Administracja - nie ma legalnej, czyli ustawowej definicji administracji, chcąc opisać administrację wskazać można na następujące elementy:

- administrację stanowi zespół organów, instytucji wykonujących zadania o charakterze publicznym

- administracja publiczna - oznacza administrację państwową (narodową) i administrację samorządową (terytorialnego, zawodowego, gospodarczego)

- organy administracji rządowej działają w imieniu i na rachunek państwa, a samorządowe w swoim

- aparatem pomocniczym administracji SA pracownicy administracji zatrudnieni w urzędach administracyjnych

- administracja wykonuje zadania o charakterze niewładczym np. budowa urządzeń użyteczności publicznej jak i działania władcze, którym realizacja zagwarantowana jest możliwością użycia przez administrację środków przymusu administracyjnego.

Środki przymusu administracyjnego - muszą zostać określone w umowie.

Administracja jest monopolistą w zakresie wykonywanych spraw co oznacza, że konkretnym organom powierzany jest określany zakres zadań.

Administracja wykonuje zadania tylko te które są określane dla innych w przepisach prawa.

Nie ma zastosowania zasady Konstytucyjnej, że wszystko co nie jest zabronione jest dozwolone.

Administracja podejmuje działania na wniosek (z urzędu), ale także z własnej inicjatywy, podejmując np. działania w zakresie budowy przedszkoli, budowy dróg. Jak i działania z urzędu - obowiązek władczy np. pójście do szkoły.

Działania administracji mogą być podejmowane w płaszczyźnie reglamentacyjnej objawiającej się poprzez wydawania decyzji administracyjnej.

Dobra administracja rozpatrywana jest w 3 płaszczyznach:

- ocena urzędników i pracowników administracji

- w płaszczyźnie oceny prawa

- w płaszczyźnie instytucji utworzonych dla kontroli administracji

+ Sądy Administracyjne

+ Trybunał Konstytucyjny

+ Rzecznik Praw Obywatelskich

+ Instytucje Wspólnotowe lub Międzynarodowe

Prawo do dobrej administracji zagwarantowane zostało w art. 41 Karty Praw Podstawowych UE sporządzonej w grudniu 2000r. w Nicei.

Gwarantuje ono każdemu prawo do:

- szybkiego, bezstronnego i w rozsądnym terminie załatwiania sprawy

- prawo do wglądu dokumentów, jego dotyczącego z uwzględnieniem tajemnicy państwowej i zawodowej

- prawo do wyrażania opinii w sprawach dotyczących obywatela, zwłaszcza w przypadkach negatywnych rozstrzygnięć

- obowiązek uzasadniania decyzji przez administrację

- prawo żądania zadośćuczynienia w przypadku doznania jakiejkolwiek szkody w związku z działaniem administracji

Prawo to rozwinięte zostało w uchwalonym 6 września 2001r przez Parlament Europejski w Europejskim Kodeksie Dobrej Administracji (EKDA).

Postanowienia kodeksu zawierają zasady którymi kierować powinni się urzędnicy administracyjni przy wykonywaniu zadań.

Wskazuje m.in. na zasadę:

- praworządności

- zasadę niedyskryminacji

- bezstronności

- odpowiadania na pisma

- zasadę informowania

- zasadę uprzejmości i życzliwości

Postanowienia kodeksu odnoszą się do całości kontaktów jednostki z administracja i określa on, że administracja jest usługodawcą w stosunkach z jednostką, a jednostką jest klient administracji.

interesariusz = klient

Organ administracji w znaczeniu funkcjonalnym prawa administracji jest to każdy podmiot, który wyposażony został przez przepisy prawa do wykonywania zadań z zakresu administracji publicznej.

Prawo administracyjne jest to gałąź prawa:

- nieskodyfikowana prawem

- zawartym w przepisach różnej rangi prawa krajowego (ustawy, przepisy prawa wewnętrznego, przepisy wykonawcze, przepisy prawa wspólnotowego i międzynarodowego)

- przepisy tego prawa mogą zawierać nakazy, zakazy, zezwolenia a także środki przymusu pozwalające na egzekwowanie nakazów i zakazów

- jest to prawo zmienne, zmienia się wraz z ustrojem państwa, rządu.

Każda zmiana ustrojowa powoduje zmiany, na prawo to w bardzo szerokim zakresie wpływa polityka.

Prawo to reguluje strukturę administracji, zadania i sposób ich wykonywania przez administrację, a także wzajemne prawa i obowiązki administracji i innych podmiotów do których kierowane są działania administracji, a także tryb postępowania administracji w celu wykonywania zadań.

Dla celów porządkowych wyodrębnia się wewnętrzny podział prawa administracji na:

- prawo ustrojowe

- prawo materialne

- prawo procesowe zwane też prawem formalnym

Prawo ustrojowe - zawiera przepisy określające ustrój administracji czyli tryb powoływania organów administracyjnych, strukturę organów, system organów, zakres zadań organizacji, prawne formy wykonywania zadań administracji, kontrolę, nadzór nad administracją, podział terytorialny państwa.

W całości ustawami ustrojowymi są, tzw. ustawy samorządowe czyli:

- ustawa o samorządzie gminnym (1990r.), powiatowym i województwa (1998r.)

- ustawa z 23 stycznia 2009r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie

- ustawa z 6 sierpnia 1996r. o Radzie Ministrów

- ustawa z 4 września 1997r. o działach administracji rządowej

Przepisy ustrojowe znajdują się też w innych ustawach; prawo budowlane, ordynacja podatkowa.

Prawo materialne - zawiera przepisy określające wzajemne uprawnienia i obowiązki organów administracji i podmiotów leżących na zewnątrz tej administracji, które to przepisy są konkretyzowane przez organy administracji w procesie stosowania prawa, najczęściej poprzez wydawanie aktów administracyjnych lub podejmowanie czynności materialno - technicznych, niekiedy przepisy prawa materialnego, które zawsze zawarte są w aktach powszechnie obowiązującego prawa, nie wymagają ich konkretyzacji a jedynie kontroli ich przestrzegania dokonywanych przez organy administracji.

