1. Sposoby definiowania administracji publicznej

Publiczny- dostępny dla każdego, dotyczy każdego

Administracja publiczna - najogólniej nad tym pojęciem rozumie się wszelką zorganizowaną działalność zmierzającą do osiągnięcia pewnych celów. Można mówić o administracji domu, przedsiębiorstwa, zakładu itd. Administracja jest działalnością trwałą, celową i planową. Stanowi punkt odniesienia dla prawa administracyjnego.

Administracja publiczna jest sprawowana przez państwo w najszerszym tego słowa znaczeniu, a więc przez organy państwowe, jak i związki publicznoprawne (związki samorządowe) i inne podmioty administracji.

Administracja jest działalnością państwa, która nie wykazuje cech ustawodawstwa ani sądownictwa. Administracja jest to więc ta działalność państwa, która pozostaje po wydzieleniu z niej działalności ustawodawczej i sądowniczej.

Nie ma uniwersalnej definicji administracji publicznej.

def J. Starościaka

• działalność wspólnoty publicznej na rzecz jej członków (służebność), dążenie do dobra wspólnego

• możliwość stosowania środków władczych

• kompleksowość działań

• inicjatywa - administracja powinna mieć inicjatywę

• praworządność

~ zgodność z prawem

~ działanie na podstawie prawa

~ działanie w celu wykonania prawa

Cechy współczesnej administracji publicznej

• szeroki zakres

• umiędzynarodowienie

• bogate uzbrojenie techniczne

Wyróżnia się administrację publiczną w ujęciu :

• organizacyjnym (podmiotowym) - stanowi ogół podmiotów administracji,a więc organów administracji i innych podmiotów wykonujących określone funkcje z zakresu administracji publicznej

• materialnym (przedmiotowym) - jest to taka działalność państwa, której przedmiotem są sprawy organizacyjne albo inaczej zadania i kompetencje w zakresie władzy wykonawczej => działania zaliczane do administracji

• formalnym - cała działalność wykonywana przez podmioty administracji bez względu na to czy ma ona charakter administracyjny czy też nie ma takiego charakteru

• negatywnym (dawniej) - cała działalność państwowa z wyjątkiem ustawodawstwa i wymiaru sprawiedliwości

Które lepsze podmiotowe czy przedmiotowe? - większość uważa że przedmiotowe (X)

organy administracji publicznej - ministrowie, centralne organy administracji rządowej, wojewodowie, terenowe organy administracji rządowej itd.

definicje: Starościak, Jaroszyński

2. Określenie prawa administracyjnego i jego struktura

Prawo- zbiór norm, reguł postępowania, mają charakter obowiązkowy, generalnie-abstrakcyjny

• Przedmiotowo - Prawo administracyjne można ogólnie określić jako zespół norm, które regulują administracyjną działalność państwa, regulują funkcje administrowania

[[Funkcje administrowania są regulowane także przez Konstytucje, prawo cywilne i karne]]

• Podmiotowo - prawo administracyjne jest zespołem norm prawnych regulujących stosunki społeczne wynikające w toku działalności organów administracyjnych => prawo jakie stosuje administracja

Prawo administracyjne stanowi gałąź prawa, która reguluje stosunki między administracją a obywatelami i tworzy prawa i obowiązki obywateli ale zawsze wobec administracji.

Składa się z trzech działów:

• prawo ustrojowe - dotyczy podmiotów administracyjnych, ich struktury administracyjnej

• prawo formalne (proceduralne) - skodyfikowane -> kodeks postępowania administracyjnego

• prawo materiane - przepisy dotyczące prawa budowlanego, celnego...

np administracyjne prawo budowlane - reguluje stosunki między inwestorem a władzą budowlaną a nie właścicielami nieruchomości sąsiednich.

3. Charakterystyka źródeł prawa administracyjnego

Źródła prawa administracyjnego to tradycyjna nazwa sposobu, w jaki tworzy się, utrzymuje i zmienia prawo administracyjne. Źródła prawa administracyjnego układają się w ''piramidę'' z konstytucyją na szczycie a aktem administracynym u podstawy.Źródła prawa administracyjnego w częściej używanym znaczeniu to rodzaj aktów regulujących organizację i funckjonowanie administracji oraz stosunki administracji z innymi podmiotami, w tym z obywatelami.

Wyróżniamy podział źródeł prawa na:

• źródła stanowione przez centrane organy państwa (Sejm, Senat, Prezydent, RM, Ministrowie)

• źródła prawa stanowione przez organy terenowe (organy rządowej administracji ogólnej i specjalnej oraz organy jednostek samorządu terytorialnego)

• źródła prawa powszechnie obowiązującego

• źródła prawa wewnętrznego

Ważnym podziałem źródeł prawa jest podział na :

• źródła prawa powszechnie obowiązującego - to w prawie polskim: Konstytucja, ustawa, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenie i akty prawa miejscowego. Zawierają one normy generalne (skierowane do mniejszej lub większej, ale zawsze bliżej nieoznaczonej liczby adresatów) i abstracyjne ( nieprzeznaczone tylko dla jednej konkretnej sytuacji), które tworzą, zmieniają ub uchylają prawa i obowiązki obywatelii osób prawnych.

Konstytucja:

Jest najważniejszą podstawą działania wszelkich organów państwa. Jest najwyższym źródeł mocy prawa administracyjnego, choć nie zaliczamy jej do prawa administracyjnego bezpośrednio,. Każde działanie organu państwa, musi dać się wywieść w sposób pośredni lub bezpośredni z konstytucji. Konstytucja ustala pewne ramy działania administracji i dalszej konkretyzacji przez nią obowiązujących norm. Stanowi ona, że ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale, ale i równowadze władz co ma doniosłe skutki ustrojowe. Oprócz podziału i równowagi władz oraz określenia Rzeczypospolitej jako demokratycznego państwa prawnego pojawia się z Konstytucji postulat realizowania zasady sprawiedliwości społecznej. Dla administracji publicznej oznacza taki ierunek działania któr zapobiega powstawaniu i pogłębianiu się drastycznych nierówności społecznych. Konstytucja określa ustrój państwa, pozycję RM, administracji rządowej. Nie tylko przesądza istnienie samorządu terytorialnego,a le stwarza sine gwarancje dla funkcjonowania gmin i ramy dla pozostałych jednostek samorządu terytorialnego.

Ustawa:

Jest to akt prawodawczy uchwalony przez Sejm za zgodą Senatu. Zawiera przepisy o charakterze powszechnym, generalno-abstrakcyjnym,pierwotnym. Obowiązuje administrację w sposób bezpośreni. Do jego obowiązywania nie trzeba ani pośrednictwa rozporządzeń, ani wytycznych lub instrukcji. Ustawa musi jednak być odpowiednio ogłoszona- w organie promulgacyjnym, którym jest DzU. Ustawa nie może działać wsteczm regulować działań, które już - w dobrej wierze - wystąpiły.

Zasada wyłączności materii ustawowej - najważniejsza dla funkcjonowania państwa i jego organów oraz dla życia obywateli sprawy powinny być rozstrzygane wyłącznie w drodze ustawowej

Rozporządzenie:

Jest to akt podustawowy, wydawany w celu wykonania ustawy. Jest ściśle związany z ustawą, wydawany na podstawie szczegółowego upoważnienia w ustawie i w ceu jego uszczegółowienia. Przepisy rozporządzenia mogą konkretyzować przepisy ustaw lecz nie mogą ich uzupełniać ani rozszerzać. Rozporządzenie jest głównym sposobem konkretyzacji ustawy, podstawowym orężem w ręku administracji. Rozporządzenie jest wydawane w celu dostosowania bardzo abstrakcyjnie i generalnie sformułowanych przepsów ustawy do sytuacji jeszcze ogólnie zarysowanej i dostosowanej do wielu adresatów, ale już bliższej realnej sytuacji administrowania. Polski system prawa wyklucza subdelegację. Rozporządzenie nie stanowi samoistnej podstawy prawnej do ingerencji w prawa i obowiązki obywateli oraz nie mże upoważniać do wydawania dalszych rozporządzeń ( z wyjątkiem konstytucyjnej postaci rozporządzenia w stanach nadzwyczajnych). Rozporządzenie mogą wydawać tylko organy wskazane w Konstytucji : Prezydent RP, ministrowie kierujący działami administracji rządowej, przewodniczącym komitetów wchodzących w skład RM oraz KRRiT.

Umowa międzynarodowa:

Zgodnie z art. 87.1 KRP ratyfikowane umowy międzynarodowe stanowią źróło powszechnie obowiązującego prawa. Warunkiem konstytucyjnym obowiązywania takich umów jest opublikowanie ich w DzU. Umowa może być bezpśrednio stosowana, chyba że ze względu na jej charakter jej stosowanie jest uzależnione od wydania odrębnej ustawy. Prawo międzynarodowe w formie ratyfikowanej umowy międzynarodowej ma pierszeństwo przed ustawą. W polskim porządku prawnym wyróżniamy dwie podstawowe kategorie umów międzynarodowych. Takie, których ratyfikacja należy wyłącznie do Prezydenta RP, i takie, które wymagają uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie. Do umów międzynarodowych wymagających uprzedniej zgody w ustawie należą umowy międzynarodowe, które dotyczą : pokoju i sojuszy, układów politycznych lub wojskowych, wolności, praw i obowiązków obywatelskich o charakterze konstytucyjnym, członkowstwa RP w organizacjach międzynarodowych, znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym, ''materii ustawowej'' (spraw uregulowanych w ustawie lub dla których Konstytucja takiej ustawy wymaga). Umowy międzynarodowe może także zatwierdzać RM, jeżeli nie wymagają one ratyfikacji. Największym przewrotem w dotychczasowym ujmowaniu systemu źródeł prawa jest zasada nadrżedności. Oznacza ona, że prawo pierwotne oraz akty wydane na jego podstawie są stosowane przed prawem krajowym. Akty prawa pierwotnego UE to : traktaty, towarzyszące im załączniki i protokoły, traktaty nowelizujące, traktaty o przystąpieniu nowych państw. Akty prawa wtórnego UE to rozporządzenia, dyrektywy, zalecenia i opinie. Szczególną rolę odgrywają rozporządzenia. Jest ono bowiem aktem wiążącym w całości i jest bezpośrednio stosowane w każdym państwie członkowskim.

Akty prawa miejscowego:

Są źródłem powszechnie obowiązującego prawa o ograniczonym terytorialnie zasięgu. Obowiązują na obszarze działania organów, które je ustanowiły. Legalność prawa miejscowego kontroluje NSA oraz PRM (akty wojewody). Akty prawa miejscowego można podzielić na akty pochodzące od organów państwa i pochodzące od organów samorządu oraz akty zawierające statuty , akty zawierające przepisy wykonawcze (wydawane na podstawie upoważnień szczegółowych),akty zawierające przepisy porządkowe(wydawane na podtsawie upoważnień generalnych).

Ustawodawca może przyznać kompetencje do wydawania terenowych przepisów prawnych organom administracji rządowej (zespolonej bądź niezespolonej). Może to być upoważnienie szczegółowe albo generalne.

Rodzaje aktów prawa miejscowego:

• akty zawierające statuty

• akty zawierające przepisy wykonawcze tj. akty wydawane na podstawie upoważnienia szczegółowego

• przepisy porządkowe, wydawane na podstawie upoważnienia generalnego

4. Problem kodyfikacji prawa administracyjnego

Prawo administracyjne jest obszerne - jest to najobszerniejszy dział prawa. Charakteryzuje je przez to zmienność. Prawo administracyjne nie jest kodyfikowane (brak kodeksu) z powodu swojej zmienności i obszerności.

5. Stosunek administracyjnoprawny

Stosunek prawny

• materialno-prawny - rozstrzyga sprawy i je zamyka

• foralno-prawny - przybliża bądź oddala rozstrzygnięcia sprawy

Stosunek administracyjnoprawny występuje wtedy gdy podmiot administracji występuje wobec innego podmiotu żądając np jakiegoś świadczenia bądź nakłada na niego obowiązek albo na coś mu zezwala -> wtedy nawiązuje z podmiotem stosunek prawny. Ma charakter osobisty, przypisany do konkretnej osoby.

Stosunek administracyjnoprawny jest to więc stosunek między państwem i działającymi w jego imieniu podmiotami administracji publicznej a obywatelami i innymi podmiotami, oparty na normach prawa administracyjnego. W stosunku administracyjnoprawnym administracja działa władczo, może jednostronnie zdecydować o treści danego stosunku. Cechą charakterystyczną tego stosunku jest nierównorzędność pozycji podmiotów jego stosunku.

• z mocy samego prawa (ex lege) - wywołuje skutek prawny

• na skutek zdarzenia - faktu niezależnego od ludzi

• na skutek zachowania organu administracji (celowe, zmierzające do zachowania

• Przedmiot stosunku administracyjnoprawnego - leży zawsze w sferze określonych prawem działań administracji publicznej

• Podmiot stosunku administracyjnoprawnego - organ administracji upoważniony do żądania określonego zachownia ; osoba fizyczna lub prawna, jednostka organizacyjna do której skierowany jest nakaz lub zakaz

Stosunki administracyjnoprawne mogą powstać tylko na podstawie ustawowej, czasem jednak sama ustawa nie wystarcza. Może być nawiązany z mocy ustawy, w drodze aktu administracyjnego bądź umowy administracyjnej oraz w wyniku działań faktycznych.

Elementy stosunku prawnego:

• podmiot (osoba fizyczna, prawna)

• przedmiot (zachowanie podmiotów)

• treść (prawa i obowiązki)

Podmioty administrowane mogą czynem wywołać stosunek prawny np złożenie podania o pozwolenie na budowę

6. Pojęcie i klasyfikacja podmiotów prawa administracyjnego

7. Organy administrujące - pojęcie i rodzaje

Pojęcie

• organ utworzony w drodze ustawy; wyodrębniony administracyjnie

• określony w ustawie jako organ administracji pblicznej

• działa w imieniu wspólnoty publicznej (państwa, samorządu)

• wykonuje jedynie czynności przewidziane przez prawo (działanie zgodne z prawem, działanie na podstawie prawa, wykonywanie czynności określonych przez prawo)

• wykonuje zadania z zakresu administracji publicznej (rozumianej przedmiotowo)

Rodzaje:

• organ administracji

~ rządowej (działają w imieniu państwa jako całości)

~ samorządowej (organ pewnej wspólnoty np samorządu

~ pozostałe (ustawodawca uprawnia podmiot dopełnienia funkcji administracji publicznej)

• organy centralne i terenowe np stracja kontroli pojazdów

wyodrębnienie organizacyjne - organ posiada okresloną przez prawo formę organziacyjną, która czyni z niego pewną organizacyjną jedność.

8. Organy jednoosobowe i kolegialne - charakterystyka, zalety i wady.

Organ jednoosobowy (monokratyczny) - rozstrzygnięcia podejmowane jednoosobowo

zalety:

~ szybkość

~ niższe koszty utrzymania

~ odpowiedzianość

wady:

Organ kolegialny (zbiorowy) - zespół osób podejmujących rozstrzygnięcia kolegialne, akty podpisywane przez więcej niż jedną osobę

zalety:

~ bezstronność

~ sprawiedliwość

~ trafność (dyskusja wielu osób)

~ skupienie w jednym zespole różnych osób (o różnej wiedzy, różnym doświadczeniu)

~ demokracja

wady:

~ powolność

~ trudność określenia odpowiedzialności

~ większe koszty utrzymania

~ mniejsze poczucie odpowiedzialności za podjęte rozstrzygnięcia

Jeśli coś nie zostało narzucone ustawowo czy konstytucyjnie, organy kolegialne mogą uchwalić coś wewnętrznie np regulamin

Te sytuacje gdzie przepis prawny wymaga zebrania osób, podjęcia debaty to zaczyna się organ kolegialny

W administracji publicznej nie ma decyzji jednoosobowych np wójt powierza często urzędnikom pod opinię czy debatę sprawę i potem podejmuje decyzję (podpis wójta)

9. Tryb działania organu kolegialnego.

Kwestia podejmowania uchwał :

• spełniony warunek quorum - odpowiednia liczba na sali i na obradach

• sposób podjęcia uchwały

~ przez aklamacje - ustawodawca przedstawia projekt (klaskanie, okrzyki)

~ konsensus - wszyscy muszą się zgodzić na treść uchwały (Zalety- wszyscy są współtwórcami, wady - dobre tylko w małym gronie, jak można kogoś nakłonić )

~ głosowanie - ważna większość głosów (większość zwykła - więcej za nić przeciw, wstrzymane nie są brane pod uwagę ; większość bezwzględna - więcej niż połowa za [więcej za i wstrzymanych niż przeciw] ; większość kwalifikowana - wyrażona ułamkiem )

10.Organy decydujące i pomocnicze (doradcze).

Organy decydujące:

• mogą rozstrzygać sprawy w drodze czynności prawnych

• przepisy prawa przyznają im możliwość władczego rozstrzygania spraw w drodze decyzji wiążących inne podmioty

• np PRM, RM

Organy doradcze(pomocnicze)

• organy posiadające jedynie prawo do badania spraw i wyrażania swoich opinii

• mogą występować z inicjatywą czy też opiniować przedstawione im sprawy przez organy decydujące bądź też podejmować jedynie czynności kontrolne

• np Rada Legislacyjna przy PRM, kolegium przy wojewodzie

11.Organ i urząd.

Organ - jest to część aparatu administracyjnego wyodrębniona ustawowo, działająca na podstawie prawa. Organ jest uprawniony do korzystania ze środków władczych. Istotą wyodrębnienia organizacyjnego i podstawą działania jest kompetencja (bez nadanej kompetencji nie może być nazwany organem)

Urząd - zespół urzędników, którzy są zatrudnieni aby wspierać organ w jego działaniu. Np PRM -> Kancelaria, Minister- Ministerstwo, Wojewoda - urząd wojewódzki, Marszałek- urząd marszałkowski (funkcje pomocnicze, przygotowawcze, decyzyjne)

12.Istota kompetencji organu administrującego.

Cecha przysługująca organowi sprawującemu administrację publiczną :

• uprawnienie

• obowiązek

• oparta na ustawie

• konkretna (nie można przenieść kompetencji na inny organ, ale ustawodawca może przewidzieć przeniesienie kompetencji na inny organ w drodze upoważnienia

• niezbywalna - nie możena przenieść kompetencji na inny organ ale ustawodawca może przewidzeić przeniesienie kompetencji na inny organ w drodze upoważnienia

1) kompetencje wynikające z ustawy

Postulaty kompetencyjne:

- wyłącznośc kompetencji

- przejrzystość kompetencyjna

- spór kompetencyjny

~ negatywny - gdy niekt nie chce podjąć się sprawy

~ pozytywny - dwa lub więcej organy spierają się o kompetencje

2) Kompetencje konkretne -> dotyczą konkretnych działań i obowiązków wykonywania konkretnych działań

Upoważnienie administracyjne - jest to akt przy pomocy, którego organ upoważnia osobę, która jest w zakresie posiadanych kompetencji

13.Zakres działania i właściwość organu administrującego.

