wada fizyczna - wada danej rzeczy, która uniemożliwia używanie danej rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem
wada prawna - ktoś sprzedaje rzecz, której nie jest prawowitym właścicielem
Ustawa Zasadnicza (konstytucja)
ustawy zgodne z nią
rozporządzenia (szczególny przepis wykonawczy danej ustawy)
dekrety - moc ustawowa, wydawane przez prezydenta
- muszą być zatwierdzone na najbliższym posiedzeniu sejmu
Te przepisy obowiązują dopiero po ich zamieszczeniu w Dzienniku Ustaw.
vacatio legis - czas od ukazania się ustawy w Dzienniku Ustaw do jej obowiązywania (zwykle ok.14 dni)
uchwały - wydawane przez sejm, prezydenta i ministrów
zarządzenia - wydawane przez poszczególnych ministrów na podstawie ustaw, rozporządzeń, uchwał i in. aktów prawnych
- zwykle regulują sposób funkcjonowania poszczególnych sfer ministerstw
centralne instrukcje - okólniki, wytyczne i pisma ogólne; wydawane także przez ministrów i dyrektorów ogólnych
terenowe akty normatywne - np. decyzje wydawane przez powiatowych lekarzy weterynarii związane ze zwalczaniem chorób zakaźnych
Ustawa z dn. 27 lipca 2001r. „Prawo o ustroju sądów powszechnych” !!! umieć na egz.
Sądy:
Rejonowe - I instancja
Okręgowe - II instancja lub czasem I
Apelacyjne - II lub czasem I instancja
Właściwości sądów:
miejscowe
rzeczowe
funkcjonalne
właściwość rzeczowa - określa do której kategorii należy dana sprawa
sprawy → karne - wymagają obecności adwokata
→ cywilne - adwokat lub radca prawny
Świadek składa wyjaśnienia a nie zeznaje. Zeznaje oskarżony.
Proces - postępowanie przygotowawcze + śledztwo prowadzone przez policję
Rozprawa główna odbywa się przed sądem. Potem jest postępowanie końcowe (wykonawcze).
Podejrzany po przedstawieniu zarzutów przez prokuratora staje się oskarżonym.
Oskarżony zawsze jako ostatni ma głos na rozprawie.
Ława przysięgłych ma w Polsce mniejszą rolę.
Można mieć 3 adwokatów na raz (max).
Rodzaje procedury prawnej (postępowanie prawne):
cywilne
karne
administracyjne
2 pierwsze odbywają się przed sądami - orzekają tu sądy powszechne, które dzieli się na 3 kategorie (rejonowe, okręgowe, apelacyjne).
„Prawo o ustroju sądów powszechnych” (wg ustawy z dn. 21 lipca 2001r.)
Ten podział nie pokrywa się z podziałem administracyjnym kraju.
Sądy powszechne sprawują wymiar sprawiedliwości w zakresie, który nie dotyczy sądów administracyjnych, wojskowych i sądu najwyższego.
Sądy dzielą się na wydziały:
cywilny
karny
rodzinny (dla nieletnich)
sąd pracy
wydział ksiąg wieczystych
W sądzie rejonowym, w mieście, w którym jest też sąd okręgowy utworzony jest też wydział ubezpieczeń społecznych.
W sądzie rejonowym mogą być tworzone sądy grodzkie. Są one tworzone albo w siedzibie sądu rejonowego albo poza nią. Jest to wydział sądu rejonowego albo wydział zamiejscowy tego sądu. Mogą one rozpatrywać sprawy o wykroczenia I instancji, o wykroczenia i przestępstwa skarbowe do kwoty nie wyższej niż 360 działek dziennych oraz o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego i o przestępstwa, które podlegają postępowaniu uproszczonemu (bez świadków).
Sąd okręgowy rozpatruje sprawy II instancji i jest upoważniony do rozpatrzenia niektórych spraw I instancji (sprawy cywilne, karne, gospodarcze).
Sąd najwyższy zajmuje się nadzorem nad sądownictwem orzekającym.
Sądy apelacyjne obejmują kilka najbliższych okręgów. Sąd apelacyjny w Warszawie ma też wydział lustracyjny.
Ustawy ujęte są w odpowiednich kodeksach, żeby normować pracę sądów.
Aby sąd mógł rozpatrywać jakąś sprawę muszą zajść pewne okoliczności - tzw. właściwości sądu. Wyróżnia się 3 właściwości sądu:
rzeczowa (przedmiotowa) - określa, do której kategorii sądów należy dana sprawa w I instancji
miejscowa (podmiotowa) - rozstrzyga, do którego spośród właściwych rzeczowo sądów lecz terytorialnie różnie położonych należy dana sprawa
czynnościowa (funkcjonalna) - decyduje o podziale czynności między sądami, które biorą udział w danym procesie (rzadko występuje)
Sądy rejonowe rozpatrują wszystkie sprawy z wyj. spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość sądów okręgowych, np. sprawy o rozwód rozpatrują sądy rejonowe właściwe dla miasta, które jest siedzibą sądów okręgowych. Minister Sprawiedliwości może to zlecić innym sądom.
Sądy okręgowe:
sprawy o prawa niemajątkowe i roszczenia majątkowe (z wyj. ustalenia lub zaprzeczenia ojcostwu)
sprawy o ochronę praw autorskich i praw wynikających z opatentowanych wynalazków
sprawy o roszczenia wynikające z prawa prasowego
sprawy o prawa majątkowe, których wartość sporna przekracza 15 tyś. zł
sprawy o świadczeniach na rzecz państwa
Sąd rejonowy może przekazać sprawę (przed pierwszą rozprawą) do sądu okręgowego jeśli są jakieś wątpliwości prawne. Sąd okręgowy może ją jednak zwrócić jeśli uzna powód za mało ważny i wtedy sąd rejonowy musi ją rozpatrzyć.
Art. 28 Kodeksu: jeżeli pozwany nie ma miejsca zamieszkania w Polsce to określa się je na podstawie jego miejsca pobytu. Powództwo wytaczane przeciwko Skarbowi Państwa - bierze się pod uwagę siedzibę tej „organizacji”.
osoba fizyczna - każdy człowiek od chwili urodzenia do chwili śmierci
osoba prawna - jednostka organizacyjna powołana do określonych celów, którą przepis prawny uznaje za samodzielny podmiot prawa cywilnego
Postępowanie cywilne:
- wszczyna je strona:
→ której prawo zostało naruszone
→ która chce zapobiec naruszeniu swego prawa i w tym celu żąda wydawania przez sąd odpowiedniego orzeczenia
- może być bezpośrednio wszczęte przez stronę, która posiada:
→ zdolność do czynności prawnych czyli zdolność do nabywania praw i zdolność zaciągania zobowiązań za pomocą czynności prawnych
→ zdolność prawna - możność:
występowania w roli podmiotu stosunków cywilno-prawych
posiadania praw i obowiązków wynikających z prawa cywilnego
Każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną. Pozwala ona w określonych przypadkach wynikających ze stosunków międzyludzkich na wystąpienie na drodze procesowej do określonej osoby z roszczeniem.
roszczenie - uprawnienie do żądania od określonej osoby określonego zachowania się
zdolność procesowa - jest to możność do występowania w procesie, co wyraża się możnością osobistego uczestnictwa w nim
Pełną zdolność do czynności prawnych maja osoby fizyczne z chwilą ukończenia 18 lat.
Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają:
osoby fizyczne w wieku 13-18 lat (małoletni)
osoby ubezwłasnowolnione częściowo (musi mieć przedstawiciela w sądzie)
Brak zdolności do czynności prawnych mają:
osoby do lat 13
osoby powyżej 13 lat ubezwłasnowolnione całkowicie (nie są w stanie kierować swoim postępowaniem, np. alkoholicy, narkomani)
Osoba cywilna może podejmować zdolność prawną ale musi mieć swojego przedstawiciela który jest do tego uprawniony.
Odpowiedzialność karna - uzależniona jest od ukończenia 17 roku życia (chcą obniżyć do 16)
- trzeba ją odróżnić od zdolności procesowej
- w niektórych przypadkach może być obniżony wymagany wiek
Skład sądów:
I instancja - najczęściej 1 sędzia (przewodniczący) i 2 ławników
- czasami prezes sądu może powołać 3 sędziów zawodowych, gdy występuje szczególna zawiłość lub sprawa precedensowa
II instancja - zawsze w składzie 3 sędziów
Czasami sędzia może być wyłączony ze sprawy:
gdy jest stroną lub pozostaje z jedną z tych stron w takich stosunku prawnym, który oddziaływuje na jego prawa i obowiązki
w sprawach dotyczących małżonka, krewnych lub powinowatych w linii prostej, powinowatych bocznych do czwartego stopnia
w sprawach, które dotyczą osób związanych z nim przez kuratelę lub opiekę
w sprawach, w których był lub jest radcą prawnym jednej ze stron
w sprawach, w których w niższej instancji brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia
Jest to tzw. „wyłączenie sędziego”. Wniosek o to może złożyć pisemnie lub ustnie strona sprawy jeżeli ma ku temu uzasadnione powody.
Wszczęcie sporu - jeśli zachodzą okoliczności skłaniające do wniesienia sprawy na drogę sądową to wnosi on (musi mieć zdolność procesową) (lub jego przedstawiciel) pozew do sądu (pismo procesowe) skierowane przeciwko stronie z żądaniem wydania wyroku
proces - postępowanie, w którym oprócz sadu występują uczestnicy w charakterze dwóch przeciwstawnych stron
powód / powódka - strona inicjująca postępowanie cywilne
pozwany - strona, przeciwko której skierowane jest roszczenie powoda (z reguły zajmuje postawę obronną)
pozew - pismo procesowe skierowane do sądu z żądaniem wydania orzeczenia o określonej treści
Wszczęcie sporu - jeżeli zajdą okoliczności, które skłaniają kogoś do wystąpienia na drogę procesową to wnosi on do sądu pozew
- w jednej sprawie może występować kilka osób w roli pozwanych lub powodów
- czasami mogą występować też osoby trzecie - interwencja główna, poboczna i przypozwanie
interwencja główna - jeżeli w procesie biorą udział osoby trzecie (osoby, które występują z roszczeniem o rzecz lub prawo o które toczy się rozprawa między danymi osobami), mogą one wytoczyć powództwo przeciw dwóm stronom głównym (tylko w I instancji) (art. 75 kodeksu Cywilnego)
interwencja poboczna - każdy kto jest zainteresowany aby sprawa została rozstrzygnięta na korzyść jednej ze stron (interient uboczny) może się wypowiadać w I i II instancji
przypozwanie - gdy jedna ze stron w razie niekorzystnego rozstrzygnięcia dla niej sprawy zrzuca winę na osobę trzecią i wzywa ją do zeznawania i stawienia się przed sądem
przedstawiciele ustawowi - dla nieletnich
- osobiście lub przez pełnomocnika (adwokata)
- w przedsiębiorstwie funkcje taką pełni pracownik z pełnomocnictwem np. radca prawny
koszty procesu - strona przegrywająca sprawę zobowiązana jest zwrócić przeciwnikowi i sądowi wszelkie koszty
- zwolnienie od kosztów sądowych:
strona, która dochodzi ustalenia ojcostwa
roszczenia alimentacyjne
prokurator
kurator wyznaczony przez sąd orzekający lub opiekuńczy dla danej sprawy
pozew - pismo procesowe, zawiera:
miejscowość i datę
imię nazwisko i adres powoda lub jego pełnomocnika
nazwa sądu, do którego jest skierowany
imię, nazwisko i adres powoda i pozwanego
oznaczenie wartości przedmiotu sporu
oznaczenie rodzaju pisma
osnowa wniosku
uzasadnienie wraz z dowodami na poparcie przytoczonych okoliczności
podpis powoda lub jego pełnomocnika
wymienienie załączników (art. 178 Kodeksu Cywilnego)
Osnowa wniosku w pozwie powinna zawierać dokładne określenie roszczenia oraz różne wnioski np. o:
nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności
przeprowadzenie rozprawy pod nieobecność powoda
wezwanie na rozprawę wskazanych przez powoda świadków i biegłych
dokonanie oględzin
polecenie pozwanemu dostarczenia na rozprawę dowodów znajdujących się w sądach, urzędach lub u osób trzecich
Rozprawa sądowa
Skutki wniesienia pozwu do sądu:
przesłanie odpisu pozwu stronie pozwanej
niemożność wytoczenia powództwa o to samo roszczenie
można wnieść pozew o inne roszczenia (powództwo wzajemne)
odpowiedź na pozew musi udzielić j.g.u.