5 ustaw prawa materialnego:

- prawo budowlane

- ustawa o zmianie nazwiska

- prawo wodne

- ustawa o cudzoziemcach

- ustawa o ochronie środowiska

Przepis prawa materialnego jest zawarty w podstawie prawnej i zakreśla nam granice z jednej strony ingerencji administracji prawa jednostki oraz wskazuje czego możemy żądać od administracji.

Prawo procesowe - określa nam tryb postępowania organów wskazanych w prawie ustrojowym w realizacji zadań wymienionych w prawie materialnym (kto? Co? Jak?)

Luz administracyjny (normatywny) - to wybór spośród różnych możliwych rozwiązań, ale zawsze na podstawie przepisów prawa.

Stosunek administracyjno - prawny - jest rodzajem stosunku prawnego i jest to wynik oddziaływania określonej normy prawnej na uczestników tego stosunku, co oznacza, że między uczestnikami określony związek prawny do nawiązania stosunku administracyjno - prawnego dochodzi wówczas, gdy nastąpi jakiś fakt prawny, zdarzenie prawne czy określone działanie.

Poddany jest regulacjom prawa administracyjnego, cechuje go:

- nierównorzędność stron

- stosunek władzy, do nawiązania jego może dojść:

+ na podstawie decyzji administracyjnej (aktu indywidualnego)

+ na podstawie ustawy np. obowiązek szkolny

+ na podstawie działań faktycznych administracji

+ na podstawie zgłoszenia się do organów administracji z określonym roszczeniem

- obowiązkowy - co oznacza, że jego strony mają ograniczoną swobodę lub brak swobody w kształtowaniu treści tego stosunku

- spory (konflikty) wynikające z treści stosunku prawno - administracyjnego, rozstrzygane są w trybie postępowania administracyjnego

Elementami stosunku prawno - administracyjnego są:

- podmioty - z jednej strony organ administracji, z drugiej strony osoba fizyczna, grupa osób

- przedmiot - to inaczej kompetencja org. adm.

- treść stosunku - oznacza obowiązki i uprawnienia stron stosunku adm. - prawn.

W zależności od tego na jakim poziomie będziemy mówić, możemy stosunki prawn. - adm. podzielić na:

- stosunki prawno - materialne

- stosunki procesowe (jako następstwo materialnych stosunków)

Prawne formy działania administracji - jest to czynność organu adm. wynikająca z przepisów prawa, w celu realizacji przez adm. określonych dla niej zadań. Niekiedy do wykonania jakiegoś zadania stosowany jest ciąg czynności prawnych czyli kilka prawnych form działania administracji.

Od formy działania administracji które oceniane są na podstawie analizy przepisów prawnych, odróżnić należy metody działania administracji które oceniane są na podstawie częstotliwości stosowanych przez dany organ administracji form działania.

W doktrynie stosowane są różne kryteria podziału prawnych form działania administracji, najprostszym podziałem jest podział na formy władcze i formy niewładczą.

Podstawowym katalogiem ogólnych prawnych form działania administracji jest katalog stworzony przez prof. Starościaka zgodnie z nim do prawnych form działania administracji należy:

- stanowienie przez adm. aktów normatywnych (powszechnie obowiązujących i aktów wewnętrznych)

- wydawanie aktów indywidualnych (administracyjnych w tym decyzji adm.)

- zawieranie porozumień administracyjnych (w tym umów publicznych)

- zawieranie umów cywilno - prawnych

- podejmowanie działalności społeczno - organizatorskiej

- wykonywanie czynności materialno - technicznych

Do prawnych form działania administracji zaliczana jest:

- ugoda adm. - jest to pisemne porozumienie stron o spornych interesach w toczącym się postępowaniu adm., która może być zawarta tylko wówczas gdy przepisy ustawy konkretnej na to zezwalają. Ugoda musi zostać zatwierdzona przez organ adm., przed którym toczy się postępowanie adm. w formie postanowienia, gdyż w przeciwnym razie nie wywiera skutków prawnych.

Przez fakt zatwierdzenia czyli czynność organu adm. jest zaliczana do prawnych form działania administracji.

Zatwierdzana ugoda adm. zastępuje decyzję adm.

Ugoda adm. To nie jest porozumienie adm.

- tzw. milczenie organu - poprzez upływ czasu wskazany w ustawie np.

+ stowarzyszenie zwykłe może rozpocząć działalność jeżeli od daty zatwierdzenia starosty upłynie okres 30 dni, w tym czasie nie zostanie wydany zakaz podjęcia

+ Komendanta Policji powołuje Minister Spraw Wewnętrznych na wniosek Komendanta Głównego Policji po zasięgnięciu opinii Wojewody jeżeli w ciągu 14 dni od daty zatwierdzenia o kandydaturze Wojewoda nie wydał opinii, uznaje się, że wymóg ustawowy został zachowany.

Natomiast specyficzną formą organu jest bezczynność org. co oznacza brak działania org. mimo obowiązku ustawowego. Na bezczynność działania org. służy skarga do Sądu Administracyjnego.

Czynność materialno - techniczna - zwane są też czynnościami faktycznymi działania adm. Znajdują zawsze podstawę prawną w przepisach prawa adm. i podstawą ta mogą być zarówno przepisy wewn. jak i przepisy powszechnie obowiązującego prawa.

Określony skutek działania następuje drogą faktów, a nie czynności prawnych. Jest to grupa zróżnicowanych działań, występują w niej zarówno działania władcze np. doprowadzenie na przymusowe szczepienie.

Działania (czynności) których odmowa skutkuje wydaniem decyzji adm. np. zameldowanie, odmowa w formie decyzji adm.

Jak i działania czysto techniczne np. malowanie znaków drogowych, utrzymywanie w należytym porządku znaków granicznych, sporządzanie sprawozdań.

Działalność społeczno - organizatorska administracji - jest formą niewładczą adm., typowa dla każdego podmiotu administrującego, stosowana jest wówczas gdy przepis prawa określa ogólnie zadanie dla adm. bez wskazania konkretnej formy np. organy czy adm. publiczna wykonuje na rzecz, Policja wykonuje działania na rzecz. Może być ona stosowana jako forma samoistna albo łącznie, a forma działania władczego o ile jest konkretna podstawa prawna działania władczego.

