WYKŁAD 1 -

Administracja - słowo wywodzi się z łac. od administro - wykonywać, zarządzać, służyć.

To prawo ma początek w prawie rzymskim, bo cesarstwo rozwinęło administrację, a to wymagało uregulowań.

Prawo administracyjne - należy do pr. publicznego i charakteryzując je Ulpian mówił, że pr. publiczne to to prawo, którego normy służą realizacji dobra publicznego

Administrację charakteryzuje się poprzez odesłanie do pojęcia interesu publicznego.

Słowo „Administracja” Może być rozumiane jako pewne działanie lub jako pewna wyodrębniona struktura organizacyjna o szczególnych cechach i formach działania.

Pierwsze podręczniki z adm. to koniec XIX w.

Instytucje pr. adm. powstawały dopiero w XIX w., a związane to było z samym…

m.in. ograniczeniem władzy absolutnej i przechodzeniem stopniowym kompetencji w ręce administracji

W prawie administracyjnym brak części ogólnej, część działów jest skodyfikowana, np. postępowanie, ochrona podatkowa .

Jako całość pr. adm. nie ma części ogólnej.

Pojęcie administracja jest bardzo pojemne.

Definicja Wielkiej reszty nawiązuje do zasady trójpodziału władzy.

„Administracja należy do sfery władzy wykonawczej, która działa na podstawie i w granicach ustaw i pod kontrolą sądów. Zadaniem administracji jest wykonywanie ustaw, określa się ją jako sługę ustroju. Mówi się też, że jej aparat służy wykonywaniu władzy politycznej

Prawo administracyjne ulega często zmian, ma charakter polityczny. - prawo, na którego kształt rzutuje władza polityczna

W stosunku do władzy wykonawczej nie obowiązuje zasada, że wszystko co nie jest zabronione jest dozwolone. Aby działać administracja musi mieć wyraźną podstawę prawną.

Do definiowania administracji. można podchodzić biorąc pod uwagę aspekt podmiotowy. Zwraca się tu uwagę na to kto wykonuje zadania przypisane administracji.,- administracja. to pewne wyodrębnione struktury organizacyjne bądź też zespoły osób lub osoby zorganizowane w celu wykonywania zadań administracji.

Ujęcie przedmiotowe sprowadza się do wskazywania przedmiotu działania administracji., z tego punktu administrację. określa się jako bezpośrednio praktyczną realizację zadań państwa czy jako działalność organizatorską i wykonawczą.
W tym 2-gim przypadku podkreśla się twórczy i inicjatorski charakter. działań administracji nakierowanych ku przyszłości.

Administracja. wykonuje zadania państwa, ale musi i kształtować przyszłość. Musi sama podejmować działania związane z wykonywaniem ustaw.

Czasami definiuje. się administrację. przez zadania, jakie wykonuje się. Mówi się o administracji. celnej, ochrony dróg.

- „ - środowiska, szkolną, zdrowotną itd.

Nie używa się tej definicji, bo zakres działań administracji. się zmienia.

Zakres regulacji jest zmienny; pewne działania wyłączone z regulacji adm.

Definicja. administracji - najczęściej buduje się definicję. mieszaną, która łączy definicję. podmiotową i definicję przedmiotową

1. „Administracja .to zespół działań, czynności i przedsięwzięć organizacyjnych i wykonawczych prowadzonych na rzecz realizacji interesu publicznego prowadzony przez różne podmioty, organy i instytucje na podstawie ustaw i w określonych przez nie formach”.

Akcent przed. ↑

A. - podmiotowy ↓

2. Administracja. - to system złożony z ludzi, zorganizowanych w celu stałej, systematycznej, skierowanej ku przyszłości realizacji dobra wspólnego jako komisji publicznej, polegającej gł. na bieżącym wykonywaniu ustaw, system ten wyposażony jest we władztwo państwowe i środki materialno-techniczne.

Cechy administracji:

1. administracja działa w imieniu i na rachunek państwa, bądź w imieniu i na rachunek innego podmiotu władzy publicznej., któremu państwo przekazało część swoich zadań (samorząd terytorialny, a w pewnym zakresie sam. zawodowe)

2. w celu wykonywania jej zadań przyznano jej prawo do stosowania władztwa państwowego. Korzystanie z tego władztwa wyraża się w tym, że administracja. może jednostronnie w sposób autorytatywny dokonywać konkretyzacji prawa i takie jej działanie jest zabezpieczone możliwością użycia przymusu państwowego.

3. Funkcja władcza - administracja. podejmuje różne zadania, ale f. władcza pozostaje charakterystyczna. dla administracji , możliwość użycia przymusu państwowego dla wykonania zadań administracji.

4. Działanie w interesie publicznym. - administracja powinna kierować interesem społecznym i słusznym interesem obywateli przy załatwianiu swoich spraw.

5. Polityczny charakter. administracji - i gdy rząd upada to odchodzi rząd, ministrowie, sekretarz i podsekretarz oraz wojewoda (ale jego dymisji można nie przyjąć).

6. Działanie na podstawie ustaw i w ich granicach i w celu ich wykonania.

Prawa stanowionego jest dużo np. pr.awo gminy łódzkiej jest w „Dzienniku Urzędowym Wojewódzkim i na Piotrkowskiej 104 w bramie na tablicy ogłoszeń.

7. jej aktywność nakierowana jest ku przyszłości

8. działa w sposób ciągły i stabilny

9. opiera się z reguły na zawodowym aparacie urzędniczym

WYKŁAD 2 - 15.10.2004

Administracja na podstawie ustaw staje się wyłącznym gospodarzem określonej sfery spraw, tylko ona jest władna wykonywać przypisane jej zadania, przy czym do załatwienia określ. spraw właściwy jest tylko 1 konkretny. organ administracyjny: rzeczowo, miejscowo i instancyjnie.

Do cech zalicza się także:

• szczególny sposób jej zorganizowania. Struktury organizacyjne administracji., w tym jej organu są określane ustawowo. Struktury administracji rządowej opierane są na zasadzie hierarchicznego podporządkowania i na podobnych zasadach, np. struktura organizacyjna Urzędu Skarbowego w 1 mieście odpowiada strukturze w innym. Samorząd terytorialny ma większy zakres samodzielności organizacyjnej, ale i w jego przypadku ustawy dość szczegółowo określają organy samorządu i tryb ich działania. To zapewnia jednolitość organizacyjną administracji. publicznej

• administracja działa nieodpłatnie, jej świadczenia nie mają charakteru odpłatnego , w rzeczywistości większość świadczeń administracyjnych. wiąże się z odpłatnością pełną lub częściową. Do tego pojawiają się formy organizacyjne administracji publicznej w postaci agencji, które nastawione są na osiąganie zysków. Zaliczano w XIX i XX w. do podstawowych cech administracji, że nie dąży ona do osiągania zysków, to powoli przestaje obowiązywać, np. pomoc społeczna. - administracja znajduje środki i nimi dysponuje, np. utrzymanie parków i dróg. Adm. wykonuje. działania związane z zaspokojeniem podstawowych potrzeb społ. - to wiąże się z nakładem kosztów. Jest bardzo dużo usług, które administracja musi opłacać, aby organizm mógł funkcjonować.

• Z zasady jawności działania administracji publicznej wynika wymóg przejrzystości działań, co wynika z relacji administracji z polityką. Jest ona sługą władzy. politycznej w państwie

.: Pojęcie administracji Publicznej

Pojęcie zbiorcze, które obejmuje Dwie zasadnicze administracje.:

1. adm. państwową, w tym rządową,

2. adm. samorządową.

1. - znaczenie ma administracja rządowa, która zawsze ma charakter państwowy, ale nie każda administracja państwowa ma charakter administracji rządowej, np. Kancelaria Sejmu i Senatu - administracja państwowa, ale nie rządowa; trzon administracji państwowej stanowi administracja rządowa.

2. - wykonywana głównie przez samorząd terytorialny, może być też wykonywana. przez inne rodzaje samorządów, głównie samorządy zawodowe, np. samorząd adwokacki - wykonuje funkcje administracji publicznej powierzone im ustawowo, państwo dopuszcza ich do wykonywania zawodu, jest to funkcja administracji publicznej, która jest przekazana na rzecz samorządów zawodowych. Gdyby tych samorządów nie było, to ich zadania wykonywałoby państwo.
   Sektor administracji samorządowej charakteryzuje się tym, że administracje te wykonują odrębne od państwa podmioty władzy publicznej , które działają samodzielnie i we własnym imieniu.

Administracja państwowa, w tym rządowa, działa zawsze w imieniu i na rachunek państwa. Odpowiedzialność za działanie administracji państwowej ponosi Skarb Państwa. Administracja samorządowa sama odpowiada za zobowiązania.

Pojęcie administracji publicznej jest pojęciem prawnym, używanym w aktach prawnych (w przepisach prawa) + adm. rządowej + adm. samorządowej.

W ramach administracji samorządowej wyróżniamy:

1. administrację lokalną

2. regionalną - administrację wykonywana przez samorząd gminny i powiatowy, np. samorząd województwa.

Administracja państwowa :

• centralna - obszar działania obejmuje cały kraj i która stanowi najwyższe ogniwo tej adm.

• terenowa - administracja wykonywana w terenie przez organy administracji rządowej, działające na szczeblu powiatowym i wojewódzkim i w ramach specjalnych podziałów terytorialnych (np. okręgi górnicze, wojskowe).

Administracja związana z wykonywaniem poszczególnych rodzajów zadań, np.: administracja celna, skarbowa, szkolna, adm. szkół wyższych, adm. ochrony zdrowia, kultury itd.

W doktrynie wyróżniano 5 podstawowych sfer działania administracji:

• adm. spraw zagranicznych

• adm. spraw wojskowych (administracja. obrony)

• adm. sprawiedliwości

• adm. skarbowa (finansowa)

• adm. spraw wewnętrznych. - do której zaliczono wszystkie pozostałe rodzaje spraw i ją uważa się za jądro administracji.

Te 5 musi występować w każdym porządku prawnym. Można też tworzyć inne, ale te 5 to podstawa.

Podział na:

1. administrację władczą

2. administrację niewładczą, czyli świadczącą - to pojęcie wprowadzone w latach 30. XX w. w nauce niemieckiej, dla oznaczenia zadań, które wiążą się z zaspokajaniem podstawowych potrzeb społecznych, np. opieka zdrowotna, pomoc społeczna, utrzymywanie dróg;

1) - ma władztwo państwa, w stosunku do jednostek może rozstrzygać o jej sprawach i egzekwować od niej prawa. Są to sfery związane z przymusem; określana jest jako „imperium”, a świadczący jako „gestia”.

Z administracją władczą wiąże się funkcja ochrony porządku, bezpieczeństwa społecznego, określana jako policja administracyjna i funkcja reglamentacyjna związana z sytuacją, gdy administracja reglamentuje dostęp do określonych dóbr czy świadczeń, bądź dlatego, że jest ich zbyt mało, by wystarczyło dla wszystkich, bądź z uwagi na interes publiczny, np. reglamentacja żywności, możliwość budowy określonych obiektów. Funkcję reglamentacyjną można określić jako wydawanie i wykonywanie aktów administracyjnych. Te akty to podstawowa, klasyczna, władcza forma działania administracji publicznej . Przez policję adm., rozumie się wszelkie działania prawne, nakierowane na zapewnienie porządku społecznego. Jest to najstarsza funkcja administracji. Te działania podejmowane w interesie publicznym, wykonywane. są przez specjalne korpusy administracyjne (są to korpusy zorganizowane na wzór wojskowy, ale nie zawsze). W ramach policji administracyjnej możemy wyróżniać też takie, które nie są związane z tworzeniem specjalnych formacji, np. policja budowlana (nadzór budowlany), policja sanitarna (to działanie podejmowane przez administrację w przypadkach zagrożeń epidemią).

Wcześniej utożsamiano policję administracyjną ze sferą adm. spraw wewnętrznych. Działania administracji w celu ochrony porządku, bezpieczeństwa. - są podejmowane w imię ochrony interesu publicznego. Państwo. było sprowadzane do roli stróża nocnego - ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Funkcja administracji władczej:

reglam.?? i policji administracyjnej są szczegółowo regulowane. przez prawo. Funkcja w zakresie administracji władczej związane. z zaspokajaniem zbiorowych potrzeb społeczeństwa. są słabiej regulowane przez prawo. Przy funkcji reglamentacyjnej? musi być określony tryb wydania aktu. Administracja posługuje się nakazami, zakazami w imię dobra wspólnego. W doktrynie państw zach. używa się pojęcia służba publiczna - dla określenia funkcji administracji. Ma to podkreślać służebny charakter administracji, związany z obowiązkiem. zaspokajania zbiorowych potrzeb społeczeństwa.

Pojęcie służby publicznej - administracje stawia się na innej pozycji - administracja ma służyć jednostce, przez wykonywanie szeregu zadań na jej rzecz.

Europeizacja prawa krajowego, tworzenie europejskiego prawa administracyjnego. Tworzy się europejską przestrzeń adm., podobne organy działają na podobnych zasadach. Ta przestrzeń zwiększa swój zakres, mimo że Unia nie wnika w to, jakie struktury mają być tworzone w państwie. Trzeba tworzyć takie struktury, które będą w stanie funkcjonować na podst. dyrektyw czy rozporządzeń.

Pojęcie sprawy z zakresu administracji

Ma znaczenie , gdy chcemy ustalić, jaka forma ochrony naruszonych praw i wolności nam przysługuje, gdy chcemy skorzystać z drogi sądowej przed organami administracyjnymi. Przepisy ustaw samorządowych oraz ustaw o postępowaniu przed sądami administracyjnymi przewidują możliwość zaskarżania uchwał organów samorządu w sprawach z zakresu administracji publicznej. To samo dotyczy możliwości zaskarżania przepisów prawa stanowionych przez organy terenowe administracji rządowej.

Ustalono pewne reguły. Są kwestie, które pojawiają się:

Czy dana sprawa jest z zakresu prawa administracyjnego

Jeżeli organ działa w formie władczej, to zawsze uchwała taka jest w sprawie. z zakresu administracji publicznej Jeśli sprawa należy do właściwości organu administracyjnego i poprzedza działania cywilno-prawne, to jest to sprawa. z zakresu administracji

Pojęcie sprawy z zakresu adm. to pojęcie prawne, które decyduje, czy możemy skorzystać z ochrony sądowej i czy będzie to sąd administracyjny

Prawo administracyjne jest współcześnie gałęzią prawa, której zręby zaczęły się tworzyć z chwilą oddzielenia funkcji wykonawczych od innych funkcji państwa i uznania, że funkcja ta musi być oparta na prawie. Dopiero na etapie tzw. Państwa prawnego możemy mówić o współczesnym prawie administracyjnym. Gdy przyznano prawo jednostce, uznano, że administracja musi być zwiążana prawem, ale tylko to dotyczy stosunków zewnętrznych. W sferze wewnętrznej , ona nie musi być prawem regulowana. Stosunki wewnętrzne - aby je także objąć prawem. Administracja próbowała się spod prawa wyłączyć, rozszerzając sferę uznania administracyjnego.

W latach 20-tych XX w. pojawiły się 1-sze regulacje postępowania administracyjnego, tzn. postępowania regulującego wydawanie aktów administracyjnych (postępowania jurysdykcyjnego). Polska procedura z 1928 r. była wzorowana na procedurze austriackiej.

Prawo administracyjne łączą powiązania z innymi gałęziami prawa Jest to prawo publiczne - „jako działające w interesie publicznym” Granice między prawem publicznym a prywatnym nie są określone. Istnieje pogranicze, które zagospodarowuje się w różny sposób; że jest to prawo publiczne lub prawo prywatne. Silne więzi łączą prawo administracyjne i pr. konstytucyjne, wynika to z prymatu konstytucji jako najwyższego prawa RP. Z faktu, że prawo administracyjne uszczegóławia większość norm konstytucyjnych. Prawo konstytucyjne jest określane jako prawo statyczne, a prawo administracyjne jako dynamiczne. Te normy przenikają się, wynikają jedne z drugich.

WYKŁAD 3 - 22.10.2004

Do prawa publicznego zaliczamy też pr. konstytucyjne i prawo karne. Najsilniejsze więzi łączą pr. adm. z pr. konstytucyjnym. Ścisłe związki wynikają z prymatu konstytucji jako najwyższego prawa oraz ze zbieżności przedmiotu dużej części regulacji.

Np. wolność zrzeszeń - w konstytucji, pr. adm. zawiera normy o zgromadzeniach i stowarzyszeniach. Konstytucja tworzy zamknięty system źródeł prawa - które należą do norm prawa administracyjnego.

Powiązania z prawem karnym - naruszenie wielu przepisów. prawa administracyjnego pociąga za sobą sankcję karną. Prawo wykroczeń wiąże się z naruszeniami norm prawa adm. Normy pr. publicznego mają charakter ius cogens - norm bezpośrednio wiążące (normy pr. administracyjnego). Prawo administracyjne poza sankcjami karnymi wymierzanymi przez sądy powszechne w coraz większym stopniu zawiera normy przewidujące różnego rodzaju sankcje administracyjne za naruszenie norm tego prawa. Pr. adm. używa określeń zw. z opłatami - nakładane w związku z naruszeniem pewnych przepisów (np. opłata manipulacyjna), są to też sankcje typu opłaty, które mają charakter karny. Te kary orzeka się bez badania winy. Jeżeli jest naruszenie pr. - jest sankcja.

Podział między pr. administracyjnym a prawo cywilnym, przy zastosowaniu różnych kryteriów Najczęściej jest to podział wg interesu publicznego, normy ustanowione w interesie prywatnym to normy pr. cyw. To kryterium nie zawsze da się sprawdzić. W prawie adm. są normy działające w interesie prywatnym., a w prawie cywilnym - normy działające w interesie publicznej Administracja publiczna wchodząca w stosunki cyw.-pr. jest uprzywilejowana. Szuka się dalszych kryteriów - 20 parę próbowano sformułować kryterium majątkowe. Jeżeli normy regulują sprawy związane z interesem majątkowym - normy prawa cywilnego (pryw.), a jeśli nie, to są to normy prawa publicznego - szerokie rozumienie interesów majątkowych.

