1

Nowa ustna matura 2012 w praktyce © Macmillan Polska 2010

“Change starts when someone sees the next step.”

William Drayton

W dniu 27 sierpnia 2010 roku Centralna Komisja Egzaminacyjna opublikowała „Informator o egzaminie maturalnym”, który
określa szczegółowo formułę nowego egzaminu ustnego z języka angielskiego. Wprowadzeniu Nowej Podstawy Programowej
towarzyszyła deklaracja, że zmiana egzaminu maturalnego nastąpi dopiero w roku 2015. Ministerstwo zarezerwowało sobie
jednak prawo wcześniejszego wprowadzenia pewnych elementów nowej matury, z czego wynikają proponowane zmiany
w egzaminie ustnym od roku 2012.

Otrzymujemy zatem nowe, innowacyjne „nasiona”, z których – w zamierzeniu autorów zmian – ma wykiełkować imponujący
plon. Od 1. września 2010 r. jako nauczyciele rozpoczynamy kolejny „ogrodniczy” sezon. Zanim jednak w lecie 2012
rozkwitnie bujny ogród sukcesów egzaminacyjnych naszych uczniów, warto starannie zaplanować to, jak najefektywniej
osiągnąć zupełnie nowy dla nas cel przy wykorzystaniu dostępnych nam dotychczas, sprawdzonych narzędzi.

NAUCZYCIEL OGRODNIKIEM,

czyli Nowa ustna matura z języka angielskiego 2012 w praktyce

Milada Krajewska

Milada

Krajewska

jest

absolwentką

filologii

angielskiej

Katolickiego

Uniwersytetu

Lubelskiego

i

studiów

podyplomowych

Szkolenie

i

Rozwój

w

Akademii

Leona

Koźmińskiego

w Warszawie. Pracuje jako Metodyk
w Centrum Języków Obcych Archibald
w

Warszawie

i

Trener

Centrum

Metodycznego

Archibald.

Tworzy

i recenzuje materiały dydaktyczne dla
wydawnictwa Macmillan. Jest autorką

Teacher`s Resource Files do podręczników „Matura Masters”
Pre-intermediate

oraz

Intermediate,

a

także

konsultantem

metodycznym podręcznika „Matura Masters” Intermediate oraz
Upper-intermediate.

Ten przewodnik odpowie na kilka istotnych pytań.

Jak zmieni się formuła egzaminu ustnego od 2012 roku?

Jak ta zmiana powinna zmodyfikować nasz sposób nauczania?

Jak wyglądają poszczególne zadania egzaminacyjne na nowym egzaminie?

Jak już teraz stopniowo przygotowywać uczniów do nowego egzaminu ustnego?

Zmiany w egzaminie ustnym 2012 są znaczące. Wiele elementów, które dotychczas sprawdziły się na maturze, uległo

konstruktywnym modyfikacjom. Przyjrzyjmy się różnym aspektom nowego egzaminu ustnego. Informacje w poniższych

tabelach pokazują, co jest nadal aktualne, co ulegnie subtelnym zmianom oraz jakie - zupełnie nowe - elementy wzbogacą

format egzaminu od 2012 roku.

2

Nowa ustna matura 2012 w praktyce © Macmillan Polska 2010

MOTYWACJA UCZNIA

Dzięki temu, że zadania egzaminacyjne zostaną ujednolicone, będzie nam łatwiej przygotować całą, nawet zróżnicowaną,

grupę do poprawnego wykonania tych samych trzech typów zadań na egzaminie. Łatwiej też będzie zaplanować zajęcia

tak, aby wszyscy uczniowie – bez względu na indywidualne ambicje dotyczące wyników egzaminu maturalnego – brali

aktywny udział w zajęciach przygotowujących do egzaminu. Praca nad każdym z zadań będzie w interesie każdego ucznia

zdającego maturę z języka angielskiego.

Uczeń otrzymuje także wolność wyboru i przejmuje pełną odpowiedzialność za wynik egzaminu. Od jego decyzji zależy,

ile punktów „odważy się” zdobyć na egzaminie. W trakcie egzaminu ma równe prawo do rezygnacji z zadań, które uzna

za trudne, jak i do podjęcia się wykonania poleceń pomimo, że stanowią one dla niego wyzwanie. Może to zrobić

samodzielnie już w sali egzaminacyjnej, mając przed sobą konkretny zestaw, bez presji kolegów czy rodziców.

Rozwiązanie to minimalizuje też sytuacje, w których „uczeń-leniuszek” kalkuluje, ile minimalnie zadań musi wykonać,

żeby zaliczyć egzamin. Jednocześnie osoby dobre, ale nie do końca pewne siebie, mogą w trakcie egzaminu w ostatniej

chwili zdecydować, że zaryzykują.

ZMIANA 1: POZIOM EGZAMINU USTNEGO

CO POZOSTAJE BEZ ZMIAN

CO ULEGA ZMIANIE

Zadania egzaminacyjne sprawdzają wiedzę
i umiejętności wymagane na poziomie
podstawowym i rozszerzonym.

.

