ZASADY SZKOLENIA PERSONELU SŁUZBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ LOTNICTWA SIŁ ZBROJNYCH RP

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 2 z 84

DECYZJA Nr 271/MON

MINISTRA OBRONY NARODOWEJ

z dnia 14 lipca 2011 r.

w sp

rawie wprowadzenia do użytku w lotnictwie Sił Zbrojnych

Rzeczyposp

olitej Polskiej „Instrukcji służby inżynieryjno-lotniczej lotnictwa Sił

Zbrojnych Rzeczyposp

olitej Polskiej”.

Na podstawie § 2 ust. 14 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 lipca 1996 r.

w sp

rawie szczegółowego zakresu działania Ministra Obrony Narodowej (Dz. U.

Nr 94, poz. 426), w celu dostosowania przepisów normujących wykonywanie lotów

oraz zasady działania służby inżynieryjno-lotniczej w lotnictwie Sił Zbrojnych

Rzeczyposp

olitej Polskiej do postanowień ustawy z dnia 3 lipca 2002 r.

Prawo lotnicze (Dz. U. z 2006 r. Nr 100, poz. 696, z

późn. zm.) ustala się co

następuje:

Wprowadza się do użytku w lotnictwie Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej

„Instrukcję służby inżynieryjno-lotniczej lotnictwa Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej

Polskiej”, stanowiącą załącznik do decyzji.

2. Traci moc

zarządzenie nr 100 Dowódcy Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej

wprowadzające do użytku w lotnictwie Sił Zbrojnych RP „Instrukcję służby

inżynieryjno-lotniczej. Część I.”, sygn. WLOP 21/90.

Decyzja wchodzi w życie 14 dni od dnia ogłoszenia.

MINISTER OBRONY NARODOWEJ

/ - /

Bogdan KLICH

MINISTER OBRONY NARODOWEJ

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 3 z 84

is treści

Spis treści

………………………………………………………………….……………

Wykaz skrótów

………………………………………………………………………..

finicje podstawowych terminów

…………………………………….............

Rozdział 1.

Przepisy ogólne

…………………………………………………………………..…

§ 1. Cel i zadania służby inżynieryjno-lotniczej

……………………………

§ 2. Główny Inżynier Wojsk Lotniczych

………………...…………………....

§ 3. Kierowanie działalnością służby inżynieryjno-lotniczej

………......

Rozdział 2.

Gotowość sprzętu lotniczego

§ 4. Resurs sprzętu lotniczego

………………………………………………….

§ 5. Zdatność statku powietrznego do lotu

…………………………………

§ 6. Zezwolenie na loty w szczególnych okolicznościach

……………..

§ 7. Niezawodność sprzętu lotniczego

……………………………………..

Rozdział 3.

Obsługiwanie sprzętu lotniczego

§ 8. Zasady bezpieczeństwa podczas pracy na sprzęcie lotniczym

§ 9. Zasady wyznaczania specjalistów SIL oraz przydzielanie

sprzętu lotniczego do obsługi

…………………………………….............

§ 10. Organizacja obsług

…………………………………………………………

§ 11. Ogólne zasady wykonywania obsług

…………………………...........

§ 12. Obsługi bieżące, okresowe i specjalne

………………………........

§ 13. Obsługi konserwacyjne

…………………………………………..............

§ 14. Przeglądy profilaktyczne

………………………………………..............

§ 15. Przeglądy kontrolne

……………………………………………................

§ 16. Dni techniczne

……………………………………………………………….

§ 17. Loty próbne statków powietrznych

…………………………………….

Rozdział 4.

Wymagania dodatkowe stawiane

służbie inżynieryjno-lotniczej

§ 18. Organizacja pracy służby inżynieryjno-lotniczej podczas
przebazowania

……………………………………………………………….

§ 19. Lotnictwo transportowe, śmigłowcowe i morskie

…………………

Rozdział 5.

Ewidencja i planowanie działalności SIL

§ 20. Dokumentacja

……………………………………………………..................

§ 21. Planowanie działalności

……………………………………………………

§ 22.Planowanie obsługi statków powietrznych ……………………… 47

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 4 z 84

§ 23. Planowanie przeglądu stanu technicznego sprzętu lotniczego 49

§ 24. Dokumentacja planistyczna

………………………………………………

§ 25. Dokumentacja ewidencyjna

………………………………………………

§ 26. Zasady prowadzenia dokumentacji pokładowej sprzętu

lotniczego

………………………………………………………………………..

§ 27. Zasady prowadzenia dokumentacji pomocniczej SIL

……………

Rozdział 6.

Dokumenty z zakresu sprawozdawczości i meldunków
obowiązujące służbę inżynieryjno-lotniczą

§ 28 Sprawozdawczość

……………………………………………………………

Rozdział 7.

Inżynieryjno-lotnicze zabezpieczenie lotów

§ 29. Postanowienia ogólne

………………………………………………………

§ 30. Obsługa lotów

…………………………………………………………………

§ 31. Przygotowanie do lotów

……………………………………………………

§ 32. Grupy specjalne wydzielane do obsługi lotów

……………………...

§ 33. Dyżurny Technik Lotniska

…………………………………………………

Rozdział 8.

Remont

§ 34. Remont sprzętu lotniczego

………………………………………………..

§ 35. Zasady przygotowania i kierowania sprzętu lotniczego do

badań

……………………………………………………………………………..

§ 36. Utrzymanie i stosowanie narzędzi pomiarowych

………………….

§ 37. Zasady przydzielania i prowadzenia ewidencji narzędzi

………..

Rozdział 9.

Odbiór i przekazywanie sprzętu lotniczego

§ 38. Przekazywanie statków powietrznych z jednostki do

jednostki

(zakładu)

………………………………………………………….

§ 39. Odbiór i przelot statków powietrznych z zakładów

produkcyjnych i remontowych

……………………………………………..

§ 40. Przekazywanie statków powietrznych wewnątrz jednostki

…….

ZAŁĄCZNIKI

Załącznik nr 1. Wzór świadectwa zdatności

………………………………………………………

Załącznik nr 2.

Wniosek o wydanie zezwolenia na loty w szczególnych
okolicznościach

……………………………………………………………………….

Załącznik nr 3.

Zezwolenie na loty w szczególnych okolicznościach

…………………….

Załącznik nr 4.

Normy przeglądów kontrolnych sprzętu lotniczego

……………………….

Załącznik nr 5. Wyposażenie stanowiska DIL

……………………………………………………

Załącznik nr 6.

Wyposażenie Stanowiska DTL

………………………………………………….

Załącznik nr 7.

Podstawowe wymagania i zakres kontroli jakości środków
materiałowo-technicznego zabezpieczenia lotów

…………………………

Załącznik nr 8. Ewidencja w SIWEsp

……………………………………………………………….

WYKAZ ZMIAN

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 5 z 84

WYKAZ SKRÓTÓW

Użyte w niniejszej instrukcji skróty i oznaczenia mają następujące znaczenie:

ACP

analizator czystości paliwa

AKP

aparatura kontrolno-pomiarowa

/urządzenia pomiarowe

AZP

analizator zawodnienia paliwa

BSP

bezzałogowy statek powietrzny

BSR

bezzałogowy statek rozpoznawczy

COL

centralny organ logistyczny

CPPS

centralna płaszczyzna postoju statków powietrznych

DIL

dyżurny inżynier lotów

droga kołowania

DLLC

dyżurny logistyki lotniska czynnego

DOL

drogowy odcinek lotniskowy

dni techniczne

DTL

żurny technik lotniska

eskadra lotnicza

eskadra techniczna

gotowość bojowa

GIWL

Główny Inżynier Wojsk Lotniczych

GOL

grupa obsługi lotów

GOT

grupa obsługi technicznej

IFR

skrót oznaczający przepisy wykonywania lotów według wskazań
przyrządów

IOLP

instrukcja organizacji lotów próbnych w lotnictwie Sił Zbrojnych RP

ITWL

Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 6 z 84

JZOT

jednolity zestaw obsług technicznych
(ang. aircraft scheduled inspection and maintenance instructions)

KBWL

komisja badania wypa

dków lotniczych

Krl TWR

kontroler lotniska

lśb

lotnicze środki bojowe

MEL

(ang. minimum equipment list)

lista wyposażenia minimalnego

MOC

sekcja zarządzania eksploatacją (ang. maintenance operations
center)

norma obronna

NOSP

naziemna obsługa statków powietrznych

OKL

obiektywna kontrola lotów

PPS

płaszczyzna postoju statków powietrznych

PTL

planowa tabela lotów

PTOL

planowa tabela obsługi lotów

PWL

polowy warsztat lotniczy

RPW

rejonowe przedstawicielstwo wojskowe

RSZ

rodzaj sił zbrojnych

SIL

służba inżynieryjno-lotnicza

SIWEsp

system informatycznego wsparcia eksploatacji statków
powietrznych

statek powietrzny

STL jednostki

Szef Techniki Lotniczej

– osoba kierująca techniką lotniczą

w jednostce

śm

środki materiałowe

tśm

techniczne środki materiałowe

UiSW

uzbrojenie i sprzęt wojskowy

URE

urządzenia radio-elektroniczne

VFR

skrót oznaczający przepisy wykonywania lotów z widocznością

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 8 z 84

DEFINICJE PODSTAWOWYCH TERMINÓW

Wyrażenia użyte w niniejszej instrukcji mają następujące znaczenie:

Bezzałogowy statek powietrzny (BSP) jest to statek powietrzny, który nie

przenosi na pokładzie człowieka;

Centralny Organ Logistyczny (COL) jest to komórka lub jednostka

organizacyjna resortu obrony narodowej, a także komórka wewnętrzna,

odpowiedzialna za ustalanie procesów eksploatacji oraz szkolenia specjalistów

technicznych dla określonych rodzajów UiSW

;

Dokumentacja techniczna jest to zbiór dokumentów (w tym: kart

technologicznych,

rysunków

technicznych,

schematów,

dokumentów

opisowych, wykazów, tablic, biuletynów itd.) zawierających informacje

niezbędne do obsługiwania i naprawy danego UiSW (systemu) oraz

uruchomienia etapu produkcji (w tym

wdrożenia oraz odbioru);

Eksploatacja jest to zespół przedsięwzięć dotyczących użytkowania,

obsługiwania, remontu i przechowywania sprzętu lotniczego zgodnie

z przeznaczeniem;

Ewakuacja techniczna jest to wymuszone przemieszczenie niezdatnego do

użycia lub pozostawionego sprawnego sprzętu lotniczego z obszaru

zagrożonego na inne miejsce oraz z położeń nienaturalnych (przewrócenie,

zatopienie, ugrzęźnięcie) w położenie użytkowe;

Dostępność sp jest to zdolność do realizacji wymaganych zadań lotniczych.

Gestor UiSW jest to komórka lub jednostka organizacyjna resortu obrony

narodowej, a także komórka wewnętrzna, odpowiedzialna za kierunki rozwoju

w Siłach Zbrojnych RP oraz organizację procesu wykorzystania bojowego

określonego rodzaju (grupy) UiSW

;

Kierowniczy personel SIL są to żołnierze i pracownicy wojska zajmujący

stanowiska

związane

dowodzeniem,

kierowaniem,

zarządzaniem

działalnością SIL;

Zgodnie z decyzją Ministra Obrony Narodowej Nr 46/MON z dnia 27 stycznia 2007 r. z póź. zm.

Tamże

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 9 z 84

Lot statku powietrznego to ruch statku powietrznego w przestrzeni

powietrznej liczony od momentu oderwania do momentu z

etknięcia się statku

z podłożem;

10) Lot

próbny to lot, podczas którego wykonuje się próby w locie. Przez próby

w locie rozumie się zespół działań na ziemi i w powietrzu zmierzających do

uzyskania informacji o przedmiotach prób;

11) Master Minimum Equipment List (MMEL) główny wykaz wyposażenia

minimalnego jest dokumentem

zawierającym wykaz wyposażenia, które pod

pewnymi warunkami, może tymczasowo być niesprawne w momencie

rozpoczynania lotu;

12) Minimum Equipment List (MEL) wykaz wyposażenia minimalnego jest to

wykaz pozycji wyposażenia, które mogą nie działać przed wylotem, pod

warunkiem, że przestrzegane są odpowiednie ograniczenia i procedury.

Wyposażenie w sposób oczywisty mające podstawowe znaczenie dla zdatności

do lotu sp, takie jak

skrzydła, stery kierunku, klapy, silniki, podwozie itd. nie są

wymieniane

i muszą działać w przypadku wszystkich lotów;

13) Naprawa jest to zespół czynności umożliwiających przywrócenie właściwości

użytkowych uszkodzonym ogniwom lub pojedynczym zespołom w wyniku

regeneracji

lub wymiany zużytych części;

14)

Niesprawność jest to niezgodność parametrów układu (agregatu) lub elementu

(zespołu) z wymaganiami technicznymi zawartymi w dokumentacji

eksploatacyjnej;

15)

Obsługiwanie techniczne jest to zespół przedsięwzięć organizacyjnych

i tech

nicznych, mających na celu zapewnienie bezawaryjnej pracy sprzętu

lotni

czego w trakcie użytkowania;

16)

Organizator lotów jest to dowódca pododdziału (oddziału) lotniczego, dowódca

komponentu lotniczego lub osoba wyznaczona przez zarządzającego loty

odpowiedzialna za wszystkie faz

y organizacji lotów;

17) Personel

służby inżynieryjno-lotniczej są to żołnierze o specjalności

wojskowej inżynieryjno-lotniczej i pracownicy wojska zajmujący stanowiska

związane z obsługą statków powietrznych (sprzętu lotniczego);

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 10 z 84

18) Planowanie eksploatacji jest to całokształt przedsięwzięć organizacyjnych

przewidzianych do zapewnienia eksploatacji sp

rzętu lotniczego w celu

wykonania zadań operacyjnych, szkoleniowych, szkoleniowo-produkcyjnych,

zabezpieczenia logistycznego oraz utrzymania jego wymaganej sp

rawności

technicznej;

19) Przedstawiciel wojskowy jest to pracownik rejonowego przedstawicielstwa

wojskowego, upoważniony do realizacji nadzoru nad czynnościami związanymi

z wyrobem;

20) Rejestrator Lotu jest to urządzenie rejestrujące dane o pracy systemów,

czynności załogi, urządzeń pokładowych oraz rozmów w kabinie, zabudowane

a pokładzie statku powietrznego;

21) Rejonowe Przedstawicielstwo Wojskowe (RPW) jest to jednostka

organizacyjna

podległa Ministrowi Obrony Narodowej właściwa w zakresie

nadzorowania jakości dostaw uzbrojenia, sprzętu wojskowego, środków

bojowych i

technicznych oraz usług remontowych i serwisowych

;

22) Remont jest to zespół przedsięwzięć organizacyjnych i technicznych mających

na celu przywrócenie sprzętu lotniczego do stanu zdatności technicznej;

23) Rozpoznanie techniczne jest to ustalenie stanu jakościowego i ilościowego

rzętu lotniczego, elementów infrastruktury technicznej oraz stanu ich

najbliższego otoczenia w ramach oceny sytuacji technicznej oraz określenia

osobów racjonalnego podziału sił i środków ewakuacyjnych, remontowych;

24)

Sprzęt lotniczy to statki powietrzne, ich wyposażenie oraz ruchome

i stacjonarne urządzenia, przyrządy pomiarowe i narzędzia przeznaczone do

obsługi, kontroli i remontu, symulatory lotu;

25) Szef

Techniki

Lotniczej

jednostki

(równorzędny) jest to osoba

odpowiedzialna za kierowanie personelem SIL jednostki i

techniką lotniczą

w jednostce;

26) Usterka jest to zdarzenie polegające na pogorszeniu stanu fizycznego lub

niespełnieniu wymagań przez parametr eksploatacyjny, które nie ma

Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 marca 2007 r. w sprawie sprawowania nadzoru nad czynnościami

związanymi z wyrobem wprowadzanym do użytku w komórkach i jednostkach organizacyjnych podległych lub nadzorowanych
przez Ministra Obrony Narodowej (Dz. U. Nr 47, poz. 312)

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 11 z 84

bezpośredniego wpływu na zdatność sprzętu lotniczego oraz bezpieczeństwo

eksploatacji;

27) Uszkodzenie jest to zdarzenie, które powoduje utratę zdolności sprzętu do

wypełniania wymaganych funkcji;

28) Weryfikacja techniczna jest to sprawdzenie stopnia zużycia (uszkodzenia)

rzętu (zespołu, mechanizmu, części) w celu ustalenia ich stanu technicznego

i dalszej przydatności użytkowej, remontowej lub kasacji;

29) Wojskowy statek powietrzny jest to statek powietrzny wpisany do rejestru

wojskowych

statków powietrznych;

30)

Wyposażenie transportowo-desantowe jest to wyposażenie desantowe,

transp

ortowe, sanitarne, ratownicze, załadowcze i kotwiczne, stanowiska

podwieszeń zewnętrznych, transportery ładunkowe, układy elektryczne tego

wyposażenia, instalacje pokładowe sp do obsługi ww. sprzętu, itp.;

31) Zabezpieczenie techniczne sp

rzętu lotniczego jest to celowe działanie ze

rzętem, umożliwiające jego użytkowanie, którego celem jest stwarzanie

takich warunków organizacyjnych i technicznych, które umożliwiają

wykorzy

stanie funkcji użytkowych sprzętu.

32)

Zestaw obsługowy jest to komplet zawierający określoną ilość i asortyment

części oraz materiałów technicznych, przeznaczonych do wykonania

określonego rodzaju i poziomu obsług sprzętu lotniczego.

33) Zestaw remontowy jest to komplet zawierający określoną ilość i asortyment

części oraz materiałów technicznych, przeznaczonych do wyremontowania

określonego sprzętu lotniczego.

34)

Związek organizacyjny (ZO) są to jednostki wojskowe zorganizowane

w określoną strukturę, w szczególności korpus, dywizję (flotyllę, skrzydło

lotnictwa

, pułk) lub brygadę. ZO funkcjonują samodzielnie albo w RSZ

(równorzędnych).

Uwaga: Pojęcia niezdefiniowane w instrukcji należy interpretować zgodnie

z zapisami „Prawa Lotniczego” i innych dokumentów normatywnych.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 12 z 84

Rozdział 1.

Przepisy ogólne

Nadzór nad działalnością lotnictwa Sił Zbrojnych sprawuje Minister Obrony

Narodowej

Główny Inżynier Wojsk Lotniczych jest organem wykonawczym Ministra Obrony

Narodowej w zakresie nadzoru nad technicznym zabezpieczeniem

sprzętu

lotniczego.

Wydawnictwo „Instrukcja służby inżynieryjno-lotniczej lotnictwa Sił Zbrojnych

Rzeczyposp

olitej Polskiej”, jest zasadniczym dokumentem, ustalającym ogólne

zasady działalności służby inżynieryjno – lotniczej lotnictwa wojskowego oraz

zasady technicznego zabezpieczenia

statków powietrznych w lotnictwie

wojskowym.

