2/4.A.4. Szkolenie w dziedzinie BHP

Program instrukta¿u stanowiskowego

Stanowisko pracy:

murarz-tynkarz

Zygmunt Wieczorek

Rozdzia³ 2/4.A.4.

2. Szkolenia

2/4.A.4. Instrukta¿ stanowiskowy – murarz-tynkarz

grudzieñ 2005

Spis treœci

1. Podstawy prawne opracowania programu . . . . . . . .

1

2. Cel szkolenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

3. Uczestnicy szkolenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

4. Sposób organizacji szkolenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

5. Plan instrukta¿u stanowiskowego pracownika

wykonuj¹cego prace murarsko-tynkarskie . . . . . . .

3

6. Treœæ instrukta¿u. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

6.1. Warunki œrodowiska pracy . . . . . . . . . . . . . . . .

4

6.2. Zagro¿enia wystêpuj¹ce przy wykonywaniu

prac murarsko-tynkarskich . . . . . . . . . . . . . . .

4

6.3. Sposoby ochrony przed zagro¿eniami. . . . . . .

5

6.4. Pokaz przez instruktora sposobu wykonywania

pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

6.5. Próbne wykonanie zadania przez pracownika

pod kontrol¹ instruktora . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

6.6. Samodzielna praca pracownika pod nadzorem

instruktora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

6.7. Omówienie i ocena przebiegu wykonywania

pracy przez pracownika . . . . . . . . . . . . . . . . .

12

1. Podstawy prawne opracowania programu

Przy opracowaniu programu szkolenia uwzglêdniono nastêpuj¹ce rozporz¹dzenia
i normy:

l

rozporz¹dzenie MGiP z 27.7.2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bhp
(Dz.U. Nr 180, poz. 1860, ze zm.),

l

rozporz¹dzenie MI z 6.2.2003 r. w sprawie bhp podczas wykonywania robót
budowlanych (Dz.U. Nr 47, poz. 401),

l

rozporz¹dzenie MG z 20.9.2001 r. w sprawie bhp podczas eksploatacji maszyn
i innych urz¹dzeñ technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych
(Dz.U. Nr 118, poz. 1263),

l

rozporz¹dzenie MPiPS z 14.3.2000 r. w sprawie bhp przy rêcznych pracach
transportowych (Dz.U. Nr 26, poz. 313, ze zm.),

l

rozporz¹dzenie MG z 30.10.2002 r. w sprawie minimalnych wymagañ do-
tycz¹cych bhp w zakresie u¿ytkowania maszyn przez pracowników podczas
pracy (Dz.U. Nr 191, poz. 1596, ze zm.),

grudzień 2005

1

OPINIE

Rozdział 2/4.A.4.

l

PN-81/M-47545.01 Mieszarki do zapraw. Ogólne wymagania i badania,

l

PN-81/M-47540.01 Agregaty tynkarskie. Ogólne wymagania i badania.

2. Cel szkolenia

Celem szkolenia jest uzyskanie przez pracownika:

l

informacji o czynnikach œrodowiska pracy wystêpuj¹cych przy pracach murar-
skich i tynkarskich,

l

wiedzy i umiejêtnoœci dotycz¹cych sposobów zapobiegania wypadkom przy
tych pracach,

l

wiedzy i praktycznych umiejêtnoœci z zakresu bezpiecznej eksploatacji œrod-
ków ochrony indywidualnej i zbiorowej stosowanych przy pracach murar-
sko-tynkarskich.

3. Uczestnicy szkolenia

Szkolenie jest przeznaczone dla:

l

nowo zatrudnianych murarzy-tynkarzy,

l

pracowników przenoszonych na stanowisko prac murarsko-tynkarskich,

l

pracowników zatrudnionych przy pracach murarsko-tynkarskich, w przy-
padku:

o

zmiany organizacji stanowisk pracy,

o

wprowadzenia do stosowania nowych lub zmienionych narzêdzi b¹dŸ
urz¹dzeñ,

l

uczniów odbywaj¹cych praktyczn¹ naukê zawodu murarz-tynkarz.

PRZYKŁAD

Zmian¹ w organizacji stanowisk pracy, która powoduje koniecznoœæ odbycia tego instrukta¿u bêdzie
np. zakoñczenie prac murowych z powierzchni ziemi i rozpoczêcie prac z rusztowañ.

