Ćwiczenie 17: Wybrane zagadnienia patologii narządu ruchu i układu kostno-stawowego.
Patofizjologia wysiłku fizycznego. Doping.

REUMATOLOGIA

Dziedzina zajmująca się badaniem i leczeniem dolegliwości reumatycznych - chorób, schorzeń czy zaburzeń funkcjonowania układu ruchu, przede wszystkim stawów, a także ścięgien, więzadeł i mięśni nie wynikających z przebytego urazu lub przeciążenia, ani z wad wrodzonych (w tym genetycznych) czy nabytych.

• wspólne wszystkim tym chorobom, są procesy patologiczne toczące się w tkance łącznej, której obecność zaznacza się w każdej tkance i narządzie.

• przewlekłe zmiany zapalne, będące przejawem nieprawidłowych oddziaływań układu immunologicznego w tkance łącznej. Zmiany patologiczne dotyczą różnych składników tej tkanki: zarówno komórek jak i struktur pozakomórkowych, tworzących macierz (zrąb) i układ włókien kolagenowych, podstawowego materiału konstrukcyjnego aparatu ruchu.

Uogólnione choroby tkanki łącznej , albo - bardziej potocznie: "kolagenozy".

• kolagenozy” nie jest to pierwotne zwyrodnienie włókien kolagenowych, jak kiedyś sądzono,

• lecz wtórne ich uszkodzenie w wyniku toczącego się w tkance łącznej procesu zapalnego o autoimmunologicznym tle.

Klasyfikacja chorób reumatycznych

• Uogólnione choroby tkanki łącznej

• Reumatoidalne zapalenie stawów

• postać serologicznie dodatnia

• postać serologicznie ujemna

• Młodzieńcze przewlekłe zapalenie stawów

• Początek układowy

• Początek wielostawowy

• Początek kilkustawowy

• Toczeń rumieniowaty układowy

• Twardzina układowa

• Uogólnione zapalenie powięzi

• Zapalenie wielomięśniowe

• Zapalenie naczyń z martwicą (guzkowe zapalenie tętnic)

• Zespół Sjö grena

• Zespoły nakładania

• Inne

• Zapalenia stawów z zajęciem stawów kręgosłupa

• Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa

• Zespół Reitera

• Łuszczycowe zapalenie stawów

• Zapalenie stawów w przebiegu chorób jelit

• Choroba zwyrodnieniowa stawów

• Zespoły chorobowe związane z czynnikami zakaźnymi

• Bezpośrednie zakażenie stawów

• Reaktywne zapalenie stawów

• Choroby wywołane zaburzeniami metabolicznymi i hormonalnymi

• Choroby wywołane przez kryształy

• Inne zaburzenia biochemiczne i hormonalne

• Nowotwory

• Zaburzenia "naczyniowo-nerwowe"

• Choroby kości i chrząstek

• Zmiany okołostawowe

• Zmiany w stawach w przebiegu różnych zespołów chorobowych

Zachorowalność

- Dotyczą mniej więcej 30% populacji.

- Choroby zaliczane do uogólnionych schorzeń tkanki łącznej, w tym przewlekłe zapalenia stawów, kolagenozy i zapalenia naczyń są już znacznie rzadsze i dotyczą co najwyżej 1-2% populacji ogólnej.

- Na choroby reumatoidalne, kolagenozy, a więc schorzenia z kręgu przewlekłych zapaleń (układowych) tkanki łącznej zwykle zapadają ludzie stosunkowo młodzi, albo w średnim wieku ze szczytem zachorowań przypadającym na drugą połowę lat trzydziestych życia.

- Wyjątkiem jest tu młodzieńcze przewlekłe zapalenie stawów (choroba Stilla)

Które jest przez niektórych traktowane jako młodzieńcza odmiana reumatoidalnego zapalenia stawów.