Kompetencja - zespół uprawnień dotyczących określonego zakresu spraw, w których organ ma prawo (obowiązek) działania

Ogran właściwy -> organ, któremu przysługują kompetencje

Zakres działania - wskazuje, jakimi sprawami ma się zajmować dany organ ; ustawa określa zakres działania danego organu.

zadania własne

zadania zlecone ( zadania z zakresu zadań innego podmiotu administracji)

Właściwość pozwala na udzielenie odpowiedzi na pytanie, jak podmiot administracji i jaki organ administracyjny jest powołany do załatwiania spraw administracyjnych danego rodzaju. Dokłądne określenie właściwości oranu jest konieczne.

• właściwość rzeczowa - dotyczy przydzielonych danemu organowi kategorii spraw. Rozstrzyga on o tym, jaki organ załatwia sprawy z zakresu budownictwa, przemysłu, zdrowia itd

• właściwość miejscowa (terytorialna) - dotyczy przestrzeni działania organu np na jakim terytorium organ może sprawować swoją właściwość rzeczową

• właściwośc instancyjna - zakłada wielostopniową organizację administracji i rozstrzyga, którego stopnia organ jest właściwy do załatwienia sprawy.

• właściwość funkcjonalna - odnosi się ona do określenia, który z wewnętrznych organów danego podmiotu jest właściwy do załatwienia danej sprawy

14.Prawna regulacja zadań organu administrującego.

Zadania - cele narzucone do zrealizowania, mogą być określone przez :

• ustawodawcę - ustawodawca upoważnia organ do wydawania zadania (nadrzędnemu-podrzędnemu)

• zawsze trwają np obowiązek utrzymania prawidłowej nawierzchni drogi

• wykonalne - kończą się np sprywatyzowanie

• problemy interpretacyjne - zadania są narzucone

• nie wiążą się z konkretnym działaniem i obowiązkiem tego działania lecz dotyczą ogólniejszego celu jaki organ ma osiągnąć

Co w przypadku, gdy zostanie zlecone zadanie a nie ma kompetencji? Sporządzić notatkę o przyznanie kompetencji.

15.Publiczna (państwowa, samorządowa) jednostka organizacyjna jako

podmiot prawa administracyjnego.

Definicja:

- wyodrębnienie organizacyjne

- utworzenie aktem włądzy publicznej - następuję aktem władczym

-misja (Zadania, zakres działania, formy działania) określone aktem władzy publicznej - są narzucone z zewnątrz, może być określona szczegółowo i ogolnie

Tryb tworzenia:

-ustawa - np Polska Akademia Nauk -> nie może być zbyt liczna, ma bardziej trwały byt

- akt prawny - założycielski (normatywny lub idywidualny) inny niż ustawa -> np rozporządzenie RM o utowrzeniu banku

- akt prawny założycielski + wpis do rejestru (KRS)

Rodzaje:

• zakłady publiczne

• przedsiębiorstwa publiczne

• inne

16.Przedsiębiorstwo publiczne (państwowe, samorządowe) w świetle prawa administracyjnego.

Pojęcie

• w znaczeniu przedmiotwym (art 55 k.c.) - zorganizowany zespoł składników materialnych i niematerialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej

• w znaczeniu podmiotowm - taka organizacja która ma przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym

Cechy:

• wyodrębnienie organziacyjne

• utworzenie przez organ władzy publicznej

• misja narzucona przez załżyciena - organ władzy publicznej

• brak możliwości samodzielnego zdecydowania o likwidacji, połączeniu, podziale i przekształceniu

• podstawowe elementy struktury i systemu zadządzania narzucone

• osobowość prawna

• stosunki z klientami oparte na prawie cywilnym (umowy)

• przedsiębiorczość (samodinansowanie, prowadzenie działlnosci na zasadach handlowych)

• przedsiębiorstwo użyteczności publicznej - powszechna dostępnośc dla klientów - np przedsiębiorstwo transportu publicznego

Przedsiębiorstwo publiczne:

- państwowe

- utworzone ustawą

- j.s.S.P - jednoosobowa spółka Skarbu Państwa (Rada Nadzworcza, w RN mogą zasiadać tylko te osoby które mają odbyty kurs i zdany egzamin państwowy, zbycie udziałów lub akcji musi się odbyć w odpowiedniej procedurze)

- prawa powszechnego

-samorządowe

- spółka handlowa jednostek samorządu terytorialnego - nie muszą być jednoosobowe,mogą być tworzone wspólnie przez kilka jednostek samorządu terytorialnego

- (zakład budżetowy) -> nie jest przedsiębiorstwem, lecz taka forma gospodarki komunalnej jest możliwa

Przyczyny tworzenia przedsiębiorstw państwowych

1. Przyczyny aktualne w gospodarce rynkowej

• eksploatacja monopolu prawnego - można zastosować koncesje

• uzupełnienie inicjatywy prywatnej - tworzy się przedsiębiorstwo aby wytwarzać dobra bądź świadczyć usługi jakich nie chce pełnić przedsiębiorca prywatny

• nakręcanie koniunktury - powodowanie by gospodarka ''budziła się z zamrozenia'', by wyszła z kryzysu

• walka z bezrobociem - utworzenie przedsiębiorstwa by ludzie mieli zatrudnienie

• zapewnienie powszechnej dostępności dóbr

2. Koncepcja gospodarki planowej (socjalistycznej)

• koncentracja środków proukcji w ręku państwa

• planowanie zamiast rynku - zakładano że centralny planista przewidzi ile czego trzeba wyprodukować, jakie usługi świadczyć

zasada 3S

• samodzielności - samodzielność prawna; sytuacja prawna przedsiębiorstwa podobna do sytuacji jednoski niepubliczej, przedsiębiorstwo uszykało możliwośc obrony swoich praw. Przedsiębiorstwa mają prawne środki obrony swojej samodzielności. Opierają się na mechaniźmie : jeśli został nałożony obowiązek to przedsiębiorstwo może wnieść sprzeciw i wtedy organ albo wycofuje się z obowiązku albo podtrzymuje swoje stanowisko. Przedsiębiorstwo może odwołać się do sądu (nie administracyjnego, lecz powszechnego!) Jest reprezentowane przez dyrektora

• samorządoności - przedsiębiorstwo jest zarządzane z udziełem samodrządu pracowniczego. Organami przedsiębiorstwa są dyrektor, rada pracownicza i ogólne zebranie pracowników.

• samofinansowania - stały okreslony udział w zysku, państwo zabiera to co do niego należy, resztą dysponuje samodzielnie. Przedsiębiorstwo finansuje swoje potrzeby z własnych przychodów. Właścicielem ekonomicznym przedsiębiorstwa pozostaje państwo. Przedsiębiorstwo państowe płaci podatek dochodowy od osób prawnych, z tego co zostanie oddaje 15% skarbowi państwa (reszta pozostaje w dyspozycji przedsiębiorstwa)

17.Ustrój przedsiębiorstwa państwowego w Polsce.

[ USTAWA z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych ]

Organami przedsiębiorstwa są :

• dyrektor

~ zarządza przedsiębiorstwem i reprezentuje je na zewnątrz

~ podejmuje decyzje samodzielnie i ponosi za nie odpowiedzialność

~ Dyrektora przedsiębiorstwa państwowego powołuje rada pracownicza

~ Dyrektora przedsiębiorstwa powołuje się spośród kandydatów wyłonionych w drodze konkursu.

~ Powołanie dyrektora bez przeprowadzenia konkursu jest nieważne.

• rada pracownicza

~ uczestniczy w powoływaniu dyrektora w drodze konkursu (w komisji zasiada 5 osób z rp i organu przedstawicielskiego)

~ może odwołać dyrektora (za zgodą organu przedstawicielskiego)

~ sprawdza/ kontroluje działalność dyrektora

~ dokonuje podziału części zysku pozostającej w przedsiębiorstwie

• ogólne zebranie pracowników.

~ uczestniczą w nim wszyscy, ma nieliczne kompetencje:

~ uchwala statut przedsiębiorstwa i statut załogi

~ dzieli część zysku, która została przeznaczona dla pracowników

Przedsiębiorstwo państwowe może być:

• połączone, podzielone -> Łączenie i podział przedsiębiorstwa państwowego zarządza organ założycielski z własnej inicjatywy, za zgodą rady pracowniczej bądź na wniosek rady pracowniczej przedsiębiorstwa lub na wniosek kierownika zakładu przedsiębiorstwa wielozakładowego, poparty przez radę pracowniczą zakładu lub nie mniej niż 50% załogi zakładu, w którym nie ma rady pracowniczej.

• zliwidowane- ekonomicznym właścicielem przedsiębiorstwa jest państwo i może zrobić z nim co chce ale istnieje zasada samodzielności (art 19 ustawy) np przyczyna dotycząca przedsiębiorstw, które nie prowadziły normalnej działalności choć z zewnątrz wyglądało to inaczej. Likwidacja przedsiębiorstwa państwowego może nastąpić, jeżeli:

~przedsiębiorstwo prowadzi działalność gospodarczą ze stratą w ciągu kolejnych sześciu miesięcy,

~prawomocnym wyrokiem sądu lub ostateczną decyzją administracyjną zakazano

przedsiębiorstwu działania we wszystkich dziedzinach objętych dotychczasowym

przedmiotem działania, a przedsiębiorstwo nie podjęło działalności w innej dziedzinie, ~z wnioskiem takim zwróci się zarząd komisaryczny.

Decyzję o likwidacji podejmuje organ założycielski z własnej inicjatywy bądź na

wniosek rady pracowniczej przedsiębiorstwa, o ile minister właściwy do spraw

Skarbu Państwa nie zgłosi sprzeciwu, wraz z uzasadnieniem, w terminie dwóch

tygodni

• upadłość - odbywa się na zasadach ogólnch (np przedsiębiorstwo nie płaci zobowiązań). Upadłość eliminuje ''chore sztuki''

• prywatyzacja - doprowadza przedsiębiorstwa do stanu kiedy znajdzie się w rękach prywatnych. Rozpoczęła się w latach 90 (ustawa o prywatyzacji przedsiębiorstw)

18.Prywatyzacja przedsiębiorstwa państwowego.

Prywatyzacja - doprowadza przedsiębiorstwa do stanu kiedy znajdzie się w rękach prywatnych. Rozpoczęła się w latach 90 (ustawa o prywatyzacji przedsiębiorstw)

Wątpliwość : kto jest właścicielem przedsiębiortsw prywatnych -> niektórzy twierdzą, że do pracowników przedsiębiortswa, niektórzy, że państwo gdyż kiedyś to ono zainwestowało w ten kapitał.

Przyjęto, że prywatyzacja odbywa się drogą :

• kapitałową (pośrednią) -> prywatyzacja ta odbywa się w dwóch etapach :

~ przeniesienie do jednoosobowej spółki państwa (komercjalizacja), znika organ założycielski, pozostaje akcjonariusz i rada spółki

~ udostępienie akcji (sprzedaż po jak najlepszej cenie i na najlepszych warunkach)

Przy komercjalizacji przyjęto, że pracownicy przy przekształceniu zyskują pewną, lecz ograniczoną możliwość wyboru Rady Nadzorczej

• likwidacyjną (bezpośrednią) -> art 55 k.c, Polega na tym, że osoba prawna przestaje istnieć a masa majątkowa przechodzi na nowego właściciela. Może się odbyć na trzy sposoby:

~ sprzedaż

~ leasing pracowniczy - pracownicy ni mają pieniędzy na wykupienie przedsiębiorstwa więc tworzą odrębną spółkę a przedsiębiorstwo oddaje się do odpłatnego użytkowania (odpłata : czynsz i spłata ceny) -> przedsiębiorstwa tanie.

~ przedsiębiorstwo wniesione jako wkład w spółkę ??

19.Zakład administracyjny (publiczny).

Zakład administracyjny - Jest to jednostka organizacyjna wyposażona w zespół środków osobowych i rzeczowych, nie będąca organem administracji publicznej, powołana do wykonywania zadań publicznych (administracja świadcząca) i uprawniona do nawiązywania stosuków administracyjnoprawnych.

Cechy zakładu

• misja polegająca na świadczeniu usług publicznych - leczenie, nauczanie, upowszechnianie kultury

• administracyjnoprawne stosunki pomiędzy zakładem a jego użytkownikami

• brak ekwiwalentnej odpłatności za świadczenie usługi np uczenie się w szkole publicznej ; lub odpłatna na zasadzie zróżnicowania np wstęp do muzeum

• zasada powszechnej dostępności usług (powszechne kryteria dostępności) - trzeba spełniać określone kryteria np liceum - dla wszytskich którzy ukończyli gimnazjum; istnieją też zakłądy o dostępie ekskluzywnym. Krajowa Szkołą Administracji Publicznej - każdy obywatel RP który nie ukończył lat 32 może się ubiegać o przyjęcie, wszyscy muszą się poddać 4-etapowemu systemowi rekrutacji.

np szkoła, zakłady gminy, województwa, powiatu,zakład pracy- miejsce gdzie pracownik świadczy usługi pracodawcy, jednostki organizacyjne mniejsze w większych jednostkach organizacyjnych (np katedry na uczelni), zakład budżetowy, zakład między ludźmi - np na wyścigach konnych

Władztwo zakładowe - wynikająca z upoważnienia zakładu możliwość do jednostronnego kształtowania stosunków prawnych z użytkowanikami zakładu

• przyjęcie do zakładu - np park

• regulamin zakładu - poddanie się pewnym przepisom - np regulamin parku

• podległość poleceniom funkcjonariuszy zakładu

• wewnętrzny tryb odwoławczy - mamy prawo do odwołania się, regulaminy przewidują ten tryb

• wykluczenie z zakładu - osoba, któa narusza regulamin może zostać wykluczona z możliwości korzystania z zakładu

• przedstawicielstwo użytkowników (''samorząd'')

Brak jednolitych zasad ustrojowych zakładów różnego rodzaju

Czy zakład może mieć osobowość prawną? Nie. Jest to instytucja administracyjnoprawna, zakłąd może prosperować bez posiadania osobowości prawnej, Praktyka jest jednak zróżnicowana, istnieją zakłady któe posiadają osobowość prawną. Osobowość prawna występuje w tych zakładach które są wielkie bądź prowadzą działalność uboczną.

20.Użytkownik zakładu administracyjnego (publicznego).

Użytkownik (destynatariusz)

• dobrowolny (np czeń, student)

• przymusowy (np więzień, pacjent szpitala psychiatrycznego)

Stosunek prawny łączący organy zakłądu i jego użytkowników ma charakter administracyjnoprawny. Nawiązuje się on z mocy prawa (szkoła podstawowa), z mocy decyzji administracyjnej (np umieszczenie w domu pomocy społecznej), bądź na mocy orzeczenia sądowego (zakład karny). Cechą tego stosunku jest nadrzędność określana mianemwładztwa zakładowego. Prawo do korzystania ze świadczeń zakładu może być w przepisach różnie ukształtowane. Ustawy mogą regulować sytuację różnych podmiotów (wszystkich obywateli ub oznaczonych ich kategorii)

Zakłady publiczne istnieją w celu świadczenia usług ich użytkownikom (uczniom, studentom, chorym, czytelnikom). Użytkownicy są podmotami, w stosunku do których ma zastosowanie władztwo zakładowe. Prawna regulacja dopuszczania obywateli do korzystania ze świadczeń zakładowych może być różnie ukształtowana. Obowiązek korzystania z niekórych zakłądów może wynikać orzeczeń sądu (zakład karny). Istnieje zasada równości praw obywateli do korzystania ze świadczeń zakładowych wynikajaca z konstytiucyjnej równości praw obywatli.

Przyjęcie w poczet użytkowników zakładu publicznego następuje w drodze aktu podjętego przez upoważniony organ zakładu. Akt ten zostaje podjęty w wyniku oświadczenia ustawowego albo na skutek aktu prawnego właściwego organu państwoweo (np orzeczenie sądu) Z chwilą przyjęcia danej osoby w poczet użytkowników staje się ona podmiotem praw i obowiązków, które przysługują bądź obciążają użytkowników zakładu danego typu.

21.Wolność zrzeszania się

Wolność zrzeszenia jest to wolność gwarantowana przepisami Konstytucji. W myśl art. 58 KRP oraz art. 59 KRP każdemu zapewnia się wolność zrzeszania się. Zakazane są jedynie zrzeszenia, których cel lub działalność są sprzeczne z przepisami Konstytucji bądź też z ustawą. Ustawa określa rodzaje zrzeszej podjegających sądowej rejestracji, tryb rejestracji oraz formy nadzoru. Wolność zrzeszania się jest zapewniona w związkach zawodowych organizacjach społeczno-zawodowych rolników oraz w organizacjach pracodawców

22.Fundacje w świetle prawa administracyjnego.

Fundacja jest to instytucja oparta na majątku przeznaczonym przez jej założyciela na określone, niegospodarcze cele (naukowe,kulturalne itd). Może być ustanowiona dla realizacji zgodnych z podstawowymi interesami RP celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, w szczególności, takich jak: ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska oraz opieka nad zabytkami.

• Fundacje mogą ustanawiać osoby fizyczne niezależnie od ich obywatelstwa i

miejsca zamieszkania bądź osoby prawne mające siedziby w Polsce lub za granicą.

• Fundacja działa na podstawie przepisów ustawy o fundacjach z dnia 6 kwietnia 1984 i statutu.

• Fundacja podlega obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.

• Fundacja składa corocznie właściwemu ministrowi sprawozdanie ze swojej

działalności.

• Fundator ustala statut fundacji, określający jej nazwę, siedzibę i majątek, cele zasady,formy i zakres działalności fundacji, skład i organizację zarządu, sposób powoływania oraz obowiązki i uprawnienia tego organu i jego członków. Statut może zawierać również inne postanowienia, w szczególności dotyczące prowadzenia przez fundację działalności gospodarczej, dopuszczalności i warunków jej połączenia z inną fundacją, zmiany celu lub statutu, a także przewidywać tworzenie obok zarządu innych organów fundacji.

np Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS) -> prowadzenie badań opinii społecznej na użytek publiczny, gromadzi, udostępnia dane z badań opinii społecznej, upowszechnia w społeczeństwie

23.Dobrowolne zrzeszenia w tym stowarzyszenia.

1) Spółdzielnie

2) Partie polityczne, związki zawodowe

3) Fundacje

4) Stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach

niezarobkowych.

• Samodzielnie określa swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne, a także uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego działalności.

• Stowarzyszenie opiera swoją działalność na pracy społecznej członków; do prowadzenia swych spraw może zatrudniać pracowników.

