grudzień 1997
nr ref. PN-B-02864:1997
Ustanowiona przez Polski Komitet Normalizacyjny dnia 24 grudnia 1997 r.
(Uchwała nr 47/97-o)
ABSTRAKT NORMY
Podano zasady obliczania zapotrzebowania wody do celów przeciwpoŜarowych do zewnętrznego gaszenia
poŜaru dla jednostek osadniczych, obiektów uŜyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego oraz
obiektów przemysłowych i dla zbiorników z gazem płynnym LPG.
TŁUMACZENIE ABSTRAKTU
The following standard determines principles for calculation of water supply for fire prevention for outside
fire fighting in settlements, public buildings and for industrial buildings and tanks with liquid pressared
gases LPG.
Norma opracowana w Normalizacyjnej Komisji Problemowej nr 180 ds. Bezpieczeństwa
PoŜarowego Obiektów
Deskryptory: 0708360 – ochrona przeciwpoŜarowa; 0041689 – budynki; 0224864 – instalacje wodociągowe
i kanalizacyjne; 0326195 – zaopatrzenie w wodę, 0638151 – zasady obliczania
PRZEDMOWA
Niniejsza norma jest nowelizacją PN-B-02864:1971 (PN-71/B-02864). Ochrona przeciwpoŜarowa w
budownictwie – PrzeciwpoŜarowe zaopatrzenie wodne – Zasady obliczania zapotrzebowania wody do celów
przeciwpoŜarowych do zewnętrznego gaszenia poŜaru, w stosunku do której wprowadzono następujące
zmiany:
– dostosowano wymagania do obowiązujących przepisów przeciwpoŜarowych eliminując pojęcie kategorii
niebezpieczeństwa poŜarowego,
– rozszerzono wymagania dotyczące zapotrzebowania na wodę do celów przeciwpoŜarowych do
zewnętrznego gaszenia poŜaru budynków uŜyteczności
1. Wstęp
1.1 Zakres normy
W niniejszej normie ustalono zasady obliczania zapotrzebowania na wodę do celów przeciwpoŜarowych do
zewnętrznego gaszenia poŜaru w odniesieniu do:
a) jednostek osadniczych (miast i wsi),
b) obiektów uŜyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego,
c) obiektów przemysłowych, w tym urządzeń technologicznych, zbiorników, składów, magazynów z cieczami
POLSKI KOMITET
NORMALIZACYJNY
POLSKA NORMA
PN-B-02864
Ochrona przeciwpoŜarowa budynków
Zamiast
PN-71/B-02864
Grupa katalogowa
SKN 0720
ICS 13.220.20
PrzeciwpoŜarowe zaopatrzenie wodne
Zasady obliczania zapotrzebowania na wodę do
celów przeciwpoŜarowych do zewnętrznego
gaszenia poŜaru
Fire protection of buildings –
Fire water supply – Principles
for calculation of water supply
for fire prevention purposes
Protection des bâtiments contre feu – L’eau d’incendie –
Principes de calcule d’eau inutile pour éteindre des
incendies
Противпожарная защита
зданий – Противпожарные
водоснабжение – Правила
считания затребования воды
к противпожарным
целесобразностям
i gazami palnymi oraz silosów, komór i zasobników ze stałymi, sypkimi materiałami palnymi,
d) obiektów gospodarki rolnej.
Postanowienia niniejszej normy stosuje się do obliczania zapotrzebowania na wodę do celów
przeciwpoŜarowych do zewnętrznego gaszenia poŜaru przy projektowaniu nowych oraz rozbudowie i
modernizacji istniejących obiektów.
Normy nie stosuje się do obliczania zapotrzebowania na wodę do celów przeciwpoŜarowych w odniesieniu
do:
a) zabudowy kolonijnej wiejskich jednostek osadniczych,
b) pojedynczych gospodarstw gospodarki leśnej,
c) stacji paliw ze zbiornikiem podziemnym oraz stacji gazu płynnego i stacji obsługi samochodów,
znajdujących się poza granicami jednostek osadniczych,
d) schronisk górskich,
e) obiektów o kubaturze do 5 000 m
3
lub o powierzchni całkowitej do 600 m
2
znajdujących się poza
granicami jednostek osadniczych,
f) punktów przyjęciowo-suszarniczych zboŜa, zbudowanych z materiałów niepalnych.