PRZYKŁAD

Przed przyst¹pieniem do prac z u¿yciem agregatów tynkarskich, ka¿dy zatrudniony przy nich pra-
cownik powinien odbyæ instrukta¿ stanowiskowy.

4. Sposób organizacji szkolenia

Szkolenie powinno byæ prowadzone w formie instrukta¿u – na stanowisku (stano-
wiskach), na którym(ch) bêdzie zatrudniony instruowany pracownik, na podsta-
wie programu szczegó³owego.

Szkolenie powinno uwzglêdniaæ wszystkie rodzaje prac murarsko-tynkarskich,
które bêd¹ nale¿a³y do zakresu obowi¹zków pracownika.

Poniewa¿ prace murarsko-tynkarskie bardzo czêsto prowadzone s¹ na wysoko-
œci, przedstawiony instrukta¿ nale¿y uzupe³niæ o przeszkolenie pracownika

2

grudzień 2005

OPINIE

2. Szkolenia

Rozdział 2/4.A.4.

w zakresie bezpieczeñstwa pracy przy pracach na wysokoœci, wykorzystuj¹c
program instrukta¿u stanowiskowego 2/4.A.1. – Pracownik wykonuj¹cy prace na
wysokoœci.

5. Plan instrukta¿u stanowiskowego pracownika
wykonuj¹cego prace murarsko-tynkarskie

Lp.

Temat szkolenia

Liczba

godzin

1

2

3

1.

Przygotowanie pracownika do wykonywania czynnoœci zwi¹zanych
z pracami murarsko-tynkarskimi, w szczególnoœci:

a) omówienie warunków pracy z uwzglêdnieniem elementów stanowi-

ska roboczego maj¹cych wp³yw na bezpieczeñstwo i higienê pracy;

b) omówienie:

•

zagro¿eñ wystêpuj¹cych przy pracach murarsko-tynkarskich oraz

•

wyników oceny ryzyka zawodowego zwi¹zanego z wykonywan¹
prac¹;

c) omówienie:

•

sposobów ochrony przed zagro¿eniami,

•

przebiegu czynnoœci na stanowisku pracy,

•

zasad postêpowania w razie wypadku lub awarii,

•

przygotowania wyposa¿enia stanowiska roboczego przy wyko-
nywaniu prac murarsko-tynkarskich.

2

2.

Pokaz przez instruktora sposobu wykonywania pracy na stanowisku
pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp, z uwzglêdnieniem metod
bezpiecznego wykonywania poszczególnych czynnoœci i ze szczególnym
zwróceniem uwagi na czynnoœci trudne i niebezpieczne.

0,5

3.

Próbne wykonanie zadania przez pracownika pod kontrol¹ instruktora.

0,5

4.

Samodzielna praca pracownika pod nadzorem instruktora.

4

5.

Omówienie i ocena przebiegu wykonywania pracy przez pracownika.

1

6.

Razem:

8

1 godzina instrukta¿u = 45 minut

Program opracowa³:

Po konsultacji z pracownikami zatwierdzi³:

...........................................

......................................................................

(imiê i nazwisko)

(data, imiê i nazwisko, funkcja, podpis)

grudzień 2005

3

2/4.A.4. Instruktaż stanowiskowy – murarz-tynkarz

OPINIE

Rozdział 2/4.A.4.

6. Treœæ instrukta¿u

6.1. Warunki œrodowiska pracy

Stanowiska pracy, na których wykonuje roboty murarz-tynkarz zlokalizowane s¹
na otwartej przestrzeni lub w obiektach budowlanych w stanie zamkniêtym.

Czynniki
niebezpieczne

Wykonywanie prac murarsko-tynkarskich ³¹czy siê z wystêpowaniem wielu czyn-
ników niebezpiecznych, w szczególnoœci:

l

fizycznych:

o

po³o¿enie stanowiska pracy w stosunku do powierzchni ziemi lub pod³ogi
pomieszczenia, w tym: praca na wysokoœci i praca w wykopach,

o

powierzchnie, na których mo¿liwy jest upadek pracuj¹cych, np. powierzch-
nie podestów rusztowañ, stropów,

o

ostre krawêdzie, wystaj¹ce elementy, chropowatoœæ i szorstkoœæ materia³ów
budowlanych i narzêdzi,

o

przemieszczaj¹ce siê (spadaj¹ce z wysokoœci) materia³y budowlane i na-
rzêdzia,

o

ruchome elementy urz¹dzeñ technicznych (betoniarek, agregatów tynkar-
skich),

o

pr¹d elektryczny (np. zasilanie betoniarek, agregatów tynkarskich, oœwie-
tlenie miejsca pracy),

o

py³ budowlany,

o

zmienny mikroklimat (stanowiska pracy na otwartej przestrzeni), przeci¹gi;

l

chemicznych, dra¿ni¹cych i uczulaj¹cych, np.: wapno, zaprawa murarska;

l

psychofizycznych – obci¹¿enie fizyczne dynamiczne (rêczne prace transporto-
we, uk³adanie cegie³, bloczków).