• Prawo tworzenia stowarzyszeń przysługuje obywatelom polskim mającym pełną zdolność do czynności prawnych i nie pozbawionym praw publicznych.Aby założyć stowarzyszenie wymagana jest liczba 15 osób chętnych by założyć stowarzyszenie, które uchwalą statut stworzyszenia i wybiorą komitet założycielski

• Nikogo nie wolno zmuszać do udziału w stowarzyszeniu lub ograniczać jego prawa do wystąpienia ze stowarzyszenia.

• Obywatele polscy realizują prawo zrzeszania się w stowarzyszeniach, zgodnie z przepisami Konstytucji oraz porządkiem prawnym określonym w ustawach.

• Prawo zrzeszania się w stowarzyszeniach może podlegać ograniczeniom przewidzianym jedynie przez ustawy, niezbędnym do zapewnienia interesów bezpieczeństwa państwowego lub porządku publicznego oraz ochrony zdrowia lub moralności publicznej albo ochrony praw i wolności innych osób.

• Stowarzyszenia mają prawo wypowiadania się w sprawach publicznych.

Nadzór nad działalnością stowarzyszeń należy do:

1) wojewody właściwego ze względu na siedzibę stowarzyszenia − w zakresie

nadzoru nad działalnością stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego,

2) starosty właściwego ze względu na siedzibę stowarzyszenia

Stowarzyszenie podlega obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, o ile przepis ustawy nie stanowi inaczej.

24.Kościoły a związki wyznaniowe w świetle prawa administracyjnego

Stosunki między RP a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi określają ustawy uchwalone na podstawie umów zawartych przez Radę Ministrów z ich właściwymi przedstawicielami. Kościoły i inne związki wyznaniowe są oddzielone od państwa, swobodnie wypełniają swe funkcje religijne oraz są równouprawnione, bez względu na formę uregulowania ich sytuacji prawnej. Są niezależne od państwa przy wykonywaniu swoich funkcji religijnych.Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działa 15 kościołów i innych związków wyznaniowych, których stosunki z Państwem są uregulowane odrębnymi aktami prawnymi.

Art. 25 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wyznacza podstawowe zasady określające status prawny kościołów i innych związków wyznaniowych. Są to zasady:

1. równouprawnienia kościołów i innych związków wyznaniowych;

2. bezstronności władz publicznych w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych oraz swobody ich wyrażania w życiu publicznym;

3. poszanowania autonomii i wzajemnej niezależności państwa oraz kościołów i innych związków wyznaniowych;

4. współdziałania państwa z kościołami i innymi związkami wyznaniowymi dla dobra człowieka i dobra wspólnego;

5. regulacji stosunków między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi w drodze ustaw uchwalonych na podstawie umów dwustronnych zawartych pomiędzy Radą Ministrów a właściwymi przedstawicielami tych kościołów i innych związków wyznaniowych

25.Zgromadzenia.

Ustawa o zgromadzeniach z dnia 5 lipca 1990 r.

• jest to zgromadzenie co najmniej 15 osób

• każdy ma prawo się zgromadzać -> Każdy może korzystać z wolności pokojowego zgromadzania się

• zwoływane w celu wspólnych obrad lub w celu wspólnego wyrażenia stanowiska

• zgromadzenia organizowane na otwartej przestrzeni dostępnej dla nieokreślonych imiennie osób ("zgromadzenia publiczne"), wymagają uprzedniego zawiadomienia organu gminy właściwego ze względu na miejsce zgromadzenia.

• organizator zgromadzenia publicznego zawiadamia organ gminy w taki sposób, aby wiadomość o zgromadzeniu dotarła nie później niż na 3 dni, a najwcześniej 30 dni przed datą zgromadzenia.

• wolność zgromadzania się podlega ograniczeniom przewidzianym jedynie przez ustawy, niezbędnym do ochrony bezpieczeństwa państwowego lub porządku publicznego oraz ochrony zdrowia lub moralności publicznej albo praw i wolności innych osób

• Prawo organizowania zgromadzeń przysługuje osobom mającym pełną zdolność do czynności prawnych, osobom prawnym, innym organizacjom, a także grupom osób.

• W zgromadzeniach nie mogą uczestniczyć osoby posiadające przy sobie broń, materiały wybuchowe lub inne niebezpieczne narzędzia.

• przewodniczący zgromadzenia może wydać akt rozwiązania zgromadzenia

26.Administracyjnoprawny status osoby fizycznej (obywatela).

Stan cywilny - służy do stwierdzenia faktu urodzenia, zawarcia i ustania związku małżeńskiego, aktu zgonu człowieka

Urodzenie dziecka - obowiązek zgłoszenia nardozin dziecka mają rodzice, do urzędu stanu cywilnego

Akt zgonu - zgłaszany na podstawie opinii lekarza albo świadków

Ustanie małżeństwa - zgon jednego z małżonków, rozwód, nieważność małżeństwa

Ustalenie nazwiska - osoby, które zawierają związek małżeński muszą zadeklarować jakie nazwisko współmałżonka i jakie nazwisko dzieci

Zmiana nazwiska - można dokonać wyłącznie z ważnych powodów np nazwisko ośmieszające albo uderzające w godność człowieka

Imiona - decydują rodzice, zgłaszają do usc

Dokumanty tożsamości - w Polsce obowiązek posiadania, lecz nie trzeba go nosić przy sobie

Miejsce zamieszkania - każdy obywatel może swobodnie wybierać miejsce zamieszkania, na terenie RP istnieje obowiązek meldunkowy

Obywatelstwo uzyskuję się poprzez :

• ius soli - prawo ziemi

• prawo krwi

• repatriacje - trzeba wykazać wobec konsula, że dana osoba posiada polskie korzenie, jeżeli więź zostanie wykazana to może otrzymać więź repatriacyjną, musi się znaleźć gmina, która przez pół roku się tą osobą zaopiekuje

• nadanie przez Prezydenta RP na wniosek ministra

27.Cudzoziemiec w Polsce w świetle prawa administracyjnego.

Cudzoziemcem jest każdy, kto nie posiada obywatelstwa polskiego. Cudzoziemiec może przekroczyć granicę i przebywać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli posiada:

1) ważny dokument podróży;

2) ważną wizę lub inny ważny dokument uprawniający do wjazdu i pobytu na

tym terytorium, jeżeli są wymagane;

3) zezwolenie na wjazd do innego państwa lub zezwolenie na pobyt w innym

państwie, jeżeli zezwolenia takie są wymagane w przypadku przejazdu tranzytem.

wiza - zezwolenie wydane cudzoziemcowi przez organ polski lub organ,

którego właściwość w tej sprawie wynika z postanowień umów międzynarodowych

obowiązujących Rzeczpospolitą Polską lub organ państw obszaru

Schengen, uprawniające go do wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

lub innych państw obszaru Schengen, przejazdu przez to terytorium i

pobytu na nim w czasie, w celu i na warunkach w nim określonych

Cudzoziemiec w Polsce jest zobowiązany w całości respektować prawo polskie. Aby znaleźć się w Polsce musi być dokument podróży (wydawany przez kraj pochodzenia) i wizę (wydawaną przez konsula). Obywatele UE muszą mieć tylko dokument tożsamości

28.Obywatel jako podmiot administrowany.

Obywatel względem administracji występuje w trzech płaszczyznach:

• jako podmiot administrowany

• jako podmiot kontrolujący administrację

• jako podmiot uczestniczący w sprawowaniu administracji

Pozycja obywatela względem administracji jest wyznaczana przez normy prawne, nie jest równa. Administracja nakłada na obywatela pewne obowiązki:

• publiczne obowiązki obywatelskie

• obowiązek posiadania dowodu tożsamości

29. Wolność działalności publicznej i jej ograniczenia

Ograniczenia:

• bezpieczeństwo - zbiorowe, indywiduwalne - np ruch samochodowy-> prawo jazdy, zakaz posiadania broni, materiałów wybuchowych

• dobro rzadkie np zakaz naruszania środowiska, nadmiernego hałasu

• ład społeczny -> spokój, porządek, moralność publiczna

• cisza nocna

• ochrona danych osobowych

• uzyskanie pozwolenia by móc prowadzić działalność

30.Publiczne obowiązki obywatelskie.

A) Określone w konstytucji :

• wierność RP

• troska o dobro wspólne

• obowiązek przestrzegania prawa -> praworządność

• obrona ojczyzny

• dbałość o stan środowiska

B) Administracyjnoprawne wynikające z przepisów prawa administracyjnego

• taki obowiązek ma zawsze odbiorcę podwójnego np płacenie podatków

• świadczenia (konkretne)

Świadczenia :

• osobiste -> np chodzenie do szkoły, nie można zastąpić przez inną osobę

• rzeczowe -> płacenie podatków

Obowiązek ma charakter :

• powszechny -> dotyczy ogółu np obowiązek szkolny

• szczególny -> nakładany imiennie

• z mocy prawa -> np podatek dochodowy

• z decyzji -> np podatek rolny od nieruchomości

Przykładowe obowiązki :

• podatkowe

• celne (dotyczą przedsiębiorców przewożących towary za granicę)

• powszechny obowiązek obronny

• zwalczanie klęski żywiołowej

• zwalczanie chorób zakaźnych i społecznych

• obowiązek szkolny

Obowiązki publiczne przypisane do rzeczy:

• kto włada rzeczą musi wykonywać obowiązki np musi zgłosić samochod albo pierwszy odbiornik

• obowiązek posiadania określonych dokumentów

• obowiązek odpowiedniego oznaczania rzeczy np tablica rejestracyjna

• obowiązek ubezpieczenia

31.Wolność działalności gospodarczej w RP.

[Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej]

Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa,

usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż,

a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Ustawa reguluje podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej

na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zadania organów w tym zakresie.

W Polsce, ustawa określa, iż podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa. Organy administracji publicznej wspierają rozwój przedsiębiorczości, tworząc korzystne warunki do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej.

Wolność działalności gospodarczej jest określona w Konstytucji RP.Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny.

Ograniczenie wolności działalnośc gospodarczej polega w szczególności na:

• wprowadzeniu koncesji, zezwoleń, licencji

• wprowadzeniu monopolu państwa na prowadzenie okreslonej działalności

itp.

32.Rodzaje podmiotów gospodarczych (przedsiębiorców).

Podmiotem gospodarczym w świetle ustawy o działalności gospodarczej może być osoba fizyczna, osoba prawna a także jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej utworzona zgodnie z przepisami prawa, jeżeli jej przedmiot działania obejmuje prowadzenie działalności gospodarczej

Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka

organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje

zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.

Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanejprzez nich działalności gospodarczej.

Klasyfikację podmiotów gospodarczych przeprowadza się wg kryteriów :

• form własności

1) Własność państwa

2) Własność komunalna (mienie samorządów terytorialnych)

3) Własność prywatna osób fizycznych (rzemieślników i innych osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą)

4) Własność prywatna osób prawnych

5) Własność zagraniczna

• form prawo- organizacyjnych

1) osoby prawne

2) osoby fizyczne prowadzące działalnosć gospodarczą

jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej (posiadają tzn zdolność sądową)

Wyróżnia się następujące podmioty gospodarcze:

i. przedsiębiorstwa państwowe

ii. spółdzielnie

iii. spółki

iiii. inne jednostki organizacyjne : fundacje, stowarzyszenia, organizacje społeczne

iiiii. osoby fizyczne

33.Administracja świadcząca.

Administrację świadczącą można rozumieć dwojako. Z jednej strony jest to opieka okazywana poszczególnemu człowiekowi, zaś z drugiej strony jest to świadczenie na rzecz całej społeczności. Celem tej administracji jest zapewnienie obywatelowi odpowiednich warunków życiowych oraz ich poprawa.

Istnieję zamysł, iż administracja świadcząca powadzi sprawuję opiekuńczość, co prowadzi do bieności obywateli, utraty inicjatywy

Świadczenia ->

• indywidualne - mają konkretnego adresata np administracja świadczy możliwość chodzenia do szkoły,

• generalne - kierowane do ogółu np administracja drogowa

Np budowa dróg, wodociągów, kanalizacji, parków, obiektów sportowych, publicznych pacówek kultury; zapewnianie pomocy społecznej i podstawowej opieki dla osób niepełnospawnych, prowadzenie szkół, przedszkoli, szpitali

34.Obywatel jako uczestnik sprawowania administracji publicznej.

• Inicjatywa ustawodawcza -> 100tys. podpisów obywateli posiadających prawa wyborcze,

• przedstawicielstwo administracyjne

• możliwość odwołania się od decyzji organu administracyjnego

• skarga konstytucyjna

• skargi i wnioski

• konsultacja społeczna

~ zwrócenie się władzy do społeczeństwa w jakiejś sprawie, przy dobrej analizie daje dobre efekty, odpowiada kto chce, niesformalizowane (obligatoryjne, dobrowolne), ryzyko manipulacji

• referendum

~ odpowiedzi TAK/NIE, ewentualnie test wyboru, typy : konstytucyjne (przy zmianie rozdziałów Konstytucji - I,II,XII), ustawodawcze (w Polsce nie ma), veto (przeciwko ustawie), plebiscyt ( przynależność do państwa), w sprawie ratyfikacji umowy międzynarodowej, lokalne (np odwołanie wójta), jasny wynik

Obywatel polski ma prawo udziału w referendum, prawo wybierania Prezydenta RP, posłów, senatorów i przedstawicieli do organów samorządu terytorialnego.

35.Samorząd - definicja i rodzaje.

Samorząd - jest to organ przedstawicielski wyłaniany w sposób demokratyczny. W sensie podmiotowym jest to wspólnota, do której przynależność następuje z mocy prawa (dawniej przynależność przymusowa), zaś w znaczeniu przedmiotowym jest to wykonywanie zadań pubicznych przy pomocy własnych kompetencji, w tym kompetencji władczych. Samorząd posiada własne źródła dochodów takie jak podatki gminne, udziały w podatkach ogólnopaństwowych, redystrybucja tego co posiada budżet państwa, sprzedaż swojego majątku. Nadzór występuje ze strony państwa

• Samorząd terytorialny (art 16 KRP) - Samorząd pojawił się u progu XIXw. Jest to ogół mieszkańców jednostek zasadniczego podziału terytorialnego, stanowiących z mocy prawa wspólnotę samorządową. Uczestniczy on w sprawowaniu władzy publicznej i wykonuje przysługującą mu w ramach ustaw istotną część zadań publicznych w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina. Zakres zadań i kompetenji samorządu terytorialnego regulowany jest innymi aktami prawa powszechnie obowiązującego tzw, przepisami prawa materialnego. Wszystkie wspólnoty samorządowe tj gminy, powiaty województwa, czynią to w imieniu własnym, a nie w imieniu państwa. Zasada ta dotyczy zarówno zadań własnych, jak i zleconych. Powyższe jest wynikiem wyodrębnienia zarówno prawnego, jak i organizacyjnego samorządu terytorialnego.

• Samorząd zawodów zaufania publicznego (art 17.1 KRP) - są to samorządy reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów. np adwokatów, lekarski

• ''inny'' w tym gospodarczy -> at 17.2 KRP -> samorządy te nie mogą naruszać wolności wykonywania zawodu ani ograniczać wolności podejmowania działalności gospodarczej -> izby rolnicze, rzemieślnicze

36.Decentralizacja i dekoncentracja.

Zgodnie z art 15.1 KRP ustrój terytorialny RP zapewnia decentralizację władzy publicznej. Formą decentralizacji jest samorząd terytorialny, który uczestniczy w sprawowaniu władzy wykonując istotną część zadań publicznych w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Organy niżeszego stopnia są hierarchicznie podporządkowane organom wyższego stopnia

Dekoncentracja polega na rozproszeniu kompetencji, rozłożeniu ich na rzecz większej grupy organów. Wyraża sposób podziału zadań. Oznacza taki system, w którym załatwianie większości spraw bieżących przesuwa się z jednostek centralnych na niższe.

• rzeczowa ->samodzielność w obrębie danego zakresu spraw -> tego samego szczebla

• terytorialna -> samodzielność organów administracji w obrębie danego terytorium ->na rzecz organów szczebla niższego

37.Podmiot i przedmiot samorządu.

Podmiotem samorządu terytorialnego jest wspólnota, do której przynależność następuje z mocny prawa. Społeczność zamieszkała na określonym obszarze, zorganizowana w terytorialny związek samorządowy. Związek ten jet tworem powoływanym przez państwo w celu realizacji jego zadań. Jedynie może przekazywać i przekazuje określone zadania tworzonym przez siebie związkom terytorialnym państwo (samorząd nie może mieć suwerennych praw, zadań). Byt samorządu jest uzależniony od woli ustawodawcy. Oznacza to, że przynależność do związku samorządowego powstaje z mocy prawa w związku z zamieszkaniem na określonym terenie i trwa tak długo, jak długo dana osoba stale tam zamieszkuje. Społeczność lokalna powołuje w drodze wyborów organy związku i one, a nie cała społeczność lokalna realizują zadania samorządu. Realnizując te zadania, pozostają pod kontrolą społeczności lokalnej.

Przedmiotem samorządu terytorialnego jest to wykonywanie zadań publicznych przy pomocy własnych kompetencji w tym kompetencji własnych. Państwo nakłada na samorząd obowiązek (a zarazem uprawnienie) wykonywania tej administracji. Wykonywanie administracji przez samorząd następuje na zasadzie decentralizacji, zakładającej samodzielne wykonywanie zadań przez wspólnoty samorządowe.Samodzielne wykonywanie zadań nie oznacza jednak samodzielności nieograniczonej - jeśli wspólnoty samorządowe wykonują zadania państwa to ich działaność powinna pozostać pod jego nadzorem. Samorząd terytorialny wykonując zadania administracji państwowej może korzystać ze środków prawnych właściwych włądzy państwowej, a w tym ze środków prawnych o charakterze władczym. Wykonywanie administracji państwowej z możliwością stosowania władztwa administracyjnego należy do istoty samorządu.

38.Samorząd w systemie organów państwa.

W określeniu pozycji samorządu w systemie organów państwa znaczenie zasadnicze ma samodzielność tzn niezależność od administracji rządowej. Ta samodzielność umożliwia jednostkom samorządu terytorialnego realizowanie zadań związanych z zaspokajaniem potrzeb mieszkańców. Samorząd istnieje i działa w ramach państwa i na podstawie ustaw.

39.Prezydent Rzeczypospolitej.

Organ wybrany w wyborach bezpośrednich, wyposażony w silną legitymację demokratyczną. W kompetencjach prezydenta wyraźnie widać przeplatanie się działań politycznych i administracyjnych. Uprawnienia Prezydenta odnoszą się do parlamentu, rządu, władzy sądowniczej oraz administracyjnej. Wśród uprawnień o charakterze administracyjnym należy wymienić przede wszystkim kompetencje w zakresie sił zbrojnych i bezpieczeństwa wewnętrznego, w tym stanów nadzwyczajnych.

• Prezydent jest najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych.