Nie ma osobnych egzaminów na poziomach podstawowym
i rozszerzonym.
Każdy zestaw egzaminacyjny skonstruowany jest tak, że obejmuje
zadania o poziomie trudności odpowiadającym obydwu
dotychczasowym poziomom egzaminu.
Zdający w trakcie egzaminu, przechodząc do kolejnych zadań, na
bieżąco podejmuje decyzję, które zadania chce wykonać.
Zdający może zdecydować o zakończeniu egzaminu po każdym
zadaniu. Może też ominąć zadanie i przejść do kolejnego. W takiej
sytuacji nie może jednak do pominiętego zadania powrócić.

ZMIANA 2: ZADANIA EGZAMINACYJNE

CO POZOSTAJE BEZ ZMIAN

CO ULEGA ZMIANIE

Wszystkie polecenia do zadań sformułowane
są po polsku.

Egzamin poprzedza dwuminutowa rozmowa wstępna (kilka ogólnych pytań
egzaminującego), która nie jest ujęta jako osobne zadanie w zestawie
zdającego.

Zadania sprawdzają dotychczas testowane
umiejętności:

•

udzielanie informacji w rozmowie

(Zadanie 1)

•

relacjonowanie zdarzeń z przeszłości

(Zadanie 2)

•

negocjowanie w rozmowie (Zadanie 1)

•

opis ilustracji (Zadanie 2)

•

odpowiedzi na pytania dotyczące ilustracji

(Zadanie 2)

•

wyrażanie i uzasadnianie opinii w

odniesieniu do tematyki materiału
graficznego (Zadanie 3).

Zestaw egzaminacyjny obejmuje trzy zadania:
Zadanie 1 to oparta na scenariuszu rozmowa sterowana, do której
egzaminator wprowadza pewne utrudnienia.
Zadanie 2 polega na opisie ilustracji i odpowiedzi na trzy pytania związane
z tematyką fotografii.
Zadanie 3 wymaga podjęcia i uzasadnienia decyzji w oparciu o materiał
graficzny oraz odpowiedzi na dwa pytania związane z nim tematycznie.
Każde zadanie dotyczy innego tematu z katalogu zagadnień maturalnych.
Treść zadań jest tak skonstruowana, że uczeń komunikuje się w kontekście
bezpośrednio związanym z jego codziennym doświadczeniem.
Na nowym egzaminie nie ma już:

•

dwóch spośród trzech rozmów sterowanych

•

prezentacji materiału wizualnego

•

prezentacji tematu.

3

Nowa ustna matura 2012 w praktyce © Macmillan Polska 2010

Nie bójmy się wytrwale motywować wszystkich uczniów do podejmowania wyzwania i realizowania maksymalnej

liczby zadań. Pokażmy im, że warto skorzystać z oferowanej im swobody wyboru. Systematycznie wzmacniajmy

osoby nieśmiałe i podatne na stres, aby ich decyzja w sali egzaminacyjnej nie wyniknęła z impulsu i chwilowego

zwątpienia we własne umiejętności.

SPRAWDZENIE DOTYCHCZASOWYCH UMIEJĘTNOŚCI

Nowy egzamin sprawdza te same umiejętności, które testowane były dotychczas. Nie wymaga on uczenia zupełnie nowych

treści czy wprowadzania innych zakresów słownictwa. Musimy jedynie dokładnie zapoznać i oswoić uczniów z formatem

nowych zadań. Dla uczniów, którzy chcieli zdawać egzamin na poziomie podstawowym, zadania wydają się bardziej

wymagające niż dotychczas. Wymagają lepszej sprawności komunikacyjnej i pewniejszego posługiwania się odpowiednim

słownictwem i gramatyką. Kontekst rozmowy jest bardziej precyzyjny i pozostawia mniej swobody, co do doboru

odpowiednich środków językowych.

AKTYWNA KOMUNIKACJA

Bardzo istotną, pozytywną zmianą jest to, że egzamin ma formę rozmowy, co mobilizuje zdających do aktywnej komunikacji.

Zadania sformułowane są w taki sposób, aby zdający musiał mówić znacznie więcej niż egzaminujący. Kontekst wypowiedzi

dostosowany jest do realnych doświadczeń uczniów, a w oparciu o własne doświadczenia łatwiej komunikować się w języku

obcym. Ta perspektywa powinna motywować uczniów do tego, by chętniej mówili na każdej lekcji wyłącznie po angielsku

i aktywnie uczestniczyli w konwersacji, bo cenionej na egzaminie umiejętności komunikacji nie da się przecież wyuczyć na

pamięć na tydzień przed egzaminem.

Dbajmy o to, by stworzyć dobre warunki do nauki komunikacji - porozumiewajmy się w klasie wyłącznie

po angielsku, wplatajmy ćwiczenia komunikacyjne w plan każdych zajęć i jak najczęściej odnośmy omawiane

tematy do doświadczeń naszych uczniów.

INNOWACJA SPRZYJAJĄCA UCZNIOM

Rozmowa wstępna to innowacja wyjątkowo sprzyjająca uczniom. W ciągu pierwszych dwóch minut egzaminu zdający może

swobodnie przestawić się na rozmowę w języku obcym, oswoić z sytuacją, nawiązać kontakt z rozmówcą, mówić o rzeczach

sobie znanych, bez konieczności realizowania konkretnego polecenia egzaminacyjnego. Jest to też cenny moment

na pokonanie paraliżującej tremy. Pomóżmy zatem uczniom docenić wartość takiej rozgrzewki.

