background image

459

A

RTYKUŁ ORYGINALNY / 

O

RIGINAL ARTICLE

Ana li za czyn ni ków  wpły wa ją cych  na po wrót 

do pra cy  pa cjen tów  po alo pla sty ce  cał ko wi tej 

sta wu  bio dro we go

Analysis of Factors Influencing Return to Work 

after Total Hip Arthroplasty 

Alek san dra  Trusz czyń ska

1,2,4(A,B,C,D,E,F,G)

,  Ka zi mierz  Rą pa ła

2,5(D,E.F.G)

Adam  Tar now ski

3(C)

,  Woj ciech  Ku char czy k

1(B)

1

Sa mo dziel ny  Pu blicz ny  Szpi tal  Kli nicz ny  im.  prof.  A.  Gru cy,  Otwock,  Kli ni ka  Or to pe dii  CMKP,  Otwock,Polska

2

Wy dział  Wy cho wa nia  Fi zycz ne go  i Spor tu  w Bia łej -Pod la skiej,  AWF  Jó ze fa  Pił sud skie go  War sza wie,  Polska

3

Woj sko wy  In sty tut  Me dy cy ny  Lot ni czej,  War sza wa,  Polska

4

Wy dział  Re ha bi li ta cji,  AWF  Jó ze fa  Pił sud skie go  War sza wie,  Polska

5

Spo łecz na Aka de mia  Na uk,  Wy dział  Fi zjo te ra pii,  War sza wa,  Polska

1

Prof. A. Gruca Independent Public Research Hospital, Otwock, Department of Orthopaedic Surgery, Centre of Postgraduate Medical Education, Poland

2

Department of Physical Education and Sport in Biała Podlaska, Academy of Physical Education, Poland

3

Military Institute of Aviation Medicine, Warsaw, Poland

4

Faculty of Rehabilitation, Academy of Physical Education in Warsaw, Poland

5

University of Social Science, Physiotherapy Department,  Warsaw, Poland, Poland

STRESZ CZE NIE

Wstęp. Po wrót  do pra cy  pa cjen tów  po ope ra cjach  sta wu  bio dro we go  sta no wi  po wa żny  pro blem  spo łecz ny. 
Ce le  pra cy.  Ana li za czyn ni ków  wpły wa ją cych  na po wrót  do pra cy  pa cjen tów  po alo pla sty ce  cał ko wi tej  sta wu  bio -

dro we go.  Wpływ  po wro tu  do pra cy  na ja ko ści  ży cia  pa cjen tów.

Ma te riał  i me to dy. W ba da niu  wzię ło  udział 54  cho rych  w wie ku  do 65  lat  le czo nych  w Kli ni ce  Or to pe dii  CMKP

w Otwoc ku. Cho rzy by li śred nio w wie ku 55,89 (±7,424). Mę żczyzn by ło 29 (57,3%), a ko biet 25 (46,3%). Ja kość
ży cia  ana li zo wa nych  pa cjen tów  ba da na by ła  za po mo cą  kwe stio na riu sza  WHO QOL -BREF.

Wy ni ki.  Do pra cy  po wró ci ło 32 pa cjen tów (59,3%).  Wiek,  płeć  i wy kształ ce nie  by ły  sta ty stycz nie  nie istot ne.  Pa -

cjen ci,  któ rzy  nie wra ca li  do pra cy  naj czę ściej  sta ra li  się  o ren tę.  Wy ni ki  ja ko ści  ży cia  do ty czą ce  zdro wia  fi zycz ne -
go  pa cjen tów,  któ rzy  po wró ci li  do pra cy  by ły  sta ty stycz nie  zna czą co  wy ższe,  niż  pa cjen tów,  któ rzy  nie  pod ję li za -
trud nie nia.  Ró żni ce  w oce nie  zdro wia  psy chicz ne go  po mię dzy  gru pa mi  wy ka zy wa ły  sil ną ten den cję  na ko rzyść  osób,
któ re  wró ci ły  do pra cy. 

Wnio ski.  1.  Po ope ra cjach  alo pla sty ki  sta wu  bio dro we go 40,7%  pa cjen tów  nie  po dej mu je  pra cy.  Przy czy ny  nie  wy ni -

ka ją  z powodów  me dycz nych,  gdyż  ustą pie nie  bó lów  i zwięk sze nie  za kre su  ru chów  umo żli wia  pod ję cie  pra cy.  2.  Pa cjen ci,
któ rzy po wró ci li  do pra cy oce nia li swo je zdro wie  fi zycz ne i psy chicz ne  wy żej niż  pa cjen ci,  któ rzy  nie  wró ci li  do pra cy.

Słowa kluczowe: powrót do pracy, całkowita aloplastyka stawu biodrowego, jakość życia

SUMMARY

Background. Patients who undergo total hip arthroplasty (THA) find it difficult to return to work. 
Objectives. Analysis of factors influencing return to work after THA. Assessment of patients’ quality of life and

its impact on their attitude to work.

Material and methods. We studied patients operated on for degenerative hip disease at the Department of

Orthopaedic Surgery of Medical Centre of Postgraduate Education in Otwock between 2007 and 2012. The total
number of the patients was 400; however, we chose only those patients who were younger than 65 and still in
employment. The study population consisted of 54 of these patients. The mean patient age was 55.89 (±7.424). There
were 29 men (57.3%) and 25 women (46.3%). 

Results. 32 patients (59.3%) returned to work. There was a statistically significant difference regarding the attitude to

work and return to work. An overwhelming majority of the patients who returned to work – 31 out of 32 (96.6%) – liked
their jobs. The 12 patients (22.22%) who did not return to work declared their intention to apply for a disability pension.
The patients who returned to work assessed their physical health as better than the patients who did not return to work.

Conclusions.  1. 40.7% of patients after THA did not return to preoperative employment. The reasons for not

returning were not medical, because elimination of pain and an increased range of motion made return to work
possible. 2. The perception of the quality of physical and psychological health among patients with THA who
returned to work was significantly better than among those who did not return.

