DR KATARZYNA GÓRSKA
UNIWERSYTET WROCŁAWSKI
WYKŁAD I
WPROWADZENIE DO PRAWA CYWILNEGO
DR KATARZYNA GÓRSKA
UNIWERSYTET WROCŁAWSKI
WYKŁAD I
WPROWADZENIE DO PRAWA CYWILNEGO
Pojecie prawa cywilnego
prawo cywilne jako gałąź prawa;
przedmiot i metoda regulacji
pojęcie stosunku cywilnoprawnego
prawo cywilne a prawo prywatne i publiczne
cechy prawa prywatnego
struktura prawa prywatnego
Metoda regulacji prawa cywilnego
podstawowy czynnik wyróżniający prawo
cywilne, charakteryzujący się uznaniem
zasady autonomii woli
cel wyboru metody prywatnoprawnej
subsydiarna rola aparatu państwowego;
„samoobsługowy” charakter prawa cywilnego
dyspozycyjność norm prawa cywilnego
Zakres prawa cywilnego
jakie działy tworzą gałąź prawa cywilnego?
metoda regulacji
– czynnik decydujący o
kwalifikacji
poza sporem:
Prawo rzeczowe
Prawo spadkowe
Prawo na dobrach niematerialnych
Prawo rodzinne
Prawo handlowe
problemy kwalifikacyjne dotyczące: prawa pracy,
prawa rolnego, prawa spółdzielczego
Systematyka prawa cywilnego
prawo cywilne dzieli się na działy
pandektowa systematyka prawa cywilnego
pojęcie i istota
systematyka oparta na wyróżnieniu 5 podstawowych działów
część ogólna – instytucje i zasady wspólne dla całego prawa cywilnego
prawa bezwzględne – prawa rzeczowe i prawa na dobrach niematerialnych
prawa względne – prawo zobowiązań
prawo spadkowe
– przejście majątku osoby zmarłej na spadkobierców
prawo rodzinne
– stosunki między małżonkami, rodzicami a dziećmi i innymi
krewnymi oraz instytucja opieki
częściowe recypowanie systematyki pandektowej w kodeksie cywilnym
Księga I kc – część ogólna
Księga II kc – własność i inne prawa rzeczowe
Ksiega III kc
– zobowiązania
Księga IV kc - spadki
Zasady prawa cywilnego
doktrynalny charakter zasad prawa cywilnego; „katalog” zasad nie
ma charakteru ustawowego; zmienność „katalogu” wynika z
uwarunkowań polityczno-gospodarczych
Przykłady:
uznanie i ochrona osobowości każdego człowieka w równej mierze
pełna i równa ochrona mienia podmiotów prawa cywilnego
zakaz nadużywania praw podmiotowych
zasada autonomii woli
ochrona podmiotów działających w dobrej wierze
funkcje zasad
podstawy wyróżnienia zasad prawa cywilnego
normy prawne o dużej doniosłości i roli w obszarze prawa cywilnego;
„nadrzędność” tych norm wynika z tego, iż opierają się ona na normach
prawa konstytucyjnego lub prawa międzynarodowego
Źródła prawa cywilnego
pojęcie źródeł prawa
art. 87 Konst. RP
– katalog źródeł prawa powszechnie obowiązującego
uzupełniająca rola zwyczaju, zasad współżycia społecznego, nauki,
orzecznictwa
Podstawowe źródła prawa w obszarze prawa cywilnego:
ustawa z dnia 2.4.1997 r. - Konstytucja RP
pierwotne i wtórne prawo Unii Europejskiej
ratyfikowane umowy międzynarodowe (konwencje)
polskie ustawy i rozporządzenia:
ustawa z dnia 23.4.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.)
rola i zakres zastosowania Kodeksu cywilnego
pozakodeksowe źródła prawa
Źródła pozaprawne
zwyczaje
pojęcie
zastosowanie (zob. np. art. 56, 65 par. 1, 354, 384 par. 2, 287, 298
kc)
zasady współżycia społecznego
pojęcie
funkcje
zastosowanie (zob. np. art. 56, 58 par. 2, 411 pkt. 2 kc)
orzecznictwo sądowe
funkcje
szczególny charakter orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego
Stosunek cywilnoprawny, jako podstawowy
przedmiot regulacji prawa cywilnego
Art. 1 kc
pojęcie stosunku cywilnoprawnego
cechy wyróżniające stosunek cywilnoprawny spośród innych
stosunków prawnych
elementy stosunku cywilnoprawnego
podmioty
przedmiot
treść
rodzaje stosunków cywilnoprawnych
Zdarzenia cywilnoprawne
pojęcie
klasyfikacja zdarzeń prawnych
czynności, zmierzające do wywołania skutków
cywilnoprawnych, jako podstawowa kategoria
zdarzeń:
czynności prawne
konstytutywne orzeczenia sądowe
niektóre akty administracyjne