Metody pracy zespołowej – koła jakości

Koło jakości jest formą organizacji pracy skupiającą

pracowników jednego (najczęściej) odcinka pracy (np.

gniazda, linii, oddziału, działu) wokół idei ulepszania

jakiegoś fragmentu własnego środowiska pracy. Jest to

organizacja dobrowolna, uczestniczą w niej tylko te osoby,

które nie zgadzają się z istniejącym stanem rzeczy, widzą

potrzebę jego zmiany i sądzą, że skuteczniejsze jest

działanie w zespole osób o podobnych zapatrywaniach ,

postawach i potrzebach. Przystępowanie do koła jakości

jest zatem bardziej kwestią uświadomienia sobie własnych

niedoskonałości, potrzeb i możliwości działania, niż

nacisków i presji zewnętrznej.

Zasady tworzenia kół jakości:



Każdy z uczestników procesu wytwórczego ma wpływ na jakość

produkowanych dóbr, a zatem należy stworzyć możliwość pracy w kołach

jakości wszystkim pracownikom.



Kierownictwo powinno popierać inicjatywę pracowników do tworzenia wśród

nich grup mających na celu poszukiwanie mankamentów w jakości

produkowanych dóbr, a także sposobów ich eliminacji.



Udział wykonawców w grupach jest dobrowolny, koła otwarte są dla

wszystkich chętnych



Liczba członków koła nie powinna przekraczać 20 osób,



Spotkania są regularne, a udział w nich jest płatny,



Brak niezdrowej rywalizacji.

Koła jakości działają według konkretnych planów,

ustalonych przez członków koncentrujących się wokół

następujących sześciu ogólnych zadań:



Podwyższenie jakości produkowanych wyrobów



Obniżka strat i nakładów z tytułu jakości



Obniżka kosztów materiałowych



Zwiększenie wydajności



Zwiększenie wykorzystania pracy maszyn



Zwiększenie bezpieczeństwa pracy

Rodzaje kół

jakości

Wydziałowe

Międzywydziałowe

Rozwiązujące

problemy

Sygnalizujące

problemy

ałe

Za
rej

est

are

jes

że

ałe

Tematyczne
(pracownicy różnych
służb)

Hambetsu
(pracownicy jednego
gniazda)

Rengo

(pracownicy

różnych gniazd)



Koła tematyczne złożone z pracowników różnych służb,

których łączy wspólny temat pracy,



Hanbetsu – składające się z pracowników jednego gniazda,

których działanie nastawione jest na pogłębienie znajomości

wykonywanych czynności i wykrywanie przyczyn zaniżających

jakość wyrobów,



Rengo składające się z pracowników różnych faz procesu

technologicznego, zajmujących się rozwiązywaniem

zagadnień, których przyczyny leżą w innych fazach procesu

niż ich skutki. Jest to najwyższa forma kół jakości.

Grupa sterująca

Konsultanci

Komitet

Wydziałowy 1

Komitet

Wydziałowy 2

Komitet

Wydziałowy N

KJ 1

KJ 2

KJ 3

KJ 2

KJ 1

KJ 2

KJ 3

Identyfikacja

problemów

Wybór i projektowanie

rozwiązania optymalnego

Podjęcie decyzji o

wdrożeniu projektu

Ustalenie hierarchii

problemów

prezentacja

rozwiązania

Zbieranie informacji.

Analiza i poszukiwanie

rozwiązań.

Wdrożenie

projektu

Specjaliści -

konsultanci

Informacje zbierane we

wszystkich fazach cyklu pracy

koła jakości

Rodzaje zebrań kół jakości:



Zebrania regularne (ze z góry określonym terminem – np. co 2 tyg.)

i nieregularne (organizowane okazjonalnie na wniosek moderatora

lub większości członków koła)



Robocze (ich celem jest omówienie i ocena prac koła,

przeanalizowanie zaistniałych problemów itp.) i uroczyste (np. dla

uczczenia osiągnięć koła).



Informacyjne – na ogół bardzo krótkie, organizowane w sytuacji,

gdy zamierza się przekazać dużą liczbę informacji członkom koła.



Problemowe – są one szczególną odmianą spotkań roboczych;

poświęcone są w całości badaniu i rozwiązywaniu konkretnego

problemu, będącego przedmiotem zainteresowań koła jakości.