ZMIANA 3: ZESTAW DLA EGZAMINUJĄCEGO

CO POZOSTAJE BEZ ZMIAN

CO ULEGA ZMIANIE

Egzaminujący widzi pełną treść zestawu
zdającego.

Egzaminujący ma w zestawie precyzyjny scenariusz własnych wypowiedzi.

Zestaw egzaminującego zawiera pytania,
których nie posiada zdający.

Do każdego zadania egzaminujący posiada w zestawie odpowiednio:

•

scenariusz rozmowy dotyczący jego roli w rozmowie wraz z sugestiami
utrudnień, jakie ma wprowadzić (Zadanie 1)

•

zestaw trzech pytań do ilustracji (Zadanie 2),

•

zestaw czterech pytań do dyskusji (Zadanie 3).

Dodatkowo egzaminujący otrzymuje jedną listę pytań dotyczących różnych
tematów maturalnych do wyboru dla wszystkich zdających. Wykorzystuje
pytania z listy w trakcie rozmowy wstępnej.

Dzięki precyzyjnym instrukcjom w zestawie egzaminującego, z którymi egzaminator może się odpowiednio wcześniej

dokładnie zapoznać, łatwiej będzie mu spokojnie prowadzić rozmowę ze zdającym, słuchać uważnie jego wypowiedzi,

analizować je pod kątem kryteriów oceny i adekwatnie na nie reagować.

4

Nowa ustna matura 2012 w praktyce © Macmillan Polska 2010

Scenariusz wypowiedzi egzaminatora ma też pozytywny wpływ na naszą strategię przygotowywania uczniów

do matury ustnej. Wiedza na temat tego, jaki rodzaj instrukcji zawiera skrypt egzaminatora oraz jakie typy pytań

mogą pojawić się na poszczególnych etapach rozmowy egzaminacyjnej, uzmysławia uczniom, jakich wypowiedzi

egzaminującego mogą się spodziewać i jaki jest ich cel. Świadomi intencji egzaminującego, zdający będą potrafili

bardziej adekwatnie zareagować w rozmowie.

EFEKTYWNA MOBILIZACJA

Choć rozwiązanie pozbawiające kilku minut na przygotowanie wyda się wielu uczniom bardziej stresujące, może ono

stanowić efektywną mobilizację do lepszej odpowiedzi. Wyklucza bowiem recytowanie z pamięci wcześniej wyuczonych

wypowiedzi, odczytywanie ich z kartki lub tracenie wątku wypowiedzi z powodu zbyt długich notatek.

Zdający w trakcie całego egzaminu musi być stale zaangażowany w komunikację z egzaminującym. Wystarczy, że

w trakcie przygotowań do egzaminu pokażemy uczniom, jak dobrze zarządzać czasem przewidzianym na egzamin.

W tym celu zapoznajmy uczniów bardzo dokładnie ze strukturą każdego zadania i kryteriami oceny tak, aby

wiedzieli, czego mogą się spodziewać na każdym etapie egzaminu. Regularnie sprawdzajmy też to, czy nasi

uczniowie rozumieją polecenia egzaminacyjne oraz rozwijajmy ich umiejętność robienia notatek „w pamięci”.

ZMIANA 5: CZAS TRWANIA EGZAMINU

CO POZOSTAJE BEZ ZMIAN

CO ULEGA ZMIANIE

Czas na odpowiedź zdającego nie przekracza
15 minut.

Cały egzamin (łącznie z krótkim czasem na zapoznanie się z treścią
zadań w zestawie egzaminacyjnym) trwa 15 minut. Jasno określone są
limity czasu na wykonanie poszczególnych zadań:

•

Rozmowa wstępna: 2 minuty

•

Zadanie pierwsze: 3 minuty

•

Zadanie drugie: 4 minuty

•

Zadanie trzecie: 5 minut.

Jasno określone limity czasu na wykonanie poszczególnych zadań egzaminacyjnych pozwalają nam systematycznie

przyzwyczajać uczniów do tempa rozmów egzaminacyjnych. Precyzyjne limity czasu dają też uczniom orientację, jak długich

wypowiedzi oczekuje egzaminujący. Stosujmy zatem systematycznie maturalne limity czasu w trakcie treningów

egzaminacyjnych na lekcji.

ZMIANA 4: CZAS NA PRZYGOTOWANIE DO ODPOWIEDZI

CO ULEGA ZMIANIE

Zdający nie ma czasu na przygotowanie się do odpowiedzi przed
rozpoczęciem rozmowy egzaminacyjnej. Zapoznaje się z treścią kolejnych
zadań na bieżąco, po czym egzaminujący rozpoczyna rozmowę.
Zdający ma 1 minutę na przygotowanie przed rozpoczęciem Zadania 3.
Zdający nie może wykonywać notatek w trakcie egzaminu.

5

Nowa ustna matura 2012 w praktyce © Macmillan Polska 2010

ZMIANA 6: KRYTERIA OCENY

CO POZOSTAJE BEZ ZMIAN

CO ULEGA ZMIANIE

Zdający otrzymuje punkty za przekazywanie
informacji zgodnie z poleceniem oraz za język
wypowiedzi.