Działania społeczno - organizatorskie mają na celu często oddziaływania prewencyjne (zapobiegające) np. odczyty, prelekcje, spotkania AA, spotkania z psychologiem.

Umowy cywilno - prawne - jest dwustronną czynnością działania administracji, której treść wynika z przepisów prawa cywilnego. Dochodzi do skutku z chwilą zgodnego założenia oświadczenia woli złożonego przez strony umowy.

Podstawa do działania w tej formie przez adm., wynikać musi z przepisów prawa adm. tzn. przepis prawa adm. musi zezwalać na działania adm. w tej formie.

Niekiedy umowa cywilno - prawna jest powiązana z aktem administracyjnym. Może mieć to miejsce np. w sytuacji gdy umowa zastąpi akt adm. np. przy wywłaszczaniu nieruchomości, jeżeli w drodze rokowań dojdzie do sprzedaży nieruchomości na cele publiczne wówczas bezprzedmiotowe jest wydawanie decyzji sądu.

Może też wystąpić sytuacja, że zawarcie umowy jest dopuszczalne pod warunkiem istnienia wcześniej wydanego aktu adm.

Umowy cywilno-prawne są zróżnicowane najczęściej dotyczą one sfery stosunków majątkowych.

Występują też umowy zawierane w powiązaniu czyli jako zastępstwo (materialno - techniczne) np. kupna materiałów biurowych.

Szczególną formą umowy cywilno - prawnej jest PPP czyli Partnerstwo Publiczno Prawne.

PPP oznacza współdziałanie podmiotu publicznego i partnera prywatnego w celu realizacji okresowego przedsięwzięcia należącego do zadań publicznych danego podmiotu publicznego przy uwzględnianiu tzw. Ryzyka działania obu podmiotów.

Podstawą prawną zawierania umów na zasadzie PPP jest ustawa z 19 grudnia 2008r o partnerstwie publiczno prawnym.

Przez umowę PPP partner prywatny zobowiązuje się do realizacji przedsięwzięcia za wynagrodzenie oraz poniesienia w całości lub w części wydatków na jego realizację a partner publiczny zobowiązuje się do współdziałania w osiągnięciu celu tego przedsięwzięcia.

Cechą umów cywilno - prawnych jest to, że podmioty umowy są równorzędne, nie występuje tu hierarchiczne podporządkowanie org.

Umowy cywilno - prawne stanowią formę realizacji prywatyzacji zadań publicznych.

Porozumienie administracyjne - jest to forma działania administracji bardzo zbliżona do umowy cywilnoprawnej, tylko że rozpatrywana musi być na gruncie przepisów prawa administracyjnego.

Formy:

- forma niewładczą działania administracji

Cechuje ją:

- równorzędność stron;

- współdziałanie podmiotów uczestniczących w tym porozumieniu

Celem porozumienia administracyjnego jest wykonywanie działań publicznych.

Zadania publiczne, które mieszczą się w zakresie kompetencji wszystkich współdziałających podmiotów.

Podstawą funkcjonowania porozumienia jest zawarty przez współdziałające podmioty akt porozumienia, w którym strony określają:

- cel porozumienia

- formę wykonywanych zadań objętych porozumieniem

- czas trwania porozumienia

- oraz ewentualną datę ustania porozumienia,

czyli strony określają co jest przedmiotem, warunkiem, aby mieściło się to w zakresie kompetencji wszystkich współdziałających podmiotów, w jaki sposób jest to porozumienie realizowane i kiedy ustaje.

Umowy publicznoprawne - jest to szczególna grupa porozumień administracyjnych ze względu na przedmiot porozumienia. Umowy publicznoprawne odróżnia to od umów cywilnoprawnych gdzie podstawa jest w przepisach prawa cywilnego.

Porozumienia komunalne - czyli porozumienia zawierane między jednostkami samorządu terytorialnego na wykonywanie zadań publicznych czyli tam gdzie przedmiotem porozumienia jest określona sfera majątkowa.

Akty indywidualne (akty administracyjne) - jest to forma działania o charakterze władczym. W całości wszystkie akty administracyjne wydawane przez organy administracji publiczny.

Jest to akt wydawany na podstawie ścisłego upoważnienia zawartego w przepisach prawa powszechnie obowiązującego.

Akty władczy - jest to forma stosowana najczęściej przed podmioty administrujące.

(musi mieć podstawę prawną, w formie decyzji)

Cechy aktu władczego:

- jest to akt jednostronny, skierowany do indywidualnego podmiotu;

- określa nam konkretna sytuację danego adresata;

- określa nam prawa i obowiązku w sposób pierwotny, niezależny od innych stosunków prawnych.

Definicja:

Akt administracyjny - jest władczym, jednostronnym oświadczeniem woli organu wykonującego zadania z zakresu administracji publicznej. Oparte na przepisach prawa administracyjnego powszechnie obowiązującego, skierowane do konkretnego adresata w konkretnej, indywidualnej sprawie.

Szczególnym aktem administracyjnym jest decyzja administracyjna.

Decyzja administracyjna jest aktem administracyjnym tzw. kwalifikowany, szczególnym, a to oznacza, że każda decyzja będzie aktem administracyjnym, a nie odwrotnie. Decyzja rozstrzyga istotę sprawy w całości lub w części lub w inny sposób kończy postępowanie w danej instancji. Decyzja administracyjna musi być wydawana ściśle, w oparciu o przepisy o postępowaniu przed organami administracji.

Decyzje administracyjne- każda decyzja jest aktem administracyjnym, ale nie każdy akt administracyjny jest decyzją. Decyzja rozstrzyga istotę sprawy w całości lub w części i kończy postępowanie w danej instytucji. Decyzje mogą być podejmowane na wniosek, lub z urzędu, w stosunku do osób lub do rzeczy.

Decyzja powinna zawierać:

• datę,

• sygnaturę,

• oznaczenie organu,

• adresata,

• podstawę prawna,

• rozstrzygnięcie (zezwala, nakazuje)

• uzasadnienie,

• pouczenie (o sposobie i technice odwołania),

• podpis organu lub osoby upoważnionej.