W obliczeniach nie uwzględnia się wody potrzebnej do zasilania stałych i półstałych urządzeń gaśniczych
oraz urządzeń zraszaczowych zabezpieczających.
1.2 Normy powołane
PN-B-02852:1970 (PN-70/B-02852) Ochrona przeciwpoŜarowa w budownictwie – Obliczanie obciąŜenia
ogniowego oraz wyznaczanie względnego czasu trwania poŜaru
PN-B-02857:1982 (PN-82/B-02857) Ochrona przeciwpoŜarowa w budownictwie – PrzeciwpoŜarowe zbiorniki
wodne – Wymagania ogólne
PN-B-02863:1997 Ochrona przeciwpoŜarowa budynków – PrzeciwpoŜarowe zaopatrzenie wodne – Sieć
wodociągowa zewnętrzna przeciwpoŜarowa
PN-M-05100:1975 (PN-75/M-05100) Sprzęt poŜarniczy – Podział i nazwy
1.3 Definicje
Terminy i definicje wg PN-M-05100:1975 (PN-75/M-05100); ponadto dla potrzeb niniejszej normy przyjęto
następującą definicję:
woda do celów przeciwpoŜarowych do zewnętrznego gaszenia poŜaru
woda przeznaczona do gaszenia poŜarów oraz do osłony obiektów zagroŜonych przerzutem ognia, która
moŜe być czerpana z wodociągów, z punktów czerpania wody zbudowanych przy naturalnych zbiornikach i
ciekach wodnych oraz z przeciwpoŜarowych zbiorników wodnych za pomocą pomp lub sprzętu straŜy
poŜarnych.
2 Zasady obliczania zapotrzebowania na wodę do celów
przeciwpoŜarowych do zewnętrznego gaszenia poŜaru
2.1 Zapotrzebowanie na wodę w przypadku jednostek osadniczych
2.1.1 Ilość wody w przypadku jednostek osadniczych
Ilość wody dla jednostek osadniczych ustala się według danych podanych w tablicy 1.
Tablica 1
Lp.
Liczba mieszkańców jednostki
osadniczej
Niezbędna wydajność wodociągu lub zapas wody w
przeciwpoŜarowych zbiornikach, naturalnych zbiornikach i
ciekach wodnych
wydajność wodociągu dm
3
/s
zapas wody m
3
1
do 5 000
10
100
2
5 001 ÷ 10 000
15
150
3
10 001 ÷ 25 000
20
200
2.1.2 Zapotrzebowanie na wodę w dzielnicach miast i osiedlach
Ilość wody potrzebna dla jednostek osadniczych moŜe być ustalana niezaleŜnie dla dzielnic miast i osiedli
oddzielonych od innych dzielnic pasami wolnego terenu o szerokości co najmniej 100 m.
W pasach oddzielających mogą znajdować się drzewa liściaste lub las mieszany z zawartością co najmniej
50% drzew liściastych.
2.1.3 Uzupełnienie niedostatecznej wydajności wodociągu w jednostkach osadniczych
Dopuszcza się uzupełnianie niedostatecznej wydajności wodociągu, określonej w 2.1.1, wykorzystując zapas
wody z przeciwpoŜarowych i naturalnych zbiorników wodnych. Zapas wody naleŜy obliczać przyjmując jako
równowartość dla 1 dm
3
/s wydajności wodociągu 10 m
3
zapasu wody.
Cieki wodne mogą być wykorzystane jako uzupełnienie wodociągu wówczas, jeŜeli natęŜenie przepływu przy
najniŜszym stanie wód wynosi co najmniej 20 dm
3
/s.