Administracja nie jest nastawiona na zysk, ale tworzone są agencje - nastawione na zysk. Ten podział czasem nie może być zastosowany. Mógł być stosowany na początku działania administracji

Kryterium władczości działania (władztwa przysługuje organom). Prawo publiczne we władczy sposób przesądza byt podmiotów z pr. adm., n. pr. cyw. nie mają cechy władczości (zgodne wyrażanie woli). W normach pr. cyw. nie ma władczości. Względność tego podziału może wynikać z przyjęcia nowych norm, zlikwidowano kolegium kompetencyjne przy NSA.

Prawo administracyjne.

Nie ma 1 definicji (jak administracja), te definicje różnią się między sobą, kładą inny nacisk na inne kwestie.

Definicja Wielkiej Reszty - prawo administracyjne to n., które pozostają po wyłączeniu norm regulujących działalność sądów i władzy ustawodawczej.

Definicja sądownictwa administracyjnego i postępowania to prawo adm. Te sądy są zrównane z sądami powszechnymi. Ta definicja nie jest do końca przydatna.

Prawo administracyjne- doktryna niemiecka (to pr., które reguluje sprawy? ustrojowe adm. publicznej, (organizuje administrację publiczną.), jej zadania i władcze formy ich realizacji.

Przez prawo administracyjne - rozumie się prawo, które reguluje stosunki prawne między władzą administracyjną a poszczególnymi jednostkami.

Mówi się też o prawie administracyjnym jako o prawie, które reguluje działalność państwa, a którego kontrola należy do jednostki. prof. Jaworski. Prawo cywilne reguluje działalność jednostek, a którego kontrola należy do państwa. Bez sądowej kontroli nie ma pr. administracyjnego. Kontrolę uruchamiają jednostki spoza adm.

Sąd administracyjny - kontroluje zgodność z prawem działania administracji. (akty wydawane przez administrację rządową, samorządową). Chroni się głównie jednostki. Prawo cywilne - jednostki zawierają umowy, reguluje działalność jednostek. Państwo spór rozstrzyga między jednostkami.

Prawo administracyjne - od XIX w., rozwój w XX w., pr. to tworzono z myśli ochrony jednostki. Gdy administracja - do Rewolucji Francuskiej (państwo to ja), godność człowieka wymaga podstaw prawnych do wkraczania w tę godność. Powstało w celu ochrony interesu jednostki w interesie publicznym. Prawo administracyjne bywa określane jako zbiór norm służących bezpośredniej realizacji bądź określonych wartości, w tym interesu publicznego i dobra wspólnego.

Prawo administracyjne próbuje się definiować tak jak administrację - poprzez wskazywanie na przedmiotowych regulacji. Prawo administracyjne to gałąź, która realizuje bezpośrednio, praktyczne wykonywanie zadań pań. w zakresie ochrony środowiska, pr. budowlanego itd.

Po II wojnie światowej wydawało się, że prawo administracyjne będzie zmniejszało swój zakres. Rozwój cywilizacyjny sprawiają, że pojawiały się nowe sfery działania administracji (ochrona wód, powietrza przed zanieczyszczeniem). Akt urodzenia jest sporządzany przez organy administracyjny, aż do chwili śmierci (sprawy związane z cmentarzami, banki krwi). Korzystanie z muzeów i bibliotek, działalność kulturalna, drogi, dostarczanie wody, energii itd.

W ramach prawa administracyjnego - wyróżnia się:

1. prawo ustrojowe - zawiera? normy dotyczące organizacji całego aparatu administracyjnego i powiązań wewnętrznych tego aparatu, jego zadań ogólnie określonych,

2. pr. materialne - to normy, których adresatem jest zarówno administracja, jak i jednostka i które dotyczą przedmiotu działania administracji,

3. prawo procesowe (proceduralne) - to normy, które regulują tryb postępowania organów adm. i innych podmiotów administrujących, a także sądów administracyjnych przy załatwianiu spraw indywidualnych.

WYKŁAD 4 - 29.10.2004

Prawo administracyjne to normy, które regulują:

1. tworzenie i struktury organizacyjne organów administracji i innych podmiotów administrujących, działających w celu realizacji interesu publicznego,

2. do prawa administracyjnego należą normy regulujące relacje między podmiotami administrującymi

3. są to normy, które regulują prawa i obowiązki podmiotów administrowanych, w tym poddanych pieczy i nadzorowi podmiotów administrujących.

Podmioty administrowane - w stosunku do których skierowane są działania administracji publicznej. Podmioty administrujące - w imię dobra publicznego, samorządy zawodowe, inne instytucje adm. (pań. powierza zad. do wykonania).

Prawo materialne - reguluje prawa i obowiązki podmiotów administrowanych i zad. podmiotów administrujących.

Ten podział nie jest ścisły (ustrojowe, mat., procesowe).

Do cech prawa administracyjnego zaliczamy:

• bezwzględny charakter wchodzących w jego skład norm,

• wielką liczbę norm tego prawa, płynącą od różnych podmiotów, w tym od administracji publicznej,

• wielka. zmienność norm tego prawa.

Sama administracja stanowi normy, poszczególnych ust. mają upoważnienia do wydawania przepisów wykonawczych. Jest prawo miejscowe - grupy norm. Te normy wpływają na rozrost tego prawa. Rząd to głównie źródło inicjatywy ustawodawczej - 80% projektów rządowych w Sejmie. Prawo jest upolitycznione, obszerne. Cecha charakterystyczna prawa adm. - nie posiada ono skodyfikowanej części ogólnej. Skodyfikowane jest tylko prawo procesowe w postaci KPA, ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, w ordynacji podatkowej i w Kodeksie Celnym.

Procedura administracyjna - skodyfikowana w szerokim zakresie. Nie ma części ogólnej na świecie są podejmowane takie próby np. we Włoszech. W Polsce od 20 lat tworzone są projekty ustaw o przepisach ogólnych prawa administracyjnego. Te projekty były przyjmowane przez rząd. Istnienie przepisów ogólnych ułatwiłoby uporządkowanie norm prawa administracyjnego Prawo to się zbyt często zmienia i trudno jest wprowadzić regulacje o charakterze generalnym.

Proces europeizacji prawa administracyjnego

Europeizacja prawa administracyjnego ma charakter ciągły. Rozpoczął ją proces dostosowywania pr. polskiego do pr. europejskiego, wynikający z zobowiązań, jakie wynikały z układu stowarzyszeniowego. Proces ten polegał na zastępowaniu starych regulacji prawnych nowymi, zgodnymi z normami prawa europejskiego, bądź na modyfikowaniu prawa pol. Proces ten wyrażał się także w ratyfikowaniu szeregu umów, które choć nie zaliczają się do pr. europejskiego w ścisłym rozumieniu, to są wyrazem wprowadzone wspólnych zasad i reguł, m.in. w zakresie ochrony praw człowieka czy samorządu terytorialnego.

Prawa europejskie - ogromna liczba norm, bardzo często są zmiany. Nie jest nim łatwo się posługiwać. Można mówić o nadprodukcji norm tego pr. Jest ono bardzo zróżnicowane co do mocy i charakteru. Ma zróżnicowany wpływ na pr. polskie, w tym na prawo administracyjne. Są normy obowiązujące bezpośrednio - rozporządzenia gł. pań. członkowskich, a pośrednio obowiązujące - dyrektywa, decyzje - charakter ogólny i rezolucje, rekomendacje - nie mają charakteru bezpośredniego obowiązuj.

Prawo europejskie - możliwie najszersze znaczenie, obejmujące prawo wspólnotowe i unijne. W konstytucji jest rozdział dotyczący źródeł, ich charakter (w konstytucji europejskiej.).

W świetle polskiej konstytucji - jest zamknięty system źródeł prawa, a system pr. UE jest otwarty - wchodzi w nie też orzecznictwo ETS. Od 1 maja 2004 r. - do pr. administracyjnego weszły obok dostosowanych do prawa europejskiego norm pr. polskiego, takie normy pr. europ., z których część obowiązuje bezpośrednio, a część wymaga działań dostosowawczych (dyrektywy). Dyrektywy - kierowane do państw członkowskich, i państwa mają je wdrożyć do swojego prawa . Proces europeizacji dotyczy w szczególności materialnego prawa administracyjnego, w znacznie mniejszym zakresie prawa ustrojowego i procesowego. Związane jest to z tym, że generalnie Unia nie ingeruje w prawa ustrojowe, pozostawiając te kwestie władzom krajowym; wyjątkowo, niektóre dyrektywy zawierają ogólne wskazania co do podmiotów i ich charakteru, które miałyby wykonywać zadania wynikające z polityk wspólnotowych.

W prawie ustrojowe organy Unii nie ingerują, ale np. jest dyrektywa dotycząca ochrony konkurencji i trzeba powołać organ kontrolny, państwo może utworzyć organ adm. lub powierzyć te sprawy wyłącznie sądom powszechnym. Jak państwo to rozwiąże - jest to jego sprawa. Państwo ma prawo wybrać rozwiązanie odpowiednie dla niego. Regulacje dotyczące energetyki - władza publiczna ma stworzyć organ niezależny lub podmiot kontrolny nad działalnością w zakresie energetyki.

Procedury - „soft law”. Sprawy procedur regulują rezolucje i rekomendacje, które nie mają charakteru powszechnie obowiązującego , wyznaczają ogólne, powszechnie w Europie przyjmowane standardy. Pr. europejskie opiera się na pewnych zasadach i wartościach, które nie są właściwe tylko temu prawu. Wymienić tu trzeba: zasadę Demokratycznego państwa prawnego, zasadę prawa do sądu.

Pr. europ. w preambułach powołuje się na te wartości. W pr. niemieckim, francuskim - w konstytucji są podobne zasady. Są to wartości i zasady o charakterze uniwersalnym .

Do pr. europ. nie zalicza się umów międzynarodowych, np. Europejska Karta Samorządu Terytorialnego, ratyfikowana przez Polskę, której rozwiązania były znane już na etapie restytucji samorządu terytorialnego w Polsce. Tego rodzaju umowy jak EKST czy Europejska Karta Regionów przygotowywane są w ramach Rady Europy i ratyfikowane w różnym zakresie. Zgodnie z konst. ratyfikacja umów międzynarodowych są częścią prawa polskiego Ta karta jest zaliczana do pr. europ. w szer. zn. Czy traktować to jako pr. europ., czy pol. (ratyfikacja w 1992 r.). Karta Regionów - nie jest ratyfikowana w Polsce.

Jest Karta Praw Podstaw. UE - wejdzie do konstytucji europejskiej. W oparciu o tę Kartę opracowano Europejski Kodeks Dobrej Administracji. Prawo do takiej administracji przyznaje Karta każdemu. EKDA - nie jest normą powszechnie obowiązującą i ma obowiązywać w relacjach między organami Wspólnot Europejskich a innymi podmiotami. Ten kodeks ma charakter procesowy i zawiera zasady, jakimi powinni kierować się urzędnicy. Jest w nim wiele zasad zawartych wcześniej w rekomendacjach i rezolucjach.

Prawo europejskie wykonują organy Wspólnot i UE, ale głównie jest ono wykonywane przez organy państw członkowskich. W tej sytuacji organy adm. publicznej w Polsce muszą dbać o to, by wykonywanie pr. europejskiego przez adm. publiczną przebiegało w sposób uporządkowany tak, by struktura organizacyjna tej administracji, stosowane przez nią zasady i procedury prowadziły do efektywnego realizowania zadań wynikających z mat. pr. europ. Struktury i zadania administracji publicznej muszą być takie, by zapewniały im zdolność do wykonywania zadań wynikających z norm pr. europ.

W KPA są normy o podobnej treści do regulacji prawa europejskiego. Wejście do Unii rzutuje na sposób działania administracji krajowej. Na funkcjonowanie administracji publicznej wpływają 3 gł. aspekty działań Unii, w tym tworzenie funduszy wspólnotowych i ich wykorzystywanie, prowadzenie polityk wspólnotowych, w tym m.in. w zakresie ochrony środowiska, polityki społ. czy regionalnej. Wymaga to wykształcenia odpowiednich struktur organizacyjnych i procedur tak, żeby można było wykorzystać płynące stąd możliwość rozwoju.

Ustawa z 25 maja 2004 r. „O narodowym planie rozwoju” - rozwiązania organizacyjne związane z wykorzystaniem funduszy unijnych, tworzenie jednostek kontrolnych funduszów. Administracja musiała się dostosować do wymogów związanych z korzystaniem z funduszy, aby te środki można było je wykorzystywać.

Utworzenie KIE - 8 sierpnia 1996 r. (przykład wpływu pr. europ. na pr. adm.), 11 marca 2004 r. - ustawa „o współpracy RM z Sejmem i Senatu w sprawach związanych z członkostwem w UE” - ta ustawa określa obowiązki rządu w tym zakresie.

Można też wskazać na rozporządzenie RM z 2003 r. „w sprawie pełnomocnika rządu ds. zwalczania nieprawidłowości finansowych na szkodę RP lub Unii Europejskiej”

Wpływ prawa europejskiego na prawo administracyjne- zasady i cechy:

1. ciągłość procesu dostosowywania pr. adm. do prawa europejskiego i rozszerzający się zakres obowiązywania pr. europ.,

2. zróżnicowanie źródła prawa europejskiego, prowadzące do zróżnicowania form, w jakich wpływa ono na prawo administracyjne,

3. zasada oparcia prawa europejskiego i krajowego prawa administracyjnego na wspólnych wartościach i zasadach (subsydiarności, proporcjonalności, demokracji, legalności i praworządności),

4. wiodącą rolę w procesach spełniają zasada demokratycznego państwa prawnego i subsydiarności. Unia przyjmuje zaś, że do organów Unii należy to, czego nie mogą wykonać władze krajowe.

5. zasada pierwszeństwa pr. europejskiego, bezpośredniego stosowania jego norm i nakazu prowspólnotowej wykładni prawa,

6. celem tego wpływu na prawo krajowe jest integracja europejska, a nie potrzeba unifikacji modelu europ. adm. i administracji krajowych. Celem procesów dostosowawczych jest pogłębienie integracji.

7. zasada autonomii organizacyjnej państw członkowskich, z wynikającą z niej swobodą państw w określaniu struktur, funkcji i sposobu wykonywania zadań. ;

8. zasada jedynie ramowego, w razie potrzeby przy ustalaniu zadań do wykonania określenia cech struktur adm. i ich kompetencji.

9. zasada uwzględniania przez pr. krajowe przy ustalaniu struktur organizacyjnych, ich kompetencji i środków zdolności do wykonywania wynikających z pr. europ. zadań.

10. zasada odpowiedzialności państwa za niewykonywanie prawa europejskiego, niezależnie od tego, czy naruszenia dopuściła się administracja rządowa czy zdecentralizowany samorząd.

11. zasada współdziałania wszystkich podmiotów administracji publicznej w procesach legislacyjnych w ramach Unii, w procesach transpozycji prawa europejskiego do pr. polskiego i w procesach stosowania polityk wspólnotowych.

Zjawiska wpływu prawa europejskiego na prawo krajowe, w szczególności na pr. adm., prowadzą do zjawiska: tworzenia europejskiej przestrzeni administracyjnej. Wpływ prawa europejskiego na polskie pr. adm. to element europeizacji prawa krajowego innych państw członkowskich. W państwach członkowskich są realizowane te same zadania, są podobne struktury. Unia nie ma swoich organów w państwach członkowskich, działa za pośrednictwem organów krajowych. Doprowadza się do unifikacji realizacji zadań. Tworzy się obszar, gdzie sposoby działania adm. są uniwersalne.

Europejska przestrzeń administracyjna - administ.? krajowe wg zasad podobnych, opierając się na tych samych wartościach. Tworzy się wspólny obszar działania prawa.

Jest też pojęcie europejskiego prawa administracyjnego

Do europejskiego pr. adm. zalicza się normy, które obowiązują we wszystkich lub w większości państw członkowskich, albo z uwagi na bezpośrednie obowiązywanie w porządkach krajowych bądź umowny charakter tych norm, np. Europejska Karta Samorządu Terytorialnego - norma prawa europejskiego, ale nie wprowadziła jej Francja.

WYKŁAD 5 - 5.11.2004

Europeizacja odbywa się w sferze legislacji, stosowania prawa.

Podstawowe pojęcia prawa administracyjnego:

1. stosunek administracyjno-prawny,

2. sytuację administracyjno-prawną,

3. publiczne prawa podmiotowe,

4. władztwo administracyjne.

Są to pojęcia o charakterze teoretyczno-prawnym, wykształcone przez doktrynę, które nie występują bezpośrednio w przepisach prawa, a są środkiem służącym do analizy i definiowania różnych pojęć prawnych.

Stosunek administracyjno-prawny

To stosunek społeczny regulowany prawem administracyjnym. Rozumiemy przezeń sytuację, w której działanie 1 podmiot może wpłynąć na sytuację prawny drugiego.

Ten stosunek ma za podstawę przepisy prawa administracyjnego i dopiero rozwój tego prawa doprowadził do wykształcenia teorii związanej z tym pojęciem. Najpierw wykształciło się w nauce francuskiej, a potem w niemieckiej.

W stos. administracyjno-prawnym wyróżniamy następujące elementy:

• przedmiot

• podmioty

• treść

• układ

Przedmiot jest zawsze sprawą z zakresu administracji publicznej.

Podmioty - cecha charakterystyczna - jednym z nim jest zawsze organ administracji publicznej lub inny. Podmiot administrujący - organem nie jest, ale wykonuje f. administracji.

Treść stosunku - jest nią określenie sytuacji prawnej, nałożenie nakazu i obowiązków, przyznanie uprawnienia. Pojęcie to jest związane przede wszystkim z władczą formą działania administracji., polegającą na wydawaniu decyzji administracyjnych.

