Lista pytań z Podstaw zarządzania: 

 

I. Organizacja i zarządzanie przegląd podstawowych pojęć 
1. Przedstaw model Leavita. 

 
 
 
 

2. Wymień cechy charakterystyczne organizacji. 



 

Systemy otwarte( wpływ otoczenia, ale sam tez decyduje) 



 

Systemy celowe (cel główny, cele szczegółowe) 



 

Systemy złożone (wielostronne współdziałanie) 



 

Systemy ustrukturyzowane ((ma strukturę, podział zadań i  współzależności) 



  Systemy o strukturze hierarchicznej (podsystemy) 



 

Efekt synergii (występowanie nowych, swoistych właściwości, większe od części składowych) 



 

Systemy homeostatycznymi ((zachowanie złożonej wewnętrznej równowagi) 



 

Systemy adaptacyjne(zdolność o przystosowania się do zmian otoczenia) 



 

System z wbudowanymi mechanizmami  samoregulacji (zdolności  do poszukiwania jak największych 
korzyści) 



 

Spójność(zmiany w jednym podsystemie - zmiany winnych też) 

3. Wymień i krótko opisz cztery zasadnicze funkcje celów. 



 

Zasadnicza wskazówka (jednolity kierunek, wyznaczenie kierunku) 



 

Ułatwiają planowanie i koordynację(skuteczne wyznaczanie celów sprzyja dobremu planowaniu) 



 

Ukierunkowanie uwagi pracowników niższych szczebli (konkretne sformułowanie celów) 



 

Stwarzają  podstawy  do  formułowania  standardów(  ocena  na  postawie  stopnia  realizacji  założonych 
celów) 

4. Wymień i zdefiniuj trzy postaci sprawności. 



  W znaczeniu uniwersalnym  – jako każdy z walorów dobrej  roboty z osobna, musi być chociaż jeden 

walor dobrej roboty 



  W znaczeniu syntetycznym – sprawność jako ogół walorów dobrej roboty 



  W znaczeniu manipulacyjnym – jako zręczność w posługiwaniu się przez istoty żywe narządami oraz 

narzędziami podczas działania  

5. Wymień i zdefiniuj trzy wymiary sprawności. 



 

Skuteczność  –  jeśli  pozwala  osiągnąć  zamierzony  cel  ;  nieskuteczność,  przeciwskuteczność, 
stopniowalna (różny stopień realizacji) 



 

Korzystność – ocenia pozytywnie ze względu na przewagę nabytków 



 

Ekonomiczność – stosunek efektu di włożonego nakładu,  

6. Wymień i krótko opisz alternatywne wytyczne sprawnego działania. 



  Specjalizacja- uniwersalizacja (podział pracy, specjalizacja, kumulacja wyspecjalizowanych działań) 



 

Aktywizacja  działania-  minimalizacja  interwencji  (zwiększenia  działań  własnego,  zaleceniem  min. 
Interwencji) 



  Kunktacja – antycypacja (9zachowanie swobodnego manewru) 



 

Potencjał sil- pełne wykorzystanie zasobów (równowaga miedzy brakiem a nadmiarem rezerw) 



  Koncentracja sil – dywersyfikacja działania(rozszerzenie lub zwężenie obszaru biznesu) 

7.  Wymień  i  krótko  opisz  etapy  cyklu  działania  zorganizowanego  (niealternatywna  wytyczna  sprawnego 
działania). 



 

Uświadomienie (rzeczywiste cele działania i ich wzajemny stosunek) 



 

Planowanie działania (środki i sposób działania) 



 

Pozyskiwanie i rozmieszczanie zasobów  



  Realizowanie planu 



  Kontrola realizacji 

8. Wymień, krótko opisz oraz podaj przykłady rodzajów władzy. 



  Nagradzania 



  Wymuszania 



  Legalna 



  Ekspercka 



  odniesienia 

9. Zarządzanie a kierowanie. 



 