6.2. Zagro¿enia wystêpuj¹ce przy wykonywaniu prac
murarsko-tynkarskich

Osoby
zagrożone

W zale¿noœci od miejsca wykonywania prac murarsko-tynkarskich mog¹ wystêpo-
waæ zagro¿enia dla osób:

l

bezpoœrednio je wykonuj¹cych,

l

zatrudnionych na stanowiskach s¹siaduj¹cych ze stanowiskami prac murar-
sko-tynkarskich,

l

osób postronnych mog¹cych znaleŸæ siê w pobli¿u wykonywania tego typu prac.

Wydarzenia
powodujące
wypadki

Najczêstsze wydarzenia powoduj¹ce wypadki przy pracach murarsko-tynkar-
skich to:

l

upadek pracownika – z wysokoœci, czy do zag³êbieñ oraz przewrócenie siê na
p³askiej powierzchni,

l

uderzenie, przygniecenie, oblanie ludzi przez spadaj¹ce, wysypuj¹ce lub wy-
lewaj¹ce siê materia³y budowlane i narzêdzia, œrodki transportu na placu bu-
dowy, demontowane elementy,

l

przysypanie ludzi przez sypkie materia³y b¹dŸ przysypanie przez materia³
z osuwaj¹cych siê œcian wykopów,

l

skaleczenie, otarcie, przek³ucie przez ostre krawêdzie narzêdzi, materia³ów
budowlanych, demontowane elementy,

4

grudzień 2005

OPINIE

2. Szkolenia

Rozdział 2/4.A.4.

l

zaprószenie oka – wpadniêcie do oka ¿r¹cych/ostrych cz¹stek materia³ów sto-
sowanych na budowie (wapno, zaprawa murarska) czy odprysków powsta-
j¹cych np. przy dzieleniu cegie³, bloczków, za pomoc¹ m³otka murarskiego.

Najczêœciej wykonywane przez poszkodowanych w chwili wypadku czynnoœci to:

l

przenoszenie i podnoszenie materia³ów budowlanych czy narzêdzi, w tym za
pomoc¹ urz¹dzeñ mechanicznych, np. wci¹garek,

l

przechodzenie po p³aszczyznach poziomych na wysokoœci,

l

wchodzenie lub schodzenie na i ze stanowiska pracy,

l

narzucanie zaprawy tynkowej.

Przyczyny
wypadków

Przyczynami wypadków s¹ najczêœciej:

l

z³a organizacja i metody pracy,

l

wadliwe urz¹dzenie i utrzymanie stanowiska pracy oraz przejœæ (w tym szcze-
gólnie ba³agan),

l

niestosowanie ochron osobistych,

l

nieprawid³owe zachowanie siê pracownika.

PRZYKŁAD

Murarz wykonuje kominki wentylacyjne na dachu budynku. Praca zorganizowana jest w ten sposób,
¿e murarz pracuje na dachu, a jego pomocnik na dole przygotowuje ceg³y i zaprawê murarsk¹. Mate-
ria³y te s¹ transportowane na dach za pomoc¹ wyci¹gnika. Murarz pracuj¹c na dachu nie stosuje ¿ad-
nego sprzêtu chroni¹cego go przed upadkiem z wysokoœci, np. szelek lub pasa bezpieczeñstwa.
W momencie gdy wci¹gane wiadro z materia³em budowlanym znajdowa³o siê na górze murarz wy-
chyli³ siê, aby je uchwyciæ, straci³ równowagê i spad³ z dachu wraz z ca³¹ konstrukcj¹ wyci¹gnika.
Okaza³o siê bowiem, ¿e wyci¹gnik nie by³ zakotwiczony na dachu, jak równie¿ nie by³ zbalastowany.
W wyniku wypadku murarz dozna³ urazu g³owy ze wstrz¹œnieniem mózgu oraz nerwicy pourazo-
wej. Zosta³ uznany za ca³kowicie niezdolnego do pracy.
Przyczyn¹ wypadku by³o zaniedbanie przez osoby nadzoruj¹ce pracê ekipy murarskiej zapewnienia
bezpiecznego stanowiska pracy, w szczególnoœci w³aœciwego zakotwiczenia i zbalastowania stosowa-
nego wyci¹gnika oraz tolerowanie niestosowania przez murarza, pracuj¹cego w opisanych warun-
kach, sprzêtu chroni¹cego przed upadkiem z wysokoœci. Do wypadku przyczyni³ siê równie¿ sam
poszkodowany murarz, gdy¿ przed przyst¹pieniem do pracy nie sprawdzi³ stanu technicznego
wyci¹gnika i jego mocowania.