• W czasie pokoju sprawowanie zwierzchnictwa następuje za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej, a w czasie wojny - Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych.

• Prezydent mianuje Szefa Sztabu Generalnego oraz dowódców rodzajów sił zbrojnych.

• Na wniosek MON Prezydent nadaje stopnie wojskowe,

• Na wniosek premiera zarządza mobilizację i użycie sił zbrojnych do obrony państwa.

• Na wniosek RM podejmuje rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wojennego lub wyjątkowego. Rozporządzenie to, w ciągu 48 godzin od podpisania, Pezydent przedstawia Sejmowi. Sejm może je uchylić, rozpatrzywszy niezwłocznie w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów bezwzględną większością głosów. Również przedłużenie stanu wyjątkowego wymaga zgody Sejmu.Jeżeli Sejm nie może się w warunkach stanu wojennego zebrać, Prezydent może przejąć bieżące administrowanie, używając rozporządzeń z mocą ustawy, wydawanych tylko w tej nadzwyczajnej sytuacji.

• Konstytucja przewiduje kompetencje będące prerogatywami Prezydenta - nadawanie obywatelstwa polskiego i wyrażanie zgody na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego, nadawanie orderów i odznaczeń

• Prezydent jako naczelny organ państwowy posiada zapisane prawem kompetencje i pozcję ustrojową o charakterze ogólnego zwierzchnictwa w sferze stosunków zagranicznych i wewnętrznych, prawodawstwa, obsadzania niektórych stanowisk państwowych, nadawania orderów i odznaczeń, nadawania i zwalniania z obywatelstwa, stosowania prawa łaski. Prezydent ma prawo własnej inicjatywy ustawodawczej.

Aparatem pomocniczm służącym wykonywaniu (także administracyjnych) uprawnień Prezydenta jest Kancelaria Prezydenta, a konstytucyjnym organem doradczym - Rada Bezpieczeństwa Narodowego.

Jak można zdefiniować pozycję ustrojową Prezydenta w rozumieniu prawa administracyjnego?

• zwierzchnictwo ogólne

• punktowa ingerencja w sytuacjach przełomu politycznego (powołanie rządu), zagrożenia i kryzysu (stan wojny, stan wyjątkowy, klęska żywiołowa)

• czynności reprezentujące państwo jako całość (ordery i odznaczenia, stopnie naukowe, nominacje sędziowskie, obywatelstwo), integrujące społeczeństwo i utwierdzające jego tożsamość

40.System naczelnych organów administracji rządowej.

W katgorii naczelnych organów administracji rządowej wymieniane są organy :

• Rada Ministrów

• Prezes Rady Ministrów

• ministrowie kierujący działami administracji

• przewodniczący komitetów, którzy na mocy ustawy mogą wchodzić w skład RM

Wspólne kompetencje -> zdolność do wydawania rozporządzeń

Naczelnym organom administracji podlegają centralne organy. Ponoszą odpowiedzialność konstytucyjną i polityczną

41.Rada Ministrów - tryb powoływania i odpowiedzialność.

Tryb powoływania

• tryb zwyczajny (art 154.1,2 KRP) -> kandydat na premiera dobiera członków rządu, przedstawia skład prezydentowi, prezydent mianuje go premierem i aprobuje skład rządu, premier wygłasza expose, sejm uchwala wotum zaufania ( bezwzględną większością głosów przy połowie ustawowej liczby posłów)

• tryb nadzwyczajny I (art 154.3 KRP) -> Sejm wybiera PRM, przedstawia jego go prezydentowi (bezwzględna większość głosów przy połowie ustawowej liczby posłów)

• tryb nadzwyczajny II (art 155.1 KRP) -> wotum zaufania zwykłą większością głosów przy połowie ustawowej liczby posłów

• wyjście awaryjne -> prezydent skraca kadencje Sejmu i zarządza nowe wyboy

Odpowiedzialność

• polityczna ->

~ zasada odpowiedzialności solidarnej -> ze względu na jednego ministra, odpowiada cały rząd;

~ wotum nieufności dla RM -> wniosek 46 posłów, wskazane kandydata na PRM, głosowanie nie wcześniej niż po 7 dniach, uchwalenie przez Sejm bezwzględną większością głosów, Prezydent - może przyjąć dymusję rządu i powołać nowego PRM albo skrócić kadencję Sejmu. W razie upadku wniosku niemożność jego powtórzenia w ciągu 3 miesięcy chyba, że z podpisami 115 posłów

• konstytucyjna -> odbywa się przed Trybunałem Stanu, odnosi się do odpowiedzialności indywidualnej, oparta na zasadzie impeachmentu, Trybunał sądzi wg prawa karnego

Rada Ministrów stanowi zwieńczenie systemu administracji rządowej, nadaje spójność i kierunek jej działaniu. Rada Ministrów jest określona w Konstytucji jako organ władzy wykonawczej. RM jest klasycznym naczelnym organej administracji publicznej. Jest powoływana przez Sejm. Jest odpowiedzialna przed parlamentem. Członkowie RM ponoszą przed Sejmem solidarną, konstytucyjną odpowiedzialność za dziłalność RM, a także odpowiedzialność indywidualną za sprawy należące do ich kompetencji lub powierzone im przez PRM. Za naruszenie Konstytucji lub ustaw, a także za przestępstwa popełnione w związku z zajmowanym stanowiskiem członkowie RM ponoszą odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu. Sejm może wyrazić ministrowi wotum nieufności ( wymagana większość, quorum). Jeżeli to nastąpiło skutecznie Prezydent odwołuje takiego ministra.

42.Kompetencje i formy działania Rady Ministrów.

• Rada Ministrów ma charakter zwierzchni wobec innych organów państwa.

• Do najważniejszych zadań RM należy kierowanie polityką zagraniczną i wewnętrzną kraju, ale w każdej z tych sfer istotne kompetencje mją także inne organy. Odpowiedzialność za politykę zagraniczną RM dzieli z Prezydentem i PRM oraz z MSZ. Polityka wewnętrzna jest ponadto domeną głównie PRM i ministrów, organów centralnych resortowych i pozaresortowych, a taże organów terenowych, w tym samorządu.

• Właściwość terytorialna RM obejmuje obszar cąłego państwa i jest wymieniona w Konstytucji (co jest ważną cechą organu naczelnego).

• Kieruje administracją rządową jest więc od niej odrębna.

• W zakresie polityki państwa RM przysługuje domniemanie kompetencji, należą bowiem do niej sprawy polityki państwa niezastrzeżone dla innych organów państwowych i samorządu terytorialnego.

• Zapewnia wykonywanie ustaw, wydaje w tym celu rozporządzenia, koordynuje i kontroluje prace organów administracji rządowej. Koordynacja i kontrola jest ujęta w Konstytucji jako część kierowana administracją rządową, użwa się tu określenia ''w szczególności''

• Ważnym zakresem działalności RM jest uchwalenie projektu budżetu państwa, kierowanie jego wykonaniem oraz uchwalenie zamknięcia rachunków państwowych i sprawozdania z wkonania budżetu.

• Chroni interesy Skarbu Państwa poprzez szczególny rygor prawny jakiemu podlegają środki publiczne.

• Odpowiada za zapewnienie bezpieczeństwa wewnętrznego państwa, porządek publiczny i bezpieczeństwo zewnętrzne państwa (kierownictwo w dziedzinie obronności kraju)

• Ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi, jak również zawieranie umów międzynarodowych wymagających ratyfikacji, zatwierdzenie i wypowiadanie innych umów międzynarodowych

Domniemanie kompetencji - oznacza, że w razie pojawienia się sprawy nowej lub wątpliwej, co do której nie jest jasne, któremu z naczlenych organów państwa ona przypada (jeżeli tylko jesteśmy w stanie ustalić, że jest to spawa ''polityki państwa'') , będzie ona należała do właściwości RM.

43.Tryb działania Rady Ministrów.

Członkowie RM pełnią podwójną rolę: z jednej strony są częścią organu kolegialego, z drugiej zaś mają samoistny zakres kompetencji i stanowią organ konstytucyjny kierujący dziełem administracji rządowej.

Tryb działania Rady Ministrów został szczegółowo uregulowany :

• Posiedzenia RM odbwają się przy obecności większości członków RM.

• Udział członków RM w rozpatrywaniu spraw i podejmowaniu rozstrzygnięć na posiedzeniu RM jest obowiązkowy

• W razie usprawiedliwionej nieobecności ministra na posiedzeniu, za zgodą PRM, w rozpatrywaniu spraw bierze udział wskazany przez ministra sekretarz lub podsekretarz stanu, ale to minister odpowiada za ich działanie

• W obradach uczestniczy Sekretarz Rady Ministrów, który nie jest członkiem rządu

• Rząd ze względu na swe usytuowanie powinien koncentrować przepływ informacji i podejmowanie decyzji

• Posiedzenia RM zasadniczo nie są jawne, w celu zapewnienia nieskrępowanego trybu pracy oraz ze względu na rozpatrywanie spraw wagi państwowej.

• W posiedzeniach RM z reguły uczestniczą zaproszeni goście oraz przedstawiciele innych organów państwowych. Ich dobór przebiega zwykle ze względu na wagę i rodzaj rozpatrywanego zagadnienia

• RM stara się uzgodnić swe rozstrzygnięcia. W innym przypadku następuje głosowanie jawne zwykłą większością głosów. Szczególną rolę spełnia przedowdniczący(Prezes), którego głos jest rozstrzygający. Ważnym elementem procesu decyzyjnego jest sporządzenie protokołu ustaleń oraz zapisywanie przebiegu posiedzenia.

RM może się zwrócić do Sejmu o wotum zaufania w przypadku gdy chce się podjąć niecodziennego zadania

44.Skład Rady Ministrów - liczba ministrów i mechanizm tworzenia ich

stanowisk.

W skład RM wchodzi obligatoryjnie Prezes Rady Ministrów i ministrowie. Mogą w jej skład wejść też wiceprezesi RM i szefowie określonych ustawowo komitetów ( nie są obowiązkową częścią rządu). W strukturze RM na czele stoi silny, jednoosobowy organ- PRM, o wyraźnym kompetencjach.RM jest najważniejszym organem administracyjnym w kraju ale Konstytucja nie określa liczby jej czonków - jest ona zmienna nie tylko w oszczególnych kadencjach parlamentu, ale także w trakcie kadencji. Ustawa przewiduje możliwość powoływania w skład RM przewodniczących określonych komitetów, zawsze jednak musi być zachowana ranga ustawowa takiego powołania.

45.Prezes Rady Ministrów.

Jest kluczową postacią dla funkcjonowania całości administracji publicznej i jej ustroju. Nie tylko reprezentuje RM na zewnątrz, kieruje jej pracami i wydaje jej zarządzenia, ae posiada również samodzielne kompetencje odnoszące się zarówno do administracji rządowej jak i do samorządowej.

• Sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym w granicach i formach określonch w Konstytucji i ustawach

• Jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej

• Zapewnienie wykonywania polityki Rady Ministrów, okreslenie sposobów jej wykonywania oraz koordynacja i kontrola pracy członków RM

• Silna pozycja wyrażona w prawie proponowania obsady stanowisk w RM

• Powołuje i odwołuje wojewodę

• Może zadecydować o przyjęciu lub odrzuceniu dymisji wojewody

• Ustalanie porządku obrad oraz przewodniczy obradom RM

• Zwoływanie, przewodniczenie i branie udziału w posiedzeniach organów pomocniczych Rady Ministrów

• Może zwoływać posiedzenia z udziełam ministrów, wojewodów i kierowników urzędów centralnych i im przewodniczyć

Jako przewodniczący Rady Ministrów:

Kompetencje organizacyjne

* reprezentuje Radę Ministrów

* kieruje jej pracami

* zwołuje posiedzenia

* ustala porządek obrad

* przewodniczy posiedzeniom

Kompetencje merytoryczne

* kieruje merytoryczną działalnością Rady Ministrów

* ponosi odpowiedzialność polityczną

* decyduje o składzie Rady Ministrów

* koordynuje i kontroluje pracę ministrów i pozostałych członków Rady

* zapewnia wykonanie polityki Rady Ministrów

Jako naczelny organ administracji rządowej:

* posiada kompetencje generalne - do jego zadań należy wszystko to, co nie jest

zastrzeżone dla innych organów (tzw. domniemanie kompetencji)

* wydaje rozporządzenia i zarządzenia

* jest podstawowym łącznikiem administracji rządowej

* jest zwierzchnikiem służbowym wszystkich pracowników administracji rządowej

* dokonuje obsady personalnej szeregu organów administracji rządowej

* nadzoruje organy centralne i terytorialne administracji rządowej

* nadzoruje samorząd w granicach określonych w konstytucji i ustawach

46.Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.

• Kancelaria PRM jest organem pomocnicznym sprzyjającym sprawnemu przeprowadzeniu pracy RM. Nie jest ona odrębnym organem administracyjnym. Wychodzenie tej Kancelarii poza rolę organu pomocniczego nie byłoby zgodne z konstytucyjną rolą RM.

• Zapewnia obsługę merytoryczną, prawną, organizacyjną, techniczną i kancelaryjno-biurową Rady Ministrów, Prezesa Rady Ministrów, wiceprezesów Rady Ministrów, Ministra - Członka Rady Ministrów, Kolegium do Spraw Służb Specjalnych, Rady Legislacyjnej oraz Szefa Służby Cywilnej. Kancelaria działa zgodnie z zarządzeniami i poleceniami Prezesa Rady Ministrów.

• Koordynuje współdziałani RM i PRM z Sejmem, Senatem i Prezydentem

• kontroluje realizację zadań wskazanych przez RM i PRM oraz przedstawia wnioski z tej kontroli

• Koordynuje działałalność kontrolną PRM wobec organów administracji rządowej

• wydaje DzU RP i DzUrzRP ''Monitor Polski''

• Kancelaria wykonuje powierzone zadania pod kierownictwem Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

• W Kancelarii działa Gabinet Polityczny Prezesa Rady Ministrów.

• Szczegółowy zakres zadań i kompetencji kierującego Gabinetem Politycznym Prezesa Rady Ministrów określa Prezes Rady Ministrów.

• Prezes Rady Ministrów, w drodze zarządzenia, nadaje Kancelarii statut, w którym określa szczegółowy zakres zadań i organizację Kancelarii oraz jednostki organizacyjne nadzorowane przez Szefa Kancelarii

47.Minister jako naczelny organ administracji rządowej.

Ministowie w świetle ustawy z dnia 4 września 1997 ministrom zostały powierzone działy administracji rządowej, w założeniu zapewniające większą elastyczność funkcjonowania administracji rządowej. Kierowanie danym działem administracji rządowej oznacza pełne władztwo nad tym działem i domniemanie kompetencji. Przepisy odrębne mogą wyraźnie wydzielić określony zakres działania dla innego ministra (wymagana jest ranga ustawy).

Ministrowie wypełniają zadania powierzone im przez PRM. Ministrowie wydają rozporządzenia (RM na wniosek PRM może uchylić rozporządzenie lub zarządzenie ministra)

• Minister jest zobowiązany do inicjowania i opracowywania polityki rządu w zakresie działu, którym kieruje. Obejmuje to również prawo przedkładania RM projektów aktów normatywnych.

• Minister odpowiedzialny za dany dział wykonuje w jego zakresie politykę rządu, ma uprawnienia koordynacyjne wobec organów, które są przez niego nadzorowane. Konkretne zadania i kompetencje są określane przez ustawy kompetencyjne (przepisy odrębne).

• Minister, w celu dostosowania do polityki ustalonej przez Radę Ministrów zasad i kierunków działania podległych lub nadzorowanych centralnych organów administracji rządowej, innych urzędów lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, może wydawać kierownikom urzędów centralnych oraz kierownikom innych urzędów i jednostek organizacyjnych wiążące ich wytyczne i polecenia.

• Minister, do którego zakresu działania należy sprawowanie nadzoru nad określonym urzędem centralnym, przedstawia sprawy dotyczące tego urzędu na posiedzeniu Rady Ministrów.

Wotum nieufności dla ministra :

- pisemny wniosek 69 posłów (15%), jest w istocie kontrolą rządu, by spowodować debatę o ministrze, rządzie

48.Formy działania ministra.

• Minister wykonuje swoje zadania przy pomocy sekretarza i podsekretarzy stanu, gabinetu politycznego ministra oraz dyrektora generalnego urzędu.

• Wydaje:

~ rozporządzenia

~ zarządzenia -> określa regulamin organizacyjny ministerstwa określający zakres zadań i tryb pracy komórek organizacyjnych ministerstwa oraz, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej, jednostek podległych i nadzorowanych przez ministra.

~ wytyczne i polecenia -> może wydawać kierownikom urzędów centralnych oraz kierownikom innych urzędów i jednostek organizacyjnych wiążące ich wytyczne i polecenia w celu dostosowania do polityki ustalonej przez Radę Ministrów zasad i kierunków działania podległych lub nadzorowanych centralnych organów administracji rządowej, innych urzędów lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej.

49.Minister - ministerstwo - resort.

Minister - w brzmieniu Konstytucji ministrowie kierują okreslonymi działami administracji rządowej lub wypełniają zadania wyznaczone im przez PRM. Zakres działania ministra kierującego działem administracji rządowej określają ustawy. Minister kierujący działem administracji wydaje rozporządzenia.

Resort- jest to dział administracji, którym kieruje członek rządu, zwkle minister, z niekiedy przewodnicząct komitetu będącego naczelnym organem administracji rządowej.. Ministra kierującego określonym działem określa się jako ministra właściwego do spraw oznaczonych nazwą danego działu. Wyróżniamy w szczególności działy: administracji publicznej, budownictwa, budżetu, finansów publicznych, gospodarki, łączności itd. Wszystkie działy administracji publicznej określa ustawa z dnia 4 września 1997. W skład resortu wchodzi minister jako kierownik resortu, ministerstwo jako urząd a ponad to mogą wchodzić organy rządowej administracji centralnej i terenowej, zakłady publiczne i inne jednostki organizacyjne.

Ministerstwo - jest to urząd, który osługuje ministra oraz sekretarzy i podsekretarzy stanu. MInisterstwo jest to zorganizowana struktura urzędnicza powołana do bezpośredniej realizacji zadań nieleżących do danego ministerstwa. Podlega ministrowi resortowemu.

• struktura polityczna (kierownicza) - minister sekretarze i podsekretarze stanu. Powołuje ich premier na wniosek ministra. Zakres czynności ustala minister powiadamiając o tym premiera.

• struktura administracyjna - obejmuje:

~ departamenty (realizujące merytoryczne zadania ministerstwa),

~ biura (do realizacji zadań w zakresie obsługi ministerstwa)

~ sekretariaty (obługujące ministra oraz komitety, rady i zespoły),

~ wydziały (komówki organizacyjne wewnątrz departamentów i sekretariatów)

W każdym ministerstwie mogą być tworzone w szczególności:

1) gabinet polityczny ministra;

2) komórki organizacyjne do spraw:

a) prawnych,

b) informacji,

c) budżetu,

d) finansów,

e) kadr,

itd

50.Struktura ministerstwa.