Ten stosunek prawny nawiązuje się bądź bezpośrednio z mocy prawa, bądź poprzez zaistnienie faktów i zdarzeń mających znaczenie prawne.

Układ jako element stosunku adm.-prawnego - relacja między podmiotami tego stosunku. Te relacje charakteryzują się nierównorzędnością stron tego stosunku prawnego Nierównorzędność ta wynika z tego, że jednym z podmiotów jest zawsze organ administracji, który władczo przesądza o sytuacji prawnej drugiego podmiotu Prawo stanowione przez wł. publiczną władczo przesądza o sytuacji II-go podm.

Zdarzenie to np. wydanie aktu administracyjnego

Postępowanie administracyjne - strona postępowania adm. ma prawo czynnego udziału w tym postępowaniu, zgłasza dowody, wnosi odwołania od decyzji, przegląda akta sprawy. Zaś nierównorzędność ulega złagodzeniu, bo strona ma wpływ na stosunek administracyjno-prawnym W ostatecznym rachunku liczy się treść - przesądza (podmiot administrujący).

Są formy mediacji, koncyliacji - nie cieszą się zainteresowaniem władzy publicznej ani stron.

Jest instytucja ugody administracyjnej - może łagodzić skutki władczego postępowania przez organ. Występują w postępowaniu adm. str. o różnych interesach. Jeśli się dogadają - organ może wyrazić zgodę na takie działanie. Ugoda między stronami - organ ją może zatwierdzić, to zatwierdzenie sprawia, że ugoda uzyskuje moc decyzji adm. Jest to instytucja praktycznie martwa. W prawie niemieckim jest możliwość zawarcia ugody między stroną a organem adm.

Do cech stos. adm.-pr. zaliczamy:

• jego władczy charakter,

• jego indywidualny charakter,

• jest rozwiązywany na podstawie przepisów prawa administracyjnego,

• rozstrzyganie sporów z nim związanych następuje na drodze administracyjnej, sądowo-administracyjnej

Możemy spotkać pojęcie sytuacja adm.-pr. - zamiast sytuacji adm.-pr. Mówimy też o statusie adm.-prawnym, położenie adm.-prawne. Każdy stosunek adm.-pr. kształtuje sytuacje adm.-prawną określonego podmiotu (akt adm. ma charakter indywidualny - konkretny, są określ. strony tego stosunku). Nie każda sytuacja adm.-prawna wiąże się ze stosunek adm.-prawnym. Może ją kształtować samo prawo, a działanie adm. może nie przybierać formy aktu adm.

To pojęcie może dotyczyć różnych podmiotów - oznacza całokształt norm prawnych, które określają sytuację prawną podmiotu. Każdy akt administracyjny kształtuje sytuację prawną, ale ta sytuacja może być kształtowana z mocy prawa - to np. dot. obywatelstwa.

Publiczne prawa podmiotowe

Genezy tych praw trzeba szukać dopiero od czasu, gdy jednostka zaczęła być traktowana jako podmiot prawa i przestała być tylko instrumentem w rękach administracji. Dopiero prawne uregulowanie powiązań między władzą? administracyjną a jednostką dały podstawy do ukształtowania koncepcji publicznych praw przedmiotowych. Publiczny charakter- są one rezultatem regulacji publicznej-prawnych, ich źródłem i podstawą jest zawsze prawo publiczne (konstytucyjne, administracyjne, karne).

Tym samym - źródłem jest zawsze prawo publiczne, nie ma wrodzonych publicznych praw podmiotowych. Ich lista nie jest zamknięta, tak jak nie jest zamknięty system źródeł prawa (ciągle mogą się pojawiać nowe regulacje administracyjno-prawne.)

Istotę tych praw stanowi możliwość domagania się od II-go podmiotu określonego zachowania się lub niepodejmowania działania. Z innego punktu widzenia: publiczne prawa podmiotowe rozumiane jest jako roszczenie do władzy publicznej o określone działanie lub zaniechanie innego. O publicznym prawie podmiotowym mówimy tylko wtedy, gdy przewidziana jest sądowa ochrona tych praw.

W XIX w. zaczęto tworzyć w Europie sądy administracyjne. Stwarzano też możliwość składania skarg do sądów powszechnych na działanie administracji. Gdy w Polsce nie było sądowej kontroli administracji, to publiczne prawa podmiotowe prawie znikły. Jak władza pochodząca od ludu może kogoś skrzywdzić? Sama treść prawa i organy je stosujące - nie mogą nikogo skrzywdzić. Te prawa podmiotowe nie współgrały z zał. ideologią państwa socjalistyczną.

Publiczne prawa podmiotowe powstały jako środek mający służyć zabezpieczeniu praw jednostek w relacjach z administracją publiczną, aby dać możliwość domagania się od władzy publicznej określonego zachowania i przymuszenia jej na drodze sądowej do respektowania tego prawa.

Publiczne prawa podmiotowe zostały pomyślane jako prawny służące jednostce .Rozwój ich i utworzenie zdecentralizowanej władzy publicznej (samorządu terytorialnego) sprawił, że także ta zdecentralizowana. władza publiczna może powoływać się w stosunku do państwa na swoje publiczne prawa podmiotowe. Na samorząd przeniesiono konstrukcje prawne związane z człowiekiem, z jednostek na korporacje, przeniesiono prawa przysługujące jednostce. Gdy powstał samorząd - trzeba chronić jego samodzielność, możliwość egzekwowania od organizacji państwowych określonego zachowania. Państwu służą publiczne prawa podmiotowe w stosunku do obywateli - są to sytuacje szczególne.

Reguła: publiczne prawa podmiotowe służy podmiotom poza adm. i mają one roszczenia do władzy publicznej, by działała w określony sposób.

Publicznych praw podmiotowych zrzec się nie można, chyba że przepis prawa taką możliwość przewiduje. Można nie korzystać ze swojego publicznego prawa podmiotowego.

• Rodzaje publicznych praw podmiotowych - kategoria publicznych praw podmiotowych nie jest jednolita, wyróżniane są różne ich rodzaje:

• roszczenia do władzy publicznej o wydanie decyzji o określonej treści (w sferze gospodarczego prawa administracyjnego koncesje zastąpiono zezwoleniami - trzeba przyznać, jeśli spełni podmiot określone w przepisach przesłanki, natomiast koncesję można przyznać),

• roszczenia do władzy publicznej związane z żądaniem określonego działania, w tym m.in. wydania decyzji, ale już bez prawa domagania się określonej treści tej decyzji, np. koncesja - roszczenie do władzy, aby władza wniosek rozpatrzyła, nie ma prawa domagania się, aby decyzja była korzystna. Roszczenie obejmuje tylko rozpatrzenie wniosku i wydanie decyzji. Jest to prawo słabsze.

• roszczenie o przyznanie określonego świadczenia,

• publiczne prawo podmiotowe - roszczenie do władzy publicznej, by nie naruszała przyznanych nam na płaszczyźnie prawa praw i wolności,

• roszczenie do władzy publicznej, by respektowała prawa do współdziałania w realizowaniu zadań administracji (prawo wybierania? do organów samorządu terytorialnego, wpisanie na listę wyborców), np. konsultacje, zasięganie opinii od organizacji społecznych; związki zawodowe - wł.? samorządu ma obowiązek konsultowania z nimi decyzji dotyczące związku zawodowego.

* Inny podział publicznych praw podmiotowych.:

• wolnościowe

• polityczne

• socjalne

Polityczne - to te, które wiążą się z uczestnictwem w kształtowaniu organów władza publiczna, współdecydowaniu o sprawach załatwianych przez te władze, oraz prawa związane z prawami stricte politycznymi np. prawo zakładania partii politycznych, prawo do zrzeszania się ,do zgromadzeń.

pr. wyb.? do samorządu terytorialnego.

Wolnościowe - jest to związane z prawami, które wiążą się z roszczeniem do władzy, by nie naruszała zakresu przyznanej nam wolności lub praw, np. pr. do wolności gosp., wolność nauczania, badań naukowych. Można tego prawa dochodzić na drodze sądowej.

Socjalne - związane z roszczeniami o przyznanie określonych, świadczeń, np. emerytury, renty, pomocy społecznej.

* Inny podział publicznych praw podmiotowych.

• prawa o charakterze pozytywnym

• prawa o charakterze negatywnym

Pozytywne - wiąże się z pr. do pozytywnych świadczeń ze strony państwa, np. ochrony zdrowia, środowiska naturalnego.

Negatywne - wyrażają się w roszczeniu do władzy, by nie naruszała i nie odbierała i nie ograniczała określonych naszych praw, np. prawa do sądu administracyjnego, skargi na milczenie organu, gdy organ ma okres kompetencje, to musi te sprawę załatwiać, a gdy nie wykonuje swego obowiązku, narusza nasze prawa.

* Inny podział na:

• prawa silniejsze

• prawa słabsze

Silniejsze - występują wtedy, gdy podmiot domagający się tych praw ma w stosunku do władzy publicznej pozycję podobną do wierzyciela w prawie prywatnym - te prawa są skuteczniejsze. Można się tego skutecznie domagać.

Słabsze - wiążą się z roszczeniem o zajęcie się przez władzę publiczną naszą sprawą, ale kiedy nie możemy przesądzać treści ostatecznego rozstrzygnięcia.

* Rozróżnienie publicznych praw podmiotowych na pr. podm., mające źródło w prawie materialnym bądź ustrojowym i publiczne prawa podmiotowe o charakterze formalno-prawnym, związane z procedurami administracyjnymi czy sądowo-administracyjnymi.

Formalne - np. prawo do odwołania, wnoszenia skarg i petycji, prawo do skargi i sądu, prawo przeglądania akt spraw, domaganie się właściwego rozstrzygnięcia adm., zgłaszania środków dowodowych. Są one związane z przebiegiem procedury administracyjnej.

Materialno-prawne - prawo do zabudowania własnej nieruchomości.

WYKŁAD 7 - 19.11.2004

Sankcja w pr. adm. i władztwo adm.

Władztwo administracyjne

Jest ono jedną z form władztwa? państwa, wywodzonej z zasad personalnego i terytorialnego zwierzchnictwa państwa. Władztwo administracyjne jest to przysługująca administracji publicznej władztwo będące konsekwencją władztwa przysługującego państwu. To wynika z tego, że administracja publiczna działa w imieniu państwa albo innych tworzonych przez państwo podmiotów publicznych (zw. publiczno-prawne, samorząd terytorialny - działają w imieniu państwa).

Znaczenie władztwa - jest to pojęcie kluczowe, nie jest to pojęcie ani jednoznaczne, ani prawnie zdefiniowane. Przy wykorzystaniu tego pojęcia buduje się inne definicje w prawie administracyjnym, np. pojęcie organu administracyjnego. Władztwo - podstawowym kryterium podziału.

Forma działań administracji publicznej (czy to władztwo tkwi w istocie tych działań).

Władztwo administracyjne - przysługująca administracji publicznej możliwość (kompetencja) do autorytatywnego i jednostronnego ustalania nakazów i zakazów określonego zachowania się, zabezpieczona możliwość zastosowania przymusu państwowego w celu ich wyegzekwowania (możliwość jednostronnego kształtowania stosunków prawnych).

Władztwo to cecha czynności organów administracji publicznej, opartych na normach publiczno-prawnych.

2 punkty widzenia? stosunku adm.-pr. i czynności władczych - istoty władztwa administracji upatruje się najczęściej w 4 elementach:

1. jest to kolejność oświadczeń woli stron stosunku prawnego - cecha formalna odnosząca się do aspektu temporalnego,

2. charakter oświadczenia woli stron stosunku prawnego - oświadczenie woli administracji publicznej ma mocniejszy (nie są to równorzędne oświadczenia woli). Władztwo jest istotą nierównorzędności.

3. domniemanie legalności aktu woli administracji - polega na tym, że do momentu przewidzianego prawa podważenia legalności aktu wydanego przez organy administracji (decyzji) należy traktować ten akt jako legalny i wykonywać ten akt.

4. możliwość uciekania się przez administrację do przymusu adm. przy wykonywaniu aktów woli podejmowanych przez administrację.

Podstawy prawne stosowania władztwa:

Stosowanie władztwa przez administrację zawsze musi mieć podstawę prawną, która określa, kto, w jakich okolicznościach i w jaki sposób może skorzystać z tego władztwa. Ta podstawowa prawna musi zawierać się w kategorii prawa powszechnie obowiązującego.

Sankcja w prawie administracyjnym

• represyjna zwana karną - pogarszający sytuację prawną podmiotu skutek naruszenia przez nią prawa,

• nieważności

• egzekucyjna

Sankcja - skutek naruszenia pr. przez podmiot.

Nieważność - w świetle przepisów uznaje się za nieważną czynność dokonaną (dokonując czynu w sposób niezgodny z regułami pr. obowiązującego) - nieważna, nie wywoła skutków prawnych. Nie pogarsza sytuacji prawnej adresata normy, nie jest ona skutkiem naruszenia prawa.

Egzekucyjna - w momencie, gdy zobowiązany nie dokonuje dobrowolnie obowiązku, to organ państwowy musi przymusić go do wykonania obowiązku. Funkcją? tej sankcji jest wykonanie obowiązku zobowiązanego (wyegzekwowanie obowiązku). Nie pogarsza sytuacji prawnej zobowiązanego ta sankcja. Traci możliwość wpływu na sposób wykonania obowiązku.

Sankcją administracyjną są przewidziane normami prawa adm. konsekwencje jego naruszenia, których istotą jest pogorszenie sytuacji prawnej naruszającego prawo. To pogorszenie - 2 sytuacji:

• nałożenie obowiązku,

• pozbawienie uprawnienia.

Rodzaje sankcji adm.

Pozbawienie uprawnienia wiąże się z różnymi podstawami prawnymi (to dotyczy działalności gospodarczej).

Nałożenie obowiązku o charakterze finansowym i niepieniężnym.

• pieniężne - nałożenie obowiązku (uiszczenie kary adm., opłaty podwyższonej),

• niepieniężne - polegają na pozbawieniu uprawnień do prowadzenia działalności.

2 pkt. widzenia źródeł sankcji:

• nakładane w drodze władczych działań administracji publicznej(w drodze decyzji administracyjnej)

• wynikające bezpośrednio z przepisów prawa, nie jest konsekwencją? wydanych decyzji administracyjnych, ale w praktyce wiąże się z wcześniejszym wydaniem decyzji, ale sama decyzja tej sankcji nie nakłada.

Inny podział:

• związane

• uznaniowe

Zw. sankcji adm. nast. na wyk. tzw. kompetencji związanych (za określ. naruszenie pr. - określona sankcja). Mniejsza ilość sankcji ma charakter związany.

Uznaniowe - umożliwienie organowi miarkowanie kary, np. kara do 15% przychodów przedsiębiorstwa. Organ może nałożyć sankcję. Naruszenie praWA może nie zasługiwać na ukaranie.

Funkcje sankcji administracyjnych:

- f. represyjna - dolegliwość dla naruszających prawo, aby skłonić ich do działań zgodnych z prawem. (także dla potencjalnych naruszycieli).

Administracje karne, nie badając winy.

1. funkcja prewencyjna - aby zniechęcić, również przyszłych naruszycieli pr. Groźba ukarania powinna zniechęcać do naruszania.

2. funkcja bezpośrednia ochronna (gwarancyjna) - fakt naruszenia pr. zaistniał, kara jest następstwem; przepisy prawa umożliwiające nałożenie sankcji, gdy naruszenia prawa trwa i są narażone pewne dobra (zagrożenia zdrowia, życia), np. wstrzymanie działalności zakładów ze względu na ochronę środowiska - funkcja bezpośrednio ochronna, pozwala bezpośrednio administracji interweniować.

Warunki skuteczności sankcji administracyjnej:

1. dolegliwość sankcji: aby zniechęcać skutecznie do naruszania prawa.

2. współmierność sankcji do skutków narusz. (do górnej granicy sankcji), aby uniemożliwić adm. karanie zbyt wysokie.

WYKŁAD 8 - 26.11.2004

Uznanie adm. - władza dyskrecjonalna (swobodne uznanie)

Władza dyskrecjonalna to najstarsze określenie (swobodne uznanie) i wiązane było z sytuacją, gdy władza? administracyjna ma swobodę działania. W XIX w. powstały traktaty dotyczące tego określenia. Idea związania administracji prawem - od XIX w. Sfera wewnętrzna działania administracji jest i nie powinna być regulowana prawem (w XIX w.). W jaki sposób adm. działa - nie powinna być regulowana prawem. Swobodna - niczym nie zw.

Pod koniec XIX w. - uznano, że cała działalność administracji ma być poddana prawu. Odchodzono od określenia „swobodne uznanie”.

Państwo prawne - uznanie administracyjne musi się mieścić w ramach prawa i ma mieć podstawę prawną (współcześnie).

Uznanie administracyjne - to pojęcie, które oznacza, że władza? administracyjna ma możliwość wyboru określonych konsekwencji prawnych. Odnosi się zatem do sfery stosowania prawa przez administrację. Do sfery działań zewnętrznych, czyli do tej sfery działania administracji, w której może ona władczo oddziaływać na inne podmioty. To pojęcie uznania związane jest z pojęciem związania administracji prawem. To związanie może iść bardzo daleko, gdy prawo szczegółowo reguluje sposób działania organu i treść rozstrzygnięcia. O uznaniu mówimy wtedy, gdy to związanie jest słabsze, bo administracja działa na podstawie prawa, ale jednocześnie ma możliwość wyboru treści rozstrzygnięcia. Pojęcie uznania wiąże się najczęściej z wydaniem aktów administracyjnych.

Akty administracyjne - podstawowa forma administracji. (w stos. do podmiotu na zewnątrz)

Akty administracyjne (uznanie administracji wpływa na klasyfikację aktów administracyjnych)

• związane - treść rozstrzygnięcia jest ściśle zw. prawnej

• uznaniowe - zakres swobody organu jest większy i ma możliwość wyboru, konsekwencji prawnych określonego stanu faktycznego.

Pojęcie niedookreślone.

