1. -pojęcie niepełnosprawności (uwzględnić kryteria, rozporządzenia ministra pracy i polityki społ z 2002 r.w spr kryterium niepełnosprawności osób do 16 r. ż.), konteksty biologiczne, prawne, psychologiczne

Osoba niepełnosprawna to osoba u której stwierdzono trwałą lub okresową niezdolność do pełnienia ról społecznych z powodu długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, a w szczególności powodującą niezdolność do pracy.

Definicja Niepełnosprawność wyparła takie słowa jak: „inwalidztwo” 20/30 lat temu.

• Inwalida

• Kaleka

• Niedołężny

• Upośledzony

Pojawiła się jakieś 20-30 lat temu. Oznacza naruszenie organizmu, sprawności organizmu; stan wrodzony lub stan powstały w skutek choroby bądź wypadku; rozróżniamy niepełnosprawność stałą i przemijającą.

1.SENS MEDYCZNY, BIOLOGICZNY

1957r. ONZ- DEKLARACJA PRAW OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

Osoba niepełnosprawna oznacza człowieka niemogącego samodzielni, częściowo lub całkowicie zapewnić sobie możliwości normalnego życia indywidualnego lub społecznego na skutek wrodzonego lub nabytego upośledzenia sprawności fizycznej lub psychicznej.

1997R Ustawa o Rehabilitacji Zawodowej i Społecznej oraz Zatrudnienie Osób Niepełnosprawnych

• Likwidacja grup inwalidzkich

• Wprowadziła 3 stopnie niepełnosprawności:

• Niepełnosprawność w stopniu znacznym

• Niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym

• Niepełnosprawność w stopniu lekkim

• Osoba niepełnosprawna- to osoba u której stwierdzono trwałą lub okresową niezdolność do wypełnienia ról społecznych z powodu stałego lub częściowego naruszenia sprawności organizmu, a w szczególności powodującą niezdolność do pracy

• (do 16.r.ż) dzieci i młodzież- każda osoba niepełnosprawna to taka gdy wymaga zapewnienia całkowitej opieki i pomocy

Sytuacje w których dzieci i młodzież muszą być pod stałą opieką( 2002 rok - Rozporządzenie o Rehabilitacji zawodowej i społecznej):

• Schorzenia o różnej etiologii prowadzące do niedowładów porażenia kończyn, zmian w narządach ruchu, upośledzające w znacznym stopniu chwytność rąk, utrudniające samodzielne poruszanie

• Wrodzone lub nabyte ciężkie choroby metaboliczne związane z różnymi układami, które upośledzają sprawność organizmu i wymagają stałego leczenia

• Upośledzenie umysłowe - od upośledzenia w stopniu umiarkowanym< dzieci i młodzież: upośledzenie: lekkie ( w świetle prawa nie są brane pod uwagę), umiarkowane, znaczne, głębokie>

• Wady wrodzone

• Psychozy różnego rodzaju

• Zespół autystyczny

• Padaczka z częstymi napadami i następstwami

• Nowotwory złośliwe do 5 lat od zakończenia leczenia

• Wrodzone lub nabyte wady wzroku, powodujące ograniczenia w funkcjonowaniu ( sprawność widzenia w lepszym oku wynosi 2/10 tzn. osoba z 2 metrów widzi to co powinna z 10; brana jest pod uwagę ostrość widzenia oraz ograniczenie pola widzenia do 30%; bierze się pod uwagę lepsze oko)

• Głuche z obustronnym pogorszeniem słuchu w sytuacji gdy nie pojawiła się poprawa nawet po użyciu aparatu słuchowego

2. SENS PSYCHICZNY
Niepełnosprawność w rocznikach statystycznych

• Osoba niepełnosprawna- w sensie prawnym - mająca orzeczenie o niepełnosprawności :

• W sensie prawnym związane z orzeczeniem:

• Niepełnosprawność w stopniu znacznym

• W stopniu umiarkowanym

• W stopniu lekkim

• W sensie biologicznym- odczucia osoby która jest niepełnosprawna:

• W stopniu całkowitym

• W stopniu poważanym

• Można nie mieć orzeczenia niepełnosprawności ponieważ osoba twierdzi że nie potrzebuje tego lub zestaw specjalistów może orzec że osoba nie jest niepełnosprawna

• Źródłem osób z niepełnosprawnością jest Narodowy Spis Powszechny

• W okresie między kolejnymi spisami używa się szacunku- szacowane dane

• Procent niepełnosprawności z roku na rok wzrasta

• Statystyki: osoby niepełnosprawne motorycznie- 85%; osoby niewidome- 40%; głusi - 18%

REAKCJE INNYCH LUDZI

• Pełna akceptacja- najbardziej pozytywna postawa wobec ludzi niepełnosprawnych

• Częściowa akceptacja- życzliwość, pomoc, nie dopuszczamy bardzo bliskiego stosunku

• Obojętność unikamy kontaktów

• Odrzucająca przestajemy być tolerancyjni

• Agresywna

• Dyskryminująca

• Struktury postawy:

• Komponent poznawczy związany z wiedzą

• STEREOTYPY- generalizacja odnosząca się do grupy i poszczególnych członkom tej grupy przypisujemy dane cechy. Dzięki temu zaoszczędzamy sobie na myśleniu i poznaniu

• Komponent związany z emocjami- emocjonalny

• UPRZEDZENIA- odnoszą się do afektywnego komponentu czyli do emocji, uprzedzamy się do kogoś bo należy do danej grupy

• Komponent związany z zachowaniem- behawioralny

• DYSKRYMINACJA- krzywdząca, negatywna postawa wobec członków danej grupy

• STANISŁAW KOWALIK- 5 PRAKTYK DYSKRYMINACYJNYCH

• DYSTANSOWANIE SIĘ- unikanie wchodzenia w bliskie kontakty, brak emocjonalny kontaktów, kontakty tylko na płaszczyźnie zawodowej

• DEWALUOWANIE- upowszechniamy negatywne przekonania o osobach niepełnosprawnych np. złośliwi; przypisujemy negatywne cechy tym osobą, przyczepiamy etykiety

• DELEGITYMIZACJA- negatywny stosunek utrwalony w przepisach prawnych p. nieopuszczenie osoby niepełnosprawnej do roli nauczyciela

• SEGREGACJA- izolowanie osób niepełnosprawnych, utrudnianie im dostępu do środowiska pełnosprawnych

• EKSTERMINACJA- biologiczne wyniszczenie

• GENEZA POSTAW NEGATYWNYCH:

• Mogą rozwijać się bardzo wcześnie- rodzice wmówili małemu dziecku że te osoby są gorsze, że to jest kara ze dana osoba jest niepełnosprawna więc nie powinno się z takim dzieckiem bawić

• W historii były znane sytuacje dyskryminacji i eksterminacji osób niepełnosprawnych

3. SENS SOCJOLOGICZNY - socjologia medycyny( role społeczne)

1. Naprawialna niepełnosprawność- odchylenie od normy jest naprawialne:

1. Osoby upośledzone w stopniu lekkim

2. Osoby z dysfunkcją motoryki, wzroku, słuchu którym można to wyrównać protezami, rehabilitacją, rewalidacją i te osoby nie będą czuły się niepełnosprawne

2. Nienaprawialna niepełnosprawność osoby na wskutek ciężkiego upośledzenia nie są w stanie podołać rolą społecznym i wymagają specyficznego działania w specyficznych placówkach co wiąże się z odizolowaniem ich od normalnego społeczeństwa
   

• 1980r- WHO Międzynarodowa Klasyfikacja Uszkodzeń Niepełnosprawności i Upośledzeń W procesie powstawania niepełnosprawności lub procesie stawania się osobą niepełnosprawną - koncepcja niepełnosprawności określona została jako biologiczna.

koncepcja ta przyjmuje 3 wymiary:

1. Uszkodzenie - wszelki brak lub anormalność anatomicznej struktury narządów oraz brak Lub zaburzenie funkcji psychicznych lub fizjologicznych organizmu, na skutek określonej wady wrodzonej, choroby lub urazu.

2. Niepełnosprawność funkcjonalna - wszelkie ograniczenie lub brak, wynikający z uszkodzenia, zdolności wykonywania czynności w sposób i w zakresie uważanym za normalny dla człowieka.

3. Upośledzenie lub niepełnosprawność społeczna - mniej uprzywilejowana lub mniej korzystna sytuacja danej osoby, wynikająca z uszkodzenia i niepełnosprawności funkcjonalnej, która ogranicza lub uniemożliwia jej wypełnianie ról związanych z jej wiekiem, płcią, oraz sytuacją społeczną i kulturową.
   uszkodzenie powoduje niesprawność, która prowadzi do upośledzenia w rolach społecznych.

4. Podejście pedagogiczne, edukacyjne do niepełnosprawności

Niepełnosprawność wcale nie musi być fizyczna np. może być dziecko o specjalnych potrzebach edukacyjnych

4. SENS PEDAGOGICZNY

Pedagogiczna koncepcja niepełnosprawności Heinza Bacha:

• Zakłócenie - niewystarczająca równowaga między indywidualnymi (możliwości somatyczne, emocjonalne i poznawcze) dyspozycjami jednostki, warunkami jej życia i działania oraz wymaganiami stawianymi jej przez otoczenie.

• Uszkodzenie - jeśli możliwości te odbiegają od normy to mogą być tak określone.

Przez warunki życia i działania Bach rozumie wszystkie materialne, biologiczne, kulturowe i społeczne okoliczności, w których żyje jednostka. Sytuacje w których warunki te negatywnie odbiegają od normy Bach nazywa:

• Pokrzywdzeniem - złe warunki mieszkaniowe, konieczność pełnoetatowej pracy obojga rodziców, szkodliwe dla zdrowia środowisko, bariery architektoniczne, ograniczone możliwości kształcenia się spowodowane brakiem instytucji edukacyjnych lub niska ich jakością.

• Wymagania -wyartykułowane lub ukryte oczekiwania, z którymi konfrontowana jest jednostka

• Przeciążenie - gdy poziom wymagań jest za wysoki w stosunku do możliwości jednostki

Usunięcie uszkodzeń - zastosowanie odpowiednich metod pracy, redukcja pokrzywdzeń np. wydzielenie klasy z osobami niepełnosprawnymi

• Aby zlikwidować niepełnosprawność edukacyjną pedagog specjalny musi zabiegać aby

• Usuwać- usuniecie uszkodzeń jeśli chodzi o dyspozycje jednostki

• Zastosować odpowiednie metody pracy

• Redukować- redukcja pokrzywdzeń

• Korygować wymagania- Dostosowywać wymagania do predyspozycji jednostki

!! Niesprawiedliwość edukacyjna - niemożliwa do tolerowania przez szkołę ze względu na długotrwałość, rozległość i poziom nasilenia rozbieżności między wymaganiami szkoły, a możliwościami sprostania tym wymaganiom przez ucznia bez specjalnej pomocy pedagogicznej.

Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z dnia 1 lutego 2002 w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia

1. Wady wrodzone i schorzenia o różnej etiologii prowadzące do niedowładów, porażenia kończyn lub zmian w narządzie ruchu, upośledzające w znacznym stopniu zdolność chwytną rąk lub samodzielne poruszanie się.

2. Wrodzone lub nabyte ciężkie choroby metaboliczne, układu krążenia, oddechowego, moczowego, pokarmowego, układu krzepnięcie i inne znacznie upośledzające sprawność organizmu, wymagające systematycznego leczenia w domu i okresowo leczenia szpitalnego

3. Upośledzenie umysłowe, począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym (dzieci upośledzone w stopniu lekkim nie są w świetle prawa niepełnosprawne, oprócz oświaty).

4. Psychozy i zespoły psychologiczne

5. Zespół autystyczny

6. Padaczka z częstymi napadami lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi

7. Nowotwory złośliwe i choroby rozrostowe układu krwiotwórczego do 5 lat od zakończenia leczenia

8. Wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku powodujące znaczne ograniczenie jego sprawności, prowadzące do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 5/25 lub 0,2 wg Snellena po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi, lub ograniczenie pola do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni.

9. Głuchoniemota, głuchota lub obustronne upośledzenie słuchu, niepoprawiające się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego.