Łącznie za wykonanie trzech zadań egzaminacyjnych zdający może
uzyskać 30 punktów, w tym:

•

18 punktów za sprawność komunikacyjną (odniesienie się do
czterech elementów wymienionych w poleceniu do każdego zadania
oraz ich rozwinięcie)

•

12 punktów za język wypowiedzi (zakres i poprawność środków
leksykalno-gramatycznych oraz wymowa i płynność wypowiedzi).

Punkty za środki językowe, którymi posługuje się
zdający, przyznawane są łącznie za cały egzamin.

W każdym zadaniu zdający może otrzymać maksymalnie 6 punktów za
sprawność komunikacyjną.

Aby zdać egzamin, wystarczy uzyskać 30%
wszystkich możliwych do zdobycia punktów.

Maksymalna liczba punktów przyznanych za język wypowiedzi zależy od
liczby zadań, których wykonania podejmie się zdający:

•

za jedno wybrane zadanie – maksymalnie 4 punkty

•

za dowolne dwa zadania – maksymalnie 8 punkty

•

za trzy zadania – maksymalnie 12 punkty.

PRZEDE WSZYSTKIM KOMUNIKACJA …

Fakt, że w kryteriach oceny pojawia się kryterium SPRAWNOŚCI KOMUNIKACYJNEJ, a nie jak dotychczas TREŚCI, nie jest bez

znaczenia. Nowy egzamin przyznaje punkty za osiągnięcie celu komunikacyjnego w ramach rozmowy z egzaminującym.

Zwracajmy szczególną uwagę na zajęciach na funkcję komunikacyjną wprowadzanych struktur leksykalno-

gramatycznych (W jakiej sytuacji przyda Ci się ta konstrukcja?), akcentujmy przydatne sformułowania,

wprowadzajmy nowe wyrażenia funkcyjne w kontekście dialogu (pokazując nie tylko jak ich użyć, ale i jak na nie

zareagować w rozmowie). Uczmy także uważnego słuchania i adekwatnego reagowania na wypowiedzi

rozmówców.

… ALE JĘZYK WYPOWIEDZI RÓWNIEŻ WAŻNY

Nowy rozkład punktacji pokazuje, że wzrasta znaczenie tego, jakim językiem posługuje się w swoich wypowiedziach zdający.

Liczy się już nie tylko to, że zdający przekazał komunikat, ale też jakie środki językowe i w jaki sposób do tego celu

wykorzystał. Wykorzystanie najprostszego słownictwa (nice, interesting, good, itp.) nie zapewni maksymalnej liczby punktów.

Dotychczas na egzaminie na poziomie podstawowym za treść wypowiedzi można uzyskać do 75% wszystkich punktów,

natomiast na poziomie rozszerzonym - do 65% wszystkich punktów. Nowy egzamin zakłada, że uczeń otrzymuje maksymalnie

60% punktów za sprawność komunikacyjną wypowiedzi i aż 40% wszystkich punktów za język. Wniosek jest jednoznaczny:

pracujemy nie tylko nad szybkim, ale także starannym, płynnym i poprawnym wypowiadaniem się po angielsku.

DODATKOWA MOTYWACJA DLA UCZNIA

Aby zdać egzamin z minimalnym wynikiem (30%, czyli 9 pkt.) wystarczy potencjalnie wykonać bezbłędnie tylko jedno zadanie

egzaminacyjne, uzyskując maksymalną (+/- 1) liczbę punktów za sprawność komunikacyjną (5-6 pkt.) i język (3-4 pkt.). Warto

jednak wyczulić uczniów, którzy lubią „chodzić na skróty”, że ich wrażenie dobrze wykonanego pojedynczego zadania może

być niezgodne z rzeczywistą oceną egzaminatora. Jeśli pochopnie zrezygnują z wykonania kolejnego zadania

z przeświadczeniem, że na pewno zdali na 30%, mogą być w błędzie.

Uzależnienie liczby przyznawanych punktów za język od liczby wykonanych przez zdającego zadań to dodatkowa motywacja

dla tych uczniów, którym zależy na wysokich notach. Podjęcie wysiłku wykonania kolejnego zadania na egzaminie zwiększa

dostępną pulę punktów nawet o 30% (maksymalnie 10 pkt.: 6 pkt. za sprawność komunikacyjną i 4 pkt. za język)! Pokażmy

uczniom te liczby, aby świadomie podejmowali decyzje w trakcie egzaminu.

6

Nowa ustna matura 2012 w praktyce © Macmillan Polska 2010

OPISY ZADAŃ I TRENING EGZAMINACYJNY

Poniżej przedstawiamy opis poszczególnych zadań nowej matury ustnej z języka angielskiego wraz z przykładami

i wskazówkami, jak przygotowywać uczniów do poprawnego wykonania ich na egzaminie.

ROZMOWA WSTĘPNA

2 MINUTY

INFORMACJE OGÓLNE

Zdający rozpoczyna egzamin od odpowiedzi na kilka ogólnych pytań dotyczących jego osobistych doświadczeń. W swoim

zestawie zdający nie ma żadnych informacji na temat rozmowy wstępnej. Reaguje na to, co mówi do niego egzaminujący.

PRZYKŁADOWE PYTANIA

1.

What kind of books do you enjoy reading?

2.

How often and when do you travel by car?

3.

