1
BADANIE POMP ODŚRODKOWYCH
-WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYKI H = f(V)
1.PODSTAWOWE WIADOMOŚCI
a) ZASADA DZIAŁANIA
Pompy odśrodkowe należą do najczęściej stosowanych pomp wirowych.Zasadę działania
pompy odśrodkowej pokazano na rys.1.W napełnionym cieczą kadłubie pompy (3) wiruje z
dużą prędkością kątową wirnik osadzony na wale uszczelnionym dławnicami (6).Osadzone
na wirniku odpowiednio ukształtowane łopatki udzielają przyśpieszenia cząsteczkom cieczy
wypełniającej przestrzeń między nimi .W wyniku tego ustala się ciągły przepływ cząstek
cieczy od strony ssawnej do strony tłocznej i pompa tłoczy ciecz ze zbiornika dolnego do
zbiornika górnego.
Rys.1
1-zawór stopowy z koszem sitowym, 2-rura ssawna, 3-kadłub pompy, 4-
wirnik, 5-łopatki wirnika, 6-dławnice, 7-wał
2
b) CHARAKTERYSTYKI POMP WIROWYCH
Podstawowymi charakterystykami pomp są:
-zależność wysokości podnoszenia cieczy H od wydatku V przy w=const. H=f(V)
-zapotrzebowanie mocy napędowej P od wydatku V przy
ω
=const. P=f(V)
- sprawność pompy od wydatku
η
=f(V) przy
ω
=const.
Przykład charakterystyki H=f(V) przy
ω
=const. pokazano na rys.2.
Rys.2
Przy biegu jałowym (V=0) tj. przy zamkniętym zaworze w rurociągu tłocznym , pompa wody
nie tłoczy , wytwarza natomiast ciśnienie odpowiadające wysokości podnoszenia
H=H
0
.Pompa pobiera moc P
0
,zużywaną na wytwarzanie wirów w cieczy i na tarcie wirnika
wirującego w obudowie pompy napełnionej cieczą.Moc napędu zamienia się na ciepło na
skutek którego ciecz w pompie silnie się nagrzewa co może spowodować uszkodzenie
pompy.Z tego powodu na biegu jałowym może ona pracować tylko przez krótki okres czasu.
Po uchyleniu zaworu w rurociągu tłocznym pompa zaczyna pompować ciecz.Wydajność zwię
ksza się w miarę otwierania zaworu i osiąga maximum w punkcie C charakterystyki.Wydajno
ść
nominalna pompy jest zwykle mniejsza od V
max
i leży w punkcie E charakterystyki.W tym
punkcie sprawność układu pompowania powinna być największa.
Na rys.3 pokazano w postaci krzywej 1 charakterystykę hydrauliczną pompy H=f(V),
a krzywa 2 przedstawia charakterystykę hydrauliczną rurociągu odbiorczego.W takim
przypadku praca pompy ustali się w punkcie przecięcia się obu charakterystyk C.
3
Zwiększenie pompowanego strumienia jest możliwe przez zmniejszenie oporów
hydraulicznych w układzie , a zmniejszenie strumienia -przez ich zwiększenie.
Może to być zrobione np. zaworem dławiącym w rurociągu tłocznym.Na skutek zwiększenia
oporu o
∆
h
dod
charakterystyka oporu hydraulicznego odbioru przebiega wg krzywej 3,a
zmieniony punkt pracy ustala się w punkcie C
1
.Dalsze zwiększanie oporu doprowadzi do
charakterystyk 5 i 4.Zmniejszanie oporu spowoduje przesunięcie charakterystyki w dół .
Rys.3
Regulowanie prędkości obrotowej wirnika wpływa na zmianę charakterystyki hydraulicznej
pompy.Wpływ ten pokazano na rys.4.Zwiększenie prędkości obrotowej z z
ω
0
do
ω
1
spowoduje ,że ustali się nowa charakterystyka hydrauliczna pompy 2,natomiast przy
ω
2
<
ω
0
powstanie charakterystyka 3.