'97 r. ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 - o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych

- zlikwidowanie grup inwalidzkich
- wprowadzenie 3 stopni niepełnosprawności - znaczny, umiarkowany, lekki

GUS (główny urząd statystyczny) wyróżnia:

- osoby niepełnosprawne w sensie prawnym (orzeczenie o niepełnosprawności nie jest obowiązkowe) [ST. Znaczny, umiarkowany, lekki]
- osoby niepełnosprawne w sensie biologicznym (subiektywne odczucie) [ST. Całkowity, [poważny]

Kryterium prawne - czy są zdolni do odpowiedzialności prawnej lub ubezwłasnowolnień

Kryterium psychologiczne - jest to stopień odczucia stanu niepełnosprawności - mój pogląd na moją niepełnosprawność.

Reakcja środowiskowa na niepełnosprawność:

* pełna akceptacja jako pozytywna postawa

* częściowa akceptacja - życzliwość kontaktach, pomoc bez bliskości np. małżeństwo, rodzicielstwo

* obojętność - tolerancja, unikanie kontaktów, bez naruszania mojej przestrzeni życiowej

* odrzucenie

* postawa agresywna

* postawa dyskryminująca osoby niepełnosprawne

Postawy negatywne - struktura postaw:

• Komponent poznawczy (stereotypy)

• Komponent emocjonalny (uprzedzenia)

• Komponent zachowania (dyskryminacja)

Stereotypy, uprzedzenia, dyskryminacja dopuszczanie się pewnych czynów niesprawiedliwych - odnoszą się do emocji, np. dlatego że osoba należy do pewnej grupy

Stereotypy - generalizacja odnosząca się do grupy, jej członkom przypisujemy pewne cechy z góry

Stanisław Kowalik 5 praktyk dyskryminacyjnych

1. Dystansowanie się - unikanie bliskich, nieformalnych kontaktów

2. Dewaluowanie osób niepełnosprawnych - upowszechnianie cech negatywnych osób dyskryminowanych; obniżanie ich wartości

3. Delegitymizacja - negatywny stosunek utrwalony w przepisach prawnych, zarządzeniach np. niedopuszczenie osoby niepełnosprawnej do zawodu nauczyciela.

4. Segregacja - izolowanie osób niepełnosprawnych, brak dostępu do środowiska osób sprawnych, utrudnianie

5. Eksterminacja - biologiczne wyniszczenie

Geneza postaw negatywnych:

• U małych dzieci - rodzice uprzedzają do dzieci niepełnosprawnych

• Religia, symbol kary

• Wynikają m.in. z wysokiej pozycji jaką w hierarchii wartości zajmują: zdrowie, sprawność fizyczna, siłą, sukces, niezależność.

• Medycyna
  -**- naprawialna niepełnosprawność

- odchylenie od normy jest czasowe

- osoby upośledzone w stopniu lekkim

- protezy, zabiegi rehabilitacyjne, możliwe

-**- nienaprawialna niepełnosprawność

-**- osoby które nie są w stanie podołać wymogom środowiska

-**- specyficzne oddziaływanie

-**- izolacja od normalnego środowiska

2. -norma

NORMA- pojęcie wieloznaczne, wielokulturowe - w różnych krajach i kulturach inna; ustalona ogólnie przyjęta zasada;

• W znaczeniu oceniającym - to co etyczne, akceptowane, np. miły stosunek do ludzi starszych, niezabijanie zwierząt dla przyjemności

• W znaczeniu celowościowym - w zgodzie z celem, coś jest w normie jeśli jest związane z celem, dotyczy ludzi i zwierząt

• W znaczeniu behawioralnym - przepisy, zwyczaje nakazujące i zakazujące, normy społeczne, kulturowe, prawne, etyczne (w odniesieniu do ludzi), normy techniczne ( w odniesieniu do przedmiotów) - dotyczące procesów fizycznych.

Przekraczanie norm behawioralnych ma swoje konsekwencje dezaprobata społeczna, więzienie, dotyczy norm technicznych zakażenie środowiska

• W znaczeniu technicznym- dotyczące urządzeń; np. skażenie środowiska

• W znaczeniu wzorcowym - np. ortografia

• W znaczeniu statystycznym - rozkład normalny - normalne jest to, co znajduje się w obszarze przeciętności.

• Pedagogika specjalna posługuje się normą w znaczeniu : statystycznym - odniesienie powyżej lub poniżej np. 3 % niepełnosprawności; behawioralnym- wzg. Ludzi; wzorca

3. -przedmiot ped.specjalnej, subdyscypliny

PEDAGOGIKA SPECJALNA- POJĘCIE

• Prof. Władysław Dykcik - pedagogika specjalna jest nauką szczegółową pedagogiki a jej przedmiotem jest opieka, terapia, kształcenie i wychowanie osób z odchyleniem od normy, najczęściej jednostek mniej sprawnych lub niepełnosprawnych; bez względu na rodzaj, stopień, złożoność objawów oraz przyczyn zaistniałych anomalii, zaburzeń lub ograniczeń.

• Prof. Sowa- jest to nauka o nauczaniu i wychowaniu jednostek niepełnosprawnych odbiegających od normy psychicznej i fizycznej

• Prof. Sękowska- jest dyscypliną zajmującą się osobami obarczonymi niepełnosprawnością bliżej nieokreśloną i ich rehabilitacją oraz osobami niedostosowanymi społecznie oraz resocjalizacją

• Prof. Grzegorzewska- celem jej jest rewalidacja społeczna dzieci upośledzonych

• Prof. Otton Lipkowski- teorię i praktykę jednostek upośledzonych nazywamy pedagogiką specjalną

• Prof. Irena Obuchowska : „przedmiotem pedagogiki specjalnej są ludzie, których rozwój jest lub może być utrudniony w stopniu, w którym ani jednostka za pomocą własnych mechanizmów psychicznej regulacji, ani rutynowe metody postępowania pedagogicznego ,nie są w stanie utrudnień tych wyeliminować. Owe szczególne utrudnienia ograniczające możliwości rozwojowe jednostki mogą dotyczyć:

- sfery funkcjonowania fizycznego (niesprawność motoryczna i somatyczna)
- sfery funkcjonowania społecznego (niesprawność w zakresie realizacji zachowań zgodnych z normami współżycia społecznego.

Prof. Hanselman- wyróżnił trzy rodzaje upośledzeń:

• Ograniczone możliwości w zakresie percepcji zmysłowej- osoby głuche i niewidome

• Ograniczone możliwości przetwarzania informacji

• Ograniczone możliwości wyrażania ekspresji ( uszkodzenia motoryczne , osoby z wadami mowy

• Ograniczone możliwości asocjacji- skojarzeń( uszkodzenie układu nerwowego lub np. tarczyca, osoby upośledzone umysłowo)

Do celów praktycznych dzielimy dzieci (szkoły):

• Upośledzone umysłowo : stopień lekki, umiarkowany, znaczny

• Głuche

• Słabo słyszące

• Niewidome

• Słabo widzące

• Niedostosowane społecznie

• Chore

SUBDYSCYPLINY:

• Oligofrenopedagogika - osoby upośledzone umysłowo

• Surdopedagogika- osoby głuche

• Tyflopedagogika- osoby niewidome i słabo widzące

• Resocjalizacja- moralnie upośledzone

• Nozopedagogika lub pedagogika terapeutyczna- osoby chore

• Logopedia

• Andragogika specjalna

4. -rewalidacja/rehabilitacja

REHABILITACJA- dotyczy sfery zdrowotnej; wg. Sękowskiej ma kontekst medyczny i społeczny

• Uznanie skażenia za niebyłe i usuniecie wpisu o nim z rejestru karnego

• Przystosowanie do normalnego życia w społeczeństwie osób, które utraciły sprawność fizyczną lub psychiczną bądź mają wady wrodzone

• T e dwa wyrażenia funkcjonują jednocześnie ale wiele osób chorych było oburzonych że mogą być kojarzeni z osobami karnymi. Dlatego używamy drugiego znaczenia

REWALIDACJA

• Dotyczy sfery psychicznej

• Grzegorzewska użyła tego pojęcia

• To system wychowania i terapii i nauczania dzieci i młodzieży upośledzonej.

• Dążenie do przywrócenia zdrowia osobnikom pozbawionym go

My jako pedagodzy zajmujemy się rewalidacją- psychiką, wychowaniem a nie zdrowiem fizycznym

a) Rewalidacja (walidus - silny) - proces przywracania siły, psychiczna i społeczna integracja

Wychowawca powinien odkryć w wychowanku słabe i mocne obszary (strony) (punkt Archimedesowy - mocny; punkt Achillesowy - słaby), by ustalić drogi rewalidacji:

• kompensacja braku

• korygowanie zaburzeń

• usprawnianie

• dynamizowanie

Zadania rewalidacji:

1) zastąpienie to czego osobie brakuje, np. osoba niepełnosprawna nie chce grać w piłkę => gra w piłkarzyki. Ważne dla pedagoga w rewalidacji osoby niepełnosprawnej jest dobra diagnoza na ile można kompensować, tak aby to nie przerodziło się w dorównywanie pełnosprawnym za wszelką cenę (bo gdy tego nie osiągnie może to wpłynąć na jego samoocenę).

2) korygowanie zaburzeń - usuwanie usterek, np. logopeda musi pracować nad językiem osoby, która nie wymawia "r"; korygowanie dzieci z porażeniem mózgowym, nie tylko w sensie fizycznym ale i polepszanie samooceny.

3) usprawnianie - łączy się z ćwiczeniami i treningiem, ważne żeby nie przedawkować tego treningu. Usprawnienia sfery motorycznej.

4) dynamizowanie - motywowanie, zachęcanie do podjęcia próby, ważna znajomość słabych stron - dla pedagoga, ale nie można tego pokazywać dziecku, trzeba dawać mu inne możliwości związane z jego zainteresowaniami. Budowanie i wzmacnianie mocnych stron.

Zadania te polegają na współpracowaniu z lekarzem, rodziną i systemem edukacji.

Na czym polega rewalidacja:

a) leczenie i usprawnianie narządów chorych (zaburzenia funkcji), np. działanie medyczne - lekarz lub technika (protezy); zapobieganie niepełnosprawności, np. wpływanie na kobietę w ciąży

- współpraca z rodzicami

- edukacja - system musi być dopasowany

b) podejście do osoby niepełnosprawnej:

- aktywizujące - pedagog / opiekun iniciuje proces autorewalidacji osoby niepełnosprawnej (wewnątrz), podjęcie działanie zależnie od adoptowania własnej niepełnosprawności: proces samowychowania

- realizujące - oddziaływanie na czynności wychowanka przez podejście rehabilitanta / opiekuna (zewnętrzne). Osoba niepełnosprawna jeżeli dostrzega korzyści będzie aktywnie uczestnicząca w działaniu, choć mogą pojawić się wątpliwości i depresja.

- adaptacje: *wewnętrzna - osoba niepełnosprawna traktuje swoją niepełnosprawność jako fakt, skupia się na osobowości i tempramencie np. człowieczeństwo jest w moim środku

*zewnętrzna - może pokrywać się z akceptacją niepełnosprawności, np. wyjazdy na obozy, osoba zaakceptuje niepełnosprawność, przyczyny mogą być zupełnie inne, np. kontakt z innymi a nie oczekiwane poprawy własnej niepełnosprawności. Obserwacja osoby niepełnosprawne pokrywa się z akceptowaniem tych ograniczeń.

*od wzajemnych relacji terapeutycznych zalezy efekt rewalidacji, normalizacji

5. - fazy akceptacji dziecka niepełnosprawnego przez rodziców

• Rodzina z dzieckiem niepełnosprawnym

Nieprzygotowanie rodziców na urodzenie się dziecka niepełnosprawnego fazy akceptacji

1. FAZA SZOKU - przy porodzie, stosunek zależy od typu poinformowania matki, fachowości lekarzy, komentarzy, „dobrych rad”

1. Zaraz po tym jak dziecko się rodzi i rodzice się dowiadują

2. Jak rodzice przyjmują to dziecko w dużej mierze zależy od tego jak lekarze przekażą ta wiadomość

3. Brutalne przekazanie wiadomości- utrudni dobre przyjęcie tego dziecka

2. OKRES KRYZYSU EMOCJONALNEGO- faza rozpaczy -

- ucieczka od kontaktu z dzieckiem

1. Szukanie winy w sobie i innych

2. Krytyka

3. Kryzys małżeński

4. Niewiadomo jak rodzina i znajomi to przyjmą

5. Ojciec ucieka w pracę lub w alkohol

3. FAZA POZORNEGO PRZYSTOSOWANIA - negacja, rezygnacja, agresja - niszczą relacje, więzi między osobami które w czasie kryzysu powinny się wspierać

1. Rodzice nadal nie wierzą w diagnozę

2. Odnoszą się do medycyny ludowej

3. Wiedzą że jest źle ale myślą że może ten lekarz się mylił

4. FAZA KONSTRUKTYWNEGO PRZYSTOSOWANIA - - akceptacja dziecka z jego niepełnosprawnością, zgoda na bycie jego rodzicem (gotowość do zaprzestania negatywnych emocji, skupienia się na nich).