Szczegółowe zasady funkcjonowania służby inżynieryjno – lotniczej (SIL)

w podległych jednostkach ustalają dowódcy rodzajów sił zbrojnych.

Obowiązki na stanowiskach SIL opisane są w kartach opisu stanowiska

służbowego (KOSS).

5. Struktury organizacyj

ne SIL zapewniają, że realizacja zadań nie jest uzależniona

od poszczególnych osób funkcyjnych tzn. przypadki nieobecności (choroba,

urlop, służba itp.) pojedynczych specjalistów nie powodują przerw i zakłóceń

w procesie zabezpieczenia technicznego.

6. Postanowienia

„Instrukcji służby inżynieryjno-lotniczej lotnictwa Sił Zbrojnych

Rzeczyposp

olitej Polskiej” obowiązują w lotnictwie wojskowym.

Art. 1 ust. 6 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze ( Dz. U. z 2006 r. Nr 100, poz. 696

z póź. zm.).

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 13 z 84

§ 1.

Cel i zadania służby inżynieryjno-lotniczej

Głównym celem działalności służby inżynieryjno-lotniczej jest utrzymanie statków

powietrznych w

zdatności do lotu i zapewnienie wysokiego poziomu ich

dostępności.

Działalność SIL ma za zadanie zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa

lotów.

Wykonanie powyższych zadań SIL osiąga przez:

1) wysoki poziom etyki zawodowej, odpowiednie przygotowanie zawodowe

i bezwzględne przestrzeganie dyscypliny technicznej;

ciągłe podnoszenie wiedzy teoretycznej i doskonalenie umiejętności

praktycznych personelu SIL i personelu latającego z zakresu konstrukcji

i eksploatacji sp

rzętu lotniczego;

dążenie do mistrzowskiego opanowania wiedzy i umiejętności praktycznych

w zakresie obsługi i remontów sprzętu lotniczego;

ścisłe przestrzeganie obowiązujących zasad i przepisów eksploatacji

i remontu sp

rzętu lotniczego;

systematyczną

analizę

stanu

technicznego

rzętu

lotniczego

i przedsięwzięcia profilaktyczne w zakresie bezpieczeństwa lotów oraz

utrzymania wysokiego poziomu niezawodności i efektywności wykorzystania

rzętu;

dokładne planowanie prac i ciągłe kierowanie działalnością personelu;

7) stosowanie wydajnej i racjonalnej

organizacji pracy oraz dbanie o kulturę

w eksploatacji sp

rzętu lotniczego;

rozwijanie twórczej inicjatywy wśród składu osobowego oraz systematyczne

doskonalenie i wdrażanie nowatorskich metod pracy i rozwiązań technicznych;

właściwe zaopatrzenie w tśm.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 14 z 84

§ 2.

Główny Inżynier Wojsk Lotniczych

1. Do kompetencji GIWL

należą sprawy związane z działalnością służby

inżynieryjno – lotniczej lotnictwa wojskowego, niezastrzeżone w niniejszej

instrukcji lub innych dokumentach normatywnych.

2. GIWL wykonuje swoje zadania poprzez Szefostwo Techniki Lotniczej

Inspektoratu Wsparcia S

ił Zbrojnych.

3. Do

głównych zadań i kompetencji Szefostwa Techniki Lotniczej IWsp SZ należy:

1) opracowywanie zasad zabezpieczenia technicznego sp

rzętu lotniczego oraz

dokumentów normatywnych w tym zakresie;

2) prowadzenie rejestru

wojskowych statków powietrznych;

zarządzanie systemem informatycznego wsparcia eksploatacji statków

powietrznych;

4) wsp

ółpraca z gestorami w zakresie określania perspektyw użytkowania

i potrzeb modernizacyjnych sp

rzętu lotniczego oraz prowadzonych badaniach

eksploatacyjno

– wojskowych;

5) wydawanie wytycznych i instrukcji w sprawach technicznych

dotyczących

wojskowej techniki lotniczej;

inicjowanie projektów aktów prawnych z zakresu działalności SIL lotnictwa

wojskowego;

zatwierdzanie biuletynów technicznych oraz programów technicznych

opracowanych przez podmioty wykonujące działalność w zakresie lotnictwa

wojskowego;

podejmowanie działań w celu zwiększenia poziomu bezpieczeństwa lotów oraz

wydawan

ie zaleceń profilaktycznych;

9) wsp

ółpraca z Komisją Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego

lub z Komisją Badania Incydentów;

10) sprawowanie merytorycznego nadzoru

nad jakością obsług okresowych,

specjalnych i napraw

statków powietrznych realizowanych w jednostkach

lotnictwa SZ RP oraz audytowanie

Wojskowych Zakładów Lotniczych;

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 15 z 84

11) prowadzenie w jednostkach lotnictwa SZ RP

nadzorów służbowych

w zakresie przestrzegania zasad obsługi i napraw techniki lotniczej oraz

realizacji ustaleń dotyczących eksploatacji i wykorzystania przypisanego

rodzaju (grupy) sp

rzętu;

12)

określanie w SZ RP wymagań do szkolenia specjalistów SIL

w zakresie sp

rzętu, dla którego jest gestorem lub COL;

13)

prowadzenie biblioteki dokumentacji technicznej wojskowych statków

powietrznych oraz dystrybucja ww. dokumentacji do jednostek lotnictwa SZ;

14)

upowszechnianie doświadczeń z zakresu eksploatacji statków powietrznych;

15)

kierowanie do jednostek lotniczych poleceń związanych z zabezpieczeniem

technicznym

i naprawą techniki lotniczej oraz szkoleniem personelu SIL;

16) przedstawianie opinii w sp

rawach kadrowych dotyczących wyznaczania na

stanowiska w SIL od szczebla szefa techniki lotniczej jednostki.

GIWL podejmuje decyzję w przypadkach rozbieżności w dokumentacji

normującej eksploatację sprzętu lotniczego.

5. GIWL

może upoważnić inne podmioty, wyspecjalizowane jednostki organizacyjne

albo osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje do wykonywania czynności

przez niego zleconych.

Wszelkie zmiany przyjętych zasad eksploatacji technicznej i remontu sprzętu

lot

niczego mogą być wprowadzane tylko po zatwierdzeniu przez GIWL.

7. Projekty struktur organizacyjnych

SIL oddziałów i pododdziałów lotniczych

lotnictwa Sił Zbrojnych RP podlegają opiniowaniu przez GIWL.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 16 z 84

§ 3.

Kierowanie działalnością służby inżynieryjno-lotniczej

Działalnością służby inżynieryjno-lotniczej w jednostkach SZ RP kierują dowódcy

jednostek przez Szefów Techniki Lotniczej jednostki (równorzędnych).

Obowiązkiem dowódców jednostek jest stworzenie warunków do utrzymania

wysokiej

dostępności statków powietrznych.

3. Szef Techniki Lotniczej

jednostki kieruje działalnością SIL jednostki na podstawie

rozkazu dowódcy jednostki oraz zarządzeń i wytycznych Gestora

i COL.

Kierowanie działalnością SIL jednostki obejmuje:

1) o

rganizację i prowadzenie prawidłowego pod względem technicznym

użytkowania i obsługi technicznej sprzętu lotniczego;

organizację oraz prowadzenie napraw i obsług sprzętu lotniczego;

organizację przechowywania sprzętu lotniczego oraz technicznych środków

materiałowych;

4) opracowywanie i wykonywanie

przedsięwzięć mających na celu utrzymanie

statków powietrznych w sprawności technicznej oraz zapewnienie wysokiej ich

niezawodności;

5) opracowywanie i realizowanie

przedsięwzięć profilaktycznych w jednostce;

6) opracowywanie i wykonywanie

przedsięwzięć mających na celu utrzymanie

stałej sprawności technicznej urządzeń pomiarowych stosowanych przy

obsłudze sprzętu lotniczego;

planowanie wykorzystania resursów oraz wykonania obsług bieżących,

okresowych oraz remont

ów sprzętu lotniczego;

8) planowanie i wykonywanie analiz w zakresie wykorzystania

statków

powietrznych, dysp

onowanie siłami i środkami SIL oraz prowadzenie ewidencji

stanu ilościowego i jakościowego sprzętu lotniczego;

planowanie i określanie potrzeb tśm i innych materiałów potrzebnych do

utrzymania d

ostępności sprzętu lotniczego;

10)

analizę stanu technicznego statków powietrznych, wykrywanie przyczyn wad

konstrukcyjnych, remontowych, obsługowych i użytkowych;

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 17 z 84

11) przekazywanie poprzez GIWL do produ

centów i zakładów remontowych,

jednostek badawczo-rozwojowy

ch wniosków dotyczących usunięcia wad

statków powietrznych;

12)

upowszechnianie doświadczeń z zakresu eksploatacji statków powietrznych;

13)

monitorowanie terminowości zleconych instytucjom zewnętrznym usług

dotyczących zabezpieczenia eksploatacji techniki lotniczej;

14) szkolenie

podległego personelu;

15) prowadzenie ewidencji personelu SIL w zakresie posiadanego przez nich

wyszkolenia;

16)

kontrolę i nadzór nad wykonaniem wyżej wymienionych zadań.

Rozdział 2.

GOTOWO

ŚĆ SPRZĘTU LOTNICZEGO

§ 4.

Resurs sprzętu lotniczego

1. Resurs

jest to ustalony zasób pracy określający zdolność sprzętu lotniczego do

utrzymania określonych właściwości eksploatacyjnych.

Ustala się następujące rodzaje resursów (okresów pracy, czasów użytkowania)

sprzętu lotniczego:

1) resurs techniczny jest to docelowy

zasób pracy sprzętu lotniczego;

resurs międzyremontowy jest to zasób pracy sprzętu lotniczego między

kolejnymi remontami, przeglądami struktury;

resurs międzyobsługowy jest to zasób pracy sprzętu lotniczego między

kolejnymi obsługami.

Resursy ustalane są dokumentami producenta lub biuletynami zatwierdzonymi

przez GIWL. O

kreślone są w godzinach, miesiącach, latach, liczbie cykli, liczbie

lądowań itp.

Sprzęt lotniczy, którego resurs nie jest określony w oddzielnych dokumentach

(np. metrykach) eksploatuje

się według stanu technicznego.

5. W

zależności od stanu technicznego sp, zezwala się na przedłużenie

kalendarzowego

resursu międzyremontowego do 10%, pod warunkiem

nieprzekroczenia ustalonego resursu technicznego oraz godzinowego resursu

międzyremontowego następujących elementów:

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 18 z 84

płatowca;

2) zesp

ołu napędowego,

łopat wirnika nośnego, śmigieł ogonowych, śmigieł samolotów;

agregatów i wyposażenia statku powietrznego.

Decyzję o przedłużeniu resursu, o którym mowa w ust. 5, podejmuje STL

jednostki w oparciu o proto

kół stanu technicznego, sporządzony przez komisję

oceniającą stan techniczny sprzętu lotniczego. Określa on również zakres

i poziom obsługi, według której komisja ocenia stan techniczny sprzętu

lotniczego.

Kopię zatwierdzonego protokołu należy przesłać do GIWL.

razie

konieczności

zwiększenia

resursu

poza

zakres

leżący

w kompetencjach STL jednostki,

decyzję o ewentualnym przedłużeniu resursu

i dalszej eksploatacji statku powietrznego podejmuje GIWL. W tym przypadku

STL jednostki występuje do GIWL przedstawiając dane inżynieryjno-lotnicze

statku powietrznego i proponowany zakres prac do wykonania. GIWL po

zapoznaniu się z dokumentacją określa zakres prac do wykonania i poziom

obsługi, według której komisja powołana rozkazem na szczeblu jednostki ocenia

tan techniczny. W oparciu o protokół techniczny sporządzony przez komisję

GIWL podejmuje decyzję o zwiększeniu resursu.

8. Sp

orządzone protokoły techniczne, określające stan techniczny sprzętu

lotniczego w zw

iązku ze zwiększeniem resursu są podstawą wpisu nowego

resursu. P

o zatwierdzeniu przechowuje się je wraz z dokumentacją pokładową do

czasu kasacji

sprzętu lotniczego.

Wszystkie zmiany resursu sprzętu lotniczego na bieżąco nanosić do SIWEsp.

10.

Zezwala się na skierowanie na remont (obsługę wyższego rzędu) sprawnych

silników wszystkich typów sp z pozostałością resursu międzyremontowego nie

większą niż 5 godzin.

11.

Zezwala się wycofać z eksploatacji sprawne silniki lotnicze z pozostałością

resursu technicznego nie większą niż 5 godzin.

12. STL jednostki zezwala na demo

ntaż sprawnych silników i agregatów w celu

przebudowy na inny płatowiec.

13.

Ewidencję zużycia resursu prowadzi się w oparciu o dane z pokładowych

rejestratorów czasu pracy płatowca, silnika, urządzeń i agregatów.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 19 z 84

W przypadku braku na statku powietrznym rejes

tratorów pokładowych zużycie

resursu ustala się na podstawie danych z książki chronometrażu lotów.

14. W przypadku

osiągania pełnej gotowości bojowej GIWL może zmienić

ograniczenia resursowe sp

rzętu lotniczego.

15.

W czasie działań bojowych zezwala się dokonywać doraźnych napraw (remontów

polowych) sp

rzętu bezpośrednio w rejonie zagrożenia

16.

Jeśli producent sprzętu lub GIWL nie określił metody zliczania resursu sp to

należy wliczać:

1) dla samolotu 100% czasu pracy w powietrzu;

dla śmigłowca 100% w powietrzu i 20% czasu pracy układu nośnego na ziemi;

dla silnika i śmigła 100% czasu pracy w powietrzu i 20% czasu pracy na ziemi;

dla płatowca i silnika środka bezpilotowego 100% czasu pracy w powietrzu

i na ziemi.

17.

Czas pracy urządzeń i agregatów wyposażenia, których resurs określony jest

w godzinach pracy, oblicza się według nalotu statku powietrznego.

§ 5.

Zdatność statku powietrznego do lotu

Zdatność do lotu oznacza wszelkie procesy zapewniające, że w dowolnej chwili

okresu eksploatacji statek powietrzny spełnia obowiązujące wymagania

techniczne i znajduje się w stanie zapewniającym bezpieczną eksploatację.

Eksploatacja wojskowych sp nie wymaga posiadania świadectwa zdatności do

lotu.

Świadectwo zdatności wojskowym sp wydaje GIWL na wniosek użytkownika

w przypadku potrzeby okazania go cywilnym organizacjom lotniczym z

ałącznik

nr 1.

Zdatność statku powietrznego oraz jego wyposażenia osiąga się przez:

wykonywanie obsług i przeglądów (bieżących, okresowych itd.);

usunięcie każdej usterki i uszkodzenia mającego wpływ na bezpieczne

użytkowanie, z uwzględnieniem wykazu wyposażenia minimalnego (MEL) jeśli

ma on zastosowanie dla danego typu statku powietrznego;

ABDR (ang. Air Battle Damage Repair).

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 20 z 84

wykonanie modyfikacji, remontów i napraw zgodnie z obowiązującą

dokumentacją eksploatacyjno-remontową;

4) wykonanie

zaleceń profilaktycznych;

eksploatację statku powietrznego bez przekraczania ustalonych warunków

technicznych.

Statek powietrzny może być zakwalifikowany do następujących stanów

eksploatacyjnych:

1) zdatny do lotu

bez ograniczeń jest to statek powietrzny w pełni

ukompletowany, posiadający zapas resursu, na którym można wykonywać loty

(misje) z możliwością wykorzystania wszystkich systemów i podsystemów

wyposażenia pokładowego po przygotowaniu przedstartowym;

2) zdatny do lotu z ograniczeniami jest to statek p

owietrzny, na którym wykryto

niesprawność (niesprawności) instalacji, systemu, podsystemu, agregatu,

która nie ma wpływu na wykonanie określonego lotu (misji) oraz nie wpływa

negatywnie na poziom bezpieczeństwa lotu (§ 5, ust. 4, pkt 2);

3) niezdatny do lotu to statek powietrzny

, który nie spełnia warunków

określonych w § 5, ust. 5, pkt 1 i 2.

6. Statek powietrzny (typ) wstrzymany

od lotów jest to statek niezdatny do lotów,

z powodu stwierdzenia lub podejrzenia

niesprawności instalacji, systemu,

podsystemu, agr

egatu, które mają wpływ na poziom bezpieczeństwa lotu.

Prawo wstrzymania poszczególnych typów sp od lotów przysługuje Dowódcy

RSZ i GIWL.

8. Prawo dopuszczenia typu

sp do ponownej eksploatacji przysługuje osobie

wstrzymującej.

§ 6.

Zezwolenie na loty w szcz

ególnych okolicznościach

W przypadku konieczności przebazowania na inne lotnisko statku powietrznego

niezdatnego do lotu,

dopuszcza się wykonanie lotu technicznego po uzyskaniu

pisemnej zgody GIWL.

2. GIWL wydaje zezwolenie na lot

, o którym mowa w ust. 1, na wniosek

użytkownika statku powietrznego. Wzór wniosku o wydanie zezwolenia określa
załącznik nr 2 do instrukcji.

Wzór zezwolenia określa załącznik nr 3 do instrukcji.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 21 z 84

§ 7.

Niezawodno

ść sprzętu lotniczego

1. N

iezawodność sprzętu lotniczego jest to zdolność do wykonywania nakazanych

funkcji w ustalonym czasie z jednoczesnym zachowaniem wymaganych

parametrów i charakterystyk lotno-technicznych.

2. N

iezawodność sprzętu lotniczego osiąga się przez:

1) przestrzeganie zasad eksploatacji i remontu;

2) systematyczne doskonalenie zasad eksploatacji i remontu;

wdrażanie środków profilaktycznych w oparciu o analizy uszkodzeń

i niesp

rawności zaistniałych podczas eksploatacji;

4) wprowadzenie modyfikacji technicznych.

3. N

iezawodność sprzętu lotniczego określa się czasem pracy przypadającym na

jedną niesprawność zaistniałą w locie i czasem pracy przypadającym na jedną

niesprawność zaistniałą na ziemi.

W celu otrzymania pełnych danych do opracowania przedsięwzięć podnoszących

niezawodność sprzętu, SIL systematycznie prowadzi:

1) ewiden

cję wszystkich niesprawności wykrytych podczas eksploatacji

i remontu sp;

analizę wskaźników niezawodności;

próby (badania) sp w jednostkach, zakładach remontowych i produkcyjnych;

4) badania stanu technicznego sp

rzętu lotniczego w różnych fazach jego pracy;

analizę efektywności modyfikacji sprzętu lotniczego.

Ewidencję niesprawności sprzętu lotniczego prowadzi się w jednostkach

(samodzielnych

pododdziałach), natomiast ZO sprawuje nadzór w tym zakresie.

Podstawowym

źródłem ewidencji i analizy niesprawności są:

1) SIWEsp;

książka (karta) obsługi sp;

książki pokładowe.

Analiza niezawodności sprzętu lotniczego stanowi ważny i stały obowiązek

kierowniczego personelu SIL.