Odległość stanowiska czerpania wody do celów przeciwpoŜarowych wraz z dojazdem wg PN-B-02857:1982
(PN-82/B-02857), do naturalnych zbiorników i cieków wodnych nie moŜe przekraczać 500 m od skrajnej
zabudowy jednostki osadniczej lub chronionego obiektu.
2.2 Zapotrzebowanie na wodę w przypadku obiektów uŜyteczności publicznej i
zamieszkania zbiorowego
2.2.1 Ilość wody w przypadku obiektów uŜyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego
Ilość wody w przypadku obiektów uŜyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego:
a) o kubaturze do 5 000 m
3
lub o powierzchni całkowitej do 600 m
2
, połoŜonych na terenie jednostek
osadniczych, naleŜy przyjąć takie, jak w przypadku jednostek osadniczych, z tym, Ŝe w celu bezpośredniej
ich ochrony naleŜy zapewnić niezbędną wydajność wodociągu wg PN-B-02863:1997 wynoszącą 10 dm
3
/s co
najmniej z jednym hydrantem o średnicy 80 mm lub wodę w przeciwpoŜarowym zbiorniku wodnym w ilości
100 m
3
wg PN-B-02857:1982 (PN--82/B-02857) albo pobór wody z naturalnego zbiornika czy cieku
wodnego wg 2.1.3;
b) o kubaturze powyŜej 5 000 m
3
lub o powierzchni całkowitej powyŜej 600 m
2
, połoŜonych na terenie i
poza terenami jednostek osadniczych, naleŜy zapewnić niezbędną wydajność wodociągu co najmniej z
dwoma hydrantami o średnicy 80 mm wg PN-B-02863:1997 wynoszącą 20 dm
3
/s lub wodę w
przeciwpoŜarowym zbiorniku wodnym wg PN-B-02857:1982 (PN-82/B-02857) w ilości 200 m
3
albo pobór
wody z naturalnego zbiornika czy cieku wodnego wg 2.1.3.
JeŜeli w obiektach o kubaturze powyŜej 5 000 m
3
lub o powierzchni całkowitej powyŜej 600 m
2
znajdują się
magazyny o powierzchni powyŜej 500 m
2
, to zapotrzebowanie na wodę dla obiektu naleŜy określać wg
tablicy 2, lecz nie moŜe być ono niŜsze niŜ 20 dm
3
/s.
2.2.2 Uzupełnianie niedostatecznej wydajności wodociągu w przypadku obiektów uŜyteczności publicznej i
zamieszkania zbiorowego
Uzupełnienie niedostatecznej wydajności wodociągu w przypadku obiektów uŜyteczności publicznej i
zamieszkania zbiorowego naleŜy określać wg 2.1.3.
2.3 Zapotrzebowanie na wodę w przypadku obiektów przemysłowych
2.3.1 Ilość wody w przypadku obiektów przemysłowych
Ilość wody dla obiektów przemysłowych, z wyjątkiem wymienionych w 2.3.2 i 2.3.3, naleŜy ustalać na
podstawie obciąŜenia ogniowego poszczególnych stref poŜarowych obliczonego wg PN-B-02852:1970 (PN-
70/B-02852) na podstawie wielkości tych stref.
Wartości liczbowe ilości wody podano w tablicy 2.
Tablica 2
4
25 001 ÷ 100 000
40
400
5
ponad 100 000
60
600
ObciąŜenie
ogniowe MJ/m
2
Powierzchnia strefy poŜarowej, m
2
powyŜej
500
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
Podstawą do obliczania potrzebnej ilości wody dla całego obiektu jest strefa poŜarowa wymagająca
największej ilości wody.
2.3.2 Ilość wody w przypadku urządzeń technologicznych zlokalizowanych poza budynkami
Ilość wody dla urządzeń technologicznych, zbiorników, składów i magazynów z cieczami i gazami palnymi,
zlokalizowanych poza budynkami, naleŜy ustalać wg tablicy 3 przyjmując do obliczeń albo wydajność
wodociągu w decymetrach sześciennych na sekundę, albo zapas wody w zbiornikach w metrach
sześciennych.