1. Rodzice przeanalizują sytuacje

2. Nawiązywanie kontaktu z innymi rodzicami w podobnej sytuacji

3. Następują okresy zwątpienia

4. Jest to okres mający duże fale jeśli chodzi o emocje

Postawy rodziców wobec dzieci niepełnosprawnych:

• Górowanie - twardość w zachowaniu rodziców, tendencja do ograniczeń i surowości

• Bezradność - matki bezradne wobec dzieci niepełnosprawnych [umysłowo

• Koncentracja - nadmierna koncentracja

• Dystans - duży dystans matki do dziecka, mała uczuciowość

STOSUNEK RODZICÓW DO DZIECKA NIEPEŁNOSPRAWNEGO:

• STOSUNEK WŁAŚCIWY rodzice zdają sobie sprawę z niepełnosprawności , wymagania adekwatne wobec dziecka, „wspólna” rehabilitacja (w domu), wspomaganie dziecka w rozwoju

• Postawa wychowawczo dodatnia

• Rodzice zdają sobie sprawę z niepełnosprawności

• Wymagania są adekwatne do tego co dziecko może

• Włączają się w rewalidację i rehabilitacje

• STOSUNEK ZBYT ŁAGODNY nadopiekuńczość, wyręczanie dziecka, zero wymagań

• Ogromna krzywda dla dziecka i dla rodziców

• Nadopiekuńczość

• Niestawiana dziecku żadnych wymagań

• Skierowany przeciw samodzielności dziecka

• STOSUNEK ZBYT SUROWY nie przyjmują faktu niepełnosprawności, wymagania niewspółmierne do możliwości

• Nie przyjmują niepełnosprawności do wiadomości

• Wymagania niewspółmierne do możliwości dziecka

• Traktują dziecko jak pełnosprawne

• STOSUNEK OBOJETNY niepełnosprawność dziecka działa na nich demobilizująco, nie wierzą w sens rehabilitacji, zero pozytywnych emocji.

• Wiedzą o niepełnosprawności

• Nic nie robią

• Tylko dbają o jedzenie i ubrania

• Dziecko nie zyskuje pozytywnych emocji od rodziców

• DYSTANS

• Dzieci uczące się w szkołach specjalnych

• Matki które mają dzieci upośledzone umysłowo okazują mniej czułości lub maja tendencje do przesadnej czułości- rozchwiane emocjonalnie

• Bezradność w stosunku do dzieci

!! Rzecznicy własnych spraw - osoby niepełnosprawne, które walczą o prawa dla siebie, grup
- niewidomo alfabet Braille'a, głosowanie z pełnomocnikiem
- chory umysłowo broszury prostym językiem

RÓŻNE OBLICZA MIŁOŚCI RODZICÓW DO DZIECKA ( PROF. KOŚCIELSKA)

1. MIŁOŚĆ POŚWIĘCAJĄCA SIĘ REKĄPENSUJĄCA

1. Dziecko zostało skrzywdzone

2. Wymaga opieki, jest stale pod kontrolą

3. Dzieci są sterowane z zewnątrz to prowadzi do bezradności dziecka

4. Dzieci są „duszone” tą miłością

2. MIŁOŚĆ WSTYDLIWA

1. Kochają to dziecko ale się wstydzą go

2. Szczególnie ojcowie w stosunku do synów

3. Dzieci są chowane przed gośćmi, unikają komunikacji miejskiej

3. MIŁOŚĆ PRZEBOJOWA

1. Aktywność rodziców w organizacji życia nie tu i teraz ale na przyszłość

2. Rodzice zakładają fundacje, stowarzyszenia-pozytywny wydźwięk społeczny

3. Czasem zły wydźwięk- to mojemu dziecku się należy

4. MIŁOŚĆ W ODDALI

1. Ucieczka rodziców w prace, pod pretekstem zapewnienia dostatecznego życia dziecku

5. MIŁOŚĆ ZRACJONALIZOWANA

1. Skoro takie dziecko się urodził to ma jakiś sens , to należy to dziecko kochać

2. Charakteryzuje to osoby religijne- bo Bóg tak chciał

6. MIŁOŚĆ WŁASNA

1. Bez przerwy podkreślają co dla tego dziecka zrobili

2. Dowartościowuje się tym co dla dziecka zrobiła/ł

7. MIŁOŚĆ ROZUMNA

1. Dążą by dziecko było samodzielne

2. Można przesadzić- traktowanie dziecka niepełnosprawnego jak dziecko normalne- a należy tylko wyrabiać samodzielność ale nie przekraczać pewnych granic

CO WPŁYWA NA ZACHOWANIE RODZICÓW:

• Rodzaj niepełnosprawności

• Zachowanie dziecka np. w sklepie

• Nieokazywanie uczuć np. przez dzieci z autyzmem

• Wiek dziecka

• Kryzys emocjonalny dziecka

• Kryzys emocjonalny i fizyczny dziecka

• Rodzące się potrzeby psychoseksualne u dorastających dzieci upośledzonych- np. dzieci masturbują się publicznie

• Dojrzewanie dzieci

• Wiek rodziców- boją się co będzie gdy oni umrą- co się stanie z tym dzieckiem, dlatego często decydują się na drugie dziecko które z góry jest skazane na opiekuna swojego brata/ siostry

• Czy niepełnosprawność można ukryć czy jest ona widoczna

• Środowiskowe oddziaływania maja wpływ na emocje

• Postawy mają związek z tym w jakim środowisku dziecko się uczy

• Emocje maja związek z etapami rozwoju dziecka

6. -wkład Grzegorzewskiej w ped. specjalną

MARIA GRZEGORZEWSKA (1888-1967) urodzona na wsi Wołuczy koło Rawy Mazowieckiej

• Ukończyła prywatną szkołę żeńską w Warszawie, studiowała nauki przyrodnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim, pedagogikę w Brukseli, w Międzynarodowym Fakultecie Pedagogicznym kierowanym przez Józefinę Joteyko, psychologię na Sorbonie, gdzie uzyskała w 1916 tytuł doktora filozofii za rozprawę „studium na temat rozwoju uczuć estetycznych - badania z zakresu estetyki eksperymentalnej przeprowadzone wśród uczniów szkół brukselskich”.

• 1900 - została wysłana przez rodziców do Warszawy, początkowo uczyła się na pensji prowadzonej przez P. Kotwicką. Tu ukończyła 4 klasy; przeniosła się do szkoły Pauliny Hewelke, szkołę tę ukończyła w1907 r.

• 1908 - uczęszczała na wydział Matematyczno - przyrodniczy rocznego kursu przygotowującego do studiów uniwersyteckich

• Jednocześnie zaczęła działalność społeczno - oświatową - związek polskiej młodzieży socjalistycznej

• następnie wyjechała na Litwę, gdzie pracowała jako nauczycielka w domach prywatnych, przygotowując się jednocześnie do podjęcia studiów wyższych

• 1908 - wyjeżdża do Krakowa i wstępuje na Uniw Jagielloński, rozpoczynając studia przyrodnicze. Spędza tam 2 lata, zła sytuacja materialna zmusza ją do podjęcia pracy zarobkowej. Studiuje, pracuje, podejmuje wykładzie na Uniwersytecie Ludowym im. Adama Mickiewicza - choroba płuc zmusza ją do przerwania studiów, podjęcia leczenia i w konsekwencji wyjechania z Krakowa do Zakopanego. Popada w depresję psychiczną., Tam dowiaduje się o utworzeniu Międzynarodowego Fakultetu Pedagogicznego w Brukseli, nawiązuje kontakt korespondencyjny z jego twórczynią - Józefą Joteyko.

• 1913 - wyjeżdza do Brukseli - w chwili wybuchu I wojny światowej fakultet zostaje zamknięty, wakacje spędza w Polsce. Udaje jej się przedostać do Londynu, skąd wraz z Joteyko wyjechały do Paryża studia na Sorbonie

• 1916 - doktorat z zakresu estetyki
  wkrótce pod wrażeniem oddziału - muzeum dla upośledzonych umysłowo w szpitalu Bicetre, porzuciła swoje zainteresowania estetyką i postanowiła się poświęcić pracy z upośledzonymi rozpoczęła pracę w klasie dla upośledzonych, tworzyła metodę pracy z nimi.

• 1919 - wraca do polski - podejmuje pracę w ministrstwie wyznań religijnych i oświecenia publicznego (MWRiOP) na stanowisku referenta do spraw szkolnictwa specjalnego, które ustanowiono po raz pierwszy właśnie dla niej.
  Referat przekształcono wkrótce w wydział. Grzegorzewska zaczyna pracować jako wizytator w tym wydziale, zajmuje się organizacją szkół specjalnych oraz przygotowaniem nauczycieli i wychowawców do pracy w tych szkołach.

• 1920 - MWRiOP organizuje w warszawie półroczny kurs pedagogiki specjalnej. W roku 1921/22 przekształcono go w roczne Seminarium Pedagogiki Specjalnej. Ostatni kurs w 1922/23 zostaje połączony z Instytutem Fonetycznym i w ten sposób powstaje Państwowy Instytut Pedagogiki Specjalnej. Dyrektorem mianowano Grzegorzewską. (PIPS) - diagnoza dzieci odchylonych od normy, nowe metody

• Prowadziła działalność w Poradni Ortopedycznej + muzeum Szkolnictwa

- prowadzila tam dokumentację; pomoce dydaktyczne, modele

- rekrutacja - przyjmowano czynnych nauczycieli nastawionych na specjalność

Studia roczne w PiPS:

- wykłady teoretyczne, praca w terenie, projekt/esej, dyplom nauczyciela szkół specjalnych

Dzięki Marii Grzegorzewskiej wykształciła się sekcja nauczycieli szkół specjalnych.

Współpraca w powstaniu Warszawskim

Odbudowa PiPS w 1924 roku

Pedagogika specjalna pod nadzorem, etykietowa - na podręczniki.

1958 - personalnie dla Marii Grzegorzewskiej powołaną I katedrę pedagogiki specjalnej w szkolnictwie wyższym kierownik

1960 - emerytura

Pracowała i mieszkała w PiPSie

!!! Utworzyła i określiła istotę pedagogiki specjalnej celem pedagogiki specjalnej jest rewalidacja dzieci upośledzonych

• Dziecko upośledzone - dziecko, które na skutek uszkodzeń natury organicznej lub zaburzeń funkcjonalnych ma trudności w poznawaniu świata oraz w kontakcie z otoczeniem i wobec tego nie jest zdolne do samorządnego przystosowania się społecznego. Wymaga specjalnej organizacji i metod nauczania.