Key words: return to work, total hip arthoplasty, quality of life

O

O

r

r

t

t

o

o

p

p

e

e

d

d

i

i

a

a

Traumatologia Rehabilitacja

© MEDSPORTPRESS, 2013; 5(6); Vol. 15, 459-467

118 Truszczynska:Layout 1  2013-12-23  12:18  Strona 1

background image

WSTĘP

Sta łe  do sko na le nie  pro tez  sto so wa nych  w cał ko -

wi tej  alo pla sty ce  sta wu  bio dro we go po wo du je,  że
wy ko ny wa nie  tych  ope ra cji  mo żli we  jest  u co raz
młod szych i bar dziej  ak tyw nych pa cjen tów,  bę dą cych
w wie ku  pro duk cyj nym  [1-3].  Mi mo  że  do pro te zo pla -
sty ki  sta wu  bio dro we go  kwa li fi ko wa ne  są  głów nie
oso by star sze, to np. w Fin lan dii [4] aż 45% za kła da -
nych  pro tez  sta wu  bio dro we go  dotyczy osób  po ni -
żej 65  ro ku  ży cia.  Ak tu al nie  więk szość  ba dań  na uko -
wych  do ty czą cych  scho rzeń  na rzą du  ru chu  prze pro -
wa dza nych  jest  rów nież  na po pu la cji  osób  star szych
[5-7].  Jed nak  po ja wia ją  się  do nie sie nia,  że  pro te zy
sta wu  bio dro we go  mo gą  być  za kła da ne  w szcze gól -
nych przy pad kach u osób na wet przed 30 ro kiem ży -
cia,  dla te go  tak  istot ne  jest  pro wa dze nie  ba dań  wśród
osób  w wie ku  pro duk cyj nym  [8].

Prze pro wa dzo ne  ba da nia  do ty czą ce  mo żli wo ści

pod ję cia  pra cy wy ka za ły,  że  jest  to  wa żny  aspekt  ja ko -
ści ży cia. Po wrót do pra cy spra wia, że cho rzy czu ją się
bar dziej  uży tecz ni  i ma ją  więk sze  po czu cie war to ści
i sen su  ży cia [9].  Po nad to,  po wrót do pra cy po ope ra cji
po pra wia sy tu ację  eko no micz ną  pa cjen tów,  a ta kże
zmniej sza  ob cią że nie  fi nan so we spo łe czeń stwa.  Bio rąc
pod uwa gę du żą  i wciąż  ro sną cą  licz bę  ope ra cji  pro te -
zo pla sty ki  sta wu  bio dro we go  oraz ko rzyst ne  efek ty
zwią za ne  z po wro tem  do pra cy,  wa żne  jest  zro zu mie nie
jak  naj le piej  po móc  tym pa cjen tom w tym  zakresie.

Pu bli ka cje do ty czą ce po wro tu  do pra cy po ope ra -

cji alo pla sty ki  sta wu  bio dro we go  są  nie licz ne.  Po -
wrót do pra 

cy takich pa 

cjen 

tów jest pro 

ble 

mem

w wie lu kra jach i sta je się on co raz bar dziej wi docz -
ny  rów nież  w Pol sce.  Nie  ma  bo wiem  ra cjo nal ne go
uza sad nie nia,  aby  pa cjen ci  z bó la mi  sta wu  bio dro we -
go,  któ re  ustę pu ją  po ope ra cji  wy mia ny  sta wu  nie
mo gli   w sto sun ko wo  krót kim  cza sie  wró cić  do pra cy.
Pa cjen ci  po win ni  być  za chę ca ni  i mo bi li zo wa ni  do
utrzy my wa nia  ko rzyst nej  ak tyw no ści.

Ce le  pra cy:

1.  Zba da nie  pro ble mu  nie pod ję cia  pra cy  pa cjen tów

po alo pla sty ce  sta wu  bio dro we go,

2.  Oce na ja ko ści  ży cia  i jej  wpływ  na sto su nek  do

pra cy.

MA TE RIAŁ  I ME TO DY

Do ko na no  ana li zy  ope ro wa nych  cho rych  z po wo -

du  zmian  zwy rod nie nio wych  sta wu  bio dro we go  w la -
tach 2007-2012  na od dzia le  chi rur gii  krę go słu pa
w Kli ni ce  Or to pe dii  CMKP  w Otwoc ku.  Z 400  z ope -
ro wa nych  cho rych  wy bra no  tyl ko  pra cu ją cych  w wie -
ku do 65 lat. W ba da niu wzię ły udział 54 osoby. An -
kie to wa ni  cho rzy  by li  śred nio  w wie ku 55,89  (±7,424).
Mę żczyzn by ło 29 (57,3%), a ko biet 25 (46,3%). Pra -

BACKGROUND

With the continuous improvement of implants

used in total hip arthroplasty (THA), these proce -
dures can be performed in increasingly younger and
more active patients, still in their productive age 
[1-3]. While THA is usually performed in older
patients, in Finland [4], for example, as many as 45%
of hip replacements are performed in patients youn -
ger than 65 years of age. Currently, most research on
diseases of the musculoskeletal system is also carried
out on the elderly population [5-7]. However there
are reports of THA in patients under 30 years of age,
therefore it is important to conduct research among
people of working age [8]. 

Research on the ability to return to work has

shown that this ability is an important aspect of the
quality of life. The operated patients consider them -
selves more useful and have a stronger sense of value
and meaning of life [9]. Moreover, return to work
improves patients’ economic conditions and decre ases
the financial burden on society. Taking into consi de -
ration the large and increasing number of hip arthro -
plasties performed and the benefits related to the re -
sumption of work, it is important to understand how
to support patients in returning to work. 

There are few publications on return to work after

hip arthroplasty. Patients who undergo total hip ar -
thro plasty find it difficult to return to work. The dif -
ficulty is increasingly apparent in Poland. Premature
exit from paid employment is a serious concern at
both the individual and societal level. There is no
rational justification for patients suffering from hip
pain, which subsides after the arthroplasty, not to re -
turn to work within a relatively short time span after
surgery. Patients should be encouraged and moti va -
ted to stay active. 

Aims of the study:

1. To establish why patients who undergo THA do

not return to work

2. To assess patients’ quality of life and its impact

on their attitude to work.

MATERIALS AND METHODS

We studied patients surgically treated for degene -

rative hip disorders at the Department of Orthopa -
edic Surgery of Medical Centre of Postgraduate Edu -
cation in Otwock between 2007 and 2012. The total
number of the patients was 400; however, we chose
only those patients who were younger than 65 and
still in employment. The study population consisted
of 54 of these patients. The mean patient age was

Truszczyńska A. i wsp., Jakość życia pacjentów po aloplastyce biodra

460

118 Truszczynska:Layout 1  2013-12-23  12:18  Strona 2

background image

cę  fi zycz ną  wy ko ny wa ło 29  (53,7%)  osób, zaś umy -
sło wą 19 osób (35,2%). 6 osób nie po da ło ro dza ju
wy ko ny wa nej  pra cy.

Wszy scy  cho rzy  wy ra zi li  zgo dę  na udział  w ba -

da niu.  Zgo dę  na ba da nia  wy da ła  Se nac ka  Ko mi sji
ds.  Ety ki  Ba dań  Na uko wych  Aka de mii  Wy cho wa nia
Fi zycz ne go  w War sza wie  nr  SKE 01-09/2011  z dnia
10.07.2011. 