Ta postać "reumatyzmu" zaczyna się zwykle przed 16 rokiem życia i, w przeciwieństwie do rzs, przebiega niemal zawsze bardzo ostro i z zajęciem niektórych układów i narządów,

Przyczyny chorób z kręgu uogólnionych zapaleń tkanki łącznej, w tym reumatoidalnego zapalenia stawów, nie zostały do tej pory poznane. Mówi się o roli wirusów aktywujących układ immunologiczny, który zwraca się przeciw własnym tkankom

(choroby autoimmunologiczne)

• Wykazano np. silny związek pomiędzy zapadalnością na reumatoidalne zapalenie stawów a występowaniem antygenu HLA-DR4.

• U osób z zesztywniającym zapaleniem stawów kręgosłupa wykrywa się antygen HLA-B27.

• W toczniu układowym obserwuje się zwiększone występowanie antygenów HLA-DR2 i HLA-DR3,

• w twardzinie uogólnionej - HLA-DR5.

Patogeneza chorób reumatycznych

zasadniczą rolę odgrywa układ immunologiczny, który, w wyniku pobudzenia,

• przejawia objawy agresji wobec tkanki łącznej (choroby z autoagresji). Ich przejawem jest toczący się proces zapalny z udziałem komórek należących do tego układu,

• szczególnie zaś limfocytów T, makrofagów, fibroblastów.

• Obecnie podkreśla się udział śródbłonka naczyń w procesach zapalnych.

• Ważna rolę w inicjacji zapalenia i jego samopodtrzymywaniu odgrywają rozmaite mediatory zapalenia

cytokiny, czynniki wzrostowe oraz białka ułatwiające interakcje międzykomórkowe oraz interakcje między komórkami a macierzą tkanki łącznej.

W zależności od rodzaju schorzenia procesy zapalne, którym towarzyszą zjawiska destrukcyjne i wytwórcze (reparacyjne), mogą dotyczyć różnych narządów i układów.

• W klasycznych reumatoidalnych zapaleniach - zmiany zapalne są zlokalizowane przede wszystkim w stawach oraz w tkankach okołostawowych;

• w toczniu - zajęte są różne narządy: nerki, skóra, płuca i opłucna, układ krążenia (serce i osierdzie). Toczeń to klasyczna choroba układowa.

• W zapaleniu wielomięśniowym nacieki limfocytarne dotyczą otoczenia naczyń krwionośnych mięśni szkieletowych. Głównym miejscem toczących się zmian w zapaleniach naczyń są ściany tętnic różnego kalibru.

Białka stosowane eksperymentalnie w immunoterapii:

- Przeciwciała anty-TNF-alfa :cA2 (infliximab) i CD57rozpuszczalne

- Receptory : TNFR-Fc (etanercept)
- IL-1R (p55), IL-15R

- alfa antagoniści: receptorów IL-1Ra, mutant IL-15-Fc

- Immunotoksyny: IL-2-toksyna krztuśca (IL-2-DAB), anty-CD5-toksyna rycyny

- cytokiny: regulatorowe IL 10, IL-4, TGF-beta

Zmiany narządowe

• nerki, czego wyrazem jest białkomocz, niewydolność nerek, a w skrajnych wypadkach - mocznica (uremia). Dotyczy to przede wszystkim tocznia trzewnego oraz niektórych układowych zapaleń naczyń z martwicą, np. guzkowego zapalenia tętnic.

• serce i płuca (60% przypadków), w zapaleniu wielomięśniowym - serce. Zmiany chorobowe obejmują osierdzie, wsierdzie i mięsień sercowy i mogą prowadzić do niewydolności krążenia.

• wysięk w opłucnej, podobnie jak w osierdziu, jest częstym objawem kolagenoz, a także zdarza się w reumatoidalnym zapaleniu stawów,

• naczynia wieńcowe bywają miejscem toczącego się procesu zapalnego. Zdarza się to przede wszystkim w jednej z najbardziej niebezpiecznych postaci układowych zapaleń naczyń z martwicą - guzkowym zapaleniu tętnic, w którym w aż 80% przypadków dochodzi do choroby wieńcowej i zawału

Kryteria diagnostyczne wybranych schorzeń

• Reumatoidalnego zapalenia stawów (rzs) z 1987 r.

