rozdzial1

Model odpowiedzi i schemat oceniania Arkusza I

Zasady oceniania:

• za rozwiàzanie zadaƒ z arkusza I mo˝na uzyskaç maksymalnie 50 punktów;
• model odpowiedzi uwzgl´dnia zakres merytoryczny, ale nie jest Êcis∏ym wzorcem sformu∏owaƒ (poza odpo-

wiedziami jednowyrazowymi i do zadaƒ zamkni´tych);

• za odpowiedzi do poszczególnych zadaƒ przyznaje si´ wy∏àcznie pe∏ne punkty;
• za zadania z punktacjà wy˝szà ni˝ 1 pkt przyznaje si´ tyle punktów, ile prawid∏owych elementów odpowiedzi

(zgodnie z wyszczególnieniem w schemacie oceniania) przedstawi∏ zdajàcy;

• jeÊli podano wi´cej odpowiedzi (argumentów, cech itd.) ni˝ wynika to z polecenia w zadaniu, ocenie podle-

ga tyle kolejnych odpowiedzi (liczonych od pierwszej), ile jest w poleceniu;

• je˝eli podane w odpowiedzi informacje (równie˝ dodatkowe, które nie wynikajà z polecenia w zadaniu)

Êwiadczà o zupe∏nym braku zrozumienia omawianego zagadnienia i zaprzeczajà pozosta∏ej, prawid∏owej
cz´Êci rozwiàzania, odpowiedê takà nale˝y oceniç na 0 punktów.

J. Kop, M. Kucharska, E. Szkur∏at – Matura na 100% – Arkusze maturalne

zad.

Przewidywana odpowiedê

Punkty

Kryteria zaliczenia

1. Kopiec.
2. Sybirka.
3. Nieledwianka.
4. Nieledwie.

– wysokoÊç, na której So∏a podcina stok Sybirki

wynosi 450 m n.p.m.

– wysokoÊç bezwzgl´dna Sybirki wynosi 637 m n.p.m.
– obliczenie ró˝nicy wysokoÊci: 637 – 450 = 187 m

Obliczanie skali mapy
– odleg∏oÊç na mapie – 2,8 cm
– obliczenie skali mapy:

· 2,8 cm – 1,4 km
· 28 mm – 1400 m
· 1 mm – 50 m (1400: 28)
· 1 cm – 500 m

1: 50 000

Obliczanie powierzchni obszaru: kwadrat o boku 4 cm

· 1 cm – 500 m (1: 50 000)
· 4 cm – 2 km
· pole kwadratu – 2 km x 2 km = 4 km

Linia E – F
Przyk∏adowe argumenty potwierdzajàce wybór:
– zgodnoÊç kierunków;
– wysokoÊci n.p.m. najwy˝ej po∏o˝onych punktów;
– obni˝enia terenu w miejscach p∏yni´cia cieków;
– wysokoÊci n.p.m., na których po∏o˝one sà doliny

rzeczne.

Za podanie:
– 3 nazw .................................................... 1 pkt
– 4 nazw .................................................... 2 pkt.

Za obliczenie wysokoÊci wzgl´dnej ........ 1 pkt

Za poprawny pomiar na mapie
(z dok∏adnoÊcià do 1 mm) i obliczenie
skali mianowanej ...................................... 1 pkt
Za zamian´ skali mianowanej
na liczbowà ............................................... 1 pkt

Za przeliczenie boku kwadratu na mapie
na odleg∏oÊç w terenie ............................. 1 pkt
Za obliczenie powierzchni ...................... 1 pkt

Za rozpoznanie linii profilu .................... 1 pkt
Za podanie 2 argumentów ...................... 1 pkt

Za prawid∏owe oznaczenie:
– terenu zabudowanego (w dolinie) ....... 1 pkt
– 2 obszarów leÊnych ............................... 1 pkt
– drogi (w dolinie) ................................... 1 pkt

0–2

0–1

0–2

0–3

Zestaw maturalny A – Model odpowiedzi Arkusza I

zad.