• struktura polityczna (kierownicza) - minister sekretarze i podsekretarze stanu. Powołuje ich premier na wniosek ministra. Zakres czynności ustala minister powiadamiając o tym premiera.

• struktura administracyjna - obejmuje departamenty (realizujące merytoryczne zadania ministerstwa), sekretariaty (obługujące ministra oraz komitety, rady i zespoły), wydziały (komówki organizacyjne wewnątrz departamentów i sekretariatów)

51.Akty normatywne naczelnych organów administracji rządowej.

1) Rozporządzenia:

• Rada Ministrów

• Prezes Rady Ministrów

• Ministrowie

• Przewodniczący komitetów

• Prezydent

Akty normatywne wewnętrzne mogą być wydawane tylko na podstawie ustawy. Akty te podlegają kontroli co do ich zgodności z powszechnie obowiązującym prawem.

2) uchwały RM, niektóre Sejmu i Senatu

3) zarządzenia Prezedenta RP, PRM, ministrów

4) regulamin ZN

52.Kontrola legalności rozporządzeń

Rozporządzenia są poddawane kontroli wewnątrzadministracyjnej oraz sądowej. Kontrolę wewnątrzadministracyjną sprawuje Rada Ministrów na wniosek Prezesa Rady Ministrów. Trybunał Konstytucyjny orzeka m.in w prawach zgodności przepisów prawa wydawanych przez centralne organy państwowe. Uruchomienie kontroli może nastąpić przez wniesienie skargi konstytucyjnej. Wszystkie rozporządzenia mogą być poddane kontroli abstrakcyjnej TK

53.Kontrola legalności wewnętrznych aktów normatywnych.

Akty wewnętrzne podlegają kontroli organ nadzorującego daną jednostkę organizacyjną. Może być wymagane zatwierdzenie aktu wewnętrznego przez organ nadzoru .

prawo wewnętrzego- tworzy odrębny układ prawa. Dotyczy organizacji i funkcjonowania administracji publicznej, nie wiąże jednak partnerów administracji - obywatel i osoba prawna nie mogą otrzymywać decyzji, której podstawą prawna jest norma wewnętrzna. Akty prawa wewnętrznie obowiązującego zawierają normy o podmiotowo ograniczonej mocy wiążącej skierowane do adresatów usytowanych wewnątrz aparatu państwowego. Zgodnie z art. 93.1 KRP takie akty jak zarządzenia ministrów i Prezesa RM, uchwały RM, a nawet zarządzenia Prezydenta RP mają charakter aktów wewnętrznych i obowiązują wyłącznie jednostki im podległe.

Źródła prawa wewnętrznie obowiązującego:

- uchwały RM

- zarządzenia Prezedenta RP

- zarządzenia PRM

- zarządzenia ministrów

- niektóre uchwały Sejmu i Senatu

- regulamin ZN

- niektóre akty innych centralnych organów państwowych

54.Organy pomocnicze Rady Ministrów.

Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, tworzyć komisje do opracowania projektów kodyfikacji określonych dziedzin prawa, uwzględniając dorobek nauki i doświadczenia praktyki. Rada Ministrów wydając rozporządzenie, określi nazwę i przedmiot działania komisji oraz jej skład i tryb postępowania.

Rada Ministrów w uzgodnieniu z zainteresowaną instytucją lub środowiskiem społecznym może powoływać, w drodze rozporządzenia, komisje wspólne, składające się z przedstawicieli Rządu oraz tej instytucji lub środowiska. Rada Ministrów wydając rozporządzenie, określi nazwę i przedmiot działania komisji wspólnej oraz jej skład i tryb postępowania.

• Kancelaria PRM

• stałe komitety RM- są to stale działające organy pomocnicze i doradcze RM, tworzone przez PRM. Ich celem jest inicjowanie, przygotowywanie i uzgadnianie rozstrzygnięć albo stanowisk RM lub PRM w sprawach należących do zadań i kompetencji tych organów. Na ogół komitety składały się z członków rządu odpowiedzialnych za daną dziedzinę spraw (np Komitet Ekonomiczny RM). Przyjęto jednak inną koncepcję i powołano tylko Stały Komitet Rady Ministrów, w skład którego wchodzi obecnie minister (członek RM jako przewodniczący), podsekretarz stanu w KPRM (jako zastępca), sekretarze stany ze wszystkich ministerstw oraz przedstawiciele PRM. Zadaniem tego komitetu jest wstępne omaiwanie spraw, które następnie mają trafić naposiedzienie RM

• komitety do rozpatrywania określonych kategoii spraw lub określonej sprawy

• rady i zespoły opiniodawcze lub doradcze (tworzy PRM w drodze zarządzenia)

• Kolegium do spraw Służb Specjalnych - organ opiniodawczo-doradczy w sprawach programowiania, nadzory i koordynowania działałalności służb specjalnych (ABW,BBN)

• Rada Legislacyjna - działa przy PRM, jej zadaniem jest m.in. opiniowanie różnego rodzaju zagadnień prawnych będących przedmiotem działania rządu, przede wszytskim opiniowanie projektów aktów normatywnych oraz kierunków zmian w systemie prawa

• Rządowe Centrum Legislacji - państwowa jednostka organizacyjna podległa Prezesowi Rady Ministrów; zapewnia koordynację działalności legislacyjnej Rady Ministrów, Prezesa Rady Ministrów i innych organów administracji rządowej m.in opracowuje rządowe projekty ustaw na zasadach i w trybie określonych w regulaminie pracy Rady Ministrów,

55.Minister bez teki i pełnomocnik Rządu.

Minister bez teki - minister powołany do wypełniania zadań wyznaczonych przez PRM

Rada Ministrów może ustanowić pełnomocnika Rządu do określonych spraw. (art10 uRM)

• Pełnomocnikiem Rządu może być sekretarz stanu lub podsekretarz stanu, a w szczególnie uzasadnionych wypadkach, w zakresie zadań o zasięgu regionalnym - wojewoda.

• Pełnomocnika Rządu powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów

• Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, zakres udzielonych pełnomocnikowi upoważnień, sposób sprawowania nadzoru nad jego działalnością oraz sposób zapewnienia pełnomocnikowi obsługi merytorycznej, organizacyjno-prawnej, technicznej i kancelaryjno-biurowej.

56.Znaczenie i rodzaje terytorialnych podziałów kraju.

Podziałem terytorialnym państwa nazywa się trwałe rozłonkowanie przestrzeni państwa dokonywane dla pewnej grupy lub określonych tylko jednostek organizacyjnych państwa lub jednostek niepaństwowych wprawdzie ale wykonujących zadania państwowe. Wyróżnia się podział terytorialny:

• zasadniczy - podział na województwa(16), powiaty(308), gminy(2489)

• pomocniczy - jest wprowadzany w ramach jednostek podziału zasadniczego i służy określaniu właściwości miejscowej poszczególnych podmiotów administrujących w tej samej jednostce. Obecnie jednostkami pomocniczymi są najczęściej w gminach wiejskich sołectwa, a w gminach miejskich dzielnice i osiedla

• specjalny - polega na rozczłonkowaniu terytorium państwa odmiennie od zasadniczego i pomocniczego, ustanawiany w przepisach prawa z zamiarem trwałości dla potrzeb niektórych jednostek organizacyjnych administracji niezespolonej wykonujących zadania publiczne.

Podział terytorialny ma istotne znaczenie dla więzi społecznych i gospodarczych : może je wzmacniać lub osłabiać. Ustrój terytorialny zapewnia decentralizację władzy publicznej, przesądza zarówno o istnieniu samorządu terytorialnego, jak i o niemożności jego hierarchicznego podporządkowania naczelnym organom administracji

57.Rozwój zasadniczego podziału terytorialnego w Polsce.

Jednostkami zasadniczego podziału terytorialnego stopnia podstawowego są gminy.

Jednostką zasadniczego podziału terytorialnego dla wykonywania administracji rządowej jest województwo. Pomocniczą jednostką tego podziału jest rejon administracyjny

Zadasniczy podział terytorialny można traktować jako powrót do tradycji : województwa, powiaty i gmin były jednostkami podziału terytorialnego II RP oraz 30 lat po wojnie

58.Struktura samorządu terytorialnego w RP.

Samorząd terytorialny jest jedną z podstawowych instytucji ustrojoprawnych współczesnego państwa. Jest normowany w aktach prawnych najwyższego rządu (włącznie z konstytucją). Samorząd terytorialny jest kormoracją lokalnego społeczeństwa, o własnej wewnętrznej organizacji, wykonującą zadania państwowe, wypsażoną w przymiot osoby prawnej, podlegającą nadzorowi państwa. O istocie samorządu przesądzają podmiot i przedmiot samorządu oraz sposób wykonywania przezeń administracji państwowej.

Struktura terytorialna samorządu jest zróżnicowana. Regułą jest samorząd tworzony na dwóch szczeblach : gmina - powiat , przy czym oba szczeble mają charakter lokalny. Podstawę samorządu lokalnego stanowi oczywiście gmina.. Istnieją także przypadki jednoszczeblowej struktury terytorialnej samorządu ( Szwajcaria, Finlandia, Grecja). W tym układzie całość zadań lokalnych pozostaje we właściwości gminy. Trzecim modelem organizacji terytorialnej samorządu jest układ trójszczeblowy (Francja, Polska). z gminą i powiatem (departamentem) oraz regionem (województwem) samorządowym. Na szczeblu województwa samorząd przejmuje funkcje administracji rządowej o charakterze ponadlokalnym, kreując regionalny szczebel zarządzania.

59.Pozycja prawna gminy w świetle prawa administracyjnego.

Gmina jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego. Zadania gminy określa ustawa z 8 marca 1990. Do zadań gminy zalicza się:

• zadania własne

• zadania zlecone

• podejmowanie decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu adminstracji publicznej

Ustawodawca określił zadania własne jajo wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Zadania własne obejmują w szczególności :

• ład przestrzenny, gospodarka nieruchomościami, ochrona środowiska i przyrody oraz gospodarka wodna

• gminne drogi, ulice, mosty, place oraz organizacje ruchu drogowego

• wodociągi i zaopatrzenie w wodę, kanalizacja, usuwanie i oczyszczanie ścieków komunalnych, utrzymywanie czystości i porządku oraz urządzenia sanitarne, wsypiska, unieszkodliwienie odpadów komunalnych, zaopatrzenie w energię elektryczną i cieplną oraz gaz

• lokalny transport zbiorowy

• ochrona zdrowia

• pomoc społeczna (ośrodki i zakłady opiekuńcze)

• gminne budownictwo mieszkaniowe

• edukacja publiczna

• kultura (biblioteki ginne i inne instytucje kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami)

• kultura fizyczna i turystyka w tym teren rekreacyjne i urządzenia sportowe

• tagroiska i hale targowe

• zieleń gminna i zadrzewienie

• cemntarz gminny

• porządek pbliczny i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrona przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, wyposażenie i utrzymanie gminnego magazynu przeciwpowodziowego

• utrzymanie gminnych obiektów, urządzeń użyteczności publicznej, obiektów administracyjnych

• polityka prorodzinna (zapewnienie kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej)

• wspieranie u upowszechnianie idei samorządowej

• promocja gminy

• współpraca z organizacjami pozarządowymi

• współpraca ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw

Gmina może realizować także zadania zlecone. Obowiązek ich wykonywania może wynikać z ustaw, jak również zawartych porozumień z innymi jednostkami samorządu terytorialnego oraz organami administracji rządowej.
Do zadań gminy zalicza się także podejmowanie decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu administacji publicznej, niezastrzeżonych prawem na rzecz innych podmiotów.

Organami gminy są:

1) rada gminy

• Kadencja rady gminy trwa 4 lata licząc od dnia wyboru

• Kontroluje działalność wójta, gminnych jednostek organizacyjnych oraz jednostek pomocniczych gminy (powołuje komisję rewizyjną)

• Uchwala statut gminy (podlega ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym)

• Uchwala programy gospodarcze

• Uchwala budżet gminy

• Ustala wynagrodzenie wójta

• Powołuje i odwołuje skarbnika gminy (na wniosek wójta)

• W związku z wykonywaniem mandatu radny korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych

2) wójt (burmistrz, prezydent miasta) => organ wykonwaczy

• Kadencja wójta rozpoczyna się w dniu rozpoczęcia kadencji rady gminy lub wyboru go przez radę gminy i upływa z dniem upływu kadencji rady gminy

• Wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta) nie może być osoba, która nie jest obywatelem polskim

• Burmistrz jest organem wykonawczym w gminie, w której siedziba władz znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy

• W miastach powyżej 100.000 mieszkańców organem wykonawczym jest prezydent miasta

• Wójt wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa

• Przygotowuje projekty uchwał rady gminy

• Określa sposoby wykonywania uchwał

• Wykonuje budżetu

• Wójt kieruje bieżącymi sprawami gminy oraz reprezentuje ją na zewnątrz

60.Powiat w systemie administracji publicznej RP.

Powiat w założeniu ustawodawcy ma sprawować rolę uzupełniającą w stosunku do gminy. Wykonuje zatem zadania publiczne ponadgminne.

Powiat wykonuje określone ustawami zadania pubiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie:

• edukacji publicznej

• promocji i ochrony zdrowia

• poocy społecznej

• polityki prorodzinnej

• wspierania osób niepełnosprawnych

• transportu zbiorowego i dróg publicznych

• kultury orach ochrony zabytków i opieki nad zabytkami

• kultury fizycznej i turystyki

• geodezji, kartografii i katasrtru

• gospodarki nieruchomościami

• administracji architektoniczno-budowlanej

• gospdoarki wodnej

• ochrony środowiska i przyrody

• rolnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego

• porządku publicznejgo i bezpieczeństwa obywateli

• ochrony przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania powiatowego magazynu przeciwpowodziowego, zapobiagania nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska

• przeciwdziałanie bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy

• ochrony praw konsumenta

• utrzymanie powiatowych obiektów i urzadzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych

• obronności

• promocji powiatu

• współpracy z organizacjami pozarządowymi

• zapewnienie wykonywania okreslonych w ustawach zadań i kompetencji kierowników powiatowych służb, inspekcji, straży

Powiat wykonuje zadania w zakresie:

• zadań własnych

• zadań zleconych

Organami powiatu są:

1) rada powiatu,

• Rada powiatu jest organem stanowiącym i kontrolnym powiatu

• Kadencja rady trwa 4 lata, licząc od dnia wyborów.

• Radni wybierani są w wyborach bezpośrednich.

• Stanowieni akty prawa miejscowego, w tym statut powiatu,

• Wybiera i odwołuje zarząd oraz ustala wynagrodzenie jego przewodniczącego,

• Powołuje i odwołuje, na wniosek starosty, skarbnika powiatu

• Uchwala budżet powiatu

• Kontroluje działalność zarządu oraz powiatowych jednostek organizacyjnych.

2) zarząd powiatu

• Zarząd powiatu jest organem wykonawczym powiatu

• W skład zarządu powiatu wchodzą starosta jako jego przewodniczący, wicestarosta i pozostali członkowie.

• Zarząd powiatu wykonuje uchwały rady powiatu i zadania powiatu określone przepisami prawa.

• Przygotowuje projekty uchwał rady,

• Wykonuje uchwały rady,

• Gospodaruje mieniem powiatu,

• Wykonuje budżet powiatu,

• Zatrudnia i zwalnia kierowników jednostek organizacyjnych powiatu.

61.Ustrój województwa.

Ustrój województwa jako jednostki samorządu terytorialnego określa Statut województwa uchwalony i ogłoszony w trybie przewidzianym w ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa

statut województwa --> uchwala go sejmik województwa po uzgodnieniu z Prezesem Rady Ministrów

Mieszkańcy województwa tworzą z mocy prawa regionalną wspólnotę samorządową.

Do zakresu działania samorządu województwa należy wykonywanie zadań publicznych o charakterze wojewódzkim, niezastrzeżonych ustawami na rzecz organów administracji rządowej. Samorząd województwa wykonuje zadania o charakterze wojewódzkim określone ustawami.Administracja samorządowa w województwie jest zespolona w jednym urzędzie i pod jednym zwierzchnikiem. Organy samorządu województwa nie stanowią wobec powiatu i gminy organów nadzoru lub kontroli oraz nie są organami wyższego stopnia w postępowaniu administracyjnym. Województwo ma osobowość prawną.Samodzielność województwa podlega ochronie sądowej.

Samorząd województwa:

• wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność,

• dysponuje mieniem wojewódzkim,

• prowadzi samodzielnie gospodarkę finansową na podstawie budżetu.

Organami samorządu województwa są:

1) sejmik województwa

• Sejmik województwa jest organem stanowiącym i kontrolnym województwa.

• Kadencja sejmiku województwa trwa 4 lata, licząc od dnia wyborów.

• Stanowi akty prawa miejscowego -> status województwa, zasady gospodarowania mieniem wojewódzkim,

• uchwalanie strategii rozwoju województwa

• uchwalanie budżetu województwa

2) zarząd województwa

• Zarząd województwa jest organem wykonawczym województwa.

• W skład zarządu województwa, liczącego 5 osób, wchodzi marszałek województwa jako jego przewodniczący, wicemarszałek lub 2 wicemarszałków i pozostali członkowie

• Zarząd województwa wykonuje zadania należące do samorządu województwa, niezastrzeżone na rzecz sejmiku województwa i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych.

• Wykonyje uchwały sejmiku województwa

• Przygotowuje projekty i wykonuje budżet województwa

• Kieruje, koordynuje i kontroluje działalność wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych, w tym powołuje i odwołuje ich kierowników,

62.Wojewoda w systemie organów administracji publicznej.

Wojewoda :

• przedstawiciel rządu w terenie,

• organ administracji rządowej

• powoływany i odwoływany przez PRM

• zwierzchnik administracji zespolonej

• organ nadzoru nad samorządem terytorialnym

• organ wyższego stopnia w rozumieniu kodeksu postępowania administracyjnego

• kompetencje są przypisane wojewodzie, a wykonywane są przez niego osobiście, przez osoby upoważnione na piśmie bądź przez kierowników wojewódzkich służb, inspekcji i straży

• związany silnie z ustawą - nie może powoływać na określone stanowiska oby bez kwalifikacji, ani wymusić działań nieprzewidzianych ustawą

• wykonuję politykę rządu na szczeblu województwa

• kontrola działań administracji rządowej i samorządowej (zadania zlecone i powierzone)

• koordynuje działalność wszystkich podmiotów administrujących w województwie

• w stanach nadzwyczajnych zyskuje dodatkowe uprawnienia kierownicze

• kieruje działalnością wszystkich oganów województwa w stanach zagrożenia (np powódź)

• przedstawianie RM za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej projektów dokumentów rządowych dotyczących województwa

• nie może otrzmywać poleceń inaczej niż za pośrednictwem premiera.