Analizę niezawodności dzieli się na bieżącą i okresową.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 22 z 84

Analizę bieżącą prowadzi się w jednostkach w celu ustalenia przyczyn powstania

każdej wykrytej niesprawności przyrządu, agregatu lub instalacji sp

zastosowania

przedsięwzięć

profilaktycznych,

zapobiegających

ich

powstawaniu.

Analizę okresową prowadzi się w jednostkach i ZO w celu:

1) o

kreślenia

wskaźników

niezawodności

rzętu,

tendencji

zmian

i przyczyn, warunkujących te zmiany;

oceny zmiany parametrów, warunków pracy i obciążeń sprzętu lotniczego

w czasie eksploatacji;

oceny wyników pracy SIL jednostki, WZL i efektywności stosowanych

przedsięwzięć w zakresie zabezpieczenia niezawodności sp;

analizy czasochłonności przygotowania sprzętu do lotów, obsług okresowych

i usuwania niesp

rawności;

5) oceny dokumentacji eksploatacyjnej;

oceny efektywności kontroli stanu technicznego sprzętu lotniczego na

poszczególnych poziomach jego obsług technicznych;

oceny stanu ewidencji i bieżącej analizy niesprawności.

10.

Analiza bieżąca przyczyn niesprawności sprzętu lotniczego powinna obejmować:

zbadanie okoliczności powstania niesprawności i warunków pracy sprzętu

w oparciu o materiały obiektywnej kontroli lotu i wyjaśnienia pilota (załogi);

2) sp

rawdzenie prawidłowości eksploatacji i remontu;

selekcję i przestudiowanie materiałów statystycznych, dotyczących takich

samych niesp

rawności;

określenie charakteru niesprawności wg cech zewnętrznych i ocenę

możliwości jej wykrycia za pomocą urządzeń pomiarowych;

5) wykonanie

rawdzeń w celu ustalenia charakteru niesprawności

demontaż (w razie potrzeby) w celu określenia stanu węzłów

i elementów;

6) ustalenie przyczyn niesp

rawności i podjęcie przedsięwzięć, mających na celu

usuwanie i zapobieganie powstawaniu niesp

rawności.

11.

Analizę niesprawności sprzętu lotniczego prowadzi kierowniczy personel SIL pod

nadzorem STL jednostki.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 23 z 84

12.

Przedsięwzięcia profilaktyczne oraz związane z usuwaniem niesprawności

wykonuje

się

niezwłocznie.

Wyniki

analizy

niesprawności

wraz

z przedsięwzięciami STL jednostki przedkłada dowódcy jednostki i wyższym

przełożonym SIL.

13.

Przyczyny niesprawności pokładowych URE, które współpracują z naziemnymi

środkami radiotechnicznymi i łączności, wyjaśnia się wspólnie z osobami

odpowiedzialnymi za

działanie systemów naziemnych.

14. Do ustalania przyczyn

niesprawności wykorzystuje się przedstawicieli jednostek

badawczo-rozwojowych

, zakładów remontowych i produkcyjnych, jeżeli ustalenie

przyczyny siłami i środkami jednostki (ZO) jest niemożliwe. Decyzję

o wykorzystaniu tej możliwości podejmuje GIWL na wniosek STL jednostki.

15.

Informacje dotyczące przygotowania sprzętu i jego wysyłki do badań oraz

zakresu d

odatkowych danych i dokumentów określono w § 34.

16.

Jeżeli w jednostce nie zdołano ustalić przyczyny niesprawności, to sprzęt lotniczy

kieruje się do badań.

17.

W oparciu o wyniki analizy ustalonej przyczyny niesprawności sprzętu osoby

funkcyjne SIL powinny:

1) zap

oznać personel latający i SIL z charakterem i przyczyną niesprawności;

wykonać niezbędne prace zapobiegające powstawaniu niesprawności

z uwzględnieniem właściwości sprzętu lotniczego, warunków jego eksploatacji,

przechowywania i remontu.

18.

Okresową analizę przeprowadza się:

1) w jednostce

– co miesiąc;

w związku organizacyjnym – co kwartał.

W jednostce z wynikami analizy zapoznaje się personel SIL i w formie

rawozdania przesyła drogą służbową do szczebla nadrzędnego.

19.

Wyniki okresowej analizy niezawodności sprzętu lotniczego, opracowane na

szczeblu związku organizacyjnego przesyła się do GIWL.

20.

Zadania wynikające z okresowej analizy ZO przesyłają do podległych jednostek.

21.

W oparciu o analizę okresową SIL opracowuje i wdraża przedsięwzięcia

podnoszące niezawodność sprzętu lotniczego. Powinny one uwzględniać:

usunięcie nieprawidłowości w działalności personelu latającego i SIL;

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 24 z 84

doskonalenie metod, środków i form organizacji eksploatacji, konserwacji,

przechowywania i remontu sp

rzętu;

3) przedstawienie GIWL propozycji

uszczegółowienia zakresu i częstotliwości

obsług bieżących, okresowych i remontów oraz udoskonalenie technologii ich

wykonywania;

opracowanie wniosków dotyczących zmian resursu sprzętu;

5) przedstawienie GIWL propozycji

wymagań dla przemysłu w sprawie usunięcia

przyczyn powstawania niesprawności (uszkodzeń) sprzętu i podniesienia jego

niezawodności;

opracowanie propozycji do skorygowania norm zużycia i składu kompletów

części zamiennych i materiałów niezbędnych do eksploatacji i remontu.

22. Uszkodzenia s

przętu lotniczego dzielimy na:

1) defekty krytyczne

– wykluczające możliwość dalszego użytkowania sprzętu;

defekty ważne – wymagające niezwłocznego podjęcia działań przywracające

zdatność sprzętu lotniczego.

23.

Usterki sprzętu lotniczego dzielimy na:

1) defekty m

ało ważne – usunięcie usterki może być odłożone w czasie;

2) defekty nieistotne

– usterka nie ma wpływu na pracę systemu.

Rozdział 3.

OBSŁUGIWANIE SPRZĘTU LOTNICZEGO

§ 8.

Zasady bezpieczeństwa podczas pracy na sprzęcie lotniczym

1. Zasady

przepisy

bezpiecz

eństwa dotyczące eksploatacji, remontu

i przechowywania sp

rzętu lotniczego mają na celu zapewnienie bezpiecznych

warunków pracy i zapobieganie chorobom zawodowym.

Podczas obsługi sprzętu lotniczego należy ściśle przestrzegać „Instrukcji

ochronie

przec

iwpożarowej w resorcie obrony narodowej”, zasad

bezpieczeństwa, zawartych w dokumentacji eksploatacyjnej danego typu sprzętu

lotniczego,

wydawnictwach dotyczących zasad bezpieczeństwa podczas obsługi

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 25 z 84

rzętu lotniczego oraz szczegółowych wytycznych wydanych przez dowódcę

jednostki wojskowej w tym zakresie.

Odpowiedzialność za organizację pracy i przestrzeganie zasad bezpieczeństwa

ponoszą dowódcy (kierownicy, szefowie), którym podlega personel obsługujący

i remontujący sprzęt lotniczy.

4. W razie potrzeby osoba wymieniona w ust. 3

uściśla bądź rozszerza przepisy

bezpieczeństwa,

uwzględniając

warunki

lokalne

oraz

ecyfikę

eksploatowanego, remontowego lub przechowywanego sp

rzętu lotniczego.

Uzupełnienia te nie mogą być sprzeczne z obowiązującymi przepisami.

5. Do

obsługi sprzętu lotniczego mogą być dopuszczone osoby znające przepisy

bezpieczeństwa podczas pracy przy tym sprzęcie, według zasad określonych

w innych dokumentach.

Znajomość przepisów bezpieczeństwa egzekwowana jest w formie egzaminów

odnotowana

iennikach szkoleniowych w rozdziale „zasady

bezpieczeństwa”. Kolejne sprawdziany ze znajomości tych przepisów

przeprowadza

się nie rzadziej niż raz w roku dla całego stanu osobowego oraz

każdorazowo dla nowo przybyłego personelu przed dopuszczeniem do

bezp

ośredniej obsługi sprzętu lotniczego.

Personel kierowniczy SIL powinien dawać osobisty przykład w przestrzeganiu

przepisów bezpieczeństwa i konsekwentnie wymagać ich przestrzegania przez

podległy personel, reagując na najmniejsze nawet przejawy naruszenia tych

przepisów.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 26 z 84

§ 9.

Zasady wyznaczania sp

ecjalistów SIL oraz przydzielanie sprzętu lotniczego do

obsługi

1. Do pracy na sp

rzęcie lotniczym może być dopuszczony wyłącznie personel SIL,

który ukończył odpowiednie szkolenie specjalistyczne, uprawniające do

obsługiwania określonego typu sprzętu lotniczego w odpowiedniej specjalności

inżynieryjno-lotniczej.

Oficerowie personelu SIL muszą posiadać wykształcenie wyższe techniczne

o standardzie

kształcenia na kierunkach lotnictwo i kosmonautyka lub na

kierunka

ch zbliżonych do tego standardu.

Dopuszczalne jest wykonywanie prostych czynności na sprzęcie lotniczym przez

nieprzeszkolony personel pod nadzorem personelu dopuszczonego do obsługi

wyżej wymienionego sprzętu.

Szczegółowe zasady szkolenia, dopuszczania do pracy na sprzęcie lotniczym,

wstrzymywania uprawnień do obsługi sprzętu lotniczego oraz kontroli wiedzy

ecjalistów w grupie osobowej inżynieryjno-lotniczej i pracowników wojska

zatrudnionych na stanowiskach związanych z eksploatacją statków powietrznych

(sp

rzętu lotniczego) określa oddzielna instrukcja

5. Sp

ecjaliści wyznaczeni do użytkowania i obsługi urządzeń takich jak: pojazdy

samochodowe

, wózki widłowe, suwnice, uniwersalne elektryczne źródła zasilania

rężarki oraz spawacze, obsługa wytwornic gazów sprężonych

i butli wysokociśnieniowych muszą posiadać uprawnienia wymagane odrębnymi

przepisami.

6. Statek powietrzny,

sprzęt etatowy do obsługi przydziela się personelowi SIL

rozkazem dziennym dowódcy jednostki.

Technik (równorzędny), któremu przydzielono statek powietrzny, odpowiada za

jego stan techniczny i właściwą obsługę w zakresie swoich obowiązków

funkcyjnych i

ustaleń niniejszej instrukcji.

„

Zasady szkolenia oraz dopuszczania do pracy na sprzęcie lotniczym specjalistów służby
inżynieryjno – lotniczej lotnictwa SZ RP”.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 28 z 84

§ 10.

Organizacja obsług

Podstawą organizacji oraz zasad obsługiwania sprzętu lotniczego są:

1) instrukcja SIL;

2) dokumentacja eksploatacyjna, planistyczna, ewidencyjna i sprawozdawcza;

rozkazy, zarządzenia i wytyczne przełożonych.

2. Do efektywnego

kierowania SIL, kontroli działania i współdziałania wszystkich jej

ogniw z pododdziałem zaopatrzenia w czasie pracy na sprzęcie lotniczym, STL

jednostki

angażuje kierowniczy personel SIL.

3. STL jednostki

stawia zadania dotyczące zakresu, kolejności i sposobu wykonania

obsług i wykorzystania środków obsługi naziemnej.

Dzień pracy na sprzęcie lotniczym we wszystkich pododdziałach należy

rozpoczynać od postawienia zadania, w którym należy ustalić:

kolejność wykonania obsług w eskadrach i na poszczególnych sp;

kolejność kontroli stanu technicznego sprzętu lotniczego;

organizację współdziałania personelu SIL przy jednoczesnym wykonywaniu

prac przez różnych specjalistów lub grupy obsługi;

4) sp

osób treningu (szkolenia) specjalistów w zakresie najbardziej złożonych

elementów przygotowania sp;

instruktaż w zakresie bhp podczas pracy oraz działania personelu

w przypadkach szczególnych.

5. Kierowniczy personel

SIL ocenia organizację pracy, analizuje przyczyny

niedociągnięć, zbiera dane o przyczynach niesprawności sprzętu lotniczego oraz

przygotowuje materiały do omówienia.

Omówienie wyników pracy personelu SIL, przyczyn niesprawności (uszkodzeń)

oraz niedociągnięć podczas obsługi sp, jak również wydawanie zaleceń

odbywa się na odprawach (zbiórkach).

Odprawy (zbiórki) przeprowadzają dowódcy kluczy (grup), kierownicy działów

pod koniec każdego dnia pracy, a pozostały kierowniczy personel SIL do

szczebla STL jednostki -

nie rzadziej niż raz w tygodniu.

8. STL jednostki przeprowadza

odprawy z personelem SIL według potrzeb, ale nie

rzadziej niż raz w miesiącu.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 29 z 84

9. Wnioski i propozy

cje z odpraw przeprowadzający meldują swoim przełożonym.

10.

Podczas wdrażania do eksploatacji nowego sprzętu lotniczego pierwsze obsługi

każdego rodzaju wykonuje się pod bezpośrednim nadzorem kierowniczego

personelu SIL, który został przeszkolony na nowy typ sprzętu lotniczego.

11. STL

ZO (równorzędny) nadzoruje organizację procesu obsługowego

w podległych jednostkach. Podejmuje działania nakierowane na usprawnienie

systemu wykonywania

obsług technicznych i doprowadzenie do zdatności do lotu

niesprawnych statków powietrznych.

12. Personel SIL wykonuje p

race obsługowe w systemie obsług bieżących,

okresowych i specjalnych.

13.

Podział prac obsługowych sprzętu lotniczego w jednostce ustala STL jednostki,

uwzględniając kwalifikacje personelu SIL, warunki bazowania, specyfikę zadań itp.

§ 11.

ólne zasady wykonywania obsług

Obsługi techniczne oraz kontrolę stanu technicznego wykonuje się w celu:

zapewnienia wysokiej niezawodności sprzętu lotniczego w powietrzu;

określenia stanu technicznego;

3) doprowadzenia do stanu zgodnego z warunkami technicznymi;

4) niedopuszczenia do lotu niezdatnego

lub niewłaściwie przygotowanego sp.

Szczegółowy zakres, okresy i technologię wykonywania wszystkich rodzajów

obsług określa dokumentacja eksploatacyjna danego typu sp (w tym bsp) oraz

rozkazy

, zarządzenia i wytyczne przełożonych.

Czas wykonywania wszystkich rodzajów obsług określa się na podstawie

ustalonych norm czasowych,

uwzględniających wykonanie wszystkich rodzajów

obsług w pełnym zakresie, z zachowaniem warunków technicznych

obowiązujących procesów technologicznych.

Porządek dnia jednostki musi gwarantować wykonanie planowanych prac

obsługowych sprzętu lotniczego.

5. STL jednostki

(równorzędny) uwzględniając warunki bazowania, kwalifikacje

personelu SIL, posiadane środki obsługi, może wnioskować do GIWL

o zmianę norm czasowych.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 30 z 84

6. Bez zgody GIWL

zabrania się:

zmieniać konstrukcję sp;

zmniejszania zakresu obsług lub wydłużania okresu między obsługami

ustalonych w dokumentach normatywnych;

zmieniać schematy ideowe i montażowe układów;

zakładać agregaty i urządzenia nieprzewidziane w dokumentacji technicznej;

stosować materiały (paliwa, ciecze, gazy itp.) nieprzewidziane w dokumentacji

technicznej danego typu sp.

Zakres obsług wykonywanych na sp przydzielany poszczególnym specjalistom

na d

any dzień (zmianę) powinien stanowić technologicznie zamknięty cykl

czynności oraz zapewniać możliwość wykonania rozpoczętej pracy od początku

do końca przez tych samych specjalistów. Dowódca (technik) klucza, kierownik

działu specjalistycznego (równorzędny) może zlecić wykonanie niedokończonej

pracy innemu uprawnionemu sp

ecjaliście tylko w szczególnych przypadkach, po

uprzednim sp

rawdzeniu osobiście stopnia zaawansowania niedokończonej pracy,

poinstruowaniu nowego wykonawcy o sposobie jej kontynuowania i z

akończenia.

Za jakość i terminowość wykonania obsług (czynności) na statku powietrznym

i sp

rzęcie lotniczym, odpowiada bezpośredni wykonawca.

9. W

szystkie obsługi i prace remontowe wykonywane na sp odnotowuje się

w dokumentacji ewidencyjnej sp

rzętu lotniczego oraz potwierdza podpisem.

10.

Jakość obsług wykonywanych na sprzęcie lotniczym bezpośrednio nadzorują

dowódcy (technicy) kluczy i kierownicy działów (równorzędni).

11.

Każdy specjalista, który w czasie wykonywania obsługi wykrył niesprawność

(uszkodzenie) sp

, zobowiązany jest wpisać to do książki (karty) obsługi sp

zameldować o tym bezpośredniemu przełożonemu. Po przeprowadzeniu pełnej

analizy niesp

rawności, ustaleniu jednoznacznej przyczyny oraz sposobu

usprawniania sp, uprawniony do wprowadzania danych personel SIL wpisuje

adnotację do ewidencji niesprawności w SIWEsp. Personel SIL zobowiązany jest

również do odnotowania w książce (karcie) obsługi oraz SIWEsp wszystkich

czynności związanych z usunięciem niesprawności wraz z podaniem numerów

wybudowanych i nowo

zabudowanych agregatów (jeśli takie występują).

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 31 z 84

12. Usprawnienie statku powietrznego potwierdza personel SIL podpisem

w książce (karcie) obsługi po wykonaniu wszystkich czynności kontrolno

-sp

rawdzających oraz odnotowuje w dokumentacji pokładowej statku

powietrznego oraz SIWEsp. W przypadku niesp

rawności urządzenia, agregatu

lub elementu, po ich usprawnieniu sp

rawdzeniu podlega cała instalacja, układ lub

system, w którym dane urządzenie, agregat, element pracuje o ile dokumentacja

sp nie przewiduje inaczej.

13. Wszystkie prace na statku powietrznym

wykonuje się tylko za zezwoleniem

i w obecności technika, któremu przydzielono sp rozkazem dowódcy jednostki.

O rozpoczęciu i zakończeniu prac, a także o wykryciu i usunięciu uszkodzenia

(niesp

rawności) wszyscy specjaliści powiadamiają technika sp.

14. W razie wykrycia niesp

rawności podczas wykonywania obsług technicznych sp,

decyzję o kontynuowaniu danej obsługi podejmuje kierowniczy personel SIL.

15.

STL jednostki występuje do jednostki zabezpieczającej (pododdziału

zabezpieczającego) o dostarczenie w odpowiednim czasie i do wskazanego

miejsca

sprawnych technicznie środków zabezpieczających obsługę sp, w tym

lotniczych środków bojowych.

16.

Wydawane do napełniania sp paliwa, oleje, ciecze specjalne i gazy muszą

odpowiada

ć warunkom technicznym, określonymi normami państwowymi lub

branżowymi. Zdatność i gotowość stosowania paliwa, olejów, cieczy specjalnych

i gazów osoby funkcyjne jednostek zabezpieczenia potwierdzają w orzeczeniach

(metrykach) jakości lub książkach pracy dystrybutora (urządzenia).