Przewidywana odpowiedê

Punkty

Kryteria zaliczenia

Przyk∏adowe ró˝nice w Êrodowisku przyrodniczym:
– obszar A1 jest ni˝ej po∏o˝ony ni˝ pole C3;
– na obszarze C3 wyst´pujà wi´ksze wysokoÊci

wzgl´dne;

– w polu A1 strumyki sà wi´ksze i majà szersze

doliny;

– na obszarze C3 wyst´pujà górne odcinki cieków, na

Milowskim Potoku – wodospad;

– obszar C3 jest po∏o˝ony na stoku pasma górskiego,

natomiast w polu A1 najwi´ksza wysokoÊç znajduje
si´ w Êrodkowej cz´Êci obszaru;

– wi´kszoÊç obszaru C3 pokryta jest lasem, którego

nie ma w polu A1.

Przyk∏adowe ró˝nice w zagospodarowaniu:
– na obszarze A1 wyst´pujà drogi wy˝szej klasy

(∏àcznie z drogà krajowà), w polu C3 – g∏ównie
Êcie˝ki i krótkie odcinki dróg utwardzonych;

– sta∏a komunikacja autobusowa (przystanki)

na obszarze pola A1, której brak w polu C3;

– na terenie pola A1 jest poczàtek (lub koniec)

pieszego szlaku turystycznego, natomiast przez C3
szlak przechodzi;

– w polu A1 Êcie˝ka rowerowa;
– w polu A1 sà obiekty zabytkowe: koÊció∏, dwór

i park; natomiast w polu C3 – dwa oÊrodki
noclegowe i miejsce odpoczynku (wiata turystyczna);

– wi´kszoÊç obszaru pola C3 zajmuje ˚ywiecki Park

Krajobrazowy.

Przyk∏adowe walory przyrodnicze:
– bardzo urozmaicone ukszta∏towanie powierzchni

(sporty zimowe);

– górska rzeka – czysta, o du˝ym spadku (sp∏ywy

kajakowe, kàpiele);

– górski mikroklimat – czyste powietrze (wczasy

lecznicze);

– malownicze górskie krajobrazy (relaks, wypoczynek

Êwiàteczny).

Przyk∏adowe walory infrastruktury turystycznej:
– ∏atwoÊç dojazdu pociàgiem (stacja kolejowa),

autobusem (przystanek) lub samochodem
osobowym (stacja benzynowa);

– punkt informacji turystycznej;
– miejsca noclegowe;
– restauracja i punkty gastronomiczne;
– mo˝liwoÊç zwiedzania zabytków.

Za podanie 2 ró˝nic w Êrodowisku ......... 1 pkt
Za podanie 2 ró˝nic
w zagospodarowaniu ................................ 1 pkt

Za podanie 2 walorów przyrodniczych ... 1 pkt
Za podanie 2 walorów infrastruktury
turystycznej ............................................... 1 pkt

Za poprawne oznaczenie:
– oÊrodków wysokiego ciÊnienia ............. 1 pkt
– kierunków ruchu powietrza ................. 1 pkt

0–2

J. Kop, M. Kucharska, E. Szkur∏at – Matura na 100% – Arkusze maturalne

zad.

Przewidywana odpowiedê

Punkty

Kryteria zaliczenia

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

Cechy pogody:
1. Wzrost ciÊnienia atmosferycznego.
2. Szybki spadek temperatury powietrza.
3. Powstawanie cumulonimbusów.
4. Wzrost si∏y wiatru.

Marmur.

Forma polodowcowa: sandr.
Numer oznaczenia formy na mapie: 3.

Proces: erozja gleb (lub erozja wodna gleb).
Przyk∏adowe dzia∏ania:
– w górnych cz´Êciach stoków nasadzenia ochronnych

pasów z drzew lub krzewów;

– wprowadzenie upraw trwa∏ych, np. plantacji

krzewów owocowych;

– ograniczenie stosowania ci´˝kich maszyn rolniczych;
– wprowadzenie poprzecznie do stoków wysokich

miedz Êródpolnych;

– poprzeczna do stoków orka gruntów.

Parki Narodowe:
– Babiogórski;
– Bia∏owieski;
– Karkonoski;
– S∏owiƒski.

