Najważniejsze bitwy w historii średniowiecznej Europy oprac. RM

Miejsce bitwy	rok	Położenie geograficzne miejsca bitwy	Znaczenie bitwy
Vouille	507	Galia	król Franków Chlodwig pokonał Wizygotów, w wyniku bitwy znaczna część obszaru południowej Galii (na południe od Loary) została przyłączona do państwa Franków
Poitiers	732	Galia/ obszar państwa Franków/ późniejsza Francja	majordom Karol Młot pokonał Arabów, co - zdaniem niektórych historyków - uchroniło Galię (późniejszą Francję) od podboju przez Arabów
wąwóz Roncesvalles	778	wąwóz w Pirenejach, pogranicze Galii i Płw. Iberyjskiego	Zginął hrabia Roland, jego oddział powracający z wyprawy przeciwko Arabom został zaatakowany przez górali baskijskich
nad rzeką Lech	955	południowe Niemcy	król Niemiec Otton I pokonał plemiona Węgrów
Hastings	1066	Anglia	książę Normandii Wilhelm Zdobywca pokonał wojska anglosaskie króla Haralda, w wyniku zwycięskiej bitwy Wilhelm został królem Anglii, zob. treści ideowe tzw. tkaniny z Bayeux, podr., s. 20, 28
zdobycie Jerozolimy	1099	Jerozolima w Palestynie	Wojska pierwszej wyprawy krzyżowej zdobyły Jerozolimę
Hattin	1187	w Palestynie	Pokonanie przez Saladyna (sułtana Turków Seldżuków) wojsk króla jerozolimskiego, w wyniku tej bitwy Jerozolima została zdobyta przez muzułmanów (Saladyna), wkrótce potem zorganizowana została III krucjata - w celu odzyskania Jerozolimy.
Bouvines	1214	Francja	król Francji Filip II August pokonał wojska króla Anglii Jana bez Ziemi, w wyniku bitwy Jan utracił większość swoich posiadłości we Francji (królowie Anglii z dynastii Plantagenetów utracili większość swoich posiadłości we Francji, stąd też król Jan zyskał przydomek „bez Ziemi”)
Las Navas de Tolosa	1212	Hiszpania	Przełomowa bitwa okresu rekonkwisty na Półwyspie Iberyjskim
nad rzeką Kałką	1223	Ruś, w pobliżu M. Azowskiego	Mongołowie zadali wielką klęskę wojskom książąt ruskich, bitwa ułatwiła im uzależnienie Rusi
nad rzeką Cisą (Sajo)	1241	Węgry	Mongołowie zadali klęskę wojskom króla Węgier Beli IV, drugi z mongolskich oddziałów ruszył w tym samym czasie na ziemie polskie, gdzie doszło do bitwy pod Legnicą
na Jeziorze Pejpus	1242	pogranicze Rusi i Estonii	książę ruski (nowogrodzki) Aleksander Newski pokonał wojska zakonu kawalerów mieczowych (inflanckich), zob. głośny film S. Eisensteina Aleksander Newski z 1939 r
Suche Kruty (Durnkrut)	1278	Morawy w Czechach	Rudolf Habsburg, w walce o koronę królewską w Niemczech, zadał klęskę królowi Czech Przemysłowi Ottokarowi II, który zginął w tej bitwie
Akka	1291	twierdza krzyżowców w Palestynie, nad M. Śródziemnym	Zdobycie przez muzułmanów (Saracenów) ostatniej twierdzy krzyżowców w Ziemi Świętej, kończy okres wypraw krzyżowych
Crecy	1346	Francja północno - wschodnia	Jedna z pierwszych a zarazem największych bitew wojny stuletniej, wojska angielskie króla Edwarda III (oprócz rycerstwa łucznicy i artyleria - po raz pierwszy zastosowana w polu) pokonały rycerstwo francuskie króla Filipa VI, w bitwie zginął m.in. król Czech Jan Luksemburski (wziął w niej udział będąc, jako książę Luksemburga, wasalem króla Francji), ogromne dysproporcje strat wśród rycerstwa w bitwie: 1,5 tys. rycerzy francuskich i 3 rycerzy angielskich
Kulikowe Pole	1380	Ruś, dorzecze Donu	książę ruski (wielki książę moskiewski) Dymitr Doński zadał klęskę Mongołom ze Złotej Ordy, bitwa nie oznaczała jednak całkowitego zrzucenia przez Moskwę zależności od Mongołów, stanie się to dopiero sto lat później