osoba fizyczna nie ma takiego obowiązku, lecz może udzielić odpowiedzi
Wyznaczony przewodniczący sądu wyznacza termin rozprawy i sędziego. Rozprawa ma charakter jawny. Jawność może być zniesiona gdy zagraża porządkowi społecznemu.
Po wywołaniu strony odczytują swe roszczenia ustnie, przedstawiają dowody i podstawy prawne a prokurator może zabrać głos w każdym momencie sprawy. Każda ze stron składa pisemne oświadczenie odnośnie sprawy. Sąd wydaje wyrok, który jest nieprawomocny. Sprawy cywilne mogą być uregulowane drogą ugody zanim zostaną wniesione do sądu.
Postępowanie przed sądem:
rozpoznawcze pomocnicze egzekucyjne
proces postępowanie
nieprocesowe
np.:
czynność spadkowa
ubezwłasnowolnienie
uznanie osoby za zmarłą
Postępowanie pomocnicze jest działaniem mającym charakter pomocniczy w stosunku do innych poczynań sądu, np.:
sąd w trosce o zabezpieczenie wykonalności orzeczenia wydaje zarządzenie tymczasowe
przedsięwzięcie sądu podejmowane w przypadku zaginięcia lub zniszczeń akt sprawy
Orzeczenie:
→ kończy sądowe postępowanie cywilne
→ wskazuje na skutki prawne ustalonego stanu faktycznego w stosunku do stron
Postępowanie egzekucyjne:
- jest przymusową realizacją obowiązującej w konkretnym przypadku normy prawnej
- ma miejsce w przypadku, gdy osoba zobowiązana nie chce dobrowolnie wykonać swego obowiązku
- czynności związane z jego wykonaniem reprezentuje komornik
Ugoda (postępowanie pojednawcze):
- przez ugodę powód i pozwany czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego, w tym celu aby zlikwidować spór istniejący między nimi
- ugodę mogą zawierać strony w każdym stadium postępowania cywilnego
- ugoda zawarta przed sądem stanowi podstawę przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego
- skład sądu jest jednoosobowy (jest to w sądzie rejonowym)
- sędzia na pierwszym posiedzeniu może skłaniać strony do zawarcia ugody
Zawieszenie postępowania:
- gdy zajdą okoliczności zawarte w art. 173 i 174
- z mocy prawa (art. 173): zaprzestanie czynności przez sąd wskutek zadziałania siły wyższej (np. ewakuacja sądu)
- z urzędu (art. 174):
w razie śmierci strony lub przedstawiciela
w razie utraty zdolności procesowych
w razie utraty charakteru przedstawiciela
gdy w składzie organów prawnych zachodzą braki, które uniemożliwiają ich działanie
gdy strona lub ich przedstawiciele są w miejscu pozbawionym komunikacji i nie mogą stawić się na rozprawę na czas
jeżeli w stosunku do strony wszczęto postępowanie upadłościowe (dotyczy rzeczy o które toczy się sprawa)
Prokurator występuje najczęściej w sprawach o przestępstwa (kodeks karny), ale może również występować w sprawach cywilnych:
może wytoczyć powództwo
może wstąpić do postępowania w każdym etapie procesu
może zaskarżyć orzeczenie sądu
postępowanie cywilne - rozpoznawanie spraw, które dotyczą stosunków między ludźmi i powstały w sferze spraw majątkowych lub rodzinnych
kodeks cywilny - reguluje stosunki cywilno-prawne pomiędzy:
jednostkami gospodarki uspołecznionej
osobami fizycznymi
jednostkami gospodarki uspołecznione j oraz osobami fizycznymi
Przepisy kodeksu cywilnego dotyczące j.g.u. stosuje się także do instytucji państwowych i organizacji uspołecznionych, których zadanie nie polega na prowadzeniu działalności gospodarczej.
osoba fizyczna - każdy człowiek od chwili urodzenia do chwili śmierci
osoba prawna - jednostka organizacyjna powołana do określonych celów, którą przepis prawny uznaje za samodzielny podmiot prawa cywilnego
- ma 3 elementy: ludzki, majątkowy, organizacyjny
- np.:
jednostka gospodarki uspołecznionej (państwowa)
jednostka prawna
jednostka prawna, która nie jest jednostką uspołecznioną np. spółka, parafia
Kodeks Cywilny ma 3 części, z których każda ma księgi.
Część I
Księga I: Proces.
- wszystkie zagadnienia związane z prowadzeniem procesu, składy sądów, strony, koszty, określone postępowanie w sprawach stosunków małżeńskich, ubezpieczenia społeczne
Księga II: Postępowanie nieprocesowe.
- gł. zawiera sprawy z zakresu prawa osobowego - ubezwłasnowolnienie, stwierdzenie zgonu, sprawy dotyczące opieki i kurateli i sprawy spadkowe
Księga III: Sąd polubowny
Księga IV: Sposób postępowania gdy zaginą akta
Część II
Księga I: Postępowanie zabezpieczające
Księga II: Postępowanie egzekucyjne
W części II zawarte jest postępowanie w sprawach gospodarczych (w sądach gospodarczych) - rozpatrywanie spraw majątkowych lub cywilnych pomiędzy podmiotami gospodarczymi.
Część III (przepisy z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego)
Księga I: Jurysdykcja krajowa
Księga II: Postępowanie
Księga III: Orzeczenia sądów zagranicznych i ugody zawarte między tymi sądami
Brak postępowania w sprawach gospodarczych.
Sądy rejonowe - wartość sporu nie przekracza 15 tyś. zł. ale nakaz zapłaty niezależnie od wartości sporu
Sądowe postępowanie cywilne:
- jest zorganizowanym za pomocą stosunków prawno-procesowych działaniem organów sądowych z udziałem zainteresowanych stron
- ma na celu ochronę społecznych i indywidualnych interesów
- co jest osiągane przez stosowanie odpowiedniej normy prawa cywilnego (K.C., K.P.C.), rodzinnego lub pracy
Odpowiedzialność cywilna w weterynarii:
- regulowana przepisami kodeksu cywilnego w art. od 415 do 449 - określają stosunki cywilno-prawne i czyny niedozwolone:
art. 415 : kto z winy swojej wyrządził drugiemu szkodę zobowiązany jest do jej naprawienia
art. 417: Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez Inspektorów Weterynaryjnych przy wykonywaniu powierzonych im czynności
art. 431: kto zwierzę chowa lub się nim posługuje zobowiązany jest do naprawienia wyrządzonej przez nie szkody niezależnie od tego czy było pod jego nadzorem czy też zabłąkało się lub uciekło, chyba że ani on ani osoba za którą ponosi odpowiedzialność nie ponosi winy
art. 444: w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty
§ 2. Jeżeli poszkodowany stracił całkowitą lub częściową zdolność do pracy zarobkowej lub wzrosły jego potrzeby lub zmniejszyły się widoki na przyszłość może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.
art. 445: w przypadku przewidzianym w poprzednim art. sąd może przyznać poszkodowanemu zasiłek lub rentę
Postępowanie karne:
Odpowiedzialności karnej podlega ten, kto dopuszcza się czynu społecznie niebezpiecznego, zabronionego pod karą przez ustawę, która obowiązuje w momencie popełnienia czynu.
Kodeks określa, które czyny są przestępstwami a które zbrodniami.
zbrodnia - czyn zagrożony kara pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 3 lata
występek - czyn zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie niższy niż 3 m-ce lub grzywną
wykrocznie - czyn za który grozi kara do 3 m-cy albo grzywna
Kary dodatkowe:
pozbawienie wolności na 1-10 lat
pozbawienie praw publicznych
zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych
zakaz zajmowania określonych stanowisk
przepadek mienia.
Sprawy karne rozpatrywane są w sądach powszechnych rejonowych, okręgowych i apelacyjnych. O właściwościach rzeczowych sądów karnych rozstrzygają sądy II instancji.
I instancja - sąd rejonowy: wszystkie sprawy z wyj. tych, których rozpatrywanie zastrzeżone jest dla sądów okręgowych
II - sądy okręgowe: rozpatrywane są sprawy odwoławcze dla sądów rejonowych
Wszelkie sprawy rozpatruje sąd w miejscu przestępstwa lub tam gdzie mieszka osoba podejrzana.
W postępowaniu karnym występuje:
Pokrzywdzony - jego dobro prawne zostało naruszone lub zagrożone
Podejrzany - przed ukończeniem 17-tego roku życia musi mieć obrońcę z urzędu, odpowiadają za niego rodzice i opiekunowie.
Po 17-tym roku życia można samemu dochodzić swoich praw a poniżej 17-tego trzeba mieć przedstawiciela.
Wszczęcie postępowania karnego:
Są 2 rodzaje oskarżenia - oskarżenie publiczne (prokurator, policja, pracownicy ochrony państwa) i oskarżenie prywatne.
