Made by Do
Susłowska, rozdział II iX
II - Teorie starzenia się,
1.Starość można rozpatrywać jako:
liczbę przeżytych lat (wiek metrykalny)
zmiany biologiczne zachodzące w organizmie (wiek biologiczny)
zmiany psychiczne (wiek psychologiczny)
2. Starość biologiczna („utrata prometejskich właściwości naszego ciała do regeneracji po spustoszeniach czynionych przez sępa czasu””). Praktycznie wszystkie teorie przyjmują, że za proces starzenia się odpowiedzialne jest DNA. Na gruncie tego poglądu istnieją dwie koncepcje:
a) Starzenie się to stopniowe ilościowe zmiany w aparacie genetycznym kontrolowane przez geny.
b) Starzenie się jest powodowane przez zaburzenia lub uszkodzenia aparatu genetycznego.
Gdzieś pomiędzy tymi dwoma poglądami sytuuje się myśl, że geny determinują miejsca najsłabszej odporności, które poddane działaniu środowiska rozpoczynają procesy starzenia.
Bǖrger - całokształt zmian którym podlega organizm na przestrzeni życia - biomorfoza - niezmienny kierunek, ale indywidualne tempo i rytm. 3 fazy biomorfozy - przewaga powstawania nowych komórek - młodość, równowaga między powstawaniem a obumieraniem - dojrzałość, przewaga zanikania komórek i tkanek - starość.
Kozłowski - Warunkiem zachowania stałości wewnętrznego środowiska ustroju (które warunkuje życie komórek) jest sprawność fizjologicznych mechanizmów adaptacyjnych. Obniżanie się tychże zdolności adaptacyjnych może być uważane za podstawowy przejaw starzenia się.
Thomae - subiektywne poczucie choroby jest kluczowe. Można przeżywać utratę zdrowia na dwa sposoby - starość związana z losem - choroba jako nieunikniona konsekwencja oddziaływania środowiska - albo styl starzenia się - nawyki mają wpływ na stan zdrowia. Im gorszej przeżywany stan zdrowia tym gorsze subiektywne spostrzeganie przyszłości.
3. Starość psychologiczna - starzenie rozumiane jako zmiany zachodzące w człowieku pod wpływem wieku. Wszystkie dotychczasowe wnioski dot. starości psychologicznej mogą być raczej funkcją orientacji teoretycznych badaczy (np. zmniejszenie zadowolenia z życia, pogorszenie inteligencji płynnej)
Baltes i Willis - należy poszukiwać modelu zmian a nie opisywać zmiany poszczególnych funkcji. Próbą integrowania wiedzy o poszczególnych aspektach starzenia się jest pojęcie starości psychospołecznej - to etap życia w którym procesy psychiczne objawiające się rezygnacją i poczuciem braku szans oraz procesy społeczne polegające na odrzuceniu zgodnie z rytuałem kulturowym oddziałują wspólnie z procesami biologicznymi naruszając homeostazę, bez możliwości substytucji lub powrotu do stanu poprzedniego.
4. Starość społeczna - rozpatrywane czynniki:
a) utrata ról społecznych
b)znaczenie środowiska
c)rola rodziny
d) postawy społeczeństwa wobec ludzi starych
Thomae - starzenie się jest wprawdzie losem biologicznym, ale wliczenie w poczet ludzi starych pociąga za sobą pewne społeczne konsekwencje.
5. Wiek funkcjonalny - określenie wieku na podstawie pomiaru poziomu sprawności jednostki - sensorycznych, motorycznych i intelektualnych.
X - Zadowolenie z życia i bilans życiowy ludzi starych
O zadowoleniu z życia można mówić w różnych jego okresach natomiast bilans życiowy jest pojęciem charakterystycznym dla starości. W dotychczasowych badaniach zbyt mało zajmowano się bilansem życiowym, zadowolenie z życia wydaje się lepiej zbadane.
1. Dlaczego zadowolenie z życia miałoby spadać na starość:
a) gorsze przystosowanie
b) pogarszający się stan zdrowia
c)gorsza sytuacja ekonomiczna
d)izolacja społeczna
2. Jakie czynniki mogą zwiększać zadowolenie z życia na starość:
a) stan zdrowia (Thomae)
b)właściwa postawa wobec przejścia na emeryturę
c) wiara w życie pozagrobowe
d) poziom inteligencji (czy być może raczej status społeczno ekonomiczny)
e)szerokie kontakty społeczne, szczególnie z przyjaciółmi.
Badania longitudianlne przeprowadzane w Bonn - zadowolenie korelowało wysoko z sytuacją człowieka starego w rodzinie i jego właściwościami osobowościowymi
3. Psychologiczne determinanty bilansu życiowego.- samorealizacja jako urzeczywistnienie ważnych celów życiowych może powodować zadowolenie z życia, a w konsekwencji pozytywny jego bilans.
Buhler - do szczęścia oprócz dóbr materialnych należy wolność i niezależność niezależność także pełnienie korzystnej roli społecznej. Tendencje które pozwalają czuć się szczęśliwym - zaspokojenie potrzeb, ograniczenie siebie przystosowanie, twórcza ekspansja, utrzymanie ładu wewnętrznego.
Tu następuje dość nudnawy i nieistotny zdaje się opis badań przeprowadzonych przez Susłowską, który pozwolę sobie pominąć.
Wyniki - wszyscy oceniali dzieciństwo jako szczęśliwe - młodość - różnice między kobietami a mężczyznami. Kobiety - problemy miłosne i małżeńskie, czynniki emocjonalne. Mężczyźni - sukcesy i porażki zawodowe. Udanie życie rodzinne najlepszym predyktorem szczęścia - korelacja r = 0,74! Warto spostrzec również że na postrzeganie bilansu mocno wpływa aktualna sytuacja życiowa.
Badania Rawickiej - wyniki praktycznie zgodne z wynikami Susłowskiej.
Badania porównawcze (Polska a Brazylia) - można przyjąć że główne czynniki determinujące pozytywny bądź negatywny bilans życiowy starego człowieka są podobne w różnych krajach.
Ład wewnętrzny wydaje się najważniejszym z elementów wymienianych przez Buhler