Zarządzanie – kierowanie ludźmi w procesie gospodarowanie zasobami, instytucjami 



  Kierowanie  –  działanie,  którego  celem  jest  sprawdzanie  funkcjonowania  innych  rzeczy  lub  ludzi 

zgodnie z celem tego, kto nimi kieruje 

o  Do rzeczy- szersze 
o  do ludzi - węższe 

10. Wymień i krótko opisz funkcje zarządzania. 



 

Planowanie ( cele + sposób realizacji) 



 

Organizowanie (pozyskiwanie zasobów) 



 

Motywowanie (zachęcenie do działania zgodnego z celem) 



 

Kontrola (porównywanie osiągniętych wyników z zaplanowanymi) 

11. Wymień i opisz umiejętności kierownicze. 



 

Techniczne(znajomość metod + technik zarządzania) 



 

Społeczne ( nawiązywanie kontaktów, komunikacja, negocjacja) 



 

Koncepcyjne (kreatywne, wizjonerskie myślenie) 



  Analityczne ( analiza, diagnoz- rozwiązywanie problemów) 

12. Opisz rodzaje kierowników ze względu na poziomy (szczeble) zarządzania. 



 

najwyższego szczebla - prezes, dyrektor (długoterminowy) – d. STRATEGICZNE 



 

średniego szczebla – kierownicy działów – decyzje TAKTYCZNE 



 

najniższego szczebla – kierownicy (krótkoterminowe sprawy) – decyzje OPERACYJNE 

13. Wymień role kierownika według H. Mintzberg’a (z uwzględnieniem ich podziału na podgrupy). 



  Interpersonalne: 

o 

Przywódca 

o 

Łącznik 

o 

Pośrednik 



  Informacyjne: 

o  Obserwator 
o  Informator 



  Decyzyjne 

o  Rzecznik 
o  Inicjator 
o  Dyspozytor 
o  Rozjemca 
o  Negocjator 

II. Struktura organizacyjna przedsiębiorstwa 
14. Wymień i krótko opisz rodzaje więzi organizacyjnych. 



 

Hierarchiczne ( służbowe) – relacja podwładny – przełożony (linia ciągła) 



  Funkcjonalne(niehierachiczne) – pomaganie, doradzanie, opiniowanie (linia przerywana) 



  Informacyjne – wtórne do. Hierarchicznych i funkcjolanych 



  Techniczne – przepływ energii, materii 



  Motywacyjne – zbieżne ze służbowymi 

15. Zdefiniuj pojęcie struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa oraz wymień jej elementy składowe 



 

Struktura organizacyjna przedsiębiorstwa – rozmieszczenie elementów składowych całości oraz zespół 
relacji, występujących miedzy nimi 



  Elementy: 

o  Stanowisko pracy 
o 

Komórka organizacyjna (zbiór stanowisk pracy) 

o 

Jednostka organizacyjna (zbiór Komorek organizacyjnych jednym kierownikiem) 

16.  Narysuj  schemat,  podaj  wady  i  zalety  struktur:  liniowej,  funkcjonalnej,  liniowo-sztabowej, 
dywizjonalnej, projektowej, macierzowej, tensorowej. 
 
17. Wymień i krótko opisz pięć wymiarów astońskich struktury organizacyjnej.  



  Konfiguracja ( usytuowanie i liczbę pionów, komórek, stanowisk) 



  Centralizacja (rozmieszczenie uprawnień decyzyjnych) 



  Specjalizacja (podział pracy, zadań, obowiązków) 



  Formalizacja (system przepisów regulujących postępowanie) 



  Standaryzacja 9 system ujednoliconych sposobów postępowania) 

III. Kształtowanie struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa 
18. Wymień i krótko opisz wewnętrzne czynniki strukturotwórcze. 