Postępowanie przygotowawcze - śledztwo, dochodzenie - czuwa nad nim prokurator lub policja, wykrycie przestępstwa, złapanie sprawcy, utrwalenie dowodów dla sądu; pozytywne → wniesienie aktu oskarżenia
Postępowanie przed sądem - sąd po przyjęciu aktu oskarżenia doręcza go oskarżonemu, wyznacza termin rozprawy, po przeprowadzeniu postępowania dowodowego wydaje wyrok
przymus adwokacki - niezależnie od prawa korzystania z pomocy obrońcy, gdy oskarżony odmawia skorzystania z niego
- istnieje zawsze przed sądem okręgowym i gdy oskarżony ma poniżej 17-tu lat, jest głuchy lub niemy, lub gdy zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności - w takich przypadkach prezes sądu wyznacza obrońcę z urzędu.
Sądy stanowią trzecią władzę oprócz władzy ustawodawczej i wykonawczej
Najwyższe organy sądowe (trybunały):
- działanie tych organów stanowi ważny element
Trybunał Konstytucyjny:
- nie jest to sąd w zwykłym rozumieniu
- działa w sprawach wydając orzeczenia, członkowie mają te same obowiązki co członkowie Sądu Najwyższego
- rozpoznaje pytania prawne, które zadawane są przez sądy rewizyjne
- został wprowadzony ustawą z 29.04.1985r.
- rozpatruje wnioski uprawnionych podmiotów (orzekanie o zgodności ustaw z konstytucją)
- ustala powszechną wykładnię prawa
- udziela odpowiedzi na pytania prawne co do zgodności aktu prawnego z konstytucją
- ma zwykle niewiele spraw do rozpatrzenia, ale są to sprawy poważne, często dotyczące dużych grup ludności
- orzeczenia stwierdzają zgodność lub nie z konstytucją
- orzeczenia te są ostateczne, sejm nie może ich uchylać, jedynie określa termin ich poprawienia
- wywołuje skutek bezpośredni → organ administracji, który wydał taki akt jest zobowiązany w terminie 3 m-cy do przedłożenia zmian lub uchylenia go w całości lub częściowo; gdy brak to ten akt prawny traci moc i przestaje obowiązywać
Trybunał Stanu:
- ustanowiony ustawą z 26.03 1992r.
- niezawisły organ, przed którym może być realizowana odpowiedzialność osób na najwyższych stanowiskach
- tymi osobami są:
Prezydent
Osoby wchodzące w skład Rządu (premier i ministrowie)
Prezes NIK
Prokurator generalny
Prezes NBP
- rozpatruje sprawy w przypadkach podejrzenia o sprzeczność działań z konstytucją lub ustawami
- wniosek składa się do prezydium sejmu → komisja badawcza przedstawia sprawozdanie i czy wyraża zgodę na postępowanie lub umorzenie wniosku
- wniosek mogą złożyć: komisje sejmowe (wymagane 2/3 głosów), Prezydent, Trybunał Konstytucyjny
- jeżeli uchwała sejmu jest pozytywna to dana osoba jest zawieszana w czynnościach i posłom uchyla się immunitet, osoba ta ma również zakaz pełnienia funkcji na kierowniczych stanowiskach, traci możliwość czynnego i biernego prawa wyborczego oraz niektórych tytułów honorowych i odznaczeń typu ordery
- nikogo jeszcze do tej pory nie pociągnięto do odpowiedzialności przed Trybunał Konstytucyjny
Sąd Najwyższy:
- kiedyś był sądem powszechnym jako organ odwoławczy
- jest naczelnym organem sądowym, który sprawuje nadzór nad działalnością sądów powszechnych
- zapewnia prawidłowość i jednolitość wykładni prawa
- sprawuje nadzór judykacyjny, zastrzeżony tylko dla niego
- może:
rozpoznawać rewizje nadzwyczajne
podejmować uchwały, które budzą wątpliwości
podejmować uchwały rozstrzygające zagadnienia prawne w sprawach wątpliwych
- rola:
rozpatruje tylko sprawy nadzwyczajne
odpowiada na pytania prawne sądów niższej instancji
- dzieli się na izby, które zbierają się co jakiś czas:
Administracyjna Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Cywilna
Karna
Wojskowa
- sędziowie niezawiśli nie mogą być zatrzymani i pociągnięci do odpowiedzialności karnej bez jego zgody
Naczelny Sąd Administracyjny (NSA):
- powołany ustawą z 31.01.1980r., działa od 01.09.1980r.
- orzeka w sprawach skarg na decyzje administracyjne
- art. 196 KPA mówi, że zaskarżyć można każdą decyzję administracyjną; podstawę stanowi stwierdzenie niezgodności decyzji z prawem
- nie ma tutaj stron o roli dominującej - w tym postępowaniu są one równorzędne
- działalność tego sądu stwarza warunki do przestrzegania prawa przez organy władzy państwowej i inne organy
- jest to sąd wyodrębniony z sądownictwa powszechnego
- nadzór nad nim ma Sąd Najwyższy:
rozpoznawanie rewizji nadzwyczajnych nad decyzjami tego sądu
podejmuje uchwały w odpowiedzi na pytania prawne tego sądu
- jego siedziba jest w Warszawie
- dodatkowo są: Wojewódzki Sąd Administracyjny i Naczelny Sąd Administracyjny
Odpowiedzialność karna w weterynarii:
- tu też prowadzenie pojazdów mechanicznych
- ustawa z 06.06.1997r.
- art. 165 „kto sprowadza niebezpieczeństwo powszechne dla życia i zdrowia wielu osób bądź dla mienia w wielu obszarach (choroby zakaźne, zoonozy zwierzęce, epizotiologia) lub wprowadza do obrotu nieodpowiednie środki spożywcze i farmaceutyczne podlega karze pozbawienia wolności od 6 m-cy do 8 lat”
- art. 180 - mówi o używaniu pojazdów mechanicznych w stanie nietrzeźwym (3 m-ce do 5 lat)
- art. 228 - mówi o przyjmowaniu łapówek (6 m-cy do 8 lat)
- art. 231 - dotyczy lekarzy urzędowych
- art. 233 - dotyczy wystawiania dokumentów (do 3 lat)
- art. 271 - podpisywanie nieprawdy (od 3 m-cy do 5 lat)
- art. 273
Dowody prawne:
- jest to wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia faktycznego stanu
- nieodłączny element procedury prawnej
- zalicza się tu:
dowód z dokumentu:
- dokumentem jest każde pismo, które zawiera myśl ludzką wyrażoną z powszechnie przyjętymi znakami i stwierdzający faktyczne znaczenie w danej sprawie
- są dwa rodzaje: → publiczny - jest to dokument wystawiony przez władze urzędu publicznego i osoby działalności publicznej
→ prywatny - jest to dokument pochodzący od osoby, która ten dokument podpisała
- pełną moc prawną posiada dokument publiczny
- dokumenty wystawione przez lekarzy weterynarii w sprawach zawodowych są dokumentami publicznymi
dowód ze świadków:
- świadkiem jest osoba, której wypowiedzi mogą mieć zasadnicze znaczenie dla ustalenia faktycznego stanu i wyjaśnienia sprawy
- świadek ma obowiązek zgłosić się na wezwanie sądu i złożyć zeznanie; jeśli tego nie zrobi i nie dostarczy w terminie 7 dni usprawiedliwienia to sąd może go ukarać grzywną lub doprowadzić świadka
- może on nie dojechać w wyniku: dużej odległości lub choroby obłożnej
- rekwizycja - jest to przesłuchanie świadka w miejscu zamieszkania
- przed składaniem zeznań świadek składa przyrzeczenie według formuły (zwolnieni są z tego nieletni do 14 lat oraz wyjątkowo inne osoby)
- świadek ma obowiązek składania zeznań i odpowiadania na pytania (może odmówić odpowiedzi jeśli ujawniłaby ona wiadomości, które naraziłyby małżonka na hańbę)
- ma on również prawo za stracony czas żądać zwrócenia kosztów podróży i wynagrodzenia
dowód z biegłych:
- biegły - jest to osoba, która zna się dobrze na jakiejś rzeczy, jest doświadczona i sprawna
- w znaczeniu procesowym jest to osoba, która posiada wiadomości specjalne, wezwana przez organ wykonawczy do zbadania i wyjaśnienia istotnych okoliczności
- dwie kwestie:
powołanie osoby w charakterze biegłego
sporządzenie opinii
- biegłymi są: stali biegli sądowi, mogą być instytucje naukowe, zakłady badawcze
- biegłym jest tylko osoba powołana przez pismo sądu i tylko ona może wydać opinię
- osoby pomocnicze - tłumacz, wykonawca fotografii, technik pobierający próbki do badań
- biegłego powołują:
sądy cywilne lub karne
prokuratura
policja
organy administracji państwowej
sądy administracyjne
KPC:
- art. 278: sąd może powołać 1 lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia opinii
- sąd może pozostawić prawo powołania biegłego sędziemu
- sąd może zażądać opinii instytucji naukowej oraz dodatkowych oświadczeń przez wyznaczoną do tego osobę
dowód z oględzin
Powołanie biegłego:
O dopuszczeniu biegłego decyduje organ procesowy. Inicjatywa w przedmiocie powołania biegłego wypływa od stron i od tego organu. Wnioski stron nie są dla sądu wiążące. Sąd może odmówić powołania biegłego i może powołać inną osobę niż wskazana przez stronę.
Obowiązek powołania biegłego gdy:
- ze sprawy wynika, że do obiektywnego rozstrzygnięcia sprawy konieczne są wiadomości specjalne, wiedza z różnych dziedzin, które nie są dostępne przeciętnemu człowiekowi
- dowód z opinii biegłego dla ustalenia prawa zwyczajowego - niewielkie znaczenie praktyczne
- aby stwierdzić treść obcego prawa lub praktyki
- uprawnienie do powołania biegłego zależy od stadium i rodzaju procesu (karny, cywilny)
- w prawie karnym może być powołany w postępowaniu przygotowawczym
- gdy jest to procedura w formie dochodzenia to biegłego powołuje organ prowadzący śledztwo ( policja, organy ministerstwa finansów, kontroli skarbowej, straż graniczna), ponoszą też skutki powołania
- gdy jest to forma śledztwa - decyzje podejmuje prokurator, nie zależy od prowadzonego śledztwa czy powierzenia tych czynności innym organom; jedyne odstępstwo - potrzeba chwili - gdy odkładanie ekspertyzy na później mogłoby utrudnić śledztwo, w przypadkach natychmiastowej potrzeby oględzin sekcyjnych, pobierania próbek czy biopsji
- w sądzie - biegły uprzednio powołany nie traci uprawnień do prezentowania stwierdzonej przez siebie opinii, sąd może skorzystać z nowej opinii innego biegłego
- sędzia prowadzący lub sąd może wprowadzić dowód - opinie biegłego
Sprawy karne:
W pierwszym rzędzie powoływani są instytuty, stali biegli, biegli w danej sprawie. Ale:
gdy brakuje stałych biegłych w tym okręgu
gdy brak biegłego sadowego z danej specjalizacji
jedyny biegły może zostać wyłączony ze sprawy
zbyt długie opracowywanie wcześniejszych opinii
uskarżanie się na przeciążenie pracą
W tych przypadkach powoływani są inni biegli.