What’s the best shopping place you’ve ever been to?

Egzaminujący wybiera pytania z gotowej listy. Jest to wspólny dla wszystkich zdających zestaw ok. 70 pytań. Poszczególne

pytania nawiązują do wszystkich tematów z katalogu maturalnego. Wybrane przez egzaminującego pytania powinny jednak

dotyczyć innych tematów maturalnych niż zadania w wylosowanym przez zdającego zestawie egzaminacyjnym. Egzaminujący

zada tyle pytań na ile pozwoli dwuminutowy limit czasu.

TRENING EGZAMINACYJNY

1.

Zachęcaj i przyzwyczajaj uczniów do wymiany informacji po angielsku. Wprowadź zasadę komunikowania się na lekcji
tylko w języku obcym. Działaj konsekwentnie. Unikaj odpowiedzi na pytania zadawane po polsku.

2.

Wprowadź i regularnie utrwalaj na lekcji wyrażenia, dzięki którym uczniowie będą w stanie poprosić o powtórzenie lub
doprecyzowanie treści pytania, jeśli go nie dosłyszą lub nie zrozumieją.

3.

Przy każdym nowym temacie (leksykalnym lub gramatycznym) zachęcaj uczniów do samodzielnego formułowania
przykładowych pytań do rozmowy wstępnej. Może odbywać się to w ramach podsumowania danych zajęć lub powtórki
materiału z poprzedniej lekcji. Jeżeli zaczniesz zbierać najlepsze pytania zapisane na małych karteczkach lub kartonikach,
stworzysz własny „bank pytań rozgrzewkowych”. W ambitniejszych grupach, poproś uczniów o dopisywanie przy każdym
pytaniu 2-3 wyrażeń, które warto użyć w odpowiedzi na pytanie. Wracaj do pytań jak najczęściej.

4.

Stwórz „rytuał rozgrzewkowy” na początku każdej lekcji, aby przyzwyczaić uczniów do udzielania odpowiedzi na
niespodziewane pytania. Każde zajęcia rozpoczynaj od krótkiej sesji pytań ogólnych dotyczących tematów kilku
poprzednich zajęć (możesz korzystać z „banku pytań rozgrzewkowych”). Pytania zadawaj wybranym uczniom na forum
sam/a lub wyznaczaj ucznia, który będzie prowadził rozgrzewkę. Ten pomysł sprawdzi się też w pracy grupowej
i w parach.

ZADANIE 1

3 MINUTY

INFORMACJE OGÓLNE

W tym zadaniu zdający udziela egzaminującemu potrzebnych mu informacji, odgrywając scenkę zgodnie ze scenariuszem
w zestawie egzaminacyjnym. Kontekst skonstruowany jest tak, aby rola zdającego była zbliżona do jego rzeczywistych
doświadczeń obecnie lub w najbliższej przyszłości (np. zdający jako pracownik sezonowy, a nie pracodawca). Poza tym, to

7

Nowa ustna matura 2012 w praktyce © Macmillan Polska 2010

zdający ma z założenia do przekazania więcej informacji. Egzaminujący ma za zadanie jedynie zdobywać informacje i
prowokować wypowiedzi zdającego.

W swoim zestawie zdający otrzymuje scenariusz rozmowy, czyli opis sytuacji oraz cztery „chmurki” z zagadnieniami,
do których musi się odnieść w jej trakcie. Na tej podstawie musi zaplanować i przeprowadzić rozmowę z egzaminującym. Sam
decyduje o kolejności poruszania kolejnych zagadnień. Choć jego instrukcja egzaminacyjna nie zawiera tych informacji,
zdający musi też być przygotowany na to, że egzaminujący zada mu dodatkowe pytania i wprowadzi do rozmowy dodatkowe
okoliczności, wymagające jego reakcji.

Egzaminujący ma w swoim zestawie scenariusz zdającego oraz swój własny. Znajduje się w nim dokładny opis jego roli
w rozmowie oraz dodatkowe trzy instrukcje. Zadaniem egzaminującego w trakcie rozmowy jest bowiem wprowadzenie do
niej pewnych utrudnień.

Instrukcje ze strzałkami dla egzaminującego zawsze dotyczą tych samych zadań do wykonania przez zdającego:

1.

udzielenia wyjaśnień

2.

uzasadnienia lub obrony własnej opinii w reakcji na brak zgody

3.

reakcji na wprowadzone do rozmowy dodatkowe okoliczności.

Egzaminujący powinien sprawdzić wszystkie te umiejętności. Sam jednak decyduje, które z 4-5 podanych w ostatnim
podpunkcie okoliczności wprowadzić do rozmowy. Może też wykorzystać własny pomysł. Warunkiem jest przeprowadzenie
naturalnej rozmowy, nie trwającej dłużej niż 3 minuty.

PRZYKŁADOWE ZADANIE

Egzaminujący: Read the task. You have about half a minute to do that. Then we will start.

Po upływie 30 sekund, jeśli to konieczne, egzaminator pyta: Can you start now?

Wersja dla zdającego

Znajomy Amerykanin, mieszkający samotnie po sąsiedzku, wyjeżdża na całe wakacje do rodziny w USA.

Waha się jednak, czy brać ze sobą psa. Udziel mu rady. Porusz wszystkie 4 kwestie podane poniżej:

Rozmowę rozpoczyna egzaminujący.

