1
7.01. Czym jest świadectwo pochodzenia energii
7.02. System obrotu świadectwami pochodzenia energii (certyfikatami)
7.03. Rodzaje świadectw pochodzenia energii
7.04. Ceny świadectw pochodzenia energii i opłaty zastępcze
7.05. Świadectwa pochodzenia energii - podstawy prawne metodyki obliczeń
7.06. Wymagany udział energii pochodzącej z kogeneracji i odnawialnych źródeł w całkowitej produkcji energii
7.07. Certyfikaty zielone –pojęcia podstawowe
7.08. Certyfikaty zielone – udział wagowy biomasy
7.09. Certyfikaty zielone – metodyka obliczeń – jednostka wytwórcza, w której spalane są biomasa lub biogaz
wspólnie z innymi paliwami
7.10. Certyfikaty zielone – metodyka obliczeń – układ hybrydowy
7.11. Certyfikaty zielone – metodyka obliczeń – elektrownia wodna z członem pompowym
7.12. Kogeneracja
7.13. Średnioroczna sprawność graniczna wytwarzania energii elektrycznej i ciepła łącznie
7.14. Certyfikaty czerwone i certyfikaty żółte
7.15. Oszczędność energii pierwotnej (PES)
7.16. Sprawność wytwarzania energii elektrycznej i ciepła użytkowego
7.17.
Zharmonizowane referencyjne wartości sprawności dla wytwarzania rozdzielonego energii elektrycznej przyjmowane
do obliczeń w latach 2006-2011
7.18.
Zharmonizowane referencyjne wartości sprawności dla wytwarzania rozdzielonego ciepła użytecznego
7.19.
Certyfikaty białe
1
2
Świadectwa pochodzenia energii to element systemu wsparcia produkcji energii z
wykorzystaniem bardziej efektywnych technologii (np. kogeneracja) i źródeł
odnawialnych. Celem jest oczywiście oszczędność paliw kopalnych i ograniczenie emisji
CO
2
.
Zarówno wytwórcy energii, jak i przedsiębiorstwa sprzedające energię odbiorcom
końcowym,
zobowiązani są uzyskać i przedstawić do umorzenia prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki
świadectwa pochodzenia energii
albo alternatywnie uiścić opłatę zastępczą obliczoną zgodnie z obowiązującymi przepisami
(Ustawa Prawo energetyczne z dnia 10.04.1997, nowelizacja z 08.01.2010).
Jest to dokument wydawany przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE)
na wniosek przedsiębiorstwa,
składany za pośrednictwem operatora systemu dystrybucyjnego, potwierdzający
wytworzenie energii elektrycznej w odnawialnym źródle energii lub/i kogeneracji
(świadectwa sumują się).
3
Informacja o ilości wydanych świadectw pochodzenia energii URE przekazuje na Towarową
Giełdę Energii (TGE). Obrót świadectwami można realizować tylko za pośrednictwem TGE.