Zgodnie z rozporz¹dzeniem MPiPS z 26.9.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów
bhp (tj. Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650), prace na wysokoœci zaliczone s¹ do prac
szczególnie niebezpiecznych.

6.3. Sposoby ochrony przed zagro¿eniami

Prace murarsko-tynkarskie na wysokoœci mog¹ wykonywaæ wy³¹cznie pracow-
nicy posiadaj¹cy aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzaj¹ce brak przeciw-
wskazañ do tej pracy, w tym do wykonywania prac na wysokoœci.

Ogólne zasady bezpiecznego wykonywania prac murarsko-tynkarskich

Zasada 1

Prace
na wysokości

Roboty murarskie i tynkarskie na wysokoœci powy¿ej 1 m nale¿y wykonywaæ z po-
mostów rusztowañ, znajduj¹cych siê poni¿ej wznoszonego muru, na poziomie co
najmniej 0,5 m od jego górnej krawêdzi.

grudzień 2005

5

2/4.A.4. Instruktaż stanowiskowy – murarz-tynkarz

OPINIE

Rozdział 2/4.A.4.

Zasada 2

Zabronione jest wykonywanie robót murarskich i tynkarskich z drabin przy-
stawnych.

Zasada 3

Prace
w wykopach

Wykonywanie robót murarskich i tynkarskich w wykopach jest dozwolone wy-
³¹cznie po uprzednim zabezpieczeniu œcian wykopów.

Zasada 4

Szerokoœæ stanowiska pracy do wykonania œciany, znajduj¹cego siê pomiêdzy
skarp¹ wykopu a wznoszon¹ œcian¹, powinna wynosiæ co najmniej 0,7 m.

Zasada 5

Zakazy

Zabronione jest:

l

chodzenie po:

o

œwie¿o wykonanych murach, przesklepieniach, p³ytach, stropach,

o

przykryciach otworów,

o

niestabilnych deskowaniach;

l

wychylanie siê poza krawêdzie konstrukcji bez dodatkowego zabezpieczenia,

l

opieranie siê o balustrady.

Zasady bezpiecznego wykonywania prac murarsko-tynkarskich

z rusztowañ

Zasada 1

Dopuszczenie
do pracy

Wykonywanie prac murarskich i tynkarskich z rusztowania jest dopuszczalne po
dokonaniu odbioru rusztowania przez kierownika budowy lub uprawnion¹
osobê.

Zasada 2

Na rusztowaniu powinna byæ umieszczona tablica okreœlaj¹ca w szczególnoœci do-
puszczalne obci¹¿enia pomostów i konstrukcji rusztowania.

Zasada 3

Wymagania
dla rusztowań

Rusztowania do wykonywania prac murarskich i tynkarskich powinny mieæ:

l

pomosty o powierzchni roboczej wystarczaj¹cej dla murarzy (tynkarzy) wyko-
nuj¹cych roboty oraz do sk³adowania narzêdzi i niezbêdnej iloœci materia³ów,

l

stabiln¹ konstrukcjê dostosowan¹ do przeniesienia planowanych obci¹¿eñ,

l

porêcz ochronn¹ umieszczon¹ na wysokoœci 1,1 m,

l

piony komunikacyjne w celu zapewnienia bezpiecznej komunikacji i swobod-
nego dostêpu do stanowisk pracy.

Zasada 4

Dodatkowe
zabezpieczenia

Rusztowania usytuowane w obrêbie ci¹gów komunikacyjnych powinny posiadaæ
ponadto zabezpieczenia przed:

l

spadaniem przedmiotów na przechodniów,

l

mo¿liwoœci¹ powstania urazów oraz uszkodzeniem odzie¿y przechodniów
przez elementy konstrukcyjne rusztowania.