Kosowe Pole	1389	Serbia	Turcy zadali wielką klęskę Serbom, co ułatwiło im stopniowy podbój Półwyspu Bałkańskiego
Nikopolis	1396	miasto nad dolnym Dunajem	Turcy pokonali wojska krucjaty antytureckiej, w której wziął udział król Węgier Zygmunt Luksemburczyk, rycerstwo francuskie i zakon rycerski joannitów, była to kolejna z bitew ułatwiających Turkom podbój Półwyspu Bałkańskiego
nad rzeką Worsklą	1399	rzeka na Rusi, dopływ Dniepru	Mongołowie ze Złotej Ordy zadali klęskę wojskom Witolda, wspieranego przez grupę polskiego rycerstwa na czele ze Spytkiem z Melsztyna
Grunwald	1410	wówczas na obszarze państwa krzyżackiego i ówczesnych Prus, w niemieckiej historiografii bitwę pod Grunwaldem określa się „bitwą pod Tannenbergiem”	Wojska polskie i litewskie dowodzone przez króla Władysława Jagiełłę zadały wielką klęskę wojskom zakonu krzyżackiego, zginął wielki mistrz zakonu krzyżackiego Ulryk von Jungingen, było to jednak dla strony polskiej zwycięstwo nie w pełni wykorzystane
Azincourt	1415	Francja północno - wschodnia	Jedna z największych bitew wojny stuletniej, wojska króla Anglii Henryka V pokonały Francuzów, bitwa zajmuje ważne miejsce w dramacie W. Szekspira Henryk V, podr., s. 144
Orlean	1429	Francja	Dokonanie odsieczy obleganego przez Anglików Orleanu przez odział na czele którego stała Joanna d Arc, wydarzenie przełomowe w wojnie stuletniej, rozpoczyna okres zwycięstw Francuzów nad Anglikami, podr., s. 144 - 145
Domażlice	1431	Czechy	Husyci dowodzeni przez przywódcę taborytów Prokopa Wielkiego pokonali armię „krzyżowców”, zwycięzcy zastosowali w bitwie szyk bojowy zwany taborem, zob. podr., s. 180 (il. i opis)
Lipany	1434	Czechy	Czeska szlachta (katolicy razem z umiarkowanym skrzydłem husytów - kalikstynami) pokonali radykalny odłam husytów (taborytów), w bitwie zginął przywódca taborytów Prokop Wielki
Warna	1444	miasto w Bułgarii, nad Morzem Czarnym	Turcy pokonali wojska węgierskie i polskie dowodzone przez Jana Hunyadego, w bitwie zginął król Polski i Węgier Władysław, zwany później Warneńczykiem, bitwa przesądziła o trwającym kilka stuleci podporządkowaniu Turkom Półwyspu Bałkańskiego
Konstantynopol	1453	Konstantynopol - miasto nad Cieśniną Bosfor	Turcy zdobyli Konstantynopol, kładąc kres istnieniu Cesarstwa Bizantyńskiego, Konstantynopol pod nazwą Stambuł stał się następnie stolicą imperium tureckiego
Belgrad	1456	miasto w Serbii, należące wówczas do Węgier i pełniące rolę twierdzy mającej zagrodzić Turkom najazd na Węgry	Wojska węgierskie dowodzone przez Jana Hunyadego obroniły Belgrad przed Turkami, co uchroniło Węgry przed tureckim najazdem na ponad pół wieku, obrońców zagrzewał do walki swoimi płomiennymi kazaniami wybitny kaznodzieja, franciszkanin Jan Kapistran, (Turcy zdobyli Belgrad dopiero w 1521 r., a następnie zadali klęskę Węgrom w bitwie pod Mohaczem w 1526 r.)
Bosworth	1485	Anglia	Bitwa ta zakończyła okres wojny domowej w Anglii, zwanej wojną dwóch róż, klęskę królowi Ryszardowi III Yorkowi (zginął w bitwie) zadał Henryk Tudor, panujący następnie w Anglii po Ryszardzie jako Henryk VII - pierwszy król z dynastii Tudorów
Grenada	1492	Południowa Hiszpania	Zdobycie przez Hiszpanów ostatniej twierdzy muzułmanów na Półwyspie Iberyjskim, bitwa kończy okres rekonkwisty

1

---