Rys.4
1-charakterystyka przy
ω
0
2-charakterystyka przy
ω
1
>ω
0
3-charakterystyka przy
ω
2
<
ω
ο
4-charakterystyka hydrauliczna rurociągu
4
2. PRZEBIEG ĆWICZENIA
2.1 WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYK HYDRAULICZNYCH POMPY H=f(V)
2.1.1 W celu wyznaczenia charakterystyki hydraulicznej pompy H=f(V) należy:
-dla określonej wartości oporu hydraulicznego rurociągu,tj.położenia zaworu Z1 w rurociągu
tłocznym pomierzyć:
a) ciśnienie w rurociągu ssawnym i tłocznym (manometrami M1 i M2)
b) ilość przepływającego czynnika (wodomierzem P1) i czas przepływu tej ilości.
-zmienić położenie zaworu Z1 (czyli zmienić opory przepływu) i dla tego położenia
pomierzyć a) i b) jak poprzednio.
W ten sposób otrzymamy dwa punkty charakterystyki.Aby otrzymać następne należy zmienia
ć
wartość oporu hydraulicznego zaworem Z1 i dla każdej wartości oporu mierzyć a) i b) jak
poprzednio.
Wszystkie pomiary przeprowadzać przy
ω=
constans , czyli przy jednakowej częstotliwości
zasilania pompy f
1
=const.
2.1.2 Po dokonaniu pomiarów niezbędnych do wyznaczenia charakterystyki H=f(V) przy
f
1
=const. ,zmienić częstotliwość zasilania pompy i wyznaczyć charakterystykę H=f(V) przy
f
2
=const.postępując jak w punkcie 2.1.1
2.1.3 W ten sam sposób wyznaczyć kilka charakterystyk dla kilku częstotliwości z
przedziału od 40 do 60 Hz.
Wyniki pomiarów umieścić w tabeli:
5
Częstotliwość
zasilania
pompy
f [Hz]
lp.
Ciśnienie
w rurociągu
ssawnym
p
1
[Pa]
Ciśnienie
w rurociągu
tłocznym
p
2
[Pa]
Ilość przepływ.
czynnika
Q [m
3
]
Czas przepł.
t [s]
Przepływ
V=Q/t
[m
3
/s]
f
1
=...=const
.
1.
2.
.
.
n
Wysokość podnoszenia wyznacza się wg wzoru:
H=
γ
γ γ
γ
−1
−1
−1
−1
* (p
2
-p
1
)* g
-1
+ y + 0.5*g
-1
*(v
2
2
-v
1
2
)
gdzie:
H - wysokość podnoszenia [m]
p
1
- pod- lub nadciśnienie w kroćcu ssawnym pompy [Pa]
p
2
- nadciśnienie w kroćcu tłoczącym [Pa]
γ
γ γ
γ
- gęstość tłoczonej cieczy [kg/m
3
]
y - różnica poziomów punktów pomiarowych [m]
v
1
- średnia prędkość przepływu w przekroju kroćca ssącego [m/s]
v
2
- średnia prędkość przepływu w przekroju kroćca tłoczącego [m/s]
2.2 WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYKI HYDRAULICZNEJ RUROCIĄGU
ODBIORCZEGO.
Dla stałej wartości oporu hydraulicznego w układzie pomierzyć :
a) ciśnienie w rurociągu ssawnym i tłocznym (manometrami M1 i M2)
b) ilość przepływającego czynnika (wodomierzem P1) i czas przepływu tej ilości.
dla kilku częstotliwości zasilania pompy z przedziału od 40 do 60 Hz.
6
Wyniki pomiarów umieścić w tabeli :
lp.
Częstotliwość
zasilania
pompy
f [Hz]
Ciśnienie
w rurociągu
ssawnym
p
1
[Pa]
Ciśnienie
w rurociągu
tłocznym
p
2
[Pa]
Ilość przepływ.
czynnika
Q [m
3
]
Czas przepł.
t [s]
Przepływ
V=Q/t
[m
3
/s]
1.
2.
..
n
STANOWISKO POMIAROWE