisuje dział optyki, optyka nieliniowa.

Fotografia to zbiór wielu róŜnych technik, których celem jest zarejestrowanie trwałego,

pojedynczego obrazu za pomocą światła. Potoczne znaczenie zakłada wykorzystanie układu
optycznego, choć nie jest to konieczne – fotografia otworkowa, rayografia.

Podstawowy podział technik fotograficznych:

−

fotografia tradycyjna – oparta na chemii światłoczułych związków srebra, która dzieli się
na fotografię monochromatyczną i fotografię barwną,

−

fotografia elektroniczna – oparta na technikach elektrooptycznych, która dzieli się na
zanikającą fotografię analogową i fotografię cyfrową.
Fotografia tradycyjna (inaczej fotografia analogowa, w odróŜnieniu od cyfrowej) to taka,

gdzie nośnikiem obrazu są chemiczne materiały światłoczułe (filmy, błony, płyty czy papiery
itp.).  W  fotografii  tradycyjnej  dominującą  jest  fotografia  srebrowa,  czyli  fotografia  oparta
o  światłoczułe  związki  srebra  zwane  jego  halogenkami.  Fotografia  monochromatyczna  to
rodzaj  fotografii  polegający  na  utrwalaniu  obrazu  przy  pomocy  tylko  jednego  koloru
substancji

barwiącej.

Najczęściej

jest

fotografia

czarno-biała.

Fotografia

monochromatyczna, podobnie jak kaŜdy inny rodzaj fotografii, moŜe występować w postaci
negatywu,

odbitki

lub

diapozytywu.

Materiały

fotograficzne

fotografii

monochromatycznej nie zawsze miały taką samą czułość na barwy, jaką ma oko ludzkie
(stosowane bywały materiały panchromatyczne, wcześniej ortochromatyczne), toteŜ często
wyrównywano barwoczułość materiału róŜnorodnymi filtrami barwnymi (www.wikipedia.pl).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Fotografię monochromatyczna pod koniec XX wieku, wyparła z masowej, amatorskiej

fotografii  fotografia  barwna  (kolorową).  Obecnie  fotografią  monochromatyczną  zajmują  się
głównie  artyści  fotograficy  oraz  zaawansowani  fotoamatorzy.  Stosowana  jest  równieŜ  nadal
w celach  uŜytkowych  w  wielu  gałęziach  przemysłu  oraz  wykorzystywana  do  prac
badawczych.  Artystyczne  techniki  fotografii  monochromatycznej  dają  moŜliwości  kreacji
obrazu niedostępne dla typowej fotografii barwnej.

Fotografia barwna to technika fotograficzna umoŜliwiająca rejestrowanie barwnych

obrazów. Polega ona na rejestracji zdjęć na negatywie lub pozytywie przedmiotów
sfotografowanych wraz z ich kolorem, czyli właściwością wywołującą wraŜenia wzrokowe,
zaleŜną od długości fal świetlnych odbijanych, przepuszczanych lub emitowanych przez dany
przedmiot.

Fotografia cyfrowa polega na utrwaleniu obrazu w postaci cyfrowej. Do wykonywania

zdjęć, w odróŜnieniu od tradycyjnej (nazywanej czasem, choć niezbyt słusznie, jako
przeciwieństwo cyfrowej, określeniem analogowa), słuŜy sprzęt o odmiennej konstrukcji –
cyfrowy aparat fotograficzny.

Aparaty cyfrowe są obecnie częściej kupowane od analogowych i posiadają cechy

niespotykane w aparatach tradycyjnych, takie jak nagrywanie krótkich filmów. Inne
urządzenia, na przykład telefony komórkowe, posiadają takŜe często wbudowane małe
aparaty cyfrowe.

Utrwalenie obrazu w aparatach cyfrowych odbywa się poprzez pomiar jasności

poszczególnych pikseli (punktów) matrycy, na którą pada światło poprzez obiektyw. RóŜnica
pomiędzy fotografią cyfrową a tradycyjną dotyczy sposobu utrwalania – zatrzymania obrazu,
gdyŜ  cała  optyka  właściwie  nie  uległa  znacznym  modyfikacjom  w  stosunku  do  fotografii
tradycyjnej.  Charakterystyczne  w  tej  technice  jest  to,  Ŝe  kaŜde  zdjęcie  posiada  dokładnie
określoną rozdzielczość obrazu w pikselach (jednostką rozdzielczości aparatu jest megapiksel
–  Mpix),  podczas  gdy  w  fotografii  tradycyjnej  rozdzielczość  jest  cechą  charakterystyczną
błony  światłoczułej  (wielkości  kryształów  srebra  metalicznego)  oraz  zdolności  rozdzielczej
obiektywu.

W przypadku obu technologii występuje efekt ziarna rosnącego wraz ze zwiększaniem

czułości sensora lub filmu. W przypadku matrycy wynika to z większego wzmocnienia
sygnału, które to wzmocnienie wpływa takŜe na szumy. W przypadku klisz fotograficznych
o wysokiej czułości uŜywa się większych, czyli bardziej widocznych ziaren bromku srebra.

W aparatach cyfrowych występują 2 główne rodzaje przetworników optycznych:

−

matryca CCD,

−

matryca CMOS.
W 2002 firma Foveon stworzyła matrycę X3 potrafiącą rejestrować natęŜenie 3 barw

składowych w kaŜdym punkcie matrycy (a nie jak CCD – tylko jednego koloru). Przetworniki
tego rodzaju uŜywane są w tej chwili jedynie w produktach firmy Sigma.

Do zapisu fotografii najczęściej stosuje się format pliku JPEG, który charakteryzuje się

zmiennym  stopniem  kompresji.  DroŜsze  aparaty  pozwalają  takŜe  na  alternatywny  w  postaci
formatu  RAW  lub  TIFF,  co  daje  większe  moŜliwości  manipulacji  obrazem.  Zdjęcia  takie
zajmują  jednak  znacznie  więcej  miejsca.  Format  RAW  (pojawiający  się  takŜe  pod  innymi
nazwami,  np  w  aparatach  firmy  Nikon  jako  NEF)  zawiera  nieprzetworzone  dane  pobrane
z sensora  aparatu  i  pozwala  na  ingerencję  w  sposób  ich  przetworzenia  juŜ  po  zrobieniu
zdjęcia.
Zalety fotografii cyfrowej:
1)

Podgląd zdjęcia moŜliwy bez czekania na wywołanie filmu i moŜliwe jest kasowanie
nieudanych zdjęć.

Istnieje moŜliwość poprawienia bądź przekształcenia zdjęcia przed zrobieniem odbitek.

Płaci się jedynie za odbitki udanych zdjęć.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Cyfrowy format zdjęć to małe koszty ich przechowywania.

Zdjęcia mogą być kopiowane z jednego nośnika na drugi bez utraty jakości.

Nie ma potrzeby skanowania zdjęć przed uŜyciem ich w komputerze.

Istnieje moŜliwość wydruku własnych zdjęć na drukarce, czasami nawet bezpośrednio
z aparatu.

Aparaty cyfrowe mogą być o wiele mniejsze od aparatów tradycyjnych o jednakowej
jakości.

MoŜliwość  dołączania  do  zdjęć  dodatkowych  danych  (EXIF),  takich  jak  data  i  czas
wykonania  zdjęcia,  model  aparatu,  czas  naświetlania,  uŜycie  lampy  błyskowej  itp.
Ułatwia to przeglądanie i sortowanie zdjęć.

10)

Profesjonalne aparaty oferują rozdzielczość porównywalną lub lepszą od aparatów
tradycyjnych.

Zalety fotografii tradycyjnej:
1)

Większa rozpiętość tonalna zdjęć.

Baterie mają dłuŜszą Ŝywotność, pomimo tego, Ŝe niektóre współczesne aparaty cyfrowe
uŜywają akumulatorów o bardzo duŜej Ŝywotności.

Manualne aparaty analogowe nie potrzebują baterii i są proste w konstrukcji, przez co
mogą pracować w warunkach ekstremalnych.

Filmy  w  aparatach  tradycyjnych  są  łatwe  do  kupienia,  w  kaŜdym  regionie  świata,
podczas  gdy  karty  pamięci  mogą  być  niedostępne  w  mniej  cywilizowanych  rejonach,
w dodatku jest ich wiele rodzajów.

W tańszych aparatach cyfrowych występuje długi czas pomiędzy naciśnięciem spustu
migawki a wyzwoleniem migawki, przez co moŜna utracić waŜny moment na zdjęciu.

Zdjęcia przy długich czasach naświetlania (rzędu 60 sekund) mają najczęściej więcej
szumu w przypadku fotografii cyfrowej.

Klisze  filmowe  oferują  wciąŜ  z  reguły  duŜo  większą  rozdzielczość.  Klatka  35  mm
odpowiada  mniej  więcej  19  megapikselom,  średni  format  (56  mm  x  56  mm)  –
69 megapikselom,  a  duŜy  format  (8  x  10  cali)  –  1135  megapikselom.  Współczesne
profesjonalne lustrzanki cyfrowe mają matryce CCD o wielkości nawet 22 megapikseli.

Ze  względu  na  wielkość  matrycy  cyfrowej  (z  reguły  mniejszej  niŜ  klatka filmu  35  mm)
trudno jest uzyskać obiektywy szerokokątne.
Fotografowanie  aparatem  cyfrowym  niczym  nie  róŜni  się  od  fotografowania  aparatem

analogowym. Warto jednak stosować pewne zasady, których przestrzeganie przy robieniu
zdjęć aparatem z filmem było by bardzo drogie.
1.

Robimy zdjęcia z najwyŜszą moŜliwą rozdzielczością.

KaŜde ujęcie fotografujemy kilkakrotnie. Krajobraz 2, 3 razy, postaci 4 do 6 razy.

W trudnych warunkach świetlnych robimy serię zdjęć z bracketingiem ekspozycji.
Większość niedociągnięć w zrobionym zdjęciu moŜna korygować za pomocą

odpowiednich programów komputerowych.

Zrobienie zdjęcia odbywa się poprzez naciśnięcie przycisku uruchomiającego migawkę

nazywanego spustem migawki. Przycisk ten ma dwie pozycje. Wciśnięcie go do połowy
włącza mechanizm ustawiana ostrości (autofokus) i pomiaru światła. Wciśnięcie do końca
otwiera migawkę i zostaję wykonane zdjęcie.

Wciśnięcie do połowy przycisku migawki uruchamia równieŜ pomiar światła, niezbędny

dla  prawidłowego  ustawienia  przesłony  i  czasu  otwarcia  migawki.  Ten  proces  jest  jednak
wielokrotnie krótszy od czasu potrzebnego do ustawienia ostrości, dlatego nie jest brany pod
uwagę,  jako  element  opóźniający  wykonanie  zdjęcia.  W  zaleŜności  od  modelu  aparatu,  czas
ustawiania  ostrości  wynosi  od  około  0,2  s  dla  bardzo  drogich  aparatów  do  1,0  a  nawet
2,0 s dla  aparatów  tańszych.  Opóźnienie  zwolnienia  migawki  jest  juŜ  znacznie  krótsze  i  dla
róŜnych typów aparatów wynosi od około 0,01 s do około 0,1 s.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Większość aparatów fotograficznych blokuje ustawienia ostrości i światła po ich

dokonaniu przy wciśniętym do połowy przycisku przesłony. To pozwala na "zlikwidowanie"
opóźnienia  migawki  przy  robieniu  zdjęć.  Procedura  jest  prosta.  Celujemy  aparatem
w miejsce,  w  którym  ma  pojawić  się  ruchomy  obiekt.  Wciskamy  przycisk  migawki  do
połowy  i  czekamy,  patrząc  w  celownik  aparatu.  W  momencie  pojawienia  się  oczekiwanych
obiektów, naciskamy spust do końca.

KaŜdy kompaktowy aparat fotograficzny ma wbudowaną lampę błyskową. Jest to lampa

małej  mocy,  wystarczająca  do  fotografowania  obiektów  w  odległości  do  3,0,  najwyŜej
4,0 m. Robienie  zdjęć  z  lampą  błyskową  z  trybuny  stadionu,  czy  hali  widowiskowej  jest
absolutnie bez sensu. Otrzymamy dobrze naświetlone zdjęcie pleców widzów w najbliŜszych
nam rzędach a cała reszta jest niedoświetlona.

Lampa, która jest wbudowana do aparatu moŜe być uruchamiana w kilku trybach. Liczba

tych trybów i ich przeznaczenie zaleŜy od modelu aparatu. Na wyświetlaczu  LCD pokazana
jest  zazwyczaj  mała  ikona  informująca  o  aktualnie  ustawionym  trybie  pracy  lampy.  Ikony
mogą być nieco róŜne dla róŜnych modeli aparatów.

−

automatyczny – lampa błyska, gdy oświetlenie jest poniŜej pewnego poziomu, ustalonego
dla danego aparatu (symbol błyskawicy i napis AUTO).

−

automatyczny, z redukcją efektu czerwonych oczu – lampa daje kilka słabszych błysków
a następnie zostaje otwarta migawka i następuje błysk zasadniczy (rysunek imitujący oko
z zaznaczoną źrenicą obok napisu AUTO).