Kolegium - organ doradczy wojewody, w którego skład wchodzą wicewojewodowie, dyrektor generalny urzędu wojewódzkiego, wojewódzcy komendanci Policji i Straży Pożarnej oraz inne osoby wymienione w statucie urzędu wojewódzkiego

Urząd wojewódzki - aparat pomocniczy wojewody, podzielony na wydziały. Kierownik wydziału podlega wojewodzie.

administracja zespolona:

-organizacyjnie

-funkcjonalnie

-kompetencyjnie

-osobowo - wpływ na obsadę najważniejszych stanowisk, zgoda na mianowaie komendantów wojewódzkich Policji i Państwowej Straży Pożarnej.

-finansowo

63.Nadzór i kierownictwo w systemie terenowych organów administracji

rządowej.

1) Nadzór:

Zadania administracji rządowej w terenie wykonują:

1) wojewodowie i podporządkowane im organy, jako organy administracji ogólnej,

2) kierownicy służb i inspekcji oraz innych wojewódzkich jednostek organizacyjnych wykonujących, z upoważnienia wojewody, zadania i kompetencje określone w ustawach szczególnych,

3) terenowe organy administracji podporządkowane bezpośrednio ministrom, jako organy administracji specjalnej,

4) organy gminy oraz organy związków komunalnych (międzygminnych), jeżeli ustawy tak stanowią lub jeżeli wykonywanie zadań administracji rządowej wynika z zawartego porozumienia z organami administracji rządowej.

Organami nadzoru nad działalnością wojewody jako organu rządowej administracji ogólnej są Prezes Rady Ministrów i ministrowie.Nadzór nad działalnością wojewody jest sprawowany na podstawie kryterium legalności oraz zgodności z polityką Rządu, a także rzetelności, sprawności i gospodarności.

Ministrowie, w zakresie swoich właściwości, sprawują nadzór nad działalnością wojewody, stosując środki nadzoru określone w ustawach, a w szczególności uchylają, zmieniają lub stwierdzają nieważność decyzji wydawanych przez wojewodę, stosownie do przepisów o postępowaniu administracyjnym.

2) Kierownictwo:

Prezes Rady Ministrów:

1) kieruje działalnością wojewody jako przedstawiciela Rządu,

2) wydaje wojewodzie polecenia służbowe oraz sprawuje kontrolę zgodności jego działań z polityką Rządu.

Wojewoda wykonuje kierownictwo i nadzór nad kierownikami urzędów rejonowych, wykorzystując uprawnienia i kompetencje przewidziane w ustawach szczególnych oraz odpowiednie uprawnienia i kompetencje przysługujące Prezesowi Rady Ministrów i ministrom w stosunku do wojewody

64.Ustrój m.st. Warszawy.

Ustrój Warszawy był normowany i jest odrębną ustawą. Obecnie jest to ustawa z 15 marca 2002r o ustroju miasta stołecznego warszawy

• Wedle tej ustawy stolica Rzeczypospolitej Polskiej miasto stołeczne Warszawa jest gminą mającą status miasta na prawach powiatu.

• Miasto stołeczne Warszawa, oprócz zadań przewidzianych przepisami dotyczącymi samorządu gminnego i samorządu powiatowego, wykonuje zadania zlecone z zakresu administracji rządowej (funkcjonowanie w mieście naczelnych i centralnych organów państwa, obcych przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych oraz organizacji międzynarodowych, przyjmowanie delegacji zagranicznych itd).

• W m.st. Warszawie utworzenie jednostek pomocniczych - dzielnic m.st. Warszawy, zwanych dalej "dzielnicami", jest obowiązkowe.Statut dzielnicy nadany przez Radę m.st. Warszawy określa nazwę dzielnicy, jej granice, zadania i kompetencje oraz zasady i tryb funkcjonowania jej organów.Organem stanowiącym i kontrolnym dzielnicy jest rada dzielnicy, a organem wykonawczym - zarząd dzielnicy.

• Prezydent m.st. Warszawy jest zwierzchnikiem służbowym pracowników jednostek organizacyjnych oraz zwierzchnikiem służb, inspekcji i straży m.st. Warszawy.

• Projekt statutu m.st. Warszawy uchwala Rada m.st. Warszawy po zasięgnięciu opinii rad dzielnic. W przypadku niewyrażenia opinii przez radę dzielnicy w terminie 14 dni od dnia otrzymania wystąpienia, wymóg zasięgnięcia opinii uważa się za spełniony.Projekt statutu m.st. Warszawy podlega uzgodnieniu z Prezesem Rady Ministrów.

65.Prawo miejscowe.

Prawo miejscowe

• Akty prawa miejscowego są źródłem powszechnie obowiązującego prawa o ograniczonym terytorialnie zasięgu, obowiązują na obszarze działania organów, które je ustanowiły

• Legalność prawa miejscowego kontroluje NSA oraz PRM (akty wojewody)

• Akty prawa miejscowego w Polsce można podzielić na:

a) akty pochodzące od organów państwa i pochodzące od organów samorządu

b) akty zawierające statuty, akty zawierające przepisy wykonawcze ( akty wydawane na podstawie upoważnień szczegółowych), akty zawierające przepisy porządkowe, (wydawane na podstawie upoważnień generalnych)

STATUTY

Wśród statutów szczególne znaczenie mają statuty jednostek zasadniczego podziału terytorialnego kraju, których mieszkańcy tworzą z mocy prawa wspólnoty samorządowe tj.

- statut województwa --> uchwala go sejmik województwa po uzgodnieniu z Prezesem Rady Ministrów

- statut powiatu --> uchwala go rada powiatu, z tym że powinien on być zgodny z wzorcowym statutem powiatu określonym przez Ministra Spraw Wewnętrznych w rozporządzeniu

- statut gminy --> chwala go rada gminy

AKTY ZAWIERAJĄCE PRZEPISY WYKONAWCZE

-uchwały dotyczące podatków i opłat lokalnych

AKTY ZAWIERAJĄCE PRZEPISY PORZĄDKOWE

- rozporządzenie porządkowe wojewody

- uchwała rady powiatu (w nagłych przypadkach: zarządzenie zarządu powiatu)

- uchwały rad gmin ( w nagłych przypadkach: zarządzenie zarządu gminy)

Przepisy porządkowe nie mogą być wydawane, gdy dana materia jest uregulowana w ustawach lub innych aktach powszechnie obowiązujących

66.Mienie jednostek samorządu terytorialnego.

Gmina:

Mieniem gminy jest własność i inne prawa majątkowe należące do poszczególnych gmin i ich związków oraz mienie innych gminnych osób prawnych, w tym przedsiębiorstw. Nabycie mienia komunalnego następuje na podstawie ustawy,przez przekazanie gminie mienia w związku z utworzeniem lub zmianą granic gminy,w wyniku przekazania przez administrację rządową,w wyniku własnej działalności gospodarczej,przez inne czynności prawne.Obowiązkiem osób uczestniczących w zarządzaniu mieniem komunalnym jest zachowanie szczególnej staranności przy wykonywaniu zarządu zgodnie z przeznaczeniem tego mienia i jego ochrona.

Powiat:

Mieniem powiatu jest własność i inne prawa majątkowe nabyte przez powiat lub inne powiatowe osoby prawne.Nabycie mienia przez powiat następuje:na podstawie odrębnej ustawy,przez przekazanie w związku z utworzeniem lub zmianą granic powiatu,w wyniku przejęcia od Skarbu Państwa na podstawie porozumienia,przez inne czynności prawne,

Wójewództwo:

Mieniem województwa jest własność i inne prawa majątkowe nabyte przez województwo lub inne wojewódzkie osoby prawne. Nabycie mienia województwa następuje na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym i innych ustawach, a także w drodze przekazania mienia Skarbu Państwa oraz mienia Skarbu Państwa będącego we władaniu państwowych osób prawnych na zasadach określonych w niniejszej ustawie.

67.Działalność gospodarcza jednostek samorządu terytorialnego.

Prowadzenie działalności gospodarczej zakazane jest:

• wójtom (burmistrzom, prezydentom miast),

• zastępcom wójtów (burmistrzów, prezydentów miast),

• skarbnikom gmin,

• sekretarzom gmin,

• kierownikom jednostek organizacyjnych gminy,

• osobom zarządzającym i członkom organów zarządzających gminnymi osobami prawnymi oraz innymi osobami wydającymi decyzje administracyjne w imieniu wójta (burmistrza, prezydenta miasta),

• członkom zarządów powiatów,

• skarbnikom powiatów,

• sekretarzom powiatów,

• kierownikom jednostek organizacyjnych powiatu,

• osobom zarządzającym i członkom organów zarządzających powiatowymi osobami prawnymi oraz innym osobom wydającym decyzje administracyjne w imieniu starosty,

• członkom zarządów województw,

• skarbnikom województw,

• kierownikom wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych,

• osobom zarządzającym i członkom organów zarządzających wojewódzkimi osobami prawnymi oraz innym osobom wydającym decyzje administracyjne w imieniu marszałka województwa.

Gmina: Radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której radny uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności.Jeżeli radny przed rozpoczęciem wykonywania mandatu prowadził działalność gospodarczą, jest obowiązany do zaprzestania prowadzenia tej działalności gospodarczej w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia ślubowania.

68.Terenowa, rządowa administracja zespolona.

1)Wojewoda jest zwierzchnikiem zespolonej administracji rządowej

• wykonuje zadania przy pomocy I i II wicewojewody oraz kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich, dyrektora generalnego urzędu wojewódzkiego oraz dyrektorów wydziałów.

• kieruje nią i koordynuje jej działalność,

• zapewnia warunki do skutecznego jej działania,

• ponosi odpowiedzialność za rezultaty jej działania.

• Szczegółowe zadania i kompetencje wynikające z funkcji zwierzchnika zespolonej administracji rządowej określają odrębne ustawy.

• Organem zespolonej administracji rządowej w województwie jest wojewoda, a w przypadkach określonych w ustawach, w szczególności w zakresie wydawania indywidualnych aktów administracyjnych - kierownik zespolonej służby, inspekcji lub straży wojewódzkiej.

Zespolenie w województwie i w powiecie przyjmuje odmienną postać. W województwie jest ona okreslana mianem wojewódzkiej zespolonej administracji rządowej, zaś w powiecie mianem powiatorem administracji zespolonej. W województwie administracja ta jest jednorodna, wyłącznie rządowa, zaś w powiecie obok administracji rządowej w jej skład wchodzi również administracja samorządowa. W województwie zespolenie służb inspekcji i straży następuje pod zwierzchnictwem wojewody (w powiecie starosty). Zasada zespolenia administracyjnego ma ównież zastosowanie w administracji samorządowej. W województwie polega ona na skupieniu całokształtu kompetencji tej administracji w organach samorządu województwa i w urzędzie marszałka województwa oraz na skoncentrowaniu całego apratu pomocniczego w urzędzie marszałkowskim. W powiecie starosta jest kierownikiem starostwa powiatowegooraz zwierzchnikiem służbowym pracowników starostwa. W gminie wójt lub burmistrz wykonuje uprawnienia zwierzchnika służbowego w stosunku do pracowników urzędu gminy oraz urzędników gminnych.

69.Nadzór nad samorządem terytorialnym.

Nadzór nad działalnością samorządu terytorialnego, ma oparcie w Konstytucji (art.171). Działalność samorządu terytorialnego podlega nadzorowi z punktu widzenia legalności. Organami nadzoru nad działalnością j.s.t są PRM i wojewodowie, a w zakresie spraw finansowych regionalne izby obrachunkowe .Nadzór ma na celu integrowanie działalności podmiotów wykonujących zadania publiczne

Oranami nadzoru nad działalnością polskich jednostek samorządu terytorialnego są

• Prezes Rady Ministrów

• wojewodowie

• regionalne izby obrachunkowe.

Nadzór oznacza szczególną relację między dwoma podmiotami w administracji publicznej, w ramach której:

• organowi nadzorującemu przysługują prawne środki władczego oddziaływania na postępowanie i sytuację organu nadzorowanego

• śrdki te są określone przez prawo i mogą być stosowane tylko w zakresie i w sposób prawem przewidziany

• stosowanie środków nadzoru nie może prowadzić do wyręczania organu nadzorowanego w jego działalności.

U podstaw kształtowania się instytucji nadzoru nad samorządem legła idea zintegrowania działalności podmiotów wykonujących administrację państwową na zasadzie decentralizacji z działalnośćią podmiotów pozostających w strukturze rządu. Decentralizacja administracji państwowej stała się bezpośrednią przyczyną powstawnia i rozwoju pojęcia 'nadzór'.

Istnieje podział zadań samorządu na własne i zlecone. Nadzór w sprawach własnych sprawowany jest na podstawie kryterium legalności, w sprawach zaś zleconch, niezależnie od kryterium legalności, również na podstawie celowości.

Mówiąc o podmiotowym zakresie nadzoru nad organami samorządu, należy stwierdzić, że rozwiązania poszczególnych państw nie odbiegają od siebie w zasadniczy sposób. Organami nadzoru są władze rządowe, podejmujące czynności nadzorcze najczęściej przez organy szczebla pośredniego, pozostające w strukturach rządu (Francja, Niemcy, Polska), rzadziej bezpośrednio (Szwajcaria). Szczególną kategorię podmiotów nadzoru stanowią organy ''kontroli finansowej''.

Przedmiotowy zakres nadzoru jest dużo bardziej skomplikowany. Zakres nadzoru nad samorządem jest nieograniczony i dotyczy całokształtu zadań (działalności). Obejmuje badanie wydawanych przez samorząd aktów prawnych oraz innych form działalności, niezależnie od tego, czy należą do własnego, czy też zleconego zakresu działania (zadań). O tym, jakie kryterium nadzoru może być zastosowane, decyduje ustawodawca, określając przypadki i formy (środki prawne) ingerencji władz nadzorczych w działalność samorządu.

Władze rządowe mogą stosować różne środki nadzoru. Są to środki :

• typowo informacyjne - np wgląd do aktów prawnych władz samorządowych

• typowo represyjne - np kary dyscyplinarne

• inne - np upomnienie władz samorządowych

Środki nadzoru stosować mogą także obywatele, wynikające z uprawnień władz rządowych do rozpatrywania skarg obywateli na prawomocne rozstrzygnięcia władz gminnych.

Poszczególne ustawodawstwa formułują obowiązek stosowania w pierwszej kolejności szerokiej gamy środków niewładczych, a dopiero kiedy te stają się niewystarczające - środków represyjnych.

Ustawy mogą przewidywać mniej lub badziej intensywne środki nadzoru. Organ nadzoru może stosować środki, które przewidują ustawy oraz stosować je tylko wówczas gdy pozwalają na to ustawy.

- Podstawą wszelkich działań nadzorczych jest rzetelna informacja (stąd szczególne znaczenie informacyjnych środków nadzoru). Znaczącą rolę w tej grupie środków odgrywa możliwość dokonywania wizytacji np gminy. Wizytacja ma na celu określenie aktualnego stanu administracji gminnej. Jej przedmiotem może być cała administracja gminna lub poszczególne jej dziedziny. W praktyce poddawana jest najczęściej działaność budżetowo-finansowa. Kolejnym informacyjnym środkiem nadzoru jest obowiązek udostępniania, do wglądu władznadzorczych, rozstrzygnięć władz gminnych. Celem informacyjnych środków nadzoru jest uzyskanie informacji o działności związków samorządowych. Są one stosowane w pierwszym etapie postępowania nadzorczego.

- Jeżeli w wyniku uzyskiwanych informacji okaże się, że władze samorządowe naruszają przepisy prawa alabo działności ich jest w sytuacjach określonych przez prawo sprzeczna z interesem państwa, to wówczas władze nadzorcze są zobowiązane do zastosowania środków umożliwiających przywrócenie stanu zgodnego z prawem (interesem państwa). Temu celowi służą przede wszystkim środki ostrzegawcze. Należą do nich m.in podniesienie zarzutów i upomnienie.

- Jeżeli zastosowane środki ostrzegawcze nie przynoszą rezultatów, organ nadzorcze są upoważnione i zobowiązane do zastosowania środków nadzoru o charakterze represyjnym (przypadki wyraźnie określone w prawie). Zestaw środków represyjnych otwierają środki dyscyplinarne. Celem ich jest przymusznie poszczególnych organów (funkcjonariuszy) do zgodnego z prawem, a w przypadku spraw zleconych także z interesem państwa, załatwienia określonej sprawy. Do najczęściej stosowanych należą: udzielenie nagany i nałożenie grzywny, zawieszenie, zwolnienie z urzędu. W wyjątkowych przypadkach ustawodawcy upoważniają władze nadzorcze do rozwiązania całego organu przedstawicielskiego. Środki dyscyplinarne stosowane są głownie w związku z naruszeniem postanowień regulaminowych w sferze budżetowo-finansowej. Środkami represyjnymi są orzeczenie kwestionujące legalność uchwały organu samorządu terytorialnego, rozwiązanie organu stanowiącego oraz zarząd komisaryczny.

- Na niektóre działania samorząd musi uzyskać zgodę władzy nadzorczej (nadzór prewencyjny). Przypadki takie są wyraźnie określane w poszczeólnych ustawach gminnych (zbycie wartościowych dóbr kultury, zaciągnięcie większych kredytów). Do środków prewencyjnych zaliczami zatwierdzenie oraz uzgodnienie.

- Ważnym środkiem nadzoru nad samorządem pozostaje wyeliminowanie z obrotu prawnego rozstrzygnięcia podjętego przez organy gminne (stwierdzenie nieważności uchwały organu samorządu). Ten środek nadzoru wynika z prawa władz nadzorczych do kontroli legalności rozstrzygnieć gminnych.

- Władze nadzorcze mogą bezpośrednio użyć przymusu administracyjnego w postaci zastępczego wykonania określonego zadania (w sprawach zleconych), a nawet cześciowego lub całkowitego pozbawienia prawa zarządu określoną jednostką samorządową i przejęcie tego zarządu. Jest to wyjątkowo daleko idąca ingerencja państwa w sferę działania samorządu.

- W literaturze do środków nadzoru zalicza się prawo rozstrzygania zażaleń (rekrusów) na działność organów saorządu, z reguły władzy gminnych. Przedmiotem zażaleń może być praktycznie całokształt działaności samorządu. Zażalenia kierowane są do władz rządowych. Dotyczą spraw publicznych. Do ich wnoszenia są uprawnieni wszysc obywatele gminy. Poprzez rozpatrywanie zażaleń, a w przypadkach określonych przez prawo- wiążące ich załatwianie, włądze nadzorcze mogą w istotny sposób wpływać na działalność samorządu. Dlatego zażalenia traktowane są jako środek nadzoru nad gminą.

Formy nadzoru:

~ zawieszenie organów jednostko s.t.