Pojęcie interesu społecznego, publicznego, ważnego interesu państwa, słusznego interesu stron. Organ ma duży zakres swobody, bo sam ustala treść tego pojęcia Przepis - ma uwzględniać interes publiczny, ma swobodę ustalenia, czy interes ten występuje, jeśli to ustali - to nie ma swobody, bo z tym prawe wiąże konsekwencję prawną. Swoboda w ustalaniu treści tego pojęcia w danej sytuacji prawnej.

W szerokim rozumieniu: przyjmuje się, że pojęcia niedookreślone mieszczą się w ramach uznania administracyjnego.

W wąskim rozumieniu pojęcie uznania adm. (takim, jakie stosują je sądy adm.) - uznanie oznacza możliwość wyboru konsekwencji prawnych.

Od uznania administracyjnego należy odróżniać swobodną ocenę dowodów, która odnosi się do etapu ustalania stanu fakt., podczas gdy uznanie adm. dotyczy następnego etapu, mającego miejsce po ustaleniu stanu faktycznego.

Zakres uznania decyzji? o swobodzie działania administracji, czy może rozstrzygać pewne sytuację?

Pojęcie uznania jest przejęte z j. niem.

W nauce fr. i ang. - używa się określenia władza dyskrecjonalna.

Pojęcie władzy Dyskrecjonalnej odnosi się do wszystkich sfer działania administracji i nie tylko do etapu stosowania prawa. Tym mianem obejmuje się wszelkie formy czy przejawy swobody działania organu dotyczące czasu, zakresu, przedmiot i podmiot podejmowanych działań i również ich treści.

Każde działanie org. w władzy dyskrecjonalnej związane jest z występowaniem uznania (z luzem decyzyjnym)

Wydawanie decyzji uznaniowej jest działaniem w ramach władzy dyskrecjonalnej.

Prawo europejskie w soft law

Rekomendacje nie są prawem które wiąże państwa -rekomendacja nr 80/2 z 1980 Komitetu Ministrów Rady Europy

Kompetencji dyskrecjonalnych dotyczy rekomendacja Komitetu Ministrów Rady z 1980 w sprawie wykonywania kompetencji dyskrecjonalnych.

Rekomendacja ta stanowi rozwinięcie wcześniejszej rezolucji z 1977 o ochronie jednostki przed władzą administracyjną.

Polska jednym z pierwszych państw, które uregulowało kompleksowo procedurę administracyjną (1928) Teraz jeszcze istnieją państwa, gdzie nie jest skodyfikowana procedura administracyjna.

Rekomendacja definiuje kompetencje dyskrecjonalne jako przyznaną władzy administracyjnej możliwość wyboru konsekwencji prawnych. Wskazuje się w rekomendacji na przesłanki właściwego wyboru, sprawiedliwość, słuszność, skuteczność działania administracji, interes osób 3-cich czy ważny interes publiczny. Rekomendacją? wskazano, że władza administracyjna przy wyborze konsekwencji prawnych powinna się kierować celem dla którego dana kompetencja została jej przyznana. Ma działać obiektywnie, ma przestrzegać zasady równości i unikać dyskryminacji, stosować ogólne zasady w sposób konsekwentny, zachowywać właściwe proporcje i działać w rozsądnym czasie.

KPA przewiduje dla sądu I-szej instancji 2 miesiące lub w poostrych(???) 1 miesiąc; w 2-giej instancji - 1 miesiąc

W rekomendacji nie ma mowy o sądowej kontroli decyzji uznaniowych. Sądowa kontrola decyzji sądowych jest sporna. Ustawa o Najwyższym Trybunale Administracyjnym wyłączała spod kognicji Trybunału kontrolę decyzje podejmowane w ramach uznania w jego granicach.

Co do zasady sądy adm. nie badają uznania administracyjnego. Badają czy w danej sprawie organ administracji rzeczywiście mogły działać w ramach uznania i czy granic tego uznania nie przekroczyły.

Uznanie administracyjne nie oznacza niczym nieskrępowanej swobody admin. Musi ona wskazywać motywy swego działania, wskazywać kryteria którymi kierowała się przy wydawaniu rozstrzygnięcia.

W Wlk. Brytanii sądy angielskie badają czy racjonalne było działanie i czy zgodne z dobrą wiarą.

Uznanie administracyjne jest wprowadzane w przepisach zwłaszcza w sytuacjach nadzwyczajnych związanych z porządkiem publicznym, reglamentacją dóbr deficytowych, przyznawaniem i cofaniem uprawnień i świadczeń. B. często przy sankcjach adm. o tym czy organ działa w ramach uznania przesądza stopień redakcji przepisów prawa.

O uznaniu wtedy gdy przepisy stanowią np. organ może, ma prawo; jest uprawniony np. Organ może przyznać koncesję ale nie musi, może przyznać świadczenie

Możemy domagać się by organ rozpatrzył naszą sprawę, ale nie możemy żądać, by rozstrzygał zgodnie z naszym stanowiskiem.

Do kryterium jakim powinien posługiwać się organ przy podejmowaniu decyzji odnosi się KPA stanowiąc, że organ powinien załatwiać sprawę uwzględniając słuszny interes stron, o ile interes społeczny nie stoi na przeszkodzie.

Orzecznictwo S.A. ewoluowało, obecnie przyjmuje się, że organ działając w ramach uznania powinien rozstrzygnąć sprawę zgodnie z żądaniem strony, aż do granic sprzeczności z interesem społecznym ?

Jest to ograniczenie luzu decyzyjnego ograniczone słusznym interesem strony.

Działanie w ramach uznania administracyjnego wiąże się nakazywaniem? proporcji z nałożeniem obowiązku a tym czym chce się osiągnąć częstym kryterium - dyskryminacja

Pojęcie dóbr publicznych, świadczeń i obowiązków publicznych.

Przepisy prawne posługują się tymi określeniami.

Konstytucja w art. 84 „każdy ma obowiązek ponosić ciężary publiczne i obowiązki publiczne, w tym podatki”. Pojęcie dóbr publicznych występowało w doktrynie i przepisach prawa przedwojennego. Obecnie częściej używa się pojęcia własności czy mienia publiczne.

Na pojęcie dóbr publicznych składały 3 elementy:

• majątek skarbowy, który bez- lub pośrednio doznał określone pożytki finansowe np. kary, nieruch. publiczne, papiery wartościowe

• majątek administracyjny, przez który rozumiano budynki i rzeczy wykorzystywane przez adm. do wykonywania jej zadań

• dobra publiczne czyli dobra będące własnością państwa lub innego podmiotu władzy publicznej, z których korzystanie następuje na zasadzie powszechności i najczęściej bez odpłatności. Do dóbr publ. zalicza się np. wody płynące, drogi, mosty, parki. W przypadku dóbr publ. rozróżniono korzystanie z nich:

• zwykłe

• powszechne

• szczególne

Obecnie takie rozróżnienie (ani wcześniej)? występuje w prawie wodnym. Korzystanie z wód na potrzeby gospodarstwa domowego to korzystanie zwykłe, korzystanie z wód płynących w celach rekreacyjnych, sportowych jest korzystaniem powszechnym. Szczególnym korzystaniem z wód np. na potrzeby gospod. dom. lub wykraczające poza wymaga zezwolenia wodno-prawnego (np. odprowadzanie ścieków). Po 90 roku zaczęto używać określenia własność publiczna lub mienie publiczne, wiązało się to z reaktywowaniem samorządu terytorialnego w związku z czym określenie własność państwowa było niewystarczające bo nie pozwalało na objęcie tą kategorią mienia samorządu terytorialnego. [Pojęcie adm. publicznej jest szerokie i obejmuje

Do zarządzania majątkiem Skarbu Państwa? jest uprawniony minister skarbu, wojewodowie i starostowie w ramach administracji rządowej w razie wydzielenia części mienia państw. zarządzają nim powiaty którym przekazano zarząd tym mieniem. Jednostki jak gminy, powiaty, województwa, samorząd samodzielnie dysponują posiadanym mieniem, w tym zasobem nieruchomości.

Pojęcie ciężaru publicznego wiąże się z pojęciem obowiązku publiczno-prawnego. Ciężary i obowiązki mają charakter powszechny a zarazem przymusowy, obowiązek ich ponoszenia wynika z przepisów prawa bądź z

Mianem ciężaru publicznego obejmowane są wszelkie obciążenia finansowe i niefinan. związane z realizacją celów publicznych w interesie publicznym.

W wąskim znacz. - wszystkie świadczenia niefinansowe, ale muszą b. usprawiedliwione.

Obowiązki publiczno prawne mogą przybierać charakter świadczeń

1. świadczeń osobistych polegających na obowiązku pracy nieodpłatnej w niezbędnym zakresie, w wyjątkowych sytuacjach w interesie publicznym, np. w klęsce powodzi na mieszkańców nałożony obowiązku np. kopania rowów

2. świadczenia polegające na udostępnieniu rzeczy ruchomych i nieruchomości w związku z konkretnymi przedsięwzięciami o charakterze publicznym np. związane z wojskiem

3. świadcz. pieniężne

WYKŁAD 9 - 03.12.2004

Obowiązki publiczno-prawne - świadczenia (zakres podmiotowy ograniczony do pewnej grupy osób). Powszechnie obowiązki - obciąża wszystkich właścicieli, obejmuje określone grupy wyróżnioną przez prawo własności. Obow. szczególny odśnieżania.

Zasady prawa administracyjnego i działania administracji publicznej

Prawo administracyjne nie ma skodyfikowanej części ogólnej, nie ma zasad prawnych co do całości prawa administracyjnego.

Zasady te są sformułowane w niektórych ustawach i mają zasięg ograniczony. Największe znaczenie ma KPA, zawiera zasady swoim znaczeniem wykraczające poza przepisy kodeksu, np. zasada legalności, proporcjonalności, dwuinstancyjności, prawdy obiektywnej (o charakterze uniwersalnym).

Zasady są też w ustawie o postęp. egzekucyjnym w administracji, jej znaczenie ogranicza tylko do tej ust. i stos. się tam też pomocniczo zasady z KPA.

Pewien katalog zasad jest też w ustawie o postępowaniu przed sądami administracyjnym.

Zasady formułowane są nie tylko na gruncie procedury, ale też w przepisach prawa materialnego. Ich zakres działania jest jednak ograniczony. Te zasady są na użytek konkretnej regulacji prawnej. Trzeba zbudować katalog wspólny. Każda ustawa zawiera określone zasady, ale one nie składają się na 1 katalog zasad pr. adm.

Zasady o charakterze uniwersalnym zaliczamy (jest to kwestia wyboru, nie jest to katalog ogólnie przyjęty):

demokratycznego państwa prawnego legalności i równości proporcjonalności jawności administracyjnej sprawiedliwości proceduralnej prawa do sądu z KPA i z innych procedur	I
subsydiarności (pomocniczości) centralizacji i decentralizacji koncentracji i dekoncentracji zespolenia sprawności (efektywności) kompetencyjności	II - zasady organizacji ustroju administracji

I-sze zasady to zasady prawa administracyjnego; II - w przepisach prawa, nie są wprost sformułowane

Wszystkie zasady mają oparcie w przepisach prawa, jedne są sformułowane wprost, a inne trzeba wyprowadzać z norm prawnych.

1) demokratycznego państwa prawnego

wprowadzona do konstytucji w 1989 r., a następnie powtórzona w konstytucji z 1997 r. Jest to zasada mająca charakter klauzuli generalnej, z której wyprowadzane są szczegółowe zasady, odnoszące się do stanowienia prawa i jego stosowania oraz także do ustroju, władzy publicznej .

Rozwój tej zasady wiąże się z koncepcją pań. prawnego, poddanie zadań państwa w stosunku do obywateli reglamentacji prawa. Upodmiotowienie obywatela wiązało się z wpływem na ustrój administracji publicznej. Tworzono samorząd terytorialny, a do ustroju zaczęto wprowadzono zasadę trójpodziału władz. Tworzono zręby sądownictwa kontroli nad administracją.

Ta zaś ma charakter uniwersalny. Jest też w prawo UE. Podstawowa wartość ustrojowa, bez tej zasady nie ma państwa demokratycznego i nie ma w tym pań. adm. Z tej zasady wyprowadza się zasadę trójpodziału władz prawo do sądu. Z tej zasady wyprowadza się zasady legalności, proporcjonalności, wymóg poszanowania praw nabytych, ogłaszania aktów normatywnych, przestrzegania hierarchii aktów prawnych i wiele innych zasad.

Większość z nich jest uregulowana odrębnie.

Zasada demokratycznego państwa prawnego była podstawą do wprowadzenia zasad demokratycznych nie ujętych wprost w przepisach prawa, ale trzeba było je wyprowadzić.

Zasada trójpodziału władz w odniesieniu do adm. ma ona znaczenie, zas. proporcjonalności, legalności, równości, jawności, zasady, które odnoszą się do procesu stanowienia prawa przez administrację.

Z tej zasady demokratycznego państwa prawnego wyprowadza się hierarchię aktów prawnych. Jak można wykorzystać uprawnienia? Adm. stanowi pr. w ramach upoważnienia ustawowego. Kompetencja związana jest z konkretnym organem. Ogłaszanie aktów prawa - ma być w sposób prawidłowy - vacatio legis wyprowadzane jest z zasady demokratycznego państwa prawnego.

Zasada o ochronie praw nabytych - przepis prawa pozwala, ust.o pomocy społ. (odebrać uprawnienia ze względu na okoliczności)

Zasada dobrej legislacji - prawo stanowione powinno być formułowane języku jasnym, rozumiane jednoznacznie, ogłaszane w przewidzianym trybie. Te zasady sformułował TK

TK sformułował zasadę badania, czy zasada proporcjonalności została zachowana na gruncie legislacji - TK i w procesie stanowienia prawa (oceny dok. sąd adm. lub SN).

Zasada proporcjonalności jest w konstytucji, ale TK wskazał jak ją badać.

Zasada jawności - wyprowadzona z zasady demokratycznego państwa prawnego, jest ta zasada ujęta w Konstytucji z 1997 r. Gdy tego przepisu nie było, to TK ją wyprowadzał (jawność działania administracji publicznej)

5-przym.wybory z zasady demokratycznego pań. pr. W XIX w. tworzono treść tej zasady. Koniec lat 60-tych XX w. w niemieckim uniw. - mowa rektora o zas. dem. pań. prawnego, spróbował określić to, co wyprowadzano z zas. dem. pań. pr.

Zasada demokratycznego państwa prawnego - klauzula generalna, z niej wyprowadzane są zasady szczegółowe. Z tą zasadą wiąże się zasada legalności działania administracji.

2) zasada legalności działania administracji

Ma znaczenie na etapie tworzenia i stosowania prawa. W myśl konstytucji władza publiczna działa na podstawie prawa i w jego granicach. Z tego zapisu wynikają wymogi zarówno do tworzenia prawa, jak i do procesu jego stosowania. W odniesieniu do procesu tworzenia prawa ta zasada wyraża się w nakazie posiadania przez administrację ustawowej podstawy do tworzenia prawa.

W nakazie zgodności tego pr. z konstytucją i ustawami, z wymogiem wskazania podstawy prawnej działań prawodawczych i wymogiem należytego ogłoszenia aktu normatywnego.

Na etapie stosowania prawa ta zasada wiąże się z wymogiem przestrzegania kompetencji i podstawy prawnej dla wszystkich działań władczych. Zakres związania administracji prawem jest zróżnicowany w zależności od tego, jaki jest przedmiot, działania i rodzaj zastosowanych środków. W sferze twórczej - zakres związania jest najmniejszy - wystarczy by to działanie znajdowało podstawę w przepisach ustrojowych - kompetencyjnych.

W przypadku stosowania środków władczych w stosowania do podmiotów spoza administracji związanie prawem idzie daleko i wiąże się z wymogiem przestrzegania właściwości, podstawy mat.-prawnej i wymogiem zachowania określonego trybu postępowania.

Wymóg działania na podstawie prawa oznacza także, że administracja nie może podejmować działania, do którego podjęcia nie jest ustawowo upoważniona. Władza publiczna ma działać na podstawie prawa, zgodnie z przepisem prawa. Wolności z przepisów prawa w sferze niezakazanej przez prawo nie odnosi się do administracji. Gdy nie ma podst. ustawowej - adm. nie ma uprawn. do działania.

Zasada legalności odnosi się do władzy publicznej.

Z nią wiąże się zasadą równości.

Zasada równości - 2 aspekty:

• wobec prawa

• w prawie

Art. 32 i 33 Konst.

Pojęcie równości w prawie i wobec prawa - wg TK (sformułował), te 2 sytuacje rozgraniczył.

Wobec prawa równość wiąże się z wymogiem, by wszyscy mieli jednakowe, przewidziane przepisami ustaw uprawnienia i obowiązki.

W prawie - by prawa nie zawierało rozwiązań dyskryminujących kogokolwiek z jakiejkolwiek przyczyny. To odnosi się też wobec stanowienia prawa (wobec pr. i w prawie.) oraz do stosowania prawa. Przepis może wprowadzić ogólne uregulowania, a przez stosowanie może prowadzić do nierówności.

Równość w prawie - chodzi o to, by nikt nie był dyskryminowany. TK wskazuje, że o tej równości można mówić, gdy dane podmioty mają cechę istotną w tym samym stopniu i żaden nie jest dyskryminowany ani faworyzowany.

Gdy administracja stanowi prawo to równość dotyczy prawa miejscowego. To naruszenie tej zasady są przepisy dotyczące podatków od nieruchomości, posiadania psów, np. dla stałych mieszkańców są ulgi podatkowe, a dla innych jest normalna stawka (nie można wprowadzać zróżnicowania bez prawnego usprawiedliwienia).

3. zasada proporcjonalności

Jest to zasada wykształcona w orzecznictwie TK i sądów konstytucyjnych w Niemczech i Austrii, przejęta w orzecznictwie trybunałów i sądów konst. w innych państwach. Ta zasada ma charakter uniwersalny, wyprowadza się ją z Międzynarodowego? Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka, Powszechnej Deklaracji o Ochronie Praw Człowieka, przepisów konstytucji dotyczących zasad, na jakich można ingerować w przyznane prawa i wolności.