Brak jakichkolwiek elementów jest wadą decyzji. Decyzja nie musi zawierać uzasadnienia, która rozstrzyga zgodnie z wnioskiem i nie nakłada obowiązków. Organ może odstąpić od uzasadnienia decyzji, jeśli narusza to bezpieczeństwo państwa (umowa o cudzoziemcach). Strona w takim wypadku może się odwołać. Uzasadnienie musi zawierać stan faktyczny, stan prawny i porównanie jak obie sytuacje mają się do siebie. W uzasadnieniu można odwołać się do źródeł pozaprawnych (orzeczenie, doktryna prawnicza, wykładnia). Jeśli decyzję wydaje osoba upoważniona przez organ dopisuje się pod podpisem „z upoważnienia organu…..”. Brak tego jest wadą istotną, ale nie powodującą nieważności decyzji. Należy rozpoznać, czy de facto upoważnienie takie było. Decyzja wydana bez upoważnienia jest nieważna. Decyzje wydawane przez organ nieuprawniony do wydania decyzji są nieważne. Ocena należy do adresata np. dozorca nie może wydać decyzji o eksmisji.

Domniemywanie ważności aktu- akt wydany przez organ zawsze jest ważny, dopóki nie zostanie zaskarżony.

Polecenia służbowe (rozkaz) - władcze, jednostronne, na podstawie prawa (kierownictwo- ogóle kompetencje), skierowane do konkretnego adresata w konkretnej sprawie, jeżeli nie zostanie wykonane powoduje to ujemne skutki w stosunku do adresata. W przypadku otrzymania polecenia wątpliwego odnoście prawa, należy zażądać polecenia na piśmie i powiadomić organ nadrzędny. Nie wolno wykonywać plecenia prowadzącego wprost do przestępstwa.

Rozstrzygnięcie bezpośrednie - specyficzny rodzaj aktu administracyjnego, którego treść w określonych sytuacjach podawana jest adresatowi za pomocą znaków i sygnałów, których znaczenie jest powszechnie znane i określone z przepisami prawa administracyjnego. Akty tego typu są stosowane przez organy bezpieczeństwa i porządku publicznego ( w sytuacjach bezpieczeństwa i porządku). Akt jednostronny, władczy, gwarantujący możliwość zastosowania środków przymusu w stosunku do określonego adresata (np. lizak policjanta, wezwanie gapiów do opuszczenia miejsca zdarzenia).

Akty władztwa zakładowego - dzielą się na akty, które przybierają postać poleceń służbowych, których adresatami są użytkownicy zakładu administracyjnego (destynatarusze). Zakład administracyjny- wyodrębniona jednostka organizacyjna, wykonująca usługi w zakresie administracyjnym. Kierownik jednostki administracyjnej ma prawo do wydawania aktów administracyjnych. Zarówno użytkownicy jak i pracownicy muszą się aktowi podporządkować (regulamin jednostki).Od aktu tego typu nie ma możliwości odwołania się (władztwo zakładowe). Tam gdzie skutek prawny w stosunku do osób trzecich występuje- decyzja podlega zaskarżeniu (np. dyrektor szkoły nie może zdecydować o przyjęciu na rok samych kobiet, lub samych mężczyzn) do Sądu Najwyższego.

Akty normatywne- generalne, abstrakcyjne, władcze, jednostronne. Od aktu administracyjnego różnią się tym, ze są generalne i abstrakcyjne. Są albo źródłami prawa administracyjnego powszechnie obowiązującego lub wewnętrznie wiążącego. Akt normatywny podlega kontroli TK, a akty administracyjne kontroli w postępowaniu sądowym.

Konstytucja obowiązuje nas z 2 kwietnia 1997 roku. Z punktu widzenia prawa administracyjnego Konstytucja jest nam potrzebna do przedstawienia pozycji konstytucyjnej pewnych organów, które wykonują zadania z zakresów administracji.

Nas interesuje Konstytucja jako akt najwyższego rzędu. Akt który wskazuje pozycję ustrojową określonych organów administracji. Jeśli chodzi o ustawy jest to akt powszechnie obowiązującego prawa. Sejm tworzy ustawę.

Rozporządzenia

Rozporządzenie wykonawcze - pełni podwójną funkcję. Jest to akt wydawany przez organ administracji. Rozporządzenie pełni rolę podwójną z jednej strony jest to źródło prawa, a z drugiej strony jest to prawna forma działania administracji. Rozporządzenie musi być wydawane przez organ który jest wskazany w upoważnieniu ustawowym. Konstytucja z 1997 roku wprowadziła czy zakreśliła krąg podmiotów, które są upoważnione do wydawania rozporządzeń, a mianowicie wymieniła tutaj: Radę Ministrów, Prezesa Rady Ministrów, Ministrów kierujących działania administracji rządowej, Prezydenta RP i Przewodniczącego KRRiT.

Rozporządzenie z mocą ustawy - ten typ aktu nie został wyodrębniony, nie został wskazany w rozdziale Konstytucji dotyczącej Źródła Prawa. Ten typ aktu został umieszczony w rozdziale dotyczących Stanów Nadzwyczajnych. W okresie międzywojennym były rozporządzenia - normy prawne (wydawane przez Prezydenta), po wojnie - dekrety (organem który był uprawnionym do wydawania aktów o mocy ustawy była Rada Ministrów).

Mała konstytucja dawała upoważnienie do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy Radzie Ministrów. Zakreślała ona przedmiot regulacji, wymagała uprzedniego upoważnienia RM do wydania takiego rozporządzenia, przez sejm. Do wydania takiego aktu nigdy nie doszło. Konstytucja z 1997 r.- upoważnienie prezydenta w stanie wojennym, za zgodą RM i na wniosek prezesa RM, kiedy sejm nie może się zebrać.

Prawo miejscowe - są to akty powszechnie obowiązujące, ale tylko na terenie właściwości organów, które je stanowią, czyli obowiązują na określonym terytorium. Organy terenowe zawsze były upoważnione do stanowienia pewnych aktów. Było to konieczne, ponieważ ustawodawca nie jest w stanie wszystkich spraw uregulować. Akty te były różnie nazywane. Przepisy miejscowe muszą mieć upoważnienie ustawowe.