2.3.3 Ilość wody w przypadku silosów, komór i zasobników ze stałymi, sypkimi materiałami palnymi
Ilość wody dla silosów, komór i zasobników ze stałymi sypkimi materiałami palnymi ustala się na 10 dm
3
/s
wydajności wodociągu lub 100 m
3
zapasu wody w naturalnych i przeciwpoŜarowych zbiornikach wodnych.
2.3.4 Warunki zmniejszenia ilości wody do zewnętrznego gaszenia poŜaru
Dopuszcza się zmniejszenie ilości wody do zewnętrznego gaszenia poŜaru określonej w 2.3.1, stref
poŜarowych chronionych stałymi urządzeniami gaśniczymi wodnymi i pianowymi o:
50% – z zastosowaniem urządzeń tryskaczowych, urządzeń zraszaczowych gaśniczych i sieci stałych działek
gaśniczych;
75% – z zastosowaniem urządzeń gaśniczych pianowych
W kaŜdym przypadku łączne zapotrzebowanie na wodę do zewnętrznego gaszenia poŜaru i zasilania
urządzeń gaśniczych nie moŜe być mniejsze niŜ ilość wody określona w 2.3.1.
2.3.5 Zbiorcze zapotrzebowanie na wodę do celów przeciwpoŜarowych w przypadku obiektów
przemysłowych
Wodociąg lub inne zasoby wody wykorzystywane jednocześnie do zasilania urządzeń gaśniczych i
zabezpieczających oraz do zewnętrznego gaszenia poŜaru, naleŜy obliczać ustalając zbiorcze
zapotrzebowanie wody do celów przeciwpoŜarowych według następujących zasad:
a) z zastosowaniem urządzeń zraszaczowych zabezpieczających ustala się jako sumę ilości wody potrzebnej
do zasilania tych urządzeń i ilości wody do zewnętrznego gaszenia poŜaru zgodnie z 2.3.1;
b) z zastosowaniem urządzeń tryskaczowych i zraszaczowych gaśniczych oraz sieci stałych działek
gaśniczych ustala się jako sumę ilości wody potrzebnej do zasilania tych urządzeń gaśniczych i ilości wody
do zewnętrznego gaszenia poŜaru wg 2.3.1, zmniejszonej do 50%;
c) z zastosowaniem urządzeń gaśniczych pianowych ustala się jako sumę ilości wody potrzebnej do zasilania
urządzeń gaśniczych pianowych i ilości wody do zewnętrznego gaszenia poŜaru wg 2.3.1, zmniejszonej do
25%.
2.3.6 Ogólna wydajność wodociągu w obiektach przemysłowych
Wodociąg znajdujący się w obiekcie przemysłowym, który pokrywa zapotrzebowanie wody nie tylko do
celów przeciwpoŜarowych powinien mieć ogólną wydajność pokrywającą zapotrzebowanie na wodę do
celów:
– przeciwpoŜarowych (wg 2.3.5);
– sanitarnych (bytowo-gospodarczych) ograniczonych do 15%;
– przemysłowych, ograniczonych do niezbędnej obsługi urządzeń technologicznych.
Sieci wodociągowe przeznaczone do poboru wody do celów przeciwpoŜarowych powinny zapewniać
obliczoną maksymalną wydajność co najmniej przez 2 h.
2.3.7 ZróŜnicowanie poboru wody do celów przeciwpoŜarowych w przypadku stref poŜarowych obiektów
przemysłowych
do
500
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
powyŜej do
Wydajność, dm
3
/s
200
10
10
10
10
15
15
20
200
500
10
10
20
20
30
30
40
500
1.000 10
10
20
20
30
30
40
1.000
2.000 10
20
20
30
30
40
40
2.000
4.000 20
20
30
30
30
40
50
4.000
20
30
30
40
40
50
60
Ilość wody do celów przeciwpoŜarowych do zewnętrznego gaszenia poŜaru tej strefy, której
zapotrzebowanie na wodę przekracza co najmniej dwukrotnie zapotrzebowanie dla innych stref w obiekcie,
moŜna uzupełnić wykorzystując:
– zbiorniki wody technologicznej;
– naturalne zbiorniki wodne wg 2.1.3;
– przeciwpoŜarowe zbiorniki wodne wg PN-B-02857:1982 (PN-82/B-02857).
