2/4.J.1. Program szkolenia wstêpnego na
stanowisku pracy – instrukta¿ stanowiskowy
pracowników administracyjno-biurowych
nara¿onych na dzia³anie czynników uci¹¿liwych

Stanis³aw Wójcik

Rozdzia³ 2/4.J.1.

2. Szkolenia

2/4.J.1. Program szkolenia wstêpnego pracowników administracyjno-biurowych...

paŸdziernik 2005

Spis treœci

1. Komentarz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

2. Czas trwania instrukta¿u . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

3. Realizacja programu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

3.1. Wymagania dotycz¹ce pomieszczeñ pracy . . .

2

3.2. Organizacja stanowiska pracy . . . . . . . . . . . . .

2

3.3. Czynniki uci¹¿liwe, sposoby ochrony –

ryzyko zawodowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

3.4. Wypadki i awarie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

3.5. Przygotowanie stanowiska do pracy . . . . . . . .

3

Wzór programu instrukta¿u stanowiskowego . . . . .

4

1. Komentarz

Czynniki
uciążliwe

Instrukta¿ stanowiskowy przeprowadza siê przed dopuszczeniem do wykonywa-
nia pracy pracownika zatrudnionego na stanowisku robotniczym oraz innym, na
którym wystêpuje nara¿enie na dzia³anie czynników szkodliwych dla zdrowia,
uci¹¿liwych lub niebezpiecznych. Wœród tych innych pracowników nara¿onych
na dzia³anie czynników uci¹¿liwych znajduj¹ siê te¿ pracownicy administracyj-
no-biurowi zatrudnieni na stanowiskach, na których wystêpuj¹ ró¿ne czynniki
uci¹¿liwe, takie jak:

l

obci¹¿enie statyczne,

l

ha³as,

l

niew³aœciwe parametry otaczaj¹cego powietrza,

l

niew³aœciwe oœwietlenie,

l

obci¹¿enie nerwowo-psychiczne itp.

Pracownicy ci powinni zatem odbyæ, oprócz instrukta¿u ogólnego – tak¿e in-
strukta¿ stanowiskowy.

Nale¿y zaznaczyæ, ¿e pracê z u¿yciem komputera, tak powszechn¹ w biurach,
mo¿na zaliczyæ – ze wzglêdu na wystêpuj¹ce nara¿enia – do prac uci¹¿liwych,
zw³aszcza, gdy trwa ona powy¿ej 4 godzin dziennie.

Podstaw¹ opracowania programu instrukta¿u stanowiskowego dla pracowników
administracyjno-biurowych nara¿onych na dzia³anie czynników uci¹¿liwych po-
winien byæ ramowy program szkolenia okreœlony w dziale II za³¹cznika nr 1 do zno-
welizowanego (pod koniec czerwca 2005 r.) rozporz¹dzenia Ministra Gospodarki
i Pracy z 27.7.2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeñstwa i higieny pra-

październik 2005

1

OPINIE

Rozdział 2/4.J.1.

cy (Dz.U. Nr 180, poz. 1860, ze zm.). Ten ramowy program szkolenia zosta³ zaprezen-
towany w naszym wzorze programu instrukta¿u stanowiskowego dla pracowników
administracyjno-biurowych nara¿onych na dzia³anie czynników uci¹¿liwych.

2. Czas trwania instrukta¿u

Zakres
instruktażu

Instrukta¿ stanowiskowy mo¿e byæ przeprowadzony w ci¹gu 2 godzin, w trakcie
których nale¿y omówiæ tylko:

l

warunki pracy,

l

czynniki œrodowiska pracy,

l

przygotowanie wyposa¿enia stanowiska

– bez praktycznego zademonstrowania prawid³owego wykonywania pracy, czy
kontrolnego jej wykonywania przez pracownika.

W przypadku, gdy na stanowiskach pracy wystêpuj¹ dodatkowo zagro¿enia
czynnikami szkodliwymi lub niebezpiecznymi – instrukta¿ stanowiskowy powi-
nien byæ pe³ny – tzn. uzupe³niony o pozosta³e tematy przewidziane dla „zwyk³ego”
instrukta¿u. Przypominamy, ¿e czas trwania „zwyk³ego” instrukta¿u stanowisko-
wego to minimum 8 godzin lekcyjnych.

Zagadnieniem kluczowym jest, by program instrukta¿u stanowiskowego by³ do-
stosowany do konkretnych rodzajów i warunków prac wykonywanych przez
uczestników szkolenia.

Instrukta¿ stanowiskowy dla pracowników administracyjno-biurowych nara¿onych
na dzia³anie czynników uci¹¿liwych – poza skróceniem jego programu o czêœæ do-
tycz¹c¹ pokazu i kontrolnego wykonania zadania – podlega wszystkim pozosta³ym
rygorom „zwyk³ego” szkolenia wstêpnego na stanowisku pracy (por. Opinia 2/2).

3. Realizacja programu

3.1. Wymagania dotycz¹ce pomieszczeñ pracy

Omawiaj¹c warunki pracy wynikaj¹ce z wielkoœci pomieszczenia pracy oraz jego
wyposa¿enia technicznego, proponujemy instruktorowi prowadz¹cemu szkolenie
zwróciæ szczególn¹ uwagê na wymagania dotycz¹ce pomieszczeñ pracy, oœwietle-
nia, ogrzewania i wentylacji okreœlone w rozporz¹dzeniu Ministra Pracy i Polityki
Socjalnej z 26.9.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp (tj. Dz.U. z 2003 r. Nr 169,
poz. 1650) i odnieœæ je do stanu rzeczywistego, panuj¹cego na stanowisku pracy in-
struowanego pracownika.

