Gospodarka wodno- elektrolitowa i kwasowo- zasadowa

Fizjologiczne znaczenie elektrolitów:

• uwodnienie tkanek

• aktywność enzymów

• kontrola pobudzenia nerwowo- mięśniowego

• aktywacja etapów krzepnięcia krwi

• stabilizacja struktury kości

Równowagą tą rządzą 3 prawa (2 fizyko- chem, 1 fizjologiczne)

1. prawo elektroobojętności płynów (suma kationów= suma anionów)

2. izomolalność płynów ustrojowych, ciśnienie osmotyczne w danych przestrzeniach jest jednakowe

3. prawo izojoni, stałe stężenie jonów (także H)

suma zasad buforujących jest czynnikiem łączącym gospodarkę elektrolitową z gospodarką kwasowo- zasadową

	osocze	Płyn pozakomórk. I pozanaczyniowy	Płyn śródkomórkowy
Na	142 mEq/l	146.5 mEq/l	10 mEq/l H2O
K	4.0	4.0 mEq/l	160 mEq/l H2O

MEq/l = mmol/l

Regulacja składu i objętości płynów w ustroju

Homeostaza ustrojowa:

1. izohydria

2. izojonia

3. izotonia

4. fizjologiczna wielkość przestrzeni wodnych

stałość środowiska wewnętrznego- wynik interakcji wielu mechanizmów

nerki:

• autoregulacja

• modyfikacja pod wpływem bodźców nerwowych, osmoreceptorów, chemoreceptorów, bądź baroreceptorów

płuca:

• autoregulacja

• modyfikacja pod wpływem bodźców nerwowych, osmoreceptorów, chemoreceptorów, bądź baroreceptorów

regulacja izotonii płynów ustrojowych:

• wytwarzanie wolnej wody na poziomie nerek (bez osmolitów)

• powstawanie lub zanik pragnienia

• osmolalność osocza (układ hormonalny i podwzgórze- reagują na zaburzenia)

regulacja fizjologicznych przestrzeni wodnych, różnice w ciśnieniu krwi

• objętość minutowa serca

• efektywna objętość krwi krążącej

• opór naczyń krwionośnych

ANF

bradykininy hamowanie

urodylotyna

prostacykliny

konsekwencje zatrzymanie wody i sodu

diagnostyka laboratoryjna:

• oznacza się sód

• stężenie chlorków

• stężenie potasu

• osmolalność surowicy i moczu

• białko

• Ht

• stężenie Hb

• erytrocyty

badania dodatkowe:

• ocena humoralnych mechanizmów regulacji (układ renina- angiotensyna- aldosteron, inne hormony steroidowe kory nadnerczy)

Zaburzenia gospodarki potasowej:

Płyn zewnątrzkom. 150 mmol/l

Płyn wewnątrzkom. 1-2%

Stężenie potasu zależy od jego zawartości w płynie i jego dystrybucji

Regulacja dystrybucji:

insulina

aldosteron

aminy katecholowe

insulina:

• potas do płynów wewnątrzkomórkowych

• transport jonów do wątroby i mięśni

adrenalina:

• zmniejsza stężenie jonów w osoczu

propanolol- odwrotnie

hipopotasemia

spadek stężenia <3.8 mmol/l

• niedostateczna podaż potasu w diecie

• nadmierna utrata z moczem (kwasica), z pokarmem (wymioty, biegunki)

• transmineralizacja

zaburzenia:

~CUN

zmęczenie

apatia

senność

śpiączka

zaburzenia świadomości

bóle mięśniowe

~zaburzenia układu krążenia

hiperkaliemia

wzrost stężenia >5.5 mmol/l

• niewłaściwe pobieranie krwi

• źródła egzogenne (dieta, przetaczanie krwi, substytuty soli potasowych)

• źródła endogenne (uszkodzenia komórek, zmiażdżenie tkanek, oparzenie, krwawienia wewnętrzne)

hiponatremia

stężenie < 135 mmol/l

zmniejsza się stosunek sodu do wody wskutek utraty sodu do retencji wody

pseudohiponatremia

• hiperlipidemia

• hiperproteinemia w surowicy

przyczyny:

• obecność w płynie pozakomórkowym substancji nie penetrujących błony plazmatycznej komórki (mannitol, glukoza- cukrzyca)

• zmniejszenie efektywnej objętości płynu naczyniowego (obrzęki)

• pierwotna retencja wody

1. nieprawidłowe uwalnianie się ADH (leki wymiotne)

2. uwalnianie ADH z innych niż przysadka źródeł (nowotwory)

hipernatremia

> 148 mmol/l

• utrata samej wody

• utrata hipotonicznych płynów

• nadmierna podaż sodu

• nieprawidłowa funkcja CUN

wspólna cecha: wzrost molalności płynów ustrojowych

Gospodarka kwasowo- zasadowa- utrzymanie stałego pH

Izohydria

1. układy buforowe krwi

2. płuca

3. nerki

4. wątroba

5. układ kostny

6. przewód pokarmowy

układy buforowe krwi:

bufor wodorowęglanowy (lotny)

układ hemoglobinowy HHb/HHbO2

tkanki:

bufor białczanowy

bufor fosforanowy

wskaźniki:

pCO2 40mmHg

HCO3 24 mmol/l

pO2 >90 mmHg

kwasica (metaboliczna, oddechowa)

zasadowica (oddechowa, metaboliczna)

zasadowica metaboliczna

wzrost: pH, pCO2, HCO3

diagnostyka

gosp.wodno-elektrolitowa

strona 2

---