Ba da nia  an kie to we  zo sta ły  prze pro wa dzo ne  przez

ankie te ra,  któ ry  nie  wie dział  ja ki  jest  cel  pro wa dzo -
nych  ba dań.  Czas  wy ko na nia  ba da nia  an kie to we go
wy no sił  śred nio 23,52  mie sią ca  (± 18,14)  po ope ra cji. 

Kry te ria  wy klu cze nia  cho rych  z ba dań  obej mo -

wa ły:  brak  po dej mo wa nia  ak tyw no ści  za wo do wej
przed le cze niem  ope ra cyj nym  (prze by wa nie  na ren -
cie  i bez ro bo ciu),  in ne  cho ro by  na rzą du  ru chu  (np.
ste no za  krę go słu pa),  wie le  prze by tych  ope ra cji  bądź
cho ro by  in ter ni stycz ne  unie mo żli wia ją ce  pod ję cie
pra cy,  cho ro by  on ko lo gicz ne,  za ka że nia  w ob rę bie
na rzą du ru chu oraz brak zgo dy na udział w ba da niu.

Ja kość  ży cia  ana li zo wa nych  cho rych  ba da na by ła

za po mo cą  kwe stio na riu sza  WHO QOL -BREF. 

Cho rzy  zo sta li  po dzie le ni  na dwie  gru py:  w gru -

pie A by ło 22 cho rych (40,7%), któ rzy nie pod ję li
pra cy, zaś w gru pie B by ło 32 cho rych (59,3%), któ -
rzy  wró ci li  do pra cy. 

Ana li za sta ty stycz na

Gdy  zmien ne  nie za le żne  (wy ja śnia ją ce)  mia ły  cha -

rak ter  po dzia łu  dy cho to micz ne go  (na dwie  gru py) sto -
so wa no  test  t - Stu den ta  dla  prób  nie za le żnych  (kon -
tro lu jąc  jed no rod ność  wa rian cji  za po mo cą  te stu  Le -
ve ne’a).  Oce nia no  ko re la cje  dla  prób  za le żnych.
W obu  przy pad kach  opie ra no  się  na dwu stron nym
po zio mie  istot no ści.

WY NI KI

30 osób (55,5%) wró ci ło do pra cy po mię dzy 6 ty -

go dniem  a 6  mie sią ca mi  po ope ra cji.  Dwie  oso by  po -
wró ci ły  w cza sie  po wy żej 6  mie się cy,  a po zo sta li 22
oso by  (40,7%)  nie  pod ję ło  pra cy.  Więk szość  pa cjen -
tów, 31  osób  (57,4%)  wró ci ło  do po przed nio  wy ko -
ny wa nej  pra cy,  na to miast  do lżej szej  tyl ko 2  oso by.
Po zo sta łe 18  osób  (33,3%)  de kla ro wa ło,  że  prze szło
na ren tę bądź bę dzie się o nią sta rać. 

Po wrót  do pra cy.  W gru pie  A (pa cjen ci,  któ rzy  nie

pod ję li  pra cy)  by ło 12  mę żczyzn  i 10  ko biet,  a w gru pie
B  (pa cjen ci,  któ rzy  pod ję li  pra ce) 17  mę ż czyzn  i 15  ko -
biet. Płeć nie mia ła wpły wu na po wrót do pra cy. Ró żni -
ce  nie  by ły  istot ne  sta ty stycz nie.  W gru pie  A cho rzy
mie li śred nio 56,59 lat (±6,48), a w gru pie B 55,41
(±8,07). Wiek nie miał wpły wu na po wrót do pra cy. 

55.89 (±7.424). There were 29 men (57.3%) and 25
women (46.3%). 

29 patients (53.7%) were manual workers, and 19

patients were intellectual workers. 6 patients did not
reveal their occupation.

The patients were divided into Group A of 22

patients (40.7%) who had not returned to work and
Group B of 32 patients (59.3%) who had returned to
work. 

The patients were interviewed by a pollster who

was not aware of the aim of the study. Interviews
took place after a mean of 23.52 month (± 18.14)
after surgery.

The exclusion criteria were as follows: patient not

employed before THA (retired or on disability pen -
sion), other disorders preventing return to work (for
example spinal stenosis), history of other surgeries,
serious internal diseases, oncological diseases, infe -
ctious diseases of the musculoskeletal system and
lack of patient consent to participate in the study.

The patients’ quality of life was measured with

the WHOQOL-BREF instrument.

Statistical analysis

In cases where the independent (explanatory) va -

riables were dichotomous, Student’s t-test for inde -
pendent trials was applied, while the equality of va -
riance was controlled with the use of Levene’s test.
In cases of independent variables measured on at
least the rank level, correlation was established by
the Kendall rank correlation coefficient. In both ca -
ses, bilateral statistical significance was the basis.

RESULTS

Most of the patients, i.e. 30 patients (55.5%) re -

turn ed to work within 6 weeks and 6 months after
surgery. Two patients took it longer than 6 months to
return to work. The rest of the patients, i.e. 22 pa -
tients did not return to work. Most of those who did
return to work – 31 patients (57.4%) – returned to
their preoperative employment. 18 patients (33.3%)
declared they were drawing a disability pension or
were going to apply for one. 

Group A (patients who did not return to work)

con sisted of 12 men and 10 women. Group B (pa -
tients who returned to work) consisted of 17 men and
15 women. The sex of the patient had no impact on
return to work. The differences were not statistically
significant. 

Truszczyńska A. et al., Quality of life of patients after hip arthroplasty

461

118 Truszczynska:Layout 1  2013-12-23  12:18  Strona 3

background image

Do po przed nio  wy ko ny wa nej  pra cy  wró ci ło 32

cho rych  (59,3%).  Stwier dzo no  ró żni cę  istot ną  sta ty -
stycz nie  do ty czą cą  po staw  zwią za nych  z pra cą  a po -
wro tem  do niej.  Zde cy do wa na więk szość  cho rych
– 31 z 32 (96,9%) – któ rzy wró ci li do pra cy lu bi ło
swo ją  pra cę. 

Wy kształ ce nie.  Nie  stwier dzo no  istot ne go  sta ty -

stycz nie  wpły wu  wy kształ ce nia  na po wrót  do pra cy.
W gru pie  A nie  by ło  osób  z wy kształ ce niem  pod sta -
wo wym,  zaś  wy kształ ce nie  za wo do we  mia ło 12,  śred -
nie 7,  a wy ższe 3  oso by.  W gru pie  B  wy kształ ce nie
pod sta wo we  mia ła 1  oso ba,  za wo do we 17,  śred nie 8,
a wy ższe 6  osób.