  Technologia: 

o  Produkcja masowa i wieloseryjna 
o 

Produkcja jednostkowa i małoseryjna 

o 

Produkcja ciągła niezróżnicowanych wyborów(benzyna, energia elektryczna) 



 

Członkowie organizacji 

o 

Umiejętności 

o  Poziom wiedzy 



 

Cykl życia: 

o  Narodziny 
o 

Młodość 

o 

Dojrzałość 



  Wzrost poprzez: 

o 

Kreatywność 

o 

Formalizację 

o 

Delegowanie uprawnień 

o 

Koordynację 

o 

współpracę 

19. Wymień i krótko opisz zewnętrzne czynniki strukturotwórcze. 



  Otoczenie: 

o  Stabilne (liniowe, funkcjonale) 
o  Zmienne (liniowo – sztabowe) 
o  Burzliwe (dywizjonalne, projektowe, macierzowe, holdingowe) 

20. Na czym polega wpływ strategii na strukturę organizacji (strategia jako czynnik strukturotwórczy). 



 

Analiza uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych 



 

Określenie odległych celów, przyjecie kierunków działania, alokacja zasobów, realizacja celów 

o 

S. wzrostu (jednowydziałowe) 

o  S. integracji pionowej (funkcjonalne) 
o  S. dywersyfikacji (dywizjonalne) 

21.  Krótko  opisz  oraz  podaj  wady  i  zalety  jednej  z  podstawowych  metod  projektowania  struktur 
organizacyjnych – metody diagnostycznej. 
Analiza stanu rzeczywistego oraz diagnozowanie.  



  Konkretyzacja celu i zakresu projektowania zmian 



  Identyfikacja stanu istniejącego 



 

Krytyczna ocena stanu istniejącego 



 

Projektowanie wariantów zmian struktury organizacyjnej 



 

Wybór wariantu optymalnego 

zalety 

wady 



 

Możliwy systematyczny przegląd wszystkich 
obszarów organizacji 



 

Okazja do treningu umiejętności 
analizowania, integracji załogi 



  Poznanie i zrozumienie specyfiki 

funkcjonowania organizacji 



  Badanie  obejmuje  fragment  struktury,  nie 

postrzega organizacji całościowo 



  Koncentracja 

na 

wewn. 

Elementach 

organizacji 



 

Duża pracochłonność 



  Wysokie koszty 

22.  Krótko  opisz  oraz  podaj  wady  i  zalety  jednej  z  podstawowych  metod  projektowania  struktur 
organizacyjnych – metody prognostycznej. 
Dokonanie syntezy rozwiązani wzorcowego, idealnego. 



  Konkretyzacja celu i zakresu badania 



  Gromadzenie informacji 



  Budowa systemu wzorcowego 



  Identyfikacja ograniczeń 



 

Projektowanie wariantów systemu możliwego do wdrożenia 



 

Ocena wariantów i wybór optymalnego 

 
zalety 

wady 



 

Kompleksowość podejścia 



 

Rozwiązani oderwane od stereotypów 



 

Elastyczność proponowanych rozwiązań 



  Mniejsze opory przeciwko zmianom 



  Wysoki stopień trudności 



  Wysokie koszty 



 

Duży zakres 

 
IV. Funkcja motywowania w procesie zarządzania 
23.  Opisz  teorię  hierarchii  potrzeb  A.H.  Maslowa  występującą  w  ramach  podejścia  do  motywowania  od 
strony treści. 

 

o  Zasada deficytu 
o  Zasada rozwoju 

24. Opisz teorię ERG występującą w ramach podejścia do motywowania od strony treści. 



 

Kontakty społeczne, wzrost , rozwój; opozycja do Maslowa 



  3 kategorie: 

o 

Potrzeby egzystencji (potrzeby fizjologiczne i bezpieczeństwa) 

o 

Potrzeby społeczne (przynależności, uznania prze innych) 

o  Potrzeba wzrostu (potrzeby szacunku do samego siebie, samorealizacji) 



 

Działanie wywołane kilkoma potrzebami 



  Dodatkowy element frustracja- regresja – cofanie się do poprzedniego poziomu, gdy na wyższy klęska 

25. Opisz teorię oczekiwań stworzoną przez V. Vroom’a  występującą  w ramach motywowania od strony 
procesu. 



 

Cel; wyjaśnienie indywidualnych procesów podejmowania decyzji 



  Tylko teraźniejszość ma wpływ na działanie i decyzje 



  Motywacja zależy od: 

o 

Siły pragnienia 

o 

prawdopodobieństwa spełnienia 



  model motywowania oparty na oczekiwaniach 

1.  motywacja 
2.  wysiłek +indywidualne możliwości + otoczenie 
3.  osiągnięcie 
4.  wynik(nagroda) 
5.  wartościowość (atrakcyjność nagrody) 