URZĄD REGULACJI
ENERGETYKI
PRODUCENT
ENERGII
OPERATOR
SYSTEMU
TOWAROWA
GIEŁDA ENERGII
PRZEDSIĘBIORSTWO
SPRZEDAJĄCE ENERGIĘ
ODBIORCOM KOŃCOWYM
CER
T
YFI
KA
T
przepływ informacji
obrót certyfikatami
4
Certyfikaty zielone –
świadectwa pochodzenia energii z odnawialnych źródeł energii
Certyfikaty czerwone -
świadectwa pochodzenia energii z tzw. wysokosprawnej
kogeneracji
Certyfikaty żółte
(wcześniej niebieskie) - świadectwa pochodzenia energii z małych źródeł
kogeneracyjnych opalanych gazem lub o mocy elektrycznej poniżej 1 MW,
Certyfikaty fioletowe -
świadectwa pochodzenia energii ze źródeł wykorzystujących gaz
z odmetanowania kopalń lub biogaz
Certyfikaty pomarańczowe –
energia ze źródeł zaopatrzonych w instalacje
wychwytywania i zatłaczania dwutlenku węgla (CCS – Carbon Capture and Storage)
Certyfikaty błękitne –
energia z nowych, wysokosprawnych źródeł
Certyfikaty białe -
mające na celu promowanie poprawy efektywności energetycznej i
obniżanie zużycia energii końcowej
5
Ceny świadectw pochodzenia energii kreowane są przez:
• wysokość opłaty zastępczej podawanej w komunikatach Prezesa URE
• podaż świadectw na rynku,
• wymagany udział energii pochodzącej z kogeneracji i OZE w ilości
energii sprzedanej do odbiorcy końcowego
Opłaty zastępcze:
• zielone – 240 zł/MWh indeksowane o wskaźnik inflacji,
w 2010 r. - 267,95 zł/MWh ( w 2013 r. 297 zł/MWh)
• czerwone – nie niższa niż 15 % i nie wyższa niż 40 % średniej ceny
sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym
w 2010 r. – 28,80 zł/MWh
• żółte – nie niższa niż 15 % i nie wyższa niż 110 % średniej sprzedaży
energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym
w 2010 r. – 128,80 zł/MWh
6
Certyfikaty zielone
- świadectwa pochodzenia energii elektrycznej lub cieplnej
z odnawialnych źródeł energii
,
rozumianych jako źródła wykorzystujące w procesie przetwarzania energię:
• wiatru (elektrownie wiatrowe),
• słońca (ogniwa fotowoltaiczne oraz kolektory do produkcji ciepła),
• geotermalną,
• fal, prądów morskich i pływów, spadku rzek,
• pozyskiwaną z biomasy (także paliwo ciekłe lub biogaz) pochodzącej z:
•
upraw energetycznych,
• odpadów z produkcji rolnej oraz przemysłu przetwarzającego jej produkty
• części pozostałych odpadów, które ulegają biodegradacji
• część energii odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów
• niepełnowartościowych ziaren zbóż, które nie podlegają zakupowi interwencyjnemu
oraz ze źródeł energii, które od 2011 roku zostaną uwzględnione w certyfikatach
fioletowych
• biogazu wysypiskowego,
• biogazu powstałego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków, albo
rozkładu składowanych szczątek roślinnych i zwierzęcych
7
rok
Moc > 5 MW
Układ hybrydowy, w którym spalana jest
biomasa w źródłach o mocy > 20 MW
źródła o mocy
> 20 MW, w których
spalana biomasa –
uznaje się w 100 %, jeśli
udział biomasy
*
2008
5 %
5 %
2009
10 %
10 %
2010
25 %
20 %
20 %
2011
40 %
20 %
20 %
2012
55 %
20 %
20 %
2013
70 %
25 %
25 %
2014
85 %
30 %
30 %
2015
100 %
40 %
40 %
2016
100 %
50 %
50 %
2017
100 %
60 %
60 %
Układ hybrydowy – w procesie wytwarzania energii elektrycznej lub cieplnej wykorzystywane są nośniki energii
wytwarzane oddzielnie w odnawialnych i i innych jak odnawialne źródłach energii, ale pracujących na wspólny
kolektor oraz zużywane wspólnie w jednostce wytwórczej (rozumianej jako wyodrębniony zespół urządzeń do
wytwarzana energii i wyprowadzenia mocy)
* z wyłączeniem odpadów i pozostałości z produkcji leśnej a także przemysłu przetwarzającego jej produkty,
chyba, że są spalane w miejscu wytworzenia
8
W elektrociepłowniach zasilających aglomeracje miejskie stosowane są turbiny parowe
upustowo-kondensacyjne, a energia cieplna jest przesyłana do odbiorców scentralizowanymi
miejskimi sieciami ciepłowniczymi z wykorzystaniem gorącej wody jako medium.
W elektrociepłowniach przemysłowych, przy zapotrzebowaniu na parę do procesów
technologicznych stosowane są turbiny przeciwprężne przystosowane do oddawania pary o
wymaganych parametrach.