17.

Zezwolenie na napełnianie instalacji paliwem, olejem, cieczami specjalnymi

i gazami oraz dopuszczenie dystrybutorów ww. środków do obsługi sp,

po przeprowadzeniu kontroli jakości i sprawności, wydają osoby funkcyjne, które

zos

tały przeszkolone i wyznaczone do wykonania tej czynności rozkazem

dziennym dowódcy jednostki.

18.

Zezwolenie na przyłączenie naziemnych źródeł energii elektrycznej do sp

po skontrolowaniu ich sp

rawności wydaje kierownik sekcji elektrogazowej

(równorzędny), a następnie dowódca (technik) klucza osprzętu (równorzędny).

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 32 z 84

19.

Osoby funkcyjne SIL odnotowują w orzeczeniach (metrykach) lub książkach

pracy dopuszczenie do stosowania przy obsłudze sp ww. środków, wpisując

adnotację "NAPEŁNIAĆ (UŻYWAĆ) ZEZWALAM", data, godzina, podpis.

20.

W przypadku stwierdzenia uszkodzenia naziemnych środków obsługi,

niewypełnionej dokumentacji lub złej jakości produktów, wycofuje się je

użycia i wpisuje się odpowiednią adnotację w dokumentach sprawdzanych

środków. Osoby, które wycofały środki z użycia, meldują o tym swoim

przełożonym.

21. Personel

napełniający sp paliwem, olejami, cieczami i gazami specjalnymi

rawdzają aktualność ich dopuszczenia do użycia, odpowiadają za ilość

zużytych środków do napełnienia instalacji sp oraz za prawidłowe zamknięcie

gardzieli wlewowych instalacji sp

. Przed rozpoczęciem napełniania sprawdzają,

czy w odpowiednich dokumentach dystrybutorów (środków) są adnotacje osób

funkcyjnych zezwalające na napełnianie.

22. Technicy sp

(równorzędni) są również zobowiązani sprawdzać wg orzeczeń

laboratoryjnych, czy typ paliwa, oleju, cieczy i gazu odpowiada typowi podanemu

w instrukcji eksploatacji danego sp oraz jest zgodny z zastosowanym na sp.

Uwaga

. Pokładowe instalacje tlenowe, niezależnie od przeznaczenia, napełnia

się tlenem medycznym.

23.

Aby zmniejszyć szkodliwe działanie warunków atmosferycznych (słońce, deszcz

itp.), na lakierową warstwę ochronną, na oszklenie kabiny i pneumatyki sp

zakłada się pokrowce (na oszklenie pokrowiec z podpinką zapobiegającą

zarysowaniom np.

flanelową).

24.

Pokrowce używane do zakrywania sp muszą być czyste, całe i suche, nie

powinny tw

orzyć zwisów i szczelin umożliwiających przedostawanie się wody na

pokrycie sp.

Przed zakryciem pokrowcem z płatowca należy usunąć brud, kurz

i wodę.

25. W celu za

bezpieczenia powłok lakierowych przed uszkodzeniami mechanicznymi

należy bezwzględnie używać trapów, chodzić po pokryciu sp wyłącznie

w miejscach dozwolonych w obuwiu

z miękką podeszwą. Do pracy używać

drabinek z oparciem zabezpieczonym

materiałem niepowodującym uszkodzeń

sp. P

rzy zdejmowaniu pokrowców należy je zwijać po pokryciu a nie ściągać.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 33 z 84

26.

Płaszczyzny obsługi sp należy utrzymywać w stanie zapobiegającym

uszkodzeniom przez ciała obce tj.:

1) czyste;

odśnieżone i odlodzone;

3) trawa wykoszona i zebrana.

27. W

przypadku oblodzenia pokrowców lub powierzchni sp nie wolno usuwać lodu

osobem mechanicznym. Do usunięcia lodu należy wykorzystywać

specjalistyczne urządzenia (w przypadku użycia podgrzewaczy lotniskowych

temperatura gorącego powietrza, jeżeli nie jest określona w dokumentacji

eksploatacyjnej sp, nie powinna

przekraczać 70

C). Po

odtajaniu i oddzieleniu się

od pokrycia lód należy natychmiast usunąć za pomocą miękkiej szczotki lub

szmaty, nie czekając na całkowite stopnienie, a następnie osuszyć powierzchnię

ciepłym powietrzem.

28.

Przed wejściem do kabiny należy dokładnie oczyścić obuwie z kurzu, piasku,

błota i śniegu.

29.

Zwracać uwagę na stan filtrów paliwa i gardzieli wlewowych zbiorników paliwa.

Zachować wszelkie środki ostrożności, aby uchronić zbiorniki przed dostaniem

się do nich wody, śniegu itp.

30.

Przed uzupełnieniem instalacji pneumatycznej należy upewnić się, że w butli

lotniskowej nie ma wody.

31.

Agregaty (bloki, elementy) pobrane z magazynów (składnic) należy przed

zamontowaniem na sp

przejrzeć i sprawdzić na stanowisku kontrolnym.

W przypadku

braku stanowiska sprawdzenie należy wykonać na sprawnym

(usprawnianym) sp. Niezamontowane agregat

y należy zakonserwować i zdać do

magazynu ZLT.

32.

Agregaty, przyrządy i elementy zdemontowane ze statku powietrznego

umieszcza się w pomieszczeniach na regałach lub w szafach wraz

z przywieszkami, na których wpisuje się numer sp, z którego zostały zdjęte.

Zdemontowane drobne elementy (śruby, sworznie, nakrętki itp.) wkłada się do

ecjalnych skrzynek (toreb, sortowników), na których oznacza się ich

przynależność do wyposażenia sp i jego numer. Z a b r a n i a się

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 34 z 84

przechowywania razem sprawnych i niesp

rawnych agregatów, części

wymiennych.

33. Niesp

rawne agregaty, przyrządy i elementy zdemontowane ze statku

powietrznego należy niezwłocznie zdać do magazynu ZLT po uprzednim

zakonserwowaniu, wypełnieniu dokumentacji ewidencyjnej i protokołu

określającego stan techniczny.

34. Z

a b r a n i a s i ę kładzenia elementów, zespołów, agregatów, narzędzi i innych

przedmiotów na płatowcu i silniku. Po zakończeniu pracy na sp sprawdza się, czy

w kabinie, dyfuzorach, wnękach itp. nie pozostały żadne przedmioty.

35.

Podczas demontażu/montażu agregatów należy stosować środki zapobiegające

wpadaniu narzędzi i drobnych elementów (śrub, nakrętek, nitów itp.) oraz

przedostawaniu się cieczy, wody, śniegu do wnętrza sp, takie jak: siatki,

pokrowce, linki, zaślepki, łapacze itp.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 35 z 84

§ 12.

Obsługi bieżące, okresowe, specjalne

Obsługi wykonuje się w celu przygotowania sprzętu lotniczego do lotów,

zapewnienia n

iezawodności działania tego sprzętu w czasie lotów oraz

utrzymania go w sp

rawności technicznej.

2. O

bsługę personel SIL wszystkich specjalności wykonuje w tym samym terminie

zgodnie z

decyzją przełożonego (STL jednostki, dowódcy eskadry).

3. Usuwanie niesprawn

ości wykrytych w czasie obsług wykonuje personel SIL

wskazany przez STL jednostki.

Obsługi okresowe wykonuje się w celu określenia stanu technicznego sp

i przywrócenia jego charakterystyk technicznych, odtworzenia zasobów

niezawodności odpowiednio do wymagań zawartych w obowiązującej

dokumentacji technicznej.

Obsługi okresowe sprzętu lotniczego wykonuje wyznaczony personel

w hangarach lub na sp

ecjalnie przygotowanych płaszczyznach postoju,

odpowiednio oprzyrządowanych dla danego typu sp.

6. Karty technolog

iczne i metodyki poszczególnych specjalności dla danego rodzaju

obsługi okresowej określają: kolejność wykonywania czynności, warunki

techniczne i parametry, narzędzia i aparaturę kontrolno-pomiarową, normy

czasowe na wykonanie oraz parametry techniczne po

dlegające kontroli.

Obsługi okresowe płatowca, zespołu napędowego, uzbrojenia i wyposażenia sp

wykonuje się w tym samym terminie po osiągnięciu określonego nalotu lub

okresu eksploatacji, o ile dokumentacja techniczna nie stanowi inaczej.

8. Roczny plan obs

ług okresowych i wymiany silników opracowuje STL jednostki

biorąc pod uwagę:

roczną zdolność produkcyjną pododdziału;

2) zapas resursu sp i silnika;

3) planowany roczny nalot.

Dowódca eskadry technicznej (równorzędny) opracowuje miesięczne plany

pracy, w których uwzględnia pracochłonność w zakresie:

obsług okresowych (według typów sp);

remontów sprzętu lotniczego;

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 36 z 84

remontu i obsług okresowych naziemnych środków obsługi (narzędzia,

urządzenia pomiarowe, pojazdy specjalne itp.);

4) szkolenia;

służb, itp.

Miesi

ęczne plany pracy zatwierdza STL jednostki.

10. Za terminowe kierowanie sp na wykonanie

obsług okresowych i remontów

odpowiada STL jednostki.

11.

Przed skierowaniem sprzętu lotniczego na obsługi okresowe należy

wyspecyfikować dodatkowe prace do wykonania, nie wchodzące w zakres

obsługi i przesłać z wyprzedzeniem do wykonawcy obsług.

12. Niesp

rawności i usterki wykryte podczas przyjęcia/przekazania wpisuje się do

książki (karty) obsługi sp oraz SIWEsp. O stwierdzonych niesprawnościach oraz

planowanym terminie zakończenia prac wykonawca informuje STL jednostki.

13. W trakcie wykonywania

obsług okresowych na sp usuwa się niesprawności

wykryte podczas przeglądu wykonywanego przed rozpoczęciem obsług

okresowych i zgłoszone przez personel zdający, sprawdza wykonanie prac

naka

zanych obowiązującymi biuletynami technicznymi oraz wykonuje prace

przewidziane w biuletynach wpływających na bieżąco.

14. W przypadku stwierdzenia niewykonania prac nakazanych w biuletynach

technicznych,

wykonawca obsługi okresowej informuje STL jednostki, który

podejmuje decyzję o potrzebie ich wykonania.

15. Wraz ze sp do

wykonawcy obsługi okresowej przekazuje się jego dokumentację

oraz wykaz agregatów, bloków i elementów podlegających wymianie z powodu

wypracowania resursu. Oprócz tego przekazuje się wyposażenie dodatkowe

należące do sp (zbiorniki, belki, wyrzutnie, lotnicze aparaty fotograficzne,

zasobniki itp.).

16.

Przedstawiciel użytkownika w czasie wykonywania obsług okresowych,

specjalnych i napraw na jego sp

poza macierzystą jednostką, przebywa

u wykonawcy.

Przedstawiciel użytkownika monitoruje ciągłość wykonywanych

obsług oraz potwierdza konieczność wykonania prac dodatkowych.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 37 z 84

17.

Dopuszcza się przydzielenie przedstawicielowi użytkownika więcej niż jednego

sp podczas realizacji

obsług okresowych, specjalnych i napraw u wykonawcy

poza

macierzystą jednostką.

18. W et (wl) prowadzi

się ewidencję:

1) wykonanych prac na sp;

2) uszkodze

ń, niesprawności i usterek wykrytych na sp podczas przyjęcia,

wykonywania obsług i w czasie przekazywania go po pracach;

wartości parametrów technicznych, wymaganych dokumentacją eksploatacyjną sp.

19. Kierowniczy personel SIL

odpowiada za jakość i terminową realizację zleconych

prac

i dokonywanych wpisów.

20.

Za datę zakończenia obsług okresowych, tę samą dla wszystkich specjalności,

należy przyjąć dzień wykonania przeglądów po obsłudze okresowej sp.

21.

Lot próbny kontrolny sp po wykonaniu obsługi, po której wymagany jest lot

próbny, organizuje lub zabezpiecza pododdział (zakład, centrum serwisowe, itp.),

który ją wykonał.

22.

Dowódca (kierownik) et (wl) raz na kwartał przeprowadza analizę jakości

wykonywanych obsług okresowych. Wyniki i wnioski z analizy przekazuje

przełożonemu oraz wdraża w bieżącej działalności.

§ 13.

OBSŁUGI KONSERWACYJNE

Celem konserwacji jest zabezpieczenie sprzętu lotniczego czasowo wyłączonego

z eksploatacji.

2. Konserwacji podlega sp

rzęt lotniczy:

stanowiący nadwyżki w stosunku do liczby etatowej;

2) czasowo niesp

rawny ze względu na brak agregatu, zespołu;

czasowo niewykorzystywany w bieżącej eksploatacji.

Zakonserwowany sprzęt lotniczy, stanowiący nadwyżkę oraz czasowo

niewykorzystywany w bieżącej eksploatacji, o ile instrukcje obsługi danego

sprzętu nie przewidują inaczej, musi być kompletny i sprawny technicznie.

Ustala się następujące rodzaje konserwacji:

krótkoterminowe - do jednego roku;

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 38 z 84

długoterminowe - powyżej jednego roku.

5. Konserwacja

sprzętu lotniczego obejmuje:

1) przygotowanie do konserwacji -

przegląd sprzętu (dla sp w zakresie

przewidzianym w instrukcji

obsługi danego statku);

wykonanie obsług konserwacyjnych w okresach i zakresie określonym

w instrukcji

obsługi danego sprzętu lotniczego;

3) rozkonserwowanie

i przygotowanie do użycia.

6. Skierowanie sp

rzętu lotniczego do konserwacji podane musi być w rozkazie

owódcy jednostki.

W rozkazie podaje się:

1) rodzaj (typ) sp

rzętu;

liczbę i numery sprzętu;

3) rodzaj konserwacji (z podaniem czasookresu);

przyczynę konserwacji;

5) miejsce przechowywania;

6) sp

osób ochrony zakonserwowanego sprzętu;

skład grupy konserwacyjnej odpowiedzialnej za wykonanie obsług sprzętu

w czasie jego przechowywania.

7. D

owódca grupy konserwacyjnej sporządza plan-wykres obsług konserwacyjnych

sprzętu lotniczego.

8. Zakonserwowany s

przęt lotniczy powinien być przechowywany w miejscach

wyznaczonych przez STL jednostki

(równorzędny).

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 39 z 84

§ 14.

Przeglądy profilaktyczne

Przeglądy profilaktyczne wykonuje się w celu dokładnego sprawdzenia stanu

technicznego poszczególnych agregatów, urządzeń, mechanizmów, instalacji lub

elementów konstrukcji sprzętu lotniczego.

Zakres, kolejność i termin wykonania przeglądów profilaktycznych określają:

GIWL,

STL związku organizacyjnego, STL jednostki (równorzędny).

Osoby zarządzające przegląd profilaktyczny zobowiązane są do podania

przyczyny,

celu przeglądu oraz technologii jego wykonania.

3. STL jednostki

(równorzędny), lub inna wyznaczona przez niego osoba prowadzi

instruktaż oraz pokaz praktyczny dla personelu SIL.

Wykonanie przeglądu profilaktycznego odnotowuje się w dokumentacji

ewidencyjnej sp

, wpisując podstawę wykonania oraz wyniki przeglądu.

5. P

o wykonaniu przeglądu na wszystkich sp STL jednostki składa meldunek

przełożonemu zarządzającemu przegląd o jego wynikach.

§ 15.

Przeglądy kontrolne

Przegląd kontrolny ma na celu określenie stanu technicznego sprzętu lotniczego.

Realizuje się go we wszystkich specjalnościach w tym samym dniu.

W trakcie przeglądu kontrolnego sprawdza się wiedzę techniczną personelu

obsługującego.

Rozróżnia się następujące zakresy przeglądów kontrolnych:

kontrola stanu technicznego obejmująca przegląd sprzętu lotniczego

w zakresie

obsługi bieżącej (lub w zakresie ustalonym przez STL jednostki),

wyposażenia dodatkowego, sprawdzenie dokumentacji;

kontrola działania sprzętu lotniczego lub jego urządzeń;

3) kontrola stanu technicznego

sprzętu lotniczego w zakresie ustalonym przez

kontrolującego (przegląd inspektorski).

Normy przeglądów kontrolnych sprzętu lotniczego przeprowadzanych przez

wszystkie szczeble organizacyjne SIL

określa załącznik nr 4 niniejszej instrukcji.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 40 z 84

5. Wyznaczony sp

rzęt lotniczy do przeglądu kontrolnego wraz z jego dokumentacją

ewidencyjną, wyposażeniem dodatkowym i narzędziami przedstawia dowódca

klucza (technik)

. Przegląd kontrolny sprzętu przeprowadza się w obecności

personelu bezpośredniej obsługi oraz wytypowanego kierowniczego personelu

SIL

, jeżeli przegląd prowadzony jest przez związki organizacyjne i inne instytucje

nadrzędne.

6. Sp

rzęt ocenia się porównując zgodność sprawdzanych parametrów z WT

zawartymi w dokumentacji eksp

loatacyjnej. Do tego celu należy wykorzystać

narzędzia, aparaturę kontrolno-pomiarową i diagnostyczną, przewidzianą dla

danego sp

rzętu lotniczego.

7. Statki powietrzne zdatne do lotu z ograniczeniami

ocenia się w pełnym zakresie

z uwzględnieniem zapisów zawartych w ich dokumentacji.

Nie ocenia się sprzętu lotniczego niesprawnego, zakonserwowanego,

oczekującego na remont lub objętego remontem, w toku obsług okresowych,

reklamacji

, zgłoszonego do skreślenia z ewidencji oraz sp niezdatnych do lotu -

jeżeli zostały sporządzone odpowiednie dokumenty potwierdzające te fakty.

Stwierdzone w czasie przeglądu kontrolnego niesprawności i usterki osoba,

wykonująca przegląd wpisuje do dokumentacji ewidencyjnej sprzętu lotniczego.

Usunięcie niesprawności i usterek oraz kontrolę ich usunięcia osoby

odpowiedzialne potwierdzają swoimi podpisami w książce obsługi sp.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 41 z 84

§ 16.

Dni Techniczne

1. Dni

Techniczne organizuje się raz w miesiącu, w kolejnych dniach roboczych,

z wyjątkiem miesięcy, w których wykonywane jest obsługiwanie roczne.

2. W

Dniach Technicznych wykonuje się przeglądy i prace związane z renowacją

i konserwacją sprzętu lotniczego, przeglądy profilaktyczne statków powietrznych,

przeglądy kompletów lśb oraz naziemnych środków obsługi i remontu.

zależności

potrzeb

organizuje

się

praktyczne

szkolenie

i treningi personelu latającego i SIL z zagadnień dotyczących eksploatacji sp.

W Dniach Technicznych nie wykonuje się przedsięwzięć nie związanych

z obsługą techniczną sprzętu.

4. STL jednostki na podstawie analizy stanu techni

cznego i niezawodności sprzętu

lotniczego opracowu

je „Wykaz stałych czynności na Dni Techniczne

wykonywanych na statkach powietrznych i sp

rzęcie pomocniczym w danym

roku".