Dodatkowe uwagi egzaminującego:

Jesteś sąsiadem zdającego. Mieszkasz samotnie. Masz psa. Planujesz wakacyjny wyjazd do rodziny w USA. Nie wiesz, czy

zabrać psa ze sobą, czy zostawić go w hotelu dla zwierząt. Dowiedz się, jakie rozwiązanie poleca zdający.

W zależności od tego, jak potoczy się rozmowa, proszę włączyć do rozmowy wszystkie/wybrane punkty.



Proszę grzecznie nie zgodzić się z jakąś sugestią tak, aby zdający musiał przedstawić kolejne argumenty lub

zaproponować inne rozwiązanie.



Proszę wprowadzić do rozmowy dodatkowe okoliczności, np. zaproponować, by sam zdający zajął się psem podczas

nieobecności.



Proszę zasugerować, że dasz ogłoszenie szukając nowego domu dla psa



Proszę poinformować, że wolisz jednak zrezygnować z wyjazdu, pomimo ciężkiej choroby jednego z krewnych w USA, niż

narażać psa na taki stres.



Proszę poinformować, że zaprosisz jednak krewnych do siebie, ale prosisz o to, by dwie osoby mogły nocować po

sąsiedzku u zdającego.

niedogodności

podróży

koszty

podróży

temperament

psa

twoje doświadczenia

związane z hotelami

dla zwierząt

8

Nowa ustna matura 2012 w praktyce © Macmillan Polska 2010

TRENING EGZAMINACYJNY

1.

Aby pomóc uczniom zapanować nad przebiegiem rozmowy, zapoznaj ich z obiema wersjami scenariusza rozmowy:
wersją zdającego i egzaminującego. Zaakcentuj, jakie umiejętności komunikacyjne sprawdza egzaminujący, gdy
wprowadza do rozmowy dodatkowe elementy. Odgrywając scenki egzaminacyjne, pozwalaj uczniom na zmianę wcielać
się w role egzaminującego i zdającego.

2.

Na początku twórz z uczniami schematy i plany rozmów oraz analizuj modelowe odpowiedzi. Gdy zrozumieją, jaka
wypowiedź zasługuje na maksymalną liczbę punktów, wycofaj stopniowo notatki i zachęcaj do spontanicznego
prowadzenia rozmowy.

3.

Regularnie wprowadzaj na lekcjach scenki sytuacyjne w oparciu o scenariusze podobne do egzaminacyjnych. Ćwicz
z uczniami porządkowanie scenariusza rozmowy – pozwól im wypracować sposób na to, jak z porozrzucanych chmurek
wyreżyserować uporządkowaną konwersację bez robienia notatek i jednocześnie nie opuścić żadnego z elementów
polecenia.

4.

Wprowadź i systematycznie utrwalaj odpowiednie wyrażenia funkcyjne służące udzielaniu wyjaśnień, przekazywaniu
sugestii i rad, reagowaniu na brak zgody, uzasadnianiu i obronie własnych opinii lub propozycji. Pamiętaj też
o wyrażeniach, które zapewnią zdającemu czas na zastanowienie.

5.

Ćwicz z uczniami reagowanie na niespodziewane zwroty akcji w rozmowie i sprzeciw wobec ich opinii. Niezależnie od
poziomu zaawansowania grupy, zwracaj uwagę na to, by systematycznie i w praktyce uczyli się w konwersacji reagować
na dodatkowe pytania i komplikacje.

ZADANIE 2
4 MINUTY

INFORMACJE OGÓLNE

W tym zadaniu po usłyszeniu polecenia: „Describe the picture” zdający opisuje ilustrację umieszczoną w zestawie. Następnie

odpowiada kolejno na trzy pytania, które znajdują się tylko w zestawie egzaminującego:

1.

jedno pytanie dotyczące treści ilustracji

2.

jedno pytanie odnoszące tematykę ilustracji do osobistych doświadczeń i opinii zdającego

3.

jedno pytanie wymagające opisania (przy wykorzystaniu odpowiednich czasów przeszłych) własnego
doświadczenia związanego tematycznie z ilustracją.

Polecenia i pytania znajdują się tylko w zestawie dla egzaminującego.

PRZYKŁADOWE ZADANIE

Egzaminujący: Describe the picture. Po upływie 10 sekund, jeśli to konieczne, egzaminator pyta: Can you start now?

Czas na odpowiedź zdającego: ok. 1 min.

Egzaminujący: Thank you. I will now ask you three questions.

Pytania dla egzaminującego:

1. Do you think the children are enjoying the lesson? Why do you think so?

2. Would you like to be a teacher in the future? Why/why not?

3. Describe the most memorable lesson you have ever had.

Czas na odpowiedź zdającego: ok. 3 min.

9

Nowa ustna matura 2012 w praktyce © Macmillan Polska 2010

TRENING EGZAMINACYJNY

1.