26. Opisz teorię wzmocnienia B.F. Skinnera. 



 

Teoria ta wykazuje, w jaki sposób w powtarzalnym procesie uczenia się skutki zachowań z przeszłości 
wyznaczają postępowanie w przyszłości 



 

Rodzaje wzmocnień: 

o  Nagroda (wzmocnienie pozytywne) 
o  Unikanie 
o  Kara 
o  eiminacja 

V. Funkcja kontrolowania w procesie zarządzania 
27. Wymień i krótko opisz etapy procesu kontroli. 



  Opracowanie  standardów  i  kryteriów  (  odpowiadają  na  pytania  co  należy  robić  aby  osiągnąć  ć 

zmierzone cele?, czego jeszcze nie zrobiono, cele muszą być określone w czasie) 



 

Ocena  działań  w  stosunku  do  tych  standardów  lub  określenie  rzeczywistych  efektów  (porównanie, 
efekty a oczekiwania kierownika, określenie stopnia ich odchylenia od standardów, ustalenie tolerancji 
parametrów, odpowiadaj a na pytanie czy niezbędne jest podjecie działań korekcyjnych? jakich?) 



 

Wskazanie jak usunąć ewentualne odchylenia od stanu pożądanego i podjęcie działań korygujących 

o 

Nie podejmować żadnych działań 

o 

Usunąć odchylenia 

o 

Zweryfikować standardy kontrolne 

28. Zdefiniuj pojęcie controllingu i wymień jego rodzaje. 



  Controlloling  -  to  filozofia,  metoda  zarządzania,  instrument  zarządzani,  proces  sterowania,  forma 

decentralizacji zarządzania, systemem wspomagający decyzje 



  Rodzaje: 

o  Operacyjny 
o  Strategiczny 
o  Funkcjonalny: 

  Logistyczny (procesy planowania, kontroli, informacji0 
  Produkcyjny ( co? Ile? Gdzie? Jak? Kiedy?) 
  Marketingowy (monitowanie, koordynowanie działań) 
  Zarządzanie zasobami ludzkimi 
  Inwestycyjny (prognozy inwestycyjne, kontrola, wyniki) 
  Finansowy (odpowiedni poziom rentowności, opłacalność) 

 

VI. Decyzje kierownicze w zarządzaniu 
29.  Zdefiniuj  pojęcie  podejmowania  decyzji  i  wymień  rodzaje  decyzji  przyjmując  dowolne  kryterium 
podziału. 



 

Podejmowanie decyzji to akt wyboru jednego wariantu spośród podanego ich zestawu 



  Rodzaje decyzji: 

o  Zaprogramowane (często, określona struktura) 
o  Niezaprogramowane (rzadziej, brak określonej struktury) 



  Typologia Minzberg’a: 

o 

D. przedsiębiorcze 

o  D. adaptacyjne 
o  D. planistyczne 



  Warunki: 

o 

Pewność 

o  Ryzyko 
o 

niepewność 

30. Wymień i krótko opisz etapy procesu podejmowania decyzji. 

1.  identyfikacja  i  analiza  sytuacji  decyzyjnej  (  jakiego  wyboru  próbuje  dokonać? 

Dlaczego dana decyzja jest niezbędna? jak decyzja była podjęta ostatnio?) 

2.  opracowanie alternatywnych wariantów decyzji 
3.  ocena poszczególnych wariantów ze względu na: 



 

wykonalność 



 

wystarczalność 



  skutki 

4.  wybór wariantu optymalnego 
5.  wdrożenie wariantu optymalnego 
6.  ocena skutków wdrożenia 

31. Racjonalność rzeczowa a racjonalność metodologiczna w procesie podejmowania decyzji. 



 

Racjonalność rzeczowa polega na przystosowaniu dokonanego wyboru: 

o  Uwarunkowana przez: 

  Wykonawców 
  Warunków wykonania decyzji 



 

Racjonalność  metodologiczna-  dokonany  wybór  w  działaniu  zgodnie  z    regułami  podejmowania 
decyzji, oraz na podstawie wszystkich informacji 

o 

Określana poprzez: 