5. STL jednostki sp

orządza wykaz prac dodatkowych na Dni Techniczne na dany

miesiąc, wynikających z wytycznych przełożonych, analizy stanu technicznego

statków powietrznych i niesprawności zaistniałych w okresie od poprzednich Dni

Technicznych.

W przypadku braku kart technologicznych dotyczących prac ujętych w wyżej

wymienionych wykazach, STL jednostki

przed rozpoczęciem prac na sprzęcie

opracowuje

metodyki wykonania poszczególnych czynności.

7. Na s

tatkach powietrznych będących na obsługach okresowych (specjalnych) nie

wykonuje

się przedsięwzięć związanych z Dniami Technicznymi z wyjątkiem

nakazanych profilaktyk.

8. W

ykazy stałych i dodatkowych czynności realizowanych na sp w trakcie Dni

Technicznych z

amieszcza się w książkach (kartach) obsługi sp i innego sprzętu.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 42 z 84

§ 17.

Loty próbne statków powietrznych

„Instrukcja organizacji lotów próbnych w lotnictwie Sił Zbrojnych RP” reguluje

zasady organizacji lotów próbnych w lotnictwie Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej

Polskiej.

Przypadki wykonywania lotów próbnych określa dokumentacja eksploatacyjna sp.

W przypadku konieczności sprawdzenia sp w locie w zakresie nie określonym w

dokumentacji eksploatacyjnej jego program (metodykę) określa STL jednostki.

Rozdział 4.

WYMAGANIA DODATKOWE STAWIANE

SŁUŻBIE

INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

§ 18.

Organizacja pracy służby inżynieryjno-lotniczej podczas przebazowania

Służba inżynieryjno-lotnicza utrzymuje gotowość swoich sił i środków do

przebazowania.

2. Przed przebazowaniem sp pow

inno się przeprowadzić rekonesans lotniska

(DOL). Do składu grupy rekonesansowej kieruje się przedstawiciela SIL.

3. W czasie rekonesansu lotniska (DOL) przedstawiciel SIL ocenia:

1) stan nawierzchni lotniskowych;

2) rejony rozmieszczenia

sił i środków SIL;

możliwości wykorzystania istniejącej infrastruktury dla potrzeb SIL;

miejsca wyładunku sprzętu.

4. W celu utrzymania

zdolności personelu SIL do przebazowania sprzętu lotniczego

wykonuje

się następujące przedsięwzięcia:

prowadzi treningi personelu latającego i SIL w zakresie odtwarzania gotowości

i zmiany wariantów uzbrojenia sp ograniczonymi siłami i środkami w warunkach

rozśrodkowania sprzętu lotniczego w trakcie dni GB;

prowadzi ćwiczenia taktyczno-logistyczne i taktyczno-specjalne;

określa potrzeby środków transportowych;

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 43 z 84

opracowuje wykazy sprzętu lotniczego i technicznych środków materiałowych

z określeniem ciężaru i gabarytów oraz ustala kolejność pakowania

i załadunku;

przygotowuje do przebazowania komplety części zapasowych, remontowych,

urządzenia pomiarowe, narzędzia i inne wyposażenie techniczne (palety,

kontenery).

5. W razie pozostawienia na lotnisku dotychczasowego bazowania

wymagających napraw, do ich usprawnienia wydziela się specjalistów SIL.

Załogi sp powinny być wyszkolone w zakresie samodzielnego przygotowania sp

do powtórnego lotu i być gotowe do jego wykonania w przypadku, gdy na lotnisku

lądowania brak jest personelu inżynieryjno-lotniczego, przeszkolonego do pracy

na danym typie sp.

W czasie działań lotnictwa poza MSD w uzasadnionych przypadkach organizuje

się ruchome grupy obsługowo-remontowe

§ 19.

Lotnictwo transportowe,

śmigłowcowe, morskie

Podczas wykonywania zadań z lądowaniem poza miejscem stałego bazowania

jednostki,

obsługi bieżące wykonuje jego załoga.

Załogi muszą umieć samodzielnie:

wykonywać obsługi bieżące oraz czynności wynikające z wykonywanego

zadania

lotniczego oraz usuwać nieskomplikowane niesprawności;

wykonać poprawnie załadunek i rozładunek statku powietrznego, rozmieścić

ładunek na pokładzie sp oraz obliczyć położenie środka ciężkości

i dopuszczalną masę startową sp;

wykonać inżynieryjno-nawigacyjne obliczenia lotu.

3. Podczas transportu wojsk, sp

rzętu bojowego i ładunków przy użyciu lotnictwa

transp

ortowego z wielokrotnym lądowaniem na tych samych lotniskach, pomocy

przy obsłudze sp (czynności proste np. załadunek, rozładunek, odśnieżanie, itp.)

ich załogom udzielają grupy SIL wydzielone ze składu jednostek bazujących na

tych lotniskach. Należy jednak uwzględniać ewentualną konieczność skierowania

na te lotniska grup sp

ecjalistycznych z jednostek, z których sp wykonują zadania.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 44 z 84

STL jednostki określa zestaw materiałów i części zamiennych do wykonania

obsług bieżących i usunięcia nieskomplikowanych niesprawności, który powinien

być skompletowany i załadowany na sp.

5. Spe

cyfiką statków powietrznych lotnictwa morskiego jest możliwość wykonywania

lotów z akwenów lub z pokładów okrętów (platform).

Zabezpieczenie lotów statku powietrznego na okręt, bez planowanego bazowania

na okręcie (m.in. przyjęcie na pokład okrętu, kotwiczenie sp, tankowanie, start),

realizuje przeszkolony personel etatowej załogi okrętu. Niezbędne obsługi,

wykonuje

załoga sp.

Do zabezpieczenia eksploatacji sp bazujących na okręcie wydziela się Grupę

Obsługi Technicznej, w skład której wchodzą specjaliści SIL.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 45 z 84

Rozdział 5.

EWIDENCJA I PLANOWANIE DZIAŁALNOŚCI SIL

§ 20.

DOKUMENTACJA

Jednym z podstawowych warunków właściwej obsługi i użytkowania statków

powietrznych jest posiadanie przez personel aktualnej dokumentacji.

1. W eksp

loatacji statków powietrznych wykorzystywana jest dokumentacja

eksploatacyjna, planistyczna, ewidencyjna i sprawozdawcza.

1) Dokumentacja eksploatacyjna

obejmuje instrukcje użytkowania w locie,

opisy techniczne, instrukcje obsługi, zestawy obsług technicznych, karty

technologiczne, schematy, rysunki, biuletyny itp.

W przypadku rozbieżności

zapisów w dokumentach za obowiązujące przyjmuje się dokumenty wydane

później;

Dokumentację planistyczną stanowią dokumenty sporządzane na wszystkich

szczeblach organizacyjnych wsp

omagające proces zarządzania eksploatacją

statków powietrznych.

3) Dokumentacja ewidencyjna

to książki pokładowe (formularze ang. logbooks)

i pliki komputerowe,

w których zapisuje się całą historię eksploatacji każdego

statku powietrznego oraz istotnych agregatów (ang. LRU - Line Replaceable

Units, TCI

– Time Changeable Item). Zawierają one między innymi: wykazy

agregatów kompletujących statek powietrzny, godzinowy czas pracy,

kalendarzowy okres wykorzystania, liczbę cykli pracy, uszkodzenia, remonty,

naprawy, obsługi, parametry zmierzone w trakcie prób i inne;

4) Dokumentacja sprawozdawcza

to zestawienia będące okresowymi

podsumowaniami wyników eksploatacji, pozwalające na dokonywanie

uogólnień na temat floty statków powietrznych i wyciąganie wniosków

eksp

loatacyjnych. Jest ściśle sprzężona z dokumentacją planistyczną.

Zmiany i uzupełnienia w dokumentacji eksploatacyjnej wprowadzają uprawnione

instytucje według odrębnych uregulowań.

W każdej jednostce eksploatującej sprzęt lotniczy prowadzi się wzorcowy

egzemplarz dokumentacji eksploatacyjnej

, do którego wnosi się wszystkie zmiany

i uzupełnienia dotyczące eksploatacji sprzętu lotniczego.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 46 z 84

Odpowiedzialność za systematyczne i prawidłowe prowadzenie dokumentacji

wzorcowej oraz za opanowanie przez personel SIL wprowadzonych zmian

i uzupełnień ponosi STL jednostki, a w warsztatach (jednostkach remontowych)

kierownik (równorzędny). Wymienione osoby funkcyjne powinny nie rzadziej niż

raz na

kwartał sprawdzać stan i prowadzenie dokumentacji wzorcowej. STL

jednostki, kierownik mo

że upoważnić w rozkazie organizacyjnym, osoby

posiadające odpowiednie kwalifikacje do wykonywania tych czynności w jego

imieniu.

Zmiany w roboczych egzemplarzach dokumentacji wnosi się na podstawie

egzemplarzy wzorcowych.

6. Dokumenty

planowania

oraz

rawozdawczości z działalności służby

inżynieryjno-lotniczej mogą być prowadzone:

1) w informatycznym systemie

wsparcia eksploatacji statków powietrznych;

zgodnie z biuletynami, instrukcjami oraz wytycznymi i rozporządzeniami

przełożonych.

7. Dokumentacj

ę ewidencyjną

wypełnia się czytelnie. Niedopuszczalne jest

zamazywanie wpisów lub ich wycieranie. Ewentualne pomyłki należy poprawić

poprzez przekreślenie błędnego wpisu, naniesienie poprawnego zapisu

i potwierdzenie dokonania zmian podpisem osoby dokonującej poprawek

(z czytelnym imieniem i nazwiskiem).

Poprawione wpisy do książek pokładowych

(metryk) uwierzytelnia się podpisami STL jednostki oraz pieczęcią jednostki.

Nie uwierzytelnione poprawki są niedopuszczalne.

§ 21.

PLANOWANIE

DZIAŁALNOŚCI

1. Planowanie

działalności służby inżynieryjno lotniczej obejmuje:

obsługę techniczną sprzętu lotniczego;

2) szkolenie specjalistyczne;

3) odprawy organizacyjno-szkoleniowe;

kontrole i nadzory służbowe;

rozwój bazy obsługowej i szkoleniowej;

przedsięwzięcia doraźne.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 47 z 84

Powyższe uwzględnia się w:

1) planie

przedsięwzięć służby inżynieryjno-lotniczej;

planie miesięcznym;

3) planie szkolenia jednostki lotniczej;

4) planie-grafiku wykorzystania resursu;

planie obsług okresowych, wymian silników i przekładni głównych;

6) planie kontroli stanu technicznego sp

rzętu lotniczego.

Roczne i miesięczne plany służby inżynieryjno-lotniczej jednostek lotniczych

opracow

uje się na podstawie:

rocznego planu dowództwa szczebla nadrzędnego;

miesięcznego planu dowództwa danego szczebla;

poleceń przełożonych;

własnych zamierzeń.

4. Szkolenie SIL realizuje

się zgodnie z „Programem szkolenia pododdziałów służby

inżynieryjno-lotniczej oraz rocznymi planami doskonalenia zawodowego żołnierzy

zawodowych Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej na dany rok szkoleniowy w

uczelniach wojskowych i jednostkach szkolnictwa wojskowego (jednostkach

lotniczych) w których odbywa się szkolenie personelu SIL.

§ 22.

PLANOWANIE

OBSŁUGI STATKÓW POWIETRZNYCH

1. Planowanie eksp

loatacji statków powietrznych to proces decyzyjny mający na

celu wypracowanie sposobu racjonalnego ich

użytkowania, z uwzględnieniem

obsługi technicznej, remontu, przechowywania i zaopatrywania.

Potrzeby w zakresie obsług i remontów wykonywanych poza własną bazą

obsługową należy przesyłać do COL, zgodnie z innymi uregulowaniami w tym

zakresie.

3. Podczas planowania eksploatacji

należy uwzględnić następujące dane:

typy i liczbę eksploatowanych statków powietrznych;

2) statki powietrzne planowane do wycofania z eksploatacji;

zapas resursu statków powietrznych;

4) roczne normy limitu resursu;

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 48 z 84

liczbę statków powietrznych planowanych do remontu;

możliwości

realizacji

obsług

technicznych

(bieżących,

specjalnych

i okresowych) siłami i środkami jednostki;

potrzeby w zakresie realizacji obsług technicznych poza jednostką;

8) plan nalotu jednostki lotniczej;

9) wytycznych

szczebli nadrzędnych.

Na podstawie powyższych danych STL jednostki opracowuje:

1) Plan-grafik wykorzystania resursu

uwzględniający rodzaj i liczbę obsług

technicznych, zakres i termin remontów;

„Sprawozdanie – zapotrzebowanie” liczbę potrzebnych części zamiennych

i materiałów do zabezpieczenia eksploatacji statków powietrznych (SIWEsp);

3) Plan-

grafik przeglądu sprzętu lotniczego;

Plan realizacji obsług okresowych i wymian silników;

5) Plan

potrzeb obsługowych realizowanych poza jednostką;

6) Plan potrzeb finansowych.

5. W czasie sp

orządzania planu wykorzystania resursu należy kierować się

następującymi kryteriami:

roczne wykorzystanie resursu pojedynczych statków powietrznych powinno

być zróżnicowane i uwzględniające rytmiczną realizację obsług okresowych

(bez powstawani

a nawisu obsługowego);

możliwościami obsługowymi pododdziałów wykonujących obsługi okresowe.

6. Planowanie wykorzystania resursu

należy prowadzić w SIWEsp według danych

na dzień 1 stycznia roku planowego.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 49 z 84

§ 23.

Planowanie

przeglądu stanu technicznego sprzętu lotniczego

1. Przed

przystąpieniem do planowania przeglądu sprzętu lotniczego należy

przeanalizować:

zaistniałe zdarzenia lotnicze;

zaistniałe niesprawności sprzętu lotniczego;

poziom wyszkolenia technicznego służby inżynieryjno-lotniczej;

4) stwierdzone zani

edbania w obsłudze sprzętu lotniczego;

5) okres eksp

loatacji statków powietrznych.

Przegląd sprzętu lotniczego należy zaplanować do realizacji równomiernie na

cały rok.

W planowaniu przeglądów sprzętu lotniczego należy uwzględnić normy określone

załączniku nr 4.

Na podstawie powyższych danych opracowuje się Plan-grafik przeglądu sprzętu

lotniczego.

§ 24.

Dokumentacja planistyczna

1. P

lan przedsięwzięć służby inżynieryjno-lotniczej jest dokumentem rocznego

planowania i pracy bieżącej STL jednostki (związku organizacyjnego) i zawiera

następujące rozdziały:

1) Zestawienie zbiorcze personelu

należy wypełniać z zachowaniem podziału

pododdziały, a na wyższych szczeblach dowodzenia, oddzielnie dla

każdego oddziału (samodzielnego pododdziału). Rubryki dotyczące nazwy

oddziału (pododdziału) oraz stanu etatowego wypełniać i uzupełniać na

bieżąco;

Szczegółowe zestawienie personelu – inżynierowie specjalności lub szef

zespołu szkolenia specjalistycznego (równorzędni) zobowiązani są do

prowadzenia

szczegółowej ewidencji personelu SIL w zakresie posiadanego

przez nich wyszkolenia;

Ewidencja ta powinna zawierać informacje o:

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 50 z 84

a) posiadanych dopuszczeniach do bezpośredniej obsługi sp (sprzętu

lotniczego),

b) posiadanych uprawnieniach do obsługi sp (sprzętu lotniczego),

c) posiadanej aktualnej klasie specjalisty wojskowego,

d) poziomie znajomości języków obcych,

e) posiadanych innych uprawnieniach specjalistycznych;

Dane dotyczące ewidencji wymienionej w ust 2) powinny zawierać:

nazwę ukończonego kursu,

datę uzyskania, datę ważności (jeśli określono),

podstawę uzyskania uprawnień (np. numer rozkazu dowódcy jednostki,

numer świadectwa, zaświadczenia itp.);

5) Zestawienie zbiorcze sp

rzętu lotniczego na szczeblu oddziału należy

wypełniać z zachowaniem podziału na poszczególne eskadry, natomiast na

wyższych szczeblach dowodzenia z zachowaniem podziału na podległe

odd

ziały (samodzielne pododdziały);

Roczny plan głównych zadań i realizacji zamierzeń – zawiera:

główne zadania służby inżynieryjno-lotniczej,

b) dodatkowe zadania otrzymane po o

pracowaniu rocznego planu, których

realizacja przewidziana jest na okres dłuższy niż jeden miesiąc.

W rubryce „Przedsięwzięcia” powinny być wyszczególnione wszystkie

zamierzenia jednostki lotniczej, wyższych przełożonych dotyczące

służby inżynieryjno-lotniczej danego szczebla dowodzenia oraz

zamierzenia własne. W rubryce „Główny wykonawca” wpisywać stopień

i nazwisko sp

ecjalisty, który jest bezpośrednio odpowiedzialny za

realizację danego zamierzenia. W rubryce „Współwykonawca” należy

wpisywać nazwisko osoby (osób) lub komórki organizacyjnej

wsp

ółodpowiedzialnej za realizację danego zamierzenia. Jeżeli głównym

wykonawcą danego zamierzenia jest osoba lub komórka organizacyjna

nnej służby, wówczas w rubryce „Główny wykonawca” wpisać

stanowisko osoby wytypowanej do jej realizacji;

„Plany miesięczne” - sporządzać na podstawie:

planu miesięcznego dowództwa nadrzędnego,

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 51 z 84

rocznego planu zamierzeń służby inżynieryjno-lotniczej,

c) pla

nowanych przedsięwzięć własnych,

miesięcznego planu z ubiegłego miesiąca,

e) otrzymanych

zadań z dowództwa szczebla nadrzędnego;

Plan miesięczny opracowuje STL jednostki. Dodatkowe zadania, otrzymywane

po opracowaniu planu miesięcznego, należy wpisywać jako kolejne punkty.

Wpisywać należy te zadania, których termin realizacji dotyczy danego

esiąca. Sposób wypełniania rubryk planu jest analogiczny do wypełniania

rubryk omówionych w rozdziale dotyczącym rocznego planu zamierzeń.

9) Ponadto w

„Planie przedsięwzięć służby inżynieryjno-lotniczej” należy

prowadzić:

a) plan

y kontroli podległych jednostek,

dane potrzebne w działalności służby inżynieryjno-lotniczej określonego

szczebla, np. plany

realizacji zamierzeń doraźnych,

nadzory służbowe;

10) U

wagi osób kontrolujących należy odnotowywać w książce kontroli JW.

„Plan-grafik przeglądu sprzętu lotniczego" jest podstawowym dokumentem

planowania i realizacji przeglądu sprzętu lotniczego dla STL jednostki.