Przyk∏adowe czynniki na Nizinie Chiƒskiej:
– ˝yzne gleby;
– nizinny teren;
– klimat monsunowy;
– intensywna gospodarka rolna.

Przyk∏adowe czynniki w Lotaryngii i Westfalii:
– eksploatacja w´gla kamiennego i rud ˝elaza;
– rozwój przemys∏u (okr´gi przemys∏owe);
– intensywny proces urbanizacji;
– dogodne ukszta∏towanie powierzchni, sprzyjajàcy

klimat.

Przyk∏adowe problemy:

– problem zapewnienia wy˝ywienia dla stale

zwi´kszajàcej si´ liczby ludnoÊci;

– zwi´kszone potrzeby w zakresie oÊwiaty i ochrony

zdrowia;

– problem zapewnienia miejsc pracy – groêba

wzrastajàcego bezrobocia;

Za poprawny wybór:
– 3 cech ..................................................... 1 pkt
– 4 cech ..................................................... 2 pkt.

Za poprawny wybór ................................. 1 pkt

Za rozpoznanie formy: ............................ 1 pkt
Za podanie numeru oznaczenia ............. 1 pkt

Za rozpoznanie procesu .......................... 1 pkt
Za podanie 2 dzia∏aƒ ............................... 1 pkt

Za prawid∏owy wybór:
– 3 parków ................................................ 1 pkt
– 4 parków ................................................ 2 pkt.

Za podanie dla ka˝dego z obszarów
2 czynników .............................................. 1 pkt

Za poprawnie zaznaczonà faz´ cyklu
demograficznego ...................................... 1 pkt
Za podanie 2 problemów ........................ 1 pkt

0–2

0–1

0–2

Zestaw maturalny A – Model odpowiedzi Arkusza I

zad.

Przewidywana odpowiedê

Punkty

Kryteria zaliczenia

17.

18.

19.

20.

21.

22.

– masowe migracje ludnoÊci do miast (powstawanie

slumsów);

– stagnacja gospodarki wynikajàca z braku Êrodków

na nowe inwestycje w zwiàzku ze zwi´kszonà
konsumpcjà;

– obni˝anie si´ stopy ˝yciowej spo∏eczeƒstwa;
– wzrost patologii spo∏ecznej.

Przyk∏adowe dzia∏ania:
– ograniczenie bezrobocia m.in. przez tworzenie

nowych miejsc pracy (wzrost dochodów
mieszkaƒców);

– zmniejszenie umieralnoÊci niemowlàt przez

polepszenie opieki zdrowotnej;

– system zach´t materialnych dla m∏odych ma∏˝eƒstw,

np. zakup mieszkania za d∏ugookresowy i bardzo
nisko oprocentowany kredyt;

– zapewnienie miejsc pracy dla absolwentów szkó∏

Êrednich i wy˝szych (zahamowanie emigracji na
inne obszary);

– zatrudnianie w niepe∏nym wymiarze godzin pracy

matek wychowujàcych dzieci.

Cecha aglomeracji: dominacja wielkoÊciowa jednego
miasta.

Przyk∏adowe skutki emigracji:
– konsekwencje demograficzne, np. obni˝enie

przyrostu naturalnego;

– zmiana struktury wiekowej spo∏eczeƒstwa;
– odp∏yw inteligencji („drena˝ mózgów

”

);

– ograniczenia w rozwoju gospodarki – braki

w wysoko wykwalifikowanych kadrach.

1. D
2. A
3. B

Przyk∏adowe przyczyny:
– posiadanie du˝ych zasobów finansowych na badania

naukowe;

– wysoko kwalifikowana kadra;
– dobra infrastruktura komunikacyjna;
– bliskoÊç wy˝szych uczelni i instytutów badawczych;
– dba∏oÊç o Êrodowisko przyrodnicze.