  Realne możliwości decydenta ( kwalifikacje, percepcja, intuicja, pamięć) 
  Motywację decydenta, którą określają jego postawy, potrzeby, nastroje 
  Dostępne dla decydenta informacje o sytuacji decyzyjnej 



 

Między rzeczowa a metodologiczną może być rozbieżność 

VII. Style kierowania w organizacji 
32. Zdefiniuj pojęcie stylu kierowania i wymień jego cechy. 



  Styl  kierowania-  względnie  trwały,  indywidualny  sposób  zachowania  kierownika  w  stosunku  do 

działań w procesie realizacji celów organizacji 



  Cechy: 

o 

Powiązany z interakcjami pomiędzy uczestnikami organizacji 

o 

Nierównomierny podział uprawnień 

o 

Kształtowanie zachowania podwładnych 

o 

Związany z określonymi wartościami 

33. Opisz krótko teorię cech dotyczącą stylów kierowania. 



 

Założenie; efektywność stylu kierowania można wyjaśnić poprzez cechy przywódcy 



 

Założenia: 

o 

Przywódca człowiek się rodzi a nie staje 

o 

Przywództwo jest rzadka umiejętnością 

o 

Przywódcy posiadają charyzmę 

34. Wymień i krótko opisz style kierowania wyróżnione przez R. Likert’a. 



 

różnice ze stosowanych stylów kierowania 



  Orientacja na zadnia 



  Styl operacyjny (kierownik – autokrata) 



  Styl  paternalistyczny-  kierownik  podejmuje  decyzje,  pracownicy  mogą 

komentować 



  Styl  konsultacyjny  –  kierownik  podejmuje  decyzje,  ale  konsultuje  je  z 

pracownikami, pozytywna motywacja (materialna) 



  Styl partycypacyjny- decyzje podejmuje się grupowo, motywacja pozytywna ( 

gl. Niematerialna) 



 

Orientacja ma pracowników 

35. Opisz siatkę stylów kierowania opracowaną przez R. Blake’a i J. Mounton. 



  Skala od 1 – 9; parametry : „troska o pracownika”, „troska o zadania”, 81 styli, 5 dominujących 

o 

1.1 kierowanie zubożone 

o  1.9. kierowanie klubowe 
o  9.1. kierowanie autorytarne 
o  5.5 kierowanie zrównoważone 
o 

9.9 kierowanie zespołowe 

36. Opisz model E. Fiedlera dotyczący stylów kierowania. 



 

3 czynniki kształtujące sytuację kierowniczą: 

o 

Stosunki między kierownikiem a członkami podległego zespołu 

o  Struktura zadania 
o 

Pozycja władcza kierownika 



 

Należy  powierzyć kierownictwo konkretnym  kierownikom w takich sytuacjach, jakie w najwyższym 
stopniu  są zgodne  z ich stabilnym stylem kierowania 

 

37. Wyjaśnij ewolucyjną teorię przywództwa stworzoną przez P. Hersey’a i K. Blanchard’a. 

 



 

ewolucyjna  teoria  przywództwa  –  efektywność  stylu 
kierowania  zależy  od  dojrzałości  pracowników;  ich 
zdolność do brania odpowiedzialności za swoje działania, 
pragnienie 

osiągnięcia 

postawionych 

celów, 

doświadczenie;  kierownik  może  zmienić  swój  styl 
kierowania  w  zależności  od  dojrzałości  podwładnych; 
identyfikuje  ta  dojrzałość  poprzez  ocenę  dążenia 
podwładnych  od  osiągnięcia  celów,  zdolności  do  brania 
odpowiedzialności 

za 

własne 

działania, 

poziom 

kwalifikacji i doświadczenie. 