• Sztywność poranna trwająca co najmniej 1 godz. w ciągu 6 tyg.

• Obrzęk 3 i więcej stawów przez co najmniej 6 tyg.

• Obrzęk: nadgarstków, stawów śródręczno - paliczkowych, międzypaliczkowych bliższych trwający co najmniej 6 tyg.

• Symetryczność zajętych stawów

• Obecność zmian radiologicznych: nadżerki lub osteoporoza przystawowa

• Obecność guzków reumatoidalnych

• Czynnik reumatoidalny w surowicy określony metodą, która wypada dodatnio u mniej niż 5% w populacji ludzi zdrowych

• Spełnienie 4 i więcej kryteriów pozwala na rozpoznanie rzs

Tocznia rumieniowatego układowego ( tru ) z 1982 r.

• Rumień twarzy o typie "motyla"

• Rumień krążkowy

• Nadwrażliwość na światło

• Owrzodzenia jamy ustnej

• Zapalenie 2 lub więcej stawów nienadżerkowe

• Zapalenie błon surowiczych

• zapalenie opłucnej, zapalenie osierdzia

• Zmiany w nerkach:

• proteinuria powyżej 0.5 g/d lub/i wałeczki nerkowe w moczu

• Objawy neuropsychiatryczne (nie będące skutkiem przyczyn polekowych, metabolicznych, mocznicy)

• napady drgawek, psychoza

• Zaburzenia hematologiczne

Zaburzenia hematologiczne

niedokrwistość hemolityczna z retikulocytozą, lub limfopenia ( mniej niż 1500 kom./mm3) lub, leukopenia (mniej niż 4000 kom./mm3), lub trombocytopenia (mniej niż 100 000 kom./mm3)

Zaburzenia immunologiczne

a) dodatni test na komórki LE lub
b) przeciwciała p-ko n-DNA w nieprawidłowym mianie lub
c) przeciwciała p-ko SM lub
d) dodatnie serologiczne odczyny kiłowe przez 6 mies. przy ujemnym teście na immobilizację

Przeciwciała przeciwjądrowe bad. met. immunofluoescencji lub inną równorzędną
Spełnienie 4 i więcej kryteriów pozwala rozpoznać tru.

SPONDYLOARTOPATIE

- Jest to grupa chorób, zwykle skojarzona z obecnością antygenu HLA B-27 i odmienna w swej symptomatologii od reumatoidalnego zapalenia stawów.

- Innym terminem stosowanym dla zdefiniowania tej grupy chorób jest zapalenie stawów z towarzyszącym zapaleniem stawów kręgosłupa.

- Jedna z hipotez roboczych stwierdza, iż pacjenci z antygenem HLA B-27 są podatni na zapalenie stawów kręgosłupa, stawów obwodowych, przyczepów ścięgien (enthesitis), skóry, błon śluzowych, narządu wzroku i serca.

Podział spondyloartropatii

A. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa

B. Zespół Reitera (reaktywne zapalenie stawów); po przebytej biegunce - Shigella, Salmonella, Yersinia, inne; po zapaleniu cewki moczowej - Chlamydia, Ureaplasma

C. Łuszczycowe zapalenie stawów

D. Zapalenia stawów towarzyszące przewlekłym, zapalnym chorobom jelit

E. Seroujemne choroby stawów i kręgosłupa związane z infekcją AIDS

ZESZTYWNIAJĄCE ZAPALENIE STAWÓW KRĘGOSŁUPA (ZZSK, choroba Bechterewa)

Etiopatogeneza:

- genetyczna predyspozycja : antygen HLA-B27 : podobieństwo antygenowe z antygenem bakteryjnym,

- czynniki środowiskowe : bakterie G- (Shigella, Salmonella), wzrost przepuszczalności jelit.