• Struktura pedagogiki specjalnej w ujęciu Mariii Grzegorzewskiej:

1. Upośledzeni umysłowo <matołectwo>:

1. Idioci ( niewychowani) [trudności w komunikacji i higienie]

2. Imbecyle (częściowo wychowani przez specjalne metody pracy)

3. Debile (wychowalni)

Nazwy te używano do 1968 roku - dziś mówi się: upośledzeni w stopniu: - lekkim, - umiarkowanym, - znacznym, - głębokim

2. Dzieci głuche ( specjalne programy i metody):

1. Całkowita głuchota

2. Głusi z resztkami słuchu

3. Niedosłyszący

4. Ogłuchli mówiący (opanowali mowę zanim stracili słuch)

5. Głusi upośledzeni umysłowo

3. Dzieci niewidome:

1. Całkowita ślepota

2. Niewidomi z resztkami wzroku (poczucie światła, cień)

3. Niedowidzący

4. Ociemniali (w wieku dorosłym stracili wzrok, znajomość świata)

5. Niewidomi upośledzeni umysłowo (odrębne metody nauczania)

Realizują program szkoły normalnie z metodą zmienioną

4. Dzieci niedostosowane społecznie:

1. Brak wyraźnych zaburzeń wyższych czynności nerwowych , moralnie zaniedbani

2. Zaburzenia układu nerwowego, psychopatyczne osoby z nerwicami

Realizują program nauczania normalnie

5. Kalecy w zakresie narządu słuchu

1. wrodzone

2. nabyte

Program nauczania taki sam jak w szkole ogólnodostępnej + pomoce (np,wózki)

6. dzieci przewlekle chore

gruźlica, epilepsja, gościec, alergia, Heinego - medina, zespół Liddle'a

Skrócony program nauczania + terapeutyczne zadania medyczne

• Działalność naukowa:

• Specjalistka w pracy z dziećmi z upośledzeniem narządu wzroku

• Autorka wielu artykułów w szkole specjalnej

• Zofia Sękowska - jej doktorantka

• Rewalidacja dzieci z uszkodzonym słuchem

• „nowe drogi nauczania głuchoniemych”

7. -funkcjonowanie osób z dysfunkcja wzroku (jaki ma związek z wadami widzenia)

Psychika dzieci niewidomych

Inteligencja dziecka niewidomego nie ustępuje dziecku widzącemu. Dzieci niewidome mają mniejszą chęć do ustępowania, są bardziej samodzielne, respektowanie ich zasad. Edukacja na poziomie przedszkolnym i wczesnoszkolnym ma wielki wpływ na rozwój dziecka.

8. - porozumiewanie się osób niewidomych

• Porozumiewanie się osób głuchoniewidomych:

• Metody uniwersalne - dla tych, którzy znają pismo, nie wymagają specjalnego przygotowania do kontaktów

-Alfabet punktowy na dłoni

-Tabliczka blaillowska - czarno drukowa

• metody specjalne - wymagają specjalnego przygotowania osób chorych w ich otoczeniu

- dodatkowy alfabet palcowy

- alfabet braille'a - dla palców jednoręczny; dwuręczny - 2 dłonie, 3 palce

- metoda wibracyjna - ładowa (osoba niewidoma kladzie kciuk na wargi osoby mówiącej, a pozostałymi palcami obejmuje część twarzy - od łuku jarzmowego do szyi

• rozwój dziecka głuchoniewidomego:

• od dziecka pozbawione wrażeń

• poczucie lęku

• szczególna diagnoza pedagogiczno - psychologiczna w celu wykluczenia niepełnosprawności intelektualnej

• siedzący tryb życia

• specjalne plakietki na szyi dla informacji otoczenia

9. -przyczyny dysfunkcji wzroku (jakie są czynności wzrokowe)

• Proces widzenia:

- czynności motoryczne gałek ocznych - ukierunkowanie gałek ocznych w ten sam punkt (brak zeza), umożliwiają śledzenie przedmiotu w ruchu.

- czynności optyczne:

- skupianie i kierowanie padającej wiązki światła na plamkę zółtą, tam, gdzie jest najwięcej czopków.

- czynności wzrokowe - widzenie centralne (widzenie małych przedmiotów z pewnej odległości określonej jako ostrość widzenia).

- widzenie obwodowe (umożliwia nam orientację przestrzenną, zaburzenia to ubytki w polu widzenia)

- widzenie stetoskopowe (postrzeganie trójwymiarowe, z zachowaniem głębi w perspektywie)

- widzenie nocne (widzenie w słabym oświetleniu)

- widzenie barw (kolorowy świat, zaburzenie: uszkodzenie czopków)

Dobrze widzieć = widzieć wyraźnie, ostro, przestrzennie, widzieć barwy

Inwalidztwo wzroku - przyczyny:

• Czynniki dziedziczne (np. wysoka krótkowzroczność)

• Wady wrodzone w okresie płodowym (kiłą, odra, zatrucia w okresie ciąży)

• Choroby narządu wzroku (jaskra, zaćma, nowotwory, awitaminoza Wit.A, cukrzyca) urazy chemiczne, termiczne, mechaniczne

• Choroby dziecięce

• Wpływ lat życia - zmiany starcze

Przyczyny obniżonej sprawności wzroku:

• Wady refrakcji (załamywania promieni świetlnych)
  krótkowzroczność( oko nieco wydłużone), nadwzroczność( oko nieco krótsze); niezborność; astygmatyzm- rogówka lub soczewka źle odbija i załamuje światło

• Wady budowy oka

• Zez i niedowidzenie wzrokowe- gałki oczne są źle ustawione, mózg odbierając bodźce z dwóch zezowatych oczu jeden obraz odrzuca

• Jaskra i inne choroby narządu wzroku - gałka nie jest przeźroczysta, jest zmętniała i nie dopuszcza światła; jaskra- wzrost ciśnienia oka i uciskanie nerwu oka

• Zmiany chorobowe na dnie oka

• Zaćma

• Mechaniczne uszkodzenie oka

• Zaburzenia o charakterze neurologicznym

Wady refrakcji:

• Krótkowzroczność (wada się powiększa) - oko jest wydłużone

• Nadwzroczność (wadę można skorygować) - oko jest krótsze, promienie skupiają się poza plamką żółtą

• Niezborność wzrokowa (astygmatyzm) - różne załamywanie światła

• promienie skupiają się na siatkówce - > ostry obraz

Wady budowy oka:

• zez i niedowidzenie - jedna z gałek w odchyleniu, jedno oko odbiera obraz prawidłowo, drugie oko „wyłączone” przez mózg - zez - zasłanianie jednego oka, żeby poprawić oko zezujące.

• Jaskra i inne choroby - chorobliwy wzrost ciśnienia śródocznego, nacisk na siatkówkę

• Zaćma - zmętnienie soczewki oka, nie przepuszcza promieni światła prawidłowo - leczenie operacyjne

• Zwyrodnienie barwnikowe siatkówki - zdolność adaptacyjna oka, silne reagowanie o zmierzchu

• Zanik nerwu wzrokowego - dziedziczne lub w skutek choroby (kiła)

10. -klasyfikacja osób z dysfunkcją wzroku (uwzględnić pole widzenia, ostrość itp.)

Wada wzroku może być związana z uszkodzeniem gałki lub zaburzeniem nerwu wzrokowego.

Dobrze widzieć = widzieć wyraźnie, ostro, przestrzennie, widzieć barwy

• W zależności od zaburzenia mówimy:

1. Osoby niewidome

- od urodzenia

- przed 5 rokiem życia

-brak możliwości odwołania się do pamięci wzroku

- ociemniałe

- ociemniałe w późniejszym okresie życia

2. Osoby słabo widzące

3. Osoby szczątkowo widzące - mają poczucie światła i przedmiotu przed nimi

Tablica Swellena (tablica służąca do oceny ostrości wzroku - 11 linii)

Ostrość wzroku - stosunek odległości z jakiej dana osoba widzi znak do odległości z jakiej powinna go widzieć mając normalny wzrok.

Np. ½ ; 0,5 - 5 m/50m = 0,1

Pod uwagę się bierze ocenę przy sprawniejszym oku

• Kryterium ostrość wzroku
  0,8 - 1,00 - normalny wzrok
  Mniej niż 0,8 - lekki stopień uszkodzenia
  Mniej niż 0,3 - umiarkowany stopień uszkodzenia, słabo wzroczność w stopniu umiarkowanym
  Mniej niż 0,1 - znaczny stopien uszkodzenia
  3poziomy ślepoty:
  Mniej niż 0,05 - głęboki stopień uszkodzenia
  Mniej niż 0,02 - prawie całkowity ST. Uszkodzenia
  0 - całkowity - ślepota całkowita

• Widzenie obwodowe ( pole widzenia)

• Równomiernie zmniejsza się pole widzenia - uszkodzenie równomierne

• Uszkodzenie koncentryczne kąt: 120st-60 st - 30 st - mniej niż 30 st

• Widzenie połowiczne - wypada jedna strona, nie dostrzegamy jednej strony

• Widzenie wyspowe - mroczki, kąt pola widzenia pewnej płaszczyzny

• Unochromatyzm - nie widzi kolorów

• Daltonizm - zaburzona barwa zielona i czerwona, częściej mężczyźni

• Awitaminoza Wit.A - osłabienie widzenia nocnego

• Ociemniali - posługiwali się wzrokiem, ale utracili go:
  - w wyniku wypadku, zatrucia alkoholem, grzybami, w wyniku wojny
  - osoby chore na cukrzycę stopniowa utrata

• Osoby szczątkowo widzące - bardzo duża, ale nie całkowita utrata zdolności widzenia, odróżniają dzień od nocy, ograniczone pole widzenia, obniżona ostrość wzroku, czego nie można skorygować

• Osoby niewidome, które mogą czytać słowo drukowane

• Osoby niewidome które nie mogą czytać słowa drukowanego

• Osoby słabo widzące - można je uczyć korzystania ze wzroku
  

11. -Róża Czacka - zaangażowanie w osoby z dys.wzroku

Rozwój szkolnictwa niewidomych w Polsce:

• 1910 r Róża Czacka założyła Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi

• Prowadziła przedszkole, szkołę, organizowała naukę zawodu (koszykarstwo, szczotkarstwo)

• Opieka nad rodzinami ociemniałych

• Schronisko dla niewidomych starców

Stwierdziła, że do tej pracy są potrzebne osoby konkretne, kobiety

1918 - zakłada stowarzyszenie zakonne „Siostry Franciszkanki służebnice krzyża”
nowe imię - Elżbieta Czacka

• 1921 - towarzystwo dostaje dar - ziemię na skraju, lasek laski pod Warszawą, funkcjonuje do dziś

• Szkoła z internatem, biblioteka, zespół popistów, zakład opieki dla dorosłych niewidomych.

• Doprowadziła do rejestracji niewidomych

• Prowadziła księgozbiór

• Opracowała polskie skróty Braillowskie

• Działalność edukacyjna

• Założyła ochronkę - przedszkole (I na świecie)

• Postulowała by wychowanie przebiegało normalnie - jak u dzieci widzących z małymi ograniczeniami

RÓŻA CZACKA 1876 - 1961

• Osoba wykształcona, zamożna, w wieku 20 lat straciła wzrok, spadla z konia

12. -głuchoniewidomi - podział, sposoby porozumiewania się

• Porozumiewanie się osób głuchoniewidomych:

• Metody uniwersalne - dla tych, którzy znają pismo, nie wymagają specjalnego przygotowania do kontaktów

-Alfabet punktowy na dłoni

-Tabliczka blaillowska - czarno drukowa

• metody specjalne - wymagają specjalnego przygotowania osób chorych w ich otoczeniu

- dodatkowy alfabet palcowy

- alfabet braille'a - dla palców jednoręczny; dwuręczny - 2 dłonie, 3 palce

- metoda wibracyjna - ładowa (osoba niewidoma kladzie kciuk na wargi osoby mówiącej, a pozostałymi palcami obejmuje część twarzy - od łuku jarzmowego do szyi

• rozwój dziecka głuchoniewidomego:

• od dziecka pozbawione wrażeń

• poczucie lęku

• szczególna diagnoza pedagogiczno - psychologiczna w celu wykluczenia niepełnosprawności intelektualnej

• siedzący tryb życia

• specjalne plakietki na szyi dla informacji otoczenia

Biorąc za podstawę stopień uszkodzenia zmysłów słuchu i wzroku, wśród dzieci głuchoniewidomych można wyróżnić: (podział)

1. dzieci całkowicie głuchoniewidome - z całkowitą głuchotą i całkowitą

ślepotą;

2. dzieci głuchoniewidome z całkowitą głuchotą i słabowzrocznością;

3. dzieci głuchoniewidome z niedosłuchem i całkowitą ślepotą;

4. dzieci głuchoniewidome z niedosłuchem i słabowzrocznością.

Na dalsze zróżnicowanie dzieci głuchoniewidomych wpływają często występujące dodatkowe współistniejące niepełnosprawności, jak np.:

1. upośledzenie umysłowe (w przypadku uszkodzenia kory mózgowej), które może przyjąć stopień lekki, umiarkowany, znaczny czy nawet głęboki;

2. epilepsja, czyli padaczka, która często występuje jako współistniejąca z upośledzeniem umysłowym;

3. niepełnosprawność motoryczna - zaburzenia manipulacji i lokomocji;

4. schorzenia wewnętrzne, jak: zaburzenia układu krążenia, zaburzenia tarczycy, cukrzyca itp.