−

błysk wymuszony – lampa błyska przy kaŜdym zdjęciu, niezaleŜnie od warunków
ś

wietlnych (symbol błyskawicy).

−

błysk wypełniający lub do zdjęć nocnych – w czasie, gdy migawka jest otwarta, następuje
krótka seria błysków słabszych i na końcu jeden silniejszy (czarny prostokącik z gwiazdą
i świecą w środku obok symbolu oka).
Tryb  zdjęć  nocnych  daje  serię  rozbłysków  +  błysk  zasadniczy,  taką  samą,  jak  tryb

redukcji efektu czerwonych oczu ale migawka jest otwarta przez całą serię błysków. Przedział
odległości  od  aparatu,  w  którym  obiekty  widać  jako  ostre,  nazywamy  głębią  ostrości.
Wszelkie przedmioty umieszczone w odległości od aparatu, która zawiera się między dwoma
czerwonymi  kreskami  przerywanymi,  będą  na  zdjęciu  ostre.  Długość  tego  przedziału
"ostrości" nazywamy głębią ostrości.

Nieostrość będzie tym większa im dalej od przedziału głębi ostrości znajduje się

fotografowany  przedmiot.  ZauwaŜmy,  Ŝe  przedział  głębi  ostrości  podzielony  jest  na  dwa
odcinki,  licząc  od  przedmiotu,  na  który  nastawiono  ostrość  aparatu.  1/3  tego  przedziału  jest
przed punktem najlepszej ostrości, 2/3 za tym punktem.

W aparatach cyfrowych długości ogniskowe obiektywów są znacznie krótsze, niŜ

w aparatach  analogowych,  stąd  głębia  ostrości  jest  zdecydowanie  większa.  Ułatwia  to
fotografowanie,  ale  czasami  utrudnia  lub  wręcz  uniemoŜliwia  uzyskanie  ciekawych  efektów
specjalnych.

Na zdjęciach robionych w ciemności, z uŜyciem lampy błyskowej, ludzie mają często

oczy czerwonego koloru (efekt czerwonych oczu). Łatwo jest usunąć odpowiednim
programem komputerowym. Lepiej jednak unikać jego powstawania juŜ w momencie
robienia zdjęć.

Bardziej zaawansowane aparaty cyfrowe dają fotografowi pewne moŜliwości wpływania

na ustawienia przesłony i czasu otwarcia migawki. Fotograf moŜe ustawić jeden z dostępnym
w menu trybów fotografowania. ZaleŜnie od modelu i marki aparatu fotograficznego moŜe on
mieć od kilku do kilkunastu takich trybów, zwanych teŜ trybami tematycznymi.

Poligrafia zajmuje się procesami wytwarzania oprawionych lub nie oprawionych

wyrobów

poligraficznych-druków.

Podstawowymi

procesami

poligraficznymi

są:

przygotowanie formy drukowej i introligatorstwo.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

RozróŜnia się szereg podziałów drukowania w zaleŜności od uŜytej techniki, klasyfikacji

maszyn, formatu obszaru drukowego.

Drukowanie jest procesem wielokrotnego sporządzenia na danym podłoŜu (papierze,

tekturze,  folii  metalowej,  tworzywie  sztucznym)  odbitek  tekstu,  ilustracji  za  pomocą  formy
drukarskiej  powleczonej  specjalnymi  farbami.  Współcześnie  do  wykonania  odbitek  z  formy
słuŜą  maszyny,  lecz  najwcześniejsza  metoda  drukowania  polegała  na  odbijaniu  tekstu
i ilustracji wyciętych w płycie drewnianej.

W zaleŜności od tego, które fragmenty formy są elementami drukującymi, od

wzajemnego połoŜenia drukujących i nie drukujących części czcionek, wyróŜnia się trzy
podstawowe techniki: drukowanie wypukłe, płaskie i wklęsłe.

Do drukowania płaskiego zalicza się światłodruk, znany heliotypią lub fototypią, oraz

częściej  stosowany  offset.  W  tej  technice  elementy  drukujące  znajdują  się  na  tej  samej
płaszczyźnie,  co  nie  drukująca  powierzchnia  formy  drukarskiej.  W  trakcie  druku
wykorzystuje  się  zjawisko  przyjmowania  farby  przez  natłuszczone  specjalnym  preparatem
fragmenty  powierzchni  formy  oraz  zjawisko  odpychania  farby  przez  fragmenty  nie
natłuszczone.

W druku wypukłym elementy przyjmujące farbę i drukujące są wystające ponad poziom

formy drukarskiej części czcionek, klisz, stereotypów. Do najbardziej rozpowszechnionych
technik druku wypukłego naleŜą: fleksografia, typografia i typooffset.

W technice drukowania wklęsłego drukują elementy zagłębione, połoŜone niŜej niŜ

elementy drukujące. Farba znajduje się w zagłębieniach formy – kałamarzykach. Odmianą
drukowania wklęsłego są: miedzioryt, heliograwiura, rotograwiura.

Technika drukowania sitowego tzw. sitodruk, polegająca na ręcznym lub mechanicznym

przyciskaniu  farby  za  pomocą  rakla  przez  specjalną  formę  drukową  sporządzoną  na  sicie.
Część  oczek  w  sicie,  która  odpowiada  odwzorowywanemu  obrazowi,  przepuszcza  farbę
nakładaną bezpośrednio  na podłoŜe: papier, drewno, gumę, skórę, wyroby tekstylne, metale,
tworzywa sztuczne.

Podział drukowania wiąŜe się z klasyfikacją maszyn drukarskich. W zaleŜności od

postaci papieru lub innego podłoŜa moŜemy rozróŜnić: drukowanie arkuszowe na pociętych
arkuszach, drukowanie zwojowe-odwijana z rolki wstęga papieru.

Drukowanie jednostronne lub dwustronne, na jednej lub obu stronach podłoŜa.

Przyjmując  za  kryterium  kształt  formy  drukarskiej  wyróŜnia  się  drukowanie  płaskie
wykonywane  przy  pomocy  płaskiej  formy  drukarskiej  i  drukowanie  rotacyjne,  w  którym
giętka, polimerowa lub metalowa forma drukarska jest półokrągła lub cylindryczna.

Ze względu na sposób przenoszenia obrazu wyróŜnia się drukowanie bezpośrednie, gdy

odbitka jest wykonana bezpośrednio przez formę stykającą się z podłoŜem oraz drukowanie
pośrednie, w którym odbitkę uzyskuje się dzięki pomocniczej formie pośredniej, na którą jest
przenoszony obraz z formy – matki.

Drukowanie moŜe być jednokolorowe, wykonywane z formy drukarskiej pokrytej

jednym kolorem lub uzyskane przy pomocy wielu form, z których kaŜda przenosi inną barwę,
czyli wielokolorowe. Drukowanie wielobarwne, uŜywane najczęściej do druku kolorowych
ilustracji w ksiąŜkach, czasopismach, plakatach, wykorzystuje zjawisko uzyskiwania barw
pochodnych poprzez nałoŜenie na siebie barw podstawowych.

Technika druku wielobarwnego z kilku form była znana juŜ w XV–XVI w. Nowoczesna

technologia, oparta na fotograficznych wyciągach barwnych, opiera się na teorii barw
angielskiego fizyka J. C. Maxwella. Odbitki wielobarwne moŜna uzyskać za pomocą wielu
technik, między innymi: offsetu, rotograwiury, sitodruku, typografii, typooffsetu.

Znormalizowany format papieru oznacza, Ŝe symbolem szeregu A, B lub C w połączeniu

za wskaźnikiem cyfrowym 0, 1, 2 itd. Wskaźnik cyfrowy określa, ile razy naleŜy złoŜyć

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

arkusz podstawowy A0, B0 lub C0, za kaŜdym razem równolegle do jego krótszego boku,
aby otrzymać dany format papieru.

A 0 841 mm x 1189 mm

B 0 1000 mm x 1400 mm

A 1 594 mm x 841mm

B 1 700 mm x 1000 mm

A 2 420 mm x 594 mm

B 2 500 mm x 700 mm

A 3 297 mm x 420 mm

B 3 350 mm x 500 mm

A 4 210 mm x 297 mm

B 4 250 mm x 350 mm

A 5 148 mm x 210 mm

B 5 175 mm x 250 mm

A 6 105 mm x 148 mm

B 6 125 mm x 175 mm

C 0 917 mm x 1297 mm

C 4 229 mm x 354 mm

C 1 648 mm x 917 mm

C 5 162 mm x 229 mm

C 2 458 mm x 648 mm

C 6 114 mm x 162 mm

C 3 324 mm x 458 mm

4.7.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie są elementy aparatu analogowego?

Jakie jest zastosowanie optyki w fotografii?

Jaka jest zasada działania aparatu analogowego?

Jak robi się zdjęcie za pomocą aparatu analogowego?

Jak wywołać zdjęcie z aparatu analogowego?

W jaki sposób dokonuje się powiększenia zdjęcia?

Jaka jest budowa aparatu cyfrowego?

Jak jest zasada działania aparatu cyfrowego?

4.7.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przygotuj prezentację dotyczącą wykorzystania optyki w fotografii i poligrafii.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

wyszukać materiał do prezentacji,

przygotować notatki do slajdów,

przygotować prezentację,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

materiał nauczania,

−

stanowisko komputerowe z łączem internetowym

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Zaprezentuj podobieństwa i róŜnice w budowie i funkcjonowaniu aparatu analogowego

i cyfrowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

odnaleźć materiały dotyczące budowy aparatów fotograficznych,

wyszukać podobieństwa w budowie i funkcjonowaniu,

wyszukać róŜnice w budowie i funkcjonowaniu,

uruchomić odpowiednie oprogramowanie,

zrzucić film z zastosowaniem odpowiedniego montaŜu,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

materiał dotyczący aparatów fotograficznych,

−

filmy szkoleniowe, plansze, slajdy, przeźrocza,

−

aparat fotograficzny analogowy,

−

aparat fotograficzny cyfrowy,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor.

Ćwiczenie 3

Przygotuj prezentację dotyczącą zasady wywoływania zdjęć robionych aparatem

analogowym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

wyszukać w Internecie materiał do prezentacji,

przygotować materiał do prezentacji,

przygotować prezentację,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor, aparat analogowy.

Ćwiczenie 4

Wykonaj zdjęcia aparatem analogowym i cyfrowym, wywołaj zdjęcie aparatem

analogowym i wydrukuj zdjęcie zrobione aparatem cyfrowym. Dokonaj ich porównania,
wypisz zalety i wady kaŜdego z nich.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

wykonać zdjęcia,

wywołać zdjęcie z aparatu analogowego,

zrzucić na dysk i wydrukować zdjęcia z aparatu cyfrowego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

porównać zdjęcia,

wypisać wady i zalety fotografii analogowej i cyfrowej,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

komputery z oprogramowaniem specjalistycznym,

−

urządzenia peryferyjne: drukarki, skaner stacjonarny, ploter tnący,

−

programy graficzne,

−

aparaty fotograficzne, w tym cyfrowe,

−

statywy, stojaki,

−

ciemnia fotograficzna,

−

powiększalniki,

−

kuwety, koreksy,

−

odczynniki chemiczne,

−

suszarki zdjęć, baseny do płukania odbitek,

−

sprzęt komputerowy,

−

sprzęt pomocniczy (papier fotograficzny),

−

rodki techniczne: rzutnik, powiększalnik, stół podświetlany.

4.7.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

zastosować w praktyce definicje i wyraŜenia z dziedziny optyki?

przedstawić wykorzystanie optyki w fotografii i poligrafii?

przedstawić budowę i zasady działania aparatu analogowego?

przedstawić budowę i zasady działania aparatu cyfrowego?

wykonać zdjęcie aparatem analogowym?

przygotować sprzęt i materiały do wywołania zdjęcia?

wywołać zdjęcie?

powiększyć i wysuszyć zdjęcie?

wykonać zdjęcie aparatem cyfrowym ?

10)

zastosować wiedzę w praktyce?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.8. Fotografowanie, kompozycja obrazu, fotografia w reklamie

4.8. Materiał nauczania

Kompozycja fotograficzna to inaczej rozplanowanie przestrzenne obiektów w kadrze

z uwzględnieniem rodzaju planu, sposobu ustawienia aparatu i innych elementów, od których
zaleŜy oddziaływanie estetyczne i dramaturgiczne warstwy wizualnej.

KaŜda fotografia powinna być efektem naszej wcześniej przemyślanej koncepcji, czyli

wszystkie elementy zdjęcia i jego wygląd powinien powstać najpierw w naszej wyobraźni.
Fotografujący powinien wiedzieć jaki cel chce osiągnąć i co przedstawić, lub jakie przesłanie
ma nieść dana fotografia.