Kryteria doboru biegłego - schemat ukazujący zależności między rodzajami biegłych a podstawowymi kryteriami ich wyboru przez organy procesowe:
▫ instytuty naukowe,
naukowo- badawcze
▫ zakłady specjalistyczne ▫ wiadomości specjalistyczne
▫ inne instytucje ▫ stopień obciążenia pracą
▫ stan zdrowia
▫ stali biegli ▫ wiek odległość usytuowania od
▫ biegli w danej sprawie
miejscowości siedziby
przeprowadzania organu
ekspertyzy procesowego
Udział stron:
- strony mają prawo do wyrażenia zdania co do wyboru i liczby biegłych
- w kodeksie nie ma zastrzeżeń, że organ ma obowiązek do wysłuchania stron
- organy administracji same oceniają czy jest potrzeba powoływania biegłego - wnioski zależą od przebiegu postępowania dowodowego
- nie ma przeszkód procesowych, aby powód lub powołany zwrócił się z wnioskiem o opinie na piśmie - ten wniosek nie ma charakteru procesowego, może stanowić argument, który może przemawiać za potwierdzeniem ekspertyzy lub powołaniem biegłego.
Okoliczności powołania lek. wet. na biegłego:
- gdy chodzi o wyjaśnienie spraw związanych ze specjalnością
- gł. w postępowaniu cywilnym, rzadziej karnym, sporadycznie w administracyjnym
- w postępowaniu przygotowawczym i sadowym
Modyfikacja Wrocławska:
Realizacja umowy kupna-sprzedaży zwierząt - gdy u sprzedawanego zwierzęcia stwierdza się wady fizyczne w ramach rękojmi ustawowej lub fizycznej
Niewyjaśniona, nagła śmierć zwierzęcia
Wadliwe lub nieumiejętne stosowanie zabiegów leczniczych, chirurgicznych, położniczych itd.
Nieprzestrzeganie przepisów sanitarno-weterynaryjnych (zwalczanie chorób zakaźnych, kontrola nad środkami spożywczymi pochodzenia zwierzęcego)
Nieprzestrzeganie przepisów o transporcie zwierząt
Zagadnienia dotyczące ochrony zwierząt (ustawa)
Modyfikacja Warszawska:
Realizacja umowy kupna-sprzedaży
Szkody powstające w wyniku padnięcia, uszkodzenia lub zachorowania zwierząt
Spowodowanie szkody w wyniku nieprawidłowego działania służby weterynaryjnej
Spowodowanie niebezpieczeństwa powszechnego przez doprowadzenie do szerzenia się choroby zakaźnej lub zarazy zwierząt
Wprowadzenie do obrotu szkodliwych dla zdrowia środków spożywczych, substancji trujących
Umowa sprzedaży zwierząt
Najczęstszym zagadnieniem jest stwierdzenie stanu zdrowia zwierzęcia, które jest przedmiotem umowy oraz pewne właściwości zwierzęcia np. użytkowość hodowlana.
Wada fizyczna zwierzęcia - zwierzę, które z powodu stanu zdrowia lub pewnych indywidualnych właściwości, nie może być użytkowane zgodnie z przeznaczeniem (choroby, ułomności, narowy, brak pewnych właściwości i zalet).
Wady prawne - stosowane w odniesieniu do zwierząt, gdy ktoś sprzeda zwierzę, którego nie widział, ukradzione, pożyczone, nieistniejące.
Sprzedawca odpowiada w ramach rękojmi za:
wady główne - odmiana wad fizycznych
nawet gdy dał zapewnienie o nie istnieniu takiej wady
pozostałe wady fizyczne ale tylko wtedy gdy dał gwarancję ogólną lub szczegółową, że nie istnieje taka wada lub że jest zdrowe, np. że nie jest chore na gruźlicę, pies jest psem myśliwskim
Sprzedawca nie odpowiada, gdy kupujący wiedział o występowaniu takiej wady.
Odpowiedzialność z tytułu rękojmi umownej
Kupujący może:
odstąpić od umowy - w takim razie strony powinny zwrócić sobie otrzymane świadczenia (np. kupił sukę szczenną to powinien zwrócić sukę ze szczeniakami a sprzedawca otrzymaną kwotę, odsetki ustawowe od kwoty kupna, wartość nakładów poczynionych przez kupującego - koszty leczenia)
zażądać obniżenia ceny kupna - gdy chce zwierzę posiadać mimo że jest z wadą, obniżenie następuje w takim stosunku w jakim wartość przedmiotu sprzedawanego wolnego od wady ma się do jego wartości z uwzględnieniem wymienionych wad
zażądać dostarczenia innego zwierzęcia wolnego od wad - gdy dane zwierzę oznaczone jest co do gatunku a nie do tożsamości bez szkody dla obu stron
może zażądać odszkodowania - z tytułu zerwania umowy
Wykład VII 24.11.2004r.
Odpowiedzialność z tytułu rękojmi:
Sprzedawca nie odpowiada za wadę fizyczną powstałą u zwierzęcia po sprzedaży za wyjątkiem, że udowodni się, że wada była przed sprzedażą. Odpowiedzialność sprzedawcy opiera się na przypuszczeniu, że jeżeli wada ujawniła się wkrótce po kupnie to wada była już wcześniej - tzw. domniemanie.
Domniemanie:
faktyczne, zwykłe - osoba, która powołuje się na nie musi dostarczyć dowód; przy wadach fizycznych zwierząt nie będących wadami głównymi (pisklęta kacze zachorowały na salmonellozę w 4 dniu po zakupie - domniemanie faktyczne wykazuje, że były zarażone w zakładzie wylęgowym)
prawne - nie wymaga dowodów na okoliczność, na którą ktoś się powołuje; przy wadach głównych
specjalne - oznacza, że każdy prawidłowo ogłoszony przepis musi być znany wszystkim obywatelom
Wady główne - pewne wady fizyczne, np.:
konie: łykawość, dychawica świszcząca, wartogłowie (przewlekłe choroby mózgu i opon mózgowych), przewlekłe choroby wewnętrznych części oka powstałe na tle nieurazowym
owce: świerzb
norki: gruźlica
WADY ZWIERZĄT
Odpowiedzialność
wada główna wada nie będąca wadą główną
ujawniona w terminie ujawniona po tak z zastrzeżeniem
rękojmi terminie rękojmi w umowie
tak nie
Termin rękojmi:
wada nie będąca wadą główną wada główna
brak ale zobowiązuje termin ujawnienia 15 lub 30 dni licząc od dnia
się wady, nie przekraczający terminu wydania zwierzęcia
wystąpienia z powództwem
Termin zawiadomienia sprzedawcy:
wada nie będąca wadą główną wada główna
1 m-c od wykrycia wady 7 dni od końca rękojmi
Termin wystąpienia z powództwem:
wada nie będąca wadą główną wada główna
1 rok od dnia wydania zwierzęcia 3 m-ce od końca terminu rękojmi
Uprawnienie może wygasnąć w przypadku wad głównych gdy kupujący:
- w terminie rękojmi nie zgłosi zwierzęcia do zbadania przez urzędowego lek. wet.
- nie zgłosi do powiatowego lek. wet. że wystąpiła choroba zakaźna 24h od momentu ujawnienia się choroby (świerzb u owiec)
Terminy:
Rodzaj wady fizycznej |
Rękojmi |
Zawiadomienia |
Roszczeń |
Łącznie |
Rękojmia umowna |
umowa lub 1 rok |
1 m-c |
1 rok |
1 rok |
Wada główna |
15 lub 30 dni |
7 dni |
3 m-ce |
3,5 lub 4 m-ce |
15 dni - łykawość, dychawica świszcząca, wartogłowie, świerzb owiec
30 dni - gruźlica norek, schorzenia oka u koni
Zawiadomienie - o wystąpieniu wady w określonym terminie pod karą utraty prawa do zadośćuczynienia
Termin roszczeń - okres w ciągu którego przysługuje kupującemu dochodzenie sądowe; po nim sprzedający nie odpowiada z tytułu rękojmi, mimo że został zawiadomiony o wadach
Sprzedawca, który podstępnie zataił wadę - nie obowiązują go te terminy
Terminy oznaczone w dniach kończą się z upływem ostatniego dnia bez uwzględnienia dnia transakcji. Terminy określane w tygodniach czy miesiącach kończą się z końcem dnia odpowiadającego nazwą lub datą dniu sprzedaży lub dnia następnego gdy brak odpowiednika np. od wtorku do wtorku następnego tyg. (1 tydz. rękojmi), od 20.1. do 20.2. do 24h ( 1 m-c).
Lekarz weterynarii na biegłego:
w przypadku niewyjaśnionej, nagłej śmierci zwierzęcia
wady pasz treściwych - masowe upadki i zachorowania, wyniki badań paszy - zanieczyszczenia bakteryjne, grzyby, zły stosunek komponentów lub niezgodne z normą
Kroki wyjaśniające zależą od właściciela w gospodarstwach prywatnych i spółkach. W gospodarstwach uspołecznionych przypuszczenie zawinienia przez konkretna osobę - podlega odpowiedzialności karnej lub cywilnej. Orzeczenie lek. wet. jako biegłego niezależnie od innego śledztw może wnieść rozstrzygające dane.
zanieczyszczenie środowiska naturalnego - nadmiar metali ciężkich, środki ochrony roślin, omyłkowe opryski, spłukiwanie nawozów i kumulacja w najniżej położonych miejscach (pastwiska )
często dotyczy pszczół i ryb
zatrucia zwierząt futerkowych, psów
śmierć zwierząt łownych - sprawy o kłusownictwo
wadliwe i nieumiejętne stosowanie zabiegów chirurgicznych, położniczych, ignorancja, nieznajomość nowych technik (sprawy o pozbawienie prawa wykonywania zawodu)
nieprzestrzeganie przepisów sanitarno-wet. o zwalczaniu chorób zakaźnych (duża śmiertelność zwierząt, rozprzestrzenianie, zwalczanie, zoonozy). Dotyczy też właściciela.
Niedopełnienie w/w obowiązków przez lek. wet. - ma współpracować z lek. med. ludzkiej i IW (głównie przy grzybicach, ukąszeniach, ospie, durze brzusznym, zakażeniach pokarmowych)
kontrola nad środkami spożywczymi pochodzenia zwierzęcego
wykroczenia:
nielegalny ubój
brak oględzin lek. wet.
nieprzestrzeganie przepisów san.-wet. w miejscach uboju, przetwórstwa, sklepach
niedbałe badanie lek. wet.