PRZYKŁAD

Rusztowania, usytuowane bezpoœrednio przy drogach, ulicach oraz w miejscach przejazdów i przejœæ
dla pieszych powinny w szczególnoœci posiadaæ daszki ochronne i os³onê z siatek ochronnych.

6

grudzień 2005

OPINIE

2. Szkolenia

Rozdział 2/4.A.4.

Zasada 5

Zabronione jest pozostawianie narzêdzi i materia³ów budowlanych na pomostach
rusztowañ po zakoñczeniu pracy.

Zasady obs³ugi betoniarek i agregatów tynkarskich

Zasada 1

Kwalifikacje
operatorów

Betoniarki i agregaty tynkarskie mog¹ byæ obs³ugiwane wy³¹cznie przez pracow-
ników odpowiednio przeszkolonych w zakresie ich bezpiecznej obs³ugi.

Zgodnie z rozporz¹dzeniem MG z 20.9.2001 r. w sprawie bhp podczas eksploatacji
maszyn i innych urz¹dzeñ technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogo-
wych (Dz.U. Nr 118, poz. 1263), agregaty tynkarskie oraz betoniarki napêdzane
silnikami elektrycznymi o mocy przekraczaj¹cej 1 kW mog¹ byæ obs³ugiwane
wy³¹cznie przez osoby, które ukoñczy³y szkolenie i uzyska³y pozytywny wynik
sprawdzianu przeprowadzonego przez komisjê powo³an¹ przez Instytut Mechani-
zacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego w Warszawie.

Zasada 2

O dostrze¿onych wadach lub uszkodzeniach betoniarki lub agregatu pracownik
powinien niezw³ocznie zawiadomiæ prze³o¿onego.

Zasada 3

Urządzenia
niesprawne

Betoniarki i agregaty niesprawne, uszkodzone lub pozostaj¹ce w naprawie powin-
ny byæ wycofane z u¿ytkowania oraz wyraŸnie oznakowane tablicami informacyj-
nymi i zabezpieczone w sposób uniemo¿liwiaj¹cy ich uruchomienie.

Zasada 4

Nadzór

Betoniarek i agregatów bêd¹cych w ruchu nie wolno pozostawiaæ bez obs³ugi lub
nadzoru, chyba ¿e dokumentacja eksploatacyjna (techniczno-ruchowa) wyraŸnie
stanowi inaczej.

Zasada 5

Konserwacja

Betoniarek i agregatów bêd¹cych w ruchu nie wolno naprawiaæ, czyœciæ i smaro-
waæ, z wyj¹tkiem smarowania za pomoc¹ specjalnych urz¹dzeñ okreœlonych w do-
kumentacji techniczno-ruchowej.

Zasada 6

Prąd
elektryczny

Betoniarki i agregaty powinny posiadaæ skuteczn¹ ochronê przed pora¿eniem
pr¹dem elektrycznym.

Teren budowy zaliczany jest do œrodowisk o zwiêkszonym zagro¿eniu pora¿e-
niem pr¹dem elektrycznym – przestrzenie na otwartym powietrzu, w których
urz¹dzenia i instalacje elektryczne poddawane s¹ wp³ywom atmosferycznym, np.
opadom deszczu.

W warunkach œrodowiskowych o zwiêkszonym zagro¿eniu, wartoœæ napiêcia
dotykowego dopuszczalnego d³ugotrwale

UL wynosi 25 V dla pr¹du przemien-

nego i 60 V dla pr¹du sta³ego.

Zasada 7

Uprawnienia
obsługi

Roboty zwi¹zane z pod³¹czaniem, sprawdzaniem, konserwacj¹ i napraw¹ instalacji
i urz¹dzeñ zasilanych energi¹ elektryczn¹, w tym betoniarek i agregatów, mog¹ byæ
wykonywane wy³¹cznie przez osoby posiadaj¹ce odpowiednie uprawnienia.

grudzień 2005

7

2/4.A.4. Instruktaż stanowiskowy – murarz-tynkarz

OPINIE

Rozdział 2/4.A.4.