 



  2 kryteria: nastawnie na zadania i na człowieka 



 

Istnieją 4 style kierowania: 

o  Autorytarny – stopień orientacji na zadania; niski poziom dojrzałości podwładnych, nie chcą 

albo  nie  są  w  stanie  ponosić  odpowiedzialności  za  realizację  zadań,  potrzebne  są  im 
instrukcje 

o  Integratywny – zorientowanie  równo na zadnia jak i pracowników; pragną przyjąć na siebie 

odpowiedzialność, lecz nie mogą 

o  Partycypacyjny  –  wysoki  stopień  dojrzałość,  podwładni  mogą,  ale  nie  chcą  ponosić 

odpowiedzialności za realizacje zadań, uczestnictwo podwładnych w podejmowaniu decyzji,  

o  Dlegujacy – wysoki stopień dojrzałości, mogą i chcą brać na siebie odpowiedzialność 



 

Model  ewolucyjnej  teorii  przywództwa    rekomenduje  wykorzystanie  elastycznego,  adaptatywnego 
podejścia do stylu kierowania. 



 

Minusy  modelu:  brak  zadawalającej  metody  pomiaru,  poziomu  dojrzałości,  uproszczony  podział 
stylów, brak wyjaśnienia czy kierownicy są na tyle elastyczni by  zmieniać swoje style kierowania 

VIII. Zarządzanie strategiczne 

38. Zdefiniuj pojęcie strategii i opisz jej trzy poziomy (korporacji, jednostki biznesu, funkcji). 



  Strategia-  intensywny  rozwój  organizacji,  dalekosiężny  horyzont  działania,  kompleksowy,  charakter 

decyzji strategicznych  



 

Wątki: celów, planu, relacji z otoczeniem, dziedziny biznesowych, przewagi konkurencyjnej  i pozycji 
rynkowej, grup interesów 



  Poziomy: 

o  Korporacji  –  całokształt  funkcjonowania  organizacji,  cele  jako  całość,  obszary  aktywności 

biznesowej, alokacja zasobów 

o  Jednostki  biznesu  –  wszystkie  działania  na  poziomie  jednostki  biznesu  powinny  wspierać 

działanie a na poziomie korporacji; przesadza o sposobie konkurowania na rynku, kształcie i 
gr.  Docelowej  klientów,  kształcie  i  strukturze  portfela  produktów,  alokacja  zasobów  wew. 
Jednostki biznesowej; muszą być spełnione warunki: 

  Zapewnienie niezależności rynkowej 
  Zapewnienie  niezależności  finansowej  (  możliwość  generowania  nadwyżki 

finansowej, samofinansowanie rozwoju) 

  Zapewnienie  niezależności  organizacyjnej  (struktura  pozwalająca  na  samodzielne 

działanie na poziomie operacyjnym) 

o  Na poziomie funkcji – wyznacza ramy do działania dla jednostek i komórek organizacyjnych 

wchodzących  w  skład  jednostki  biznesowej  lub  korporacyjnej:  odnoszą  się  do 
wyspecjalizowanych  obszarów,  pozwalają  na  realizacje  strategii  na  poziomie  korporacji  i 
jednostki biznesowej 

39. Opisz klasyfikację strategii zaproponowaną przez M. Porter’a. 



  Strategia  wg  Portera  ma  2  wymiary  :przewagę  strategiczną  (unikatowość  produktu  lub  jego  koszt)  i 

wymiar zakresu działania (do sektora lub segmentu) 



  3 typy strategii: 

o 

Różnicowania  –  osiągniecie  przewagi  konkurencyjnej  przez  jakość  (lojalność  klientów, 
zmiana wrażliwości na zmiany ceny, wzrost poziomu marży) 

o 

Przywództwa kosztowego - osiągniecie przewagi konkurencyjnej przez cenę  

o  Koncentracji - osiągniecie przewagi konkurencyjnej przez zaspokojenie potrzeb ze względu 

na kryterium klienta lub lokalizacji, ograniczenie ilości sprzedaży 

 

 

 
40. Wymień i krótko opisz etapy procesu zarządzania strategicznego. 



  Badanie otoczenia ( identyfikacja i analiza trendów, które mogą być szansą lub zagrożeniem) 

o 

Prognozowanie( metody ilościowe, metoda delficka)- szybka identyfikacja szans i zagrożeń 



  Analiza silnych i słabszych stron przedsiębiorstwa ( ujawnia rzeczywiste możliwości firmy) 



 

Wybór i realizacja strategii ( odp na pytania) 

o 

Jakie szanse i zagrożenia powstają w otoczeniu bliższym z i dalszym przedsiębiorstwa? 

o  Jakie  SA  silne  i  słabe  strony  przedsiębiorstwa?  czy  obecna  struktura  i  charakter  procesów 

pozwalają na wykorzystanie szans i uniknięcia zagrożeń? 

o 

Jakie  działanie  należy  podjąć  dla  maksymalnego  wykorzystania  szans  oraz  silnych  stron 
przedsiębiorstwa? Jakie przeciwdziałania? 