Ro dzaj  pra cy. Nie  stwier dzo no  istot ne go  sta ty -

stycz nie  wpły wu  ro dza ju  wy ko ny wa nej  pra cy  na po -
wrót  do zawodu.  W gru pie  A by ło 11  osób  wy ko nu -
ją cych  pra cę  fi zycz ną  i 5  osób  z pra cą  umy sło wą,  zaś
w gru pie B 18 osób z pra cą fi zycz ną i 14 z pra cą
umy sło wą. 

Fi zjo te ra pia.  Cho rzy  po alo pla sty ce  sta wu  bio -

dro we go  po sia da li  wie dzą  o ce lo wo ści  wy ko ny wa nia
ćwi czeń  pro wa dzo nych  w Kli ni ce  po le cze niu  ope ra -
cyj nym.  Ćwi cze nia  re gu lar nie,  wg  za le ceń,  wy ko ny -
wa ło 17 (77,3%) cho rych w gru pie A i 30 (93,5%)
w gru pie  B  Ró żni ce  po mię dzy  gru pa mi  nie  by ły
istot ne  sta ty stycz nie.

W gru pie  kon tro l nej,  tyl ko 4  oso by  (13,3%)  re gu -

lar nie  wy ko ny wało  ćwiczenia, 12  osób  (40%)  wy ko -
ny wa ło je nie re gu lar nie, a 14 osób (46,7%) nie wy -
ko ny wa ło  żad nych  ćwi czeń.  Do za le ceń  do ty czą cych
dba nia  o za ło żo ną  ope ra cyj nie  pro te zę  sto so wa ło
się 15 cho rych (68,2%) z gru py A, i 26 (81,25%)
z gru py  B. 

Ja kość  ży cia  cho rych.  Zdro wie  fi zycz ne  cho -

rych  po ope ra cji  wy mia ny  sta wu  bio dro we go  wy no -
si ło  śred nio 73%  ±14,98,  zdro wie  psy chicz ne 65,07%
±13,33, zdro wie so cjal ne 67,70% ±13,65, zaś zdro -
wie  śro do wi sko we 72,91  ±14,36. 

Wpływ  po wro tu  do pra cy  na ja kość  ży cia. W sto -

sun ku  do usta lo nych  norm,  zdro wie  fi zycz ne  ana li zo -
wa nych  pa cjen tów  w gru pie  A i B  przed sta wio no
w Ta be li 1.

Stwier dzo no  na stę pu ją ce  za le żno ści  istot ne  sta ty -

stycz nie  (szcze gó ły  w Ta be li 2).  Cho rzy,  któ rzy  wró -
ci li  do pra cy,  wy żej  oce nia li  swo je  zdro wie  fi zycz ne
w po rów na niu  z cho ry mi,  któ rzy  nie  pod ję li  za trud nie -
nia.  Ró żni ca  w oce nie  zdro wia  psy chicz ne go  po mię -
dzy  gru pa mi  wy ka zy wa ła  sil ną  ten den cję  (p=0,068)
na ko rzyść  osób,  któ re  po wró ci ły  do pra cy. 

The mean age for Group A patients was 56.59

(±6.48) years, and the mean age for Group B patients
was 55.41 (±8.07) years. The age of the patient had
no impact on return to work.

32 patients (59.3%) returned to their preoperative

jobs. There was a statistically significant difference
regarding the attitude to work and return to work. 
A vast majority of the patients who returned to work
(31 out of 32, 96.6%) liked their jobs. Patients who
did not return to work (12, 22.2%) declared their
intention to apply for a disability pension (see Tables
1 and 2 for details). 

Level of education and return to work. No sta -

tistically significant impact of education on return to
work was found in the patients with THA. In Group
A, there were no patients who had only completed pri -
mary education, 12 patients had vocational secon dary
education, 7 patients had secondary education, and 
3 pa tients had higher education. In Group B, 1 per son
had completed primary education only, 17 pa tients had
voca tional secondary education, 8 patients had secon -
dary education, and 6 patients had higher education.

No statistically significant impact of type of work

performed on return to work was found. Group A con -
sisted of 11 manual workers and 11 intellectual work -
ers. Group B consisted of 18 manual workers and 14
intellectual workers. 

Exercise and compliance with medical advice.

Patients with THA were aware of the need to carry
out exercises they were instructed to do at the Ortho -
paedic Department after the surgery. 17 patients
(77.3%) of Group A (patients who did not return to
work) and 30 patients of Group B (patients who
returned to work) exercised regularly as instructed.
Only two patients in Group A did not do any recom -
mended exercises. The remaining patients exercised
but not regularly. The differences between the groups
were not statistically significant.

In the control group, only 4 people (13.3%) exer -

cised regularly, 12 people (40%) exercised irregu -
larly and 14 people (46.7%) did not do any exercise.
15 patients (68.2%) of Group A and 26 (81.25%)
patients of Group B followed instructions concerning
good implant care. 

Patient quality of life. The mean index of phy -

sical health of patients with THA was 73% ±14.98,
the mean index of psychological health was 65.07%
±13.33, the mean index of social relations was
67.70% ±13.65 and the mean index of environmental
health was 72.91 ±14.36.

The impact of return to work on patient health.

Group A and B patients’ physical health is shown in
Table 1. The following statistically significant diffe -
rences were found (Tab. 2).

Truszczyńska A. i wsp., Jakość życia pacjentów po aloplastyce biodra

462

118 Truszczynska:Layout 1  2013-12-23  12:18  Strona 4

background image

DYS KU SJA

Z psy cho lo gicz ne go  punk tu  wi dze nia,  po ję cie  ja -

ko ści  ży cia  uwzględ nia  do bro stan  emo cjo nal ny  i men -
tal ny.  Ta  oce na uwzględ nia  ta kże  re ak cje  na sy tu acje
trud ne,  na strój,  a ta kże  oce nę  wła sne go  ży cia  [10]. 

Wg  Świa to wej  Or ga ni za cji  Zdro wia  ja kość  ży cia

to  su biek tyw ne  po strze ga nie  po zy cji  ży cio wej
w kon tek ście  kul tu ry  i sys te mu  war to ści  oraz  w od -
nie sie niu  do jej  ocze ki wań,  obaw  i stan dar dów.  De fi -
ni cja  ta  od zwier cie dla  po gląd,  że  ja kość  ży cia  od no -
si  się  do su biek tyw nej  oce ny,  któ ra  jest  osa dzo na
w kul tu ro wym,  spo łecz nym  i śro do wi sko wym  kon -

Patients who returned to work assessed their phy -

sical health as better than patients who did not return
to work. The discrepancy in psychological health
assessment showed a strong tendency (p=0.068) in
favour of those patients who returned to work.