Zapoznaj uczniów z kolejnością i rodzajem pytań do ilustracji. Zwróć ich uwagę na to, że tylko w pierwszym pytaniu mają
odnosić się bezpośrednio do treści ilustracji, a pozostałe dwa pytania wymagają opowiadania o sobie. Utrwal ten
schemat, wykorzystując go do tworzenia przez uczniów pytań do ilustracji w podręczniku a nawet własnych zdjęć
(pamiętaj, że na fotografii powinna być jedna do kilku osób, wykonujących łatwe do opisania czynności w łatwym
do odgadnięcia kontekście sytuacyjnym zaś kompletny opis powinien zawierać trzy elementy: miejsce, osoby
i wykonywane przez nie czynności).

2.

Wprowadź i utrwalaj zwroty pomocne w odpowiedzi na drugie pytanie do ilustracji – szczególnie sformułowania służące
wyrażaniu opinii, porządkowaniu argumentów, kontrastowaniu ich, porównywaniu, podawaniu przykładów
i podsumowywaniu odpowiedzi. Ustal, że każda odpowiedź na pytanie o opinię zadane na lekcji, powinna mieć
przynajmniej dwie części: opinię i uzasadnienie. Stopniowo wydłużaj ten „limit” i podnoś poprzeczkę, stawiając wymóg
wieloaspektowego uzasadnienia, dodawania przykładów, kontrastowania argumentów za i przeciw.

3.

Systematycznie ćwicz z uczniami relacjonowanie zdarzeń z przeszłości, stopniowo rozbudowując zakres używanych
czasów przeszłych. Ponieważ na nowym egzaminie uczniowie nie mają do dyspozycji scenariusza zdarzeń, który stanowił
kanwę do zbudowania fabuły, ćwicz z uczniami jej wymyślanie i logiczne porządkowanie. Zwracaj uwagę na proste,
klarowne i konsekwentne przedstawianie biegu wydarzeń, począwszy od zarysu tła zdarzeń aż do opisu konsekwencji
zdarzeń i związanych z nimi emocji lub wrażeń.

ZADANIE 3

5 MINUT

INFORMACJE OGÓLNE

Zdający otrzymuje materiał graficzny składający się z 2-3 elementów o podobnym charakterze. Mogą to być trzy różne

zdjęcia, plakaty, ulotki lub projekty (np. T-shirtów).

Materiałowi graficznemu towarzyszy opis związanego z nim dylematu,

który stoi przed zdającym. Podobnie jak w poprzednich zadaniach, kontekst związany jest bezpośrednio z doświadczeniami

bliskimi zdającemu. Polecenie egzaminacyjne (identyczne dla zadania trzeciego w każdym zestawie) precyzuje, na czym

polega zadanie zdającego:

1.

Wybierz jeden element, który będzie, Twoim zdaniem, najbardziej odpowiedni i uzasadnij swój wybór.

2.

Wyjaśnij, dlaczego odrzucasz pozostałe elementy.

Tym samym zdający, przedstawiając i uzasadniając w rozmowie z egzaminującym swoje wybory, odnosi się do wszystkich

elementów zawartych w materiale graficznym.

PRZYKŁADOWE ZADANIE

Egzaminujący: Read the task and think about what you’d like to say. You have about a minute to prepare.

Po upływie minuty, jeśli to konieczne, egzaminator pyta: Can you start now?

Wersja dla zdającego:

W ramach eksperymentu naukowego uczniowie Twojej szkoły mają na pół roku zupełnie zrezygnować z użytkowania
wszystkich popularnych środków przekazu informacji z wyjątkiem jednego. Każdy uczeń decyduje indywidualnie, które źródło
informacji zatrzyma. Autorzy projektu ograniczyli wybór do trzech przedstawionych na ilustracjach opcji.

•

Wybierz jedno źródło informacji, które najbardziej Ci odpowiada i uzasadnij swój wybór.

•

Wyjaśnij, dlaczego odrzucasz pozostałe.

Zdjęcie 1

Zdjęcie 2

Zdjęcie 3

10

Nowa ustna matura 2012 w praktyce © Macmillan Polska 2010

W drugiej części tego zadania, zdający odpowiada na dwa pytania egzaminującego, które związane są tematycznie z treścią

materiału graficznego, ale dotyczą osobistych opinii zdającego. Lista czterech pytań, z których egzaminujący wybiera dwa,

znajduje się tylko w zestawie egzaminującego. Oczekuje się, że w odpowiedzi na pytania do tego zadania, zdający nie tylko

wyrazi, ale też wieloaspektowo uzasadni swoją opinię. Jeżeli uzasadnienie nie padnie, egzaminujący może zadać pytanie,

by spróbować je uzyskać.

Pytania dla egzaminującego

Proszę zadać zdającemu dwa z poniższych pytań

1.

What would you consider the most revolutionary technological invention?

2.

Would you agree with the opinion that contemporary people are addicted to information technology?

3.

What happens if books get replaced with electronic publications one day?

4.

What can be done to reduce the dangers connected with the Internet?

TRENING EGZAMINACYJNY

1.

Zapoznaj uczniów z poleceniem do zadania opartego na materiale graficznym. Uświadom im, że egzaminujący chce

usłyszeć, jak wyrażają i uzasadniają swój wybór w odniesieniu do wszystkich elementów materiału graficznego. Ćwicz

dokonywanie i uzasadnianie wyborów tego typu przy każdej nadarzającej się w klasie okazji. Krótkie zadanie z pytaniem

typu: „Która opcja odpowiada Ci najbardziej i dlaczego, a z jakiego powodu odrzucasz pozostałe?” może być wstępem

do nowego tematu lekcji, powtórką słownictwa z poprzednich zajęć, pretekstem do wprowadzenia nowego zagadnienia

gramatycznego, a nawet częścią negocjacji dotyczących terminu klasówki.