Udział jednostek kogeneracyjnych w zasilaniu ciepłem scentralizowanych miejskich systemów
ciepłowniczych wynosi w Polsce około 50 % (w krajach UE - około 70 %).
Prawo energetyczne w Polsce postuluje obowiązek zakupu energii elektrycznej wytwarzanej
w skojarzeniu.
Kogeneracja – wytwarzanie energii elektrycznej i cieplnej w tym samym
procesie
9
gr
= 75 %
• turbina parowa przeciwprężna
• turbina gazowa z odzyskiem ciepła
• silnik spalinowy
• mikroturbiny
• silniki Stierlinga
• ogniwa paliwowe
gr
= 80 %
• układ gazowo-parowy z odzyskiem ciepła
• turbina parowa upustowo-kondensacyjna
Za źródła kogeneracyjne uznawane są źródła wytwarzające energię elektryczną i ciepło
z określoną sprawnością przemiany energii chemicznej paliwa na energię elektryczną i
ciepło łącznie.
10
Certyfikaty czerwone
–
świadectwa wytworzenia energii elektrycznej lub
mechanicznej i ciepła użytkowego w kogeneracji, która zapewnia
oszczędność energii pierwotnej zużywanej w jednostce kogeneracji w
wysokości nie mniejszej niż 10 %
PES
10 %
w porównaniu z wytwarzaniem energii elektrycznej i ciepła w układach rozdzielonych o
referencyjnych wartościach sprawności dla wytwarzania rozdzielonego
Certyfikaty żółte
– świadectwa wytworzenia energii elektrycznej lub mechanicznej i
ciepła użytkowego w kogeneracji, która zapewnia
oszczędność energii pierwotnej zużywanej w jednostce kogeneracji
PES > 0
11
,%
100
1
1
PES
c
ref
qe
c
ref
qc
qc
- sprawność wytwarzania ciepła użytkowego w kogeneracji, %
ref c
- referencyjna wartość sprawności dla wytwarzania rozdzielonego ciepła, %
qe
- sprawność wytwarzania energii elektrycznej z kogeneracji, %
ref e
- referencyjna wartość sprawności dla wytwarzania rozdzielonego energii
elektrycznej, %
12
qe
- sprawność wytwarzania energii elektrycznej z kogeneracji, %
qc
-
sprawność wytwarzania ciepła użytkowego w kogeneracji, %
Q
uq
- ilość ciepła użytkowego wytworzonego w kogeneracji w jednostce kogeneracji,
dostarczonego do sieci ciepłowniczej lub przeznaczonego do procesu produkcyjnego, GJ
A
bq
- ilość energii elektrycznej z kogeneracji, MWh
Q
bq
- ilość energii chemicznej paliw zużytych do wytwarzania energii elektrycznej i ciepła
użytkowego w kogeneracji, GJ
,%
100
Q
Q
bq
uq
qc
,%
100
Q
A
6
,
3
bq
bq
qe
bek
bck
b
bq
Q
Q
Q
Q
Q
b
– energia chemiczna paliw zużytych w jednostce kogeneracji, GJ
Q
bck
– energia chemiczna paliw zużytych do wytworzenia ciepła użytkowego w jednostce
kogeneracji poza procesem kogeneracji, GJ
Q
bek
- energia chemiczna paliw zużytych do wytwozrenia energii elektrycznej w jednostce
kogeneracji poza procesem kogeneracji, GJ
13
Dyrektywa 2006/32/We Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 05.04.2006 w
sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych
nałożyła na Polskę obowiązek ograniczenia zużycia energii finalnej przez
odbiorców końcowych o 9 % w latach 2008-2016.
W Polsce podstawowym instrumentem wdrażania tej dyrektywy jest Ustawa o
efektywności energetycznej, która wprowadza jako mechanizm wsparcia system
tzw. białych certyfikatów potwierdzających przeprowadzenie przedsięwzięć pro-
oszczędnościowych i skutkujących określoną ilością zaoszczędzonej energii.