Rozporządzenie - jest to akt normatywny, generalny który obowiązuje wszystkie państwa członkowskie i nie wymaga żadnego aktu prawa krajowego np. kodeks celny.

Dyrektywa - jest to akt skierowana do państwa członkowskiego i wiąże dane państwo co do celu jaki został określony w dyrektywie. Pozostawia tym samym formę realizacji tego celu państwu członkowskiemu to oznacza, że państwo członkowskie musi wydać akt krajowy co czyni zazwyczaj w postaci ustawy lub rozporządzenia.

Jest wyjątek w przypadku, gdy nie zostały wydane w określonym terminie przepisy prawa krajowego, realizujące cel wskazany w dyrektywie albo gdy wydany akt prawa krajowego jest sprzeczny z dyrektywą, wówczas przepisy dyrektywy można stosować wprost czyli wprost można powoływać się na daną dyrektywę.

Decyzje - są to akty indywidualne, które skierowane mogą być do osoby fizycznej, osoby prawnej lub państwa członkowskiego. I jeżeli skierowana jest do państwa członkowskiego wymaga wydania aktu krajowego (wymaga transformacji) wówczas podobna jest do dyrektywy. Natomiast gdy jest skierowana do osoby fizycznej lub osoby prawnej jest typowym aktem indywidualnym który jest wprost realizowany.

Źródła nieformalne - są to tzw. źródła pomocnicze w działaniach administracji i służą one do interpretacji przepisów prawa w procesie jego stosowania (orzecznictwo, zwyczaj).

Normy moralne - są to pewne określone przyjęte wartości w danym społeczeństwie, w określonym przedziale czasowym, interpretowane poprzez przepis prawa, które to przepisy zawierają tzw. zwroty niedookreślone.

Prawo Krajowe

Prawo wewnętrzne

Akty prawa wewnętrznego - mają moc obowiązującą ograniczoną bo te akty które mieszczą się w grupie aktów prawa wewnętrznego obowiązują tylko w strukturze podporządkowania w stosunku do organów który wydał dany akt. A skoro tak, to nie mogą one nakładać żadnych obowiązków na podmioty na zewnątrz administracji.

Zasady działania administracji - czyli pewne podstawy w oparciu o które administracja funkcjonuje.

- Zasady subsydiarności (inaczej pomocniczości) - oznacza taki podział zadań między organami by nie powierzać organom stopnia wyższego zadań, które efektywniej wykona organ stopnia niższego.

Te zadania powierza ustawodawca czyli to ustawodawca powinien tak rozłożyć zadania by organom stopnia niższego nie dawać zadań, których nie są w stanie wykonać, a takie które są w stanie zrobić.

Gmina - najbliżej położoną i największą jednostka, ale zadań ma najwięcej. Gmina wykonuje wszystkie zadania, które nie są ustawowo zastrzeżone na rzecz pozostałych jednostek samorządu terytorialnego (zasada domniemania).

Powiat - wykonuje zadania o charakterze ponad gminnym. Nie ma tutaj domniemania właściwości powiatu, tylko konkretnie co ustawa wskaże to powiat będzie wykonywał.

Samorząd województwa - opracowuje programy rozwoju województwa, strategie rozwoju województwa. Samorząd województwa jest od „myślenia”.

Administracja rządowa - sprawuje nadzór nad tymi jednostkami, ma swój niezależny zakres właściwości w stosunku do pewnej kategorii zadań.

 

- Zasada proporcjonalności (zasada współmierności) - znalazła konstytucyjne uregulowanie w art.33 Konstytucji. Można ograniczyć prawa jednostki ale tylko w niezbędnym zakresie, jeżeli jest zagrożone bezpieczeństwo i tylko w drodze ustawy.

Kontrola + uprawnienia władcze (możliwość stosowania środków nadzoru określonych przepisami ustaw) = Nadzór

Nadzór + inne środki władcze = Kierownictwo

Kontrola - badanie, sporządzenie wniosku, przedstawiane organowi nadrzędnemu.

Nadzór - kontrola z możliwością stosowania środków władczych, tylko za pomocą środków wskazanych w ustawie. Żadnych innych środków poza wskazanymi w ustawie organ nie może stosować.

Kierownictwo - wpływanie na zachowanie organu podporządkowanego za pomocą środków wskazanych przez prawo nawet wbrew woli podmiotu kierowanego, np.: uprawnienia wojewody-wydawanie poleceń innym organom, podmiotom.

Naczelne organy administracji państwowej obejmują organy administracji rządowej tj. Rada Ministrów, Prezes RM i ministrowie kierujący działami administracji rządowej. Poza tymi organami w tej grupie znajdują się organy niepodporządkowane Radzie Ministrów, np. KRRiT zaliczana do organów państwowych.

Podstawą prawną tych organów jest Konstytucja z 1997r., a nadto ustawa z 8 sierpnia 1996r. o Radzie Ministrów oraz ustawa z 4 września 1997r. o działach administracji rządowej. Sposób powoływania oraz podstawowy zakres zadań naczelnych organów administracji rządowej określony jest w Konstytucji.

Do podstawowych zadań RM należy m.in.:

- zapewnienie bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego państwa

- wykonywanie budżetu

RM jest organem kolegialnym. Jej organizację i tryb funkcjonowania określa ustawa o RM.

Prezes RM pełni podwójną funkcję:

- członek organu kolegialnego

- jest samodzielnym czyli monokratycznym organem naczelnym organizacji rządowej

Zakres podstawowych zadań i pozycję ministrów kierujących działaniami administracji rządowej określa ustawa o działach administracji rządowej (4 września 1997r).