Zasady postêpowania w razie wypadku

Zasada 1

Zawiadomić
przełożonego,
ostrzec inne
osoby

Je¿eli sytuacja na to pozwala nale¿y niezw³ocznie zawiadomiæ prze³o¿onego
o zauwa¿onym w miejscu pracy wypadku, albo zagro¿eniu ¿ycia lub zdrowia
ludzkiego. Nale¿y tak¿e ostrzec wspó³pracowników, a tak¿e inne osoby znaj-
duj¹ce siê w rejonie zagro¿enia, o gro¿¹cym im niebezpieczeñstwie. Jest to szcze-
gólnie istotne w ka¿dym przypadku prowadzenia robót w obrêbie ci¹gów komu-
nikacyjnych.

Zasada 2

Przyst¹piæ do udzielania pomocy osobom poszkodowanym, dzia³aj¹c spokojnie,
szybko i sprawnie.

Je¿eli mamy jakiekolwiek w¹tpliwoœci co do stanu poszkodowanego, nale¿y ko-
niecznie wezwaæ pogotowie ratunkowe.

Pierwsza pomoc przedmedyczna

Udzielaj¹c pierwszej pomocy jeszcze przed przybyciem pogotowia ratunkowego
nale¿y kierowaæ siê w zale¿noœci od sytuacji, miejsca i rodzaju urazu kilkoma zasa-
dami.

Urazy g³owy

Objawy

Niewiele urazów mózgowo-czaszkowych dotyczy tylko g³owy. W wiêkszoœci
przypadku nale¿y zwróciæ uwagê na inne czêœci cia³a (klatka piersiowa, jama
brzuszna, koñczyny górne i dolne).

Do najczêstszych objawów zwi¹zanych z uszkodzeniem g³owy nale¿¹:

l

zaburzenia œwiadomoœci ró¿nego stopnia a¿ do utraty przytomnoœci i œpi¹czki;

l

zmiana reakcji Ÿrenic na œwiat³o, ich szerokoœci oraz symetrycznoœci;

l

ruchy samoistne (niedow³ad po³owiczy, prê¿enia);

l

zaburzenia czynnoœci funkcji ¿yciowych:

o

oddechu – przyspieszenie oddechu, zwolnienie oddychania, oddech prze-
rywany, periodyczny,

o

kr¹¿enia – zwolnienie, b¹dŸ przyspieszenie czêstoœci pracy serca, wzrost-
/spadek ciœnienia têtniczego krwi;

l

w przypadku otwartych urazów mózgowo-czaszkowych:

o

wyp³yw tkanki mózgowej z rany g³owy, nosa, uszu lub ust,

o

wyp³yw p³ynu mózgowo-rdzeniowego z nosa lub uszu,

o

krwawienie z nosa, ust, uszu.

Na miejscu wypadku nale¿y przede wszystkim:

l

zabezpieczyæ dro¿noœæ dróg oddechowych,

l

u³o¿yæ ratowanego w pozycji le¿¹cej z uniesionym tu³owiem o 15–30°,

l

zatamowaæ krwawienie i opatrzyæ rany,

l

unieruchomiæ szyjny odcinek krêgos³upa.

Nale¿y przy tym wszystkim unikaæ skrajnych ruchów i u³o¿eñ g³owy, takich jak:
zginanie, rozci¹ganie, szarpniêcia.

Przy zak³adaniu opatrunku w otwartych urazach mózgowo-czaszkowych nale¿y
unikaæ ucisku na mózg.

8

grudzień 2005

OPINIE

2. Szkolenia

Rozdział 2/4.A.4.

Urazy klatki piersiowej

Objawy
Urazy klatki piersiowej, podobnie jak urazy g³owy, z regu³y dotycz¹ tak¿e i in-
nych czêœci cia³a. Dlatego nale¿y zwróciæ uwagê na inne czêœci cia³a – g³owê, jamê
brzuszn¹, czy koñczyny górne i dolne.

Do najczêstszych objawów zwi¹zanych z uszkodzeniem klatki piersiowej nale¿¹:

l

jednostronny ból w obrêbie klatki piersiowej;

l

œlady st³uczenia lub rany pow³ok klatki piersiowej;

l

przyspieszenie oddechu, dusznoœæ, ewentualnie sinica, upoœledzenie rucho-
moœci oddechowej;

l

zaburzenia oddychania, bladoϾ, zaburzenia rytmu serca;

l

w przypadku otwartego urazu klatki piersiowej:

o

widoczne miejsce otwarcia jamy op³ucnej,

o

dostrzegalne pêcherzyki powietrza w ranie.