DISCUSSION

The psychological perspective on quality of life

focuses on emotional and mental well-being. The
assessment involves a person’s reactions to difficul -
ties, their mood, and their value judgement on their
life in general [10]

The World Health Organization defines quality of

life as individuals’ perception of their position in life
in the context of the culture and the value systems in
which they live and in relation to their goals, ex pec -
tations, standards and concerns. This definition re -
flects the view that quality of life refers to a sub ject -

Truszczyńska A. et al., Quality of life of patients after hip arthroplasty

463

Tab. 1 Aspekty jakości życia badanych grup A i B

Tab 1 Aspects of quality of life in analyzed groups A and B

Tab. 2. Statystycznie istotne różnice w aspektach jakości życia są istotne dla zdrowia fizycznego. Różnica w ocenie zdrowia
psychicznego między dwiema grupami wykazywały silną tendencję (p = 0,068), z korzyścią dla tych, którzy wrócili do pracy

Tab. 2. Statistically significant differences in aspects of quality of life are significant for physical health. The difference in the assessment
of mental health between the two groups showed a strong trend (p = 0.068), for the benefit of those who have returned to work

⃰  przyjęto równości wariancji 
⃰  equality of variance was assumed

118 Truszczynska:Layout 1  2013-12-23  12:18  Strona 5

background image

tek ście  [11].  Kwe stio na riusz  WHO QOL - BREF  oce -
nia  czte ry  aspek ty  ja ko ści  ży cia:  zdro wie  fi zycz ne,
psy chicz ne,  so cjal ne  i śro do wi sko we.  Kwe stio na riusz
Oce ny  Ja ko ści  Ży cia  WHO QOL -BREF  (wer sja  krót -
ka)  jest  prze zna czo ny  do oce ny  ja ko ści  ży cia  osób
zdro wych  i cho rych.  Wer sja  ta  za wie ra 26  py tań  i zo -
sta ła  skon stru owa na na pod sta wie  wer sji  dłu giej  WHO -
QOL -100  (za wie ra ją cej 100  py tań).  Jed nym  z wa żnych
ce lów  zwią za nych  z kon stru owa niem  ska li  WHO QOL -
-BREF  by ło  opra co wa nie  norm.  Punk ta cja  od zwier -
cie dla  in dy wi du al ną  oce nę  ja ko ści  ży cia,  a im  więk -
sza licz ba punk tów, tym lep sza ja kość ży cia.

Zdro wie  fi zycz ne  obej mu je  na stę pu ją ce  aspek ty:

czyn no ści  ży cia  co dzien ne go,  uza le żnie nia  od le ków
i ko niecz ność  sto so wa nia  za opa trze nia  or to pe dycz -
ne go,  od czu wa na  ener gia  i zmę cze nie,  mo żli wo ści
prze miesz cza nia  się,  ból  i dys kom fort,  sen  i od po czy -
nek, zdol ność  do pra cy.

Zdro wie  psy chicz ne  za wie ra  oce nę  swo je go  wy -

glą du,  ne ga tyw ne  i  po zy tyw ne  emo cje,  po czu cie  wła -
snej  war to ści,  re li gii,  pa mięć  i kon cen tra cję.

Zdro wie  spo łecz ne  to  re la cje  oso bi ste,  wspar cia

spo łecz ne go  i ak tyw ność  sek su al na.  Śro do wi sko  obej -
mu je  za so by  fi nan so we,  po czu cie  wol no ści,  bez pie -
czeń stwa,  a opie ka  zdro wot na okre śla  jej  do stęp no ści
i ja ko ści,  wa run ki  do mo we,  udział  w re kre acji  i mo -
żli wo ści  wy po czyn ku,  za nie czysz cze nie  śro do wi ska
fi zycz ne go  i do stęp no ści  trans por tu.

Au stra lij scy  na ukow cy  po da ją  na stę pu ją ce  nor -

my: dla zdro wia fi zycz ne go to 73.5% (±18.1), dla zdro -
wia  psy chicz ne go 70.6%  (±14.0),  dla  re la cji  spo łecz -
nych 71.5%  (±18.2),  a dla  zdro wia  śro do wi sko we go
75.1% (±13.0) [11]. 

Rze tel ność  pol skiej  wer sji  Kwe stio na riu sza  Oce -

ny  Ja ko ści  Ży cia  WHO QOL -BREF  zo sta ła  spraw -
dzo na za po mo cą  współ czyn ni ka  α  Cron ba cha:  dla
zdro wia  fi zycz ne go  wy no si  on 0,81,  dla  psy chicz ne -
go 0,78,  dla  spo łecz ne go 0,69,  dla  śro do wi sko we go
0,77,  na to miast  dla  ca łe go  kwe stio na riu sza 0,90
[12,13].

We dług  Mię dzy na ro do wej  Kla sy fi ka cji  mo de lu

Funk cjo no wa nia  (In ter na tio nal  Clas si fi ca tion  of  Func -
tio ning  mo del  –  ICF)  za pro po no wa ne go  przez  Świa to -
wą  Or ga ni za cję  Zdro wia  (WHO),  zdol ność  do pra cy
opie ra  się  na sze ściu,  wza jem nie  po wią za nych  as pek -
tach:  cho ró b  i za bu rzeń,  funk cji  i struk tur,  dzia  łań  zwią -
za nych  z re ali za cją  za da nia,  ak cji,  udzia łu,  od no szą -
ce  się  do za an ga żo wa nia  w sy tu acji  ży cio wej,  czyn -
ni ków  śro do wi sko wych,  oraz  czyn ni ków  oso bi stych.
Kom po nen ty  te  za wie ra ją  ró żne  aspek ty,  któ re  wpły -
wa ją  na uczest nic two  w pra cy  [14]. 

W ba da niach  wła snych  pa cjen ci  do świad czy li  za -

bu rze nia  cho du  i bó lu  z po wo du  cho ro by  zwy rod nie -
nio wej  sta wu  bio dro we go.  Alo pla sty ka  sta wu  bio -

ive evaluation which is embedded in a cultural, so -
cial and environmental context [11]. The WHOQOL-
BREF instrument measures physical health, psycho -
logical health, social relations and environment.
WHOQOL-BREF questionnaire (short version) is
designed to assess the quality of life of healthy and
sick people. This version contains 26 questions and
was constructed on the basis of the long version of
WHOQOL-100 (containing 100 questions). An im -
portant goal in designing the WHOQOL-BREF scor -
ing system was the development of reference stan -
dards. Scoring reflects an individual’s assessment of
their quality of life, and the higher the score, the
better the quality of life.

Physical health involves the following aspects:

activities of daily living, dependence on medical sub -
stances and medical aids, energy and fatigue, mo bility,
pain and discomfort, sleep and rest, work ca pacity.

Psychological health involves bodily image and

appearance, negative feelings, positive feelings, self-
esteem, religion, memory and concentration. 