1) Plan sp

orządza się przed rozpoczęciem roku szkoleniowego, wpisując

w odpowiednich kolumnach wszystkie statki powietrzne, urządzenia

treningowe i pozostałe wyposażenie, według zaleceń podanych w normach

przeglądu sprzętu lotniczego załącznik nr 4;

Statki powietrzne należy zgrupować wpisując kolejne numery dla

poszczególnych typów;

Przegląd na nadchodzący miesiąc planować przed rozpoczęciem tego

miesiąca, wpisując w górnej kolumnie jego datę. Po przeglądzie należy wpisać

ocenę oraz datę przeglądu;

4) W grafiku

należy przewidzieć wolne miejsca na wpisywanie numerów statków

powietrznych, które otrzyma jednostka wojskowa w danym roku.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 52 z 84

§ 25.

Dokumentacja ewidencyjna

Dokumentacja ewidencyjna obejmuje:

1. Dokumentacj

ę Dni Technicznych.

Dokumentację obsługiwania rocznego.

Dokumentację badania silników przedwcześnie wybudowanych.

4. Dzienniki szkolenia specjalistycznego.

Ewidencję rozkazów, zarządzeń, biuletynów, wytycznych i telegramów.

Ewidencję obsług okresowych.

7. Ewidencj

ę wykonanych remontów sprzętu lotniczego.

Ewidencję wyposażenia pomocniczego - stanowisk kontrolno-pomiarowych,

narzędzi pomiarowych, sprzętu lotniskowo-hangarowego, kompletów narzędzi.

9. Ewidencj

ę reklamacji sprzętu lotniczego.

10.

Książkę ewidencji pomiaru parametrów technicznych.

§ 26.

Zasady prowadzenia dokumentacji

pokładowej sprzętu lotniczego

Książki pokładowe są podstawowym dokumentem statku powietrznego

i zawierają niezbędne dane o jego pochodzeniu, ewidencji pracy, obsługi oraz

stanie technicznym.

2. Za prowadzenie k

siążek pokładowych odpowiedzialne są osoby wyznaczone

przez STL jednostki.

Książka (karta) obsługi jest dokumentem, w którym ewidencjonuje się wykonanie

obsługi technicznej, przeglądu statku powietrznego, jak również jego

konfigurację, status oraz nalot. W książce (karcie) znajdują się również dane

dotyczące wszystkich niesprawności stwierdzonych na ziemi i w powietrzu oraz

innych czynników mających wpływ na status statku powietrznego.

W celu

pewnienia jednakowego układu Kart Obsługi dla eksploatowanych statków

powietrznych Szef Techniki Lotniczej związku organizacyjnego zobowiązany jest

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 53 z 84

do opracowania

„Wzorcowego Układu Formularzy w Skoroszycie” i przesłania do

GI WL w celu zatwierdzenia.

4. Wpis

u do książki (karty) obsługi dokonuje uprawniony personel obsługi i załogi,

ekspl

oatujący dany statek powietrzny:

1) p

rzed rozpoczęciem realizacji obsługi, technik mający ją wykonać zapoznaje

się ze statusem sp zapisanym w książce (karcie) obsługi;

Dowódca załogi, również przed wylotem sprawdza książkę (kartę) obsługi

w celu zapoznania się ze statusem sp.

bezpośrednią odpowiedzialność za prawidłowe prowadzenie i przechowywanie

książki (skoroszytu kart) obsługi ponosi technik statku powietrznego, któremu

sp zo

stał przydzielony do obsługi. W przypadku, gdy sp znajduje się poza

miejscem stałego bazowania za terminowe i prawidłowe wpisywanie danych

do książki (karty) obsługi odpowiada personel pokładowy obsługi sp lub

dowódca załogi;

wypełnioną książkę obsługi przechowywać przez okres jednego roku po czym

komisyjnie ją zniszczyć;

wypełnione karty obsługi sp należy przekazywać do miejsca przechowywania

określonego przez STL jednostki;

5) podczas przelotu na inne lotnisko,

książkę (kartę) obsługi należy dołączyć do

statku powietrznego;

6) w razie przekazywania statku powietrznego do innej jednostki,

książkę (kartę)

obsługi należy przekazać łącznie ze statkiem powietrznym i pozostałą

dokumentacją;

7) p

o zakończeniu dnia pracy książkę (kartę) obsługi przechowywać

w pomieszczeniu przeznaczonym do przechowywania dokumentacji statku

powietrznego;

8) w razie zagubienia k

siążki (karty) obsługi statek powietrzny nie może być

dopuszczony do lotów do chwili jej odnalezienia lub odtworzenia.

W celu odtworzenia k

siążki (karty) obsługi należy dokonać weryfikacji

dokumentacji eksploatacyjnej sp i wykonać podstawową obsługę bieżącą.

Książka protokołów dyżurnego technika lotniska jest dokumentem, do którego

wpisuje się dane z przebiegu służby dyżurnego technika lotniska i o rotacji sp.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 54 z 84

§ 27.

Zasady prowadzenia dokumentacji pomocniczej służby inżynieryjno-lotniczej

1. Dokumentacja pomocnicza

służby inżynieryjno-lotniczej obejmuje dokumentację

dotyczącą:

pracy

poszczególnych

urządzeń

wyposażenia

pomocniczego

i zabezpieczającego;

2) rotacji sp

rzętu lotniczego;

składania i rozpatrywania reklamacji;

działalności z zakresu postępu i nowatorstwa w wojsku itp.

Dokumentami pomocniczymi działalności służby inżynieryjno-lotniczej są:

1) pro

tokół techniczny na agregat;

protokół stanu technicznego;

protokół zdawczo-odbiorczy.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 55 z 84

Rozdział 6.

RAWOZDAWCZOŚĆ

MELDOWANIE

OBOWIĄZUJĄCE

SIL

§ 28.

Sprawozdawczość

Sprawozdawczość prowadzi się zgodnie z „Zestawieniem sprawozdań

obowiązujących na poszczególnych szczeblach dowodzenia i zarządzania

resortu obrony narodowej”.

Sprawozdawczość z bieżącej działalności SIL prowadzi się w SIWEsp.

STL jednostki ma na bieżąco znać potrzeby, których zaspokojenie realizowane

jest przez podmioty zewnętrzne.

Potrzeby w zakresie obsług i remontów wykonywanych poza własną bazą

obsługową przesyła się do COL w terminie określonym w odrębnych

dokumentach.

5. W sprawozdaniach

– zapotrzebowaniach umieszcza się potrzeby tśm

z uwzględnieniem właściwego okresu planowania zakupów.

6. Potrzeby w zakresie

zaopatrzenia w tśm określa się na podstawie analizy:

pozostałości resursów agregatów;

średniego czasu między uszkodzeniami;

planowanego zużycia resursu sp;

stanu zapasów.

Meldunki o zaistniałych zdarzeniach lotniczych, uszkodzeniach silników

kwalifikujących je do przedwczesnej wybudowy z płatowca oraz przypadkach

obrażeń ciała personelu SIL w wyniku obsługi sprzętu lotniczego, STL jednostki

składa, natychmiast po zaistnieniu zdarzenia do GIWL oraz właściwego

przełożonego z poszczególnych RSZ (telefoniczne, a następnie pisemne).

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 56 z 84

Rozdział 7.

INŻYNIERYJNO-LOTNICZE ZABEZPIECZENIE LOTÓW

§ 29.

Postanowienia ogólne

Podstawą planowania obsługi technicznej lotów są postanowienia zawarte w:

„Regulaminie lotów lotnictwa Sił Zbrojnych RP”;

„Instrukcji organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP”;

„Instrukcji organizacji lotów próbnych w lotnictwie Sił Zbrojnych RP”

oraz niniejszej instrukcji.

2. Przestrzeganie

zasad określonych w powyższych dokumentach zapewnia:

1) w

ysoką jakość organizacji przygotowania i obsługi technicznej lotów,

gwarantującą bezpieczeństwo lotów;

2) racj

onalne wykorzystanie zasobów w procesie inżynieryjno-lotniczego

zabezpieczenia lotów.

§ 30.

OBSŁUGA LOTÓW

Nadzór nad działalnością personelu SIL podczas przygotowania i w czasie lotów

sprawuje STL jednostki. Natomiast

do bezpośredniego kierowania działalnością

personelu SIL

i organizowania obsługi sprzętu lotniczego w dniu lotów wyznacza

się DIL.

2. STL jednostki wyznacza DIL

, nie później niż w przeddzień lotów, spośród

kierowniczego

personelu SIL uwzględniając, ilość i typy sp biorących udział

w lotach.

3. Dopuszczenie personelu SIL do wykonywania funkcji DIL i

Dowódcy GOL może

nastąpić na podstawie zaliczonego szkolenia obejmującego następujące

zagadnienia:

kierowanie inżynieryjno-lotniczym zabezpieczeniem lotów;

2) wsp

ółpraca służb zabezpieczenia lotów;

szczególne przypadki w locie – obejmuje wszystkie typy statków powietrznych

eksp

loatowanych w jednostce wojskowej (biorące udział w lotach);

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 57 z 84

zasady bezpieczeństwa podczas obsługi sprzętu lotniczego oraz poruszania

się po lotnisku;

5) zasady lotniskowej kontroli paliw.

Szkolenie realizuje się w jednostce wojskowej przynajmniej raz w roku i należy

przeprowadzić na początku roku szkoleniowego.

Szczegółowe obowiązki DIL określa „Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił

Zbrojnych RP”;

DIL kieruje inżynieryjno-lotniczym zabezpieczeniem lotów z punktu kierowania

DIL (PK DIL),

określonego w instrukcji użytkowania lotniska.

6. PK DIL

musi być wyposażony zgodnie z załącznikiem nr 5.

DIL w czasie lotów można zmienić jedynie w uzasadnionych przypadkach:

jeżeli stan jego zdrowia uniemożliwia dalsze pełnienie obowiązków;

2) w

razie zaistnienia okoliczności losowych lub służbowych.

Decyzję o zmianie DIL podejmuje organizator lotów na wniosek STL jednostki.

Zmianę wprowadza się po uprzednim umożliwieniu nowemu DIL zapoznania się

z PTOL oraz dotychczasowym przebiegiem zmiany lotnej.

Zabezpieczenie inżynieryjno-lotnicze lotów realizuje się zgodnie z PTOL

opracowaną na podstawie PTL.

10.

Zmiany (uaktualnienia, poprawki) w PTOL przed rozpoczęciem lotów wprowadza

DIL w porozumieniu z POL.

11. D

o zabezpieczenia obsługi lotów STL jednostki wyznacza ze składu personelu

SIL odpowiednią liczbę specjalistów stanowiących grupy obsługi lotów (GOL).

Składy specjalistów SIL zabezpieczających loty, ustala się nie później niż

w przeddzień dnia lotów. Liczba personelu obsługi uzależniona jest od rodzaju

i charakteru lotów, ilości sp, wariantu ich uzbrojenia oraz posiadanych środków

obsługi i kontroli.

12.

W zależności od potrzeb wynikających z decyzji organizatora lotów, STL

jednostki:

ustala niezbędną liczbę grup obsługi lotów;

2) przydziela sp

biorące udział w lotach poszczególnym grupom obsługi lotów.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 58 z 84

13. W uzasadnionych przypa

dkach dopuszcza się wprowadzanie zmian w składzie

wyznaczonych sp

ecjalistów w czasie lotów. Decyzję o zmianach podejmuje STL

jednostki.

14. W d

niu wstępnego przygotowania do lotów STL jednostki stawia zadania

w zakresie zabezpieczenia inżynieryjno – lotniczego lotów. W postawieniu

zadania uczestniczy DIL oraz wytypowany personel SIL.

15.

W czasie stawiania zadań na loty STL jednostki omawia i podaje w zakresie

swoich kompetencji:

1) c

harakter mających się odbyć lotów;

2) n

umery statków powietrznych wyznaczonych do lotów;

3) sp

osób i metody przygotowania sprzętu do lotów oraz dodatkowych czynności

do wykonania;

4) g

odzinę przybycia środków zabezpieczenia lotów oraz personelu SIL;

5) d

owódców grupy obsługi lotów (GOL);

grupy specjalne do obsługi lotów.

16.

Dowódca GOL:

1) nadzoruje

wykonywanie obsług zgodnie z dokumentacją techniczną,

o wszystkich naruszeniach melduje DIL;

2) udziela instruktarzu w zakresie przestrzegania BHP

i ppoż.;

3) zapoznaje

się z czasami gotowości do startu poszczególnych statków

powietrznych;

4) analizuje

zaistniałe niesprawności, nadzoruje ich usuwanie a w razie trudności

melduje niezwłocznie DIL;

5) melduje DIL o sp

rawności i odtworzeniu statków powietrznych;

6) realizuje

wytyczne przełożonych oraz przedsięwzięcia profilaktyczne;

7) uczestniczy

w omówieniu lotów w grupie SIL;

8) przekazuje personelowi GOL

uwagi dotyczące zabezpieczenia inżynieryjno-

lotniczego

lotów.

17.

Omówienie lotów na szczeblu SIL prowadzi STL jednostki.

18.

Podczas omówienia należy zwrócić uwagę na:

organizację obsługi technicznej sp;

zaistniałe niesprawności;

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 59 z 84

3) stan techniczny

poszczególnych sp;

niedociągnięcia.

19.

W przypadku lotów dwuzmianowych obsługę przedlotową wykonuje pierwsza

zmiana obsługi.

20. P

rzyjęcie sp do obsługi przez drugą zmianę odbywa się przez wykonanie obsługi

startowej. Przyjęcie sp odnotowuje się w książkach obsługi sp, w przypadku kart

obsługi zakłada się nową kartę.

21.

Obsługę polotową wykonuje druga zmiana.

22.

W dniu (zmianie) lotów technik (równorzędny) może obsługiwać dowolny sp (tego

samego typu) przydzielony mu przez STL jednostki.

23.

Technik (równorzędny) wyznaczony do obsługi sp zapoznaje się z wpisami do

książki obsługi sp.

24.

Do książki obsługi wpisuje się numer zestawu narzędzi jakim sp w danym dniu

jest obsługiwany.

25. W uzasadnionym przypadku

, technik (równorzędny) sp może przyjąć obsługą

przedlotową inny, tego samego typu sp biorący udział w lotach.

26.

Decyzję o zmianie przydziału sp podczas lotów podejmuje DIL na wniosek GOL.

§ 31.

Przygotowanie do

lotów

Do lotów dopuszcza się tylko sprzęt zdatny do lotu, kwalifikowany zgodnie

z §5 pkt 5 ppkt 1 i 2, przygotowany zgodnie z wytycznymi wynikającymi

z postawionego zadania (§5, pkt 4, ppkt 2).

Do lotów dopuszcza się sp ze zdemontowanym wyposażeniem, które nie ma

wpływu na bezpieczeństwo lotu oraz wykonanie zadania. Musi to być

odnotowane w książce (karcie) obsługi jako odstępstwo od konfiguracji.

Ostateczną decyzję podejmuje dowódca załogi sp.

3. Przygotowanie

statków powietrznych do lotów obejmuje:

wykonanie obsług sp zgodnie z dokumentacją techniczną;

przegląd sprzętu pomocniczego (źródła zasilania lotniskowego, baterie

akumulatorowe, aparatura kontrolno-

pomiarowa, narzędzia i sprzęt lotniskowo-

hangarowy).

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 60 z 84

4. Przygotowanie personelu SIL do

obsługi lotów obejmuje:

omówienie zadania na loty;

omówienie niedociągnięć organizacyjnych, zaistniałych w czasie poprzednich

lotów;

omówienie niesprawności sprzętu lotniczego, zaistniałych w czasie

poprzednich lotów;

omówienie metod i sposobu przygotowania statków powietrznych do lotów;

przeprowadzenie (w razie potrzeby) praktycznych zajęć na wybrany temat

związany z obsługą statków powietrznych;

omówienie poleceń przełożonych w zakresie obsługi technicznej

i użytkowania statków powietrznych oraz przedsięwzięć profilaktycznych.

Przygotowanie personelu latającego do lotów w zakresie użytkowania statków

powietrznych obejmuje:

1) wsp

ółudział kierowniczego personelu SIL w przećwiczeniu lotów na ziemi,

polegający na kompleksowym sprawdzeniu gotowości pilotów do lotów na

urządzeniach treningowych i w kabinach sp w zakresie ich użytkowania

i znajomości szczególnych przypadków podczas lotu;

udzielanie konsultacji pilotom podczas treningów i w czasie samodzielnego

przygotowania do lotów;

omówienie błędów w użytkowaniu statku powietrznego przez personel latający,

popełnionych w poprzednich lotach, na podstawie materiałów OKL i wyników

analizy niesp

rawności statków powietrznych.

6. Statki powietrzne

do użytkowania w powietrzu dopuszcza personel SIL,

potwierdzając podpisem w książce (karcie) obsługi statku powietrznego jego

rawność i przygotowanie zgodne z dokumentacją techniczną. Jeśli sp do lotu

przygotowuje załoga, to dowódca załogi dopuszcza go do lotu.

Przyjęcie statku powietrznego do lotu potwierdza przed każdym lotem dowódca

załogi (pilot) podpisem w książce (karcie) obsługi po wykonaniu wszystkich

czynności kontrolnych i sprawdzających, nakazanych w instrukcji techniki

pilotowania danego statku powietrznego. Wszystkie niesp

rawności zaistniałe na

statku powietrzny

m w czasie lotu pilot ma obowiązek odnotować w książce

(karcie) obsługi bezpośrednio po zakończeniu lotu.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 61 z 84

8. Za terminowe i kompleksowe przygotowanie statku powietrznego do lotu

odpowiedzialni są w zakresie swoich specjalności bezpośredni wykonawcy.

Są oni zobowiązani wykonać obsługi przewidziane w instrukcji eksploatacji

i obsługi technicznej oraz w JZOT. Technik samolotu (równorzędny) zobowiązany

jest sprawdzić aktualność i kompletność adnotacji o wykonaniu zaplanowanych

obsług przez innych specjalistów w książce (karcie) obsługi, po czym

zameldować

gotowości

statku

powietrznego

lotu

dowódcy

(st. technikowi) klucza lub GOL.

9. W przypadku przelotu statku powietrznego na lotnisko niemacierzyste, pilot

obowiązany jest zabrać ze sobą książkę (kartę) obsługi, naziemne

zabezpieczenia fotela katapultowego

oraz urządzeń tego wymagających. Przed

lotem w książce (karcie) obsługi należy odnotować: datę i rodzaj wykonywanej

ostatnio obsługi okresowej i specjalnej oraz nalot po tych obsługach.

10. W przypadku, gdy na lotnisku niemacierzystym brak jest personelu SIL

dopuszczonego do obsługi danego typu sp, wyznacza się grupę obsługi

z macierzystej jednos

tki lub obsługę wykonuje załoga.

§ 32.

Grupy specjalne wydzielane do obsługi lotów

W zależności od potrzeb, do obsługi lotów wyznacza się grupy specjalne

podporządkowane bezpośrednio DIL.

2. S

kład grup specjalnych określa STL jednostki, a ich rozmieszczenie instrukcja

operacyjna lotniska (DOL).

W skład grup specjalnych wchodzą m.in.:

1) grupa kontroli startowej;

2) grupa zbierania sp

adochronów hamujących;

3) grupa kontroli uzbrojenia.