Do prawideł kompozycyjnych zaliczają się zasady: złotego podziału i mocnych punktów

w obrazie. Teorię złotego podziału odcinka wprowadził Euklides twierdząc, Ŝe „ odcinek jest
wówczas podzielony na dwa mniejsze odcinki z zachowaniem złotej proporcji, gdy mniejszy
odcinek ma się tak do większego, jak większy do całości.” Twierdzenie to stanowi podstawę
znalezienia proporcji między wysokością i szerokością prostokąta, jak równieŜ klasycznych
proporcji miedzy bryłami kompozycji plastycznych i ich rozmieszczeniem na płaszczyźnie
lub przestrzeni.

W fotografii wystarczy podział pola obrazu na 9 lub 25 pól równych sobie wielkością.

Dzięki takiemu podziałowi pola znaleźć moŜemy na nim tzw. mocne punkty. Istnieją trzy
takie podziały. Jedna z nich zakłada przecięcie obrazu czterema liniami, dwiema pionowymi
i dwiema poziomymi. Zdjęcie zazwyczaj mamy podzielone na trzy równe części zarówno
w pionie jak i w poziomie. Złoty podział przewiduje podobnie jak poprzednio równieŜ cztery
linie, z tym, Ŝe odcinki podziału nie są równe

Trzeci sposób polega na podziale prostokątnego kadru przekątną i poprowadzeniu od niej

dwóch prostych prostopadłych do pozostałych wierzchołków

Rys. 2,3. Złote proporcje kadru fotograficznego (czerwone punkty to tzw. „mocne punkty"; umieszczone w nich

obiekty bardziej przyciągają wzrok odbiorcy). [ww.abc.gospodyni.pl]

Umieszczenie obiektu w jednym z tych punktów prezentowanych na rysunkach

gwarantuje rozpoznanie przez obserwatora głównego motywu naszego obrazu. NaleŜy jednak
pamiętać, Ŝe wykorzystujemy tylko jeden punkt, poniewaŜ jeśli wykorzystamy więcej
punktów oglądający będzie błądził wzrokiem od jednego punktu do drugiego nie wiedząc co
wybrać.

Sposób, w jaki przedstawimy fotografowany temat zaleŜy od wielu czynników

Pierwszym  z  nich  jest  motyw.  Poprawna  interpretacja  kompozycyjna  poszczególnych
motywów  zaleŜy  od  umiejętności  i  spostrzegawczości  autora.  Powinien  on  znaleźć  motyw
oddzielić  go  od  obojętnego  otoczenia  i  naleŜycie  go  skomponować,  czyli  tak  rozłoŜyć  jego
części  w  ramach  obrazu,  aby  zespół  linii  i  plam  był  miły  dla  oka,  a  dobrane  oświetlenie
stapiało poszczególne części motywu w jedną, pełną plastyki i ekspresji całość.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Istnieją trzy rodzaje kadru: poziomy prostokątny, pionowy prostokątny, kwadratowy.

JeŜeli fotografujemy podłuŜny pionowy obiekt lepiej jest wykorzystać kadr pionowy, jeŜeli
obiekt jest rozciągnięty w poziomie kadr poziomy. Kierunek kadru wpływa teŜ na dynamikę
zdjęcia i ukazuje kierunek ruchu.

Patrząc przez wizjer moŜna wyodrębnić trzy plany. Plan pierwszy, drugi i tło. Pierwszy

plan  tworzą  wszystkie  obiekty  znajdujące  się  blisko  aparatu  –  skupia  się  najpierw  uwaga
fotografującego. Za nim jest plan drugi, który rozciąga się aŜ do tła. Jest to pierwotny układ,
który  moŜe  być  modyfikowany  zaleŜnie  od  tematu  np.  przy  portrecie  wyróŜniamy  plan
pierwszy  i  tło.  Przy  pejzaŜu  stosuje  się  tzw.  przedplan,  czyli  przedmiot  znajdujący  się
najbliŜej  aparatu,  nieistotny  w  porównaniu  z  innymi  elementami  fotografii,  lecz  waŜny  dla
ogólnego  wraŜenia  poniewaŜ  przyciąga  wzrok,  który  następnie  wędruje  na  główny  motyw.
Specyficznym  rodzajem  przedplanu  jest  obramowanie  zdjęcia,  tworzone  przez  wszelkiego
rodzaju  okna,  bramy,  drzwi  i  inne  elementy.  Obramowanie  wzbogadza  zdjęcie
kompozycyjne,  ale  nie  zawsze  pasuje  i  nie  moŜna  stosować  go  na  siłę.  Wykorzystuje  się  je
często w fotografowaniu architektury np. budowla otoczona ramką liści drzew.

Bardzo waŜnym planem jest tło. Tło nie powinno odwracać uwagi od głównego obiektu

powinno  podkreślać,  to  co  chcemy  pokazać  Często  bywa  tak,  Ŝe  fotografujemy  jakiś  obiekt
i nie  zwracamy  uwagi,  Ŝe  naszym  tłem  jest  jakiś  napis  na  murze,  lub  coś  nie  estetycznego.
Sposobem  na  to  moŜe  być  umiejętne  uŜycie  głębi  ostrości.  Właściwy  dobór  tła  jest
podstawowym warunkiem udanego zdjęcia.

Fotografia moŜe być teŜ nietrafnie skomponowana przez złe zrównowaŜenie cięŜaru

którejś ze stron wtedy oglądający ma wraŜenie, Ŝe obraz „leci” w którąś stronę. Obraz jest
jakby przedzielony na pół i widz nie wie na której części się skupić.

Biorąc pod uwagę, Ŝe w naszej kulturze czytamy i piszemy od lewej do prawej wynika

waŜny  dla  fotografa  szczegół.  UwaŜa  się,  Ŝe  obiekt  przedstawiony  w  taki  sposób,  Ŝe  jego
przód  skierowany  jest  w  prawą  stronę,  gdzieś  wyrusza,  dokądś  zmierza.  A  jeśli  ruch
ukierunkowany  jest  w  lewo,  to  wraca.  Szczególnie  waŜne  jest  to  fotografując  obiekty
w ruchu.  Jeśli  zatem  chcemy  podkreślić  wagę  jakiegoś  elementu  umieśćmy  go  w  którymś
z mocnych punktów po lewej stronie.

Zdjęcie powinno być tak skomponowane, aby nic nie odwracało uwagi od głównego

motywu,  który  chcemy  pokazać.  Temat  powinien  być  czytelny  i  jednoznaczny  a  inne
elementy  powinny  tylko  podkreślać  temat,  charakter  i  uwypuklać  go  a  nie  odciągać  wzroku
oglądającego.

W świecie profesjonalnych fotografów uŜywa się kilku specyficznych określeń

dotyczących kompozycji zdjęcia np. mówi się, Ŝe zdjęcie jest "za cięŜkie" albo "przechyla
się" na którąś ze stron.

Zasadą jest, Ŝe temat główny zdjęcia powinien posiadać największą "cięŜkość"

kompozycyjną.

Rys. 4. Kompozycja niepoprawna – lewy dolny róg jest zbyt "cięŜki".

[http://g1.idg.pl/zoom/grafika/2005/7/22/18.jpg]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 5. Kompozycja poprawna – równowaga obrazu została zachowana.

[http://g1.idg.pl/zoom/grafika/2005/7/22/18.jpg']

MoŜna ją uzyskać, przedstawiając fotografowany przedmiot jako największy

w porównaniu z innymi elementami (oczywiście oprócz tła, które zajmuje często największą
przestrzeń). Istnieje równieŜ inny sposób.

Aby pokazać widzowi temat główny fotografii, moŜemy posłuŜyć się wartościami

tonalnymi  zdjęcia.  JeŜeli  na  jasnym  tle  umieścimy  jedną  czarną  i  jedną  szarą  figurkę,  to
uwagę widza będzie zwracała ta czarna i odwrotnie – na czarnym tle "cięŜkie" będą elementy
jasne.  Oprócz  opisanych  powyŜej  czynników  na  "cięŜkość"  zdjęcia  wpływa  równieŜ  kształt
fotografowanych  przedmiotów.  JeŜeli  sfotografujemy  budynek,  który  umieszczony  jest
pomiędzy innymi domami, to nie będzie on mocno zwracającym uwagę elementem. Ten sam
budynek  sfotografowany  pomiędzy  drzewami  będzie  sprawiał  wraŜenie  "cięŜkiego".
Przedmioty, które na fotografii są odwzorowane ostro, bardziej przyciągają nasz wzrok, niŜ te
poza  obszarem  głębi  ostrości.  Dlatego  Ŝaglówka  na  tle  nieba  jest  elementem  mocniejszym,
aniŜeli nieostra plama obłoku.

Udane zdjęcie to takie, które jest nie tylko poprawnie skomponowane, ale równieŜ

nienaganne pod względem technicznym.

Fotografując umieszczamy na płaszczyźnie naszego obrazu najczęściej przedmioty

trójwymiarowe,  które  znajdują  się  w  przestrzeni.  Niestety  zdjęcie  jest  płaskie.  Istnieją  dwa
sposoby  na  uzyskanie  efektu  trójwymiarowego.  Pierwszym  z  nich  jest  perspektywa
geometryczna.  Polega  ona  na  tym,  Ŝe  przedmioty  znajdujące  się  dalej  na  zdjęciu  mają
mniejszy rozmiar od tych usytuowanych bliŜej. Drugi ze sposobów jest związany z faktem, Ŝe
elementy  znajdujące  się  daleko  są  bardziej  zamglone  i  mniej  kontrastowe  od  tych  najbliŜej
oglądającego.

JeŜeli więc wszystkie elementy budujące obraz umieścimy w jednakowej odległości od

aparatu,  to  perspektywicznie  zdjęcie  teŜ  będzie  płaskie.  Natomiast,  gdy  jedne  przedmioty
będą  blisko,  a  kolejne  daleko,  to  oglądający  porównując  ich  wielkość  będzie  miał  wraŜenie
przestrzeni, a często i odległości, jaka dzieliła fotografującego od tematu zdjęcia. Zazwyczaj
przy takim układzie kompozycyjnym temat główny nie znajduje się na pierwszym, a dalszym
planie.  Element  pierwszoplanowy  słuŜy  tylko  do  nadania  przestrzenności.  NaleŜy  pamiętać,
by  nie  odwracał  on  uwagi  i  nie  zasłaniał  tematu  głównego.  Przy  fotografowaniu  krajobrazu
np.  pień  drzewa,  przy  zdjęciach  architektury  jakiś  fragment:  balustrada,  latarnia,  rzeźba.
Zwróćmy  uwagę,  by  nie  był  on  zbyt  jasny  i  kontrastowy,  poniewaŜ  w  połączeniu  go
z ciemnym  tematem  zdjęcia  nie  uzyskamy  poprawnej  kompozycji  –  jasne  plamy  będą
rozpraszać oglądającego.

Najczęściej robiąc zdjęcia trzymamy aparat na wysokości naszych oczu, co powoduje, Ŝe

uzyskujemy  na  fotografii  perspektywę  naturalną,  czyli  rejestrujemy  obraz  tak,  jak  widzimy.
Istnieją  trzy  podstawowe  sposoby  fotografowania  –  pokazanie  przedmiotu  z  góry  (np.  gdy
trzymamy aparat na wyciągniętych rękach nad głową), z dołu (np. gdy połoŜymy cyfrówkę na
ziemi)  i  z  poziomu  wysokości  oczu  fotografującego.  DuŜo  moŜna  zmienić  w  charakterze
obrazu  poprzez  odpowiednie  wykorzystanie  tych  trzech,  jakŜe  róŜnych  punktów  widzenia.
Przy  komponowaniu  zdjęć  dobrze  jest  wykorzystać  róŜne  optyki  szerokokątną  lub
standardową. JeŜeli fotografujemy aparatem z szerokokątnym obiektywem osobę, która siedzi
i  zwrócona  jest  twarzą  i  nogami  w  naszym  kierunku,  przyjmiemy,  Ŝe  zdjęcie  wykonamy
trzymając  aparat blisko ziemi, a wykonując je podejdziemy blisko modelki, okaŜe się, Ŝe na

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

fotografii powstaną silne przerysowania, w efekcie, czego kolana pozującej nam dziewczyny
zostaną  zarejestrowane  jako  nienaturalnie  duŜe  w  stosunku  do  jej  twarzy.  Stanie  się  tak
dlatego,  Ŝe  obrazy  przedmiotów  znajdujących  się  bliŜej  są  proporcjonalnie  większe  od  tych
połoŜonych  dalej  na  zdjęciu.  Oczywiście  niekorzystnym  przerysowaniom  moŜemy  zaradzić,
odsuwając  się  kilka  kroków  od  modelki,  wówczas  zachowamy  naturalne  proporcje  ciała.
JeŜeli  wysokość  przedmiotu  przekracza  jego  szerokość,  stosujemy  układ  pionowy.
W odwrotnym przypadku – poziomy

Zazwyczaj pierwszym krokiem w nauce fotografowania jest opanowanie podstawowych

zagadnień  technicznych.  Kiedy  juŜ  potrafimy  odpowiednio  ustalać  ekspozycję,  dobierać
właściwy  balans  bieli  do  warunków  oświetlenia  i  nie  mamy  Ŝadnych  problemów
z poprawnym ustawianiem ostrości, to trzeba pójść krok dalej i popracować nad odpowiednią
kompozycją  fotografii.  Dobre  kompozycyjnie  zdjęcie  powinno  mieć  tylko  jeden  temat
główny.