Rzadko zasada ta znajduje wprost odzwierciedlenie w przepisach prawa. Przykład wskazania - przepis KPA, organ rozstrzygając sprawę powinien brać pod uwagę interes publiczny i interes strony; przepis ust. o postępowaniu egzekucyjnym w adm.: nakazuje stosowanie najłagodniejszego środka egzekucyjnego.

Zasada ta bardzo często występuje w orzeczeniach trybunałów konstytucyjnych. Ta zasada jest nazywana zasadą adekwatności lub miarkowania. Wiąże się generalnie biorąc z określeniem granic rozsądnych i racjonalnej ingerencji władzy publicznej w sferę gwarantowanych konstytucyjnie i ustawowo praw i wolności.

Zasada ta prowadzi do obowiązku ważenia i porównywania wartości, które chce się zrealizować, czy dóbr, które mają być chronione i zakresu ingerencji w prawa jednostki. Badając czy zasada ta została zachowana, trzeba ustalić cel, jaki przyświeca określ. regulacji prawnej lub rozstrzygnięciu adm., a następnie ocenić, czy przyjęte rozwiązanie prawne lub zastosowany środek pozwolą na osiągnięcie celu, czy ta ingerencja jest niezbędna i czy nie zostały naruszone odpowiednie proporcje między celem a jego konsekwencjami.

Zasada proporcjonalności : nakaz przydatności, niezbędności i nakaz proporcjonalności (w ścisłym znaczeniu). Jest to zasada formalna, nie określa rodzajów zadań niedopuszcz.?, wskazuje przesłanki, by podejmowane działanie nie prowadziło do nadmiernej ingerencji w prawa człowieka. W pr. pol. wyprowadzana jest z art. 2 i art. 31 ustęp 3 Konstytucji (przesłanki ograniczania konst. praw i wolności). Ograniczenia te mogą być tylko w ustawie i tylko gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa, porządku, ochrony środowiska, zdrowia, moralności publicznej oraz praw i wolności innych osób.

WYKŁAD 10 - 10.12.2004

Bada się zachowanie w 3 kryteriach (c.d. zasady proporcjonalności)

• niezbędności

• przydatności

• treści

Niezbędność - badamy, czy środek, który adm. chce zastosować, czy jest niezbędny do osiągnięcia celu z ustaw. Badamy, czy to, co zamierzamy robić pozwoli cel osiągnąć.

Przydatności - czy konkretna norma prawna pozwala na osiągnięcie celu.

Treści - czy zastosowany środek nie jest zbyt restrykcyjny.

3 pyt. sformułował przez TK, np. aby osiągnąć stan bezpieczeństwa na drodze - można zamknąć drogę na określonym odcinku podczas remontu. Badając kryteria: czy środek, który administracja chce zastosować, jest odpowiedni jeśli chodzi o czas, przestrzeń i podmioty. Taka ingerencja - by objęła stosunkowo niewielki czas do osiągnięcia celu.

TK, 3 pyt., odp. Należy na nie badając, czy zasada proporcjonalności została zachowana:

1. czy zamierzona regulacja prawna lub planowany środek działania jest w stanie doprowadzić do zamierzonego skutku?

2. czy zamierzona regulacja prawna lub planowany środek działania jest niezbędny ochrony interesu publicznego, z którym ta regulacja lub środek są powiązane (niezbędność co do czasu, przedmiotu i podmiotów)?

3. czy efekty zamierzonej regulacji lub środka, pozostają w proporcji do ciężarów nałożonych na obywateli i zakresu ingerencji w prawa jednostki?

Zasada proporcjonalności (zasada miarkowania, adekwatności) - trzeba ważyć interes publiczny, który ma chronić, czy ta ingerencja nie będzie nadmierna.

TK dokonuje kontroli przy zgodności przepisów wykonawczych z ustawami. Gry środki do ochrony interesu publicznego mogą się okazać niewspółmierne do ciężarów nałożonych na obywateli (np. opłaty transportowe, manipulacyjne).

4. zasada jawności administracyjnej

Wiąże się z dążeniami do tego, by działania adm. były jawne a tym samym by to działanie mogło podlegać wszechstronnej kontroli.

Ta zasada ma wiele aspektów, wyraża się m.in.

- w nakazie informowania podmiotów spoza adm. o przysługujących im prawach, by nie ponieśli szkody z powodu nieznajomości przepisów prawa (KPA)

Ten nakaz wyraża się w obowiązku zamieszczania w decyzjach administracyjnych? informacji o możności i trybie składania środków odwoławczych.

W prawie obowiązek zastosowania, że „nieznajomość prawa szkodzi”. W KPA jest złagodzenie tej zasady, bo adm. ma obowiązek informować stron o prawach, by oni nie ponieśli szkody.

Zjawisko przyrzeczenia administracji - w jaki sposób ona załatwi daną sprawę Jeśli decyzja nie ma informacji o środkach odwoławczych, to jest możliwość przywrócenia terminu.

Zasada ta wyraża się w obowiązku wyjaśniania (uzasadniania) decyzji. Wyrazem tej zasada jest też ustawa „o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów pr.” - nakaz ogłaszania tych aktów w Dz. Urz. (Dziennik Ustaw, Monitor Polski A i B, dzienniki urzędowe ministerstw i dzienniki urzędowe województw). Jest to ust. z 20 lipca 2000 r.(Dz. U. Nr 62, poz. 718).

Wyrazem tej zasady jest także jawność głosowania jako reguła w systemie samorządu terytorialnego (głosowania tajne mogą być w sprawach personalnych - to wskazuje ust.)

Dostęp do informacji publicznej - aspekt tej zasady , i związane z nim formy uzyskiwania tych informacji. Formą dostępu do informacji publicznej jest także jawność posiedzeń organów kolegialnych pochodzących z wyboru (zasada jawności sesji - do ust. woj. i pow. ją wprowadza, a potem do ust. gminnej). Zasada jawności administracji znajduje swój prawny wyraz w ustawie o samorządzie gminnym, w ustawie o samorządzie powiatowym i województwa w postaci głosowania jawnego i jawności sesji. Także z tych ustaw wynika obowiązek ogłaszania prawa miejscowego.

Zasada jawności administracji doznaje ograniczeń różnego rodzaju , muszą mieć one charakter ustawowy i związane są z potrzebą ochrony, bezpieczeństwa , porządku publicznego czy ważnych informacji gospodarczych (ochrona informacji niejawnych), z potrzebą ochrony prywatności (ochrona danych osobowych), z potrzebą ochrony tajemnic zawodowych chronionych (tajemnica adwokacka, sędziowska).

Ustawa o informacji publicznej.

Dostęp do informacji publicznej reguluje ust. z 6 wrzesień 2001 r. o dostępie do informacji publicznej - Dz. U. 112 poz. 1198. uchwalenie tej ustawy to zrealizowanie konstytucyjnej zapowiedzi w przepisie art. 66, w myśl konstytucji obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej i osób pełniących funkcje publiczne - osoby publiczne same zrzekają się części ochrony prywatności. Sąd adm. i SN - teza: osoby publiczne muszą liczyć się z tym, że ich zakres prywatności jest mniejszy (nie obowiązuje utajnienie wysokości zarobków). W myśl tej ust. pr. do takiej inf. ma:

• charakter powszechny, bo przysługuje każdemu

• od osoby, która wykonuje swoje pr. do informacji nie można żądać wykazania interesu prawnego lub faktycznego,

• prawo do informacji wiąże się z uprawnieniem do niezwłocznego jej uzyskania i do aktualności informacji. Cechą tego pr. jest także bezpłatność dostępu do inf. publ. Ta bezpłatność ma swoje ograniczenia (np. jeżeli ktoś żąda inf. przetworzonej).

W świetle ust. informację o sprawach publicznych stanowi każda informacja o sprawach publicznych.

Pr. do informacji publicznej może być realizowane w różnych formach:

• poprzez uzyskanie inf. publicznej, w tym informacji przetworzonej w takim zakresie, w jakim jest to istne dla inf. publ.,

• w formie wglądu do dokumentów urzędowych,

• prawo to może się realizować w formie dostępu do posiedzeń kolegialnych organów władz publicznej pochodzących z powszechnych wyborów.

Do udostępniania informacji publicznej są zobowiązane organy władzy publicznej, organy samorządów zawodowych i gospodarczych (samorząd terytorialny to władza publiczna - organ administracji publicznej ), podmioty reprezentujące Skarb Państwa i państwowe osoby prawne, osoby prawne samorządu terytorialnego, podmioty reprezentujące inne pań. i samorządowe jednostki organizacyjne.

Do udostępniania inf. publ. są też zobowiązane podmioty, które reprezentują inne jednostki organizacyjne lub osoby, które wykonują zadania publiczne i dysponują majątkiem publicznym i takie osoby prawne, w których Skarb Państwa, samorząd terytorialny, gospodarczy lub zawodowy mają pozycję dominującą; związki zawodowe, partie polityczne.

Obowiązek ten dotyczy wszystkich podmiotów wskazanych tylko w tym zakresie, w jakim posiadają te informacje.

Prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu na zasadach określonych w ustawie o ochronie inf. niejawnych (są to informacje objęte tajemnicą państwową i służbową) i o ochronie innych tajemnic ustawowo chronionych. Pr. to podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osób fizycznych i tajemnicę przedsiębiorcy. Spod ograniczenia tego wyłączone są inf. dot. osób pełniących f. publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji. Ograniczenie to nie dotyczy też informacji, w stosunku do których osoby fizyczne lub przedsiębiorca zrezygnują z prawa do utajnienia (zrzeka się tego prawa i udostępnia te informacji - to dotyczy osób, które nie pełnią funkcji publicznych). Nie można ograniczać dostępu do informacji o sprawy rozstrzyganych przed organami państwowej, w szczególności w postępowaniu adm., karnym i cywilnym; ze względu na ochronę interesu strony, jeżeli postępowanie dotyczy władz publicznych lub innych podmiotów wykonujących zadania publiczne albo osób pełniących funkcje publiczne w zakresie tych zadań lub funkcji.

Ustawa dodaje: „w szczególności” lub „i innych”.

Udostępnieniu podlegają inf. publiczne jak w szczególności - przykłady:

• polityka wewnętrzna i zagraniczna

• podm. z art. 4 (zob. do udostępnienia inf. publ. (wszystkie inf. o nich)

Zamierzenia władzy wykonawczej i ustawodawczej, programy w zakresie realizacji zadań publicznych. Utajnieniu podlegają informacje dotyczące ekspertów (ich dane nie mogą być ujawniane). Udostępnieniu podlegają informacje dotyczące postępowania podmiotów: informacje o trybie działania jednostek organizacyjnych samorządu terytorialnego o sposobach stanowienia aktów publiczno-prawnych, rejestracji, archiwach. Udostępnieniu podlegają dane publiczne, w tym treść i postać dokumentów urzędowych, a w szczególności treść aktów adm. i ich rozstrzygnięć, dokumentacja przebiegu i efektów kontroli, stanowiska w sprawach publicznych zajęte przez organy władzy publicznej i funkcjonariuszy władzy publicznej, treść wystąpień i ocen dokonywanych przez organy władzy publicznej, informacje o stanie państwa i samorządów. Dane o majątku publicznym (o majątku Skarbu Państwa i pań. osób prawnych, długach, maj. samorządu terytorialnego, o dochodach i stratach spółek handlowych, w których państwo ma pozycję dominującą itd.).

Ustawa definiuje pojęcie dokumentu urzędowego - jest to treść oświadczenia woli lub wiedzy utrwalona i podpisana w dowolnej formie przez funkcjonariusza publicznego w ramach jego kompetencji skierowanych do innego podmiotu lub złożona do akt sprawy.

Udostępnianie informacji publ. następuje w drodze:

• ogłaszania inf. publ. w Biuletynie Informacji Publicznej.

• udostępniania na wniosek poprzez ogłoszenie lub wywieszenie w miejscach ogólnie dostępnych i przez zainstalowanie w tych miejscach urządzeń umożliwiających zapoznanie się z tą informacją.

• w drodze wstępu na posiedzenia organów i udostępnianie materiałów w tym audiowizualnych i teleinformatycznych dokumentujących te posiedzenia.

WYKŁAD 11 - 17.12.2004

Biuletyn InfOrmacji Publicznej - rozporządzenie MSWiA z 17 maja 2002 r. w sprawie Biuletynu Inf. Publ. - Dz. U. 67 poz. 619. Biuletyn jest urzędowym publikatorem teleinformatycznym, utworzonym w celu powszechnego udostępniania informacji publicznych w postaci ujednoliconego systemu stron w sieci teleinformatycznej. Informacje zawarte w Biuletynie można uzyskiwać m.in. za pośrednictwem podmiotów zobowiązanych do zamieszczania takich informacji w Biuletynie Inf., o dostępie do posiadanych przez nie informacji.

Podmioty które udostępniają inf. w Biuletynie muszą tam zamieścić inf. określające ten podmiot, dane dot. tożsamości os., która inf. sporządziła (chodzi o ustalenie odpow.? za te informacje), także dane osoby, która wprowadza informacje do Biuletynu i czas wytworzenia inf. i jej udostępnienia. Stronę gł. Biuletynu tworzy minister właściwy ds. administracji.

Podmioty zobowiązane do zamieszczania informacji tworzą własne strony w tym Biuletynie. W rozporządzeniu min. określa standardy elektroniczne str. gł. i strony podmiotów.

Udostępnianie inf. na wniosek dotyczy informacji nieudostępnionych w Biuletynie - są udostępniane na wniosek Inf. publ. na wniosek - muszą zawierać oznaczenie organu, który udostępnia te informacje, dane osób, które wytworzyły informacje lub za jej treść odpowiadają i dane dotyczące osób, które udostępniły informację i czas udostępnienia.

Te same wymogi dotyczą informacji udostępnianej:

1) w drodze wyłożenia lub wywieszenia w miejscach ogólnie dostępnych i udostępnianych przez zainstalowanie w takich miejscach urządzeń umożliwiających zapoznanie się z tą informacją.

Do obowiązków organu udzielającego inf. należy zapewnienie możliwości:

• kopiowania informacji publicznych lub wydruku

• przesłania informacji publicznych albo przeniesienia jej na odpowiedni, powszechnie stosowany nośnik informacji

Udostępnianie inf. na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później niż w terminie 14 dni. Jeśli w tym terminie nie można informacji udostępnić, należy powiadomić o powodach opóźnienia i terminie udostępnienia nie dłuższej niż 2 miesiące.

Udostępnianie informacji na wniosek następuje w sposób i formie zgodnej z wnioskiem, chyba że podmiot, który ma informację udostępnić, nie posiada środków technicznych umożliwiających udostępnienie informacji w żądanej formie.

Jeżeli informacja nie może być w żądanej formie udostępniona, to należy pisemnie powiadomić o przyczynach braku możliwości udostępnienia informacji w żądanej formie i wskazać, w jaki sposób może być inf. udostępniona niezwłocznie.

Wyjątek od bezpłatności - jeśli w wyniku udostępnienia inf. na wniosek podmiot udostępniający ma ponieść dodatkowe koszty związane ze wskazanym na wniosku sposobem udostępnienia lub koniecznością przetworzenia informacji, może pobrać od wnioskodawcy opłatę odpowiadającą tym kosztom. W terminie 14 dni od złożenia wniosku trzeba powiadomić o wysokości opłaty, a udostępnienie informacji zgodnie z wnioskiem następuje po upływie 14 dni od powiadomienia, chyba że wnioskodawca wycofa wniosek lub zmieni formę udostępnienia inf.

Odmowa udostępnienia informacji i umorzenie postępowania następują w drodze decyzji administracyjnej, wydawanej w trybie KPA, z pewnymi odrębnościami, bo odwołanie rozpoznaje się w terminie 14 dni, a samo uzasadnienie decyzji musi zawierać imiona, nazwiska i funkcje osób, które zajęły stanowisko w toku postęp. o udostępnienie informacji i oznaczenie podmiotów ze względu na których dobra wydano decyzję o odmowie.

Organy, które nie są organami władzy publicznej stosuje się odpowiednio przepisy o odmowie z KPA (ma zawierać elementy charakterystyczne dla decyzji administracyjnych). Stos.? się wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, gdy nie ma dalszego organu odwoławczego, a wystąpiła decyzja o odmowie.

Poprzez wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów są jawne i dostępne, organów pomocniczych są jawne i dostępne, o ile stanowią tak ustawy czy akty wykonawcze do nich lub gdy organ pomocniczy tak postanowi.

Organy zobowiązane do zapewnienia wstępu, są zobowiązane zapewnić lokalowe lub techniczne środki umożliwiające wykonywanie tego prawa. W miarę potrzeby powinny też zapewniać transmisję audiowizualną lub teleinformatyczną z posiedzeń organów.

Ograniczenie dostępu do posiedzeń z przyczyn lokalowych lub technicznych, takie ograniczenie nie może prowadzić do nieuzasadnionego zapewnienia dostępu tylko wybranym podmiotom.

Organy zobowiązane do udostępniania sporządzają i udostępniają protokoły lub stenogramy obrad, chyba że sporządzą i udostępnią mat. audiowizualne i teleinformatyczne w pełni rejestrujące te obrady.

Tryb kontroli decyzji, podejmowanych na podstawie tej ustawy jest dwutorowy:

1) służy skarga do sądu administracyjnego, gdy podstawę odmowy stanowi ochrona tajemnicy państwowej, służbowej, skarbowej lub statystycznej.

Sąd orzeka w tych sprawach w trybie przyśpieszonym (przekazanie akt i odp. na skargę następuje w ciągu 15 dni, a w ciągu 30 dni od tego przekazania Sąd rozpatruje skargę).

2) pr. do wniesienia powództwa do sądu powszechnego o udostępnienie informacji, której odmówiono z powołaniem się na ochronę danych osobowych, prawo do prywatności i tajemnicę inną niż wcześniej wymienione (przedsiębiorcy, zawodowa). Nie ma zobowiązać sądu do wcześniejszego rozpatrzenia tej sprawy.

