Wykład XI

Wykład XI

Nowotwory 

Nowotwory 

definicje, mianownictwo, 

definicje, mianownictwo, 

podziały

podziały

Ogólnomedyczna definicja 

Ogólnomedyczna definicja 

nowotworu złośliwego

nowotworu złośliwego

   

   

 

 

Nowotwór złośliwy

Nowotwór złośliwy

 jest chorobą 

 jest chorobą 

wielokomórkowego ustroju 

wielokomórkowego ustroju 

charakteryzującą się niekontrolowanym 

charakteryzującą się niekontrolowanym 

rozmnażaniem, progresywnym i 

rozmnażaniem, progresywnym i 

naciekającym wzrostem oraz rozsiewem 

naciekającym wzrostem oraz rozsiewem 

nienormalnych odmian własnych komórek 

nienormalnych odmian własnych komórek 

organizmu.

organizmu.

Nazewnictwo nowotworu 

Nazewnictwo nowotworu 

określa:

określa:

•

Charakter biologiczny (złośliwy lub 

Charakter biologiczny (złośliwy lub 

łagodny)

łagodny)

•

Tkankę lub narząd z którego się 

Tkankę lub narząd z którego się 

wywodzi

wywodzi

•

Cechy makro i mikroskopowe

Cechy makro i mikroskopowe

Współczesna onkologia z grec. 

Współczesna onkologia z grec. 

onkos- guz

onkos- guz

logos - nauka

logos - nauka

•

Opiera się na nazewnictwie grecko-

Opiera się na nazewnictwie grecko-

łacińskim, gdzie do nazwy tkanki lub 

łacińskim, gdzie do nazwy tkanki lub 

narządu dodaje się końcówkę –

narządu dodaje się końcówkę –

oma

oma

•

Np. Fibr+

Np. Fibr+

oma

oma

 - włókniak

 - włókniak

•

Chondr+

Chondr+

oma

oma

 – chrzęstniak

 – chrzęstniak

•

Sarc+

Sarc+

oma

oma

 – mięsak

 – mięsak

•

Carcin+

Carcin+

oma 

oma 

- rak

- rak

•

Hapat+

Hapat+

oma 

oma 

-  wątrobiak

-  wątrobiak

•

Złośliwość nowotworu innego 

Złośliwość nowotworu innego 

pochodzenia niż nabłonkowego czy 

pochodzenia niż nabłonkowego czy 

łącznotkankowego określa się 

łącznotkankowego określa się 

dodatkowo przymiotnikiem 

dodatkowo przymiotnikiem 

złośliwy

złośliwy

•

np. Glejak złośliwy - glioma 

np. Glejak złośliwy - glioma 

malignum, czerniak złośliwy - 

malignum, czerniak złośliwy - 

melanoma malignum

melanoma malignum

Nowotwory wieku 

Nowotwory wieku 

dziecięcego

dziecięcego

•

Pochodzące z 

Pochodzące z 

tkanek 

tkanek 

zarodkowych

zarodkowych

•

Określane są jako 

Określane są jako 

blastoma

blastoma

•

Dodając to pojęcie 

Dodając to pojęcie 

do nazwy narządu

do nazwy narządu

•

Nerczak płodowy- 

Nerczak płodowy- 

nephroblastoma

nephroblastoma

•

Wątrobiak 

Wątrobiak 

płodowy- 

płodowy- 

hepatoblastoma

hepatoblastoma

Wiele nowotworów określa się 

Wiele nowotworów określa się 

nazwiskiem ich odkrywców

nazwiskiem ich odkrywców

•

Guz Pancoasta – rak szczytu płuca

Guz Pancoasta – rak szczytu płuca

•

Guz Pageta- rak brodawki sutkowej

Guz Pageta- rak brodawki sutkowej

•

Guz Krukenberga – guz przerzutowy 

Guz Krukenberga – guz przerzutowy 

z żołądka do jajników

z żołądka do jajników

Ogólny podział 

Ogólny podział 

nowotworów

nowotworów

Klasyfika

Klasyfika

cja 

cja 

nowotwor

nowotwor

ów

ów

Klasyfikacja nowotworów cd.

Klasyfikacja nowotworów cd.