4. Grupa kontroli startowej

przeprowadza kontrolę sp zgodnie z wytycznymi DIL

przed wkołowaniem na DS i nie dopuszcza do startu niesprawnego sp. Melduje

DIL o w

szystkich zauważonych usterkach.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 62 z 84

Dla każdej zmiany lotów sp wyposażonych w spadochrony hamujące wyznacza

się grupę zbierania spadochronów hamujących, której zadaniem jest zbieranie

adochronów i dostarczanie ich do spadochroniarni.

Podczas lotów na zastosowanie bojowe wyznacza się grupę kontroli uzbrojenia,

której zadaniem jest sprawdzenie stanu uzbrojenia sp po wylądowaniu w miejscu

określonym w instrukcji operacyjnej lotniska.

7. Grupa kontroli uzbrojenia sp

zobowiązana jest:

zapoznać się z wariantami uzbrojenia użytkowanymi w czasie lotów;

2) w z

ależności od wariantu uzbrojenia skompletować wyposażenie grupy;

prowadzić kontrolę uzbrojenia lądujących sp;

meldować DIL o wszystkich stwierdzonych nieprawidłowościach.

Za b r a n i a s i ę wykonywania lotów sp w takiej liczbie (wariancie uzbrojenia),

przy której personel SIL nie jest w stanie zapewnić obsady grup specjalnych.

§ 33.

Dyżurny Technik Lotniska

Na DTL wyznacza się personel SIL wszystkich specjalności. DTL podlega

kontrolerowi lotniska.

Instrukcję DTL opracowuje STL jednostki a zatwierdza ją Dowódca Jednostki.

Wyposażenie DTL określa załącznik nr 6.

DTL pełni służbę w ubiorze technicznym wyposażony w kamizelkę odblaskową

z napisem DTL.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 63 z 84

Rozdział 8.

§ 34.

Remont sprzętu lotniczego

W zależności od stopnia zużycia resursu, stanu technicznego sprzętu lotniczego,

charakteru uszkodzeń lub niesprawności ustala się następujące rodzaje remontu:

1) remont planowy;

2) remont nieplanowy.

2. Remont planowy

wykonuje się w celu odtworzenia resursu sp. Uzależniony jest

od określonego w dokumentacji technicznej danego typu sp resursu

międzyremontowego.

3. Remont nieplanowy jest remontem

doraźnym, wynikłym w trakcie bieżącej

eksploatacji.

Nie

musi

być

związany

odtworzeniem

resursu

międzyremontowego.

4. Remont sp

rzętu lotniczego wykonuje się w podmiotach gospodarczych

i jednostkach wojskowych posiadających przeszkolenia

zakresie

prowadzonych prac i jego dokumentację techniczną.

Dla każdego rodzaju remontu ustala się Zakres Remontu, który zatwierdza GIWL.

Zakres remontu stanowi dane techniczne do specyfikacji istotn

ych warunków

zamówienia.

Decyzję o skierowaniu sprzętu lotniczego do remontu podejmuje GIWL na

podstawie sp

orządzonego przez użytkownika protokołu stanu technicznego.

Za datę zakończenia remontu przyjmuje się datę wypełnienia dokumentacji

sprzętu.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 64 z 84

§ 35.

Zasady przygotowania

i kierowania sprzętu lotniczego do badań

Do badań kieruje się takie agregaty, urządzenia, elementy sp, na podstawie

których można określić przyczyny powstania uszkodzeń. Wraz z zasadniczym

agregatem (elementem)

do badań kieruje się również współpracujące z nim

agregaty (elementy), które mogłyby spowodować uszkodzenie.

Agregaty sprzętu lotniczego przeznaczone do badań nie podlegają konserwacji,

rozbiórce, przemyciu i oczyszczeniu z brudu, oleju itp. Wszystkie króćce

(przewody rurow

e) powinny być zakryte zaślepkami gumowymi (z tworzywa

sztucznego) lub owinięte papierem parafinowanym (folią). Oprócz tego należy

zabezpieczyć przełomy i inne miejsca uszkodzeń oraz położenia elementów

ruchomych w jakich zostały zauważone podczas przeglądu.

Próbki cieczy specjalnych zlewa się z różnych miejsc, do oddzielnych, czystych

suchych i szczelnie zamkniętych naczyń.

Podczas demontażu elementów i agregatów powinny być zachowane środki

ostrożności zapobiegające uszkodzeniom mechanicznym i cieplnym. Jeżeli

demontaż danego agregatu bez uszkodzenia jest niemożliwy, wówczas do badań

wysyła się cały zespół. Wszystkie stwierdzone uszkodzenia kierowanego do

badań sprzętu lotniczego wyszczególnia się w załączonych do niego

dokumentach.

Powierzchnie przełomów elementów, których charakter należy zbadać, należy

zabezpieczyć miękkimi suchymi materiałami (watą, szmatami) i owinąć papierem

parafinowanym (folią). Elementy i zespoły, których powierzchnie pokryte są

produktami spalania (sadza), powinny być zabezpieczone przed zetknięciem

z innymi elementami oraz zabezpieczone przed przemieszczaniem się

w opakowaniu.

Aby zapobiec uszkodzeniom zwęglonych membran gumowych i elementów

z polimerów należy umieszczać je w opakowaniu wypełnionym miękkimi

materiałami (watą, trocinami itp.).

Agregaty uzbrojenia lotniczego, osprzętu i wyposażenia tlenowego, ich elementy

wewnętrzne, podziałki, wskazówki oraz lampy elektronowe (ich pozostałości),

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 65 z 84

bloki URE i aparatura komutacyjna powinny być owinięte miękkim materiałem

(każdy oddzielnie) i zabezpieczone przed stykaniem się ze sobą lub

z opakowaniem. Podczas owijania podziałek przyrządów należy przedsięwziąć

środki zapobiegające przemieszczaniu się masy świecącej po powierzchni

podziałki.

Baterie akumulatorów i ich ogniwa z elektrolitem powinny być transportowane

z korkami roboczymi w ten sposób, aby nie nastąpiło wylewanie elektrolitu.

Ocalałe ogniwa bez elektrolitu należy transportować z korkami-zaślepkami, przy

czym czas transportu powinien być minimalny. W przypadku całkowitego

uszkodzenia baterii poszczególne płyty dodatnie i ujemne każdego ogniwa należy

zapakować oddzielnie: w materiał kwasoodporny - płyty ołowiowe,

w zasadoodporny -

płyty srebrowo-cynkowe (kadmowo-niklowe).

Przy kierowaniu do badań środków bojowych (pocisków rakietowych, bomb,

zapalników itp.) należy ściśle przestrzegać zasad bezpieczeństwa podczas ich

transportu.

10.

Do agregatów i elementów kierowanych do badań przymocowuje się wywieszki

z podaniem nazwy, typu i numeru SP (silnika, agregatu).

11. Kierowane

agregaty, elementy i zespoły powinny być ułożone w szczelnym

opakowaniu transportowym lub w takim, którego wnętrze chroni przed

przenikaniem wilgoci i pyłu. Do wnętrza opakowania dołącza się opis

(z wyszczególnieniem liczby elementów jednorodnych, np. łopatek turbin)

z podpisem osoby odpowiedzialnej za przesyłkę.

12.

Na zewnątrz opakowania, oprócz adresu odbiorcy, powinien być naniesiony

czerwony pas po przekątnej i dużej wielkości litera "B", co umownie oznacza

"Do badań".

13.

Wraz ze sprzętem lotniczym kierowanym do badań wysyła się następujące

dokumenty:

książkę płatowca (przy kierowaniu elementów płatowca);

książkę silnika (przy kierowaniu elementów silnika);

książkę (metryki) -przy kierowaniu agregatów lub elementów;

oryginał nośnika informacji rejestratora parametrów lotu (filmy, taśmy

magnetyczne itp.);

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 66 z 84

taśmy,  filmy,  wykresy  skalowania  i  szablony,  metryki  rejestratora
i  nadajników,  wykazy  parametrów  analogowych  (komend  jednorazowych)
oraz numery kanałów, wg których przebiegała rejestracja;

wszystki

e nośniki informacji (filmy, taśmy, oscylogramy itp.) z poprzednich

lotów danego sp i nie mniej, niż 10 filmów z rejestracji lotów danej załogi na

innych sp danego typu,

wraz z kopiami wykresów skalowania;

zapis korespondencji radiowej między załogą a radiostacjami naziemnymi;

dane o naprowadzaniu radiolokacyjnym sp;

dane o masie startowej, konfiguracji lotu i wariancie podwieszeń sp;

10)

oświadczenie członków załogi i świadków;

11)

dane o warunkach atmosferycznych, temperaturze i ciśnieniu oraz
wilgotności na lotnisku startu i miejscu wypadku, przewyższeniu lotniska

i miejsca wypadku nad poziomem morza;

12)

szkic miejsca wypadku z przywiązaniem go do lotniska i geometrię zderzenia
(las, woda, grunt, wymiary leja, nazwa i odległości rozrzuconych części,

pierwsze i

następne zderzenia sp oraz ogniska pożaru itp.).

14.

Przy kierowaniu do badań sprzętu lotniczego przedwcześnie wycofanego

z eksploatacji, wysyła się wraz z nim następujące dokumenty:

książkę silnika (przy kierowaniu silnika);

książkę (metryki) agregatów;

oryginał nośnika informacji ze wskazaniem na nim odcinka powstałej
niesprawności (na filmie powinny być również zarejestrowane zera

elektryczne i mechaniczne);

wykresy skalowania każdego parametru z podaniem współczynnika

powiększenia i rzeczywistej przerwy czasowej, wykaz parametrów (komend
jednorazowych) i numery kanałów, wg których przebiegała rejestracja;

dane o warunkach atmosferycznych (temperatura, ciśnienie, wilgotność
powietrza) na lotnisku w dniu lotów, w którym zaistniało uszkodzenie oraz

prze

wyższenie lotniska nad poziomem morza;

dane o masie startowej sp i jego konfiguracji w chwili zaistnienia uszkodzenia

(wariant podwieszenia, kształt skrzydła, położenie mechanizmu skrzydła

i podwozia);

kopię korespondencji radiowej z lotu.

§ 36.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 67 z 84

Utrzym

anie i stosowanie narzędzi pomiarowych

Narzędzia pomiarowe są to środki techniczne przeznaczone do wykonywania

pomiarów i obejmują:

1) wzorce miar;

przyrządy pomiarowe.

Narzędzia pomiarowe stosowane do obsługi sprzętu lotniczego muszą być

sprawne

technicz

nie, a narzędzia podlegające obowiązkowi kontroli

metrologicznej (legalizacji, kalibracji lub sprawdzania)

muszą posiadać ważne

potwierdzenie kontroli metrologicznej.

Kontrola metrologiczna narzędzi pomiarowych są to czynności wykonywane

przez organ służby metrologii wojskowej lub organ administracji miar w celu

stwierdzenia i zaświadczenia, że narzędzia pomiarowe całkowicie spełniają

wymagania przepisów. Kontrola metrologiczna polega na sprawdzeniu

i cechowaniu narzędzia, wpisaniu adnotacji do dziennika eksploatacji narzędzia

pomiarowego lub wydaniu świadectwa kontroli metrologicznej.

4. Niesprawne technicznie -

uszkodzone lub bez kontroli metrologicznej narzędzia

pomiarowe -

należy wycofać z eksploatacji i skierować do naprawy.

Zabrania się obsługiwania sp z wykorzystaniem niesprawnych narzędzi

pomiarowych.

6. Niesp

rawne technicznie narzędzia pomiarowe należy przechowywać oddzielnie,

a czas ich przechowywania nie może przekroczyć 30 dni. W przypadku

uszkodzeń niezwiązanych z normalną eksploatacją (np. mechanicznych) lub

braków w komplecie, do asygnaty – zlecenia przekazania narzędzia

pomiarowego do naprawy w organach służby metrologii wojskowej należy

dołączyć szczegółowe uzasadnienie przyczyn powstania szkody oraz podstawę

ujęcia szkody na ewidencję jednostki zdającej (wyciąg z rozkazu).

Odpowiedzialność za właściwe stosowanie i utrzymywanie narzędzi

pomiarowych w pełnej sprawności technicznej oraz ich okresową kontrolę

metrologiczną, zgodnie z wykazem narzędzi pomiarowych podlegających kontroli

metrologicz

nej, ponoszą użytkownicy tych narzędzi.

Oznacza także Aparaturę Kontrolno - Pomiarową.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 68 z 84

Wszystkie narzędzia pomiarowe powinny być wyposażone w dzienniki

eksploatacji oraz instrukcje

użytkowania.

Użytkowane narzędzia pomiarowe podlegające kontroli metrologicznej podlegają

obsługom okresowym co trzy miesiące, w ramach których należy sprawdzić:

1) komplet zgodnie z dziennikiem eksp

loatacji narzędzia pomiarowego oraz

ważność (resurs międzykalibracyjny);

stan zewnętrzny narzędzia i posiadanie nienaruszonych (nieuszkodzonych,

niezniszczonych) cech kontroli metrologicznej (legalizacji, kalibracji lub

sprawdzania);

pewność zamocowania i działania elementów sterowania;

czystość narzędzia i znajdujących się na nim złączy (króćców);

stan przewodów i kabli połączeniowych, stan izolacji oraz stan techniczny

i czys

tość złączy.

10.

Narzędzia pomiarowe, w których została naruszona cecha kontroli metrologicznej

(uszkodzon

a lub zniszczona) tracą ważność (resurs międzykalibracyjny).

11.

Obsługi okresowe narzędzi pomiarowych podlegających kontroli metrologicznej,

nakazane ich instrukcjami eksploatacji,

wykonywać podczas czynności

wstępnych przed ich kontrolą metrologiczną. Obsługi okresowe narzędzi

pomiarowych nie podlegających kontroli metrologicznej oraz pomocniczych

urządzeń pomiarowych wykonywać zgodnie z ich instrukcjami eksploatacji.

12.

Zasady użycia narzędzi pomiarowych podczas obsługi technicznej i remontu sp

określają instrukcje eksploatacji i obsługi technicznej, JZOT, karty technologiczne

poszczególnych typów sp oraz opisy techniczne i instrukcje użytkowania tych

narzędzi.

13.

Ogólne zasady stosowania, kontroli metrologicznej i naprawy narzędzi

pomiarowych określą instrukcje, decyzje, wytyczne i rozporządzenia w sprawie

działalności metrologicznej w resorcie obrony narodowej.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 69 z 84

§ 37.

Zasady przydzielania i prowadzenia ewidencji

narzędzi

1. N

arzędzia stanowiące wyposażenie statku powietrznego przydziela się

technikowi sp

(równorzędnemu). Narzędzia ogólnego przeznaczenia oraz

zestawy narzędziowe przydziela się osobom odpowiedzialnym za ich

przechowywanie, wydawanie i ewidencję.

2. Ewide

ncję prowadzi się dla każdego zestawu oddzielnie.

Sprawdzenie stanu technicznego i zgodności narzędzi z wykazem przeprowadza

się zgodnie z załącznikiem nr 4.

Ewidencja może być prowadzona w narzędziowni. W takim przypadku STL

jednostki określa zasady wydawania (wypożyczania) narzędzi użytkownikom.

Wszystkie narzędzia oznakowuje się w sposób umożliwiający jednoznaczne

określenie ich przynależności. Zasady znakowania narzędzi regulują oddzielne

dokumenty.

Rozdział 9.

ODBIÓR I PRZEKAZYWANIE SPRZĘTU LOTNICZEGO

§ 38.

Przekazywanie statków powietrznych z jednostki do jednostki (zakładu)

Statki powietrzne przekazuje się sprawne, a wyposażenie dodatkowe

skompletowane zgodnie z wpisami w książkach pokładowych. Przekazanie sp

należy przeprowadzić na terenie jednostki przekazującej.

Niesprawne i niekompletne sp mogą być przekazywane tylko w wyjątkowych

przypadkach i na podstawie pisemnego polecenia gestora lub zgodnie

z zapisami umów.

Dokumentację (pliki komputerowe) sp przekazuje się kompletną. Książki

pokładowe wypełnia się do dnia przekazania włącznie. Wszystkie wpisy

uwierzytelnia się podpisem STL jednostki i pieczęcią herbową przekazującej

jednostki. Opisy techniczne, instrukcje eksploatacji, technologie, JZOT, biuletyny

i dokumentację remontową przekazuje się na polecenie przełożonego, który

wydał decyzję o przekazaniu statków powietrznych.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 70 z 84

Na każdy sp sporządza się protokół zdawczo-odbiorczy (WLOP_inż_54)

dwóch egzemplarzach. Protokół ten zatwierdza STL

jednostki przekazującej

sp. Jeden egzemplarz protoko

łu przekazuje się jednostce przyjmującej,

a drugi przechowuje się w jednostce zdającej. W protokole wyszczególnia się:

1) stan techniczny statku powietrznego;

komplet wyposażenia dodatkowego, specjalnego i pomocniczego;

wyposażenie niejawne przekazuje się wg odrębnych przepisów;

napełnienie instalacji pokładowych paliwem, olejami, gazami i cieczami

specjalnymi;

załadowanie środkami pirotechnicznymi.

Przekazujący sp ma obowiązek przekazać informację o zrealizowanych pracach,

stanie technicznym sp i stwierdzonych usterkach.

Do przyjęcia sp dowódca jednostki przyjmującej wyznacza grupę personelu SIL.

Podczas przyjmowania sprawdza się stan techniczny sp w zakresie określonym

przez STL jednostki przyjmującej.

§ 39.

Odbiór i przelot statków powietrznych z zakładów produkcyjnych

i remontowych

1. Do odbioru sp

z zakładów produkcyjnych lub remontowych wyznacza się grupę

z personelu SIL, dopuszczoną do pracy na danym typie sp. Skład grupy określa

dowódca jednostki. Na starszego grupy wyznacza się oficera SIL.

Podstawą wyjazdu grupy po odbiór sp z cywilnych zakładów produkcyjnych jest

pisemne zawiadomienie o wykonaniu usługi zgodnie z umową. Personel latający

udaje się do zakładu na wezwanie starszego grupy przyjmującej.

Zakład produkcyjny (wykonawca, dostawca) organizuje na terenie zakładu

niezbędne przeszkolenie personelu inżynieryjno-lotniczego i latającego z zakresu

właściwości budowy i eksploatacji przyjmowanych sp.

4. Statki powietrzne przekazu

je jednostce przedstawiciel zakładu. Do odbioru

przekazuje się sp sprawny, kompletny (części zamienne, sprzęt obsługi

naziemnej, narzędzia i dokumentacja zgodnie z wykazem zbiorczym)

i oblatany zgodnie z programem prób. Za jakość przekazywanego jednostce

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 71 z 84

rzętu lotniczego oraz przygotowania sp odpowiada zakład produkcyjny. Środki

kontroli i przygotowania sp do lotów przekazuje się razem ze sp.

Statek powietrzny do przelotu przygotowują specjaliści zakładu w obecności

przedstawicieli grupy odbiorczej z jednostki lub RPW.

6. Przy odbiorze sp sprawdz

a się zgodnie z zakresem przeglądu, ustalonym przez

STL jednostki

oraz skontrolowanie wykonania zleconych prac. Wykryte

uszkodzenia i braki w komplecie sp usuwa

niezwłocznie przekazujący.