13. - sylwetka H.Keller

Helena Keller (1880-1968)

- w 19miesiącu życia utraciła wzrok i słuch w skutek zapalenia opon mózgowych, gorączka zniszczyła te narządy

- była wychowywana w domu, w wieku 7 lat podjęto jej naukę , jej nauczycielką była Anne Sullivan z instytutu Perkinsa

- ukończyła studia wyższe z wyróżnieniem, napisała pracę doktorską o roli optymizmu w życiu; znała wiele języków, napisała książkę z metodami
„CUDOTWÓRCZYNI” film Artura Penna oparty na życiu Heleny Keller

- kształcenie głuchoniewidomych rozpoczęło się we Francji w 1900 roku

14. - funkcjonowanie osób z dys.słuchu, kontakt z taką osobą, co się składa na narząd słuchu

Budowa ucha:Narząd słuchu:

Ucho zewnętrzne - zbudowane jest z małżowiny usznej, przewodu słuchowego kończącego się błoną bębenkową, która odgranicza ucho zewnętrzne od ucha środkowego.

Ucho środkowe [młoteczek, kowadełko, strzemiączko (3 kosteczki) trąbka Eustachiusza]
- umiejscowione jest w kości skroniowej w jego skład wchodzą:

• jama bębenkowa;

• trąbka słuchowa;

• jamy powietrzne;

Ucho wewnętrzne- [ślimak, 3 kanały półkoliste, nerw słuchowy]
w jego skład wchodzi błędnik oraz nerw statyczno- słuchowy. W błędniku wyróżniono: błędnik kostny i błędnik błoniasty. Błędnik błoniasty znajduje się wewnątrz błędnika kostnego. Między tymi dwoma błędnikami znajduje się przestrzeń, którą wypełnia perylimfa; wnętrze błędnika błoniastego wypełnione jest endolimfą.

• Język migowy:
  mig - określa czynność, rzecz, osobę; o sensie zdania decyduje kolejność słów, brak przyimków (za, przed, obok..) w języku migowym

• Język migowy - końcówki fleksyjne, jest zawsze połączony z językiem mówionym; język gestów z częścią znaków zapożyczoną z jezyka migowego ale gramatyką mówionego języka polskiego

SignWriting - metoda zapisu znaków w języku migowym, który stworzyła Valerie Sutton (tancerka baletowa)w 1974 r. na prośbę badaczy języka migowego z Kopenhaskiego uniwersytetu.

• Metody porozumiewania się osób z dysfunkcją słuchu:

- język migowy (mig- znak ideograficzny)

- język migany (znaki migowe + końcówki + mowa)

- mowa ustna - fonogesty (Cued Speech -opracowany przez prof. Roberta Cornetta z Uniwersytetu Gallandeta) mowa ze wskaźnikami - wykonywanie gestów umownych jedną ręką(przy twarzy) i jednoczesnym głośnym mówieniu, osoba z wadą słuchu uczy się w ten sposób odczytywania wypowiedzi z ust
- lokacja na dłoni samogłosek
- układy palców dla spółgłosek
-daktylografia (mowa palcowa)
- metody kombinowane

• Mowa dziecka niesłyszącego:

- powolna, wypowiadana z wysiłkiem

- wadliwy rytm

- zła jakość głosu

- zmienianie i opuszczanie głosek

- mieszanie głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych

- zła artykulacja i mała zrozumiałość

[ utrudnienia w kontaktach społecznych]

Głuchota powoduje niedojrzałość emocjonalną, społeczną, nadpobudliwość, niskie poczucie wartości, wybiórcze zaburzenia statyki (szybkość ruchów), lewostronności, prawostronność, przewaga procesów analizy nad syntezą, na poziomie konkretno obrazowego procesu nie dorównują słyszącemu - w myśleniu abstrakcyjnym opóźnienie poważne.

Dziecko głuche zapamiętuje więcej szczegółów niż dziecko słyszące - lepsza pamięć wzoru ruchu .
Wypowiadanie dźwięków bez słuchowej kontroli.

15. - gdzie występują zaburzenia słuchu

• Podzial gluchoty ze względu na miejsce uszkodzenia słuchu:

1. GŁUCHOTA PRZEWODZENIOWA- uszkodzenie ucha zewnętrznego( zaczopowanie kanałów, osłabienie słuchu,) u osób starszych zaburzenia ilościowe, chwilowe głuchoty- zmniejszenie siły dźwięków

2. GŁUCHOTA ODBIORCZA- nieodwracalne uszkodzenie ucha wewnętrznego, związane z przetwarzaniem fali dźwiękowej na impulsy nerwowe nieodwracalne uszkodzenie ucha środkowego, nerwu słuchowego lub mózgu; głęboki ubytek słuchu

3. GŁUCHOTA MIESZANA- problem z przewodzeniem i odbiorem dźwięków

16. -kryteria podziału głuchoty

• Podzial gluchoty ze względu na miejsce uszkodzenia słuchu:

• I. głuchota

1. Głuchota przewodzeniowa - zaburzenia przewodzenia z ucha zewnętrznego do środkowego, zaczopowania, u osób starczych zaburzenia ilościowe

Ucho zewnętrzne: błona bębenkowa, małżowina uszna, przewód słuchowy zewnętrzny

Ucho środkowe: młoteczek, kowadełko, strzemiączko (3 kosteczki) trąbka Eustachiusza

Ucho wewnętrzne: ślimak, 3 kanały półkoliste, nerw słuchowy

2. Głuchota odbiorcza - nieodwracalne uszkodzenia ucha środkowego lub nerwu słuchowego lub mózgu, głęboki ubytek słuchu

3. Głuchota mieszana - problemy z przewodzeniem i odbiorem dźwięku

• Podział ze względu na przyczynę:

1. Głuchota dziedziczna -przyczyna genetyczna : dzieci - dziadkowei

2. Głuchota nabyta - w okresie życia płodowego (1), zły przebieg akcji porodowej (2) lub później w okresie postnatalnym (3)

1. Choroby matki, wirusowa przyczyna, konflikt serologiczny (krwi)

2. Krwotok czaszki, opóźniona akcja porodowa, żółtaczka porodowa

3. Nieleczone anginy, wysoka gorączka, zapalenie opon mózgowych, urazy, hałas długotrwały

• Kryterium pedagogiczne: czy słyszy i rozumie mowę?

• Dzieci słabo słyszące, które słyszą i rozumieją mowę mimo wady słuchu - szkoły ogólnodostępne

• Dzieci z resztkami słuchu które słyszą i rozumieją mowę jedynie dzieki aparatom słuchowym wzmacniającym dźwięki

• Dzieci głuche, nie słyszą i nie rozumieją mowy nawet przy użyciu aparatów -szkoły specjalne

17. -edukacja dzieci z dys.słuchu (szkoła francuska i niemiecka)

• Kształcenie osób niesłyszących:

• Jerome Cordan z Pawii (1501-1576) uznał że dzięki mowie pisanej osoby głuchonieme będą mogły przekazywać swoje myśli oraz wykorzystać ją w procesie uczenia takich osób.\

• Pedro Ponce de Leon (1508-1584) należący do bractwa benedyktynów, zaobserwował (oznajmił w 1578 r) iż mimo tego że uczniowie nie słyszeli od momentu narodzin,byli w stanie nauczyć się pisma greckiego, włoskiego i łaciny, zagłębiali również astronomię i fizykę.

• Ksiądz Jan Pablo Bonet napisał „Redukcja liter i sztuka uczenia niemych mowy”, gdzie opisał proces uczenia głuchoniemych mowy twierdził że najpierw należy uczyć pisania, następnie wymowy poszczególnych głosek, głusi musieli przyglądać się i próbować zrozumieć co mówi rozmówca kolejnym etapem było przekazanie informacji o posługiwaniu się dźwiękami poprzez ustalone ułożenie części składowych jamy ustnej (język, zęby, wargi)

• Lekarz John Bulwer Wallis (XVII w) twierdził iż mogą one się nauczyć postrzegania zmysłem wzroku słyszanych elementów mowy

• J.K. Ammoun (1669 -1730) stworzyl dźwiękową teorię kształcenia

• G. Dalgarno (1607 - 1687) stworzył cały alfabet dla osób niesłyszących

• Jacob Rodruguez Pereire (1715-1780) wynalazł inny sposób porozumiewania się - na początku osoba poznała 5 samogłosek i uczyła się je wymawiać a następnie nauczyciel podsuwał do nauki sylaby, a kończył na pełnych wyrazach.

• Francuski ksiądz Karol Michał de Epee (1722-1799) w i 1770 roku dążył do kształcenia osób niesłyszących. Wprowadził tzw. Miganie i alfabet palcowy (daktylografia) wybór metody nauczania przyniósł doskonałe rezultaty, szkoła dla głuchoniemych przeżyła swój rozkwit [szkoła francuska]

• Samuel Heinicke (1727-1790) - pierwszorzędny twórca warsztatu dla niesłyszących w którym stosowano i udoskonalano system głosowy; twórca metody oralnej (1778). Heinicke był przeciwnikiem sposobu mimicznego. W systemie głosowym chodziło o próbę zrozumienia i naśladowania slów innego człowieka [Szkoła Niemiecka]

• W 1792 r w Londynie została otworzona pierwsza placówka dla głuchoniemych
  - od 9-12 lat nauka obejmowała pisanie, czytanie i liczenie, przy których wykorzystywano sposób głosowego nauczania

• W Danii Peingstan został twórcą pierwszej szkoły dla niesłyszących - nauka w 3 klasach trwałą 5 lat, nauka j. obcych [Duńczycy w 1818 r jako pierwsi nałożyli przymus nauki na dzieci niesłyszące]

• W 1817 roku T. Hopkins Gallaunet (1787 -1851) założył pierwszy zakład dla niesłyszących (kontynent amerykański) z siedzibą w Hartfordzie
  -uniwersytet Gallandeta - używano języka migowego, przekształciła się w szkołę wyzszą, profil humanistyczno - artystyczny
  1864 -pierwsza na świecie szkoła wyższa dla niesłyszących, Waszyngton, z początku nosiła nazwe Narodowego Instytutu dla Głuchoniemych, później nazwaną ją Gallandet College

• W Polsce w 1817 r w Warszawie powstał Instytut Głuchoniemych. Ksiądz Jakub Falkowski (1775 - 1848)

• 1890 - kongres Nauczycieli Szkół dla głuchych w Mediolanie - wybrano metodę oralną, wyrugowano (usunięto) język migowy jako język macierzysty.

• 1983 - kongres w Hamburgu - metoda migowa została przywrócona do szkół

• 1919 - I przedszkole dla dzieci niesłyszących

18. -sposoby porozumiewania się osób niesłyszących

• Język migowy:
  mig - określa czynność, rzecz, osobę; o sensie zdania decyduje kolejność słów, brak przyimków (za, przed, obok..) w języku migowym

• Język migowy - końcówki fleksyjne, jest zawsze połączony z językiem mówionym; język gestów z częścią znaków zapożyczoną z jezyka migowego ale gramatyką mówionego języka polskiego

SignWriting - metoda zapisu znaków w języku migowym, który stworzyła Valerie Sutton (tancerka baletowa)w 1974 r. na prośbę badaczy języka migowego z Kopenhaskiego uniwersytetu.

• Metody porozumiewania się osób z dysfunkcją słuchu:

- język migowy (mig- znak ideograficzny)

- język migany (znaki migowe + końcówki + mowa)

- mowa ustna - fonogesty (Cued Speech -opracowany przez prof. Roberta Cornetta z Uniwersytetu Gallandeta) mowa ze wskaźnikami - wykonywanie gestów umownych jedną ręką(przy twarzy) i jednoczesnym głośnym mówieniu, osoba z wadą słuchu uczy się w ten sposób odczytywania wypowiedzi z ust
- lokacja na dłoni samogłosek
- układy palców dla spółgłosek
-daktylografia (mowa palcowa)
- metody kombinowane

• Mowa dziecka niesłyszącego:

- powolna, wypowiadana z wysiłkiem

- wadliwy rytm

- zła jakość głosu

- zmienianie i opuszczanie głosek

- mieszanie głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych

- zła artykulacja i mała zrozumiałość

[ utrudnienia w kontaktach społecznych]

Głuchota powoduje niedojrzałość emocjonalną, społeczną, nadpobudliwość, niskie poczucie wartości, wybiórcze zaburzenia statyki (szybkość ruchów), lewostronności, prawostronność, przewaga procesów analizy nad syntezą, na poziomie konkretno obrazowego procesu nie dorównują słyszącemu - w myśleniu abstrakcyjnym opóźnienie poważne.

