Decyzje ZUS i tryb odwoławczy 

1 

  Zakład Ubezpieczeń społecznych jest państwową 

jednostką  organizacyjną  i  posiada  osobowość 

prawną.    ZUS  działa  na  podstawie  ustawy  o 

systemie  ubezpieczeń  społecznych  oraz  innych 

ustaw  regulujących  poszczególne  zakresy  jego 

działalności. 

 
  Wprawdzie  ZUS  nie  jest  obecnie  organem 

administracji  państwowej,  to  w  zakresie 

prowadzonej  działalności,  o  której  mowa  w  art. 

68-71 ustawy systemowej, Zakładowi przysługują 

środki  prawne  właściwe  organom  administracji 

państwowej!! 
 

2 

3 

WAŻNE!! 

 

W postępowaniu administracyjnym 

organem wyższego stopnia w stosunku 

do terenowych jednostek 

organizacyjnych Zakładu jest Prezes 

Zakładu 

  Realizując zadania uregulowane w 68-71 ustawy 

systemowej ZUS działa (co do zasady) w sposób 

władczy. Jakie zadania uregulowane są w tych 

przepisach? Co należy do zakresu działania ZUS? 

 

4 

 

Realizacja przepisów o ubezpieczeniach społecznych, a w szczególności: 

- stwierdzanie i ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych 

-  ustalanie uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych oraz wypłacanie tych świadczeń, chyba że na 

mocy odrębnych przepisów obowiązki te wykonują płatnicy składek 

-wymierzanie i pobieranie składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz 

Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

 

- prowadzenie rozliczeń z płatnikami składek z tytułu należnych składek i wypłacanych przez nich świadczeń 

podlegających finansowaniu z funduszy ubezpieczeń społecznych lub innych źródeł 

- prowadzenie indywidualnych kont ubezpieczonych i kont płatników składek 

- orzekanie przez lekarzy orzeczników Zakładu oraz komisje lekarskie Zakładu dla potrzeb ustalania uprawnień do 

świadczeń z ubezpieczeń społecznych; 

 

5 

•

 realizacja umów i porozumień międzynarodowych w dziedzinie ubezpieczeń społecznych 

•

wystawianie osobom uprawnionym do emerytur i rent z ubezpieczeń społecznych imiennych 

legitymacji emeryta-rencisty, potwierdzających status emeryta-rencisty 
•

dysponowanie środkami finansowymi funduszów ubezpieczeń społecznych oraz środkami 

Funduszu Alimentacyjnego 
•

opracowywanie aktuarialnych analiz i prognoz w zakresie ubezpieczeń społecznych 

•

kontrola orzecznictwa o czasowej niezdolności do pracy 

•

kontrola wykonywania przez płatników składek i przez ubezpieczonych obowiązków w zakresie 

ubezpieczeń społecznych oraz innych zadań zleconych Zakładowi 
•

wydawanie Biuletynu Informacyjnego 

•

popularyzacja wiedzy o ubezpieczeniach społecznych 

•

wykonywanie zadań z zakresu prewencji rentowej, etc. 

6 

WAŻNE! 

 

ZUS „załatwia” sprawy poprzez wydawanie 

decyzji administracyjnych! 

  Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzje 

w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w 

szczególności: 



zgłaszania do ubezpieczeń społecznych 



przebiegu ubezpieczeń 



ustalania wymiaru składek i ich poboru, a także 

umarzania należności z tytułu składek 



ustalania wymiaru składek na Fundusz Emerytur 

Pomostowych  i  ich  poboru,  a  także  umarzania 

należności z tytułu tych składek 



ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń 

społecznych 



wymiaru świadczeń z ubezpieczeń społecznych 

 

7 

 

Od decyzji Zakładu przysługuje odwołanie do właściwego 

sądu w terminie i według zasad określonych w przepisach 

Kodeksu postępowania cywilnego!! Właściwe są sądy 

powszechne – wydziały pracy i ubezpieczeń społecznych. 

Co do zasady właściwe w sprawach ubezpieczeniowych nie 

są sądy administracyjne!! Jeśli chodzi o świadczenia – to jest 

zrozumiałe; natomiast dużo sporów pomiędzy ZUSem a 

płatnikami dotyczy składek. Składki są w swojej konstrukcji 

bardzo podobne do podatków, w zakresie których sądową 

kontrolę sprawują sądy administracyjne. Moim zdaniem to 

błąd, że wszystkie decyzje podlegają sądowej kontroli 

wykonywanej przez sądy powszechne. Decyzje 

„składkowe” powinny być w gestii WSA. Czy Państwo się z 

tym zgadzają? To temat ostatniego zadania fakultatywnego 



 

8 

9 

Odwołanie do sądu przysługuje również 

w razie niewydania decyzji w terminie 2 

miesięcy, licząc od dnia zgłoszenia 

wniosku o świadczenie lub inne 

roszczenia!! 

10 

Odwołanie wnosi się na piśmie do jednostki organizacyjnej Zakładu, która 

wydała decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę 

Jeżeli Zakład uzna odwołanie za słuszne, zmienia lub uchyla decyzję 

niezwłocznie, nie później niż w terminie 30 dni od dnia wniesienia 

odwołania. W tym wypadku odwołaniu nie nadaje się dalszego biegu 

Jeżeli odwołanie nie zostało w całości lub w części uwzględnione, Zakład 

przekazuje niezwłocznie, nie później niż w terminie 30 dni od dnia 

wniesienia odwołania, sprawę do sądu wraz z uzasadnieniem 

11