Symetryczny układ na zdjęciu uzasadniony jest w przypadku, gdy fotografujemy

przedmioty, w których istocie tkwi symetria, np. budynki. Pamiętajmy o tym, Ŝe zdjęcia tak
zakomponowane mają charakter statyczny.

WaŜną rolę w kompozycji ujęcia odgrywa kolor. W przypadku wielobarwnych tematów

bardzo trudno jest przekazać główną myśl. JeŜeli więc jesteśmy w miejscu, w którym z kaŜdej
strony umieszczone są wielobarwne reklamy, kolorowe fasady kamienic i intensywne barwy
ubrań  przechodniów,  to  warto  zacząć  fotografować  w  czerni  i  bieli  lub  kolory  zdjęcia
zamienić  na  skalę  szarości  w  programie  graficznym.  JeŜeli  fotografujemy  scenę,  w  której
przewaŜają  tylko  dwa  kolory  to  po  podciągnięciu  nasycenia  i  kontrastu  uzyskany  na  takich
dwubarwnych  fotografiach  efekt  powinien  przypominać  obrazki  rodem  z  bajki.  Natomiast
przekonwertowanie  tych  ujęć  na  czarno-białe  jest  z  góry  skazane  na  niepowodzenie,
poniewaŜ purpurowy i zielony w skali szarości są łudząco do siebie podobne.

Obserwując sceny filmowe, moŜna nauczyć się jednej rzeczy – prawidłowego

kadrowania portretów i sytuowania postaci w przestrzeni.

Wielu fotografów potrafi wykonać przepiękne zdjęcia krajobrazowe. Prosta reguła

dotycząca  tego  typu  zdjęć  mówi  o  umieszczeniu  linii  horyzontu  nisko  (1/3  zdjęcia)  lub
wysoko  (na  poziomie  2/3  zdjęcia).  Umieszczenie  jej  w  środku  kadru  wpływa  na  harmonię
zdjęcia  i  przydaje  się,  gdy  zaleŜy  nam  na  ukazaniu  spokojnego  pejzaŜu.  Dobre  zdjęcie
krajobrazowe  to  takie,  które  przyciąga  uwagę  oglądającego  ciekawym  układem  chmur  lub
niebanalnym ukazaniem ziemi, morza czy skał.

Najczęściej nie da się pogodzić tych dwóch tematów. Chcąc wyeksponować chmury,

zdjęcie  naleŜy  skadrować,  tak  by  horyzont  znajdował  się  nisko.  JeŜeli  pokazujemy  odbicia
w tafli  jeziora,  panoramę  gór  lub  szachownicę  pól,  to  najkorzystniej  jest  "unieść"  linię
horyzontu wysoko. W obydwu przypadkach warto zwrócić uwagę na to, by była ona prosta.

Nie tylko pierwszy plan, ale równieŜ tło stanowi bardzo waŜną składową fotografii.

Łatwo zepsuć np. dobry portret złym dobraniem tła. Fotografując z uŜyciem przysłony f/2.8,
f/4 jesteśmy w stanie mocno zaakcentować temat główny, a rozpraszające elementy tła ukryć
w obszarze nieostrości. Jedna uwaga – jeŜeli temat zdjęcia nie znajduje się w centrum kadru
to sprawdźmy dokładnie czy autofokus poprawnie nastawił ostrość.

4.8.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie jest zastopowanie kompozycji do wykonywania fotografii?

Jakie znasz zasady kompozycyjne?

Jakie są czynniki, od których zaleŜy przedstawienie fototografowanego tematu?

Jakie wyróŜniamy rodzaje kadru?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jakie wyróŜniamy rodzaje planów?

Jakie zastosowanie w fotografii ma tło?

W jaki sposób fotografuje się martwą naturę?

W jaki sposób fotografuje się pejzaŜe?

W jaki sposób fotografuje się ludzi?

4.8.3 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sfotografuj martwą naturę w świetle dziennym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

dobrać właściwy punkt widzenia,

dobrać właściwą odległość od przedmiotu,

odnaleźć punkty przyciągające wzrok,

dobrać obiektyw do wykonania zdjęcia,

dobrać głębię ostrości do obiektywu,

zrobić i wywołać zdjęcie,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

aparaty fotograficzne, w tym cyfrowe,

−

statywy, stojaki,

−

obiektywy, światłomierze,

−

zestawy oświetleniowe,

−

elementy scenograficzne do aranŜacji sesji zdjęciowych.

Ćwiczenie 2

Sfotografuj postać ludzką w plenerze i we wnętrzu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

dobrać plener lub scenografię do zdjęć,

przygotować modela do zdjęć,

dobrać oświetlenie,

dobrać właściwy punkt widzenia,

dobrać właściwą odległość od przedmiotu,

odnaleźć punkty przyciągające wzrok,

dobrać obiektyw do wykonania zdjęcia,

dobrać głębię ostrości do obiektywu,

10)

zrobić i wywołać zdjęcie,

11)

przedstawić rezultat ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

aparaty fotograficzne, w tym cyfrowe,

−

statywy, stojaki,

−

obiektywy, światłomierze,

−

zestawy oświetleniowe,

−

elementy scenograficzne do aranŜacji sesji zdjęciowych.

Ćwiczenie 3

Sfotografuj przedmioty w atelier.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

dobrać scenografię do przedmiotu fotografowanego,

przygotować przedmiot do zdjęć,

dobrać oświetlenie,

dobrać właściwy punkt widzenia,

dobrać właściwą odległość od przedmiotu,

odnaleźć punkty przyciągające wzrok,

dobrać obiektyw do wykonania zdjęcia,

dobrać głębię ostrości do obiektywu,

10)

zrobić i wywołać zdjęcie,

11)

przedstawić rezultat ćwiczenia.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

aparaty fotograficzne, w tym cyfrowe,

−

statywy, stojaki,

−

obiektywy, światłomierze,

−

zestawy oświetleniowe,

−

elementy scenograficzne do aranŜacji sesji zdjęciowych.

Ćwiczenie 4

Wykonaj portret w atelier i w plenerze.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

dobrać plener lub scenografię do zdjęć,

przygotować do zdjęć,

dobrać oświetlenie,

dobrać właściwy punkt widzenia,

dobrać właściwa odległość od przedmiotu,

odnaleźć punkty przyciągające wzrok,

dobrać obiektyw do wykonania zdjęcia,

dobrać głębię ostrości do obiektywu,

10)

zrobić zdjęcie,

11)

przedstawić rezultat ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

aparaty fotograficzne, w tym cyfrowe,

−

statywy, stojaki,

−

obiektywy, światłomierze,

−

zestawy oświetleniowe,

−

elementy scenograficzne do aranŜacji sesji zdjęciowych.

Ćwiczenie 5

Wykonaj serię zdjęć reklamowych produktu w róŜnym oświetleniu i w róŜnych ujęciach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

dobrać plener lub scenografię do zdjęć,

przygotować przedmiot do zdjęć,

dobrać oświetlenie,

dobrać właściwy punkt widzenia,

dobrać właściwą odległość od przedmiotu,

odnaleźć punkty przyciągające wzrok,

dobrać obiektyw do wykonania zdjęcia,

dobrać głębię ostrości do obiektywu,

10)

zrobić zdjęcie,

11)

przedstawić rezultat ćwiczenia.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

aparaty fotograficzne, w tym cyfrowe,

−

statywy, stojaki,

−

obiektywy, światłomierze,

−

zestawy oświetleniowe,

−

elementy scenograficzne do aranŜacji sesji zdjęciowych.

Ćwiczenie 6

Wywołaj negatywy zrobionych zdjęć. Pod powiększalnikiem dokonaj kadrowania

wybranych zdjęć. Do wybranych zdjęć wykonaj odbitki pozytywowe. Dokonaj jakościowej
oceny wywołanych zdjęć i ich przydatności do celów reklamowych

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

przygotować materiał do wywołania,

przygotować stanowisko pracy i odczynniki do wywołania,

wywołać zdjęcie,

dokonać kadrowania wybranych zdjęć,

wykonać odbitki pozytywowe wybranych zdjęć,

wysuszyć zdjęcia i dokonać ich oceny pod kątem ich przydatności do reklamy,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

ciemnia fotograficzna.

−

powiększalniki.

−

kuwety, koreksy.

−

odczynniki chemiczne.

−

suszarki zdjęć, baseny do płukania odbitek.

−

rodki techniczne: rzutnik, powiększalnik, stół podświetlany.

4.8.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

wykorzystać zasady kompozycji w fotografowaniu?

przygotować sprzęt i otoczenie do zrobienia fotografii?

dobrać plan do zdjęcia?

dobrać tło do zdjęć?

przygotować oświetlenie do zdjęć?

zrobić dobre zdjęcie?

zastosować wiedzę w praktyce?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.9. Komputerowa obróbka fotografi

4.9.1. Materiał nauczania

Wykonywanie zdjęć w tradycyjny sposób składa się z następujących etapów:

−

naświetlenie materiału w aparacie fotograficznym,

−

wywołanie negatywu,

−

wykonanie odbitek.

Digitalizacja analogowych obrazów równieŜ dzieli się na etapy:

−

skanowanie (z filmu lub odbitki),

−

obróbka komputerowa,

−

wydruk (drukarka atramentowa, termosublimacyjna) lub digilab.
Aby wprowadzić zdjęcie do komputera, naleŜy uŜyć skanera, którego zasadę działania

omawialiśmy  juŜ  wcześniej.  Skanować  moŜemy  odbitkę  albo  film  (negatyw  lub  slajd).
W  pierwszym  wypadku  wystarczy  zwykły  skaner  płaski.  Drugi  sposób  wymaga  bardziej
skomplikowanego skanera.

Kiedy obraz pojawi się na ekranie, zwykle wymaga korekty, dzięki której stanie się

atrakcyjniejszy  i  będzie  się  lepiej  prezentował  na  późniejszym  wydruku  lub  na  odbitce
z digilabu,  urządzenia  wykonującego  odbitki  z  plików  graficznych  na  papierze
fotograficznym.

W przypadku aparatów cyfrowych po wykonaniu zdjęcia, kolejnym etapem jest

przekazanie  plików  z  nośnika  aparatu  (kart  pamięci  SmartMedia,  CompactFlash  lub
MemoryStick itp.) na twardy dysk komputera. Fotografie z aparatów cyfrowych zwykle nie są
doskonałe  i  na  ogół  wymagają  korekty  tonalnej  czy  ostrości  oraz  zwykłego  kadrowania.
Bardzo  często  obszar  kadru  na  wizjerze  podglądu  LCD  aparatu  cyfrowego  jest  mniejszy  od
rzeczywiście  rejestrowanego.  W  związku  z  tym  w  kadrze  mogą  się  pojawiać  niepoŜądane
elementy, których podczas fotografowania nie byłeś w stanie zobaczyć i trzeba je usunąć za
pomocą  oprogramowania  do  edycji  obrazu.  Tak  jak  w  przypadku  fotografii  skanowanych,
naleŜy  wprowadzić  wszelkie  inne  korekty  obrazu,  które  uznasz  za  niezbędne.  Drukowanie
zdjęć odbywa się na tych samych zasadach co zeskanowanych zdjęć tradycyjnych.

Fotografia wprowadzona do komputera – za pomocą skanera czy karty pamięci aparatu

cyfrowego zazwyczaj zostaje poddana obróbce w programie graficznym.

Na ogół po zeskanowaniu fotografia powinna być odwrócona o kilka stopni – moŜe się

bowiem  zdarzyć,  Ŝe  odbitka  została  umieszczona  w  skanerze  trochę  nierówno.  Wówczas  za
pomocą  narzędzi  programu  graficznego  naleŜy  obrócić  kadr,  korzystając  z  opcji  Rotate.
W  programie  Paint  Shop  Pro  lub  innym  trzeba  wybrać  polecenia  Image  |  Rotate  i  ręcznie
ustawić  liczbę  stopni  obrotu,  natomiast  w  Photoshopie  wybierz  Image  |  Rotate  Canvas
| Arbitrary. W obu przypadkach trzeba określić kierunek obrotu (w Photoshopie CW to obrót
w prawo,  a  CCW  –  w  lewo).  Programy  graficzne  posiadają  narzędzia  do  kadrowania  Crop
Tool,  za  pomocą  których  zaznaczyć  moŜemy  cały  kadr  (zdjęcie  musi  być  otwarte  w  całym
oknie), następnie ustawić kursor poza kadrem.  Zmienia się on wówczas w strzałkę. Ruchem
myszy,  jednocześnie  naciskając  lewy  przycisk,  moŜna  obrócić  kadr  o  dowolny  kąt.
W zrobionych  zdjęciach  za  pomocą  programów  istnieje  moŜliwość  oczyszczania  obrazu
z pyłków,  które  zostały  zeskanowane  wraz  ze  zdjęciem  (drobiny  kurzu  są  szczególnie
widoczne  na  skanach  slajdów  czy  negatywów).  SłuŜy  do  tego  narzędzie  przeznaczone  do
kopiowania  fragmentów  obrazu  –  w  Paint  Shop  Pro  Clone  Brush,  w  Photoshopie  Rubber
Stamp  Tool),  dostępne  na  pasku  wyboru  narzędzi.  Zaznaczyć  naleŜy  nim  fragment  leŜący
najbliŜej zabrudzonego miejsca i skopiować go w miejsce, gdzie została wskanowana drobina
kurzu. W Paint Shop Pro zaznaczyć fragment, klikając prawym przyciskiem myszy, 72

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

a kopiując, ustawić kursor na zanieczyszczonym miejscu i klikając lewym przyciskiem.