Social relationships involve personal relationships,

social support and sexual activity.

Environment involves financial resources, free -

dom, physical safety and security, while health care
includes accessibility and quality, home environ ment,
participation in and opportunities for recre ation and
leisure activities, pollution of physical environment
and accessibility of transport.

Australian authors provide the following general

reference values for the WHOQOL-Bref domains: 73.5
(±8.1) for Physical health, 70.6 (±14.0) for Psy 

cho 

-

logical Health, 71.5 (±18.2) for Social Relation ships
and 75.1 (±13.0) for the Environment domain [11].

The reliability of the Polish version of the

WHOQOL-BREF Instrument has been tested with
Cronbach’s α coefficient: the results were 0.81 for
the Physical Health domain, 0.78 for Psychological
Health domain, 0.69 for Social Relationships do 

-

main, 0.77 for the Environment domain, and 0.90 for
the instrument as a whole [12,13].

Return to work. According to the International

Classification of Functioning model (ICF), proposed
by the World Heath Organization, work ability is
based on six mutually interacting aspects: disease
and disorder, structures and functions, activities,
participation, environmental factors, and personal
factors [14].

In our study patients had experienced a certain

disorder - pain and gait problems due to hip arthrosis.
Their range of motion and functional abilities sig -
nificantly increased. Patients’ general activity and
ability to participate in vast aspects of life became
much less limited, but many of the patients still had

Truszczyńska A. i wsp., Jakość życia pacjentów po aloplastyce biodra

464

118 Truszczynska:Layout 1  2013-12-23  12:18  Strona 6

background image

dro we go  umo żli wia  po pra wę  za kres  ru chu  i mo żli -
wo ści  funk cjo nal nych.  Ak tyw ność  pa cjen ta  i zdol ność
do udzia łu w wie lu aspek tach ży cia sta ła się o wie le
mniej  ogra ni czo na,  ale  wie lu  pa cjen tów  od czu wa ło
wciąż  wpływ  czyn ni ków  śro do wi sko wych  i psy cho lo -
gicz nych.  Praw do po dob nie  nie  by li  za do wo le ni  ze
swojej pra cy lub ba li się po wro tu do pra cy w peł nym
wy mia rze  cza su,  a zło że nie  wnio sku  o ren tę  lub  przej -
ście  na  eme ry tu rę  by ło  do brym  roz wią za niem.

Nun ley  i wsp.  prze pro wa dzi li w USA  wie lo ośrod -

ko we  ba da nia  za po mo cą  wy wia du  te le fo nicz ne go
u 943 pa cjen tów  po alo pla sty ce  sta wu  bio dro we go,
w wie ku  po ni żej 60 lat.  Stwier dzi li,  że więk szość
mło dych,  ak tyw nych  pa cjen tów po wró ci ła  do pra cy
(90,4%) [15].

Mo ba she ri  i wsp. 2006  za uwa ży li,  że  spośród 86

ana li zo wa nych  pa cjen tów  pra wie  wszy scy  po wró ci li
do pra cy, na wet ci cho rzy, któ rzy nie pra co wa li przed
ope ra cją  [16]. 

Nie ste ty wśród  na szych pa cjen tów, tyl ko 55,5%

wró ci ło  do pra cy.  Można  rów nież za uwa żyć,  że  ope -
ro wa ni  cho rzy  nie  wra ca li  do pra cy  szyb ko. 

Ber ger  i wsp.  opi sa li  wy ni ki  szyb kiej  re ha bi li ta -

cji,  któ rą  sto so wa li  u 100  cho rych  pro spek tyw nie  kwa -
li fi ko wa nych  do pro te zo pla sty ki  sta wu  bio dro we go.
Wszy scy  cho rzy  zo sta li  wy pi sa ni  do do mu  w prze cią -
gu 23  go dzin  od ope ra cji.  Le cze nie  uspraw nia ją ce sto -
so wa ne  by ło  am bu la to ryj nie  do 2  ty go dni  po ope ra -
cji.  Śred ni  czas  ko rzy sta nia  z kul,  sto so wa nia  le ków
prze ciw bó lo wych  i wzno wie nia  jaz dy  sa mo cho dem
wy no sił 6  dni  po ope ra cji.  Śred ni  czas  po wro tu  do
pra cy 8  dni.  Po wrót  do czyn no ści  dnia  co dzien ne go
wy niósł 10  dni.  Nie  by ło  zwich nięć  i re ope ra cji  za ło -
żo nej  en do pro te zy.  Au to rzy  stwier dzi li,  że  szyb ka  re -
ha bi li ta cja  jest  bez piecz na [17]. 

W wa run kach  pol skich  prze pro wa dze nie  tzw.

szyb kiej  re ha bi li ta cji  nie  jest  mo żli we  z przy czyn  or -
ga ni za cyj nych  związanych  z  szyb kim  do stę pem  do
ta kich  pla có wek.  Pa cjen ci  kwa li fi ko wa ni  do pro te zo -
pla sty ki  ma ją  praw do po dob nie  poważniejsze  znisz -
cze nie  sta wu,  więk sze  osła bie nie  mię śni  i od sta wie -
nie kul po 7 dniach po ope 

ra 

cji jest nie 

mo 

żli 

we ze

wzglę du  na nie wy dol no ści  mię śni  ob rę czy  mied nicz nej.

Pe ak  i wsp.  stwier dzi li,  że  czyn ni kiem  wpły wa ją -

cym  nie ko rzyst nie  na po wrót  pa cjen tów  do pra cy  by -
ło  sto so wa nie  wie lu  za le ceń  do ty czą cych  utrzy my -
wa nia  od wie dze nia  w sta wie  bio dro wym,  uni ka nia
spa nia  na bo ku  lub  sto so wa nia  na kład ki  na to a le tę.
Gru pę  ba da ną  sta no wi li  cho rzy,  któ rym  za le co no  tyl -
ko  ogra ni cza nie  zgię cie  po wy żej 90  stop ni  oraz  ro ta -
cji  we wnętrz nej  i ze wnętrz nej  po wy żej 45  stop ni.
Gru pa  bez  do dat ko wych  ob ostrzeń  po wró ci ła  do pra -
cy  po śred nio 6,5  ty go dniach,  na to miast  gru pa  z ob -
ostrze nia mi  po 9,5  ty go dniach  [18]. 

environmental or psychological factors. Probably
they were not satisfied with their work, afraid of
working full-time, and making a pension claim was a
good solution. 

Other researchers obtained different results. Nun -

ley et al. (2011) conducted a telephone based study
involving numerous centres in the US on 943 pa -
tients with THA up to the age of 60. They found that
most of the young and active patients (90.4%) had
returned to work [15].