3.2. Organizacja stanowiska pracy

Przy omawianiu warunków pracy, wynikaj¹cych z elementów stanowiska robocze-
go oraz procesu pracy, nale¿y objaœniæ przepisy rozporz¹dzenia MPiPS w sprawie
ogólnych przepisów bhp dotycz¹ce organizacji stanowisk pracy. Je¿eli stanowisko
pracy instruowanego wyposa¿one jest w monitor ekranowy (komputer), to w tej

2

październik 2005

OPINIE

2. Szkolenia

Rozdział 2/4.J.1.

czêœci szkolenia winny byæ omówione tak¿e przepisy rozporz¹dzenia Ministra Pra-
cy i Polityki Socjalnej z 1.12.1998 r. w sprawie bhp na stanowiskach wyposa¿onych
w monitory ekranowe (Dz.U. Nr 148, poz. 973) pod k¹tem dostosowania elementów
stanowiska pracy oraz sposobu i rytmu pracy do wymagañ ergonomicznych w nim
zawartych.

Wiêkszoœæ potrzebnych informacji znajdziecie Pañstwo w opinii 9/2.J.1. Przyk³a-
dowe instrukcje bhp – Obs³uga komputera, któr¹ zamieszczamy w rozdziale 9
TECZKI.

3.3. Czynniki uci¹¿liwe, sposoby ochrony – ryzyko zawodowe

W dalszej czêœci szkolenia wstêpnego na stanowisku pracy, instruktor powinien
omówiæ:

l

wszystkie czynniki uci¹¿liwe wystêpuj¹ce na tym stanowisku,

l

stosowane sposoby ochrony przed nimi oraz

l

ryzyko zawodowe, jakie wystêpuje w zwi¹zku z prac¹ na tym stanowisku.

Wiêcej informacji na ten temat znajd¹ Pañstwo w opinii 5/2.J.1. Ocena ryzyka zawo-
dowego na stanowisku pracy – pracownik biurowy, któr¹ zamieszczamy w roz-
dziale 5 TECZKI.

3.4. Wypadki i awarie

W obiektach i pomieszczeniach biurowych tak¿e wystêpuj¹ awarie i zdarzaj¹ siê
wypadki. W zwi¹zku z tym nale¿y zapoznaæ pracownika z podstawowymi zasa-
dami postêpowania w przypadkach wyst¹pienia na jego stanowisku pracy zda-
rzeñ odbiegaj¹cych od normy, a w szczególnoœci o:

l

ewentualnych strefach zagro¿enia i ich oznakowaniu,

l

sposobach ewakuacji z miejsc zagro¿onych,

l

miejscu sk³adowania i sposobach stosowania œrodków ochrony np. przed po-
¿arem,

l

sposobach alarmowania i powiadamiania o awarii, po¿arze lub innym zak³óce-
niu pracy.

Pracownik powinien byæ zapoznany z zasadami postêpowania w razie wypadku,
w tym udzielania pierwszej pomocy osobom, które uleg³y wypadkom.

3.5. Przygotowanie stanowiska do pracy

Ostatnim etapem szkolenia jest przygotowanie wyposa¿enia stanowiska do wyko-
nywania okreœlonego zadania. Instruowany pracownik powinien wiêc nabyæ w tej
czêœci szkolenia umiejêtnoœæ organizowania sobie pracy w sposób najmniej uci¹¿li-
wy dla niego i otoczenia, w którym pracuje.

październik 2005

3

2/4.J.1. Program szkolenia wstępnego pracowników administracyjno-biurowych...

OPINIE

Rozdział 2/4.J.1.

Program instrukta¿u stanowiskowego

Nr .........

1. Nazwa i adres siedziby pracodawcy

........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................

2. Stanowisko pracy

........................................................................................................................................................................

3. Forma realizacji szkolenia – instrukta¿ na stanowisku, na którym bêdzie zatrudniony instruowany pracownik.
4. Tematyka szkolenia

Lp.

Temat szkolenia

Liczba

godzin

lekcyjnych

1

2

3

1.

Przygotowanie pracownika do wykonywania okreœlonej pracy, w tym w szczegól-
noœci:

a) omówienie warunków pracy z uwzglêdnieniem:

•

elementów pomieszczenia pracy, w którym ma pracowaæ pracownik, ma-
j¹cych wp³yw na warunki jego pracy (np.: oœwietlenie ogólne, ogrzewanie,
wentylacja, urz¹dzenia techniczne, urz¹dzenia ochronne),

•

elementów stanowiska roboczego maj¹cych wp³yw na bezpieczeñstwo i hi-
gienê pracy (np.: pozycja przy pracy, oœwietlenie miejscowe, wentylacja
miejscowa, urz¹dzenia zabezpieczaj¹ce, ostrzegawcze i sygnalizacyjne, na-
rzêdzia, surowce i produkty),

•

przebiegu procesu pracy na stanowisku w nawi¹zaniu do procesu produk-
cyjnego (dzia³alnoœci) w ca³ej komórce organizacyjnej i zak³adzie pracy;

b) omówienie zagro¿eñ wystêpuj¹cych przy okreœlonych czynnoœciach na stano-

wisku pracy, wyników oceny ryzyka zawodowego zwi¹zanego z wykonywan¹
prac¹ i sposobów ochrony przed zagro¿eniami oraz zasad postêpowania w ra-
zie wypadku lub awarii;

c) przygotowanie wyposa¿enia stanowiska roboczego do wykonywania okreœlo-

nego zadania.

2

1 godzina lekcyjna = 45 minut

Program opracowa³:

Po konsultacji z pracownikami zatwierdzi³:

...............................................

................................................................................

(imiê i nazwisko)

(data, imiê i nazwisko, funkcja, podpis)

4

Rozdział 2/4.J.1.

WZÓR