Najczęstsze przypadki: zatrucia pokarmowe, włośnica, tasiemczyca - tryb postępowania administracyjny a często kończy się w sądzie.
nieprzestrzeganie przepisów o transporcie
ochrona zwierząt - ustawa 01.08.1997
Rodzaj biegłych:
Osoba posiadająca wiedzę specjalistyczną staje się biegłym, gdy na mocy odpowiedniego postanowienia dostanie status biegłego. Biegły może być:
1. Stały - sądowy lub z listy administracyjnej sądu - osoba, która zgodnie z przepisami Min. Sprawiedliwości z 08.04.1987r. „w sprawie biegłych sadowych i tłumaczy przysięgłych” została wpisana na listę sądu oraz ma prawo posługiwać się tytułem i pieczątką. Ustala prezes sadu okręgowego, a nie rejonowego. Sąd zgłasza się do uczelni, instytucji o wskazanie takich osób, które posiadają wiedze teoretyczną i praktyczna na dany temat oraz o nieskazitelnym charakterze.
2. Biegły w danej sprawie
3. Instytuty naukowe, naukowo-badawcze
Prezes sadu okręgowego:
- przeprowadza w sądzie rozeznanie potrzeby ustanowienia stałego biegłego sądowego
- prosi zakład pracy o wskazanie osoby i opinii o kandydacie
- rozpatruje podanie (z dokumentacji) kandydata
- wydaje decyzje o powołaniu stałego biegłego sądowego
Wymagania dla biegłych:
- obywatelstwo polskie i korzystanie w pełni z praw cywilnych
- ukończone 25 lat, nie ma górnej granicy wieku
- nieskazitelny charakter
- posiadani teoretycznych i praktycznych wiadomości specjalnych
- biegły ma dać rękojmie należytego wykonywania obowiązków
- wydaje zgodę na bycie biegłym
- gdy kandydat pracuje w służbie państwowej to dodatkowo wymagana zgoda przełożonych
- czasem wymagane jest potwierdzenie kwalifikacji - dyplom, specjalizacje, kursy, ale kandydat nie musi mieć wyższego wykształcenia
- ten sam biegły może być przy różnej liczbie sądów
- kadencja trwa 3 lata lub krócej, ale koniec przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego
- można przedłużyć na wniosek prezesa sądu lub z inicjatywy biegłego. Prezes musi sprawdzić czy biegły z tej specjalności jest jeszcze potrzebny, jaka była współpraca z tą osoba (poziom jej opinii, czy były dotrzymywane terminy)
- przymusowe doprowadzenie biegłego - przy opieszałości, niedotrzymywaniu terminu
- brak wymagań kwalifikacji moralnych (ale ma być bezstronny, sumienny)
Biegły powołany w danej sprawie:
- musi posiadać wiadomości specjalne
- powoływany przez organ procesowy
- powołanie „ad hoc” - na gorąco - natychmiast lub do konkretnej sprawy
- gdy zostanie mu doręczone postanowienie staje się biegłym i może przystąpić do sprawy
- nie jest konieczna zgoda instytucji, która zatrudnia danego biegłego
Urzędy lub instytucje w roli biegłego:
- gdy problem jest bardzo złożony i wymaganych jest wielu specjalistów
- wyznaczenie osoby, która złoży wyjaśnienia w sądzie lub pisemnie,
- osoba ta nie może wygłaszać swojej opinii tylko instytucji
- opinia ta nie ma większej mocy niż opinia pojedynczego biegłego
Wykład IX 08.12.2004r.
Postanowienia powołań biegłego:
- dwa rodzaje:
→ z urzędu
→ na wniosek strony
- osoba uzyskuje status biegłego dopiero gdy dostanie odpowiednie pismo urzędowe
- formy postanowienia:
→ pisemna
→ zgłoszenie ustne - osobiście lub telefonicznie (wyjątkowo), jeżeli muszą być szybko przeprowadzone oględziny zwłok
- jeśli zostaniemy poinformowani ustnie lub telefonicznie to trzeba potwierdzić ten fakt u odpowiedniego organu oraz dane osoby która nas o tym informowała; później musi być pisemne potwierdzenie
- osoba powiadamiana ustnie może domagać się bliższych i dokładniejszych informacji co do zdarzenia, bo trzeba wziąć odpowiednie narzędzia, można również powiadomić organy ścigania
- zawiadomienie takie powinno zawierać:
→ nazwę instytucji, zakładu lub osobę
→ specjalność z zakresu kompetencji
→ termin wykonania
→ pytania szczegółowe
→ krótka informacja o sprawie
→ podstawę prawną wzywająca do wydania opinii
→ inne szczegóły - obowiązek zachowania tajemnicy, dane z postępowania, co ułatwia pracę biegłego
- w praktyce w postępowaniu powołania biegłego może nie być pewnych elementów - tzw. postępowanie ułomne
- pismo musi zawierać akty prawne:
→ oznaczenie organu procesowego
→ imię i nazwisko biegłego
→ określenie zadań
→ podpis organu procesowego
organ procesowy
wskazanie podmiotu postanowienie o wydanie decyzji
i zakresu opinii powołaniu biegłego o wynagrodzeniu
stawianie określenie wydanie wezwanie swobodna
pytań terminu do wglądu do udziału ocena opinii
odpowiedzi akt sprawy w czynnościach
procesowych
żądanie wyjaśnień
i uzupełnień
Pytania - są niezmiernie ważne:
→ często zadawane pytania są nieadekwatne i nielogiczne; jeżeli pytanie nie jest zbyt wyraźne ale wie o co chodzi to może je prawidłowo sformułować i na nie odpowiedzieć; gdy pytanie jest nielogiczne to nie odpowiada na nie tylko prosi o logiczne sformułowanie pytań
→ zakres działań - jeżeli jest to potrzebne to biegły może wnosić o poszerzenie zakresu działań polecając swoje usługi, np. pobieranie próbek; jeśli przekracza to jego kompetencje to wówczas powołuje się innego biegłego
→ organ kierujący tym postępowaniem zwraca uwagę czy biegły nie przekracza swoich kompetencji; nikt nie może mu narzucić jakie badania ma przeprowadzić i nie może ingerować w jego opinię
Wyłączenie biegłego ze sprawy może nastąpić z mocy prawa oraz na wniosek stron. Pewne kategorie osób nie mogą być biegłymi:
osoba, której dana sprawa bezpośrednio dotyczy
osoba, która jest małżonkiem jednej ze stron
osoba, która jest krewnym lub powinowatym w linii prostej, a w linii bocznej aż do pokrewieństwa dzieci osób wymienionych kurateli i opieki
osoby biorące udział w sprawie - obrońcy, prokurator, pełnomocnik lub osoby robiące postępowanie przygotowawcze
osoba, która w danej sprawie jest świadkiem
osoba, która jest obrońcą oskarżonego lub udziela mu porady prawnej
osoba duchowna, która spowiadała oskarżonego w okolicach sprawy
osoba najbliższa
osoba pozostająca w szczególnie bliskim stosunku osobistym - np. byli małżonkowie mimo ustania małżeństwa po rozwodzie nie mogą być biegłymi nawet jeśli wyrazili zgodę
Strona może złożyć wniosek na każdym etapie postępowania o odwołanie biegłego, jeśli ma powody sądzić, że biegły nie jest obiektywny oraz jeśli nie ma zaufania do niego odnośnie wiedzy i doświadczenia.
Obowiązki biegłego:
Konieczność podjęcia się funkcji biegłego, gdy zostanie podjęte takie postanowienie:
- każdy kto posiada wiadomości specjalne jest zobowiązany do wypełniania funkcji biegłego, do stałych biegłych, instytucji naukowych, innych instytucji, które wykonują ekspertyzy
- wyjątki uchylenia się od roli biegłego:
→ jeżeli nie posiada odpowiednich warunków technicznych
→ pojawi się z wyjaśnieniem o nawale pracy (nie zawsze organ przychyla się do tego)
→ osoba może odmówić wykonania ekspertyzy z braku kwalifikacji, ale musi go udokumentować
- biegły może wnosić o niemożności wykonywania roli biegłego w przypadku:
→ obłożnej choroby
→ urlopu lub wyjazdu służbowego
- organ może nałożyć sankcję na biegłego, który nie stawił się na wezwanie i nie usprawiedliwił swej nieobecności oraz niewykonania zadania
- osoba, która nie może się stawić na wezwanie musi usprawiedliwić się podając przyczynę
- stały biegły sądowy:
→ może zrezygnować ze swojej funkcji
→ prezes może odwołać go przed upływem odpowiedniego czasu, osoba taka ma nadal możliwość podjęcia się tej funkcji w późniejszym czasie
Stawiennictwo na żądanie organów procesowych:
- korzyści wynikające z udziału biegłego w rozprawie:
udział biegłego w rozprawie
udzielenie wyjaśnień złożenie opinii uzupełniającej zadawanie pytań i
odnośnie opinii pisemnej lub dodatkowej udzielanie odpowiedzi
ostateczne ukształtowanie opinii
ułatwienie wykrycia prawdy
- biegły musi zostać w sądzie do czasu jego zwolnienia przez organ prowadzący sprawę
- czasami biegły może się nie stawić na wezwanie gdy:
→ choroba, o której musi powiadomić organ procesowy
→ inna ważna przyczyna, która musi być motywowana
3. Złożenie przyrzeczenia - określone jest to w kodeksie:
- „świadom swych słów i odpowiedzialności prawnej powierzone mi obowiązki wypełniłem z całą odpowiedzialnością i zaangażowaniem”
- każdorazowo składa się przyrzeczenie w sądzie przed pytaniem
Wykład X 15.12.2004r.