Na zasadę jawności administracji - składa się szereg rozwiązań prawnych (obowiązek uzasadnienia decyzji, ogłaszania aktów normatywnych, jawność posiedzeń, dostęp do inf. publicznej). Prawo ochrony środ. przyjęło prawo do inf. społeczeństwa. o ochronie środowiska.

5) ZASADA PRAWA DO SĄDU

Może i powinna być uznawana za zasadę pr. adm. i administracji z uwagi na istnienie sądów administracyjnych, powołanych do kontroli działania administracji publicznej. W przyp. tych sądów sprawowanie wymiaru sprawiedliwości następuje poprzez kontrolę zgodności działania adm. publ. z prawem.

Prawo do sądu wynika z art. 77, 177, 184 konstytucji

1. ustawa nie może zamykać nikomu drogi sądowej od dochodzenia naruszonych norm lub praw,

2. sądy powszechne sprawują wymiar sprawiedliwości, we wszystkich sprawach, oprócz spraw ustawowo przekazanych innym sądom, a NSA i sądy administracyjne sprawują w zakresie określonym w ustawie kontrolę działalności adm. publicznej, która obejmuje także orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego i aktów normatywnych terenowych organów adm. rządowej.

Spod kontroli są wyłączone rozporządzenia; RM może uchylić rozporządzenia ministra, a Premier rozporządzenie wojewody.

Obecnie sprawy sądowej kontroli nad adm. reguluje ust. z 30 sierpnia 2002 r. o postęp. przed sądami administracyjnymi, ustawa „Prawo o ustroju sądów administracyjnych” - 22 lipca 2002 r., ust. z 30 sierpnia 2002 r. - przepisy wprowadzające te 2 ustawy - Dz. U. 153 poz. 1269 do 1270.

Sądowej kontroli podlegają różne formy działania adm.: decyzje adm., postanowienia, inne akty i czynności z zakresu administracji publicznej, uchwały organów samorządu; bezczynność administracji i rozstrzyga spory kompetencyjne i o właściwość.

Skargę do sądu administracyjnego może wnieść każdy, czyj interes prawny lub uprawnienia zostały naruszone, a także prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich i organizacja społeczna w interesie innych osób, jeśli wynika to z jej zadań statutowych.

Od orzeczeń wojewódzkich sądów adm. służy skarga kasacyjna lub zażalenie do NSA w W-wie. Sąd jest właściwy także w innych sprawach, jeśli wynika to z ustaw szczególnych (sąd wojewódzki administracyjny).

Sąd administracyjny w przeciwieństwie do sądu powszechnego nie rozstrzyga sprawy merytorycznie, a tylko orzeka kasacyjnie - uchyla zaskarżony akt lub czynność, stwierdza nieważność (bada, czy działanie administracji jest zgodne z prawem).

Pr. do sądu to prawo, które wynika z Konstytucji, ale też z Europ. Konwencji Praw Człowieka, Międz. Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych, a także traktowane jest jako standard w innych aktach prawa europejskiego. Na konstytucji opiera się też zasada dwuinstancyjności postępowań adm., wcześniej w KPA.

Zasada dwuinstancyjności jako zasada adm. jako zasada procesowa, tylko zasda dotycząca całokształtu działania administracji.

WYKŁAD 12 - 07.01.2005

5. ZASADA SUBSYDIARNOŚCI

Wyraz normatywny tej zasady prawnej w preambule do konstytucji, Europejskiej Karcie Samorządu Terytorialnego i w ustawie o pomocy społecznej i w innych ustawach. Źródła tej zasady to encyklika Piusa XI (to, co jedn. może wykonać sama, to państwo nie powinno ingerować).

Na szczeblu, gdzie podmioty mogą sobie poradzić. Jest lokowanie zadań i kompetencji możliwie najniżej, ale zarazem na szczeblu, który jest w stanie te zadania załatwić.

Zasada ta ma zastosowanie w pr. UE, zasada traktatowa, należy do prawa pierwotnego, określa relacje między organami UE a państwami.

Na gruncie pr. pol. wyraża się w przekazaniu organom samorządu terytorialnego istotnej części zadań publicznych dotyczących zaspokajania zbiorowych potrzeb społeczności lokalnej.

Na gruncie przepisów o pomocy społ. zasada ta wyraża się w ustawowym dopuszczeniu możliwości wykonywania zadań z tego zakresu przez organizacje społeczne i inne podmioty prywatne.

Regulacja powiązania między UE a państwami; w państwie z zdecentralizowanym samorząd teryt. (w samorządzie niektóre zadania są wykonywane przez organizacje społeczne).

6. ZASada CENTRALIZACJI I DECENTRALIZACJI

Wyrazem zasady centralizacji jest m.in. przepis art. 146 konst., że RM kieruje adm. rządową.

Wyrazem zasady decentralizacji jest wprost odnosząca się do niej zasada ustrojowa w myśl której ustrój terytorialny RP zapewnia decentralizację władzy publicznej, a samorząd ter. uczestniczy w sprawowaniu wł. publ. i przysługującą mu istotną cz. zadań publicznych (w ramach ustaw) wykonuje w imieniu własnym i na własną odpow. (15, 16 art. Konst.). art. 165 konst. - samodzielność jednostek samorządu ter. podlega ochronie sądowej.

Te zasady występują łącznie.

Zasada centralizacji to zasada ustrojowa odnoszona do struktur adm. państwowej i rządowej. Zad. kompetencyjne lokuje się możliwie najwyżej w celu zapewnienia szybkości działania. W ramach systemu scentralizowanego organy wyższego szczebla mają pr. kierowania działalnością organów szczebla niższego, wydawaniu poleceń służbowych, wytycznych, instrukcji, mają prawo przejmowania zadań przypisanych organom niższego szczebla.

Organ wyższego szczebla zachowuje wpływ na obsadę personalną organu szczebla niższego. Syst. wytycznych sprawia, że zakres samodzielności organów niższego szczebla jest ograniczony i nie podlega ochronie.

Przykładem struktur scentralizowanych - jest wojsko, policja, straż pożarna i graniczna.

Cechy systemu zdecentralizowanego - decentralizacji to element demokratyzacji ustroju państwa, podst. wyraz to istnienie samorządu terytorialnego i inne formy samorządu.

Istotę decentralizacji i samorządu terytorialnego stanowi przyznanie samodzielności jednostkom samorządu teryt. i zapewnienie jej ochrony prawnej.

Doch. do dualizmu władzy publicznej, w której część pozostaje w systemie scentralizowanym, a II-ga część opiera się na decentralizacji.

W systemie zdecentralizowanym organy niższego szczebla mają ustawowo określone zadania i kompetencje, których nikt nie może naruszać, działają we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność, szczególnego znaczenia nabierają więzi nadzorcze, będące wyrazem powiązań adm. rządowej i samorządowej. Nadzór ma charakter prawny, co oznacza, że może być sprawowany tylko w takich formach, za pomocą takiego kryt. i tylko wtedy, gdy pr. to dopuszcza.

Koncentracja oznacza skupienie zadań i kompetencji w rękach 1 podmiotu, a dekoncentracja - rozłożenie przysługujących mu zadań i kompetencji na inne jeszcze podmioty.

Koncentracja i dekoncentracja mogą mieć miejsce w sferze zewn., jak i wewn.

Te pojęcie dotyczy nauki administracji.

Dekoncentracja - podmiot ma ustawowe kompetencje, które dekoncentruje na aparat pomocniczy i on odpowiada za te os.i za to, co robią (są to np. decyzje wydawane z upoważnienia określonego podmiotu).

Zasada centralizacji uległa zmianie, gdy uznano, że władza publiczna ma działać na zasadach prawa. Organy niższe mają ustawowo ustalone kompetencje i np. premier nie może tych zadań przejąć.

7) ZASADA KOMPETENCYJNOŚCI

Mieści w sobie parę zasad szczegółowych:

1. zasada przestrzegania przez organy adm. z urzędu właściwości rzeczowej, miejscowej i instancyjnej,

2. zasada, że kompetencje organów adm. publ. określają ustawy,

3. zasada rozdzielności kompetencji,

4. zasada optymalnej pojemności kompetencyjnej organu.

Właściwość miejscową organu adm. publ. określają przepisy ustalające jej obszar działania i szczegółowe zasady wynikające gł. z KPA. Zgodnie z KPA w spr. nieruchomości właściwe są organy miejsca położenia tych nieruchomości. W sprawach związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej właściwe są organy miejsca, gdzie ta działalność jest lub ma być prowadzona.

W sprawach dotyczących osoby właściwe są organy (chodzi tu o os. fiz.) - decyduje miejsce zamieszkania lub pobytu tej osoby.

Kompetencje organów muszą być określone ustawowo (określone zadania i kompetencje ustawa? przyznaje organowi), to organ tych zadań nie może przekazać innemu organowi. Jest to możliwe, ale przepisy muszą to dopuszczać (np. gminy mogą zawierać porozumienia między sobą, by 1 z nich wykonywała określone zad. na rzecz innych gmin).

Rozdzielność kompetencyjna - podział zas.? między woj.? a adm. rządową nie jest klarowny. W przepisach nie było wyraźnie określone, kto jest organem odwoławczym od decyzji organów wojewódzkich administracji rządowej.

Optymalna pojemność kompetencyjna - pojęcie z pogranicza prawa i nauki administracji, wiąże się z oceną zdolności określonych struktur do wykonywania powierzonych im zadań.

8)ZASada SPRAWNOŚCI ADMinistracji

Może być też uznana za zasadę prawną, ale nie występuje w czystej postaci. Jeżeli podstawą do zastosowania bardziej represyjnego środka nadzoru w stosunku do samorządu ter. (nieefektywne wykonywanie zadań), może być wprowadzony zarząd komisaryczny.

Czasami wprost przepisy prawa mówią o kryterium efektywności np. w ustawie o pomocy społ., pr. ochrony środowiska.

Zasadę sprawności możemy uznać za zasadę prawa administracyjnego i administracji publicznej

.

Dualizm i monizm w administracji

.

Jako cechy struktur adm. czy zasady budowy tych struktur.

Pojęcie dualizmu władzy publicznej odnoszony jest do modelu, w którym obok administracji państwowej działa administracja samorządowa. Samorząd terorialny jest podmiotem władzy publicznej, a jednostki samorządu ter. posiadają odrębną od państwa podmiotowość prawną, a działają w sferze zadań państwa, określ. dualizm administracji publicznej mogą podkreślać z 2 stron jego zdecentralizowany charakter i wskazuje, że obok państwa istnieją inne podmioty władzy publicznej.

Monizm odnoszony jest do sytuacji, w których charakter władzy publicznej, a w szczególności władzy lokalnej jest jednolity (system rad narodowych w latach 1950-1990). System Monistyczny władzy terytorialnej- system angielski, am. (nie ma terenowej adm. pań., zadania lokalne wykonuje samorząd terytorialny).

Tam nie ma terenowych organów administracji rządowej. Jest tak, że wszystkie org. centralne mają swoje agendy terenowe.

Pojęcie dualizmu i monizmu odnoszone jest także do układów wewnętrznych struktury administracji, głównie samorządowych. Za syst.? dualistyczny wyraźny podział kompetencji na organy wykonawcze i stanowiące, które mają również wyodrębnione struktury adm. (syst. pol., niem., fr.). W systemie monistycznym całość zadań i kompetencji przypisana jest 1 podmiotowi, który wykonuje jednocześnie funkcje organu stanowiącego i wykonawczego.

WYKŁAD 13 - 19.01.2005

Zasada prawna - zasada zespolenia administracji

Jedną z zasad ustroju administracji publicznej jest zasada zespolenia administracji. Jest to zasada prawna, bowiem o zespoleniu administracji publ. mówi ustawa powiatowa, wojewódzka i o admin. rządowej w województwie.

W tych 3-im ujęciu pojęcie to używane w odmiennym znaczeniu dla oznaczenia 7 rodzajów zjawisk występujących w administracji publicznej. Na szczeblu powiatu zespolenie występuje w 2 postaciach. W ramach administracji rządowej jako zespolenie poprzez starostwo i jako zespolenie administracji samorządowej z rządową pod zwierzchnictwem starosty.

Na szczeblu województwa o zespoleniu mówi ustawa o samorządzie wojewódzkim dla określenia podobnie jak w powiecie admin. samorządowej pod zwierzchnictwem marszałka w ramach urzędu marszałkowskiego.

Inaczej wygląda to w administracji rządowej na szczeblu wojewódzkim pod zwierzchnictwem wojewody zastąpiło zespolenie administracji rządowej (klasyczny rodzaj zespolenia administracji publicznej) [poza administracją rządową pozostaje administracja niezespolona - jest to w ustawie o admin. niezespolonej w wojew. ] ?

Zespolenie administracji rządowej i samorządowej już dawno było.

Nigdzie na świecie samorząd się sam nie utrzymuje.

Na szczeblu powiatu starosta jest zwierzchnikiem administracji rządowej w województwie.

Mówi się w ustawie o służbach, inspekcjach ... np. straż pożarna.

Powiat czuwa nad wykonywaniem zadań administracji zespolonej rządowej.

To zespolenie administracji rządowej pod zwierzchnictwem wojewody łączy się z podziałem na organy administracji zespolonej i organy rządowej administracji niezespolonej oznacza to, że w rękach wojewody zostały skupione czyli zespolone organy administracyjne wykonujące zadania należące na szczeblu centralnym do wielu ministrów. Organy rządowe administracji niezespolonej to te organy terenowe, które podlegają bezpośrednio określonemu ministrowi.

9)Zasada sprawności działania administracji

Bywa określana jako zasada efektywności i również może być uznana za zasadę prawną. Występuje m.in. W ustawie ....

Ale np. też w ustawie o pomocy społecznej czyli w ustawie materialnej. (??)… pr. Zasada ta nie jest formułowana jako zasada ale można ją wyprowadzić z prawnych nakazów sprawnego efektywnego działania i z ustawowego określenia konsekwencji prawnych naruszania tej zasady

Np. wojewoda na czuwać nad sprawnym wykonywaniem zadań admin. zespolonej i niezespolonej.

W przypadku administracji rządowej o obowiązywaniu tej zasady świadczy m.in. środek nadzoru w postaci zarządu komisarycznego, który może być wprowadzony w razie przedłużającego się braku skuteczności w działaniu organu samorządu.

ŹRÓDŁA PRAWA ADMIN.

Źródła prawa administracyjnego tworzą system wyróżniający się pewnymi szczególnymi cechami. System ten pozostaje częścią całego systemu prawa (nie jest autonomiczny). Ponadto administracja publiczna w swoim działaniu stosuje nie tylko prawo administracyjne a zatem posługuje się normami należącymi do innych gałęzi prawa (pr. administracji - czyli całe prawo, które administracja stosuje).

Cechą każdego systemu prawa jest jego jedność, zupełność i hierarchiczność. Czasem do tych cech zalicza się jako odrębną cechę niesprzeczność ale ona wywodzona z hierarchiczności. Poza tymi cechami system źródeł prawa administracyjnego charakteryzuje się:

1. Największa liczbą tych źródeł w porównaniu do innych dziedzin prawa.

2. Są to źródła najbardziej zróżnicowane. Do jego cech należy to, że wśród tych źródeł bardzo liczne są normy prawa wew. oraz normy prawa miejscowego.

Do cech charakterystycznych źródeł prawa administracyjnego zalicza się też to że prawo to w przeważającej części jest stanowione przez organy administracji publicznej. Źródła prawa stanowione przez organy administracyjnego zawsze mają przy tym charakter wykonawczy.

Czy system źródeł pr. admin. jest systemem otwartym czy zamkniętym?

Dyskusja na temat charakteru? systemu prawa i otwartości jego ma bardzo długą historię i także na gruncie obecnej konstytucji nie można uznać wszystkich wątpliwości za rozstrzygnięte. Ot. sys. pr. polega, że do źródeł systemu prawa zalicza się pewne swoiste źródła w postaci precedensowych orzeczeń sądowych, zwyczajów a nawet poglądów doktryny. Co do zasady konstytucyjnych RP wprowadza zamknięty system źródeł prawa powszechnie obowiązujących nie zamyka jednak systemu źródeł prawa wewnętrznego. Poza Konstytucją pozostaje również ogromna liczba źr. mających odmienny charakter (prawo zakładowe, korporacyjne). Po przystąpieniu do UE system zamknięty stał się bardziej otwarty w związku z aquis communautaire

Pojęcie dorobku wspólnotowego oznacza nie tylko źródła pr. stanowionego przez organy Unii ale także orzecznictwo sądowe a także pewne zasady wyprowadzone z Traktatów i np. Europejskiej kon. o pr. człowieka.

Niezorganizowane źródła prawne - zwyczaj, prawo sądowe

Z Konstytucji wynika zasada prymatu ustawy i jej wyłączności a przede wszystkim nadrzędności ustawy, którą to nadrzędność w pewnych sytuacjach wyłączą normy umów międzynarodowych. Jeżeli przepis Konstytucji mówi wprost ratyfikowana umowa jest bezpośrednio stosowana. Umowa międzynarodowa ma pierwszeństwo w pewnych sytuacjach nad ustawą.

Podział źródeł prawa.

Źródła prawa administracyjnego możemy dzielić na źródła prawa pochodzące od organów ustawodawczych i prawo stanowione przez organy administracji i prawo stanowione przez organy Unii.

II - źr. pr. krajowego i źr. pr. miejscowego

III - źr. pr. powszechnie obowiązującego

• źr. pr. wewnętrznego

• źr. pr. nie ujęte w konstytucji, np. regulamin studiów

Nazwa niektórych aktów może być myląca np. rozporządzenie -np. pr. stanowione przez wojewodę, pr. UE; uchwały - samorządu terytorialnego o charakterze wykonawczym powszechnie obowiązującym, Rady Ministrów już ma inny charakter, np. były samoistne uchwały o dostępności do ciągników?