Przyjmowanie z zakładu sp w stanie zagrażającym bezpieczeństwu lotu jest

zabronione.

8. Dokumentacja

sp w momencie przyjęcia musi być kompletna, zaktualizowana

i potwierdzona przez przedstawiciela zakładu.

§ 40.

Przekazywanie statków powietrznych wewnątrz jednostki

1. Polecenie przekazania sp wydaje STL jednostki.

Sp wewnątrz jednostki przekazuje się na podstawie przeglądu przedlotowego.

STL jednostki może określić inny zakres przeglądu w trakcie przekazania sp.

Przekazanie należy odnotować w książce (karcie) obsługi sp.

Przekazujący sp do et (GOT) ma obowiązek określić zakres prac do wykonania,

a w przypa

dku niesprawności jej opis.

Przekazujący sp ma obowiązek przekazać informację o zrealizowanych pracach,

stanie technicznym sp i stwierdzonych usterkach.

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Wydanie: 14 lipiec 2011
Zmiana:0

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO-LOTNICZEJ

Strona 72 z 84

Załącznik nr 1

RZECZPOSPOLITA POLSKA

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

REPUBLIC OF POLAND MINISTRY OF NATIONAL DEFENCE

ŚWIADECTWO ZDATNOŚCI

CERTIFICATE OF AIRWORTHINESS

1. Typ statku powietrznego

Aircraft Type:

…………………………………………….....

2. Znaki rejestracyjne

Registration Marks:

………………………………………...

3. Nr fabryczny

Serial No:

…………………………………………………….

4. Typ silnika

En g i n e T yp e :

………………………………………………………

5. Nr. fabryczne

silników

Engines serial No.

Silnik 1.

Engine No. 1

………………………………………………...

Silnik 2.

Engine No. 2

………………………………………………...

Silnik 3.

Engine No. 3

………………………………………………...

Silnik 4.

Engine No. 4

………………………………………………...

Maksymalny ciężar do startu

Maximum take-

off weight: …………………………………….. kg

Ciężar do lądowania

Landing weight:

………………………………………………… kg

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO – LOTNICZEJ LOTNICTWA SIŁ ZBROJNYCH RP

Wydanie: Kwiecień 2011
Zmiana:0

Rozdział I

Strona I/73

Niniejsze świadectwo wydane zostało przez upoważniony organ nadzoru

Ministerstwa Obrony Narodowej w Rzecz

ypospolitej Polskiej dla wyżej

wymienionego statku powietrznego.

This Certificate has been issued by authorized supervision department of

Ministry of National Defence in Republic of Poland made there under with

respect to the abovementioned aircraft.

9. Niniejszym stwierdza

się, że statek powietrzny………………… nr ……………

został wyprodukowany przez ……………………………………………………..

zgodnie z obowiązującą dokumentacją i warunkami technicznymi i przyjęty

został przez właściwy Oddział Kontroli Technicznej.

Stwierdza się, że wyżej wymieniony statek powietrzny przeznaczony jest

do transportu pasażerów i dopuszcza się do eksploatacji pod warunkiem

spełnienia wymagań eksploatacji technicznej i obsługi technicznej zgodnie

z ustanowionymi ograniczeniami przedstawionymi w Instrukcji eksploatacji

w powietrzu, Instrukcji obsługi technicznej, w odpowiednich formularzach

i w innych dokumentach właściwych dla tego typu statku powietrznego.

This is to certify that aircraft ………………………………………… No …………

has been manufactured by the ..

…………………………………………………. in

conformity with the effective drawings and Specification for delivery, and has

been accepted by the Inspection Department.

This is to certify that the above aircraft is destined for passenger air transport

and is fit for service provided the aircraft is maintained and operated according

to the approved operating limitations in the Flight Manual, Maintenance

Manual, appropriate Log Books and other applicable documents.

10.

Niniejsze świadectwo zdatności jest ważne do ………………………………… r.

The Certificate is valid to ..

………………………...……………………………... r.

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO – LOTNICZEJ LOTNICTWA SIŁ ZBROJNYCH RP

Wydanie: Kwiecień 2011
Zmiana:0

Rozdział I

Strona I/74

Załącznik nr 2

WZÓR

Miejsce, data …………….….

GŁÓWNY INŻYNIER WOJSK LOTNICZYCH

WNIOSEK Nr …….

o wydanie zezwolenia na loty w szczególnych okolicznościach

Proszę o wydanie zezwolenia na loty w szczególnych okolicznościach:

Rodzaj Sił Zbrojnych, Nr JW

2. Dane statku powietrznego:

Wytwórca sp

b. Typ sp

c. Numer i seria

3. Dane silnika nr 1

Wytwórca silnika

b. Typ silnika

c. Numer i seria s-ka

Dane silnika nr 2

Wytwórca silnika

b. Typ silnika

c. Numer i seria s-ka

Dane silnika nr 3

Wytwórca silnika

b. Typ silnika

c. Numer i seria s-ka

Dane silnika nr 4

Wytwórca silnika

b. Typ silnika

c. Numer i seria s-ka

Przyczyna wykonania lotu w szczególnych okolicznościach:

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO – LOTNICZEJ LOTNICTWA SIŁ ZBROJNYCH RP

Wydanie: Kwiecień 2011
Zmiana:0

Rozdział I

Strona I/76

Załącznik nr 3

RZECZPOSPOLITA

REPUBLIC of POLAND

POLSKA

SZEFOSTWO TECHNIKI LOTNICZEJ

AIR TECHNIC DEPARTMENT

ZEZWOLENIE NA LOTY W SZCZEGÓLNYCH OKOLICZNOŚCIACH

Special Permit to Fly

Num

er …….

Number

Niniejszy dokument stwierdza, że statek
powietrzny został uznany za zdatny do
wykonania lo

tu w szczególnych okolicznościach.

Okres ważności niniejszego dokumentu podano
poniżej.

This special Permit to Fly states that the aircraft
is airworthy to conduct special flight operations.

The validity of the Special Permit is stated
below.

Dane statku powietrznego

Information the aircraft

Wytwórca:

Manufacturer:

Typ:

Type:

Numer i seria:

Serial Number:

Kategoria:

Category:

Znaki przynależności państwowej

i znaki rejestracyjne:

Nationality and Registration Marks:

Zezwolenie udzielono dla:

Permission granted to:

Zgoda na trasę lotu:

In order t ferry flight:

Dokument jest ważny od … do …

This dokument is valid from … to …

Dokumentacja związana z zezwoleniem:

Documentations associated with permit:

Ograniczenia, specjalne ograniczenia:

Limitations, specific restrictions:

Ograniczenia do terytorium polskiego:
Limited to polish territory:

tak yes nie no

Zgoda na udział w pokazach:
Air show authorized:

tak yes nie no

Nieodpłatny przewóz pasażerów:
Passenger authorized:

tak yes nie no

Niniejsze zezwolenie na lot jest równocześnie czasowym zezwoleniem na używanie radiostacji.
This permit to flight is also valid for a temporary radio station usage.

tak yes nie no

Niniejsze zezwolenie na lot wydano po wykonaniu oględzin statku powietrznego.
This permit to flight issued following the aircraft inspection.

tak yes nie no

GŁÓWNY INŻYNIER WOJSK LOTNICZYCH

CHIEF ENGINEER OF PLAF

……………………………………….

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO – LOTNICZEJ LOTNICTWA SIŁ ZBROJNYCH RP

Wydanie: Kwiecień 2011
Zmiana:0

Rozdział I

Strona I/77

Załącznik nr 4

NORMY PRZEGLĄDÓW KONTROLNYCH SPRZĘTU LOTNICZEGO

Personel SIL poszczególnych szczebli organizacyjnych zobowiązany jest
przeprowadzić kontrole stanu technicznego obejmującą przegląd sprzętu
lotniczego

(w zakresie obsługi bieżącej lub w zakresie ustalonym przez STL),

wyposażenia dodatkowego i sprawdzenie dokumentacji zgodnie z następującymi
normami:

Lp.

Rodzaj kontroli

Częstotliwość i liczba SP lub innego sprzętu lotniczego

podlegającego kontroli

Związek

organizacyjny

Jednostka

lotnicza

eskadra

wl, et (GOT)

Kontrola stanu

technicznego

obejmująca
przegląd sp

w zakresie obsługi

bieżącej, i

sprawdzenie

dokumentacji

2 sp

nie rzadziej

niż dwa razy

w roku we

wszystkich
podległych

jednostkach

– 4 sp

w miesiącu

wszystkie sp

wg stanu

ewidencyjnego.

eskadry w

okresie 2 m-cy,

a w jedn.

lotnictwa

transportowego

w okresie

3 m-cy

każdy sp

przed

rozpoczęciem

i po

zakończeniu

obsług

(czynności

okresowych)

Spr. stanu techn.

wyposażenia we

wszystkich

specjalnościach

(urządzenia

pomiarowe,

wyposażenie

obsługowo-

remontowe,

sprzęt lotn.-hang.

i narzędzia).

wytypowany

sprzęt nie

rzadziej niż

raz w roku

wszystkich
podległych

jednostkach

nie rzadziej niż

dwa razy w

roku

raz na kwartał raz na kwartał

Spr. stanu techn.

pocisków rak.

oraz wyposażenia

ZPPR

(urządzenia

pomiarowe,

urządzeń, sprzętu

pomocniczego i

narzędzia).

wytypowany

sprzęt nie

rzadziej niż

raz w roku

wszystkich
podległych

jednostkach

ie rzadziej niż

dwa razy w

roku

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO – LOTNICZEJ LOTNICTWA SIŁ ZBROJNYCH RP

Wydanie: Kwiecień 2011
Zmiana:0

Rozdział I

Strona I/78

Spr. tśm

przechowywanych

w magazynie zlt w

zakresie:

przydatności w

jw.,

- resursu;

warunków

przechowywania.

nie rzadziej

niż raz w

roku w we

wszystkich
podległych

jednostkach

nie rzadziej niż

dwa razy w

roku

nie rzadziej

niż dwa razy

w roku w

warsztatach

lotniczych

Spr. stacji

ładowania

akumulatorów

pokładowych i

wyników cyklów

kontrolnych.

nie rzadziej

niż dwa razy

w roku we

wszystkich

jednostkach

nie rzadziej niż

raz na kwartał

Spr. stanu techn. i

zestaw

ów

narzędzi,

podczas

każdej

kontroli stanu

technicznego

sp oraz

kontroli

działalności

jednostki

podczas

każdej kontroli

stanu

technicznego

sp oraz

kontroli

działalności

eskadry

zawsze

podczas

kontroli stanu

techn. sp

a każdy

specjalista

indywidualnie

kontroluje

zestaw po

zakończeniu

pracy

na sprzęcie

lotniczym

raz w

tygodniu,

a każdy

specjalista

indywidualnie

kontroluje

zestaw po

zakończeniu

pracy

na sprzęcie

lotniczym

Spr. stanu techn.

aparatury

defektoskopowej i

znajomości jej

wykorzystania w

et (PWL) wl.

nie rzadziej

niż raz
w roku

nie

rzadziej niż

dwa razy

w roku

Kontrola stanu

technicznego

wyposażenia

nadwozi i

kontenerów

specjalistycznych,

sprawdzenie

dokumentacji

nie rzadziej

niż raz w

roku we

wszystkich
podległych

jednostkach

nie rzad

ziej niż

dwa razy w

roku wszystkie

nadwozia wg

stanu

ewidencyjnego

raz na kwartał

Pojazdy specjalne

NOSP

nie rzadziej

niż raz w

roku we

wszystkich
podległych

jednostkach

nie rzadziej niż

dwa razy w

roku wszystkie

nadwozia wg

stanu

ewidencyjnego

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO – LOTNICZEJ LOTNICTWA SIŁ ZBROJNYCH RP

Wydanie: Kwiecień 2011
Zmiana:0

Rozdział I

Strona I/80

Załącznik nr 5

WYPOSAŻENIE STANOWISKA DIL

Punkt Kierowania Dyżurnego Inżyniera Lotów wyposaża się w:

środki łączności radiowej, umożliwiające podsłuch sytuacji w powietrzu;

środki łączności przewodowej zapewniające bezpośrednią łączność z POL,

DLLC, ZPPR, eskadrą techniczną oraz miejscem przebywania personelu

SIL obsługującym loty;

środki łączności bezprzewodowej zapewniające łączność z POL, DLLC,

grupami specjalnymi, ZPPR;

urządzenie nagłaśniające w przypadku potrzeb.

Na PK DIL jednostki powinny znajdować się:

1) PTOL;

2) tabela minimalnej licz

by specjalistów SIL do obsługi lotów;

3) Instrukcja SIL

, Regulamin Lotów Lotnictwa SZ RP, Instrukcja Organizacji

Lotów w Lotnictwie SZ RP, Jednolite Zestawy Obsług Technicznych;

4) instrukcje

określające postępowanie załóg sp w szczególnych przypadkach

podczas

lotów (dla każdego eksploatowanego typu);

niezbędne instrukcje i dokumenty w zależności od eksploatowanych statków

powietrznych

i charakteru wykonywanych zadań;

6) schemat

rozmieszczenia grup specjalnych SIL podczas lotów;

wkłady filtracyjne (sączki) i wskaźniki wodoczułe z wykonanych sprawdzeń

AZP i ACP.

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO – LOTNICZEJ LOTNICTWA SIŁ ZBROJNYCH RP

Wydanie: Kwiecień 2011
Zmiana:0

Rozdział I

Strona I/81

Załącznik nr 6

WYPOSAŻENIE STANOWISKA DTL

Dyżurny Technik Lotniska wyposażony jest w środki łączności radiowej

zapewniające bezpośrednią łączność z KRL Twr, POL, DLLC, grupami

specjalnymi, ZPPR.

2. W pomieszczeniu

Dyżurnego Technika Lotów znajdują się:

1) zestawy do analizy

zawodnienia i czystości paliw (AZP i ACP);

chorągiewki (lizaki) biała i czerwona;

latarki o barwie światła białej, zielonej i czerwonej;

4) plombownica;

5) schemat rozmieszczenia sp na lotnisku;

6) instrukcja D

yżurnego Technika Lotniska;

książka Dyżurnego Technika Lotniska;

wykaz paliw, gazów technicznych stosowanych na poszczególnych typach

w lotnictwie sił zbrojnych;

torba z zestawem podstawowych narzędzi;

10) podstawowy sp

rzęt lotniskowo-hangarowy do przyjęcia pojedynczego sp.

DTL powinien mieć samochód z napisem „FOLLOW ME” wyposażony

w radiotelefon.

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO – LOTNICZEJ LOTNICTWA SIŁ ZBROJNYCH RP

Wydanie: Kwiecień 2011
Zmiana:0

Rozdział I

Strona I/82

Załącznik nr 7

PODSTAWOWE WYMAGANIA I ZAKRES KONTROLI JAKOŚCI ŚRODKÓW

MATERIAŁOWO-TECHNICZNEGO ZABEZPIECZENIA LOTÓW

Zabrania się dopuszczać do materiałowo-technicznego zabezpieczenia lotów:

środków bez wypełnionej i podpisanej obowiązującej dokumentacji przez

osoby funkcyjne oddziału (pododdziału) zaopatrzenia. Wpis w dokumencie

(orzeczeniu, metryce

) środka napełniania (paliwa, olejów, cieczy, gazów)

powinien odpowiadać obowiązującej normie i być dopuszczony do

stosowania na danym typie sp;

2) niesprawnych u

rządzeń rozdzielczych, dystrybutorów, źródeł zasilania

elektroenergetycznego

oraz przyrządów kontrolnych i pomiarowych;

urządzeń regulacyjnych i zabezpieczających nieustawionych na wartości

odpowiadające wymogom eksploatacji sp danego typu;

środków bez sprawnych urządzeń uziemiających;

środków

przeciwpożarowych

niesprawnych,

niekompletnych,

bez

aktualnych wpis

ów o sprawdzeniu stanu załadowania;

dystrybutorów paliwa, lotniskowych punktów wydawania paliwa oraz

spec

jalnych urządzeń hydraulicznych:

z niezamkniętymi i niezaplombowanymi pokrywami filtrów, zaworów

ssących i króćców napełniania oraz bez pokrowców ochronnych, które

powinny być całe i czyste,

bez potwierdzonej czystości środków tzn. odstój zlany do

przezroczystego naczynia nie może zawierać zanieczyszczeń

mechanicznych i wody, a w okre

sie zimowym kryształków lodu,

c) z filtrami

niezapewniającymi ciągłości wydawania paliwa w czasie dnia

lotnego (nocy),

d) z filtrami oczyszczania o stopniu

gorszym niż filtry w instalacjach

hydraulicznych sp.

Przed napełnianiem paliwem, olejami i cieczami specjalnymi należy uziemić

sp,

sprawdzić uziemienie dystrybutora a następnie połączyć dystrybutor ze sp

celu wyrównania potencjałów elektrycznych.

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO – LOTNICZEJ LOTNICTWA SIŁ ZBROJNYCH RP

Wydanie: Kwiecień 2011
Zmiana:0

Rozdział I

Strona I/83

ałącznik nr 8

EWIDENCJA DANYCH W SIWEsp

W SIWEsp ewidencjon

uje się:

1. Przybycie sp.

2. Przybycie

zespołu sp.

3. Dane sp i jego

zespołów.

4. Ubycie sp z jednostki.

5. Ubycie zesp

ołu sp z jednostki.

Przydział sp do JW.

7. W

ymianę agregatów zabudowanych na sp.

8. Dane o agregacie.

Zużycie resursu sp.

10.

Realizację obsług.

11. Incydenty i

niesprawności oraz dane o uszkodzeniach.

12. Stany eksploatacyjne sp.

13.

Biuletyny techniczne oraz ich realizację.

14. Ro

zkazy, zarządzenia i telegramy profilaktyczne i ich realizację.

15.

Zużycie paliwa.

16.

Narzędzia pomiarowe.

17. Nadwozia i kontenery specjalistyczne.

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

INSTRUKCJA SŁUŻBY INŻYNIERYJNO – LOTNICZEJ LOTNICTWA SIŁ ZBROJNYCH RP

Wydanie: Kwiecień 2011
Zmiana:0

Rozdział I

Strona I/84

Zespół autorski:

płk Adam BAGIŃSKI;

płk Waldemar BOGUSŁAWSKI;

płk Jan BAZYLUK;

płk Zbigniew MERSKI;

ppłk Zbigniew JURECKI;

ppłk Krzysztof SZCZEPANIAK;

ppłk Piotr OLEJNICZAK;

ppłk Wiesław GIŻYCKI;

ppłk Janusz KIDA;

10.

ppłk Piotr SZEFLER;

spółpracujący w opracowaniu:

płk Krzysztof KOSIERADZKI;

płk Adam KORCHOWIEC;

3. kmdr Sergiusz

SZAWŁOWSKI;

ppłk Adam MARCINIAK;

kpt Rafał JABRZYK;

6. kpt mar. Krzysztof

KAMIŃSKI.