W Photoshopie zaznaczyć naleŜy fragment, naciskając jednocześnie klawisz [Alt]
i prawy przycisk myszy, a kopiujesz, uŜywając tylko prawego przycisku myszy.

Kolejne czynności moŜliwe do wykonania przy obróbce zdjęć to korekta tonalna

i kolorystyczna obrazu, opisana w części poświęconej skanowaniu. Funkcje tam wymienione
działają w programach do obróbki grafiki tak samo jak w interfejsach TWAIN. Korekcja tego
typu bywa potrzebniejsza, gdy TWAIN skanera nie umoŜliwił jej na etapie skanowania
wstępnego lub, gdy obraz pochodzi z aparatu cyfrowego.

Kolory regulować moŜna po wybraniu Colors | Adjust | Color Balance (Paint Shop Pro) oraz

Image | Adjust | Color Balance (Photoshop). Po korekcie tonalnej i barwnej moŜemy poprawić jego
nasycenie(saturation). MoŜemy zwiększyć nasycenie barw lub skorygować je tak, Ŝe obraz staje się
czarno-biały. Chcąc skorygować nasycenie barw, naleŜy wybrać Colors | Adjust
| Hue/Saturation/Lightness (Paint Shop Pro) lub Image | Adjust | Hue/Saturation (Photoshop).

Programy graficzne umoŜliwiają wyostrzenie elektronicznego obrazu, oczywiście do

pewnego  stopnia.  SłuŜą  do  tego  narzędzia:  Sharpen,  Unsharp  Masking  czy  Sharpen  Edges.
Jeśli  moŜna  regulować  stopień  wyostrzenia  (tak  jak  w  wypadku  ostatnich  dwóch  narzędzi),
nie przesadzaj z jego intensywnością. Narzędzie słuŜące do wyostrzenia obrazu dostępne jest
po  wybraniu  Effects  |  Sharpen  |  Sharpen  lub  Unsharp  Mask...  (Paint  Shop  Pro)  oraz  Filter
| Sharpen | Sharpen, Sharpen Edges (wyostrzanie krawędzi) lub Unsharp Mask... (Photoshop).
Wszystkie  wymienione  wyŜej  czynności  moŜna  wykonywać  w  odniesieniu  tak  do  całego
obrazu,  jak  do  jego  fragmentów.  Do  zaznaczania  obszarów  kadru,  które  powinny  być
zmodyfikowane, słuŜą narzędzia Lasso czy RóŜdŜka. MoŜna nimi zaznaczyć fragment, który
na  przykład  chcesz  rozjaśnić  lub  zmienić  kolor.  RóŜdŜka  słuŜy  do  zaznaczania  obszarów
"gładkich",  czyli  o  podobnej  barwie  i  jasności,  na  przykład  niebo.  Narzędzia  te  dostępne  są
w obu programach na palecie wyboru narzędzi.

JeŜeli zdjęcie wygląda tak, jak sobie Ŝyczy autor i jest gotowe do wydruku, naleŜy

zastanowić się, w jaki sposób je zachować i wykorzystać:

−

w Internecie (na stronach WWW oraz do przesyłania e-mailem)

−

w komputerowym albumie lub prezentacji multimedialnej (wyświetlać za pomocą
rzutnika multimedialnego),

−

do wydruku domowego na drukarce atramentowej,

−

wywołując w digilabie (w duŜym uproszczeniu jest to połączenie tradycyjnej maszyny do
wykonywania odbitek fotograficznych, minilabu, z modułem emitującym obraz
pochodzącym z pliku graficznego),

−

do publikacji w prasie drukowanej (codziennej i magazynach).
W zaleŜności od przeznaczenia fotografii, naleŜy ustalić odpowiednią rozdzielczość,

wielkość, a takŜe format pliku, w którym zostanie zapisana. Parametry związane z wielkością
i  rozdzielczością  obrazu  moŜna  ustawić  po  wybraniu:  Image  |  Resize  |  Actual  (Paint  Shop
Pro) oraz Image | Image Size (Photoshop).

4.9.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie czynności naleŜy moŜna wykonać za pomocą programów do graficznej obróbki
zdjęć?

W jaki sposób odbywa się przesyłanie zdjęć z aparatu cyfrowego do komputera?

W jaki sposób moŜna obrócić zdjęcie?

W jaki sposób usuwamy tzw. drobiny kurzu?

W jaki sposób dokonujemy obróbki tonalnej i kolorystycznej fotografii?

W jaki sposób zapisujemy obrazy?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.9.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z programu Photoshop, Corel PhotoPaint, Paint Shop Pro lub innego

programu do grafiki wykonaj maskę kolorów mapy bitowej z umieszczeniem pod spodem
obiektu o wypełnieniu radialnym. Do wykonania ćwiczenia zastosuj filtry do obróbki mapy
bitmapowej.

Rysunek do ćwiczenia 1

[http://www.galeria.psdmag.org/displayimage.php?album=lastup&cat=15&pos=14]

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

wgrać do komputera zdjęcie do obróbki,

uruchomić odpowiednie oprogramowanie,

wykonać maskę kolorów mapy bitowej,

wykorzystać wybrane efekty specjalne,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

karta ćwiczenia,

−

materiał filmowy,

−

oprogramowanie do obróbki fotografii cyfrowej,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Wykorzystaj efekty graficzne do przygotowania zdjęcia wg wzoru. Wykorzystaj wybrany

program komputerowy.

Rysunek do ćwiczenia 2

[http://www.galeria.psdmag.org/displayimage.php?album=lastup&cat=13&pos=9]

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

wgrać do komputera zdjęcie do obróbki,

uruchomić odpowiednie oprogramowanie,

wykorzystać wybrane efekty specjalne,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

karta ćwiczenia,

−

materiał filmowy,

−

oprogramowanie do obróbki fotografii cyfrowej,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor.

Ćwiczenie 3

Wykorzystując dostępne narzędzia obróbki fotografii sformatuj obraz wg. poniŜszego

wzoru.

Rysunek do ćwiczenia 3

[http://www.galeria.psdmag.org/displayimage.php?album=lastup&cat=13&pos=14]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

wgrać do komputera zdjęcie do obróbki,

uruchomić odpowiednie oprogramowanie,

wykorzystać wybrane efekty specjalne,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

karta ćwiczenia,

−

materiał filmowy,

−

oprogramowanie do obróbki fotografii cyfrowe,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor.

Ćwiczenie 5

Mając do dyspozycji format A4 wyszukaj fotografię akcji, nadaj jej tytuł, połącz tekst

z obrazem zachowując zgodność kierunków, dopasuj nagłówek. Powtórz ćwiczenie
dopasowując styl bezszeryfowego kroju pisma do nastroju, jakie tworzy zdjęcie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

odszukać odpowiednie zdjęcie akcji,

dopasować tekst do zdjęcia,

zachować zgodność kierunków,

dopasowac nagłówek,

skopiowac efekt pracy i wkleić do nowego pliku,

zmienic zdjęcie,

dopasować styl bezszeryfowego kroju pisma do nastroju zdjęcia,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

kartę ćwiczenia,

−

program graficzny,

−

oprogramowanie do obróbki fotografii cyfrowej,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor.

4.9.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

poddać obróbce komputerowej materiał fotograficzny?

wykonać efekty specjalne w trakcie obróbki?

zastosować efekty plastyczne do obróbki zdjęcia?

zastosować filtry w obróbce zdjęć?

posługiwać się oprogramowaniem do cyfrowego przetwarzania obrazu?

zastosować wiedze w praktyce?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.10. Przygotowanie tekstu do drukowania

4.10.1. Materiał nauczania

Mimo Ŝe samodzielnie przygotowywany projekt, oglądany na ekranie komputera,

wygląda  wspaniale,  otrzymany  materiał  z  drukarni  nie  zawsze  odpowiada  naszym
oczekiwaniom.  Zdarza  się  bowiem,  Ŝe  zapominamy  o  róŜnorodności  procesów
technologicznych,  jakim  poddawany  jest  projekt  podczas  przechodzenia  z  informacji
elektronicznej  na  klisze  poligraficzne.  Aby  uniknąć  rozczarowań,  a  niekiedy  równieŜ
zaoszczędzić  czas  i  pieniądze,  warto  poświęcić  więcej  uwagi  właściwemu  przygotowaniu
materiałów przed oddaniem ich do naświetlania w studiach usług poligraficznych, a następnie
do druku na maszynach drukarskich.

W procesie druku offsetowego jedne rozwiązania graficzne uzyskuje się łatwo, inne –

choć  moŜliwe  do  wydrukowania  –  nastręczają  wiele  problemów.  Przygotowanie  projektu
w sposób pozwalający ominąć najwaŜniejsze z nich przekłada się nie tylko na niŜsze ryzyko
„wpadek”  i  poprawę  jakości  technicznej,  ale  takŜe  na  mniejszą  ilość  pracy  i  zmniejszenie
kosztów  drukarni.  Nie  kaŜda  drukarnia  uwzględnia  w  kalkulacji  czynniki  związane
z projektem, postaramy się jednak pokazać, Ŝe pytanie o projekt niekoniecznie musi oznaczać
nadgorliwość czy złą wolę.

W celu uzyskania profesjonalnego wyniku przy druku wysokonakładowym

i  zminimalizowania  kosztów  naleŜy  skorzystać  z  usług  drukarni.  Przed  przystąpieniem  do
pracy  na  komputerze  dobrze  by  było  przeprowadzić  rozmowę  z  pracownikami  drukarni,
w której  chcemy  powielić  nasz  materiał.  Uzyskane  informacje  np.  o  rodzaju  i  formacie
papieru, na którym będzie drukowany nasz projekt, rodzaj stosowanych farb, sposób zagięcia
(falcowania)  odbitek  itd.,  będą  miały  istotny  wpływ  na  przygotowanie  projektu  i  właściwą
konfigurację  programów.  MoŜe  się  równieŜ  zdarzyć,  Ŝe  wydrukowanie  projektu  będzie
o wiele  droŜsze,  niŜ  zakładaliśmy  lub,  Ŝe  konieczne  będzie  uŜycie  specjalnych  technik,
dostępnych tylko w niektórych drukarniach.

Rozmawiając z pracownikiem drukarni, naleŜy znać juŜ planowany nakład naszej

publikacji,  jej  objętość  i  format,  a  takŜe  gramaturę  oraz  rodzaj  papieru,  na  jakim  chcemy
wydrukować  projekt.  MoŜemy  wziąć  ze  sobą  próbki  papieru  lub  przykłady  publikacji,  jakie
byśmy chcieli wykonać. Istotna jest decyzja, czy druk będzie nanoszony na jednej czy dwóch
stronach papieru. Bardzo waŜna dla drukarza jest informacja o kolorystyce naszej publikacji,
planowanej liczbie kolorów specjalnych. Właśnie to ma decydujący wpływ na wybór rodzaju
papieru i cenę usługi. Druk profesjonalnych folderów w pełnym kolorze przewaŜnie wymaga
zastosowania  papieru  powlekanego.  Jeśli  zaleŜy  nam  na  uzyskaniu  efektu  bardziej
artystycznego,  moŜemy  wykorzystać  papier  matowy.  Rodzaj  papieru  wpływa  na  ustawienie
parametrów naszych programów podczas przygotowania projektu do naświetlenia. PowyŜsze
informacje  pozwolą  drukarzowi  na  wyliczenie  usługi  i  zamówienie  papieru,  ale  takŜe  na
określenie  liczby  uŜytków  (kompletów  klisz),  jakie  będą  mu  potrzebne.  Większość  maszyn
drukarskich  drukuje  jednocześnie  od  dwóch  do  kilkunastu  sztuk  tego  samego  projektu  na
duŜym  arkuszu  papieru.  Dopiero  po  zakończeniu  druku  papier  jest  cięty  na  poszczególne
elementy  i  przycinany  do  zamawianego  formatu.  Kolejna  sprawa,  jaką  naleŜy  omówić
z drukarzem, jest ewentualne foliowanie lub lakierowanie okładki. Tego typu uszlachetnienia
podnoszą  koszt  produkcji,  jednak  zapewnią  naszej  publikacji  większą  sztywność,  trwałość
i estetykę.

