„Oby mi Bóg dał słowo odpowiednie do myśli,
a myśli godne tego co mi dano”
Księga Mądrości 7,15
„PATOBIOCHEMIA NOWOTWORÓW”
Prof. zw. dr hab. med. Lech Torliński
Katedra Chemii i Biochemii Klinicznej
Zakład Biochemii Klinicznej i Medycyny Laboratoryjnej
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
NOWOTWORY
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Komórki nowotworowe:
To zmienione komórki naszego
organizmu;
Inne receptory błonowe;
Powstają codziennie u każdego z
nas, ale są rozpoznawane i
fagocytowane;
Choroba nowotworowa-dlaczego?
NOWOTWORY
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
KLINICZNIE
dzielimy nowotwory na:
ŁAGODNE
i
ZŁOŚLIWE (RAK)
Wczesna diagnoza RAKA szansą na
wyleczenie
NOWOTWORY
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
MARKERY NOWOTWOROWE:
Brak 100% czułości
diagnostycznej
[prawidłowe lub nieoznaczalne stężenie
markera NIE WYKLUCZA podejrzenia guza];
Ocena
postępu/cofania
ch.neo;
Monitorowanie
skuteczności terapii;
Szybkie wykrycie
wznowy
[kolejne kontrole]
Potwierdzenie
wstępnej diagnozy.
NOWOTWORY
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Najczęściej RAK:
u
KOBIET:
u
MĘŻCZYZN
1/.piersi1/.płuc
2/.j. grubego
2/.j. grubego
3/.płuc 3/.prostaty
Wczesna diagnoza RAKA szansą na wyleczenie:
Ch.Nowotworowa - objawy somatyczne i psychiczne.
Niekorzystne skutki psychologiczne rozpoznania raka!
Wynik jest własnością pacjentów, ale lekarz powinien informować ich o
rozpoznaniu i szansie wyleczenia w ten sposób, aby nie doszło do załamania
psychicznego chorych!!!
PATOBIOCHEMIA
NOWOTWORÓW
NEO
„Oby mi Bóg dał słowo odpowiednie do myśli,
a myśli godne tego co mi dano”
Księga Mądrości 7,15
„PATOBIOCHEMIA NOWOTWORÓW”
WALKA Z RAKIEM
Prof. zw. dr hab. med. Lech Torliński
Katedra Chemii i Biochemii Klinicznej
Zakład Biochemii Klinicznej i Medycyny Laboratoryjnej
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Copyright: Prof. L. Torlinski
WALKA Z
RAKIEM
:
Badania przesiewowe antynowotworowe:
1.
Kobiety po 25 r.ż. badanie w kierunku RAKA SZYJKI
MACICY;
2.
Kobiety po 50 r.ż. badanie w kierunku RAKA PIERSI;
3.
Kobiety i mężczyźni po 50 r.ż. badanie w kierunku
RAKA JELITA GRUBEGO;
4.
Mężczyźni po 50 r.ż. badanie w kierunku RAKA
PROSTATY
Copyright: Prof. L. Torlinski
WALKA Z
RAKIEM
:
Zdrowy styl życia:
1. Nie pal (nie pal przy niepalących!)
2. Wystrzegaj się otyłości!
3. Bądź codziennie aktywny ruchowo
7-30-130
4. Jedz minimum 5 porcji dziennie,
dużo warzyw i owoców,
mało tłuszczy zwierzęcych
Copyright: Prof. L. Torlinski
WALKA Z
RAKIEM
:
Zdrowy styl życia (cd):
5.Ogranicz spożycie alkoholu
kobiety do 1drinka dziennie,
mężczyźni do 2 drinków dziennie!
6.Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne!
7.TAK ochrona radiologiczna, NIE
substancje rakotwórcze!
8.Szczepienia ochronne przeciwko HBV!
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
KONSPEKT DLA STUDENTÓW
NOWOTWORY
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Najczęściej RAK:
u KOBIET: u MĘŻCZYZN
1/.piersi
1/.płuc
2/.j. grubego
2/.j. grubego
3/.płuc
3/.prostaty
Wczesna diagnoza RAKA szansą na wyleczenie:
Ch.Nowotworowa - objawy somatyczne i psychiczne.
Niekorzystne skutki psychologiczne rozpoznania raka!
Wynik jest własnością pacjentów, ale lekarz powinien informować ich o rozpoznaniu i szansie wyleczenia w ten
sposób, aby nie doszło do załamania psychicznego chorych!!!
MARKERY NOWOTWOROWE:
Brak 100% czułości diagnostycznej [prawidłowe lub nieoznaczalne stężenie
markera NIE WYKLUCZA podejrzenia guza];
Ocena postępu/cofania ch.neo i potwierdzenie wstępnej diagnozy.
Monitorowanie skuteczności terapii;
Szybkie wykrycie wznowy [kolejne kontrole]
NEO-RAK PIERSI
Copyright: prof. Lech
Torlinski MD,PhD
1/. Badanie podmiotowe i wywiad rodzinny:
2/. Samokontrola;
3/. Wyczuwalne zmiany-do lekarza onkologa;
4/. USG (do 35 r.ż.), mammografia.
5/. Biopsja cienkoigłowa;
6/. Biopsja mammotomiczna;
7/. W zaawansowanym raku- amputacja piersi;
8/. Radioterapia i chemioterapia;
9/. Monitorowanie terapii – markery nowotworowe;
10/. Rekonstrukcja piersi (pozwala zapomnieć).
NEO-RAK PROSTATY
Copyright: prof. Lech
Torlinski
1/. Patomechanizm gruczolakoraka prostaty:
2/. Czynniki ryzyka AdCaPr:
3/. Wywiad rodzinny:
4/. Badania screeningowe zdrowych mężczyzn;
5/. t PSA i f PSA;
6/. Badanie urologiczne;
7/. TR-USG;
8/. Biopsja gruczołu sterczowego;
9/. Scyntygrafia kości;
10/. Radykalna prostatectomia;
11/. Radioterapia i powikłania;
12/. Monitorowanie terapii.
NEO-RAK J.GRUBEGO
Copyright: Prof. L.
Torlinski
1/. EPIDEMIOLOGIA:
Druga częstość i śmiertelność ch. neo.;
Wywiad rodzinny;
Wiek: częstość wzrasta, szczyt 60-70 r.ż.;
Płeć
2/. DWA OBJAWY KLINICZNE:
1.
Zmiana rytmu wypróżnień, ↓objętości stolca;
2.
Męczliwość, osłabienie, ↓masy ciała:
3/. BADANIE PRZESIEWOWE I ROZPOZNANIE:
Co rok badanie przedmiotowe z badaniem per rectum;
Co rok badanie kału na krew utajoną;
Po 50 roku życia: sigmoidoskopia co 3-5 lat oraz kolonoskopia co 10 lat;
4/. TERAPIA i ROKOWANIE:
Operacja:
Rokowanie zależne od zaawansowania:
CEA :
NIE w badaniach przesiewowych i rozpoznaniu;
TAK w monitorowaniu skuteczności terapii,
wznowy i przerzutów