2.

Wprowadź i utrwalaj zwroty pomocne w wyrażaniu i bogatym w treść uzasadnianiu preferencji i opinii. Systematycznie

przypominaj wyrażenia służące porządkowaniu argumentów, przytaczaniu przykładów i podawaniu wieloaspektowego

uzasadnienia własnych opinii.

3.

Choć na maturze nie będzie już prezentacji tematu, korzystaj z formatu „mikroprezentacji” (jedno- lub dwuminutowych

wystąpień, których celem jest wyrażenie i uzasadnienie swojej opinii), aby przygotować uczniów do odpowiedzi

na pytania w zadaniu trzecim. Twórz na bieżąco – zależnie od tematu zajęć – „bank pytań” do zadania trzeciego.

Następnie – w ramach podsumowania zajęć lub powtórki poprzednich - pozwól uczniom losować pytania i w odpowiedzi

na nie improwizować „mikroprezentacje” na forum lub w grupach. Dbaj o to, by w przeciągu jednej lub dwóch minut

przedstawili swoje opinie w sposób zorganizowany, stosując adekwatne i zróżnicowane struktury leksykalno-

gramatyczne.

4.

Aby nauczyć uczniów formułowania opinii na trudne i/lub poważne tematy, systematycznie wprowadzaj na zajęciach

dyskusje w grupach poprzedzone grupową burzą mózgów. Przygotuj samodzielnie lub razem z uczniami odpowiednie

słownictwo, pomagaj uczniom na lekcji wspólnie generować argumenty, a potem – indywidualnie lub w parach –

selekcjonować je i porządkować. Jeżeli będziesz różnicować format dyskusji (panelowa, kaskadowa, buzz groups, etc.),

uzyskasz pełne zaangażowanie uczniów. Akcentuj to, że struktura pisemnych rozprawek bardzo pomaga

w porządkowaniu rozbudowanych wypowiedzi ustnych.

11

Nowa ustna matura 2012 w praktyce © Macmillan Polska 2010

PUNKTACJA

ZADAŃ

SPRAWNOŚĆ KOMUNIKACYJNA

W każdym z trzech zadań zdający otrzymuje maksymalnie 6 punktów za sprawność komunikacyjną (przekazywanie treści

stosownie do polecenia), co daje łącznie 18 punktów. Nawet jeśli zdający odniesie się do wszystkich elementów

wymienionych w poleceniu i każdy z nich rozwinie, straci odpowiednio 1 punkt lub 2 punkty, jeżeli:

- zbyt często będzie potrzebował w rozmowie pomocy egzaminującego
- jego odpowiedzi będą nieadekwatne do tematu i kontekstu rozmowy lub do wypowiedzi egzaminującego.

JĘZYK WYPOWIEDZI

Za język wypowiedzi w trakcie całego egzaminu (trzy zadania i rozmowa wstępna) zdający może otrzymać maksymalnie 12
punktów.

LICZBA WYKONANYCH ZADAŃ A PUNKTACJA ODPOWIEDZI

W zależności od tego, ile zadań zdecyduje się wykonać zdający, punktacja zmienia się w następujący sposób:

WSZYSTKIE TRZY ZADANIA

MAKSYMALNA LICZBA PUNKTÓW

SPRAWNOŚĆ KOMUNIKACYJNA

JĘZYK WYPOWIEDZI

Rozgrzewka

--

4 pkt. – zakres środków leksykalno-gramatycznych
4 pkt. – poprawność środków leksykalno-gramatycznych
2 pkt. – wymowa
2 pkt. - płynność wypowiedzi

Zadanie 1

6 pkt.

Zadanie 2

6 pkt.

Zadanie 3

6 pkt.

RAZEM

18 pkt.

12 pkt.

30 pkt. (100%)

DOWOLNE DWA ZADANIA

MAKSYMALNA LICZBA PUNKTÓW

SPRAWNOŚĆ KOMUNIKACYJNA

JĘZYK WYPOWIEDZI

Rozgrzewka

--

2 pkt. – zakres środków leksykalno-gramatycznych
2 pkt. – poprawność środków leksykalno-gramatycznych
2 pkt. – wymowa
2 pkt. - płynność wypowiedzi

Zadanie 1

6 pkt.
6 pkt.

Zadanie 2

Zadanie 3

RAZEM

12 pkt.

8 pkt.

20 pkt. (ca. 67%)

JEDNO WYBRANE ZADANIE

MAKSYMALNA LICZBA PUNKTÓW

SPRAWNOŚĆ KOMUNIKACYJNA

JĘZYK WYPOWIEDZI

Rozgrzewka

--

1 pkt. – zakres środków leksykalno-gramatycznych
1 pkt. – poprawność środków leksykalno-gramatycznych
1 pkt. – wymowa
1 pkt. - płynność wypowiedzi

Zadanie 1

6 pkt.

Zadanie 2

Zadanie 3

RAZEM

6 pkt.

4 pkt.

10 pkt. (ca. 33%)