Po uzgodnieniu z drukarzem większości szczegółów technicznych rozpoczynamy prace

projektowe przy komputerze. Jeśli publikacja ma zostać przygotowana do druku w kolorze, to
koniecznie powinniśmy sprawdzić, czy program, który chcemy wykorzystać, pozwala na
wykonanie wyciągów barwnych w standardzie kolorów CMYK. Błędem jest projektowanie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ulotek  z  uŜyciem  standardowych  pakietów  biurowych,  poniewaŜ  wykorzystują  one
przewaŜnie  standard  kolorów  RGB  i  nie  mają  opcji  przygotowania  separacji  kolorów
w standardzie  CMYK.  JeŜeli  chcemy,  aby  nasz  projekt  został  wydrukowany  w  kolorze,
naleŜy  skorzystać  z  profesjonalnych  programów  do  składu  publikacji  lub  edycji  grafiki  (np.
Corel,  QuarkXpress,  Adobe  PageMaker,  Adobe  Illustrator).  Pakiety  biurowe  moŜemy
wykorzystać  do  przygotowywania  publikacji  czarno-białych.  W  takim  przypadku  wystarczy
zainstalować na komputerze jeden ze sterowników postscriptowych i wydrukować dokument
do pliku.

Bardzo często do kolorów CMYK jest dodawana jedna lub więcej farb dodatkowych.

Podczas separacji barwnej kolor dodatkowy nie jest rozkładany na cztery barwy podstawowe,
w wyniku, czego powstaje piąta lub szósta klisza dla danego koloru dodatkowego. Kolor taki
nadrukowywany jest w oddzielnym procesie druku z uŜyciem specjalnej farby
odpowiadającej numerowi koloru danej palety.

NiezaleŜnie od techniki druku, jaką zastosujemy w procesie powielania, do

wydrukowania  projektu  konieczne  jest  przygotowanie  klisz  drukarskich.  Do  tego  celu
potrzebny jest program  o nazwie Raster  Image  Processor (RIP) i naświetlarka. Program RIP
przekształca  informacje  o  obrazie  w  pojedyncze  punkty,  które  naświetlarka  przenosi  na
fotoczułą  kliszę  za  pomocą  promienia  laserowego.  Naświetlanie  z  reguły  realizowane  jest
przez  specjalistyczne  studia  poligraficzne  ze  względu  na  wysoką  cenę  naświetlarki
i urządzenia do wywoływania klisz wielkoformatowych.

Najbezpieczniejszą metodą dostarczenia do studia poligraficznego pliku jest

przetworzenie  danych  do  formatu  PostScript.  Aby  przekształcić  pliki  do  formatów
postscriptowych,  naleŜy  zainstalować  sterownik  naświetlarki  postscriptowej  (moŜna
sterowniki ściągnąć np. ze strony Internetowej studia, w którym będziemy wywoływać klisze)
i  jako  format  papieru  wybrać  rozmiar  trochę  ponadnormatywny  (przykładowy  format
maszyny offsetowej wynosi 480 x 630 mm).

Prawidłowo przygotowany plik postscriptowy zawiera komplet informacji niezbędnych

do  właściwego  naświetlenia  klisz.  Sterownik  instalujemy  za  pomocą  Kreatora  dodawania
drukarki, który uruchamiamy z menu Start/Ustawienia/Drukarki, następnie wybieramy opcję
Dodaj drukarkę. Zaznaczamy pole wyboru Drukarka będzie zarządzana przez mój komputer
i określamy  port,  którego  chcemy  uŜyć  do  obsługi  urządzenia.  W  przypadku  instalacji
sterownika postscriptowego, czyli „urządzenia", którego fizycznie nie mamy, wybieramy port
lokalny  File.  Informujemy  w  ten  sposób  system,  Ŝe  dokumenty  drukowane  z  uŜyciem  tego
sterownika  będą  zapisywane  do  pliku.  Natomiast  samo  przygotowanie  pliku  zaleŜy  od  tego,
czy  klisze  posłuŜą  do  wydruku  kolorowego,  dwukolorowego  czy  teŜ  czarno-białego  oraz
w jakim programie plik ten będzie generowany.

Zaplanowanie sposobu realizacji projektu powinno nastąpić na długo przedtem, zanim

dostarczysz niezbędne materiały do drukarni.

4.10.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie są etapy przygotowania publikacji do druku?

Jakie elementy publikacji naleŜy przedyskutować z pracownikiem drukarni?

Jaki wpływ na wydruk ma rodzaj papieru?

Jaki standard kolorów naleŜy uŜyć przy przygotowaniu projektu reklamy?

W jakim celu przygotowuje się klisze drukarskie?

W jaki sposób naleŜy przetworzyć dane do drukowania?

Jakie elementy zawiera prawidłowo przygotowany plik postscriptowy?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.10.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobierz papier do określonej techniki drukowania. Uzasadnij wybór.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

wypisać techniki druku,

wypisać rodzaje papieru,

dopasować rodzaj papieru do techniki druku,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

próbki papieru,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor.

Ćwiczenie 2

ZłóŜ wybraną publikację reklamową z zastosowaniem dostępnych programów, tekstowo-

graficznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

zaprojektować publikację reklamową,

uruchomić program do składania tekstu,

przygotować tekst do publikacji,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

projekty graficzne i poligraficzne,

−

oprogramowanie do składania publikacji,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor.

4.10.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

stosować fachową terminologię związana z drukiem?

przygotować się do rozmowy z pracownikiem drukarni?

przygotować reklamę do druku?

zapisać dane do drukowania?

pracować w programie do składu publikacji?

wykorzystać wiedzę w praktyce?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.11. Techniki poligraficzne – uszlachetnianie druków

4.11.1. Materiał nauczania

Druk offsetowy i sitodruk naleŜy do najpopularniejszych i najczęściej stosowanych

technik  drukarskich.  W  przypadku  techniki  sitodruku,  która  przede  wszystkim
wykorzystywana  jest  do  drukowania  na  foliach,  naklejkach  czy  teŜ  na  powierzchniach
plastikowych,  jak  i  druku  offsetowego  na  papierze  konieczne  jest  przygotowanie  szablonów
lub  matryc  drukarskich,  za  pomocą,  których  barwnik  zostanie  naniesiony  na  powierzchnię
materiału przez maszynę drukującą. W obu tych technikach sposób przygotowania matryc jest
nieco  odmienny.  W  druku  offsetowym  matryce  („blachy"),  otrzymywane  są  w  specjalnym
procesie fotochemicznym. Klisze przygotowane na naświetlarce, podobne do duŜego, czarno-
-białego  przezrocza,  umieszczane  są  pojedynczo  nad  specjalnym  materiałem  aktywnym
fotochemicznie.  Strumień  światła  padający  na  blachę  poprzez  wzór  na  kliszy  powoduje,  iŜ
naświetlone  zostają  tylko  niektóre  obszary  matrycy.  Matryca  zostaje  następnie  poddana
oddziaływaniu substancji chemicznej (czasem stosuje się równieŜ fale ultradźwiękowe), która
powierzchniowo  wypłukuje  naświetlony  materiał.  W  ten  sposób  na  materiale  odwzorowana
zostaje informacja zapisana na kliszy. Gotowe prace mogą teŜ być naświetlane bezpośrednio
na  płyty  drukarskie  w  technologii  CTP  (Computer  To  Plate)  gdzie  pominięty  zostaje  proces
naświetlania klisz.

W procesie drukowania farba zostanie nałoŜona tylko na nie naświetlone, wypukłe części

blachy,  a  następnie  zostanie  przeniesiona  poprzez  gumowy  bęben  pośredni  na  papier.
Oddzielna  matryca  powstaje  dla  kaŜdego  koloru  składowego,  zatem  w  przypadku  druku
pełnokolorowego  potrzebne  są  cztery  blachy  –  po  jednej  dla  kaŜdego  z  kolorów
podstawowych  i  jedna  dla  koloru  czarnego.W  przypadku  druku  z  kolorami  specjalnymi
wymaga  się  po  jednej  matrycy  dla  kaŜdego  dodatkowego  koloru.  Wzór  matrycy  jest
lustrzanym  odbiciem  wzoru  kliszy,  który  ponownie  zostaje  odbity  na  gumowym  bębnie,
a następnie  na  papierze.  Ta  nieparzysta  liczba  odwzorowań  powoduje,  Ŝe  aby  po
wydrukowaniu  otrzymać  tekst  prawoczytelny,  klisze  muszą  zostać  naświetlone  tak,  aby
umieszczone  na  nich  informacje  były  nieczytelne  od  strony  naniesionej  na  nie  emulsji
(lewoczytelne).  Znaczy  to,  Ŝe  klisze  muszą  stanowić  lustrzane  odbicie  poszczególnych  stron
naszej publikacji.

Technika sitodrukowa wykorzystuje inny typ matrycy, takiej, którą jest specjalne płótno

aktywne fotochemicznie. Materiał ten naświetlany jest podobnie jak w przypadku technologii
offsetowej,  z  tą  róŜnicą,  Ŝe  wypłukaniu  podlega  nie  naświetlona  część  substancji,  co
powoduje  powstanie  w  płótnie  niewielkich  otworków.  Farba  jest  nanoszona  w  wyniku
przeciskania jej przez te  otworki, podobnie jak w przypadku przesiewania piasku przez sito.
W  technice  sitodrukowej  nie  ma  więc  konieczności  lustrzanego  odbijania  wzoru  podczas
przygotowywania  klisz.  Przygotowaniem  matryc  zajmuje  drukarnia,  jednak  powyŜsze
informacje  pozwolą  na  świadome  i  właściwe  przygotowanie  dokumentów  do  naświetlenia,
w zaleŜności od stosowanej przez drukarnię technologii.

Uszlachetnianie druków to nie tylko podniesienie trwałości druków, ale zwłaszcza

podniesienie  estetyki  pracy  i  nadanie  jej  charakteru  pracy  wyjątkowej  i  niepowtarzalnej.
Zastosowanie  w  projekcie  podstawowych  technik  uszlachetniania,  takich  jak  folia  matowa,
folia  błyszcząca,  lakierowanie  UV  jak  równieŜ  innych  sposobów,  takich  jak  złocenie,
srebrzenie, tłoczenie sprawia, Ŝe wiele naszych druków zdobywa uznanie odbiorców.

Uszlachetnianie druku to dziedzina poligrafii z pogranicza technik drukarskich

i introligatorskich, zajmująca się metodami pokrywania podłoŜa drukowego róŜnorodnymi
substancjami lub materiałami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Uszlachetnianie druku moŜna stosować zarówno wobec miejsc zadrukowanych, jak

i niepokrytych farbą drukową. Zazwyczaj uszlachetnienia dokonuje się na zadrukowanych juŜ
arkuszach, ale jeszcze przed procesami introligatorskimi.

Celami uszlachetniania wyrobów poligraficznych są:

−

podnoszenie wizualnych walorów powierzchni,

−

zwiększenie wytrzymałości mechanicznej podłoŜa (np. na rozciąganie),

−

zwiększenie wytrzymałości mechanicznej powierzchni (np. na ścieranie),

−

zwiększenie odporności powierzchni na agresywne czynniki środowiska, jak: światło,
wilgoć, woda, utlenianie,

−

nadanie cech specyficznych (np. powlekanie klejem).

Do technik uszlachetniania druku zalicza się takie techniki, jak:

−

brązowanie,

−

cold-stamping,

−

gumowanie,

−

hot-stamping,

−

impregnowanie,

−

lakierowanie druku,

−

laminowanie w tym foliowanie,

−

powlekanie,

−

tłoczenie,

−

zadruk farbami specjalnymi,

−

druk soczewkowy.

[www.wikipedia.pl]

Uszlachetnianie

druku

moŜe

odbywać

się

równieŜ

poprzez:

sztancowanie,

kalandrowanie, glitter.

Foliowanie to nakładanie cienkiej folii na podłoŜe. Jest jedną z podstawowych form

uszlachetniania  w  przemyśle  poligraficznym.  MoŜe  być  wykonywane  z  wykorzystaniem
trzech metod: na mokro – przy uŜyciu ciekłego kleju, na gorąco – gdzie klej znajduje się na
folii  w  postaci  stałej,  oraz  w  technice  mieszanej  –  na  mokro  z  uŜyciem  kleju  ciekłego
podgrzanego do odpowiedniej temperatury. Elastyczność zastosowań i niski koszt foliowania
na mokro sprawia, Ŝe jest to technika coraz częściej wykorzystywana. Najodpowiedniejszymi
podłoŜami  dla  foliowania  są  kartony  i  papiery  powlekane.  Foliowanie  ma  na  celu  przede
wszystkim  uwydatnienie  druku,  zwiększenie  wytrzymałości  podłoŜa,  poprawę  właściwości
optycznych. MoŜe stanowić ono równieŜ ochronę przed czynnikami zewnętrznymi takimi jak
woda,  wilgoć  czy  tłuszcz.  Pokrycie  odbitki  drukarskiej  folią  poprawia  jej  właściwości
mechaniczne,  a  przede  wszystkim  zwiększa  jej  wytrzymałość  na  ścieranie.  Stosować  moŜna
folię  błyszczącą  lub  matową.  Oba  rodzaje  uŜywa  się  na  wszelkiego  rodzaju  akcydensach,
okładkach ksiąŜek. Ze względu na koszty, rzadziej stosuje się folie na opakowaniach.