~ rozwiązanie zarządu

~ wstrzymanie wykonywania uchwały

~ ustanowienie zarządu komisarycznego

~ stwierdzenie nieważności uchwały (istotne naruszenie prawa)

rozstrzygnięcie nadzorcze:

a) uzasadnienie faktyczne

b) uzasadnienie prawne

c) pouczenie o dopuszczalności wniesienia skargi

70.Status radnego.

Status Radnego gminy oraz powiatu niczym się nie różni.

Radny najpierw składa ślubowanie. Składane jest ono na pierwszej sesji rady, a darni, którzy byli nieobecni, składają ją na pierwszej sesji, na której są obecni.

Do podstawowych obowiązków radnego gminy należy:

• czynny udział w pracach rady oraz komisjach i innych instytucjach samorządowych, do których radny został wybrany bądź delegowany,

• reprezentowanie wyborców i podejmowanie działań zmierzających do realizacji zgłaszanych przez nich postulatów

• bardzo istotnym obowiązkiem i jednocześnie prawem radnych, z punktu widzenia społeczności lokalnej, jest umożliwienia mieszkańcom stałego dostępu do radnych.

Radni mogą zrzeszać się w klubach. Każdy radny podlega ochronie przewidzianej dla funkcjonariuszy pulicznych. Stosunek pracy radnego również podlega ochronie, a jego rozwiązanie możliwe jest po uzyskaniu zgody rady gminy. Radni pełnią swoje funkcje społecznie - mogą otrzymywać za nie wynagrodzenia. Przysłuuje im zwrot kosztów podróży służbowych oraz dieta.

Funkcji radneo nie można łączyć z funkcją posła i senatora, radnego gminy z funkcją radnego powiatu oraz członka zarządu powiatu i województwa, a także funkcją wojewody lub wicewojewody itd.

Radny jest zobowiązany do złożenia oświadczenia majątkowego, w którym ujawni posiadany majątek, tj m.in zasoby pieniężne, nieruchomości, akcje bądź udziały w spółkach, dochody osiągane z tytułu zatrudnienia, mienie ruchoe oraz zobowiązania pieniężne, kredyty, pożyczki (o wartości pow. 10 000 zł)

Status radnego województwa w zasadzie również nie różni się od statusu radnego gminy i powiatu. Ma on jednak obowiązek kierować się w swej działalności interesami państwa (ze względu na możliwość podjęcia przez województwo współpracy zagranicznej)

71.Ochrona praw i samodzielności gminy, powiatu i województwa.

Jednostkom samorządu terytorialnego Konstytucja gwarantuje samodzielność podlegającą ochronie sądowej. Jednak samodzielność tych jednostek nie zwalnia od przestrzegania prawa, od działania zgodnie z obowiązującym w państwie porządkiem prawnym.

Ochronę praw samodzielności jednostek samorządowych zapewnia Konstytucja:

• osobowość prawna jednostek samorządu terytorialnego

• prawo własności oraz inne prawa majątkowe

• samodzielność j.s.t podlega ochronie sądowej

Np. Gmina może na zasadach fakultatywnośc tworzyć stowarzyszenia. Celem takiego stowarzyszenia jesr wspieranie idei samorządu oraz obrona wspólnych interesów gmin. Mogą mieć one charakter terenowny bądź ogólnokrajowy. Do założenia stowarzyszenia gmin potrzebnych jest co najmniej 3 założycieli.

72.Sołectwo, osiedle i dzielnica.

Gmina może tworzyć jednostki pomocnicze: sołectwa oraz dzielnice, osiedla i inne

Sołectwo -> jednostka gminy

• Organ uchwałodawczy- zebranie wiejskie (instytucja demokracji bezpośredniej) - wszystkie sprawy niezastrzeżone na rzecz sołtysa i rady sołeckiej

• Organ wykonawczy - sołtys -> wykonywanie uchwał zebrania wiejskiego oraz realizacja spraw powierznych mu wprost przez przepisy prawne. Reprezentacja sołectwa na zewnątrz

• Organ doradczy - rada sołecka -> organ pomagający sołtysowi w realizacji ciążących na nim zadań np wydawanie niewiążących opinii

Dzielnica (osiedle)

• Organ uchwałodawczy (stanowiący) -> rada dzielnicy (osiedla)

• Organ wykonawczy -> zarząd, na czele którego stoi przewodniczący

• Osiedle - możliwość ustanowienia w statucie osiedla innego organu uchwałodawczego -> ogólnego zebrania mieszkańców

73.Formy współdziałania gmin i innych jednostek samorządu terytorialnego.

Wspólna realizacja określonego zadania jest korzystna dla gmin, powiatów oraz województw, zarówno ze względu na niższe koszty jednostkowe, jak i ze względu na wyższą jakość.

Gmina:

• związek międzygminy -> przeniesienie praw i obowiązków gmin na związek następuje z mocy ustawy z dniem ogłoszenia statutu związku. W zakresie wykonywania zadań publicznych związek traktowany jest tak samo jak gmina. Związek gmin ma osobowość prawną, którą nabywa po zarejestrowaniu, z dniem ogłoszenia statutu. Zadania wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Jest więc samodzielnym podmiotem funkcjonującym w obrocie prawnym. Organem wykonawczym związku jest zarząd, zaś organem stanowiącym - zgromadzenie, w którym gminy są reprezentowane przez wójtów.

• porozumienie międzygminne - gminy zawierające porozumienie mają swobodę w kształtowaniu jego treści, a jedynie przedmiot jest im odgórnie naruszocy - realizacja zadań publicznych. Mają chaakte publicznoprawny, zaś gminy zawierające porozumienie nie tworzą nowej struktury organizacyjnej.

Powiat

• związek międzypowiatowy - celem stworzenia związku jest wykonywanie zadań publicznych m.in przez wydawanie decyzji indywidualnych w sprawach z zakresu administracji publicznej. Powiat jest reprezentowany w zgromadzeniu związku zawsze przez dwóch przedstawicieli.

• porozumienie międzypowiatowe

Województwo

• ustawa o województwie nie zawiera regulacji dotyczącej tworzenia, organizacji i zasad funkcjonowania stowarzyszeń

74.Prawne formy działania organów administracji - pojęcie i znaczenie.

Są to działania sprawowane przez organy administraci rządowej i samorządowej w różnych formach działania i przy zastosowaniu zróżnicowanych metod. Według J. Starościaka prawna forma działania administracji publicznej to okreslony przepisem prawa typ konkretnej czynności organu administracyjnego = dopuszczony prawem środek zastosowany przez administrację dla załatwienia określonej sprawy

75.Rodzaje prawnych form działania organów administracji publicznej.

• Akty normatywne -> są to akty o charakterze abstrakcyjnym bądź generalnym a najszczejsciej abstrakcyjno-generalnym. Akt normatywny normuje rawa i obowiązki ogółu. Dlatego też norma realizacji zadań państwowych została zarezerwoana przede wszystkim dla organów przedstawicielskich. Są sprawy których regulacja może nastąpić tylko za pomocą aktów normatywnych oraz takie wobec których akt normatywny nie będzie miał zastosowania np przydział lokalu.

• Akty administracyjne -> są podstawową i tradycyjną formą działania administracji. Jest orzeczeniem organu administracyjnego jednostronnie określającm prawa i obowiązku konkretnego adresata. W razie jego niewykonania lub nieprzestrzegania mogą być zastosowane przewidziane w danym wypadku środki przymusu administracyjnego. Aktem administracji będzie akt prawny normujący sytuację (zdarzenie) i skierowany do konkretnego adresata. Każdy akt administracyjny musi być wydany na podstawie obowiązującego prawa i w celu jego wykonania. Akt administracyjny powinien być wydany przez organ rzeczowo i miejscowo właściwy, zgodnie z prawem materialnym i przy zachowaniu odpowiedniej procedury. Akty administracyjne wydane w trybie kodeksu postępowania administracyjnego noszą nazwę decyzji ( rozstrzygają sprawę co do istoty) i postanowień ( dotyczą spraw proceduralnych)

• ugody administracyjne -> ugoda administracyjna jest to pisemne porozumienie się stron między stronami postępowania administracyjnego. Może być zawarte przez organem administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie w pierwszej instancji bądź postępowanie odwoławcze. Ugoda poprzedzona jest zgodnym oświadczeniem stron o zamiarze jej zawarcia.

• porozumienia administracyjne -> jest czynnością niewładczą dokonywaną przez podmioty wykonujące administrację publiczną , dochodzącą do skutki przez zgodne oświadczenie woli. Zawierane jest między podmiotami niepowiązanymi węzłami podległości organizacyjnej lub służbowej. Przedmiotem porozumienia są zobowiązania dotyczące realizacji zadań ze sfery administracji publicznej.

• czynności cywilnoprawne -> regulowane są przez przepisy prawa cywilnego, nie są aktami włądczymi, natomiast stwarzają stosunki prawne

• czynności faktyczne -> czynności, w których organ nie jest zobowiązany do wykazywania konkretnej normy kompetencyjnej upoważniającej go do zastosowania tej czy innej formy działania

76.Metody działania organów administracji.

Organy administracji mogą podejmować działania poprzez:

• środki władcze

• podejmowanie decyzji

• podejmowanie rozstrzygnięć

• wyrażanie opinii

• formy prawa cywilnego

77.Generalne akty prawne organów administracji publicznej.

Akt generalny - jest to akt służący stosowaniu prawa, zawierający wskazówki interpretacyjne jak rozumieć określone normy prawne. Podstawę prawną aktu generalnego stanowią normy kompetenyjne zawarte nie tylko w ustawach ale także innych podustawowych aktach normatywnych. Akty generalne obowiązują w sferze wewnętrznej. Akty generalne to różnego rodzaju wytyczne, ogólniki, pisma, instrukcje

• rozporządzenie -> Jest to akt podustawowy, wydawany w celu wykonania ustawy. Jest ściśle związany z ustawą, wydawany na podstawie szczegółowego upoważnienia w ustawie i w ceu jego uszczegółowienia. Przepisy rozporządzenia mogą konkretyzować przepisy ustaw lecz nie mogą ich uzupełniać ani rozszerzać. Rozporządzenie jest głównym sposobem konkretyzacji ustawy, podstawowym orężem w ręku administracji. Rozporządzenie jest wydawane w celu dostosowania bardzo abstrakcyjnie i generalnie sformułowanych przepsów ustawy do sytuacji jeszcze ogólnie zarysowanej i dostosowanej do wielu adresatów, ale już bliższej realnej sytuacji administrowania. Polski system prawa wyklucza subdelegację. Rozporządzenie nie stanowi samoistnej podstawy prawnej do ingerencji w prawa i obowiązki obywateli oraz nie mże upoważniać do wydawania dalszych rozporządzeń ( z wyjątkiem konstytucyjnej postaci rozporządzenia w stanach nadzwyczajnych). Rozporządzenie mogą wydawać tylko organy wskazane w Konstytucji : Prezydent RP, ministrowie kierujący działami administracji rządowej, przewodniczącym komitetów wchodzących w skład RM oraz KRRiT.

• akty prawa miejscowego ->Są źródłem powszechnie obowiązującego prawa o ograniczonym terytorialnie zasięgu. Obowiązują na obszarze działania organów, które je ustanowiły. Legalność prawa miejscowego kontroluje NSA oraz PRM (akty wojewody). Akty prawa miejscowego można podzielić na akty pochodzące od organów państwa i pochodzące od organów samorządu oraz akty zawierające statuty , akty zawierające przepisy wykonawcze (wydawane na podstawie upoważnień szczegółowych),akty zawierające przepisy porządkowe(wydawane na podtsawie upoważnień generalnych).

78.Polecenie służbowe w administracji.

Polecenie służbowe (na piśmie, ustnie, jako adnotacja w dokumentacji) - to dyrektywa działania skierowana przez zwierzchnika służbowego do podległego mu pracownika lub pracowników. Treścią polecenia służbowego jest działanie lub zaniechanie działania w określonej sprawie. Polecenie może też określać sposób realizacji postawionego zadania. Podstawę prawną poleceń służbowych stanowią przepisy o podległości służbowej ich adresatów. Polecenie służbowe nie może nakazywać działań lub zaniechań sprzecznych z prawem. Jeżeli podwładny zgłosi błąd przełożony może : zrezygnować z polecenia, zmodyfikować polecenie, potwierdzić polecenie na piśmie.

79.Czynności społeczno-organizatorskie (niewładcze) i czynności

materialno-techniczne.

Czynności społeczno-organizatorskie - jest to niewładcza forma działania administracji, podobna do tych, które mogą stosować organizacje społeczne. Działalność ta nie jst objęta przymusem państwowym. Cel tych c zynności musi się mieścić w ramach zadań postanowionych przez prawo danemu organoi administracji. Np promocja gminy lub powiatu

Czynności materialno-techniczne - są to czynności faktyczne, które wywołują skutki prawne drogą faktów, przez co zaliczane są do grupy faktów prawnych. W sferze zewnętrznej : są to czynności kierowane do adresatów niepodporządkowanych ani służbowo ani organizacyjnie. Zalicza się do nich np przeprowadzenie kontroli, postawienie tablicy informacyjnej, doręczenie decyzji. W sferze wewnętrznej są to czynności związane z obsługą administracji np sporządzanie protokołów dokumentalnych, sporządzanie sprawozdań, analiz, prognoz

80.Akty prawne dwustronne w administracji publicznej.

Akty prawne dwustronne - wydawane za zgodą adresata czy wręcz na jego wniosek. Akty te mieszczą się w zewnętrznych formach działania administracji publicznej, ponieważ zakłada się iż są kierowane do podmiotów usytuowanych na zewnątrz organu.

Np mianowanie na stanowisko nauczyciela, porozumienie administracyjne

• umowa administracyjna

• ugoda administracyjna

• porozumienie administracyjne

• przyrzeczenie administracyjne

81.Akt administracyjny - istota prawna i znaczenie.

• władczy

• jednostronny

• zewnętrzny

Akt administracyjny jest podstawową i tradycyjną formą działania administracji. Jest orzeczeniem organu administracyjnego jednostronnie określającm prawa i obowiązku konkretnego adresata. W razie jego niewykonania lub nieprzestrzegania mogą być zastosowane przewidziane w danym wypadku środki przymusu administracyjnego. Aktem administracji będzie akt prawny normujący sytuację (zdarzenie) i skierowany do konkretnego adresata. Każdy akt administracyjny musi być wydany na podstawie obowiązującego prawa i w celu jego wykonania. Akt administracyjny powinien być wydany przez organ rzeczowo i miejscowo właściwy, zgodnie z prawem materialnym i przy zachowaniu odpowiedniej procedury. Akty administracyjne wydane w trybie kodeksu postępowania administracyjnego noszą nazwę decyzji ( rozstrzygają sprawę co do istoty) i postanowień ( dotyczą spraw proceduralnych)

Podział aktów administracyjnych:

• ze względu na charakter stosunku prawnego

- deklaratoryjne- stwierdza powstanie skutków prawnych wynikających z ustawy ub innego aktu prawnego. Same nic nie tworzą w porządku prawnym. Potwierdzają prawo lub obowiązek wynikający z ustawy. Np decyzja komunalizacyjna potwierdzająca przejęcie z mocy prawa określonego majątku na rzecz wspólnoty samorządowej.

- konstytutywne - ma charakter twórczy. Tworzy, zmienia lub uchyla stosunek prawny, przy czym skutek prawny powstaje nie z mocy ustawy, ale z mocy aktu administracyjnego, choć wydawanego na podstawie ustawy i w celu jej wykonania.

• związane - występuje wówczac, gdy organ admi nistracji będzie zobowiązany do wydania rozstrzygnięcia przy zaistnieniu ustawowo określonych przesłanek, a nie będzie mógł tego zrobić wówczas, gdy choćby jedna z tych przesłanek w sprawie nie wystąpi. Np ustalenie prawa do emerytury.

• względnie swobodne - jest oparty w większej lub mniejszej mierze na tzw uznaniu administracyjnym, pozwalającym organowi na względnie swobodne podjęcie rozstrzygnięcia. Swoboda ta nie może być jednak nieograniczona i z tego punktu widzenia podlega kontroli sądu administracyjnego (nadużycie uznania)

• ! jednostronne - wydawane niezależnie od woli adresata. Organ administracji publicznej jednostronnie przesądza o sytuacji adresatów podjętych działań, zobowiązując ich do określonych zachowańNp nakaz rozbiórki budynku wzniesionego bez pozwolenia na budowę

• dwustronne - wydawane za zgodą adresata czy wręcz na jego wniosek. Np mianowanie na stanowisko nauczyciela

nakazy, zakazy, akty kształtujące (pozwolenia, zezwolenia) akty ustaljące sytuację prawną osób i rzeczy

pozytywne - przyznają adresatowi określone uprawnienia

negatywne - nakładają obowiązki lub odmawiają przyznania uprawnienia

82.Rodzaje aktów administracyjnych zewnętrznych.

Odnoszą się do podmiotów usytuowanych poza administracją, nie podporządkowane organizacjnie organowi wydającemu akt

• Decyzje administracyjne - załatwiają sprawę co do istoty

• postanowienia (np odmowa wydania zaświadczenia)

83.Rodzaje aktów administracyjnych wewnętrznych.

Kierowane są do podmiotów podległych służbowo organom wydającym dany akt.

• Np polecenie służbowe, wytyczne

84.Trwałość aktu administracyjnego.

Brak możliwości zakwestionowania aktu administracyjnego zwykłymi środkami kontroli w postępowaniu administracyjnym sprawia, że akt administracyjny staje się ostateczny. Adresat nie może skutecznie wzruszać aktu administracyjnego

Prawomocność - niemożność uchylenia lub zmiany aktu przez akty równorzędne (nie oznacza to odporności na akty wyższej rangi)

Kwestia prawomocności:

• formalna - > niezaskarżalność, nie może być zniesiony ani zmieniony na skutek wniosku strony, jest dla niej wiążący i tworzy dla niej prawo => strona nie może spowodować uchlyenia lub zmiany aktu przez wniesienie zwyczajnego środka prawnego

• materialna - > niewzruszalność , akt nie może być zniesiony jak i zmieniony zarówno przez strony jak i organ. Każdy prawomocny materialnie jest prawomocny formalnie (nie odwrotnie!)

Zagadnienie trwania aktu administracyjnego w czasie dotyczy kwestii, czy akt niewadliwy ma moc trwania czasowo nieograniczoną, czy też może być cofnięty lub zniesiony jednostronnie przez organ administracji publicznej.

Wadliwośc aktu administracyjnego może mieć charakter:

• nieistotny -> akt wiąże adresata, jest ważny ' można co najwyżej dokonać jego sprostowania, usunięcia pomyłki, bądź dokonać uzupełnienia

• istotny -> akt może być uchylony bądź zmieniony (akt wzruszalny) na wniosek adresata, z urzędu, przez organ nadzorczy

• szczególnie istotny -> akt jest bezwzględnie nieważny, nie ma mocy wiążącej

85.Kierownictwo w administracji publicznej.