Dziecko głuche zapamiętuje więcej szczegółów niż dziecko słyszące - lepsza pamięć wzoru ruchu .
Wypowiadanie dźwięków bez słuchowej kontroli.

19. -osoby uposledzone umysłowo definicja

Zdaniem J. Kostrzewskiego „upośledzenie umysłowe jest to stan charakteryzujący się istotnie niższym od przeciętnego ogólnym poziomem funkcjonowania intelektualnego i zaburzeniami w zakresie przystosowania się”.

określeia niepełnosprawności umysłowej min:
- niedorozwój umysłowy,
- upośledzenie umysłowe,
- oligofrenia (z j. Greckiego oligos-mały, phren-umysł),
- opóźnienie rozwoju umysłowego,
- obniżona sprawność umysłowa,
- niepełnosprawność umysłowa,
- otępienie umysłowe (demencja)

Niedorozwój umysłowy charakteryzuje istotnie niższy niż przeciętny ogólny poziom funkcjonowania intelektualnego, któremu towarzyszy istotne ograniczenie w zakresie funkcjonowania przystosowawczego, w przynajmniej dwóch spośród następujących zdolności przystosowawczych:

• Porozumiewania się

• Troski o siebie

• Sprawności społeczno - interpersonalnych

• Kierowania sobą

• Zdolności szkolnych

• Organizacji czasu wolnego

• Troski o zdrowie i bezpieczeństwo

Musi nastąpić przed 18 rokiem życia.

DEFINICJA DIAGNOZY

• W Polsce obowiązuje definicja stworzona przez Amerykanów z 1994 r, ogłoszona w Podręczniku DSM4, przyswoił ja Janusz Kostrzewski

• Niedorozwój umysłowy charakteryzuje się istotnie niższą niż przeciętny ogólny poziom funkcjonowania intelektualnego, któremu towarzyszy istotne ograniczenie w zakresie funkcjonowania przystosowawczego przynajmniej w dwóch z pośród następujących zdolności przystosowawczych: porozumiewania się, troski o siebie, sprawności społeczno- interpersonalnych; kierowania sobą; zdolności szkolnych; organizacji czasu wolnego; troski o zdrowie i bezpieczeństwo. Musi nastąpić przed 18r.ż

• Istotnie niższy poziom funkcjonowania intelektualnego:

• Istotnie niższy o 2 odchylenia standardowe( w teście Wekslera przeciętne to 100, odchylenie standardowe to 15; 100-2*15=70; poniżej 70 jest upośledzenie umysłowe)

• Umiejętność przystosowania- zachowanie

• Wiek- do 18 roku życia; po 18 roku mówimy o otępieniu- rozpad czynności umysłowych, które do tej pory były poprawne, sprawne

TEST INTELIGENCJI WG. WEKSLERA:

1. Od 100 do 85- rozwój prawidłowy ( w zakresie jednego odchylenia sztandarowego)

2. 84-70- rozwój niższy niż przeciętny

3. 69-55- niedorozwój umysłowy w stopniu lekkim

4. 54-40- niedorozwój umysłowy w stopniu umiarkowanym( głębsze upośledzenie)

5. 39-25- upośledzenie umysłowe w stopniu znacznym(( głębsze upośledzenie)

6. Poniżej 25- upośledzenie umysłowe w stopniu głębokim( głębokie upośledzenie)

20. -klasyfikacja opisowa i ilościowa upośledzeń

• Różne stopnie nasilenia - kryteria podziału, klasyfikacja:

1. Mowa (rodzaj mowy)

• Brak mowy zupełny

• Mowa zniekształcona, mętna (werbalne komunikaty)

• Mowa normalna + słabo rozwinięte słownictwo, mały zasób słów

2. Dla celów pedagoga

• Niewychowane

• Prawie niewychowane (komunikacja potrzeb fizjologicznych)

• Wychowalne, ale niewyuczalne (pewnych zachowań z innymi, życia środowiskowego, brak wyuczenia się np. gramatyki)

• Wyuczalne, wyćwiczalne (upośledzenie w stopniu lekkim)

3. Ocena testowa ilorazu inteligencji - IQ:

• Alfred Binet - Francuski psycholog, prekursor pojęcia ilorazu inteligencji, (wraz z T. Simonem) tworca pierwszego zestawu testów do pomiaru inteligencji

• W 1905 r opublikował metryczną skalę inteligencji, pozwalającą określić wiek umysłowy oraz iloraz inteligencji

IQ = (wiek umysłowy : wiek chronologiczny) x 100 - narzędzie pomiaru by wyodrębnić które dzieci mogą opanować materiał.

• Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne / do spraw upośledzenia umysłowego - 1994 pdr DSM IV

Niedorozwój umysłowy charakteryzuje istotnie niższy niż przeciętny ogólny poziom funkcjonowania intelektualnego, któremu towarzyszy istotne ograniczenie w zakresie funkcjonowania przystosowawczego, w przynajmniej dwóch spośród następujących zdolności przystosowawczych:

• Porozumiewania się

• Troski o siebie

• Sprawności społeczno - interpersonalnych

• Kierowania sobą

• Zdolności szkolnych

• Organizacji czasu wolnego

• Troski o zdrowie i bezpieczeństwo

Musi nastąpić przed 18 rokiem życia.

Kryteria: zdolności przystosowawcze

4. Otępienie (demencja) powstaje po 18 roku życia.

- rozpad czynności umysłowych, które do tej pory były wartościowe i znaczne obniżenie się sprawności umysłowej spowodowane uszkodzeniem mózgu

• Wartości IQ a stopnie upośledzenia:

100-85 rozwój prawidłowy

84-70 rozwój niższy niż przeciętny

69 - 55 niedorozwój umysłowy w stopniu lekkim

54 - 40 umiarkowany stopień

39 - 25 upośledzenie umysłowe w stopniu znacznym

24 - 0 upośledzenie umysłowe w stopniu głębokim

Ogólnie - 4 stopnie	Klasyfikacja DSM-IV `94	Klasyfikacja ICD-10 (WHO) `92
Lekki	55-70	50-69
Umiarkowany	40-55	35-49
Znaczny	25-40	20-34
głęboki	Mniej niż 25	Mniej niż 20

• Przyczyny niepełnosprawności umysłowej:

1. Nie są znane 41 %

2. Czynniki dziedziczne 11%

3. Choroby wczesnego dzieciństwa 12%

4. Urazy mechaniczne lub psychiczne 10%

5. Zaniedbania środowiskowe 26%

- upośledzenie wynikające z faktu uszkodzenia centralnego układu nerwowego

- upośledzenie wynikające z ograniczeń rozwoju wskutek wadliwych warunków życia, dyskryminacja, niewłaściwe postawy, brak odpowiedniego nauczania i wychowania, bieda, maltretowanie dziecka

- upośledzenie wynikające ze świadomości własnego upośledzenia hamujące rozwój i aktywność społeczną

21. -przyczyny uposledzeń umysłowych + przykłady

• Przyczyny niepełnosprawności umysłowej:

6. Nie są znane 41 %

7. Czynniki dziedziczne 11%

8. Choroby wczesnego dzieciństwa 12%

9. Urazy mechaniczne lub psychiczne 10%

10. Zaniedbania środowiskowe 26%

- upośledzenie wynikające z faktu uszkodzenia centralnego układu nerwowego

- upośledzenie wynikające z ograniczeń rozwoju wskutek wadliwych warunków życia, dyskryminacja, niewłaściwe postawy, brak odpowiedniego nauczania i wychowania, bieda, maltretowanie dziecka

- upośledzenie wynikające ze świadomości własnego upośledzenia hamujące rozwój i aktywność społeczną

GŁÓWNE PRZYCZYNY NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI INTELEKTUALNEJ

- PRENATALNE (przed urodzeniem)

• Zespół Downa - trisomia chromosomu 21

• Fenyloketomuria - zaburzenie przemiany aminokwasu fenyloalaniny

• FAS -fatal alkohol syndrome - alkoholowy zespół płodowy

• Konflikt RH - niezgodność matki z płodem

• Bakterie, wirusy - różyczka (pierwszy trymestr ciąży)

• Brak kwasu foliowego w diecie matki - wada odżywiania

- OKOŁOPORODOWE (podczas porodu)

• Urazy porodowe - zbyt duży nacisk na głowę dziecka, zbyt silny nacisk kleszczowy

• Zamartwica dziecka - niedotlenienie mózgu

- POPORODOWE (po urodzeniu)

• Zapalenie mózgu, opon mózgowych

• Zaburzenia tarczycy

• Przemoc fizyczna - maltretowanie dzieci

Przykłady upośledzeń umysłowych:

• ZESPOŁ DOWNA -mongolizm

Przyczyna: Trisomia:

- zwykła - obecność dodatkowego chromosomu

- mozaikowata - obecność dwóch linii komórkowych o innym genotypie

- tranlokacja - przemieszczanie się chromosomu

• Dzieci Z mózgowym porażeniem dziecięcym

• Osoby z autyzmem

22. -edukacja dzieci upośledzonych umysłowo

1. Kto wydaje orzeczenie?- poradnie psychologiczno- pedagogiczne

ZRÓŻNICOWANIE PROGRAMÓW NAUCZANIA

• NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ UMYSŁOWA W STOPNIU LEKKIM- mogą chodzić do klas ogólnodostępnych lub integracyjnych; przedszkola, szkoły specjalne; ta sama podstawa programowa co w szkole podstawowej dla dzieci normalnych

• W STOPNIU GŁĘBSZYM- „szkoły życia”- 1963 państwo Garliccy- żądali szkoły dla dzieci upośledzonych w stopniu głębszym; powołali przy Polskim Towarzystwie Przyjaciół Dzieci - komitet; odrębny program, nie ma przedmiotów takich jak np. historia, matematyka; treści są ujęte w bloki „ funkcjonowanie w środowisku”:

• samoobsługa- jedzenie, higiena, ubieranie;

• uspołecznienie- rola ucznia, syna córki; aby wiedziało gdzie mieszka; żeby umiało zachować się w instytucjach publicznych

• komunikacja- nadawanie, odbiór informacji

• mowa

• recytowanie

• czytanie

• elementarne pojęcia matematyczne- stosunki przestrzenne, mierzenie, figury geometryczne, pieniądze, czas

• W STOPNIU GŁĘBOKIM- rozporządzenie ministra edukacji z 10 lub 30 stycznia 1997 roku w sprawie zasad organizowania zajęć rewalidacyjno- wychowawczych dla dzieci i młodzieży upośledzonej umysłowo w stopniu głębokim; zajęcia rewalidacyjno- wychowawcze; spełnienie obowiązku szkolnego przez te dzieci; określa się wiek obowiązku szkolnego - do 25 roku życia( zajęcia w domu, szkołach specjalnych, ośrodkach); rewalidacja indywidualna; ogólny program funkcjonowania w środowisku

NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ UMYSŁOWA - METODYKA PRACY

• „ Szkoła dla życia, przez życie” Decroly- wprowadził ośrodki zainteresowań- Po II wojnie przestano używać metody

• METODY OŚRODKÓW PRACY- modyfikacja metody ośrodków zainteresowań Owidiusza Decroly ; struktura jednostki metodycznej- obserwacja, kojarzenie, wyrażanie przedmiotowe- rysunki, wyrażanie oderwane- pisanie, czytanie

• Grzegorzewska przejęła metodę Decroly i ją przekształciła

METODA OŚRODKÓW PRACY

• Treści wynikały logicznie, przyczynowo-skutkowe, miały charakter spiralny, wchodzenie w głąb zagadnień, w jednostki bliższe dzieciom

• Zajęcia dostosowane do umiejętności indywidualnych dzieci

• Każde dziecko mogło pracować w swoim tempie

• Ujawniały się uzdolnienia, zainteresowania dzieci

• Nie ma podziału na przedmioty

• Obowiązywała do lat 90.

