W monarchiach wczesnośredniowiecznych w osobach władców skupiały się wszystkie rodzaje władzy: prawodawcza, sędziowska, wojskowa, skarbowa. Państwo identyfikowano z osobą panującego. Monarchię taką zwiemy patrymonialną. W wyniku nadań ziemskich, immunitetów i rozwoju systemu lennego sytuacja ta stopniowo uległa zmianie. Panujący stał się najwyższym seniorem, któremu podlegali najwyżsi rangą wasale (Francja) bądź też wszyscy wasale w królestwie (Anglia). W obu wypadkach władza królewska uległa osłabieniu, gdyż część jej uprawnień przeszła na wasali. Poszczególni feudałowie cieszyli się dużą niezależnością. Następowała decentralizacja zarządzania. Taki ustrój państwa określamy jako rozdrobnienie feudalne. Kolejnym etapem rozwoju średniowiecznych państw było powstanie monarchii stanowych. Każdy ze stanów (możnowładcy, duchowieństwo, mieszczanie i chłopi)uzyskał odrębne prawa. Władza królewska była stosunkowo silna, a jej rola polegała na strzeżeniu praw i utrzymywaniu równowagi pomiędzy stanami. Zarządzanie królestwem sprawowała grupa urzędników opłacanych przez władcę. Natomiast udział stanów we władzy odbywał się poprzez reprezentacje stanowe , przez co identyfikowały się one z państwem. Świadomość narodowa: dzięki temu, jak również wielkim konfliktom XIV-XVw. W coraz szerszych kręgach ludności kształtowało się poczucie więzi z królem, królestwem, grupą językową. Był to początek powstania świadomości narodowej. SŁOWIANIE 1. Plemiona słowiańskie Informacji o nich dostarczały relacje podróżników arabskich i innych. Wędrując ze wschodu na zachód i walcząc z innymi plemionami zasiedlili rozległe obszary. Ich siedzibą stały się ziemie od Łaby na zachodzie poza Dniepr na wschodzie i od półwyspu Bałkańskiego. Obszary w daleko sięgające na północ od Karpat. 2 Struktura społeczna i polityczna organizacji plemiennych Znaczne rozpowszechnienie się słowian zaważyło na wyodrębnieniu się w niej trzech grup językowych: - Słowian Południowych, - Słowian Zachodnich, - Słownian Wschodnich. W miastach ok. IX w., organizacja społeczna i polityczna Słowian opierała się na związkach krwi, a także na sąsiedzkich. Ludność łączyła się w związki terytorialne zwane opalami.
3 Wierzenia Czynnikiem integracyjnym było pielęgnowanie tradycji religijnej. W wierzeniach słowiańskich dominował kult przyrody. Ogólnopolskim bogiem niebios i piorunów był Perum 4 Pierwsze państwa słowiańskie a) Państwo Samona: (pierwsza poł VII w. Założyciel to kupiec frankijski który przybył do kraju 624r. Samon dał się poznać jako waleczny władca słowiański, który wchodził w konflikty z Awarami i Frankami. b) Państwo Karatańskie: Założyli je Słowianie południowi zwani karatanami. Zajmowali ziemie między Dunajem a morzem Adriatyckim na początku IXw. utraciła samodzielność polityczną c) Państwo bułgarskie: - Nie było efemerydą polityczną, było dziełem Protobułgarów, wodzem Asparuch, który podporządkował swej władzy Słowian. Początki Państwa polskiego 1 Plemiona polskie Obszar między Bugiem a odrą zamieszkiwały plemiona polskie. Swe siedziby nad wartą mieli polanie, nad jeziorem Garło- Goplane, nad Wisłą w jej górnym biegu - Wiślanie. Na wschód od nich usytuowani byli Lędzianie, zajmującą ziemie między Sanem a górnym biegiem. Pięć większych plemion śląskich, Dziadowie, Bobrzanie, Śląrzanie, Opolanie, Gołąszyle 2. Pierwsze organizacje państwowe na ziemiach polski a) Państwo wiślan. z ośrodkiem w Krakowie, rychło upadło, a jego książę w czasie walk z Morawinami znalazł się w niewoli, w której miał zostać ochrzczony b) Państwo polan: Z ośrodkiem w Gnieźnie, Postarali się uzależnić od siebie sąsiednie plemiona, Po opanowaniu Kujaw i Mazowsza w ich ręce dostała się także część Pomorza. Na ziemiach tych wznosili nowe grody, które stały się ośrodkami władzy. Rozszerzenie to było możliwe dzięki drużynie książęcej utrzymywanej na koszt księcia. Za panowania Mieszka I przyłączono do polski najpierw pomorze zachodnie a na schyłku stulecia Śląsk, Następnie Małopolskę z Krakowem znajdującej się we władaniu Bolesława, najstarszego syna Mieszka I. Tereny leżące pod górnym i dolnym Sanem zwane Grodami Czerwieńskimi przeszły w 992 r. pod władanie Rusi Kijowskiej. Następca Mieszka I był Bolesław , Wizyta cesarza Ottoma III w Gnieˇnie wzmocnił pozycję bolesława.