Lakierowanie UV polega na nałoŜeniu na powierzchnię warstwy lakieru przy uŜyciu

techniki sitodruku lub np. za pomocą wałka typu anilox w maszynach zwanych lakierówkami.
Warstwa  lakieru  utrwalana  jest  za  pomocą  promieniowania  UV,  tworząc  trwałą  strukturę.
Najczęściej  wykorzystywanym  lakierem  jest  lakier  UV  błyszczący.  Do  najczęściej
lakierowanych  podłoŜy  naleŜy  zaliczyć  papiery,  kartony  i  tworzywa  sztuczne.  Lakierowanie
ma na celu uwydatnienie druku jak i zabezpieczenie przed ścieraniem i wilgocią. Lakier UV
moŜe być połoŜony zarówno na  całej powierzchni jak i miejscowo.  Najczęściej lakierowane
są ulotki, foldery, katalogi, kalendarze i opakowania, a takŜe okładki czasopism.

Sztancowanie polega na wykrojeniu lub przegnieceniu tzw. bigowaniu – za pomocą

wykrojnika z uŜyciem docisku – dowolnych kształtów w papierze, kartonie, tekturze. Za
pomocą maszyny sztancującej moŜliwe jest równieŜ rycowanie folii i papierów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

samoprzylepnych. Najczęściej sztancuje się opakowania, stendy, materiały reklamowe, teczki,
zaproszenia, naklejki, ulotki.

Suche tłoczenie słuŜy podkreśleniu i wyróŜnieniu motywu graficznego. Metoda polega na

odkształceniu podłoŜa w celu uzyskania reliefu wypukłego lub wklęsłego za pomocą matrycy
– w przypadku tłoczenia, lub kompletu matryc – w przypadku przetłoczenia. Suche tłoczenie
najczęściej wykonuje się na papierach powlekanych, papierach ozdobnych i na kartonach. Na
powierzchniach wcześniej poddanych procesowi foliowania lub lakierowania UV uzyskuje
się róŜnego rodzaju wypukłe lub wklęsłe faktury. Tłoczenie najczęściej stosuje się na
opakowaniach, teczkach, zaproszeniach, ulotkach i folderach.

Efekty, które moŜna uzyskać w procesie kalandrowania są zbliŜone do uzyskiwanych

poprzez  suche  tłoczenie.  Jednak  sam  proces  odbywa  się  w  odmienny  sposób  –  za  pomocą
moletowanego  lub  trawionego  Kalandrowanie  nadaje  całej  powierzchni  wzór  imitujący  np.
cylindra. płótno, skórę lub inną dowolnie wybraną fakturę. Taki rodzaj uszlachetnienia moŜna
uzyskać  na  papierach,  kartonach,  tekturach  kaszerowanych  z  papierem.  Kalandrowanie
przeprowadza się najczęściej na podłoŜach pokrytych wcześniej folią lub lakierem UV.

Hot stamping inaczej zwany po prostu złoceniem ma na celu podkreślenie i wyróŜnienie

motywu  graficznego  oraz  uzyskanie  metalicznego  efektu  imitującego  złoto,  srebro  lub  inną
fakturę  lub  kolor.  Polega  na  nałoŜeniu  warstwy  folii  za  pomocą  rozgrzanej  matrycy
i z uŜyciem  odpowiedniego  docisku  na  złociarkach  lub  specjalnie  przystosowanych
maszynach  sztancujących.  Ten  rodzaj  uszlachetnienia  często  wykorzystywany  jest  na
opakowaniach,  teczkach,  zaproszeniach,  a  takŜe  ulotkach,  folderach  czy  nawet  okładkach
czasopism.

Glitter to brokat z substancją wiąŜącą, która utrwala się na powierzchni uszlachetnianego

druku  pod  wpływem  promieniowania  UV.  Obecnie  Glitter  stosuje  się  do:  wyróŜnienia
motywów  graficznych,  poprzez  wytworzenie  na  ich  powierzchni  mieniąco  –  błyszczących
elementów  i  podkreślenia  cech  estetycznych  produktu  oraz  zwrócenie  uwagi  konsumenta  na
dany  produkt  poprzez  jego  szczególne  wyróŜnienie.  Dzięki  innowacyjnemu  opracowaniu  tej
metody, moŜna zaproponować szeroką gamę kolorystyczną brokatów Glitter.

Jeszcze

kilka

lat

temu

uszlachetnianiem

druków

zajmowały

się

głównie

wyspecjalizowane  zakłady  lakiernicze.  Lakierowanie  w  drukarniach  to  tak  jak  niegdyś
przewaŜnie  lakierowanie  lakierami  drukowymi  i  dyspersyjnymi.  Najpowszechniejszą
aktualnie  metodą  jest  bez  wątpienia  lakierowanie  lakierami  dyspersyjnymi  w  maszynie
offsetowej.  Do  końcowego  uszlachetniania  druków,  folderów,  opakowań  i okładek
najczęściej  uŜywa  się  w  offsecie  arkuszowym  róŜnego  rodzaju  lakierów.  W  zaleŜności  od
konkretnych  potrzeb  stanowią  one  często  tylko  zabezpieczenie  powierzchni  podłoŜa  przed
zniszczeniem w trakcie magazynowania, przechowywania i transportu.

W ostatnich czasach wyścig marketingowy spowodował jednak, Ŝe zadrukowane

i uszlachetnione  powierzchnie  przejęły  rolę  komunikatora  i bodźca  wyzwalającego  chęć
nabycia  produktu.  Często  to  właśnie  one,  a  nie  sam  produkt,  przyciągają  uwagę  nabywcy,
wzbudzają  jego  zainteresowanie  i chęć  posiadania.  Nawet  bardzo  dobry  produkt  bez
odpowiedniej  i atrakcyjnej  „oprawy”  nie  ma  szansy  dobrze  się  sprzedać.  Dlatego  teŜ
drukarnie  poszukują  coraz  to  ciekawszych  moŜliwości  uszlachetniania  druków,  najlepiej  na
miejscu, w drukarni, bez potrzeby ponoszenia kosztów dodatkowych inwestycji.

Uszlachetnianie wielokrotnie zwiększa moŜliwości twórcze oraz skuteczność reklamy.

Uszlachetnione  druki  najwyŜszej  jakości  pełnią  nie  tylko  funkcję  informacyjną,  ale  takŜe
tworzą  obraz  firmy  i  są  bardziej  przekonujące.  RóŜne  rodzaje  uszlachetniania,  jak  np.
lakierowanie  wybiórcze  lub  tłoczenie  złotą  folią,  ułatwiają  przekazywanie  informacji
i podkreślają najwaŜniejsze z nich.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.11.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie są róŜnice pomiędzy technikami druku?

Jakie znasz rodzaje matryc w róŜnych technikach drukowania?

Na czym polega technika uszlachetniania druku?

Jakie są cele uszlachetniania druków,

Jakie znasz techniki uszlachetniania druku?

Na czym polega proces foliowania?

Na czym polega proces lakierowania UV?

Na czym polega proces sztancowania?

Na czym polega proces suchego tłoczenia?

10.

Na czym polega proces kalandrowania?

11.

Na czym polega proces hot stomping?

12.

W jakim celu wykorzystuje się glitter?

4.11.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeanalizuj wybrane reklamy i wypisz rodzaj uszlachetniania, jaki został zastosowany.

Wybierz najlepszą i uzasadnij swój wybór.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

zapoznać się z przygotowanymi reklamami,

wypisać rodzaj uszlachetniania jaki został zastosowany,

dokonać wyboru najlepiej przygotowanej,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

przykładowe reklamy,

−

filmy, slajdy, przeźrocza,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor.

Ćwiczenie 2

Zaproponuj uszlachetnienie druku wybranej reklamy. Uzasadnij swój wybór.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania i literaturą,

przeanalizować reklamy pod kątem uszlachetniania druku,

dobrać rodzaj uszlachetniania,

uzasadnić wybór,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

tekst ćwiczenia,

−

literatura rozdziału,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor.

4.11.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

scharakteryzować wybraną technikę uszlachetniania druku?

dobrać odpowiednia technikę do uszlachetnienia konkretnego druku?

dokonać analizy zalet i wad poszczególnych technik uszlachetniania?

opisać wybraną technikę uszlachetniania?

zastosować wiedzę w praktyce?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.12. Trendy w reklamie wizualnej

4.12.1. Materiał nauczania

Trendem we współczesnej reklamie wizualnej, oprócz zastosowania nowoczesnych

technologii i materiałów do wykonania reklamy, jest tworzenie wizerunku, a konkretnie
identyfikacji wizualnej firmy.

Identyfikacja wizualna to całość symboliki stosowanej przez firmę, czyli wszystko to, po

czym moŜna ją rozpoznać „na zewnątrz” (kolorystyka, logo, logotyp itp.). Są to kolejne
elementy, poprzez które buduje się relacje z otoczeniem.

Na system identyfikacji wizualnej składają się:

−

symbol firmy (znak/logo i logotyp firmowy),

−

kolory firmowe,

−

symbole dekoracyjne,

−

typografie dekoracyjne,

−

druki firmowe (teczka firmowa / oferta),

−

identyfikatory pracowników,

−

stemple i materiały reklamowe,

−

materiały drukowane dla celów public relations,

−

rodki transportu (samochody cięŜarowe, osobowe),

−

uniform pracowników,

−

wystrój stoisk targowych i wystawowych,

−

aranŜacja wnętrza siedziby firmy oraz wygląd otoczenia,

−

tablice i tabliczki informacyjne, szyldy reklamowe,

−

opakowania.
W procesie wizualizacji bardzo waŜna jest nazwa firmy, która powinna nawiązywać do

jej  działalności,  być  jednoznaczna  i  wyróŜniać  firmę  na  tle  konkurencji.  Tworzy  się  ją  po
przeprowadzeniu  gruntownej  analizy  firmy,  charakteru  jej  działalności.  WaŜne  jest,  aby
nazwa nie ulegała zmianie.

Współczesna firma posiada logo, czyli jest to graficzne przedstawienie marki produktu,

znaku firmowego i innych symboli umieszczanych na opakowaniach produktów, w reklamie,
drukach firmy itp. tworzone przez zastosowanie koloru, rozmiaru i krój liter, ich układu itp.

Rodzaje logo:

−

tematyczne – to graficzne przedstawienie branŜy, którą reprezentuje organizacja,

−

graficzne/symboliczne  –  reprezentują  wyobraŜenia  jakiegoś  obiektu  ze  świata  natury:
osoby,  zwierzęta  lub  rzeczy,  których  charakterystyczne  cechy  są  zgodne  z  atrybutami
firmy.  Jednak,  aby  spełniały  swoją  funkcję,  powinny  być  podobnie  rozumiane  przez
nadawcę  oraz  odbiorcę.  Znaki  graficzne  przedstawiające  zwierzęta  słuŜą  często  do
podkreślenia dynamiki i szybkości działania firmy,

−

abstrakcyjne  –  stanowią  kompozycję  figur  geometrycznych  i  nie  mówią  nic  o  branŜy,
firmie, ani produkcie.
Połączeniem  logo  i  nazwy  firmy  jest  logotyp,  czyli  symbol  oraz  nazwa  firmy  wraz

z charakterystycznym dla niej krojem pisma. Logotypy powstałe na bazie liter i cyfr to
monogramy (pierwsze litery pełnej nazwy np. PKO, PWN).

Kolor firmy wyróŜnia ją i określa jej charakter. Ma duŜy wpływ na percepcję

i świadomość odbiorców. Kolor oŜywia system identyfikacji firmy i po pewnym czasie staje
się jednym z silniejszych elementów skojarzeniowych z organizacją.

Krój czcionek stosowanych we wszelkich materiałach drukowanych to typografia

firmowa. Poprzez odpowiedni dobór czcionek moŜna kreować firmę na nowoczesną bądź

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

tradycyjną. UwaŜa się, Ŝe wszelkie krągłości wywołują wraŜenie spokoju i łagodności,
natomiast kształty kanciaste – niepokój i skłonność do agresji.

Druki firmowe są niezbędnym elementem systemu identyfikacji wizualnej dbającej

o swój  wizerunek  firmy.  To  papier  i  koperty  firmowe,  notatniki,  wizytówki,  identyfikatory
pracowników  etc.  Poszczególne  elementy  tych  materiałów,  tzn.  papier,  treść,  liternictwo
i kolorystyka  powinny  współgrać  z  ogólnie  przyjętymi  zasadami  systemu  identyfikacji
wizualnej.  Elementem  druków  firmowych  jest  tzw.  konstans  przedsiębiorstwa,  czyli  stały
układ  graficzny  znaku  firmowego,  pełnej  nazwy  i  niezbędnych  danych  o  przedsiębiorstwie
(adres, numer telefonu i faksu, strona www i adres e-mail).

RównieŜ akcydensy – to wszystkie te druki okolicznościowe o charakterze uŜytkowym

(cenniki, ulotki, katalogi, a takŜe etykietki, naklejki, koperty itp.).