Podział TNM

Podział TNM

•

Jest to klasyfikacja 

Jest to klasyfikacja 

kliniczna 

kliniczna 

nowotworów 

nowotworów 

uwzględniająca 

uwzględniająca 

stopień 

stopień 

zaawansowania 

zaawansowania 

nowotworu w 

nowotworu w 

ustroju na 

ustroju na 

podstawie 3 cech

podstawie 3 cech

•

T- tumor, wielkość 

T- tumor, wielkość 

pierwotnego guza

pierwotnego guza

•

N- noduli, 

N- noduli, 

przerzuty do 

przerzuty do 

węzłów chłonnych

węzłów chłonnych

•

M- metastases, 

M- metastases, 

obecność 

obecność 

przerzutów do 

przerzutów do 

innych narządów

innych narządów

Podział TNM

Podział TNM

•

T

T

o

o

 - nie można 

 - nie można 

znaleźć guza 

znaleźć guza 

pierwotnego

pierwotnego

•

T

T

is

is

 – nowotwór 

 – nowotwór 

nienaciekający „in 

nienaciekający „in 

situ”

situ”

•

T

T

1,2,3,4

1,2,3,4

 – nowotwór 

 – nowotwór 

w postaci guza, 

w postaci guza, 

którego numer jest 

którego numer jest 

zależny od wielkości 

zależny od wielkości 

guza w cm

guza w cm

•

N

N

o

o

- brak przerzutów

- brak przerzutów

•

N

N

1

1

- przerzuty do 

- przerzuty do 

węzłów chłonnych w 

węzłów chłonnych w 

pobliżu guza

pobliżu guza

•

N

N

2

2

- przerzuty do 

- przerzuty do 

węzłów chłonnych 

węzłów chłonnych 

regionalnych

regionalnych

•

N

N

3

3

- przerzuty do 

- przerzuty do 

węzłów chłonnych 

węzłów chłonnych 

odległych

odległych

•

M

M

o

o

- brak przerzutów 

- brak przerzutów 

odległych do innych 

odległych do innych 

narządów

narządów

•

M

M

1

1

- przerzuty 

- przerzuty 

odległe do innych 

odległe do innych 

narządów

narządów

Podział Brodersa wg. stopnia 

Podział Brodersa wg. stopnia 

zróżnicowania

zróżnicowania

•

A więc od 

A więc od 

podobieństwa 

podobieństwa 

nowotworu do 

nowotworu do 

tkanki 

tkanki 

macierzystej

macierzystej

•

Podział ten bierze 

Podział ten bierze 

za podstawę liczbę 

za podstawę liczbę 

komórek 

komórek 

dojrzałych

dojrzałych

•

I - 75-100%

I - 75-100%

•

II - 50-75%

II - 50-75%

•

II - 25-50%

II - 25-50%

•

IV -0-25%

IV -0-25%

Podział według głębokości 

Podział według głębokości 

naciekania (skóry i błon 

naciekania (skóry i błon 

śluzowych)

śluzowych)

•

0- rak nienaciekający tzw. 

0- rak nienaciekający tzw. 

in situ   

in situ   

nie 

nie 

przekracza błony podstawnej nabłonka

przekracza błony podstawnej nabłonka

•

I-przekracza błonę podstawna nabłonka

I-przekracza błonę podstawna nabłonka

•

II- nacieka głębsze warstwy błony śluzowej 

II- nacieka głębsze warstwy błony śluzowej 

lub skóry

lub skóry

•

II- naciek zajmuje przylegające tkanki lub 

II- naciek zajmuje przylegające tkanki lub 

narządy przerzuty w regionalnych węzłach 

narządy przerzuty w regionalnych węzłach 

chłonnych

chłonnych

•

IV- rozległe naciekanie otoczenia przerzuty w 

IV- rozległe naciekanie otoczenia przerzuty w 

węzłach chłonnych i narządach

węzłach chłonnych i narządach

Abecadło morfologicznej 

Abecadło morfologicznej 

diagnostyki onkologicznej 

diagnostyki onkologicznej 

stanowią cechy histologiczno- 

stanowią cechy histologiczno- 

cytologiczne i topograficzne 

cytologiczne i topograficzne 

nowotworu

nowotworu

Nowotwory półzłośliwe- to takie 

Nowotwory półzłośliwe- to takie 

które rosną naciekająco, 

które rosną naciekająco, 

powodują wznowy, ale nie dają 

powodują wznowy, ale nie dają 

przerzutów np.

przerzutów np.

•

Rak podstawnokomórkowy skóry

Rak podstawnokomórkowy skóry

•

Brodawczak pęcherza moczowego

Brodawczak pęcherza moczowego

•

Guz liściasty gruczołu sutkowego

Guz liściasty gruczołu sutkowego

koniec

koniec