Dzieli ona administrację na 35 działów:

1) administracja publiczna

2) budownictwo, gospodarka przestrzenna i mieszkaniowa

3) budżet

4) finanse publiczne

5) gospodarka

6) gospodarka morska

7) gospodarka wodna

8) instytucje finansowe

9) informatyzacja

10) integracja europejska

11) kultura i ochrona dziedzictwa narodowego

12) kultura fizyczna i sport

13) łączność

14) (skreślony)

15) nauka

16) obrona narodowa

17) oświata i wychowanie

18) praca

19) rolnictwo

20) rozwój wsi

21) rozwój regionalny

22) rynki rolne

23) rybołówstwo

24) Skarb Państwa

25) sprawiedliwość

26) szkolnictwo wyższe

27) transport

28) turystyka

29) środowisko

30) sprawy rodziny

31) sprawy wewnętrzne

32) wyznania religijne oraz mniejszości narodowe i etniczne

33) zabezpieczenie społeczne

34) sprawy zagraniczne

35) zdrowie

Działem kieruje minister określany jako Minister właściwy do spraw… (nazwa działu).

Minister kierujący działem jest właściwy w sprawach należących do danego działu.

Budżet, finanse publiczne i instytucje finansowe, które są odrębnymi działami administracji, z mocy ustawy ma sprawować jeden minister (Minister Finansów). Pozostałymi działami decyduje Prezes RM.

Ustawa - określa ponadto zakres (przedmiotowy) spraw należących do danego działu administracji a także organy centralne (urzędy) funkcjonujące w danym dziale. Organy te podlegają wówczas ministrowi kierującemu danym działem.

Minister jest zobowiązany do opracowywania polityki RM w stosunku do działu którym kieruje i w tym zakresie przedstawia też projekty założeń ustaw i projekty innych aktów normatywnych na posiedzeniach RM.

Ustawa wskazuje również na organy centralne nieobjęte zakresem działów administracji rządowej, które podlegają nadzorowi Prezesa RM.

Centralne organy (urzędy) administracji rządowej

Organy te nie są wymienione w Konstytucji (tzw. organy pozakonstytucyjne) są tworzone na drodze ustaw. Wyróżnić w tej grupie można tzw. organy działowe tj. funkcjonujące w ramach danego działu administracji rządowej, nad którymi sprawuje nadzór właściwy minister i tzw. poza działowe nad którymi nadzór sprawuje Prezes RM.

Organy nad którymi sprawuje nadzór Prezes RM:

- Szef ABW (Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego)

- Szef AW (Agencji Wywiadu)

- Szef CBA (Centralne Biuro Antykorupcyjne)

- Prezes Urzędu Zamówień Publicznych

- Szef Służby Cywilnej

- Prezes Urzędu Konkurencji i Konsumenta

Organy działowe:

- Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad (ministrowi do spraw transportu)

- Główny Inspektor Sanitarny (ministrowi do spraw zdrowia)

- Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej (minister do spraw wewnętrznych)

- Prezes KRUSu /Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego/ (ministrowi do spraw rozwoju wsi)

- Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej (minister finansów)

- Główny Geodeta Kraju (minister do spraw administracji publicznej)

- Komendant Główny Policji (minister do spraw wewnętrznych)

- Komendant Główny Straży Granicznej (minister do spraw wewnętrznych)

Organy centralne są to organy kadencyjne, powoływane w trybie i na zasadach określonych w ustawach. Nie ma możliwości skrócenia kadencji takiego organu, chyba że sam się zrzeknie.

Grupę organów (urzędów) centralnych można podzielić:

- organy które wprost tak nazywane są w ustawie

- agencje rządowe których statut nadaje Prezes RM, a które określane są jako państwowe jednostki organizacyjne np. agencja nieruchomości, rynku rolnego

- agencje będące formacjami. Tylko formacje rządowe których szefowie są określani jako Centralne Organy Administracji np. CBA, ABW

Administracja terenowa

Wyróżniamy tutaj podział:

- zasadniczy (podstawowy) - jego jednostki dzisiaj to gmina, powiat, województwo

- specjalny - jest to podział tworzony nie tylko dla organów administracji, ale również i innych organów. Powinien on obejmować całe jednostki podziału zasadniczego państwa, tworzony jest np. dla PKP, Poczty, lasów, dla administracji wyspecjalizowanej np. dla administracji morskiej, górniczej. Jednostkami tego podziału mogą być: obwody, okręgi, rejony.

- pomocniczy - stworzony jest jako pomocniczy do zasadniczego i specjalnego, np. organ pomocniczy w gminie to sołectwo, osiedla, posterunki Policji.

HISTORIA

Podział zasadniczy

I etap od 1945r. do 1954r. podział trójstopniowy

gminy (jednostki pomocnicze: gromada, osiedle), powiaty, województwa

II etap 1954r. do 1972r. podział trójstopniowy

gromady, powiaty, województwa

III etap 1972r. do 31 maja 1975r. podział trójstopniowy

gminy, powiaty, województwa

/28 maja 1975r. została uchwalona ustawa, która weszła w życie 1 czerwca o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa/

IV etap 1 czerwca 1975r. do 31 grudnia 1998r.

gminy, województwa

/1990r. gmina zmieniła swój ustrój, stała się jednostką samorządu terytorialnego/

V etap 1 stycznia 1999r. podział trójstopniowy

gminy, powiaty, województwa

/ustrój tych jednostek jest już inny/

Podział pomocniczy

Tworzony jest jako pomocniczy dla tych podziałów

np. sołectwo, osiedla

Etap I

08.03.1990r. - Ustawa o samorządzie terytorialnym

(tytuł: o samorządzie gminnym - od 01.01.1999r).

Ta ustawa obowiązuje do dnia dzisiejszego, ale ta ustawa została zmieniana, tytuł został ten sam a środek uległ zmianie. Była to ustawa która pierwsza wprowadzała podział dwustopniowy gminy i województwa.

W gminach jest wprowadzony ustrój samorządowy, czyli gminy stały się jednostkami samorządu terytorialnego.

W województwach również funkcjonowały organy administracji rządowych i te organy funkcjonowały w oparciu o ustawę z dnia 21.03.1990r o terenowych organach rządowej administracji ogólnej.