• Specyficzna metoda pracy z dziećmi upośledzonymi umysłowo

23. -rewalidacja dorosłych uposledzonych umysłowo

• Rewalidacja osób upośledzonych umysłowo:

• zapobieganie pogłębianiu się istniejącego już niedorozwoju lub powstawaniu innych dodatkowych upośledzeń

• leczenie i usprawnienie elementów chorych lub zaburzonych oraz wzmocnienie osłabionych

• stymulowanie i dynamizowanie ogólnego rozwoju przy wykorzystaniu własnych sił organizmu oraz korzystnych czynników środowiskowych

• wychowanie i nauczanie specjalne - (ogólne i zawodowe) - dostosowane do wieku, sprawności fizycznych i umysłowych rewalidowanego oraz zapotrzebowania społecznego.

• Kompensowanie istniejących braków i trwałych uszkodzeń organicznych w celu podniesienia ogólnej sprawności tych osób.

• Wspólnoty integracyjne

REWALIDACJA:

1. Normalizacja warunków mieszkaniowych - mieszkanie chronione

1. Towarzystwo Przyjaciół Domu na Osiedlu- Anna Dyrko- Brzozowska; mieszkania przy ulicy Klonowej- mieszkają tam osoby upośledzone, funkcjonują normalnie, integrują się z sąsiadami, mają pracownie plastyczną, są aktywizowani; podopieczni- osoby pozbawione opiekunów- państwo ma nad nimi opiekę, gdyby nie to towarzystwo te osoby wegetowały by w domach pomocy społecznej- gdzie cofają się w swoim rozwoju, nie są motywowane do pracy, aktywności, złe podejście opiekunów do tych osób; jest to tańsze w utrzymują

2. Warsztaty terapii zajęciowej

1. Po ukończeniu edukacji: decyzja komisji o niepełnosprawności

2. Nie ma granicy wiekowej

3. Różne instytucje prowadzą warsztaty

4. Podzielono na pracownie: gospodarstwa domowego, szycia, komputerowa

5. Albo osoba przechodzi przez każdą pracownie albo jest tylko w jednej

6. Osoby te dostają drobne kieszonkowe- dzięki czemu uczą się ekonomii

RODZINA HAMUJE ROZWÓJ

• Wygodnictwo ze strony rodziny

• Lepiej jak ci ludzie siedzą w domu , wycofują się z życia społecznego - rodzina ma święty spokój

MAŁŻEŃSTWA OSÓB UPOŚLEDZONYCH Z NORMALSAMI

• Budzą podejrzenia

• Nieczyste intencje

• Traktowane jako patologie

• Urzędnik stanu cywilnego może się nie zgodzić na takie małżeństwo

DZIEŁO JEANA VARNIER -organizator wspólnot L'Arche w których opieką nad niepełnosprawnymi intelektualnie zajmują się dzielący z nimi życie pełnosprawni; W 1964 roku poprzez przyjaźń z dominikaninem Thomasem Philippe rozpoczął zajmowanie się osobami z upośledzeniem intelektualnym. Zamieszkał z dwoma mężczyznami Raphealem Simi i Philippem Seux w Trosly-Breuil we Francji. Nazwał swoją wspólnotę L'Arche, w nawiązaniu do biblijnej arki Noego. Z tej wspólnoty zrodził się ruch, który obejmuje obecnie 131 innych wspólnot na całym świecie.

24. -wspólnoty integracyjne

WSPÓLNOTY OSÓB UPOŚLEDZONYCH UMYSŁOWO I OSÓB ZDROWYCH- WSPÓLNOTY INTEGRACYJNE:

• ARKA

-Ma symbolizować nową arkę Noego ratująca osoby przed nowym światem który jest nastawiony na konsumpcje itp.

- Idea nie dotyczy tylko katolików

- 131 wspólnot na wszystkich kontynentach

- 1981- Śledziejowice ( Małe Siostry Jezusa)

- Każda składa się z kilku ognisk

- Organizowane są warsztaty wytwórcze, które pozwalają aktywizować osoby upośledzone

- Zapewnienie przyjaznego , rozumiejącego środowiska by te osoby dalej się rozwijały , nie zamykały się

• WIARA I ŚWIATŁO

- Pomysł wyszedł od małżeństwa które miało dwóch upośledzonych synów, chcieli wziąć udział w pielgrzymce diecezjalnej- przykre doświadczenia, nie pozwolono im

- Pomyślano żeby zorganizować specjalne pielgrzymki dla osób upośledzonych i ich rodzin

- 1971 r- pielgrzymka do Lourdes

- Kontynuacja wspólnego świętowania w wspólnotach np. podczas świąt

- W Polsce „ Wspólnoty Muminkowe”

- 1987- pierwsze we Wrocławiu( Teresa Breza i Studenci UW)

- 160 wspólnot tego typu w Polsce

- Wydaja czasopismo „światło i cienie”

- Niektóre wspólnoty są inne niż ta pierwotna

- Tez inne osoby niepełnosprawne

• WSPÓLNOTA BYTOWANIA

Stałe miejsce osób upośledzonych i pełnosprawnych

• WSPÓLNOTA ŚWIETOWANIA/ SPOTKAŃ

- Nie mieszkają razem

- Od czasu do czasu spędzają ze sobą czas

- Przyjaciele osoby sprawne intelektualnie

Wspólnoty terapeutyczne- wynikają z potrzeby bycia razem; Autentyczne przyjaźnie

• KLIKA

Wspólnota studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego i osób niepełnosprawnych- spędzają razem święta, wakacje, zimowiska

• WSPÓLNOTA BUREGO MISIA

- Bytom, funkcjonują też w Katowicach, Poznaniu, Kościerzynie; zainicjowane przez kleryków; bure misie to osoby upośledzone; założyli Franciszkanie; wybudowanie w Nowym Klinczu koło Kościerzyny domu w którym bure misie mogą mieszkać i pracować; ta fundacja jest na bazie bytowania jak i świętowania

25. -autyzm wczesnoszkolny ?????????????????????

AUTYZM ROZPOZNANIE

• Zaburzeń tych nie można zobaczyć zaraz po urodzeniu aż dziecko nie zacznie nawiązywać kontaktów społecznych

• Nie od razu podejmuje się działania więc autyzm się rozwija

• Dziecko to nie ma uszkodzonego słuchu ale nie reaguje na głos- więc traktuje się je jak dziecko głuche

AUTYZM - rozległe zaburzenie rozwojowe, zdefiniowane jako odrębnej jednostki chorobowej stwarzało, stwarza i będzie stwarzało problem; dziecięca forma schizofrenii- przez wiele lat tak uważano; pochodzi z greki autos- sam

TRIADA ZABURZEŃ AUTYSTYCZNYCH

1. ZABURZENIA RELACJI SPOŁECZNYCH

2. ZABURZENIA KOMUNIKACJI

3. OGRANICZONA AKTYWNOŚĆ I ZAINTERESOWANIA

PRZYCZYNY

• Nierozpoznane do końca

• Nie ma rzetelnego narzędzia badającego

• Są pewne skale zachowań

• Znaczenie wyników środowiskowych- zatrute środowisko w którym żyli rodzice

KONCEPCJE PRZYCZYN

• Początkowo wykluczono uszkodzenia genetyczne

• Dzieci autystyczne nie rodzą się w rodzinach rodziców autystycznych- gdyż ci ludzie raczej nie tworzą małżeństw

• Genetyka znalazła pewne geny- stwierdzono że autyzm może mieć genetyczne relacje- w chromosomie 7, 13, 15 , pewne operacje są związane z autyzmem ale badano bliźnięta jednojajecznych i nie stwierdzono tego- to nie jest do końca pewne

• Koncepcja która upadła- zimne emocjonalnie matki- rodzice odrzucają dzieci bo te nie spełniły jakiś oczekiwań

• Szczepienia ochronne małych dzieci są przyczyną autyzmu- niepotwierdzone

• Poród- dziecko broni się , zamyka się przed światem, dramat dla dziecka

• Odrzucenie empatii, rodziców, świata

• Neurologiczno-fizjologiczne zaburzenia

• Może być rezultatem uszkodzeń pewnych części mózgu

• Następstwo fenyloketonurii

• ŻADNA Z NICH NIE JEST KONCEPCJĄ DOMINUJĄCĄ

26. -podobieństwa i różnice między zespołem Aspargera i Kannera

AUTYZM KANNERA	AUTYZM ASPARGERA
Najczęściej podaje się uszkodzenie mózgu w okresie płodowym, okołoporodowym a nawet po urodzeniu dziecka. Nie wyklucza się uwarunkowań genetycznych	Jako bardzo prawdopodobny przyjmuje się przekaz genetyczny z ojca na syna. Nie wyklucza się uszkodzeń mózgu
2-5 na 1000 dzieci. U jednej dziewczynki na czterech chłopców	4 na 1000 dzieci; jedna dziewczynka na ośmiu chłopców
Stereotypie w większym stopniu ujawniają się w obszarze motoryki: kręcenie się w koło, tworzenie rytuałów z prostych czynności dnia codziennego, domaganie się stałości otoczenia	Pedantyczne, uporczywe, rozwijanie wąskich zainteresowań dotyczących jakiejś problematyki, fascynacja jakimś problemem
Mowa- brak opóźnienia lub zmienna, echolalia	Bogaty słownik, składnia poprawna, treść wyrażania się metaforyczna, neologizmy
Około 70 % opóźnionych w rozwoju umysłowym	Inteligencja w normie
Częsty brak kontaktu wzrokowego w interakcjach, obsesyjne, jednostronne, udziwnione reakcje w kontaktach społecznych np. nieadekwatny śmiech; sygnalizowanie stanu niewygody krzykiem, autoagresja	Brak wyczucia społecznych oczekiwań wyrażony brakiem respektu czy dystansu, kontakt jednostronny bez uwzględnienia życzeń czy reakcji partnera np. długi monolog, wypowiedzi nie na temat

AUTYZM KANNERA:

• Najczęściej podaje się uszkodzenia mózgu w okresie płodowym, około płodowym, a nawet poporodowym, nie wyklucza się uwarunkowań

• 2-5 na1000 dzieci -1 dziewczynka/4 chłopców

• 3 podrgupy:1.2. 3. wysokofunkcjonujący autystycy

• Kręcenie się w kółko, przybieranie ról, tworzenie rytuałów z czynności dnia codziennego, domaganie się stałości

• Brak opóźnienia

• Echolalia

• Ok. 70% opóźnionych umysłowo

• Brak kontakty wzrokowego w interakcjach, obsesyjne jednostronne ujawnione reakcje w kontaktach społecznych

• Wyrażanie niewygody krzykiem

• Śmiech nieadekwatny do sytuacji

• autoagresja

ZESPÓŁ (AUTYZM) ASPARGERA:

• jako bardzo prawdopodobny przyjmuje się przekaz genetyczny z ojca na syna; nie wyklucza się uszkodzenia mózgu

• 4 na 1000 dzieci - 1 dziewczynka na 8 chłopców

• Pedantyczne, uporczywe rozwijanie wąskich zainteresowań dotyczących jakiejś problematyki, fascynacja jakimś problemem

• Bogaty słownik, składna, poprawna treść wyrażana metaforycznie, neologizmy, wyrażanie się na temat

• Inteligencja w normie

• Brak wyczucia społecznych oczekiwań wyrażony brakiem respektu czy dystansu, kontakt jednostronny bez uwzględnienia życzeń czy reakcji partnera np. dygresje wypowiedzi nie na temat, długie monologi

27. -charakterystyka zachowań autystycznych

CHARAKTERYSTYKA

• Niezwykłe reakcje na otoczenie- bardzo silne reakcje lub brak reakcji- nadmierne reakcje na dotyk

• Wiele dzieci nie toleruje silnego zapachu, dotyku

• Kiwają się

• Uderzają głową o różne przedmioty

• Boją się fleszy

• Nadpobudliwe

• Zaburzenia mowy- nie ma wspólnego jednego wzorca w rozwoju, niektóre nie mówią, niektóre mówią bardzo płynnie; echolalia- mowa pełna powtórzeń, język nonsensowny, neologizmy, przesadna literackość, często odpowiadają pytaniem na pytania, nietypowa intonacja, konkretne, mówią o sobie w 3 osobie liczby pojedynczej

• Brak empatii

• Prawdomówne do bólu

• Nie rozumieją przenośni

• Mają duże problemy ze zrozumieniem innych

• Nie nawiązują przyjaźni

• Dziwaczne zabawy

• Brak umiejętności w zabawę w rolę- nie potrafią bawić się udając kogoś

• Jeśli czegoś chcą to nie liczą się inni

28. -diagnozowanie autyzmu

AUTYZM ROZPOZNANIE

• Zaburzeń tych nie można zobaczyć zaraz po urodzeniu aż dziecko nie zacznie nawiązywać kontaktów społecznych

• Nie od razu podejmuje się działania więc autyzm się rozwija

• Dziecko to nie ma uszkodzonego słuchu ale nie reaguje na głos- więc traktuje się je jak dziecko głuche
  

• Objawy autyzmu oscylują między psychozą, oligofrenią i psychopatią

• Diagnozowanie wg DSM - IV
  5 wymiarów klasyfikacji starań , pomoc w diagnozowaniu choroby, przewidywaniu jej, przebiegu a także zaplanowaniu postępowania

OŚ I. - zaburzenia kliniczne

OŚ II. - zaburzenia osobowości, zaburzenia rozwojowe

OŚ III. - stany ogólnomedyczne

OŚ IV. - problemy psychospołeczne i środowiskowe

OŚ V. - poziom przystosowania

Postawioną diagnozę uzupełnia się następującymi zadaniami:

• Ocena psychodynamiczna - oceniająca istniejące możliwości radzenia sobie z lękiem, opis przyczyn powodujących i utrzymujących stan choroby

• Rozpoznanie różnicowe - odrzucenie występowania i wpływu innych osób

• Rokowanie - analizuje się możliwości obrazu choroby i wyleczenia

• Plan leczenia - ustala się sposób i przebieg leczenia i powinno się też ocenić poziom chęci chorego do współpracy i jego wiarygodność, krytycyzm, wgląd we wlasną chorobę i inteligencję a także ich znaczenie dla leczenia.