Do Konstytucji z 97 - owe zarządzenia uważane za akty prawa wewętrznego, ale do 97 formą przepisów wykonawczych było zarządzenie np. służby celnej, więziennej.

Inną kategorię źródeł Stanowią...........

WYKŁAD 14 - 21.01.2005

Ustawy z konstytucją na czele najwyższy prawem RP

Po Konstytucji ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia (dotychczas wymieniono pr. kraj.) i źródła prawa miejscowego. W skład systemu źródeł prawa administracyjnego wchodzą źródła prawa europejskiego na podstawie art. 90 konstytucji.

Do pr. europ. powszechnie obowiązującego zaliczamy rozporządzenia i dyrektywy z tym, że zakres obowiązywania rozporządzeń jest szerszy podczas gdy dyrektywy skierowane są do państw członkowskich i wiążą te państwa.

W prawie europejskim charakter wiążący mają też decyzje ale o charakterze indywidualnym konkretnym. W ramach prawa europejskiego odrębną grupę stanowi prawo soft law, które nie ma charakteru obowiązującego (rezolucje, rekomendacje, KPP, memoranda).

Źródła prawa powszechnie obowiązującego muszą być ogłaszane w Dzienniku Ustaw a akty normatywne i niektóre akty prawa Unii Europejskiej w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Źródła prawa powszechnie obowiązującego i prawa wewnętrznego jest podziałem zamkniętym jeśli chodzi o prawo powszechnie obowiązujące i otwartym w odniesieniu do prawa wewnętrznego.

Źródła prawa pochodzące od organów administracji.

Sprawy regulowane w trybie ustawy - tzw. materia ustawowa. Ustawy często uszczegóławiane są przepisami wykonawczymi.

Rozporządzenie: kategoria rozporządzeń = ustawom są rozporządzenia wydawane w sytuacjach szczególnych przez prezydenta na podstawie art. 234 i w związku z art. 228.

Rozporządzenia, które są najbardziej powszechną formą prawa stanowioną przez organy administracji. Rozporządzenia Są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji. Należą do nich Prezydent, Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów, Ministrowie kierujący działem administracji rządowej, Przewodniczący określony w ustawach komitetu, oraz Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji.

Rozporządzenia mają charakter wykonawczy co oznacza, że wydawane są na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania.

Zgodnie z Konstytucją upoważnienie do wydania rozporządzenia powinno określać organ właściwy do jego wydania

2) Zakres spraw przekazanych do uregulowania

3. Wytyczne dotyczące treści aktu.

Podstawę kontroli w przypadku stanowi ...

czy mieści się w granicach rozporządzenia administracyjnego.

Konstytucja zawiera jedną ważną zasadę: upoważnienie do wydania rozporządzenia upoważniony podmiot nie może przekazać innemu organowi.

Akty prawa miejscowego - źródła prawa powszechnie obowiązującego.

Stanowionych przez organy administracji w ramach tych źródeł możemy wyróżnić źródła prawa administracyjnego stanowione przez organy samorządu terytorialnego i źródła prawa pochodzące od terenowych organów administracji. W ramach źródeł prawa pochodzących od organów samorządu terytorialnego możemy wyróżnić źródła prawa stanowione

1. na podstawie upoważnień zawartych w odrębnych ustawach

2. na podstawie upoważnień zawartych w tzw. ustawach ustrojowych (USG, USP, USW, ARZ). Chodzi tu o źródła prawa dotyczące ustroju, status jednostek samorządu i przepisy podatkowe. W gminie do stanowienia pr. miejscowego właściwa jest co do zasady Rada Gminy. W sytuacjach nagłych, wyjątkowych zagrożeń przepisy porządkowe w formie zarządzenia może wydać wójt, burmistrz, prezydent, pod warunkiem przedstawienia ich na najbliższej sesji rady do zatwierdzenia. Jeżeli nie przedstawi to prawo w sytuacjach nagłych, wyjątkowych zagrożeń przepisy porządkowe w formie zarządzenia może wydać wójt, burmistrz, prezydent, pod warunkiem przedstawienia ich na najbliższej sesji rady do zatwierdzenia. Jeżeli nie przedstawi to przepisy tracą moc.

Rozporządzenia prezydenta z mocą ustawy podlegają zatwierdzeniu przez sejm na najbliższym posiedzeniu.

W powiecie przepisy powszechnie obowiązujące stanowi co do zasady Rada Powiatu a w sytuacji nagłych, wyjątkowych zagrożeń Zarząd Powiatu. Jego uchwały porządkowe muszą być przedstawione na najbliższej sesji do zatwierdzenia.

Na szczeblu województwa kompetencje do stanowienia pr. wew. są podzielone pomiędzy organy samorządu woj. i wojewodę. W ramach samorządu do stanowienia pr. miejscowego właściwy jest Sejmik Województwa. Samorząd województwa nie ma uprawnień do stanowienia przepisów porządkowych. To uprawnienie przysługuje wyłącznie wojewodzie który może wydawać 2 kat. aktów pr. miejscowego:

1. rozporządzenia wykonawcze

2. rozporządzenia porządkowe

Przepisy porządkowe są kategorią aktów prawa miejscowego wydawanych na podstawie aktów prawa miejscowego.

Przepisy porządkowe mogą być stanowione w:

1. sytuacji gdy nie ma przepisów powszechnie obowiązujących dotyczących kwestii, która ma być uregulowana.

2. Mogą być one wydane, gdy zachodzi niebezpieczeństwo i potrzeba ochrony życia, zdrowia ludzkiego, porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego, ochrony środowiska.

3. Wprowadzają nakazy lub zakazy określonego zachowania.

4. Mogą być zagrożone karą grzywny w trybie przepisów o postępowaniach w sprawach wykroczeń.

Sposób ogłaszania aktów prawa miejscowego jest odmienny od trybu ogłaszania innych przepisów prawa miejscowego, ale ogłoszenie w szczególnym trybie nie zwalnia z obowiązku ogłoszenia przepisów porządkowych w wojewódzkim Dzienniku Urzędowym.

Przepisy porządkowe ogłasza się w drodze obwieszczeń, a także w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie lub w środkach masowego przekazu. Czasem przepisy porządkowe odsyłają do zwyczaju.

2-gą kategorię stanowią źródła prawa wewnętrznego. Konstytucja w rozdziale 3 wymienia tylko uchwały RM oraz zarządzenia Prezesa RM i ministrów określając je jako źródła prawa wewnętrznego.

Katalog jako źródeł prawa wewnętrznego zawarty w Konstytucji jest określony jako otwarty co oznacza, że poza tymi które są wymienione w Konstytucji w rozdziale 3 i innych rozdziałach Konstytucji są również inne źródła prawa wewnętrznego.

Cechą prawa wewnętrznego jest to że normy nie mogą stanowić podstawy decyzji podejmowanych wobec obywateli, osób prawnych i innych podmiotów. W świetle Konstytucji uchwały RM i zarządzenia Prezesa RM i ministrów mają charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki organizacyjne podległe organowi wydającemu akta. RM działa w całym zakresie spraw przynależnych RM ?

Tu nie wymienia się innych ustaw, bo mogą być one wydawane na podstawie Konstytucji i innych ustaw.

Zgodnie z Konstytucją uchwały i zarządzenia podlegają kontroli co do ich zgodności z powszechnie obowiązującym prawem.

Z przepisów innych ustaw wynika, że źródła prawa wewnętrznego podobnie jak te wymienione w Konstytucji również nie mogą być podstawą prawną decyzji kierowniczych do podmiotów usytuowanych na zewnątrz aparatu administracyjnego. Z uwagi na to, że wielu źródeł prawa administracyjnego nie jest wymienionych w Konstytucji zrodziły się koncepcje rozróżnienia przepisów admin. czy rozporządzeń administracyjnych, które miałyby char. aktów stosowania prawa.

Swoiste źródła prawa administracyjnego(opracuj samodzielnie)

Wykład 14 z 25.02.2005

Ogłaszanie źródeł prawa

Źródła PRAWA POWSZECHNIE OBOWIĄZUJĄCEGO , aby mogły wiązać adresatów muszą być ogłaszane .Z tym wymogiem koresponduje domniemanie iż przepisy prawa w sposób prawidłowy opublikowane są powszechnie znane. Następstwem tego domniemania jest zasada iż nieznajomość prawa szkodzi. Prawo wspólnotowe ogłaszane jest w Dzienniku Ustaw Unii Europejskiej wydawanym przez urząd ”Oficjalnych publikacji” WE. Dziennik ten jest wydawany w 2 seriach .Seria L i Seria C. W serii L(legislacja) ogłaszane są rozporządzenia Rady UE, Komisji Europejskiej, decyzje Rady UE i Komisji a także zalecenia i opinie. Seria L podzielona jest na 2 części. Pierwsza część zawiera akty których publikacja nie jest obowiązująca. Seria C poświęcona jest publikacji ,informacji i zawiadomień. Tu ogłaszane są między innymi zbiory orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Pierwszej instancji, protokoły z posiedzeń parlamentarnych. Ponadto jest wydawany dodatek S, który zawiera informację i ogłoszenia o przetargach publicznych zgodnie z art. 88 Konstytucji RP warunkiem wejście w życie rozporządzeń ustaw i aktów prawa miejscowego jest ich ogłoszenie. Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych określa ustawa. Umowy międzynarodowe ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie są ogłaszane w trybie wymaganym dla ustaw. Zasady ogłaszania innych umów określa ustawa. Istnienie ustawy obowiązuje do ogłoszenia aktów normatywnych w Dzienniku Urzędowym. Dziennikami urzędowymi są Dziennik Ustaw RP, Dziennik Urzędowy RP ” Monitor Polski”, Dziennik Urzędowy Monitor Polski B. Ponadto są Dzienniki Urzędowe urzędów centralnych i wojewódzki Dziennik Urzędowy.

W Dzienniku Ustawa RP ogłaszane są Konstytucja ustawy , rozporządzenia, wydane przez Radę Ministrów, Prezesa Rady Ministrów ,ministrów kierujących działami administracji rządowej, przewodniczących ustawowo określonych komisji i komitetów będących członkami Rady Ministrów. Oraz rozporządzenia wydawane przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji. Zgodnie z ustawą z 20 lipca 2000 o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych w Dzienniku Ustaw ogłaszane są teksty jednolite wskazanych powyżej aktów , orzeczenia TK dotyczące aktów ogłaszanych w Dzienniku Ustaw, uchwały RM uchylające rozporządzenia ministrów a także akty prawne dotyczące stanu wojny, zawarciu pokoju, referendum zatwierdzającego zmianę konstytucji, referendum ogólnokrajowego, wyborów do Sejmu, Senatu i prezydenta RP powszechnej i częściowej mobilizacji wojskowej i użycia sił zbrojnych do obrony RP, stanu wojennego , stanu wyjątkowego klęsk żywiołowych, stwierdzenia ważności wyborów prezydenta RP. Jeżeli chodzi o ogłaszanie innych aktów normatywnych w Dzienniku Ustaw może to nastąpić na mocy szczególnego przepisu ustawowego.

W Dzienniku Urzędowym Monitor Polski ogłasza się przede wszystkim : zarządzenia prezydenta RP wydawane na podstawie ustawy, uchwały RM i zarządzenia Prezesa Rady Ministrów. Teksty jednolite powyższych aktów, Orzeczenia TK dotyczące aktów ogłaszanych w Monitorze

W Dzienniku Urzędowym ministrów kierujących działami administracji rządowej oraz w Dzienniku Urzędowym urzędów centralnych ogłasza się akty normatywne organu wydającego dany Dziennik i organów przez niego nadzorowanych:

W wojewódzkim Dzienniku Urzędowym ogłaszane są:

Akty prawa miejscowego stanowione przez wojewodę i organy administracji niezespolonej, akty prawa miejscowego stanowionego przez organy samorządu terytorialnego(statuty gmin powiatów, województw, związków gminnych i powiatowych, akty prawne Prezesa RM uchylające akty prawa miejscowego stanowionego przez wojewodę , organy administracji niezespolonej, organy samorządowe, porozumienia w sprawie wykonywania zadań administracji publicznej , obwieszczenia o wygaśnięciu mandatu wójta , burmistrza , prezydenta miasta, rozwiązanie rady gminy, powiatu i sejmiku województwa.

Akty prawa miejscowego ogłaszane są w wojewódzkim Dzienniku Urzędowym ale ze względu na potrzebę szybkiego wprowadzenia do obrotu pr., przepisy porządkowe ogłaszane są w drodze obwieszczeń a także w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie lub w środkach masowego przekazu .Ogłaszanie przepisów porządkowych w sposób uproszczony nie zwalnia od obowiązku ich ogłoszenia w wojewódzkim Dzienniku Urzędowym

Swoista formą ogłoszenia można uznać ustawowy obowiązek wójta, burmistrza, prezydenta miasta przesłania przepisów porządkowych do wiadomości wójtów sąsiednich gmin, staroście na którego terenie leży gmina i ten obowiązek ma być wykonany następnego dnia po ustanowieniu przepisów porządkowych . Starosta zobowiązany jest do przesłania przepisów porządkowych do wiadomości organów gmin położonych na obszarze powiatu i również następnego dnia po ustanowieniu przepisów porządkowych.

Wojewoda jest zobowiązany do niezwłocznego przekazania rozporządzeń porządkowych Prezesowi RM< marszałkowi województwa, starostom, prezydentom miast i wójtom na których terenie rozporządzenie ma być stosowane.

Dzień wydania Dziennika Ustawa RP oraz Dziennika Urzędowego Monitor Polski jest dniem prawnego ogłoszenia aktów normatywnych ogłoszonych w danym numerze. Zasadą jest , że akty normatywne zawierające przepisy powszechnie obowiązujące ogłaszane w dzienniku Urzędowym wchodzą w życie po upływie 14 dni licząc od dnia ogłoszenia chyba że te akty stanowią inaczej.

Ustawa z dnia 20 lipca 2000 przewiduje w uzasadnionych przypadkach że akty normaywne mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż 14 dni jeżeli ważny interes państwa wymaga natychmiastowego wejścia w życie aktu normatywnego i zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie . Wtedy dniem wejścia w życie aktu może być dzień ogłoszenia . Biorąc pod uwagę specyfikę przepisów porządkowych przyjęto regułę że przepisy te wchodzą w życie po upływie 3 dni od chwili ich ogłoszenia. Za dzień ogłoszenia przepisu porządkowego uważa się dzień wskazany w obwieszczeniu. Może to być

Gwarancja powszechnego dostępu do aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych jest obowiązek prawny prowadzenia przez organy wydające Dz. Urzęd. Zbiorów tych dzienników. Zbiory te są wyłożone w siedzibie organów do nieodpłatnego powszechnego wglądu w godzinach pracy urzędu oraz w miejscach do tego przeznaczonych

Podmioty Administrujące

Pojęcia:

1 podmiotów administrujących

2 aparatu administracyjnego

3 systemu administracji publicznej

4 organu administracyjnego

Wykonywanie administracji publicznej wiąże się z funkcjonowaniem jednostek organizacyjnych tworzonych dla określonego w przepisach prawa działaniach. Współczesna administracja publiczna w ujęciu podmiotowym składa się z systemu organów i innych podmiotów publicznych powołanych do wykonywania zadań z zakresu administracji publ. Powiązanych różnymi względami i podlegających różnym regulacjom prawnym.

Podmiotu publiczne realizujące zadania administracji publicznej tworzą aparat administrujący. W skład tego aparatu wchodzą:

1 organy administracji publicznej

2 państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne

3 instytucje publiczne

Podmioty publiczne wchodzące w skład aparatu administrującego orza podmioty niepubliczne wykonują funkcje administracji publicznej określa się mianem podmiotów administrujących.

Aparat admin. nie ma trwałego charakteru, podlega on ciągłym zmianom. Ponadto pojęcie aparatu administrującego nie jest pojęciem prawnym bowiem nie ma aktu prawnego, który całościowo dotyczył by struktury administracji publicznej. Podstawowe drogowskazy tego aparatu zawiera Konstytucja RP. Szczegółowo organizację i funkcjonowanie systemu administracji publicznej regulują ustawy określane jako ustawy ustrojowe. Wskazują one jednostki powołane do wykonywania zadań publicznych ich wewnętrzną strukturę, tryb powoływania , zadania, kompetencje oraz ustalają wzajemne zależności pomiędzy poszczególnymi podmiotami administrującymi.

Szerszym pojęciem od pojęcia aparatu administrującego jest pojęcie systemu administracji publicznej. W skład tego systemu wchodzą oprócz podmiotów zaliczanych do aparatu administrującego także podmioty niepubliczne w zakresie w jakim realizują one funkcje administracji publicznej. Są to organy administracji publicznej, zakłady administ., przedsiębiorstwa, fundacje organizacje społeczne i inne podmioty niepubliczne w zakresie w jakim wykonują one funkcje administracji publicznej. Trzon podmiotów administrujących stanowią organy administracji. Treśc pojęcia organ administr. Ulegał zmianom z uwagi na przeobrażenie administracji publicznej , jej rolę i miejsce w państwie.

Organ admin jest konstrukcją ściśle związaną z prawem ale nie jest on wprost definiowany w przepisach prawa. Przy określaniu tego pojęcia nakładają się elementy organizacji i zarządzania, elementy prawne i pozaprawne. Konstrukcja organu jest ściśle związana z ustrojem politycznym państwa i z koncepcją aparatu administracyjnego . Powoduje to także definiowanie pojęcia organu administracyjnego publ. Budzi w doktrynie wiele sporów w. W doktrynie pojęcie to jest określane w różny sposób. Uwidaczniające się w poszczególnych definicjach odrębności są następstwem zróżnicowania kryteriów stanowiących podstawę określenia admin. a także określenia organu państwowego.