Szkoleniowe – organizowane są dla realizacji przyjętych celów

dydaktycznych.

Zakres prac wykonywanych w ramach kół jakości pomiędzy ich posiedzeniami:



Rejestracja częstotliwości pojawiania się jakiegoś zjawiska,



Zbieranie opinii o danej sprawie,



Poszukiwanie sposobów usunięcia zaistniałej wady,



Opracowanie całego lub fragmentu diagramu przyczynowo – skutkowego,



Wykonanie eksperymentu,



Obserwacja cech wyrobu, maszyny lub zjawiska,



Rejestracja trudności w rozwiązywaniu problemu,



Zbieranie pomysłów i wniosków usprawnień,



Poznanie określonego tematu,



Zebranie informacji na temat np. kosztów, warunków technicznych,

niezawodności, bhp.

Spis treści

regulaminu

organizacyjnego

koła jakości

Zadania:

Koła
Przewodniczącego
Sekretarza
Członków
Koordynatora

Ogólne informacje o KJ:

Charakterystyka koła
Miejsce działania
Skład osobowy
Uprawnienia koła
Relacje z otoczeniem

Metody:

Powoływania KJ
Konsultowania się na
zewnątrz
Wymiany członków KJ
Wyboru tematyki pracy
Pracy KJ
Wynagrodzenia
Oceny działalności

Sposoby:

Zmiany regulaminu
Rozwiązywania
konfliktów

Zadania realizowane przez koło jakości wynikają z:



obszaru zainteresowań członków koła,



aktualnych problemów gniazda technologicznego, w którym pracują

członkowie koła;



możliwości realizacji zadania,



mody na pewne tematy,



przygotowania członków koła.

Koło jakości może odpowiadać np. za:



rejestrację problemów,



ocenę ich ważności,



przekazywanie problemów do rozwiązania innym specjalistom,



samodzielne rozwiązywanie problemów,



opracowanie listy projektów,



wdrożenie rozwiązania do praktyki,



sprawdzanie wyników wdrożeń

Wyboru tematyki pracy KJ dokonuje się na podstawie:



Propozycji zgłoszonych przez członków (w czasie burzy

mózgów),



Propozycji tematów sugerowanych przez zespół

inicjująco – wspierający lub kierownictwo,



Obserwacji przeprowadzonych przez członków koła

Przykładowo – koło jakości uprawnione być może do podejmowania

decyzji w zakresie:



zmian składu osobowego KJ,



zmian władz KJ,



zatwierdzania i zmian regulaminu KJ,



samorozwiązania się,



wyboru tematyki, formy, metod, czasu, tempa prowadzonych prac,



delegowania swoich przedstawicieli do wyższej struktury ruchu,



zawierania umów o współpracy z innymi kołami,



typowania członków koła do nagród,



brania udziału w różnego rodzaju konkursach,



publicznego wypowiadania się na tematy dotyczące doskonalenia

organizacji.

Dodatkowo kołu przysługuje prawo do:



nagród za wdrożone usprawnienia,



funduszu płac za określoną i uzgodnioną z dyrekcją ilość

godzin posiedzeń koła,



pomocy materialnej dyrekcji przedsiębiorstwa przeznaczonej

na wcześniej ustalone cele,



możliwości przeprowadzania eksperymentów po

uzgodnieniu tego z przedstawicielami kadry kierowniczej,



merytorycznej pomocy ze strony odpowiednich specjalistów,



Pomieszczeń zakładowych przeznaczonych na prace koła.

Sposoby wynagradzania

Materialne

Niematerialne

Opłacanie czasu zebrań,

Opłacanie wycieczek szkoleniowych,

Opłacanie wyjazdów zagranicznych,

Zwrot kosztów udziału w konferencjach,

Okazjonalne nagrody pieniężne,

Przyznawanie bonów
pieniężnych/towarowych,

Udział w wypracowanych efektach,

Pokrywanie kosztów wyżywienia uczestników
spotkań,

Priorytet w korzystaniu z dóbr
trudnodostępnych.

Wyróżnienie plakietkami itp.,

Wyróżnienie dyplomami,

Wyróżnienie listami pochwalnymi,

Wpisanie do „złotej księgi jakości”,

Wpisywanie wyróżnień do akt personalnych,

Reklama osoby w gazecie zakładowej,

Uwzględnienie wyników w ścieżce awansu,

Spotkania przy kawie z dyrekcją
przedsiębiorstwa,

Prezentacja członków KJ na zebraniu załogi
przedsiębiorstwa.