  4 etapy procesu zarządzania strategicznego: 

o  Analiza  strategiczna  (  misje-  wyzwanie,  ogniskujące  wszystkich  podmiotów 

zainteresowanych  pomyślna  przyszłością  organizacji  i  wizje-  przyszły  pożądany  stan  lub 
rezultat, rozwija i konkretyzuje treść misji): 

  Otoczenie  dalsze  –  zespól  warunków  funkcjonowania  organizacji  wynikający  z 

określonego  regionu  geograficznego,  itp.,  określa  możliwość  rozwoju  organizacji, 
organizacja  nie  ma  wpływu  na  te  warunki,  odczytuje  bodźce  jako  szanse  luz 
zagrożenia  bez możliwości reagowania na nie 

  Otoczenie konkurencje – wszystkie podmioty które są powiązane kooperacyjnie lub 

konkurencyjnie  z  przedsiębiorstwem,  pomiędzy  elementami  składowymi  a 
organizacja obustronne oddziaływanie 

  Potencjał strategiczny – przeprowadzanie oceny wnętrza organizacji 

o 

Formułowanie strategii na 3 poziomach: 

  Korporacji –organizacja jako całość 
  Jednostek  biznesu – strategie konkurowania w odniesieniu do dziedzin aktywność i 

biznesowych 

  Funkcji – opisywane strategie poszczególnych obszarów funkcjonalnych; odpowiedni 

poziom spójności, na każdym poziomie cele strategiczne 

o 

Wdrożenie  strategii  –  zapewnieni  odpowiednich  warunków  do  osiągnięcia  celów 
strategicznych, dopasowani do istniejących rozwiązań organizacyjnych do przyjętej strategii 

o  Kontrola  strategiczna  –  ciągłe  monitorowanie  wewnętrznych  i  zewnętrznych  uwarunkowań 

funkcjonowania oraz postępów w osiąganiu celów strategicznych 

 
41. Na czym polega istota macierzy BCG. 
 

 

użyteczna 

metoda

 prezentacji portfela produkcji oraz instrument controllingu strategicznego  

Metoda pozwala na ocenę możliwości rozwojowych firmy i określenie jej pozycji strategicznej. Dzięki 
zastosowaniu tej metody przedsiębiorstwo może ustalić, które towary (domeny) powinny zostać wycofane z 
asortymentu, a które powinny przynieść większy zysk w przyszłości.  

Za pomocą macierzy BCG można przedstawić w sposób graficzny w przestrzeni dwuwymiarowej rezultaty 
wzajemnego oddziaływania na siebie czynników kontrolowanych przez firmę i niekontrolowanych. 
Kontrolowane znajdują się na osi odciętych i stanowią relatywny udział w rynku, czyli stosunek udziału w 
rynku badanej jednostki do udziału w rynku najważniejszego konkurenta; czynniki niekontrolowane zaś 
mieszczą się na osi rzędnych, i określają tempo wzrostu rynku danej jednostki organizacyjnej.  

Macierz BCG usługi świadczone przez dane jednostki organizacyjne lokuje w czterech obszarach 
strategicznych, wyodrębnionych na podstawie stopy wzrostu rynku oraz udziału posiadanego przez 
organizację w rynku. Te obszary to:  

1.  Gwiazdy są to tzw. produkty przebojowe, mają duży udział w szybko rozwijającym się rynku w 

przodujących sektorach. Mogą one przynieść organizacji wysokie dochody, ale należy w nie 
inwestować w warunkach wysokiej dynamiki otoczenia. Produkty są rozwojowe i konkurencyjne, a 
inwestowanie w gwiazdę daje dużą gwarancję zysków. Gwiazdy z biegiem czasu mogą przekształcić 
się w dojne krowy. Możemy wyróżnić tu:  

o 

młode gwiazdy - produkty i usługi, które wymagają dużych nakładów finansowych, 
ponieważ znajdują się w trakcie powiększania udziału w rynku,  

o 

stare gwiazdy - produkty i usługi w dużej mierze samo finansujące się.  