Definicja organy administracyjnego pewne elementy konstrukcyjne są stałe , można więc przyjąć że organ administracji publicznej:

1 stanowi wyodrębnioną część aparatu administracji publicznej tworzoną na podstawie prawa i w sposób przez prawo przewidziany

2 działa w imieniu i na rachunek państwa albo w imieniu i na rachunek jednostki samorządu terytorialnego będącego odrębnym podmiotem władzy publicznej w państwie

3 o ile prawo to dopuszcza jest on upoważniony do posługiwania się środkami władczymi

4 wykonuje zadania publiczne z zakresu administracji

5 działa w ramach przyznanych mu przez prawo kompetencji

Ad1 Wyodrębnienie organizacyjne polega na określeniu celów wyróżniających dany organ spośród innych organów wchodzących skład aparatu ........ albo jednostek samorządu terytorialnego. Musi to być pewna organizacyjna całość czego wyrazem jest odrębna nazwa, wyodrębnione środki materialne i pracownicy. Wyodrębnienie organizacyjne następuje jako konsekwencja prawnego wydzielenia kompetencji.

Ad. 2 Działanie w imieniu i na rachunek państwa albo w imieniu i na rachunek jednostek samorządu terytorialnego oznacza w szczególności możliwość użycia środków przymusu dla zabezpieczenia realizacji kompetencji organu. Ponadto działanie w imieniu i na rachunek państwa albo w imieniu i na rachunek jednostek samorządu terytorialnego jest okolicznością , która pozwala odróżnić organ od innych jednostek organizacyjnych i od organizacji społecznych, które działają w imieniu jednostki organizacyjnej czy też organizacji społecznej

Ad3. Uprawnienie do korzystania ze środków władczych jest istotnym elementem pojęcia organu. Uprawnienie to musi być każdorazowo wyraźnie określone w ustawie bądź w akcie normatywnym wydanym na podstawie ustawy. Korzystanie ze środków władczych przejawia się między innymi w uprawnieniu do stanowienia aktów prawnych posiadających moc obowiązującą zagwarantowanych możliwością użycia przymusu w celu wykonywania.

Ad5 Kompetencja organu obejmuje zadania ustalone dla niego przez odpowiednie przepisy i odpowiadające tym zadaniom obowiązkom i uprawnieniom. Organ dysponuje tylko tymi uprawnieniami do działania, które przysługują mu na podstawie prawa. Nie może wykroczyć w sferę kompetencji innego podmiotu

Organ to pojęcie bezosobowe.

Słowo urząd może być używane do określenia aparatu pomocniczego organu. Ale pojęcie urząd może też oznaczać organ.

Wykład z 4 marca 2005

Klasyfikacja organów władzy publicznej:

1. kryterium terytorialnego zasięgu władzy publicznej

-organy centralne

-organy lokalne(terenowe)

Centralne organy adm. Publicznej, które swoim zakresem działania obejmują terytorium całego państwa.

Lokalne- organy, które zakresem działania obejmują jednostki podziału terytorialnego

Podział ter.: gminy, powiaty, województwa, Są tez specjalne podmioty np. adm. Górnictwa, skarbowa

Centralne np. Rada Ministrów, spośród organów centralnych wyodrębnia się organy naczelne- wchodzą w skład Rady Ministrów (obecnie to wyodrębnienie ma tylko doktrynalne podstawy: konstyt z 1952 były naczelne organy administracji państwowej. . W Konstytucji obecnej nie ma takiego wyodrębnienia

Terenowe np. wojewoda, naczelnik urzędu , dyrektor Urzędu morskiego

2. z punktu widzenia rodzaju podmiotu w imieniu którego i na rzecz którego działa dany organ:

-państwo

-jednostka samorządu terytorialnego(podmiot prawa publicznego wyposażony we władztwo publiczne)

Organy administracji państwowej- działają w imieniu i na rachunek państwa

Organy administracji samorządowej- działają w imieniu i na rachunek poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego

Organy admin. państwowej- np. wojewoda, organy administracji skarbowej,

Organy samorządu np. wójt, burmistrz, Prezydent Miasta, Rady Gminy zarząd powiatu, Rada Powiatu(starosta jest uznawany za organ ale jest to wątpliwe), nie ma przepisu prawa , który nazywałby starostę organem, spełnia on różne role i zadania, jest wyposażony w kompetencje czyli ma charakter organy. Może rozstrzygać sprawy w drodze decyzji administracyjnej..

Sejmik województwa zarząd , Marszałek - sytuacja prawna nie jest tożsama z sytuacją starosty , ma on mniej kompetencji zgodnie z przepisami.

3. z punktu widzenia osobowego składu organów( kryterium liczby osób sprawujących dany urząd)

-jednoosobowe

• kolegialne

Jednoosobowe przepisy przyznają kompetencje do działania w określonej sprawie

Kolegialne- przepisy przyznają kompetencje do działania w określonej sprawie lub grupie spraw zespołowi osób fizycznych np. Rada Gminy, Powiatu, Rada Ministrów

Jest potrzeba podziału terytorialnego, bo zarządzanie nie może być ze szczebla centralnego.

Zerwano z jednolitą administracją państwową( 1950-19990):; inny model administracji - dualist. ( rządowej i samorządowej)

Organy jedno0sobowe: zalety sprawność, operatywność, reletywnie mniejsze nakłady na utrzymanie takiego organu( sam podejmuje decyzje)

Organ kolegialny- powolność działania (tryb podejmowania rozstrzygnięcia) ale pozwala dostrzec błędy , których organ jednoosobowy może nie dostrzec. Jest mozliwośc korekty wadliwego rozstrzygnięcia przy organie jednoosobowym- odwołanie od decyzji.

Decyzja organu kolegialnego wadliwa- możliwość weryfikacji jest trudna lub niemożliwa np. Rada Gminy podejmuje plan zagospodarowania przestrzennego, Rada Podejmuje uchwałę, że park krajobrazowy będzie przeznaczony na cele przemysłowe, uchwała była podjęta bez naruszenia prawa

4. ze względu na przedmiot zakresu działania:

-organy kompetencji ogólnej

-organy kompetencji szczególnej

Ogólnej- organy , których zadania obejmują całość lub większą dziedzin administracji np. . Rada Ministrów , Prezes RM

Specjalnej- tworzone są w wyniku rzeczowego podziału zadań w administracji np. ministrowie kierujący określonymi działami administracji, dyrektorzy Urzędów Morskich, naczelnicy urzędów skarbowych

5. ze względu na typ uprawnień przysługujących organom:

-organy stanowiące

-organy opiniodawcze-doradcze

-organy kontrolne

Stanowiące- organy wyposażone w prawem przyznaną kompetencje do podejmowania rozstrzygnięć w sprawach należących do zakresu ich działania. Te rozstrzygnięcia mogą przybierać formę aktów indywidualnych i formę aktów generalnych np. rozporządzenia RM, rozporządzenia Prezesa RM.

Opiniodawczo- doradcze- uczestniczą w wykonywaniu administracji poprzez przedstawienie opinii , ocen, wniosków dotyczących prowadzenia działalności administracyjnej . Są zazwyczaj organem kolegialnym , zwykle są ulokowane przy organach stanowiących np. . Komisje ds. środków ochrony Roślin przy ministrze rolnictwa.

Kontrolne- uczestniczą w sprawowaniu administracji poprzez wykonywanie kontroli. Np. dyrektro urzędu kontroli skarbowej, NIK, Inspekcje .

Wykład z 11.03.2005

Typy więzi między organami administracji publicznej

Pokazują relacje między nimi, ich pozycję względem siebie. Jest ich 5 ( oróżnej sile związania pomiędzy nimi- od najsilniejszych do najsłabszych .

1)kierownictwo

2)nadzór

3)kontrola

4. koordynacja

5. współdziałanie

ad1.

Najsilniejszy rodzaj powiązania między organami wyższego i niższego szczebla. Cecha charakterystyczna - organ kierujący może używać wszelkich możliwych środków oddziaływania na postępowanie organów kierowanych z wyjątkiem tych środków, których stosowanie prawa zakazuje

Np. prawo odwołania/ powołania organów kierowniczych; prawo do kształtowania str. Organów podmiotów kierujących; prawo do określania zadań sposobu wykonywania tych zadań

Te więzi charakterystyczne dla administracji scentralizowanej

Ad2

Obejmuje zespół kompetencji do kontroli i usuwania rozbieżności między stanem pożądanym ( wzorcem) a stanem rzeczywistym . Charakterystyczne dla administracji zdecentralizowanej, bo organy nadzoru uzyskują z mocy prawa względną samodzielność, w która organ wyższego stopnia może ingerować tylko w formach przewidzianych przez prawo.

Ad3

Samodzielność występuje dość rzadko. - w ograniczonym zakresie- tylko gdy 1 z organów jest wyspecjalizowany w kontroli. K+ badanie stanu faktycznego, porównywanie z przyjętym wzorcem, i formułowanie na tej podstawie oceny tego stanowiska faktycznego.

Nadzór polega najpierw na kontroli- jeśli wynik jest pozytywny( stan faktyczny=wzorzec), to właściwe uprawnienia nadzorcze nie są już stosowane( organ nadzorczy sięga po nie , gdy rezultat jest negatywny. Kontrola jest niezbędnym elementem nadzoru.

Ad4

Harmonizowanie i ujednolicanie działań różnych organów administracji bez względu na układ organizacyjny łączący poszczególne organy. Zarówno w nadzorze i kierownictwie występuje koordynacja. Zależnie gdzie występuje ( k/n) organ koordynujący może sięgać po środki władcze lub poprzestaje na niewładczych . Uprawnienie koordynacyjne kierowane wobec organów podporządkowanych jak i niepodporządkowanych . Wobec podporząd.- władcze + ingerencja , a wobec niepodporządk.- bez możności pozbawienia ich niezależności:

1. koordynacja terenowa- polega na wyposażeniu jednego z organów administracji lokalnej w uprawnienia wobec innych jednostek organizacyjnych działających na danym terenie np. wojewoda, który jako przedstawiciel rządu w terenie dysponuje uprawnieniami koordynacyjnymi wobec organów terenowych /organów administracji rządowej- zarówno zespolonej, jak i niezespolonej

2. koordynacja międzyresortowa-polega na wyposażeniu jednego z organów naczelnych, czy innej jednostki organizacyjnej w uprawnienia do koordynowania wszystkich podmiotów zajmujących się określoną działalnością - niezależnie od tego komu te organy przysługują np.: Prezes Rady Ministrów poprzez wiceprezesów RM

Ad5

Najluźniejsze powiązanie. Oznacza podejmowanie przez różne organy działań zmierzających do realizacji wspólnego celu. Te organy nie mogą być powiązane więzią podporządkowania - muszą być względem siebie niezależne.( nie podporządkowane sobie).

1. współdziałanie obligatoryjne- przepisy zakładają obowiązek współdziałania

2. współdziałanie fakultatywne- przepisy stwarzają tylko taką możliwość , pozostawiająć decyzję zainteresowanym organom. Dominują fakultatywne formy współdziałania.

1. związek komunalny

2. porozumienie

3. stowarzyszenie jednostek samorządu terytorialnego

Inne podmioty Administrujące( niż organy administracji publicznej)

Są nimi:

1przedsiębiorstwa

a)przedsiębiorstwa komercyjne-nastawione na zysk. Ich udział w realizacji zadań administracji publicznej zmalał wraz z likwidacją gospodarki centralnie sterowanej i jej zastąpieniem gospodarką wolnorynkową

b)przedsiębiorstwa użyteczności publicznej- celem działalność użyteczna publicznie. Powołane dla realizacji działalności użytecznej publicznie. Zaspakaja istotne potrzeby związane z funkcjonowaniem społeczeństwa jako pewnej zbiorowości i jest realizowana poprzez świadczenie usług (u. Komunalne) np. dostawa wody, dostawa energii elektrycznej, dostawa gazu,

Ma ona charakter infrastrukturalny- tzn. jest realizowana przy użyciu urządzeń infrastruktury technicznej (wodociągi, gazociągi, sieć elektryczna) Przedsiębiorstwa prowadzące tę działalność mają często pozycję monopolistyczną na rynku. Funkcjonowanie ich nie jest nastawione na maksymalizację zysku- tzn. wynik ekonomiczny może być zerowy, a w przypadku deficytu korzystają z kredytów na korzystnych warunkach, mogą uzyskać subwencje

2 zakłady administracyjne

3 organizacje społeczne

4 organizacje pożytku publicznego

5 fundacje

6 agencje

Mają inny od organów administracji publicznej zakres działań - tylko pomoc

Wykład z 18.03 2005

Cele Publiczne - realizują zakłady administracji publ.

Zakłady administracyjne/publiczne

Jest to względnie samodzielna jednostka administracyjna wyposażona w trwale wyodrębnione środki rzeczowe i osobowe, której podstawowym celem jest świadczenie usług o szczególnym charakterze społecznym( usługi socjalne, zdrowotne, oświatowe, kulturalne).np. szpitale, sanitaria , szkoły domy pomocy społecznej, domy dziecka.

Są też zakłady niepubliczne tworzone przez podmioty niepubliczne ( os. Fizyczne, prawne, związki wyznaniowe ). Niektóre z nich muszą posiadać uprawnienia zakładów publicznych( szczególnie niepubliczne szkoły podstawowe)

Zakłady publiczne zróżnicowane ale mają pewne cechy wspólne:

1. wyodrębnione organizacyjnie i powołanie organów zarządzających- tworzone w drodze aktów organizacji administracji rządowej lub organów samorządu terytorialnego. Są zazwyczaj jednoosobowymi organami, obok których często też funkcjonują organy kolegialne( np. . rektor + senat)

2. wyposażenie ich w materialne środki działania- budynki, meble. Skala potrzeb danego zakłady jest różna

3. głównym celem- świadczenie usług o szczególnym charakterze społecznym

4. zazwyczaj są jednostkami budżetowymi- wydatki takich zakładów są pokrywane z budżetu podmiotu, który utworzył zakład np. państwo, organ danej jednostki samorządu teryt. Zaś wpływy np. z odpłatności za udzielone świadczenie są odprowadzane do budżetu tego podmiotu, który utworzył zakład. Zazwyczaj świadczenia są nieodpłatne, co miało służyć brakiem zainteresowania wpływami przez zakład

5. szczególny stosunek prawny łączący organy zakładów i jego użytkowników

Adc

Jest to stosunek administracyjno-prawny. Może być nawiązywany z mocy samego prawa np. szkoła podstawowa, ( bo istnieje obowiązek szkolny) lub z mocy administracyjnej decyzji ( umieszczenie osoby w domu pomocy społecznej) lub z mocy orzeczenia sądu ( umieszczenie w zakładzie karnym) . Nierównorzędne pozycja stron ( nadrzędna pozycja organu) >Organowi przysługuje tzw. Władztwo zakładane, które jest też podstawą do wydania przez organy zakładów aktów generalnych ( np. regulaminów) i aktów indywidualnych ( np. polecenia kierowane do użytkowników zakładów) , stosowania sankci dyscyplinarnych. Akty podlegają kontroli wewnętrznej i zewnętrznej , gdy zachodzi taka konieczność

Korzystanie z zakładu jest

- dobrowolne- np. zapisanie dziecka do przedszkola, studiowanie, chęć uzyskania świadczeń zdrowotnych

• oparte na obowiązku- obowiązek wynika z mocy ustawy lub konkretnego orzeczenia np. uczęszczanie do szkoły podstawowej, umieszczenie w zakładzie karnym, terapia odwykowa( gdy odbywa się na podstawie obowiązku nałożonego przez sad).Korzystanie ma zazwyczaj charakter nieodpłatny, ale coraz częściej pojawia się jednak odpłatność świadczeń.

Organizacje Społeczne

Zróżnicowany krąg podmiotów o różnych podstawach prawnych. Def: Trwałe zrzeszenia osób fizycznych lub prawnych nie wchodzące w skład aparatu państwowego ( szeroko rozumianego) i nie będące również spółkami prawa cywilnego.

Podział:

Kryterium podstawa prawna do utworzenia

1 stowarzyszenia i organizacje- powstają w oparciu o ustawę o stowarzyszeniach

2 partie polityczne- w okresie powojennym - od końca lat 80-tych mają podstawę prawną

3 związki zawodowe i społeczno-zawodowe organizacje rolników- gdy na początku lat 80-tych Solidarność -miała status związku zawodowego , w szczególności rolnicy indywidualni byli poza nią( bo działała w imieniu robotników). Tworzyli więc własne społeczno- zawodowe organizacje ( bo nie byli niczyimi pracownikami, stąd nie mogli tworzyć związków zawodowych

4 samorządy

5 związki wyznaniowe- nie Kościół , ale wierni. Niektóre zadania z administracji publicznej bo ustawodawca im je zlecił, inne włączają się w realizacje zadań z zakresu administracji publicznej zawierając umowy ( porozumienia z organami administracji publicznej o realizację określonych zadań. Cele statutowe związków czasem oznaczają uczestnictwo w realizacji zadań administracji publicznej.

PKPS ( Polski Komitet Pomocy Społecznej) - stowarzyszenie , cele statutowe: niesienie pomocy społecznej( pokrywa się z zadaniami administracji publicznej) Oczywiście nie korzysta ze środków administracji publicznej, które ona posiada.

PCK- również uczestniczy w pomocy społecznej(świadczenia opiekuńcze)

Fundacje:

1 fundacje prawa publicznego

2 fundacje prawa

Ad1:

Fundacje stworzone przez państwo w drodze ustawy ( lub na podstawie upoważnienia ustawowego). Od państwa uzyskują kapitał i inne środki majątkowe w celu wykonywania zadań publicznych. Są wyposażone we władztwo państwowe. Cel fundacji ustalany jest na stałe w akcie o ustanowieniu fundacji przez fundatora lub w ustawie. Wyrosły na bazie Fundacji prawa prywatnego tworzonych przez potężne....

AD2:

Ustawa na podstawie której osoby fizyczne i prawne mogły ustanowić fundacje dla realizacji celów społecznie lub gospodarczo użytecznych

- edukacja

- sztuka

- opieka i pomoc społeczna

PRAWO ADMINISTRACYJNE - WYKŁADY

- 1 -

---