Na miejscu wypadku nale¿y przede wszystkim u³o¿yæ poszkodowanego w pozy-
cji na plecach lub na zranionej stronie z uniesionym tu³owiem o ok. 30°.
W przypadku otwartego zranienia klatki piersiowej nie usuwaæ cia³ obcych, za³o¿yæ
opatrunek nie przepuszczaj¹cy powietrza.
Sposób przewiezienia dostosowaæ do stanu ogólnego chorego, najczêœciej z unie-
sionym tu³owiem.

Przewo¿enie osoby poszkodowanej musi odbywaæ siê pod opiek¹ lekarza.

Urazy krêgos³upa

Objawy
Urazom krêgos³upa najczêœciej towarzysz¹ urazy tak¿e i innych czêœci cia³a, z tego
powodu nale¿y zwróciæ uwagê na inne obszary cia³a.

Najczêstsze objawy zwi¹zane z uszkodzeniem krêgos³upa to:

l

widoczne na zewn¹trz obra¿enia krêgów,

l

opasuj¹cy ból lub przymusowe u³o¿enie (w razie uszkodzenia krêgos³upa
szyjnego),

l

krwiaki, otarcia, œlady st³uczenia na ciele g³ównie w miejscu dzia³ania si³y,

l

niedow³ady,

l

zaburzenia czucia,

l

zaburzenia œwiadomoœci,

l

niewydolnoϾ oddechowa.

Na miejscu wypadku nale¿y przede wszystkim:

l

unieruchomiæ krêgos³up szyjny za pomoc¹ dostêpnych œrodków,

l

ochroniæ chorego przed wyziêbieniem,

l

unikaæ jakiegokolwiek czynnego lub biernego ruchu chorego przy przemiesz-
czaniu go,

l

w razie przemieszczenia krêgów nie podejmowaæ prób przywrócenia ich pozy-
cji na miejscu wypadku,

l

przewoziæ poszkodowanego bez wstrz¹sów przy ca³kowitym unieruchomie-
niu, ewentualnie dodatkowo unieruchomiæ szyjny odcinek krêgos³upa.

Do szpitala poszkodowany musi byæ przewo¿ony pod opiek¹ lekarza.

Z ofiar¹ wypadku podejrzan¹ o uraz krêgos³upa nale¿y postêpowaæ z wielk¹
ostro¿noœci¹, aby nie spowodowaæ dalszego uszkodzenia rdzenia.

grudzień 2005

9

2/4.A.4. Instruktaż stanowiskowy – murarz-tynkarz

OPINIE

Rozdział 2/4.A.4.

PRZYKŁAD

Przenosiæ lub wydobywaæ poszkodowanego trzeba bardzo ostro¿nie, najlepiej na twardej, p³askiej de-
sce lub na drzwiach. Wszystkie czynnoœci nale¿y wykonywaæ bez nadmiernych nacisków, tak aby nie
dopuœciæ do uszkodzenia (dalszego uszkodzenia) rdzenia krêgowego.

Urazy koñczyn

Objawy:

l

silny ból, który mo¿e nie ustêpowaæ i nasilaæ siê przy próbach ruchu oraz przy
ucisku miejsca urazu,

l

utrata czynnoœci koñczyny,

l

zniekszta³cenie miejsca z³amania.

Na miejscu wypadku nale¿y przede wszystkim:

l

unieruchomiæ uszkodzony odcinek przed poruszaniem chorego,

l

koñczynê po³o¿yæ nieco ponad poziomem serca,

l

mo¿na ok³adaæ unieruchomion¹ koñczynê workami z lodem.

Pod ¿adnym pozorem nie wolno poruszaæ koñczyn¹.

Oparzenia chemiczne

Szczególnie niebezpieczne s¹ oparzenia wapnem (zapraw¹ wapienn¹) przedniego
odcinka oka. Dochodzi bowiem wówczas do oparzenia chemicznego i termicznego,
gdy¿ reakcja wapna z p³ynem ³zowym wyzwala wysok¹ temperaturê.

Na miejscu wypadku nale¿y przede wszystkim:

l

mechanicznie usun¹æ (zetrzeæ nie wcieraj¹c) grudki wapna,

l

niezw³ocznie wykonaæ p³ukanie worków spojówkowych du¿¹ iloœci¹ wody lub
soli fizjologicznej, odwracaj¹c powieki – p³ukanie musi trwaæ d³ugo, a¿ do
ca³kowitego wyp³ukania szkodliwej substancji.