2.  Dojne krowy są to produkty, będące żywicielami jednostki organizacyjnej. Mają one wysoki udział 

w wolno rozwijającym się rynku. Przynoszą przedsiębiorstwu nadwyżkę dochodu, mogą więc 
finansować inwestycje, pozostałe wyroby, czy być źródłem dofinansowania rozwijających się 
gwiazd.  

3.  Znaki zapytania - inaczej dylematy, są to produkty deficytowe, charakteryzują się niskim udziałem 

w szybko rozwijającym się rynku. Są to produkty, których możliwości są trudne do określenia, 
przynoszą przedsiębiorstwu niskie dochody, jednak w dłuższej perspektywie jeżeli zostaną 
doinwestowane, mogą stać się gwiazdami.  

4.  Psy - inaczej kule u nogi, są to produkty nie przynoszące znaczącej nadwyżki i nie mające 

perspektyw rozwoju. Są one rezultatem przegranej walki konkurencyjnej na rynku, który został już 
w pełni nasycony danym rodzajem usług. Należy więc rozważyć możliwość wycofania się z danego 
sektora rynku, gdyż produkty te pochłaniają zbyt dużo środków finansowych, przynosząc w zamian 
znikome dochody.  

42. Wyjaśnij krótko na czym polega metoda 5 sił M. Porter’a. 



 

Model 5 sił konkurencyjnych M. Portera:

 

a)Bariera wejścia i wyjścia. Barierą wejścia może być: wymagany kapitał, zróżnicowanie produktu, dostęp 
do kanałów dystrybucji, polityka władz 
b) pojawienie się na rynku nowych firm – jeśli nie następuje wzrost popytu, to nowe firmy będą stosować 
agresywne formy przejęcia działów na rynku 
c) siła przetargowa dostawców – zdolność dostawców do zwiększenia ceny bez ryzyka zmniejszenia 
obrotów:: 



 

zakup jest istotny dla nabywcy 



 

wysokie koszty zmiany dostawcy 



 

mała liczba alternatywnych źródeł zaopatrzenia 



 

żaden z nabywców nie jest ważnym klientem dostawcy 



 

integracja wprzód – np. producent samochodów uruchomi własną sieć sprzedaży 

d) siła przetargowa nabywców: 



 

skoncentrowana grupa nabywców 



 

mała lojalność nabywców 



 

niskie koszty zmiany dostawcy 



 

wysoki jest udział w kosztach ogółem dostaw od jednego dostawcy 



 

produkty są standardowe, nieważne i niezbyt zróżnicowane 



 

nabywcy dysponują informacjami o ofercie konkurentów 



 

integracja wstecz – ostateczny konsument sam wytwarza dany produkt 

e) zagrożenie ze strony substytutów: 



 

zmiana na produkt substytucyjny wiąże się z niewielkimi kosztami zmiany dostawcy 



 

kilka jednakowo efektywnych sposobów zaspokajania tych samych potrzeb 



 

duża wrażliwość cenowa klienta podczas gdy substytut jest tańszy 

43. Na czym polega istota analizy SWOT. 
Analiza SWOT – obiektywizuje ocenę wpływu otoczenia marketingowego przedsiębiorstwa, jego słabych i 
mocnych stron. Pozwala na konstrukcję odpowiedniej strategii marketingowej, dopasowanej do analizy 
otoczenia i specyficznych zasobów, którymi dysponuje firma, wykorzystanie jej możliwości, określenie, 
kim jest, do czego zmierza oraz jakimi zasobami dysponuje. W ogólnych zarysach wskazuje typ strategii 
marketingowej, jaki przedsiębiorstwo powinno realizować.