Mobasheri et al. (2006) noted that almost all of

the 86 patients they studied returned to work. Even
those patients who had not been in employment prior
to the surgery took up a job postoperatively [16].

Unfortunately among our patients only 55.5%

returned to work.

It is also valuable to consider the time gap be -

tween operation and returning to work. 

Berger et al. (2004) presented the results of a quick

rehabilitation programme they applied in 100 pa 

-

tients prospectively qualified for hip arthroplasty. All
the patients were discharged from hospital within 23
hours after surgery. Rehabilitation was provided on
an outpatient basis for up to 2 weeks after surgery.
The mean time of using crutches, painkillers and
time to resumption of car driving was 6 days after
surgery. The mean time of return to work was 8 days.
The mean time to resuming all everyday activities
was 10 days. No cases of implant dislocations or
repeat surgery were noted. The authors concluded
that quick rehabilitation is safe [17]. 

In Polish conditions applying the so called quick

rehabilitation is impossible due to organizational as -
pects related to quick access to relevant health care
centres. Hip joint destruction and muscle weakening
is also likely to be greater in patients qualified for
arthroplasty, and putting crutches away one week
after surgery is impossible due to the insufficiency of
the pelvis muscles, in particular the gluteus medius
and the quadratus lumborum.

Peak et al. (2005) noted that following numerous

recommendations related to keeping the hip in ab -
duction, avoiding sleeping on the operated side, or
using an elevated toilet seat was a factor that nega -
tively influenced patient return to work. The experi -
mental group consisted of patients who were only
instructed to avoid bending the joint more than at 90
degrees and inner or outer rotation of more than 45
degrees. The mean return to work time was 6.5 weeks
for patients without additional instructions and 9.5
weeks for patients with additional restrictions [18].

The patients in our study were always given these

instructions. It did not have a substantial impact on
return to work. The instructions were only aimed at

Truszczyńska A. et al., Quality of life of patients after hip arthroplasty

465

118 Truszczynska:Layout 1  2013-12-23  12:18  Strona 7

background image

Ana li zo wa ni  przez  au to rów  pa cjen ci  by li  in for -

mo wa ni  za wsze  o ko niecz no ści  sto so wa nia  po wy ż -
szych za le ceń. Nie mia ło to jed nak istot ne go wpły wu
na pod ję cie  pra cy.  Za le ce nia  te  wpły wa ły  wy łącz nie
na bez pie czeń stwo  en do pro te zy  za po bie ga jąc  jej  zwich -
nię ciu  się. 

W za le ce niach  We in gar ten  i wsp.  cho rzy  bez  po -

wi kłań  po win ni  być  wy pi sy wa ni  do do mu 4  dnia  po
en do pro te zo pla sty ce  sta wu  bio dro we go.  Po pra wia  to
sa mo dziel ność  cho rych  i sprzy ja  więk szej  ak tyw no -
ści [19]. 

Pol scy  cho rzy  po wró ci li  do pra cy  w znacz nie

mniej szym  od set ku  i zde cy do wa nie  póź niej.  Wy ni ka,
to  praw do po dob nie  z fak tu,  że  są  oni  póź niej  kwa li fi -
ko wani  do pro te zo pla sty ki,  dłu go  też  od zy sku ją  wy -
dol ny  i spraw ny  chód. 

Po wrót  do pra cy  uła twia ją  prze pi sy  oraz  sto su nek

pra co daw ców  do cho rych.  Han nerz  i wsp.  zba da li
od se tek  osób,  któ re  od zy ska ły  za trud nie nie  śred nio
2  la ta  po prze by tym  uda rze  mó zgu.  Od se tek  ten  zna -
czą co  po pra wił  się  po zmia nach  le gi sla cyj nych
w Da nii  [20]. 

Od se tek  cho rych,  któ rzy  nie  pod ję li  pra cy  nie  wy -

ni ka  z przy czyn  me dycz nych,  gdyż  ope ra cja  alo pla -
sty ki  sta wu  bio dro we go  zno si  ból  i istot nie  po pra wia
za kre su  ru chu,  zdol ność  po ru sza nia  się  i kom fort  ży -
cia.  Tak  du ży  od se tek  cho rych,  któ rzy  nie  pod ję li
pra cy  jest  za sta na wia ją cy.  Oprócz  po wy żej  wy mie -
nio nych  przy czyn  te go  nie po ko ją ce go  zja wi ska,  na -
le ży  wy mie nić  kil ka  fak tów,  jak:  brak  pra cy,  wy so kie
bez ro bo cie,  ren ty  da ją ce  za bez pie cze nie  od cho rób
i wy pad ków,  a umo żli wia ją ce  pod ję cie  pra cy  na zle -
ce nie  oraz  nie trwa łość  ope ra cji  alo pla sty ki,  któ ra
z upły wem  cza su  pro wa dzi  do de sta bi li za cji  pro te zy.
Wy so ki  od se tek  osób,  któ re  nie  po dej mu ją  pra cy,  nie
upo wa żnia  chi rur ga  do pod ję cia  de cy zji  o odstąpieniu
od wykonywania tych ope ra cji.

WNIO SKI

1. Po ope ra cjach  alo pla sty ki  sta wu  bio dro we go 40,7%

pa cjen tów  nie  po dej mu je  do tych cza so wej  pra cy.
Jest  to  zwią za ne  z bra kiem  sa tys fak cjo nu ją cej
pra cy  i ni ski mi  za rob ka mi. 

2. Wy ni ki  ja ko ści  ży cia  do ty czą ce  zdro wia  fi zycz -

ne go  pa cjen tów,  któ rzy  po wró ci li  do pra cy  by ły
sta ty stycz nie  zna czą co  wy ższe,  niż  pa cjen tów,
któ rzy  nie  pod ję li  za trud nie nia.  Ró żni ce  w oce nie
zdro wia  psy chicz ne go  po mię dzy  gru pa mi  wy ka -
zy wa ły  sil ną ten den cję  na ko rzyść  osób,  któ re
wró ci ły  do pra cy. 

safety in using the implant and preventing its dis -
location. 

Weingarten et al. (1994) advise that patients with -

out complications be discharged from hospital 4 days
after hip arthroplasty as this improves patient in 

-

dependence and encourages activity [19].

The Polish patients returned to work after a much

longer time (between 6 weeks and 6 months after
surgery). This is probably because they are qualified
for arthroplasty much later and use crutches for a lon -
ger time, so it takes them longer to regain a healthy
and efficient gait.

Return to work is also facilitated by legislation

and employers’ attitude towards patients. Hannerz et
al. (2012) investigated the odds of being gainfully
occupied ca. two years after stroke [20]. The odds for
return to work increased significantly during the
study period due to legislative changes in Danish
law. Probably positive changes in Polish law would
encourage patients to return to work.