Pora¿enie pr¹dem elektrycznym

Przyst¹piæ do udzielania pomocy osobom poszkodowanym, pamiêtaj¹c o w³asnym
bezpieczeñstwie:

l

uwolniæ pora¿onego spod dzia³ania pr¹du przez np.:

o

wy³¹czenie napiêcia obwodu, na którym nast¹pi³o pora¿enie,

o

odci¹gniêcie pora¿onego od urz¹dzenia lub odizolowanie go od pod³o¿a
w celu przerwania przep³ywu pr¹du przez jego cia³o;

l

jeœli poszkodowany nie straci³ przytomnoœci i oddycha:

o

u³o¿yæ go na boku i okryæ, by zapobiec utracie ciep³a,

o

krwawi¹ce rany zatamowaæ, opatruj¹c obra¿enia i oparzenia;

l

jeœli poszkodowany jest nieprzytomny oraz nie oddycha:

o

u³o¿yæ go na plecach,

o

udro¿niæ drogi oddechowe przez odgiêcie jego g³owy do ty³u i przesuniêcie
¿uchwy do przodu,

o

rozpocz¹æ sztuczne oddychanie metod¹ usta-usta.

10

grudzień 2005

OPINIE

2. Szkolenia

Rozdział 2/4.A.4.

6.4. Pokaz przez instruktora sposobu wykonywania pracy

Wymagania
dla pokazu

Na tym etapie instrukta¿u stanowiskowego bardzo istotne s¹ nastêpuj¹ce elementy:

l

dobór przez instruktora czynnoœci wykonywanych przez murarza (tynkarza)
bêd¹cych przedmiotem i celem pokazu;

l

zwrócenie uwagi instruowanego pracownika na najwa¿niejsze z punktu bez-
pieczeñstwa pracy czynnoœci wykonywane podczas pokazu;

l

zapewnienie instruowanemu pracownikowi dogodnych warunków obserwo-
wania pokazu;

Tempo pokazu

l

wykonanie przez instruktora czynnoœci objêtych pokazem:

o

wykonanie czynnoœci w normalnym tempie, z powtarzaniem fragmentów
niebezpiecznych,

o

wykonanie fragmentów niebezpiecznych w zwolnionym tempie,

o

powtórzenie przez instruktora ca³ego pokazu w zwolnionym, a nastêpnie
normalnym tempie pracy.

Przedmiotem pokazu powinno byæ w szczególnoœci:

l

wykonywanie prac murarskich (tynkarskich):

o

na wysokoœci, szczególnie z rusztowañ,

o

w wykopach;

l

obs³uga betoniarek i agregatów tynkarskich – je¿eli wchodzi to do zakresu obo-
wi¹zków pracownika

– zgodnie z zasadami bezpieczeñstwa pracy omówionymi wczeœniej.

6.5. Próbne wykonanie zadania przez pracownika pod kontrol¹
instruktora

Wstêpna próba samodzielnego wykonania czynnoœci przez instruowanego pra-
cownika w zwolnionym tempie pracy powinna przebiegaæ w dwóch etapach:

l

pracownik objaœnia przyjête metody pracy,

l

instruktor zwraca uwagê na b³êdy i je koryguje.

6.6. Samodzielna praca pracownika pod nadzorem instruktora

Na tym etapie instrukta¿u:

l

pracownik wykonuje samodzielnie pracê w normalnym tempie,

l

instruktor ingeruje wy³¹cznie w przypadkach, gdy zachodzi potrzeba korygo-
wania b³êdów i objaœniania w¹tpliwoœci.

grudzień 2005

11

2/4.A.4. Instruktaż stanowiskowy – murarz-tynkarz

OPINIE

Rozdział 2/4.A.4.

6.7. Omówienie i ocena przebiegu wykonywania pracy przez
pracownika

Instruktor omawia i ocenia prawid³owoœæ wykonywania poszczególnych czynno-
œci przez instruowanego pracownika.

Wy³¹cznie ocena pozytywna stanowi podstawê do dopuszczenia pracownika do
samodzielnego wykonywania prac murarskich (tynkarskich).

Sposób realizacji szkolenia i czas trwania poszczególnych jego czêœci nale¿y do-
stosowaæ do przygotowania zawodowego i dotychczasowego sta¿u pracy instru-
owanego pracownika.

12

grudzień 2005

OPINIE

2. Szkolenia

Rozdział 2/4.A.4.