Istnieją trzy typy wizytówek: prywatne, słuŜbowe i kombinowane (wykorzystywane

najczęściej  przez  lekarzy  i  naukowców).  Format  wizytówki  powinien  być  dostosowany  do
standardowego  wizytownika.  Kolorystyka  wizytówki  powinna  uwzględniać  kolory  firmowe.
Standardowe dane zamieszczane na wizytówce to pełna nazwa firmy, logo, imię i nazwisko,
stanowisko  słuŜbowe,  dane  teleadresowe.  W  wizytówkach  kombinowanych  adres  słuŜbowy
powinien  być  umieszczony  u  dołu  po  prawej  stronie,  a  prywatny  u  dołu  po  lewej  stronie.
W przypadku,  gdy  firma  utrzymuje  kontakty  zagraniczne,  naleŜy  mieć  równieŜ  wizytówki
przygotowane w odpowiednim języku obcym.

Księga standardów CI to opis zasad i procedur stosowania elementów toŜsamości

wizualnej  firmy  (wzory,  rysunki,  instrukcje  ich  wykonania  i  zastosowania).  W  księdze
standardów naleŜy zamieścić minimalne wielkości określające granicę czytelności wybranych
elementów  graficznych  oraz  wzór  minimalny  obrazów  (pola  ochronne)  wyznaczający
konieczną wolną przestrzeń wokół miejsc zadrukowanych, takŜe układy kompozycyjne.
Standaryzacji podlegają m.in.:

−

symbole firmowe (logotyp, znaki firmowe, kolorystyka),

−

wizytówki,

−

druki firmowe (papier, koperty),

−

galanteria biurowa,

−

tablice informacyjne, oznakowanie budynków,

−

drukowane formy reklamowe

−

informatory, ulotki, broszury,

−

ubiór pracowników.
Do księgi moŜna dołączyć na płycie CD lub innym nośniku próbki kolorów oraz wzory

poszczególnych elementów systemu. Informacje takie, zwłaszcza, gdy są uporządkowane
i skatalogowane, ułatwiają w znacznym stopniu kontakt z drukarniami, grafikami itp.

Przed tworzeniem systemu identyfikacji wizualnej firmy naleŜy pamiętać, Ŝe powinien on być:

−

zgodny ze specyfiką i stylem firmy,

−

jednolity i zgodny z całym system komunikacji społecznej organizacji,

−

oryginalny, odróŜniający firmę od konkurencji,

−

dobrze wyeksponowany

−

łatwo zauwaŜalny,

−

jednoznaczny, nie powodujący negatywnych skojarzeń.

Etapy tworzenia systemu identyfikacji wizualnej są następujące:

Opracowanie systemu identyfikacji wizualnej – projekt. Często zajmują się tym specjalne
studia graficzne.

WdroŜenie systemu (zgodnie z ustalonym uprzednio harmonogramem). Proces taki trwa
zwykle od kilku miesięcy do kilku lat.

Wydruk materiałów.

Nadzór nad wdraŜaniem – weryfikacja przebiegu prac z księgą CI.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.12.2 Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Na czym polega identyfikacja wizualna firmy?

Jakie są elementy systemu identyfikacji wizualnej?

Jakie są rodzaje logo?

W jaki sposób powstaje logotyp?

Jakie jest zastosowanie akcydensów?

W jakim celu tworzy się księgę standardów CI?

Jakie są etapy tworzenia systemu identyfikacji wizualnej?

4.12.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opracuj projekt elementów identyfikacji wizualnej firmy produkującej zabawki dla

dzieci.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

wybrać nazwę firmy,

przygotować logo i logotyp firmy,

dobrać kolory firmowe,

dostosować typografię do logo i logotypu firmy,

przygotować wizytówkę,

przygotować teczkę ofertową firmy,

przygotować materiały drukowane do celów public relations,

zaprojektować uniform pracownika,

10)

przygotować stoisko targowe,

11)

przygotować aranŜacje wnętrz siedziby firmy,

12)

przygotować szyldy reklamowe,

13)

przygotować projekt opakowania,

14)

przedstawić rezultat ćwiczenia.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

materiały rysunkowe, malarskie i kreślarskie.

−

narzędzia do obróbki materiałów stosowanych w reklamie,

−

katalogi, próbki materiałów,

−

komputery z oprogramowaniem graficznym,

−

urządzenia peryferyjne: drukarki, skaner stacjonarny, ploter tnący,

−

programy graficzne,

−

projekty graficzne i poligraficzne,

−

katalog próbek papieru,

−

rodki techniczne: rzutnik, powiększalnik, ploter, skaner, kopiarka kserograficzna, stół

podświetlany, aparat cyforwy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.12.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

scharakteryzować obecne tendencje w reklamie wizualnej?

scharakteryzować elementy systemu identyfikacji wizualnej?

zaprojektować elementy systemu identyfikacji wizualnej?

wykonać elementy systemu identyfikacji wizualnej?

zastosować wiedzę w praktyce?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.

Test zawiera 20 pytań dotyczących opracowania reklamy. Są to pytania wielokrotnego
wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

−

w pytaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku
pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie
zakreślić odpowiedź prawidłową).

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego
rozwiązanie na później. Wróć do niego, gdy rozwiąŜesz pozostałe zadania.
Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia !

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Sugestywność to

jedna z cech językowych tekstu reklamowego,

szerokości obrazu do jego wysokości,

cecha, która przyciąga uwagę klienta,

cecha, która pozwala na zapamiętania tekstu,

Dekodowanie to proces

odczytywania przekazu, poprzez identyfikacje języka przekazu i odczytywanie jego
znaczenia,

odczytywania szyfru,

dotyczący informatyki,

aden z powyŜszych,

Przestrzeń to czynnik decydujący o

o wizualnej spójności kompozycji,

ocenie całej kompozycji z punktu widzenia środka cięŜkości,

kształcie i strukturze elementów kompozycji,

oświetleniu obiektu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Układ kompozycji szeregowy róŜni się od rytmicznego tym, Ŝe

w szeregowym elementy są układane jeden za drugim, a w rytmicznym rozłoŜone
równo z równymi przerwami,

w rytmicznym elementy są układane jeden za drugim, a w szeregowym rozłoŜone
równo z równymi przerwami,

w szeregowym elementy są układane w kształcie figur a drugim, a w rytmicznym
rozłoŜone równo z równymi przerwami,

w szeregowym elementy są układane po dwóch osiach symetrii, a w rytmicznym
rozłoŜone równo z równymi przerwami,

Skanowanie tekstu i obrazu obejmuje

etap wstępny (preskan) oraz właściwego,

ocena atrybutów wstępnie zeskanowanego obrazu,

ustalenie zakresu tonalnego,

wszystkie powyŜsze,

Zadaniem plotera jest

nanoszenie obrazów, wycinanie wzorów, grawerowanie,

lepsze oświetlenie,

powiększanie obrazu,

rejestracja dźwięku,

Ploter solwentowy drukuje

grafiki rozpuszczalnikową farbą solventową, opartą na cykloheksanolu,

na materiałach twardych (metale, szkło, tworzywa sztuczne, drewno),

nie drukuje tylko tnie elementy,

adna z powyŜszych odpowiedzi,

Grafika 2D to

grafika dwuwymiarowa,

nie ma takiego pojęcia,

trójwymiarowa,

obiekt jest budowany z elementarnych sześcianów,

Optyka geometryczna

wprowadza pojęcie promień świetlny jako cienką struŜkę światła,

zajmuje się z kolei zjawiskami, w których światło opisywane jako cząsteczka foton
ma cechy ciał fizycznych,

bada zjawiska optyczne, w których światło przejawia swoją falową naturę,

aden z powyŜszych,

10.

„Nie ma potrzeby skanowania zdjęć przed uŜyciem ich w komputerze„ to zaleta

fotografii cyfrowej,

fotografii analogowej,

cyfrowego zapisu filmu,

rejestrowania dźwięku,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11.

Poligrafia zajmuje się

procesami wytwarzania oprawionych lub nie oprawionych wyrobów poligraficznych
– druków,

tworzeniem instrumentów muzycznych,

produkcją elementów kamery cyfrowej,

produkcją elementów kamery analogowej,

12.

594 mm x 841mm to format papieru

A1,

A3,

C4,

B6,

13.

Kompozycja fotograficzna to

rozplanowanie przestrzenne obiektów w kadrze z uwzględnieniem rodzaju planu,

czas realizacji montaŜu,

jakość tworzonego obrazu,

słaba integracja z grafiką i animacją komputerową,

14.

W przedstawionej kompozycji

kompozycja jest poprawna,

kompozycja jest niepoprawna – lewy dolny róg jest za cięŜki,

kompozycja jest niepoprawna – prawy dolny róg jest za cięŜki,

aden z powyŜszych,

15.

Druk ze spadem to

rozciągnięcie obrazka do samych krawędzi kartki czasem konieczne jest na przykład
w kolorowych czasopismach,

inaczej druk offsetowy,

jest przeciwieństwem druku z separacją kolorów, w którym trzeba przygotować
osobne plansze w przypadku kaŜdej farby drukarskiej,

format zapisu tekstu, grafiki i innych elementów strony w pliku przewidzianym do
importowania do innych programów obsługujących język opisu stron,

16.

Ikonemy to

obrazkowe znaki wizualne,

zanki graficzne dźwięku,

symbole obrazu,

nagranie filmu w postaci cyfrowej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17.

Slogan deklaratywny to taki slogan, który

jest zestawieniem wyrazów lub zdaniem twierdzącym,

ma na celu wywołanie uśmiechu na twarzy odbiorcy,

oznacza płynne zmniejszenie głośności,

jest krótką komendą wymuszającą określone zachowanie na odbiorcy,

18.

Pierwsze plakaty powstały

w XVII wieku jako dzieło sztuki drukarskiej,

w XVI wieku jako dzieło sztuki drukarskiej,

w XV wieku jako dzieło sztuki drukarskiej,

w XVIII wieku jako dzieło sztuki drukarskiej,

19.

„Bądź szybki, bo przepadniesz, masz tylko 7 sekund na dotarcie do przechodnia” to

warunek skuteczności

billboardu,

biuletynu,

witryny sklepowej,

stoiska targowego,

20.

Styrografia to

rodzaj reklamy przestrzennej obrazu,

zapis pliku graficznego,

zapis animacji,

aden z powyŜszych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Opracowanie reklamy

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

Albin K., Reklama – przekaz,odbiór, interpretacja, PWN, Warszawa 2000

Benicewicz-Miazga A., Grafika w biznesie. Projektowanie elementów toŜsamości
wizualnej — logotypy, wizytówki oraz papier firmowy, Helion, Gliwice 2005

Caples J.: Skuteczna reklama. Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2000

Casse P.: Jak negocjować. Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 1996

Dabner D., Design & Layout. Sztuka projektowania. Wydawnictwo G+J Grujer+Jar
Polska

Henninges H., Nauka fotografowania, Grupa Wydawnicza Bertelsmann Media,
Warszawa 2002

Kall J., Reklama. Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1994

Kleppner O.: Reklama. Wydawnictwo FELBERG SJA Warszawa 2000

Krawsz A. Potęga Koloru, Wiedza i śycie

10.

Kuśmierski S.: Reklama jest sztuką. DrukTur, Warszawa 1994

11.

Magdzik S., Jakucewicz S. Podstawy poligrafii. Podręcznik dla technikum, WSiP S.A.,
2005

12.

McWade J., Profesjonalne tworzenie materiałów reklamowych, Helion, Gliwice 2006

13.

Łodzina – Grafowska J.,Efektywność reklamy, PWE, Warszawa 1996

14.

Nowacji R., Reklama,podręcznik, Centrum Doradztwa i Informacji Difin, Warszawa
2005

15.

Oberlan Ł., ABc fotografii cyfrowej, Helion, Gliwice 2004

16.

Story D. Fotografia cyfrowa.Leksykon kieszonkowy, Helion, Gliwice 2005

17.

Wawak S.,

Wodniak K., Encyklopedia zarządzania http://mfiles.ae.krakow.pl/index.php

18.

White R., Reklama, czyli co to jest i jak się ją robi, Business Press, Warszawa 1995.

19.

Wiśniewski A., Dąbrowski A.: Ćwiczenia z marketingu. WSiP, Warszawa 1998

20.

Wiśniewski A.: Marketing. WSiP, Warszawa 1997

21.

Wojcik K., Public relations od A do Z, Placet, Warszawa 2001

22.

Zimek R., Oberlan Ł., ABC grafiki komputerowej, Helion, Gliwice 2004

Witryny internetowe

−

http://republika.pl/gdobrak/cyfra/super/super4.html

−

http://arturkupiec.webpark.pl/

−

http://cyfrografia.pl

−

http://desktoppub.about.com/cs/colorselection/p

−

http://zoom.idg.pl/artykuly/39424.html

−

http:/wikipedia.pl

−

http://przyjaciele.doomni.net/sai/media/hreklamy2.html

−

http://mfiles.ae.krakow.pl/index.php

Czasopisma komputerowe:
1.

Magazyn komputerowy „Chip”.

Magazyn komputerowy „Komputer świat”.

Serwis internetowy firmy Minolta.

Serwis internetowy firmy Canon.