2.3.8 Uzupełnianie niedostatecznej wydajności wodociągu w obiektach przemysłowych
Dopuszcza się uzupełnianie niedostatecznej wydajności wodociągu określonej w 2.3.1 wykorzystując zapas
wody z przeciwpoŜarowych, technologicznych lub naturalnych zbiorników i cieków wodnych wg 2.1.3
przystosowanych do poboru wody przez pompy poŜarnicze.
Uzupełniający zapas wody naleŜy obliczać:
Tablica 3
a) dla obiektów przemysłowych mnoŜąc ilość brakującej wody w wodociągu w decymetrach sześciennych na
sekundę przez czas trwania poŜaru przewidziany dla rozpatrywania strefy poŜarowej wg PN-B-02852:1970
(PN-70/B-02852);
b) dla urządzeń technologicznych i zbiorników wymienionych w 2.3.2 przy zachowaniu warunku
równowartości 1 dm
3
/s wydajności wodociągu i 10 m
3
zapasu wody.
2.4 Zapotrzebowanie na wodę w przypadku obiektów gospodarki rolnej
2.4.1 Ilość wody w obiektach gospodarki rolnej o powierzchni strefy poŜarowej ponad 1.000 m
2
Ilość wody w obiektach gospodarki rolnej o powierzchni strefy poŜarowej od 1.000 m
2
do 2.000 m
2
ustala
się na 10 dm
3
/s, a dla powierzchni ponad 2.000 m
2
ustala się na 15 dm
3
/s wydajności wodociągu lub
odpowiednio 100 m
3
i 150 m
3
zapasu wody w przeciwpoŜarowym zbiorniku wodnym wg PN-B-02857:1982
(PN-82/B-02857) lub naturalnych zbiornikach i ciekach wodnych wg 2.1.3.
2.4.2 Uzupełnienie niedostatecznej wydajności wodociągu w przypadku obiektów gospodarki rolnej
Niedostateczną wydajność wodociągu w przypadku obiektów gospodarki rolnej moŜna uzupełnić
wykorzystując zapas wody z przeciwpoŜarowych zbiorników wodnych oraz zbiorników naturalnych i cieków
wodnych, z zachowaniem warunku równowartości 1 dm
3
/s wydajności wodociągu i 10 m
3
zapasu wody.
Zbiorniki (z wyłączeniem podziemnych), składy i magazyny
Urządzenie technologiczne z gazami
palnymi i cieczami o temperaturze
zapłonu poni
z gazem płynnym
z cieczami palnymi o temperaturze
zapłonu poniŜej 100°C
z gazami palnymi
pojemność
ogólna m
3
ilość wody
pojemność
ogólna m
3
ilość wody
pojemność
ogólna m
3
ilość wody
powierzchnia
m
2
wydajność
wodociągu
dm
3
/s
zapas
wody w
zbiorniku
m
3
wydajność
wodociągu
dm
3
/s
zapas
wody w
zbiorniku
m
3
wydajność
wodociągu
dm
3
/s
zapas
wody w
zbiorniku
m
3
powyŜej do
powyŜej do
powyŜej do
powyŜej do
15
110 10
100
200
1000
10
100
10000 10
100
500
110
X
1000
5000
15
150
10000 100000 15
150
500
1000
5000
30000 20
200
100000
20
200
1000
2000
30000 100000 25
250
2000
100000 200000 30
300
200000
40
400
x – wynikająca z zapotrzebowania wody 8 dm
3
/min na m
2