4. Sumienne wykonanie ekspertyzy:
- obejmuje: badanie wstępne, czynność dowodową i opracowanie opinii
- lekarz weterynarii może wykonać wiele badań: badanie kliniczne, sekcyjne, może przeprowadzać wizje lokalne - określenie warunków życia zwierząt, specjalistyczne badania, ekspertyzy, w zakładach higieny weterynaryjnej
- biegłemu przysługuje prawo do udziału w przesłuchiwaniu świadków lub oskarżonego
- może on również zadawać pytania oraz badać akta, księgi, rachunki, sposoby przechowywania leków
- sumienne badanie często pozwala wykryć pozorne szczegóły, które mają później ważne znaczenie dla sprawy
- organ procesowy musi dostarczyć do badania materiały dowodowe → gdy ich nie prześle to biegły ma prawo odmówić wydania opinii
5. Bezstronne wykonanie ekspertyzy:
- należy unikać sformułowań pod adresem którejś ze stron
- biegły powołany nie może wydać opinii dla jednej ze stron
6. Osobiste prowadzenie badań:
- biegły nie może działać za pośrednictwem pełnomocnika lub zastępcy, bo to on w pełni odpowiada za badania i za wnioski z tych badań
- biegły powinien przeprowadzać konsultacje, zwłaszcza przy zagadnieniach zawiłych i dużej ważności u innych specjalistów
- konsultacje takie muszą być odnotowane w sprawozdaniu, kto ich udzielał i na czym pomoc danej osoby polegała
- gdy dana ekspertyza była wykonana przez kilka osób to nie może ona być podpisana przez tego, który nie brał w niej udziału
7. Sporządzenie opinii - najczęściej pisemnej:
- strony mogą domagać się opinii na piśmie, ale decyduje o tym organ procesowy
- biegły powinien sporządzić sprawozdanie opisujące metody badań z uwzględnieniem materiałów dowodowych
Podstawy opracowania opinii:
Spostrzeżenia osobiste biegłego, które powstały w wyniku badań własnych (badanie kliniczne, sekcyjne)
Wyniki pracy uzyskane czasie postępowania dowodowego - przesłuchiwanie, przeszukiwanie i inne czynniki przeprowadzane przez organy ścigania
Uwagi, wnioski i spostrzeżenia na podstawie materiałów dowodowych przesłanych biegłemu przez organ procesowy
Konfrontacja wyników z porównywaniem danego faktu w sprawie z wiedzą zawartą w literaturze
8. Terminowe przekazanie opinii organowi procesowemu:
- za nieusprawiedliwione niedostarczenie opinii grożą kary porządkowe
- organ procesowy, a nigdy biegły doręcza opinię stronom
- gdy biegły nie może dotrzymać terminu dostarczenia opinii to może on się zwrócić do organu procesowego o dodatkowy termin
9. Zgłoszenie o przestępstwie:
- organ kierujący może zmienić lub poszerzyć zakres pracy biegłego
- biegły nie jest świetle procesu osobą prawną
10. Zachowanie tajemnicy:
- wynika ono ze szczegółowych przepisów
- zabezpieczenie tajemnicy państwowej lub służbowej
11. Stały obowiązek dokształcania się biegłego
Prawa biegłych:
Wzmożona ochrona prawna:
- podczas pracy uzyskują dowody zgodne z prawdą obiektywną, praca wolna od przymusu
- jest on pod ochroną prawną, którą zapewnia mu kodeks karny (od 6 m-cy do 6 lat dla osoby, która przymusza biegłego do wydania opinii - postępowanie sądowe i administracyjne art. 253)
- przestępstwo przemocy - dokonane, gdy celem sprawcy było wywarcie wpływu na biegłego, nawet gdy nie odniosło skutku
- groźba bezprawna - szantaż
- groźba karna - grożenie popełnieniem przestępstwa
- biegły nie korzysta z ochrony, nie jest uznany za funkcjonariusza publicznego
Odmowa udzielania opinii gdy materiały są niewystarczające:
- zlecone zadanie specjalistyczne przekracza wtedy wiedzę jaką posiada w danym okresie biegły
- gdy dowody rzeczowe nie były należycie zabezpieczone lub uległy zniszczeniu
- próbka do badania jest zbyt mała, aby można było uzyskać wynik
Składanie wniosku o przeprowadzenie działań uzupełniających materiał:
- przeważnie ocenia to tylko biegły
- wnioski o:
→ powoływanie dodatkowych biegłych
→ powoływanie dodatkowych dokumentów
→ oględziny miejsca lub zwierzęcia
→ przesłuchiwanie dodatkowych osób
→ zebranie nowego materiału procesowego
→ eksperymenty sądowe
Udostępnienie biegłemu materiałów dowodowych i akt sprawy:
- organ decyduje o udostępnieniu i dostarczeniu materiałów koniecznych do wydania opinii
- biegły z własnej inicjatywy wykonuje badania, które uzna za stosowne
- niezbędne jest dostarczenie akt sprawy biegłemu w celu wydania opinii, które biegły może przeglądać w siedzibie sądu lub mogą one być przesłane na adres domowy
- biegły zobowiązany jest do przestrzegania tajemnicy
Zadawanie pytań osobom przesłuchiwanym za zgodą organu prowadzącego przesłuchania:
- zasada swobodnego wypowiadania - kontraktoryjność
Obecność przy czynnościach dowodowych:
- biegły może powoływać się na zeznania świadków
- biegły sporządza opinie alternatywne
- może cytować wyjaśnienia oskarżonego pod warunkiem, że brał w nich udział
Udokumentowanie opinii ustnej - protokołowanie:
- ekspert nie podpisuje protokołu
- KC i KK umożliwiają nagrywanie osób, ale muszą być one o tym poinformowane
- ogólna opinia na życzenie biegłego może być odczytana i uzupełniona
Ustosunkowywanie się do treści opinii odmiennej:
- biegły ma prawo bronić swej opinii ale dopiero w rozprawie sadowej, a poza rozprawą również wtedy, gdy organ zażąda wyjaśnień
Zgłaszanie okoliczności sprzyjających naruszeniu prawa:
- zamieszczanie w opinii uwag i wniosków
- w przypadku stwierdzenia uchybień zgłaszanie tego policji, prokuratorowi, którzy zawiadamiają organ nadzorujący daną osobę
Prawo do składania zeznań:
- naruszenie interesu biegłego
- zażalenie na postanowienie o ukaraniu grzywną w przypadku niedotrzymania terminu (termin składania zażalenia wynosi 7 dni)
Odpowiedzialność karna biegłego:
- występuje bardzo rzadko; w Polsce nie wystąpił taki przypadek
- występuje w przypadku gdy:
biegły wyda świadomie fałszywą opinię
sfałszowanie dowodu rzeczowego
przekupstwo
zacieranie śladów przestępstwa
ujawnienie tajemnicy państwowej, służbowej lub danych znanych z postępowania
Sankcje:
- art. 233 Kodeksu Karnego - odpowiedzialność w związku z zafałszowaniem lub zatajeniem wiadomości:
- kto składa zeznania mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę podlega karze pozbawienia wolności do lat 5
- warunkiem odpowiedzialności jest aby przyjmujący zeznanie uprzedził biegłego o odpowiedzialności karnej lub odebrał przyrzeczenie
- ustęp paragrafu 3 - nie podlega karze kto nie wiedząc o prawie odmowy zeznania, składa fałszywe zeznanie z powodu obawy o swoje zdrowie lub życie, lub z powodu obawy odpowiedzialności karnej
- złagodzenie kary mimo fałszywych zeznań w przypadku gdy:
1. dotyczy okoliczności nie mających wpływu na rozstrzygnięcie sprawy
2. sprawca sprostuje fałszywe zeznanie zanim nastąpi rozstrzygnięcie sprawy
Jest to jednak karalne niezależnie czy należy do sprawy czy też nie, bo zeznający zobowiązany jest do zeznania prawdy, jest to czyn godzący w prawidłową działalność sądu.
Podstawa do skazania biegłego:
- złożona opinia podaje nieprawidłowe fakty albo wyciągnął z faktów wnioski niezgodne z daną dziedziną wiedzy
- nie podaje wniosków wynikających z badania
- gdy opinia wynika ze świadomego działania biegłego wbrew jego wiedzy lub przewiduje taką opinię i na nią się godzi
Niezachowanie tajemnicy państwowej:
- wiadomości związane z obroną, bezpieczeństwem lub innymi ważnymi interesami kraju
- tajemnica służbowa - może narazić interes społeczny lub innej jednostki lub poszczególnych osobników
- odpowiedzialność karna:
§1. Kto ujawnia tajemnicę (wiadomość) państwową podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5
Tajemnica dotycząca obronności lub interesu RP - 6 m-cy do lat 8
§3. Kto nieumyślnie ujawnia wiadomości określone w poprzednim paragrafie, z którymi zapoznał się w związku z funkcją, podlega karze pozbawienia wolności do 1 roku
Gdy zostanie ujawniona cudzoziemcowi - 6 m-cy do lat 8
Tajemnica dotycząca postępowania przygotowawczego lub postępowania przed sądem:
- art.241 - kto bez zezwolenia rozpowiada publicznie wiadomości z postępowania przygotowawczego podlega grzywnie, ograniczeniu wolności lub pozbawieniu wolności do lat 2
- także ten, kto rozpowiada wiadomości z rozprawy sądowej z wyłączeniem jawności (bez zgody ujawnienia przebiegu, za zamkniętymi drzwiami)
- źródło wiadomości jest obojętne dla odpowiedzialności sprawcy (akta sprawy, osoby przesłuchujące, śledztwo, dane uzyskane z własnych spostrzeżeń)
- gdy rozpowszechnia się wiadomości z postępowania z bezprawnym ujawnieniem tajemnicy państwowej - dochodzi do kumulacji kar (surowsza kara)
Moc dowodowa opinii:
- biegły - dostarcza organom procesowym nowych danych dowodowych
- opinia musi spełniać warunki co do treści i formy
- organ prowadzący sprawę zobowiązany jest do oceny opinii
- opinia nie jest wyrokiem, podlega ocenie organu procesowego
- ekspertyza też podlega ocenie np.: na jej podstawie może dojść do umorzenia postępowania przygotowawczego
- organ zasięga opinii biegłego, biegły podaje fakty
- ocena opinii na podstawie uzasadnienia podanego przez biegłego (jego wnioski, tok rozumowania)
Pytania organu procesowego stawiane przy ocenie opinii
czy biegły posiada czy opinia jest zgodna czy opinia jest pełna
wiadomości z doświadczeniem i jasna
specjalistyczne życiowym i wiedzą
opinia biegłego
kompletność prawidłowość logiczna zasadność
podstaw dowodowych wnioskowania
zakres oceny opinii przeprowadzonej przez organ procesowy
Te pytania:
- czy biegły odpowiada na postawione pytania
- czy prawidłowe są podstawy dowodowe
- logiczność wnioskowania i poprawność rozumowania
- kategoryczność opinii
- czy biegły nie wartościuje merytoryki, diagnozy lekarsko-weterynaryjnej
- ocena opinii procesowej jest swobodna, ale nie dowolna, ograniczona zasadami logiki, prawami nauki, doświadczeniem
- prowadzi do równorzędności opinii biegłych
- orzeczenie Sądu Najwyższego - stopień posiadanej przez biegłego wiedzy może być uznany za przyjęciem jego opinii za bardziej miarodajną w stosunku do innych opinii
- sąd ma prawo badać czy dana ekspertyza jest odczytywana prawidłowo
Ocena niejasna, wewnętrznie sprzeczna:
- odrzucenie takiej opinii
- gdy przekroczenie kompetencji wydającego opinię (wypowiada się kto jest winny, ocena prawna czynu oskarżonego - tylko sąd to może robić)
Skutki oceny opinii biegłego:
Opinie uznane za dowód
wyjaśnienie uzupełnienie wezwanie innego
biegłego biegłego biegłego
przyjęte uznane za niejasne odrzucenie
wewnętrznie sprzeczne
niezupełne
opinie biegłego po analizie przeprowadzonej przez
organ procesowy
Niejasny charakter, wewnętrznie sprzeczna opinia:
- gdy autor korzysta w sposób niewłaściwy z zeznań świadków
- gdy w toku rozprawy przed sądem przy nieobecności biegłego świadkowie zmieniają zeznanie lub odmawiają składania zeznań
- wskazana jest modyfikacja opinii lub jej odrzucenie
- gdy biegli nie doceniają dokładnej dokumentacji
- związki miedzy spostrzeżeniami a wnioskami
- wniosek musi mieć odpowiednie uzasadnienie
- nie można używać skrótów
- organ procesowy żąda: wyjaśnienia, uzupełnienia, może zrezygnować z opinii
- opinie mogą być porównywane z opinią innego biegłego
- w postępowaniu procesowym sąd może używać innego biegłego obok już powołanego
Skutki przyjęcia opinii biegłego
- opinie oparte są na wiedzy i stwierdzeniu danych faktycznych - odzwierciedlenie sprawy widzianej oczami biegłego
- elementy zaistniałej sytuacji w ich prawnym uwikłaniu
- prawdopodobne sporządzenie opinii, przedmiot oceny prawdopodobieństwa
- może zawierać kategoryczne uzasadnienie lub wniosek
- osoby prowadzące postępowanie procesowe porównują powstały obraz z danym obrazem rzeczywistym. Gdy są zbieżne - przechodzi w pewnik (prawdopodobieństwo może przekształcić się w pewnik)
Rodzaje opinii:
- lekarz medycyny weterynaryjnej przekazuje swoją wiedzę specjalistyczną pod postacią opinii (forma ustna i pisemna)
- kategorie:
1. W zależności od materiału jakim biegły dysponuje:
- abstrakcyjna
- oparta na aktach sprawy
- oparta na aktach sprawy i badaniach dodatkowych
- oparta na wynikach przewodu sądowego
2. Ze względu na charakter uzasadnienia:
- kategoryczna
- alternatywna
3. Ze względu na liczbę biegłych
- opinia opracowana przez jednego biegłego
- opinia zespołowa - instytutu lub wyspecjalizowanego zakładu
- kompleksowa
4. Ze względu na zlecone zadanie:
- opinia ostateczna
- opinia częściowa : wstępna, uzupełniająca, dodatkowa
Opinia abstrakcyjna - opinia informująca organ procesowy o danym zagadnieniu bez angażowania się w daną sprawę, wiedza teoretyczna, biegły nie prowadzi żadnych badań. Uzasadnienie - ma odpowiadać wymaganiom, nie zawiera materiałów dowodowych z akt (tylko cenniki, książki) np.: określenie ubytku masy ciała świni po transporcie, zejścia śmiertelne po podaniu soli, gałązki cisu przyczyną śmierci kur, czy badanie na włośnie było wykonane prawidłowo.