Przyk∏adowe cechy transportu w Rosji:
– bardzo dobrze rozwini´ty transport rurociàgowy

(przesy∏ ropy i gazu z bogatych z∏ó˝);

– s∏abo rozwini´ty transport samochodowy,

szczególnie w cz´Êci azjatyckiej (brak dróg, du˝e
odleg∏oÊci);

– du˝e znaczenie kolei ze wzgl´du na ogromnà

rozciàg∏oÊç terytorialnà kraju;

– niewielki udzia∏ ˝eglugi Êródlàdowej wynikajàcy z

wy∏àczenia z transportu wielkich rzek syberyjskich
na kilka miesi´cy w roku.

Za podanie:
– 2 dzia∏aƒ ................................................. 1 pkt
– 3 dzia∏aƒ ................................................. 2 pkt.

Za podanie cechy ..................................... 1 pkt

Za podanie 2 skutków ............................. 1 pkt

Za przyporzàdkowanie:
– 2 opisów ................................................. 1 pkt
– 3 opisów ................................................. 2 pkt.

Za podanie:
– 2 przyczyn .............................................. 1 pkt
– 3 przyczyn .............................................. 2 pkt.

Za podanie cechy transportu dla ka˝dego
kraju: ......................................................... 1 pkt

0–2

0–1

0–2

J. Kop, M. Kucharska, E. Szkur∏at – Matura na 100% – Arkusze maturalne

zad.

Przewidywana odpowiedê

Punkty

Przewidywana odpowiedê

23.

24.

25.

26.

Przyk∏adowe cechy transportu w Wielkiej Brytanii:
– bardzo dobrze rozwini´ty transport drogowy;
– du˝o Êródlàdowych dróg wodnych;
– niewielkie znaczenie kolei w transporcie;
– doÊç du˝e znaczenie transportu specjalnego

(gazociàgi i ropociàgi ze z∏ó˝ na Morzu Pó∏nocnym).

Przyk∏adowe cechy rolnictwa:
– du˝y stopieƒ mechanizacji;
– wysoka kultura rolna, rolnictwo uprzemys∏owione;
– bardzo ma∏a liczba ludnoÊci zatrudnionej

w rolnictwie;

– bardzo du˝a specjalizacja i towarowoÊç gospodarki

rolnej;

– wysoki udzia∏ produkcji zwierz´cej w ogólnej

produkcji rolnej;

– stosunkowo du˝y udzia∏ roÊlin przemys∏owych,

owoców i warzyw w produkcji roÊlinnej;

– bardzo ma∏y udzia∏ rolnictwa w tworzeniu PKB.

Proces: restrukturyzacja.
Przyk∏adowe przyczyny:
– wzrost kosztów eksploatacji w´gla (wyczerpanie

najbogatszych i najp∏ycej po∏o˝onych z∏ó˝);

– zmniejszenie zapotrzebowania na w´giel kamienny

na skutek zast´powania go innymi noÊnikami
energii;

– du˝a energoch∏onnoÊç i materia∏och∏onnoÊç

przemys∏u ci´˝kiego;

– bariery ekologiczne;
– niska jakoÊç wyrobów, przestarzale technologie.
Przyk∏adowe skutki:
– wzrost bezrobocia;
– pojawienie si´ tzw. bezrobocia technologicznego;
– koniecznoÊç przekwalifikowania cz´Êci si∏y roboczej;
– strajki;
– du˝e koszty rozwoju nowych ga∏´zi przemys∏u;
– poprawa stanu Êrodowiska.

Globalizacja gospodarcza: B; D.
Globalizacja spo∏eczna: A; C.

1. B
2. D
3. A

Za poprawnie zaznaczonà cz´Êç
rysunku ...................................................... 1 pkt
Za podanie 2 cech .................................... 1 pkt

Za podanie:
– nazwy procesu  ....................................... 1 pkt
– 2 przyczyn  .............................................. 1 pkt
– 2 skutków  ............................................... 1 pkt

Za poprawne przyporzàdkowanie przejawów
globalizacji:
– gospodarczej .......................................... 1 pkt
– spo∏ecznej .............................................. 1 pkt

Za przyporzàdkowanie:
– 2 konfliktów zbrojnych ......................... 1 pkt
– 3 konfliktów zbrojnych ......................... 2 pkt.

0–2

0–3

0–2