SUMMARY

The reasons why patients do not return to work

after total hip arthroplasty are not of medical nature
as THA significantly improves quality of life. The
pain subsides and the range of movement improves,
which significantly improves the ability to move.
However, lack of a satisfying job and a low income
lead many patients to resort to any means to qualify
for a disability pension. Such a high percentage of
patients who did not take up work is striking. In
addition to the above mentioned reasons for this dis -
turbing phenomenon, a few facts should be men 

-

tioned: lack of work, high unemployment rates, the
facts that disability pensions provide protection from
disease and accidents, and the impermanence of
THA outcomes, which over time leads to destabili za -
tion of the prosthesis. The fact that a high percentage
of people who do not take up work does not permit
the surgeon to forgo these very good operations.

CONCLUSIONS

1. 33.9% of patients with total hip arthroplasty do

not return to preoperative employment. It is con -
nected with lack of a satisfactory job and a low
income.

2. The results of quality of life assessment regarding

physical health were significantly higher in pa -
tients who returned to work than in patients who
did not return to work. The discrepancies of psy -
chological health scores showed a strong ten 

-

dency in favour of patients who returned to work.

Truszczyńska A. i wsp., Jakość życia pacjentów po aloplastyce biodra

466

118 Truszczynska:Layout 1  2013-12-23  12:18  Strona 8

background image

Truszczyńska A. et al., Quality of life of patients after hip arthroplasty

467

PIŚMIENNICTWO / REFERENCES

1. Walker PS, Blunn GW, de Prada D, Casas C. Design rationale and dimensional considerations for a femoral neck prosthesis.

Clin Orthop Relat Res 2005;441:313-319.

2. Nieuwenhuijse MJ, Valstar ER, Nelissen RG5-year clinical and radiostereometric analysis (RSA) follow-up of 39 CUT

femoral neck total hip prostheses in young osteoarthritis patients. Acta Orthop 2012;83(4):334-341. 

3. Busch VJ, Pouw MH, Laumen AM, van Susante JL, Vervest AM. Long-term outcome of 73 Zweymüller total hip prostheses

with a screw cup in patients under 50 years of age. Hip Int 2012;22(3):292-295.

4. Paavolainen P, Hämäläinen M, Mustonen H, Slätis P. Registration of arthroplasties in Finland. A nationwide prospective

project. Acta Orthop Scand Suppl 1991; 241:27-30.

5. Drzał-Grabiec J, Rykała J, Podgórska J, Snela S. Changes in body posture of women and men over 60 years of age. Ortopedia

Traumatologia Rehabilitacja 2012; 14(5):467-475.

6. Ostrowska B, Sadocha Z, Skolimowski J. Assessment of postural stability disorders in older adults treated at a health resort.

Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2006; 8(4):441-448.

7. Scholes S, Panesar S, Shelton NJ, Francis RM, Mirza S, Mindell JS, et al. Epidemiology of lifetime fracture prevalence in

England: a population study of adults aged 55 years and over. Age Ageing 2013. [Epub ahead of print].

8. Polkowski GG, Callaghan JJ, Mont MA, Clohisy JC. Total hip arthroplasty in the very young patient. J Am Acad Orthop Surg

2012;20(8):487-497.

9. O’Brien GE, Feather NT. The relative effects of unemployment and quality of employment on the affect, work values and

personal control of adolescents. J Occup Psychol 1990;63:151–165. 

10. Diener E. Subjective well-being: The science of happiness and a proposal for a national index. American Psychology

2000;55(1):34-43.

11. Hawthorne G, Herrman H, Murphy B. Interpreting the WHOQOL-Bref: Preliminary Population Norms and Effect Sizes.

Social Indicators Research 2006:77;1:37-59. 

12. Jaracz K, Kalfoss M, Górna K, Bączyk G. Quality of life in Polish: psychometric properties of the Polish WHOQoL-Bref.

Scand J Caring Sc 2006; 20: 251–260.

13. Jaracz K. WHOQoL-BREF. W: Wołowicka L, red. Quality of life in medical science. Poznań: AM Poznań; 2001:276–280. [in

polish]

14. Slebus FG, Sluiter JK, Kuijer PP, Willems JH, Frings-Dresen MH. Work-ability evaluation: a piece of cake or a hard nut to

crack? Disabil Rehabil 2007: 30;29(16):1295-1300.

15. Nunley RM, Ruh EL, Zhang Q, Della Valle CJ, Engh CA Jr, Berend ME, et al. Do patients return to work after hip arthroplasty

surgery. J Arthroplasty 2011;26(6 Suppl):92-98: 1-3.

16. Mobasheri R, Gidwani S, Rosson JW. The effect of total hip replacement on the employment status of patients under the age

of 60 years. Ann R Coll Surg Engl 2006;88(2):131-133.

17. Berger RA, Jacobs JJ, Meneghini RM, Della Valle C, Paprosky W, Rosenberg AG. Rapid rehabilitation and recovery with

minimally invasive total hip arthroplasty. Clin Orthop Relat Res 2004;(429):239-247.

18. Peak EL, Parvizi J, Ciminiello M, Purtill JJ, Sharkey PF, et al. The role of patient restrictions in reducing the prevalence of

early dislocation following total hip arthroplasty. A randomized, prospective study. J Bone Joint Surg Am 2005;87(2):247-253.

19. Weingarten S, Riedinger M, Conner L, Siebens H, Varis G, et al. Hip replacement and hip hemiarthroplasty surgery: potential

opportunities to shorten lengths of hospital stay. Am J Med 1994 Sep; 97(3):208-213.

20. Hannerz H, Mortensen OS, Poulsen OM, Humle F, Pedersen BH, Andersen LL. Time trend analysis of return to work after

stroke in Denmark 1996-2006. Int J Occup Med Environ Health 2012;25(2):200-204. 

Pracę zrealizowane w ramach badań statutowych WWFiS w Białej Podlaskiej nr DS. 167.
The paper was prepared as part of the statutory research programme No. DS.167 of WWFiS. 

Adres do korespondencji  / Address for correspondence 
Dr  Alek san dra  Trusz czyń ska,  Aka de mia  Wy cho wa nia  Fi zycz ne go,  Wy dział  Re ha bi li ta cji 
War sza wa,  ul.  Ma ry monc ka 34,  Poland 
tel./fax:  (22) 834-17-77,  e -ma il:  alek san dra.ra pa la@wp.pl

Liczba słów/Word count: 5773

Tabele/Tables: 2

Ryciny/Figures: 0

Piśmiennictwo/References: 20

Otrzymano / Received

15.06.2013 r.

Zaakceptowano / Accepted

15.08.2013 r. 

118 Truszczynska:Layout 1  2013-12-23  12:18  Strona 9