Na ogólną ocenę pracy koła składa się:



Ocena stosunków panujących w kole,



Ocena sposobów pracy koła,



Skuteczność pracy (wyniki działania) koła.

Dla oceny stosunków panujących w kole wykorzystuje się

informacje na temat:



Częstotliwości występowania i głębi objawów konfliktów,



Samopoczucia członków koła,



Możliwości głoszenia własnych poglądów,



Skłonności do wzajemnego udzielania sobie pomocy,



Możliwości podejmowania decyzji przez koło itp..

Ocena sposobów pracy koła jest prowadzona na podstawie oceny

następujących charakterystyk:



skuteczności postępowania koła,



liczby i charakteru popełnianych błędów,



stopnia zaangażowania członków w prace koła i usuwanie

zauważonych błędów,



innowacyjności podejścia do wykonywanego zadania.

Wyniki pracy KJ oceniane są nie tylko miernikami finansowymi, ale

również zmianami w postawach i zachowaniu członków koła.

Przeprowadzając ocenę efektów pamiętać należy o różnych ich

rodzajach, wielkości i adekwatności w stosunku do przyjętych

celów. Wśród podstawowych efektów pracy KJ wymienia się:

ekonomiczne i społeczne, krótko- i długoterminowe, osiągane

samodzielnie i niesamodzielnie, wymierne i niewymierne.

1. Przewodniczący

Określając zadania dla przewodniczącego należy brać

pod uwagę:



potrzeby sprawnego funkcjonowania koła,



osobowość i możliwości przewodniczącego,



powszechnie stosowane rozwiązania w kołach jakości,



poglądy i życzenia członków KJ.

Sekretarz (zastępca przewodniczącego)



prowadzenie dokumentacji KJ,



protokołowanie spotkań KJ,



wykonywanie zadań członka KJ,



stałe analizowanie działania KJ i zgłaszanie możliwości

jej usprawnienia,



tworzenie dokumentacji problemu rozwiązywanego

przez KJ,



sporządzanie notatek,



propagowanie działalności KJ na zewnątrz.

3. Szeregowy członek KJ



dbanie o dobre imię KJ i dobre stosunki międzyludzkie w

jego ramach,



systematyczne i aktywne uczestnictwo w zebraniach,



Zgłaszanie tematów do rozwiązania oraz sposobów ich

rozwiązania,



Zgłaszanie uwag do sposobów rozwiązywania problemów, a

także organizacji i metod pracy KJ;



Chętne podejmowanie się realizacji przydzielonych prac,

oraz terminowe i sumienne ich wykonywanie,



Propagowanie idei KJ w przedsiębiorstwie,



Systematyczne podnoszenie własnych kwalifikacji metodą

samokształcenia i szkolenia,



Wspieranie działalności przewodniczącego.

4. Koordynator KJ



Określenie potrzeb szkoleniowych członków KJ,



Projektowanie programów indywidualnych ścieżek rozwoju,



Opracowywanie tematów szkoleń dla KJ,



Opracowywanie zestawów literatury,



Ułatwianie kontaktów ze specjalistami,



Określanie potrzeb informacyjnych, źródeł informacji,

sposobów korzystania z nich, zatorów informacyjnych itp.,



Wyszukiwanie i rozwijanie wiary i nadziei we własne siły oraz

możliwości pokonania przeszkód,



Obiektywne ustosunkowanie się do działań prowadzonych

przez KJ,



Usuwanie uprzedzeń, nieporozumień i innych trudności we

współpracy koła z jego otoczeniem,



Popularyzacja osiągnięć KJ.

Efektem funkcjonowania kół jakości mogą być następujące korzyści:



dla przedsiębiorstwa: oszczędność czasu i pieniędzy, produkcja wyrobów o

wyższej jakości, wzmocnienie komunikacji między szeregowymi
pracownikami i kierownikami,



dla pracowników: możliwość wykorzystania i poszerzenia posiadanej

wiedzy, większa motywacja do myślenia nad racjonalizacją metod
wykonywania pracy,



zwiększenie satysfakcji z wykonywanej pracy, wzrost zaufania we własne

możliwości, prezentacja własnego punktu widzenia i pomysłów.