Ustawa z dnia 21.03.1990r

O terenowych organach rządowej administracji ogólnej

wyodrębniła terenowe organy rządowej administracji

1) ogólna

- dawała wojewodę

- kierowników urzędów rejonowych (podlegali wojewodzie)

2) specjalna

- cała reszta organów jakie wtedy funkcjonowały w województwie była w tym worku organu administracji specjalnej, czyli wszystkie organy były jako organy administracji specjalnej

Kryterium podziału które przyjęto był charakter wykonywanych zadań, czyli wszystkie te które miały wyspecjalizowany charakter, np. organy policji, organy straży, Inspekcja Handlowa.

Przy takim podziale wojewodzie ograniczono zadania poza tym ograniczono wpływ na te organy.

I to krytyczne usytuowanie wojewody spowodowało pierwsza zmianę 08.08.1996, a zmiana polegała na wzmocnieniu układu wojewody w stosunku do tych organów specjalnych, a po drugie z tej grupy specjalnej wyodrębniono 3 organy i zespolono ściśle z wojewodą stanowiąc ze mogą one wykonywać tylko zadania w imieniu wojewody. Pozbawiono ich zadań które wykonywały jako zadania organy specjalne. Wyjęto z niego:

-Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej

- Kuratora Oświaty

- Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Ta zmiana weszła w życie 01.01.1997r. jako organy zespolone z wojewodą.

Etap II reformy ustrojowej rozpoczyna się od 01.01.1999r

Ustawa z dnia 05.06.1998r- o administracji rządowej w województwie, weszła w życie 01.01.1999. Ustawa ta uchyla ustawę z dnia 21.03.1990.

Uchwalono jeszcze dwie ustawy:

- Ustawa z dnia 05.06.1998r o samorządzie powiatowym

- Ustawa z dnia 05.06.1998r o samorządzie województwa.

Ustawa z dnia 05.06.1998r, a która weszła w życie 01.01.1999r

podzieliła administracje na administracje:

1) zespolona

2) niezespolona

Uchwalono ustawę z dnia 23.01.2009r

O wojewodzie i administracji rządowej w województwie.

Ustawa ta weszła w życie od 01.04.2009

Podziała się nie zmienił, wiec obowiązuje kryterium usytuowania i podporządkowania organów terenowych.

Ustawa ta określa nam o funkcje wojewody, podział administracji rządowej, a także zmiana o organach adm. niezespolonej te organy wymienia w ustawie w załączniku

A zatem administracje terenową regulują ustawy samorządowe (3), a także ta ustawa o wojewodzie i administracji rządowej w województwie.

Wojewoda

Wojewodę powołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek Ministra Właściwego ds. administracji publicznej.

Po raz pierwszy w regulacji dotyczącej wojewody ustawa określa kryteria odnośnie kandydata na wojewodę. Na stanowisko wojewody może być powołana osoba która:

• obywatelstwo polskie,

• tytuł zawodowy magistra lub równorzędny,

• trzyletni staż pracy w zakresie kierowania zespołami ludzkimi,

• nie był skazany prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe,

• korzysta z pełni praw publicznych,

• cieszy się nieposzlakowaną opinią.

Funkcje wojewody:

• jest przedstawicielem rady w województwie,

• jest zwierzchnikiem zespolonej administracji rządowej w województwie,

• jest organem nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego i związków, nadzór ten sprawowany jest przy uwzględnieniu kryterium legalności,

• kontroluje samorząd terytorialny pod względem legalności, rzetelności, gospodarności w zakresie wykonywanych zadań przez samorząd z zakresu administracji rządowej, realizowanych na podstawie ustaw lub zawieranych porozumień,

• jest organem administracji rządowej w województwie, do którego właściwości należą wszystkie sprawy z zakresu tej administracji rządowej w województwie nie zastrzeżone odrębnymi ustawami na rzecz innych organów tej administracji,

• jest reprezentantem Skarbu Państwa na zasadach określonych w odrębnych ustawach np. w ustawie o specjalnych strefach ekonomicznych

• jest organem wyższego stopnia w rozumieniu przepisów KPA (kodeksu postępowania administracyjnego)

Nadzór nad wojewodą sprawuje:

- Prezes RM- na podstawie kryterium zgodności jego działania z polityką RM,

- Minister Właściwy ds. administracji publicznej na podstawie kryterium legalności (zgodności działania z obowiązującym prawem) oraz pod względem rzetelności i gospodarności,

- Prezes RM kieruje działalnością wojewody wydając wytyczne z działalności wojewody, oraz dokonując określonej oceny jego pracy.

Wojewoda wykonuje swoje zadania przy pomocy urzędu wojewódzkiego (urząd = aparat pomocniczy) oraz organów rządowej administracji zespolonej w województwie, a także przy pomocy wicewojewody, albo pierwszego i drugiego wicewojewody, których powołuje Prezes RM na wniosek wojewody.

Wojewoda określa w formie zarządzania zakres kompetencji dla wicewojewodów.

Wojewoda nadaje statut urzędu wojewódzkiego , który podlega zatwierdzeniu przez prezesa RM i jest on ogłaszany w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym.

Urzędem wojewódzkim kieruje i zapewnia prawidłowe jego funkcjonowanie Generalny Dyrektor Urzędów którego zadania określa Ustawa z dnia 21 listopada 2008r o służbie cywilnej.

Co robi wojewoda jako przedstawiciel Rady Ministrów?

Wojewoda jako przedstawiciel RM:

- dostosowuje do miejscowych warunków cele polityki RM oraz kontroluje realizacje wynikające z tych zadań

- zapewnia współdziałanie wszystkich organów administracji rządowej i samorządowej i kieruje ich działalnością w zakresie zapobiegania zagrożeniu życia, zdrowia, mienia, środowiska, bezp. Państwa, bezp. I porządku publicznego, ochrony praw obywateli, zapobiegania klęskom żywiołowym, na zasadach określonych w odrębnych ustawach,

- ogłasza stan przeciwpowodziowy i powoduje działania na rzecz przeciwdziałania zagrożeniom powodziowym,

- wykonuje zadania w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa oraz zarządzania kryzysowego (ust. O Zarządzaniu Kryzysowym),

-przedstawia RM za pośrednictwem Ministra Właściwego ds. adm. publicznej projekty, dokumentów rządowych dot. Województwa,

- reprezentuje RM na uroczystościach państwowych i w czasie oficjalnych wizyt składowych w województwie przez przedstawicieli państw obcych a w swoich wystąpieniach wojewoda reprezentuje stanowisko zgodnie z ustaleniami przyjętymi w RM,

ADMINISTRACJA ZESPOLONA

W WOJEWÓDZTWIE

Administrację rządową zespoloną w województwie tworzą Kierownicy Służb Inspekcji i Straży którzy wykonują zadania w imieniu wojewody z ustawowego upoważnienia lub w imieniu własnym w zakresie wskazanym w odrębnych ustawach.

