Psychometria

Przygotowanie raportu

dr Jacek Buczny

1

Raport z analizy psychometrycznej 

narzędzia

✤

Analiza materiału: raport_psychometryczny_SCHEMAT_2014.doc

✤

Proszę zachować strukturę i odnieść się do wszystkich punktów

2

Trafność a rzetelność

Trafne i rzetelne

3

Współczynnik korelacji

✤

Dzięki tej metodzie badania związku między zmiennymi 
(współzmienności, kowariancji) badać może określać złożone relacje 
między nimi oraz ich siłę.

✤

Standardowe współczynnik korelacji przyjmuje wartości od -1 do 1.

✤

Wartości:

❖

0,3 (-0,3) to korelacja słaba,

❖

0,6 (-0,6) to korelacja średnia,

❖

0,8 (-0,8) to korelacja silna.

4

Rodzaje korelacji

5

Korelacja dodatnia

Korelacja ujemna

Brak korelacji

Badanie mocy dyskryminacyjnej

Hornowska (2001)

✤

Jest formy analizy trafności teoretycznej.

✤

Zadaniem badacza jest 

sprawdzenie hipotezy

, że dane pozycja różnicuje 

osoby o wysokim i niskim natężeniu danej cechy.

✤

W praktyce:

❖

badacz wylicza wynik sumaryczny, np. ogólny poziom stresu,

❖

dzieli grupę na dwie części, o wysokim i niskim poziomie stresu,

❖

sprawdza, czy na podstawie danej pozycji testu 

może różnicować te dwie grupy

, 

osoby o wysokim i niskim poziomie stresu powinny różnić się, np. w ocenie 
jakości własnego (pozycja testowa: “Od tygodnia nie wysypiam się”, skala 
odpowiedzi od 1 do 7).

6

Trafność zbieżna

Hornowska (2001)

✤

Rodzaj trafności kryterialnej. Trafność kryterialna informuje nas o tym, 
w jakim stopniu dany test i jego wymiary powiązane są z wymiarami 
innego narzędzia.

✤

Z wysoką trafnością zbieżną mamy do czynienia wtedy, gdy test 
koreluje z innym testem (kryterium), z którym 

powinien korelować

.

✤

Na przykład:

❖

nowy test twórczości powinien korelować z innym, dobrze znanym testem 
twórczości,

❖

kwestionariusz mierzący nastrój powinien korelować z kwestionariuszem  
depresji.

7

Trafność rozbieżna

Hornowska (2001)

✤

Rodzaj trafności kryterialnej.

✤

Z wysoką trafnością rozbieżną mamy do czynienia wtedy, gdy test nie 
koreluje z tym testem (kryterium), z którym 

nie powinien korelować

.

✤

Na przykład:

❖

test twórczości nie powinien korelować z ocenami szkolnymi z plastyki (jeśli 
ma mierzyć twórczość, czyli pewne złożone własności umysłu, a nie 
zdolności plastyczne),

❖

kwestionariusz do mierzenia pracoholizmu nie powinien korelować z 
kwestionariuszem wypalenia zawodowego.

8

Analiza czynnikowa

✤

Służy do badania 

trafności teoretycznej narzędzia 

(trafność konstruktu).

✤

Za jej pomocą badacz sprawdza czy związki pomiędzy poszczególnymi 
pytaniami występują - skoro test ma mierzyć daną cechę, np. satysfakcję 
z pracy, to poszczególne pozycje powinny korelować ze sobą (powinny 
mierzyć to samo).

✤

W niektórych przypadkach badacz może zakładać, że poszczególne 
pozycje testu (zmienne) mogą grupować się, tj. pewien zbiór pozycji 
może mierzyć jakiś aspekt danej cechy - taką grupę zmiennych określa 
się mianem czynnika.

✤

Badacz sprawdza czy zakładane czynniki występują, czy nie.

9

Pomiar cechy (np. inteligencji)

Fronczyk (2009)

10

Cecha (zmienna

latentna)

Pozycje (wskaźniki,

zmienne obserwowalne)

g

A1

A2

B1

B2

g

X1

X2

Y1

Y2

Ze względu na to, że cecha nie

nie jest obserwowana bezpośrednio, to

musimy dysponować wieloma

wskaźnikami tej cechy.

1: 20

2: 30

1: 12
2: 18

Celem stosowania testu jest 

różnicowanie. Właściwy rozkład 

pomiarów, np. normalny daje 

możliwość różnicowania.

Własności testu

✤

Standaryzacja.

❖

Zapewnienie, że bez względu na warunki test będzie stosowany tak samo. Funkcję tą pełni instrukcja 
dla uczestnika badań i użytkownika testu.

✤

Obiektywność.

❖

Test daje te same wyniki niezależnie od tego, który psycholog korzysta z niego.

✤

Trafność.

✤

Rzetelność.

✤

Normalizacja.

❖

Określenie rozkładu wyników w populacji ze wskazaniem wyniku przeciętnego (średnia) i wyników 
skrajnych, co umożliwia odniesienie wyniku konkretnej osoby do wyników w populacji.

11

Analiza psychometryczna narzędzia

✤

Analiza przydatności testu (kwestionariusza) powinna polegać na:

❖

ocenie jakościowej,

❖

ocenie ilościowej.

✤

Procedury:

❖

test sędziów kompetentnych,

❖

konfirmacyjna analiza czynnikowa i analiza dyskryminacyjna,

❖

analiza trafności zbieżnej i rozbieżnej,

❖

analiza rzetelności,

❖

badanie związków z zachowaniem.

12

Kilka zasad

✤

Styl APA (formatowanie tekstu, cytowania i prezentacja wyników itp.)

✤

http://ekulczycki.pl/warsztat_badacza/standardy-edytorskie-apa-6th-
zgodne-z-jezykiem-polskim-pobierz-publikacje-na-licencji-cc-by

✤

Streszczenie krótkie (do 200 słów), pisane po zakończeniu pozostałych 
części pracy

✤

Struktura dyskusji: podsumowanie i odniesienie do stanu wiedzy, 
ograniczenia badań, wnioski i aplikacja wyników oraz narzędzia do 
praktyki

✤

Załączniki

13