Opinia oparta na aktach sprawy oraz opinia oparta na aktach sprawy i badaniach dodatkowych - konieczne jest wydanie opinii tylko na podstawie akt sprawy, biegły korzysta z udostępnionych mu akt: przesłuchania stron, świadków, wyników badań laboratoryjnych paszy i analizy narządów. Biegły ocenia czy zachodzi potrzeba oględzin pomieszczeń, miejsc przechowywania paszy, wybiegów, pastwisk itd. Jest to materiał pomocniczy. Biegły może zdecydować czy wyjdzie z badaniami poza akta sprawy.
Opinia oparta na wynikach przewodu sądowego - biegły uczestniczy w rozprawach, zadaje pytania, analizuje zeznania, wyciąga wnioski, zapoznaje się z całym postępowaniem dowodowym. Może wydawać opinie na podstawie wyników przewodów sądowych. Najczęściej jest uzupełnieniem wydanej wcześniej opinii. Nie można brać pod uwagę materiałów dowodowych, które nie zostały uznane przez sąd za dowód. Dopuszczalne jest wykorzystywanie przez biegłych tyko takich zeznań, które sąd uznaje za dowody.
Opinia kategoryczna:
- to jednoznaczne, dobrze uzasadnione wnioski, metody logicznego rozumowania, ma pewność, że końcowe konkluzje są zdaniem prawdziwym
- prowadnistyczne (?) - każdy wniosek jest prawdopodobnie prawdziwy i to prawdopodobieństwo jest tak wysokie, że staje się prawdziwe
- niebezpieczeństwa - zbyt duża wiara w końcowe twierdzenia
- błędy - niedokładna analiza danych dowodowych, mała liczba danych, pominięcie szczegółów, niezbadanie spraw przez niedbalstwo
- biegły powinien wskazać jakie dowody przyjął za pewne
Opinia alternatywna:
- o końcowym wniosku decyduje przyjęcie określonej wersji z kilku możliwych
- nakłada na biegłego obowiązek przedstawienia wszystkich wariantów
- każdy wariant powinien być uzasadniony i posiadać dokumenty przemawiające za jego przyjęciem
- sąd może wybrać odpowiadający mu wariant opinii biegłego, uprzednio wysłuchawszy wszystkich wariantów
- zaletą jest że biegły zabezpiecza się przed zarzutem, że sam dokonał oceny dowodów
Weterynaria Sądowa w pytaniach i odpowiedziach.
1.Zdolność prawna i zdolność procesowa.
Zdolność prawna - możliwość bycia przedmiotem praw i obowiązków, każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną.
Zdolność procesowa - możliwość osobistego nabywania praw lub zaciągania zobowiązań; w odniesieniu do procesu - możność osobistego uczestnictwa w nim. Zdolność procesową nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletniości.
Brak zdolności procesowych: - do 13ego roku życia.
ubezwłasnowolnienie całkowite (narkoman, pijak, wariat)
Ograniczona zdolność procesowa: - małoletni (po 13tym roku życia)
- to ubezwłasnowolnienie częściowe - to samo ale może
w kodeksie cywilnym.
2.Podział sądów, właściwości sądów.
Sądy: a). rejonowe - I instancja (rozwód)
b).okręgowe - II instancja (prawa autorskie)
c).apelacyjne - III instancja - sąd najwyższy
Właściwości sądu:
właściwość rzeczowa (przedmiotowa) - do której kategorii sądów należy sprawa I instancji
właściwość miejscowa (podmiotowa) - do którego spośród właściwych rzeczowo sądów, ale terytorialnie różnie położonych należy dana sprawa.
Właściwość funkcjonalna (czynnościowa) - podział czynności miedzy sądami biorącymi udział w procesie.
Skład sądu: 1 sędzia + 2 ławników lub 3 sędziów zawodowych.
3.Interwencja główna, uboczna i przypozwanie. Oprócz powoda i pozwanego mogą brać udział osoby trzecie.
Interwencja główna - możliwość wytoczenia powództwa (przed sąd w którym toczy się sprawa o daną rzecz) przez osoby trzecie (które występują z roszczeniem o rzecz lub prawo, o które toczy się rozprawa pomiędzy innymi osobami) przeciwko tym obu stronom.
Interwencja uboczna - każdy kto jest zainteresowany, aby sprawa była rozstrzygnięta na korzyść jednej ze stron, może przystąpić do sprawy w każdym jej stadium aż do zamknięcia sprawy w II instancji. Osoba taka to tzw. Interwenient uboczny.
Jedna ze stron przesuwa odpowiedzialność na osobę trzecią, gdy rozstrzygnięcie jest dla niej niekorzystne.
4.Obrażenia powstałe w wyniku działania broni palnej. Kolejno:
rana wlotowa
rąbek zabrudzenia
pierścień kontuzyjny
kanał rany postrzałowej
rana wylotowa
5.Rodzaje opinii w zależności od charakteru uzasadnienia.
1.W zależności od materiału jakim biegły dysponuje.
abstrakcyjna
oparta na aktach sprawy
oparta na aktach sprawy, badaniach dodatkowych
oparta na wynikach przewodu sądowego
2.Ze względu na charakter uzasadnienia.
kategoryczna
alternatywna
Kategoryczna - jednoznaczne, dobrze uzasadnione wnioski, metody logicznego rozumowania, pewność że końcowe wnioski są zdaniem prawdziwym, biegły powinien wskazać jakie dowody przyjął za pewne.
Alternatywna - o końcowym wniosku decyduje przyjęcie określonej wersji z kilku możliwych, biegły musi przedstawić wszystkie warianty, każdy wariant musi być uzasadniony i posiadać dokumenty przemawiające za jego przyjęciem, biegły zabezpiecza się przed zarzutem że sam dokonał oceny dowodów.
3.Ze względu na liczbę biegłych.
opracowana przez jednego biegłego
zespołowa - instytutu lub wyspecjalizowanego zakładu
kompleksowa
4.Ze względu na zlecone zadanie.
ostateczna
częściowa: wstępna, uzupełniająca, dodatkowa.
6.Prawa i obowiązki biegłego.
Prawa: 1).Wzmożona ochrona prawna.
uzyskuje dowody zgodne z prawdą obiektywną, praca wolna od przymusu
pod ochroną karną (6mcy - 6 lat dla osoby, która przymusza biegłego do wydania opinii)
nie korzysta z ochrony, nie jest uznany za funkcjonariusza publicznego
2).Odmowa udzielenia opinii gdy materiały są niewystarczające.
gdy dowody rzeczowe nie były należycie zabezpieczone lub uległy zniszczeniu
próbka do badania jest zbyt mała
zlecone badanie przekracza wiedzę jaką posiada biegły w danym czasie
3).Złożenie wniosku o przeprowadzenie działań uzupełniających materiał.
Wnioski: - powołanie dodatkowych biegłych
sporządzenie dodatkowych dokumentów
oględziny miejsca lub zwierzęcia
przesłuchanie dodatkowych osób
zebranie nowego materiału procesowego
eksperymenty sądowe
4).Udostępnienie materiałów dowodowych i akt.
z własnej inicjatywy wykonuje badania, które uzna za stosowne
5).Zadawać pytania osobom przesłuchiwanym (za zgodą organu przeprowadzającego przesłuchanie).
6).Obecność przy czynnościach dowodowych.
może powoływać się na świadków
może cytować wyjaśnienia oskarżonego (gdy brał w nich udział)
7).Protokołowanie
8).Ustosunkowanie się do treści opinii odmiennej.
9).Zgłaszanie okoliczności sprzyjających naruszeniu prawa.
10).Prawo do składania zeznań.
Obowiązki:
1).Konieczność przyjęcia funkcji gdy zostanie nadana.
2).Stawiennictwo na żądanie organów procesowych.
3).Złożenie przyrzeczenia.
4).Sumienne wykonywanie ekspertyz.
5).Bezstronne wykonywanie ekspertyz.
6).Osobiste prowadzenie badań.
7).Sporządzenie opinii.
8).Terminowe przekazanie opinii organowi procesowemu.
9).Zgłaszanie o przestępstwie.
10).Zachowanie tajemnicy.
11).Stały obowiązek dokształcania się.