29. -terapie autystów

• Metody terapii

• TEACCH - terapia i edukacja dzieci autystycznych i z zaburzeniami w komunikacji - Eric Schopler - terapia opiera się na rodzicach, włączyć rodziców do terapii

• Wymuszonego kontaktu - holding - przywrócenie więzi z matką; terapeuta uwrażliwiony

• Terapia behawioralna (ABA) - Applied Behavior Analysis - dokładne notowanie postępu dziecka , kształtowanie jak największej ilości zachowań adaptacyjnych, które rozwiną jego niezależność i umożliwią mu efektywne funkcjonowanie w środowisku

• Wyodrębnionych prób

• Uczenie sytuacyjne

• Niespecyficzne

- domoterapia

- muzykoterapia

-zajęcia rytmiczne, taniec

30. - autyzm a upośledzenie umysłowe- podobieństwa i różnice

• Porównanie zaburzeń rozwoju dziecka autystycznego i upośledzonego umysłowo:

• Wygląd zewnętrzny:

A: wrażenie inteligentnego, zainteresowanego, harmonijne rysy twarzy, Łatna twarz, blada cera, poważne spojrzenie, niesfornego, rozkapryszonego

UU: dysproporcje pomiędzy różnymi częściami ciała, ociężałość w wyglądzie, proste spojrzenie

• Rozwój:

A: słaby, szczupłe z niedowagą, o małym apetycie, sen czujny, niespokojny

UU: skłonność do otyłości, nadmierny apetyt

• Sprawność motoryczna:

A: ruchy zakłócone przez czynność przymusową, chód na sztywnych nogach, nadmierna ruchliwość lub popadanie w letarg, gibkie, skoczne, zwinne dziecko, nieobliczalne w ruchu

UU: powolny, ociężały chód, brak koordynacji, kiwanie się na boki, niezdarne ruchowo, aktywność ruchowa przewidywalna

• Uwrażliwienie:

A: brak wrażliwości na ból przy szczególnej nadwrażliwości ,dostarczanie sobie wrażeń z kręgu wahania, kręcenia, preferowanie wrażeń dotykowych (lizanie przedmiotu), zgrzytanie zębami, darcie, grzechotanie produkowanie hałasu

UU: subtelne wrażenia nie są odbierane

• Percepcja:

A: otoczenie odbierane jako pełne szumów, kształtów, patrzenie „przez” (nas), unikanie kontaktu wzrokowego, niereagowanie na hałas, jednocześnie tworzenie go. Zaburzona percepcja wzrokowa, nadmiar nierozkodowanych wrażeń budzi lęk.

UU: ogólne zarysy, koncentracja na przedmiocie, krótko ale prawidłowo ukierunkowana , odpowiadanie spojrzeniem na spojrzenie

• Myślenie:

A: ześlizgi myślowe związane z uporczywym zatrzymywaniem uwagi na przypadkowej myśli, nieumiejętnośc odczytywania metafor, dygresji, niezdolność uświadomienia sobie najbliższych zdarzeń przy jednoczesnym dostrzeganiu odległych, upośledzona inteligencja społeczna

UU: ubogie, proste, mało precyzyjne myślenie, myślenie sytuacyjne oparte na konkretnych sytuacjach

• Mowa:

A: brak modulacji głosu, brak gestów, mimiki dla wyrażania, nieużywanie pierwszej osoby, mowa skąpa, „zacinająca się płyta”, zbitki słowne, zdolność śpiewania przy braku mowy, kwikanie, chrząkanie, stereotypowe powtarzanie bezsensownych ciągów

UU: mowa nieudziwniona, powolny rozwój mowy gramatycznej, ubogi słownik, mowa pełni funkcję komunikacyjną, sensowną, mówienie „calym sobą” wypowiadanie się monosylabami, wysiłek podczas mowy, język gestów, oczu

• Pamięć:

A: często fenanelna odległych zdarzeń, wąskiej sfery zainteresowań -cyfr, miejsc, nazw, bez wiązania z kontekstem sytuacyjnym

UU: mechaniczna, lepiej rozwinięta niż logiczna, trudność zapamiętywania, odtwarzania, luki pamięciowe, łatwość zapamiętywania prostych piosenek

• Uwaga:

A: rozproszona, podzielna, przyciągana przez różne bodźce, skupiona na przedmiotach wirujących, wahadłowych

UU: rozproszona, odwracalna, przyciągana przez bodźce z tła, słaba koncentracja, mała podzielność uwagi

• Emocje:

A: lęk przy jednoczesnym brawurowym zachowaniu, wpadanie w panikę z powodu małych zmian w otoczeniu, brak przywiązania do najbliższych, brak uwrażliwienia, złośliwe robienie krzywdy, obojętność wobec zmian na miarę kataklizmu, brak uśmiechu, fizycznego kontaktu

UU: rozwój opóźniony, charakterystyczny dla dziecka młodszego, infantylizm, nadpobudliwość lub zahamowanie, lepkość emocjonalna, słabe przeżycia dotyczące aktualnych emocji, manifestowanie emocji przez śmiech, płacz i przywiązanie do rodziców, wychowawców.

• Rozwój społeczny:

A: obrzędowość zachowań, nawet w jedzeniu, ubieraniu, brak zabaw w role, ignorowanie ludzi, zabawy w samotności

UU: brak inicjatywy i samodzielności, podporządkowanie się prostym regułom społecznym, silna potrzeba kontaktów, zaspokajania potrzeb akceptacji, miłości, potrzeby czytelnie sygnalizowane, intuicyjnie wyczuwanie dystansu społecznego, łatwość naśladowania dorosłych, zabawa w role choć nieudolna, zainteresowania konkretne charakterystyczne dla dzieci młodszych wiekiem

31. -ADHD - definicja, objawy, kliniczne kryteria, przyczyny występowania, ADHD wg WHO

ADHD - attention Deficit Hyperactivity Disorder - Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi

• Objawy:

• Niemowlę - problemy ze snem, łaknieniem, nadaktywność, brak zdecydowania, płytki oddech

• Wiek przedszkolny - bezcelowa aktywność, zmienność w zainteresowaniach

• Wiek szkolny - nie mogą usiedzieć w miejscu, zabierają, przekładają rzeczy, szukaja ryzykownych wrażeń, problem z kontrolowaniem ryzykownych zachowań

Z jednej strony zbyt rzadko diagnozuje się ADHD (kiedy faktycznie występuje) z drugiej za często (u osób po prostu ruchliwych, sprawiających problemy).

• Kto stawia diagnozę?

• Psychiatra lub neurolog po przeprowadzeniu dokładnych badań, wywiadzie, obserwacji w naturalnych sytuacjach życiowych

• Opinię wydaje poradnia

KLINICZNE KRYTERIA ADHD:

1. Przez co najmniej pół roku musi wystąpić minimum 6 zachowań

NADWRAŻLIWOŚĆ:

1. Częste nerwowe ruchy rąk lub stóp, niemożność usiedzenia na miejscu

2. Z trudem pozostaje na miejscu gdy jest to wymagane

3. Z trudnością oczekuje na swoją kolej w grach lub innych sytuacjach w grupie

4. Często wyrywa się z odpowiedzią zanim zostanie sformułowane pytanie do końca

5. Ma kłopoty ze spokojnym bawieniem się

6. Często jest nadmiernie gadatliwe

7. Często przerywa lub przeszkadza innym, wtrąca się do zabaw innych dzieci

8. Często angażuje się w aktywność niebezpieczną, nie uwzględnia konsekwencji

BRAK UWAGI

9. Latwo rozprasza się pod wpływem bodźców zewnętrznych

10. Ma trudności z zastosowaniem się do podanych instrukcji

11. Ma kłopoty z dokańczaniem codziennych zadań

12. Ma klopoty z utrzymaniem uwagi na zadaniach lub grach

13. Często przerzuca się z jednej niezakończonej czynności do drugiej

14. Często wydaje się nie słuchać co mówią do niego inni

15. Często gubi przedmioty potrzebne do pracy, zapomina o wyznaczonych zadaniach

2. Zaburzenie ujawnia się przed 7 rokiem życia

3. Wyklucza się psychotyczne zaburzenia rozwoju lub inne niepełnosprawności, np. pourazowe uszkodzenie mózgu, zaburzenia emocjonalne

ADHD - zaburzenie neurologiczne spowodowane brakiem równowagi neurotransmiterów.

Zaburzona równowaga między dopaminą a noradrenaliną

Dopamina - odpowiedzialna za zdolność koncentrowania się na jednym bodźcu

Noradrenalina - nadmiar pobudzenie; niedomiar Nieocenianie zagrożenia

Przyczyna nierównowagi:

• Geny - ryzyko ADHD wzrasta, gdy jedno z rodziców miało lub posiada ADHD

• Nadmiar bodźców

• Podtypy ADHD

1. Przewaga zaburzeń koncentracji uwagi - dzieci mniej zdolne, zapominają, mylą liczby, cyfry, w miarę spokojne, więc nie zwraca się na nie uwagi, nie koncentrują się na zadaniu, nie rozumieją, częściej u dziewczynek, często stwierdza się że mają dysleksję

2. Przewaga nadpobudliwości psychoruchowej - bez pytania zabierają głos, przeszkadzają, wszystkim się interesują, są śmiałe w nawiązywaniu kontaktów, lubią zabawy ruchowe; dzieci zdolne o niepohamowanym zachowaniu

3. Nasilone objawy niepokoju ruchowego i koncentracji uwagi - nadpobudliwość i deficyt uwagi, niemożność usiedzenia w miejscu, nie słuchają, trzeba im powtarzać, są często traktowane jako błazny klasowe, zaczynają nienawidzić szkoły, chodzą na wagary.

Zespół ADHD należy korygować terapią i lekami (np. Ritalin)

• Impulsywność i ruchliwość - problemy z samodzielnym wykonywaniem zadań, zakłopotany pobytem w szkole

• Sztywność myślenia

• Złość, zamartwianie się - łatwo ucznia wystraszyć, peszy się różnymi zdarzeniami, bez potrzeby dotyka różne przedmioty

Podstawą pracy z dziećmi z ADHD jest cierpliwość i zrozumienie.

Nie podjęcie terapii niesie ze sobą skutki np. próby samobójcze, używki.

• Dziecko z ADHD powinno uczyć się w małych klasach

• Musi mieć podany plan dnia

• Polecenia muszą być krótkie, podzielone na części (np. otwórz książkę, przejdź na stronę X, zrób zadanie Y)

Dzieci z ADHD są narażone:

• 3 krotnie większym ryzykiem wystąpienia zaburzeń lękowych

• 5 krotnie większym ryzykiem wystąpienia depresji w dorosłym życiu

---