Zespolenie z wojewodą objawia się w 3 płaszczyznach:

1. kompetencyjnym (wykonują zadania z ustawowego upoważnienia w imieniu wojewody)

2. osobowej wyrażającej się tym, że wojewoda powołuje i odwołuje kierowników tych służbo lub występuje z wnioskiem do właściwego organu centralnego o ich powołanie.

3. Finansowa( wojewoda rozdziela kasą)

W zakresie sprawowanego zwierzchnictwa wojewoda

1.kieruje i koordynuje działalnością tych organów

2. kontroluje ich działalność,

3. zapewnia warunki skutecznego wykonywania zadań oraz ponosi odpowiedzialność za rezultaty działania administracji zespolonej.

ORGANY ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ ZESPOLONEJ Z WOJEWODĄ(12)

1.Wojewódzki Inspektor Sanitarny

2.Wojewódzki Konserwator Zabytków

3.Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska

4.Kurator Oświaty

5.Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny

6.Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego

7.Wojewódzki Komendant Policji Państwowej

8.Wojewódzki Komendant Państwowej Straży Pożarnej

9.Wojewódzki Inspektor Weterynarii

10.Wojewódzki Inspektor Jakości Handlowej Art. Rolno-przemysłowych

11.Wojewódzki Państwowy Inspektor Sanitarny

12.Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego

Wyjątki:

Komendanta Wojewódzkiego Policji powołuje Minister Właściwy ds. wewnętrznych na wniosek Komendanta Głównego Policji po zasięgnięciu opinii wojewody

Komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej powołuje Minister Właściwy ds. wewnętrznych na wniosek Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej po wyrażeniu zgody wojewody

A odwołanie?

W obu przypadkach po uzyskaniu opinii od wojewody.

ADMINISTRACJA NIEZESPOLONA

W WOJEWÓDZTWIE

Administracja niezespolona w województwie tworzona jest przez terenowe organy administracji rządowej podporządkowane Właściwemu Ministrowi lub kierownikowi urzędu Centralnego a także przez kierowników państwowych osób prawnych wykonujących zadania z zakresu administracji rządowej.

Ustawa wskazuje dwa kryteria zaliczenia organów do administracji niezespolonej. Jeżeli jest to uzasadnione ogólnopaństwowym charakterem wykonywanym zadań, będzie różnica „ważności” przez wojewódzkiego Inspektora

Lub zakres właściwości terytorialnej działania organów wykracza poza obszar województwa

Organy administracji niezespolonej tworzone są w drodze ustaw i wymieniane są w ustawie o wojewodzie i administracji rządowej w województwie.

ORGANY ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ NIEZESPOLONEJ

1.Terenowe organy administracji Wojskowej (Dowódcy Okręgów Wojskowych, Szefowie Wojewódzkich Sztabów Wojskowych i Wojskowi Komendanci Uzupełnień)

2.Naczelnicy urzędów Skarbowych i Dyrektorzy Izb Skarbowych, Dyrektorzy Urzędów Kontroli Skarbowej (terenowe organy administracji skarbowej)

3.Naczelnicy Urzędów Celnych i Dyrektorzy Izb Celnych- administracja celna

4.Dyrektorzy Okręgowych Urzędów Górniczych- terenowa administracja górnicza

5.Dyrektorzy Okręgowych Urzędów Morskich- terenowa administracja morska

6.Graniczni i Powiatowi Lekarze Weterynarii

7.Terenowe Jednostki Straży Granicznej

8.Państwowi Graniczni Inspektorzy Sanitarni

9.Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska

W sumie jest 15 takich grup terenowej administracji rządowej

PYTANIA NA EGZAMINIE:

- Prawo procesowe

- Akt administracyjny

- Cechy administracji publicznej

-Prawo ustrojowe

- Ugoda

- Prawne formy działania administracji

- Prawo administracyjne i jego podział

- Elementy stosunku administracyjno -prawnego

- czynności materialno - techniczne

- umowa cywilno -prawna

- Decyzja administracyjna i wymienić co powinna zawierać

- centralizacja

- decentralizacja

- podział administracji terenowej

- organy administracji w województwie

- referendum

- organy terenowe

- organy administracji rządowej niezespolone

- skąd bierze się zarząd województwa i sejmik woj.

- elementy decyzji adm.

- organy administracji zespolonej wymienić

- kompetencje wójta

- administracja zespolona niezespolona i podział organów

- cechy administracji (I wykład),

- administracja zespolona,

- ugoda administracyjna,

- prawne formy działania (wymienić) adm.,

- podział terytorialny (wymienić 3 rodzaje i 1 wybrać sobie i omówić),

- akt administracyjny (chodzi o akt indywidualny),

- funkcje wojewody

- nadzór,

- organy terenowe i podział,

- rada gminy (co uchwala),

- samorząd terytorialny

-tryb powoływania komendanta wojewódzkiego policji

- komendant główny policji, komendant główny państwowej staży pożarnej itp., kto jest ich zwierzchnikiem?

- jaki organ jest właściwy do rozstrzygania ugody administracyjnej ?

-co to jest dyrektywa

-zasada proporcjonalności

-administracja zespolona

-kto powołuje KWP

-rodzaje podziału terytorialnego (omówić jeden)

-czynności materialno-techniczne

ŹRÓDŁO SKRYPTU: http://www.administrare.yoyo.pl/viewforum.php?f=58&sid=2086925c73115ec5d5c53d99c675f31d

Skrypt do „Prawo administracyjne (cz.ogólna)” prof. nadzw. dr hab. E.Ura

20

---