• podporządkowanie najmocniejsze -> najmocniejsze środki władcze

• oddziaływanie najszerze - swobodny dobór środków oddziaływania, które nie są niezgodne z prawem, niezastrzeżone

• wyłączne - można podlegać tylko jednemu podmiotowi

• wewnętrzne- w administracji scentralizowanej

Układy kierownictwa:

• pomiędzy organami administracji lub organem administracji a jednostką odranizacyjną

• wewnątrz jednostki organizacyjnej, pomiędzy jej organami

• wewnątrz układu przełożony-> podwładny np Minister- ministerstwo

86.Typowe środki kierownictwa.

• organ wyposażony w kompetencję kierowniczą sam dobiera środki kierowania

• dobór nie musi następować ze zbioru środków uprzednio określonych ustawą, można tworzyć środki kierownictwa ad hoc. Żaden środek nierownictwa nie może być sprzeczny z ustawą

• Żaden środek kierownictwa nie może być skierowany do podmiotu, który nie podlega kierownictwu

• czynności kierownictwa

~ czynności prawne

- jednostronne

* generalne

* indywidualne

- dwustronne

~ czynności faktyczne

87.Nadzór w administracji publicznej.

Nadzór - badanie działalności podmiotu organizacyjnego połączone z możliwością modyfikacji tej działalności dokonywane przez organ zwierzchni organizacyjnie lub funkcjonalnie w celu zapewnienia zgodności tej działalności z prawem, a w określonych przypadkach zgodności z konkretnymi wartościami określonymi w prawie. Występuje wówczas, gdy organ nadzorujący wobec podmiotu nadzorowanego stosuje władcze środki oddziaływania (o różnym stopniu nasilenia władczości). Istnieje możliwość stosowania jedynie środków wyraźnie określonych w ustawie, przewidzianych dla dobrej sytuacji nadzorczej. W przypadku nadzoru istnieje prawnie określona procedura stosowania środka nadzorczeego, istnieje niekiedy możliwość odwołania się. Można podlegać kilku nadzorom jednocześnie.

• nadzór dyrektywny

• nadzór weryfikacyjny

• nadzór inspekcyjny

88.Charakterystyka typowych środków nadzoru.

• ad personam

- odwołanie ze stanowiska

- zawieszenie w urzędowaniu (charakter tymczasowy)

- poddanie obserwacji

- kara pieniężna

- nagana lub upomnienie

• Dodatkowe środku ad personam w sotsunku do organów kolegialnych:

- zwołanie posiedzenia w trybie nadzorczy

- odroczenie posiedzenia

- odwołanie przewodniczącego

- izytacja posiedzenia

• ad rem (do rzeczy)

- uchylenie (pozbawienie mocy prawnej)

- zawieszenie wykonywania aktu

- zatwierdzenie aktu prawnego

- uzgodnienie

- obowiązek zasięgania opinii

- żądanie usunięcia uchybień

- czynność zastępcza

• nadzór dyrektywny - właściwy dla układów scentralizowanych, obejmujący ocenę efektywności działania podmiotu nadzorowanego

• nadzór weryfikacyjny - właściwy dla układów zdecentralizowanych

• nadzór inspekcyjny - zorientowany podmiotowo na ochronę wartości takich jak bezpieczeństwo czy zdrowie, realizowany głównie przez organy ''policji administracyjnej''

89.Pojęcie i rodzaje kontroli w administracji.

Kontrola- badanie zgodności stanu istniejącego , porównywane ze stanem wymaganym, ustalenie zasięgu i przyczyn rozbieżności oraz przekazywanie wyników tego ustalenia. Postępowanie kontrolne ma na celu ustalenie stanu faktycznego w zakresie działaności jednostek poddanych kontroli, rzetelne jedo udokumentowanie i dokonanie oceny kontrolowanej działalności według określonych kryteriów ( celowości i rzetelności). Kontrola powinna być także obiektywna. Obiektywizm kontroli ułatwia nieobciążanie kontrolującego odpowiedzialnością za działalność kontrolowanego. Zakres kontroli jest uwarunkowany jej celem. Składnikami kontroli są:

• dostęp do informacji

• prawo żądania takiego dostępu przez podmiot kontrolujący

• obowiązek udostępniania informacji przez podmiot kontrolowany

Wrunkami dobrej kontroli są : bezstronność , fachowość, efektywność, zasada minimalizacji uciążliwości, zasada pochwały,

Rodzaj pozyskiwanych informacji jest podstawą rozróżnienia:

• inspekcji - kontrola na miejscu przez bezpośrednią obserwację

• lustracji - kontrola skierowana na stan i cechy

• rewizji - kontrola dokumentów finansowych

• wizytacji - kontrola całościowa

Etapy kontroli

• Panowanie - uwzględnia kontrole doraźne i sprawdzające

• Przygotowanie

• Wszczęcie

• Badanie i rejestrowanie zjawisk

• Analiza zebranego materiału

• Sformułowanie wyników (odnośnie faktów i ocen)

• Przekazanie wyników kontrolowanemu (instruktaż)

• Przekazanie wyników organowi nadrzędnemu

Rodzaje kontroli:

• wstępna- faktyczna- następna (czas)

• Zupełna (NIK) - ograniczona (zakres)

• Instytucjonana - funkcjonalna (kontrolujący) -> instytucja, która zajmuje się dokonywaniem kontroli wyodrębniona w urzędzie

• Zawodowa - obywatelska

• Legalności - celowości

• Wewnętrzna- zewnętrzna

Organy kontroli

• Funkcje kontrole parlamentu

• Najwyższa Izba Kontroli

• Rzecznik Praw Obywatelskich

• Rzecznik Praw dziecka

• Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji

• Generalny Inspektor Ochrony danych osobowych

• Państwowa Inspekcja Pracy

• Funkcje kontrolne Prezydenta

Kontrola sądownicza

• Sądy i trybunały

• Sądy administracyjne

• Sądy ubezpieczeń społecznych

• Sąd ochrony konkurencji i konsumentów

• TK

• TS

Kontrola wewnątrzadministracyjna

• Kontrola wewnątrzna

• Kontrola wewnątrzresortowa

• Kontrola antykorupcyjna

• Kontrola skarbowa

• Kontrola prokuratorska

• Kontrola sanitarna

90.Kontrola w administracji - uprawnienia kontrolującego i kontrolowanego.

Uprawnienia kontrolującego:

• organ może wkraczać w czynności jednostki kontrolowanej zanim ta podejmie działanie na zewnątrz

• może kontrolować fakty i wkaczać w toku samego działania

• może dokonać kontroli po dokonanej już czynności

Uprawnienia kontrolowanego:

91.Kontrola obywatelska nad administracją (kontrola społeczna) i jej

skuteczność.

Kontrola społeczna postrzegana jest jako element kontroli zewnętrznej. Kontrola ta polega na stworzeniu obywatelom możliwości sprawdzania i oceniania administracji publicznej a w konsekwencji do określonego oddziaływania na jej funkcjonowanie i realizację przez nią zadań publicznych. Kontrola społeczna jest to więc całokształt określonych prawem oraz faktycznych możliwości przysługujących jednostce, grupie osób, lub zrzeszeniom tych osób oraz ich wspólnotom w zakresie dokonywania ocen prawidłowości działania administracji publicznej. Za podstawowy instrument tej kontroli uznaje się instytucję kontroli skarg i wniosków, stanowiące actio popularis.

92.Skargi i wnioski.

Art 63 KRP :

''Każdy ma prawo składać petycje, wnioski i skargi w interesie publicznym, własnym lub innej osoby za jej zgodą do organów władzy publicznej oraz do organizacji, intytucji społecznych w związku z wykonywaniem przez nie zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej. Tyb rozpatrywania petycji, wniosków i skarg określa ustawa.''

skarga -> wystąpienie odnoszące się do krytyki

wniosek -> wystąpienie odnoszące się do usprawnienia

O tym czy pismo jest skagą czy wnioskiem, decyduje treść pisma, a nie jego forma. Przedmiotem skargi może być w szczególności:

• zaniedbanie

• nienależyte wykonanie zadań przez właściwe organy, albo przez ich pracowników

• naruszenie praworządności

• naruszenie interesów skarżących

Przedmiotem wniosku mogą być w szczególności:

• sprawy ulepszania organizacji

• wzmocnienie praworządności

• usprawnienie pracy

• zapobieganie nadużyciom

• ochrona własności

• lepsze zaspokajanie potrzeb ludności

Skargi i wnioski mogą być składane w każdym czasie w formie pisemnej. Wnioski składa się do organów właściwych ze względu na przedmiot wniosku. Organ ma obowiązek niezwłocznie rozpatrzyć wniosek i udzielić odpowiedzi

Art 79 KRP:[ skarga konstytucyjna]

''Każdy, czyje konstytucyjne wolności ub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach okreslonych w ustawie, wnieść skargę do TK w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji.''

93.Jawność działania organów administracji i jej granice.

Każda informacja o sprawach pubicznych jest jawna. Wyraża się w możliwości wglądu do dokumentów, a także dostępu do posiedzeń.

Ograniczenia:

• informacje niejawne - tajemnice państwowe, służbowe, chronione ze względu na bezpieczeństwo państwa

• dane osobowe - dotyczą tylko osób fizycznych, mogą być jawnione tylko gdy jest zgoda wyrażona na piśmie

• tajemnice zawodowe - związane z klientami, można zostać z niej zwolnionym tylko przez sąd

94.Koordynacja i współdziałanie w administracji publicznej.

Koordynacja - jest sprawowana w ramach kierownictwa, nadzoru i kontroli. Koordynacja odbywa się poprzez cznności niewładcze -> niewiążące zlecenia, porady, przekazywanie informacji, inne

Współdziałanie w administracji - odbywa się pomiędzy podmiotami

Formy współdziałania:

• powstrzymywanie się od utrudniania

• udzielanie informacji

• doradzanie

• udzielanie innej pomocy np technicznej

• nieformalne niewiążące uzgodnienie działań

• zawieranie porozumień administracyjnych

• zawieranie umóów cywilnoprawnych

• inne

95.Status prawny i korpusy pracowników administracji publicznej.

Obecnie status pracowniczy osób zatrudnionych w administracji publicznej regulują przede wszystkim trzy różne ustawy.

• Do pracowników administracji samorządowej zastosowanie ma ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych

Do organów samorządu terytorialnego należą:

-organy stanowiące:

~ sejmik województwa,

~ rada powiatu,

~ rada gminy.

-organy wykonawcze:

~ marszałek i zarząd województwa,

~ starosta i zarząd powiatu,

~ wójt (burmistrz, prezydent

Pracownicy samorządowi są zatrudniani na podstawie:

1) wyboru:

a) w urzędzie marszałkowskim: marszałek województwa, wicemarszałek oraz pozostali członkowie zarządu województwa

b) w starostwie powiatowym: starosta, wicestarosta oraz pozostali członkowie zarządu powiatu

c) w urzędzie gminy: wójt (burmistrz, prezydent miasta),

d) w związkach jednostek samorządu terytorialnego: przewodniczący zarządu związku i pozostali członkowie zarządu

2) powołania - zastępca wójta (burmistrza, prezydenta miasta), skarbnik gminy, skarbnik powiatu, skarbnik województwa;

3) umowy o pracę - pozostali pracownicy samorządowi.

Pracownicy samorządowi są zatrudniani na stanowiskach:

1) urzędniczych, w tym kierowniczych stanowiskach urzędniczych;

2) doradców i asystentów;

3) pomocniczych i obsługi.

• sytuację prawną osób zatrudnionych na stanowiskach urzędniczych w administracji rządowej, czyli członków korpusu służby cywilnej reguluje ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej

Korpus służby cywilnej tworzą pracownicy zatrudnieni na stanowiskach urzędniczych w:

~ Kancelarii Prezesa Rady Ministrów,

~ urzędach ministrów i przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów oraz urzędach centralnych organów administracji rządowej,

~ urzędach wojewódzkich oraz innych urzędach stanowiących aparat pomocniczy terenowych organów administracji rządowej podległych ministrom lub centralnym organom administracji rządowej,

~ komendach, inspektoratach i innych jednostkach organizacyjnych stanowiących aparat pomocniczy kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich oraz kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży, chyba że odrębne ustawy stanowią inaczej,

itd

• do pozostałych urzędników państwowych stosuje się przede wszystkim ustawę z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych

Pracownicy:

~Kancelarii Sejmu, Senatu, Prezydenta RP

~SN

~Biura TK, RPO,RPD,KRRiT,

~Krajowego Biura Wyborczego

~regionalnych izb obracunkowych

itd

Urzędnikiem państwowym może być osoba, która:

1) jest obywatelem polskim,

2) ukończyła osiemnaście lat życia i ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych,

3) jest nieskazitelnego charakteru,

4) ma odpowiednie wykształcenie i odbyła aplikację administracyjną,

5) posiada stan zdrowia pozwalający na zatrudnienie na określonym stanowisku.

Urzędnik państwowy obowiązany jest w szczególności:

• przestrzegać Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i innych przepisów prawa,

• chronić interesy państwa oraz prawa i słuszne interesy obywateli.

• strzec autorytetu Rzeczypospolitej Polskiej oraz dążyć do pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa,

• racjonalnie gospodarować środkami publicznymi,

• rzetelnie i bezstronnie, sprawnie i terminowo wykonywać powierzone zadania,

• dochowywać tajemnicy państwowej i służbowej,

• rozwijać własną wiedzę zawodową,

• godnie zachowywać się w pracy oraz poza nią.

• Kierownik urzędu jest obowiązany zapewnić urzędnikowi państwowemu właściwe warunki do wykonywania obowiązków określonych w ustawie.

• złożyć oświadczenie o swoim stanie majątkowym przy nawiązaniu stosunku pracy oraz na żądanie kierownika urzędu.

96.Służba cywilna - zasady podstawowe.

USTAWA z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej]

Rolą służby cywilnej jest zapewnienie sprawnego funkcjonowania aparatu administracyjnego państwa, niezależnie od sytuacji politycznej i zmian rządów. Sprawność taką mogą zapewnić odpowiednie kadry - kompetentni urzędnicy.

Korpus służby cywilnej towrzą pracownicy zatrudnieni na stanowiskach urzędniczych w urzędach tzn w Kancelarii PRM, w urzędach ministrów i przewodniczących komitetów wchodzących w skład RM oraz w urzędach centralnych organów administracji rządowej, urzędach wojewódzkich oraz innych urzędach stanowiących aparat pomocniczy terenowych organów administracji rządowej podległych ministrom lub centralnym organom administracji rządowej, a ponad to w komendach, inspektoratach i innych jednostkach organizacyjnie stanowiących aparat pomocniczy kierowników zespolonych służb itd.

Członek korpus służby cywilnej jest zobowiązany przestrzegać podstawowych obowiązków oraz zakazów.

Obowiązki:

• przestrzeganie Konstytucji i innych przepisów prawa (za nieprzestrzeganie przepisów prawa może ponieść odpowiedzialność dyscyplinarną)

• chornienie interesów pańśtwa, praw człowieka i obywatela oraz racjonalnie gospodarować środkami publicznymi (zakaz kierowania się w załatwianiu spraw interesem jednostkowym lub grupowym)

• rzetelne i bezstronne, sprawne i terminowe wykonywanie powierzonych zadań, wykonywanie poleceń służbowych przłożonych, dochowywanie chronionej ustawowo tajemnicy, rozwijanie wiedzy zawodowej oraz godne zachowanie w służbie poza nią

Zakazy:

• zakaz podejmowania dodatkowego zatrudnienia bez zgody dyrektora generalnego urzędu i wykonywania czynności lub zajęć sprzecznych z obowiązkami wynikającymi z ustawy lub podważających zaufanie do służby cywilnej

• zakaz publicznego manifestowania poglądów politycznych i uczestniczenia w akcji protestacyjnej zakłócających normalne funkcjonowanie urzędu

• zakaz pełnienia funkcji w związkach zawodowych, działania w partiach politycznych oraz łączenia pracy w służbie cywilnej z mandatem radnego

• nie może powstać stosunek podległości służbowej między małżonkami oraz osobami pozostającymi ze sobą w stosunku bliskiego pokrewieństwa lub powinowactwa oraz w stosunki przysposobienia, opieki lub kurateli

W służbie cywilnej może być zatrudniona osoba która:

• jest obywatelem polskim

• korzysta w pełni z praw publicznych

• nie była karana za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe

• posiada kwalifikacje wymagane w służbie cywilnej i cieszy się nieposzlakowaną opinią

Każdy obywatel ma prawo informacji o wolnych stanowiskach w służbie cywilnej, nabór jest otwarty oraz konkurencyjny, organizowany przez dyrektorów generalnych urzędów. Postępowanie kwalifikacyjne dla pracowników ubiegajacych się o mianowanie prowadzi Krajowa Szkoła Administracji Publicznej. Zwierzchnikiem korpusu służby cywilnej jest PRM (art 153.2 KRP)

Prezes Rady Ministrów może wydawać wytyczne i polecenia w zakresie przestrzegania służby cywilnej. Zakres upoważnienia udzielanego przez premiera Szefowi Kancelarii powinien obejmować:

• nadzorowanie przestrzegania zasad służby cywilnej

• upowszechnianie informacji na temat służby cywilnej, w tym o wolnych stanowiskach

• kierowanie procesem zarządzania kadrami w służie cywilnej

• gromadzenie informacji o korpusie służby cywilnej

• planowanie, organizowanie i nadzorowanie szkoleń centralnych w służbie cywilnej

• planowanie i nadzorowanie wykorzystania środków finansowych na wynagrodzenia oraz szkolenia członków korpusu służby cywilnej, które określa ustawa budżetowa

97.Krajowa Szkoła Administracji Publicznej.

KSAP jest to szkoła, której misją jest przygotowanie do służby publicznej urzędników służby cywilnej. Szkoła działa w oparciu o ustawę o Krajowej Szkole. Sejm RP uchwalił ją 14 czerwca 1991 roku, zaś Prezes Rady Ministrów nadał jej statut. Szkoła podlega Prezesowi Rady Ministrów, który mianuje dyrektora.Decyzję o utworzeniu Krajowej Szkoły Administracji Publicznej podjął rząd Tadeusza Mazowieckiego w maju 1990

• Słuchacze KSAP są wyłaniani w drodze otwartego, konkursowego postępowania rekrutacyjnego spośród osób, które nie ukończyły 32 lat i legitymują się magisterskim wykształceniem wyższym.

• Kształcenie w Szkole trwa osiemnaście miesięcy

• Absolwenci Krajowej Szkoły obowiązani są do podjęcia i wykonywania pracy przez okres co najmniej pięciu lat w urzędach administracji, na stanowiskach pozostawionych im do dyspozycji przez Prezesa Rady Ministrów.

---