Protokół (zawiera część sprawozdawczą, wnioski i uzasadnienie)
a).data sporządzenia protokołu (jest to też data badania zwierzęcia)
b).tytuł (nagłówek) np. protokół badania sekcyjnego, protokół badania ginekologiczno-położniczego.
c).formuła wstępna
dokładne dane osób lub instytucji zlecającej badanie
data i miejsce wykonywanych czynności
opis zwierzęcia lub przedmiotu badanego
zwięzły wywiad
nazwiska i adresy osób urzędowo obecnych lub uczestniczących w badaniu
d).stan faktyczny (visum repertum) - po lewej stronie margines 4-6cm dla ewentualnych uwag lub uzupełnień osób uczestniczących.
e).podpis biegłego i osób uczestniczących.
f).tytuł na środku „orzeczenie”.
g).treść orzeczenia - logiczne wysunięcie wniosków z oględzin, uwagi osób innych niedopuszczalne!
h).formuła końcowa - „orzeczenie niniejsze wydaję wg najlepszej swej wiedzy i sumienia”
i).podpis biegłego
8.Formy opinii.
protokół oględzin wet. (klinicznych)
protokół oględzin sekcyjnych
odpowiedzi na konkretne pytania
świadectwo (zaświadczenie, orzeczenie) wet. - podaje się tylko ostateczne rozpoznanie choroby
9.Rodzaje ran:
1).Podbiegnięcia krwawe (sińce) + krwiaki
2).Otarcia naskórka
3).Rany tłuczone
4).Rany darte
5).Rany kąsane
6).Obrażenia głowy: - złamania
krwiaki śródczaszkowe
wstrząśnienie mózgu
stłuczenie mózgu
zmiażdżenie mózgu
7).Obrażenia klatki piersiowej
8).Obrażenia narządów jamy brzusznej
9).Obrażenia kończyn
10.Powołanie obrońcy - w pewnych przypadkach zachodzi konieczność udziału w procesie obrońcy nawet wtedy gdy oskarżony z tego prawa nie chce skorzystać.
postępowanie przed sądem okręgowym
oskarżony nie ukończył 17 lat
jest głuchy i niemy
gdy zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności
11.Wady główne - to pewne wady fizyczne.
Konie: - łykawość (aerophagia) z podparcia, wolna - 15 dni
dychawica świszcząca - 15 dni
wartogłowienie (schorzenie mózgu i opon) - 15 dni
przewlekłe schorzenie wewnętrznych części oka powstałe na tle nieurazowym - 30 dni
Owce: - świerzb owiec (scabies ovium) - 15 dni
Norki: - gruźlica - 30 dni
Wada fizyczna - zwierzę, które z powodu stanu zdrowia lub pewnych indywidualnych właściwości nie może być użytkowane wg swego przeznaczenia posiada wadę fizyczną.
Wada prawna - gdy ktoś sprzedaje zwierzę nie istniejące, kradzione lub pożyczone.
12.Kiedy sprzedawca odpowiada w ramach „rękojmi za wady”:
gdy występują wady główne - nawet wtedy gdy nie dał zapewnienia o nieistnieniu takiej wady. Istnieje w tym przypadku domniemanie prawne - jeżeli wada główna ujawni się w określonym terminie rękojmi, to istniała już w chwili sprzedaży zwierzęcia.
Za inne wady fizyczne - gdy dał zapewnienie.
Naczelny Sąd Administracyjny (ust. 21.01.1980):
orzeka w sprawie skarg na decyzje administracyjne
jest to sąd wyodrębniony z sądownictwa powszechnego
nadzór nad nim ma Sąd Najwyższy (siedziba W-wa)
Wojewódzki Sąd Administracyjny. Naczelny Sąd Administracyjny.
13.Wyłączenie sędziego - sędzia może być wyłączony z prowadzenia sprawy (art. 48 kpc)
jeżeli jest stroną lub pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy oddziaływuje na jego prawa i obowiązki
w sprawch swego małżonka, krewnych lub powinowatych
w sprawach związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli
gdy był lub jest pełnomocnikiem albo był radcą prawnym jednej ze stron
gdy w instancji niższej brał udział w wydaniu podważonego orzeczenia
14.Wszczęcie procesu:
posiadanie zdolności procesowej (gdy nie - wszczęcie czyni przedstawiciel ustawowy lub pełnomocnik)
pozew do sądu (pismo procesowe skierowane do sądu z żądaniem wydania wyroku o pewnej treści)
powód (powódka) - wnosi pozew
pozwany (pozwana) - strona przeciwko której wniesiono pozew
15.Zawieszenie postępowania z urzędu:
śmierć strony lub jej przedstawiciela ustawowego gdy utracą zdolność procesową, sądową
gdy w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej stroną zachodzą braki uniemożliwiające działanie
jeżeli strona (jej przedstawiciel ustawowy) znajdują się w miejscowości pozbawionej wskutek nadzwyczajnych wydarzeń komunikacji z siedzibą sądu
jeżeli w stosunku do strony zostało wszczęte postępowanie upadłościowe a spór dotyczy przedmiotu wchodzącego w skład masy upadłościowej
16.Prawo karne i postępowanie karne.
Odpowiedzialności karnej podlega ten, kto dopuszcza się czynu społecznie niebezpiecznego, zabronionego pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.
Zbrodnia - czyn zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 3 lata.
Występek - kara nie krótsza niż 3 mce pozbawienia wolności lub kara grzywny.
Wykroczenie - kara nie przekraczająca 3 mcy aresztu lub kara grzywny.
Kary dodatkowe: 1-10 lat
pozbawienie praw publicznych
zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych
zakaz zajmowania określonych stanowisk
przepadek mienia
W postępowaniu karnym 2 zasadnicze rodzaje czynności:
a).postępowanie przygotowawcze - obejmuje śledztwo i dochodzenie
b).postępowanie przed sądem
17.Dowody prawne
dowód z dokumentów: prywatne i publiczne
dowód ze świadków
dowód z biegłych
dowód z oględzin
18.Biegły - osoba posiadająca specjalne wiadomości w pewnej dziedzinie nauki, sztuki lub rzemiosła, którą wzywają władze w razie potrzeby zasięgnięcia opinii w celu ustalenia pewnego stanu faktycznego i wyjaśnienia prawdy materialnej. Osoba wezwana przed sąd lub władze administracyjne w celu zbadania lub zaobserwowania pewnych okoliczności, których poznanie i ocena lub wyjaśnienie wymaga posiadania specjalnych wiadomości potrzebnych do złożenia opinii.
19.Wymagania na biegłego sądowego:
obywatelstwo polskie, musi posiadać i korzystać w pełni z praw cywilnych i obywatelskich
ukończyć 25 lat
mieć nieskazitelny charakter
posiadać teoretyczne i praktyczne wiadomości z danej dziedziny wiedzy
dawać rękojmię należytego wykonywania obowiązków biegłego sądowego
wyrazić zgodę na ustanowienie po biegłym sądowym
20.Źródła prawa:
ustawa zasadnicza - Konstytucja z 1997r.
ustawy - Sejm (w dzienniku ustaw)
dekrety - Prezydent ale zatwierdzone przez Sejm
rozporządzenia - Premier, Rada Ministrów
uchwały - Sejm, Prezydent, Rady Ministrów
zarządzenia - Ministrowie
centralne instrukcje - Ministrowie, dyrektor departamentu
terenowe akty normatywne - wojewoda, wójt
Kodeksy: cywilny, karny, wykroczeń, postępowania: cywilnego/karnego, administracyjny, pracy.
21.Zwolnienie od kosztów sądowych (art 111 kpc):
strona dochodząca ustalenia ojcostwa
strona dochodząca roszczeń administracyjnych
prokurator
kurator wyznaczony przez sąd orzekający lub przez sąd opiekujący dla danej sprawy
strona, która została zwolniona od kosztów sądowych przez sąd
22.Pismo procesowe = Pozew:
miejscowość i data
imię, nazwisko, adres powoda lub pełnomocnika
nazwa sądu do którego pismo jest skierowane
imię, nazwisko, adres pozwanego
oznaczenie wartości przedmiotu sporu
oznaczenie rodzaju pisma
osnowa wniosku - oświadczenie oraz dowody
uzasadnienie wraz z dowodami na poparcie przytoczonych okoliczności
podpis powoda lub pełnomocników
wymienienie załączników
odpisy pisma procesowego i odpisy załączników
Osnowa wniosku w pozwie powinna zawierać dokładne określenie roszczenia oraz wnioski np. dokonanie oględzin.
23.Osoba fizyczna, osoba prawna - Prawo cywilne - stosunki majątkowe, rodzinne.
Osoba fizyczna - każdy człowiek od urodzenia do śmierci.
Osoba prawna - jednostka organizacyjna powołana do określonych celów, którą przepis prawny uznaje za samodzielny podmiot prawa cywilnego.
24.Wynagrodzenie biegłego:
należność za czynności przygotowawcze (zbieranie literatury, zapoznanie się z aktami sprawy)
opracowanie opinii z uzasadnieniem
koszt zużytych materiałów
inne wydatki niezbędne do wydania opinii; np. koszty podróży, diety
wynagrodzenie za stracony czas jaki poniósł biegły na skutek zgłoszenia się np. do sądu, który nie skorzystał z jego usług
25.Wyłączenie biegłego:
z mocy prawa
na wniosek stron
Biegłym nie może być osoba która:
której dana sprawa dotyczy bezpośrednio
jest małżonkiem jednej ze stron
jest krewnym lub powinowatym w linii prostej
bierze udział w sprawie - obrońca, prokurator, pełnomocnik lub osoby robiące postępowanie przygotowawcze
jest świadkiem w danej sprawie
jest obrońcą oskarżonego lub udziela mu pomocy prawnej
osoba najbliższa
osoba duchowna spowiadająca oskarżonego w okolicach sprawy
pozostaje w szczególnie bliskim stosunku osobistym: małżonkowie po rozwodzie
Strona może złożyć wniosek o odwołanie biegłego na każdym etapie postępowania, gdy sądzi, że biegły jest nieobiektywny, nie ma zaufania (ale ma na to dowody).
Okoliczności, w których lekarz weterynarii występuje jako biegły:
umowa sprzedaży zwierzęcia posiadającego wady fizyczne
niewyjaśniona (nagła) śmierć zwierzęcia
wadliwe i nieumiejętne stosowanie zabiegów leczniczych, chirurgicznych lub położniczych
nieprzestrzeganie przepisów sanitarno-weterynaryjnych o zwalczaniu zaraźliwych chorób zwierzęcych i kontroli nad środkami spożywczymi zwierzęcego pochodzenia
nieprzestrzeganie przepisów o transporcie zwierząt
zagadnienia ochrony zwierząt
3mce - 5lat: - prowadzenie po alkoholu
zniszczenie cudzego mienia
fałszerstwo dokumentów
6mcy - 8lat: - łapówki
- fałszerstwo na znaczną korzyść
do 3lat: - zaniedbanie obowiązków
poświadczanie nieprawdy
22