Postacie choroby

- postać osiowa - (zajęty jest tylko kręgosłup)

- postać obwodowa - (gdy poza kręgosłupem zajęte są stawy biodrowe, kolanowe, barki)

ZESPÓŁ REITERA

- Definiuje się jako zapalenie stawów po przebytym zakażeniu układu moczowo-płciowego i związane z zapaleniem cewki moczowej czy szyjki macicy, zapaleniem spojówek oraz zmianami skórno-śluzówkowymi; przynajmniej w części przypadków zespół ten jest związany z obecnością Chlamydia trachomatis w stawie.

- Zespół może być przenoszony drogą płciową lub wystąpić w przebiegu infekcji przewodu pokarmowego. Zakażenie drogą płciową jest związane głównie z infekcją narządów płciowych wywołaną przez Chlamydia trachomatis i przeważa głównie u młodych mężczyzn między 20 a 40 r.ż. Infekcje przewodu pokarmowego wywołane są głównie przez Shigella, Salmonella, Yersinia i Campylobacter

Objawy

- Zajęcie stawów jest niesymetryczne, kilkustawowe (oligoarthritis) lub wielostawowe i obejmuje głównie duże stawy kończyn dolnych, jak również stawy drobne stóp.

- Często obserwuje się entezopatię (zapalenie przyczepów ścięgien do kości). Do najbardziej typowych zaliczamy zapalenie rozcięgna podeszwowego i ścięgna Achillesa.

- Spotyka się niekiedy zmiany błon śluzowych (jamy ustnej i języka) - małe, niebolesne, powierzchowne owrzodzenia.

ŁUSZCZYCOWE ZAPALENIE STAWÓW (Ł. Z. S.)

- Jest to zapalenie stawów skojarzone z łuszczycą skóry i paznokci z ujemnym czynnikiem reumatoidalnym i niekiedy obecnością antygenu HLA B 27; występuje u 7-10% chorych z łuszczycą. Zwiększoną częstość choroby obserwuje się u niektórych chorych na AIDS.

- U większości chorych pojawiają się wpierw zmiany skórne, a następnie zapalenie stawów.

- Nawroty dolegliwości stawowych oraz zmian skórnych mogą nastąpić jednocześnie lub niezależnie od siebie. Zmiany radiologiczne obejmują nadżerki w stawach, osteolizę końcowych paliczków, zniekształcające zapalenie stawów, “wysepkowate” syndesmofity oraz sacroilitis.

Metabolizm wysiłkowy

• tlenowa przemiana cukrów

etapy spalania cukrów

1 etap - tworzenie fosfotrioz

2 etap - przemiana fosfotrioz w czasteczki kw. Pirogronowego zachądzą w cytoplaźmie komórki mięśniowej

3 etap -przemiana do aktywnego kw. octowego

4 etap - spalanie aktywnego kw. octowego w cyklu Kresa zachądzą w mitochondriach

Systemy resyntezy ATP

- system 1 (błyskawiczny)

transfer grupy kw. fosforowego z wiązaniem wysokoenergetyczny z cząsteczki fosfokeratyny na ADP za pomocą katalizatora- kinazy kreatynowej ( produkty końcowe Kreatyna i ATP)

- system 2 (sygnalizacyjny)

reakcja katalizowana przez miokinazę (kinaza adenylanowa)

substraty to dwie cząsteczki ADP z wiązaniami wyskoenergetycznymi - jedna cząsteczka + kw. fosforanowy = AMP i ATP

AMP jest sygnałem do aktywacji (najwolniejszych) enzymów glikolizy

- System 3 (glikolityczny)

glikoliza beztlenowa - glikogen mięśniowy lub glukoza krwi zmieniają się w kwas mlekowy z wytworzeniem z ADP ATP

- system 4 (tlenowy, mitochondrialny- wolny)

- ADP + kw. fosforowy + energia

(z reakcji wodoru z tlenem) ATP+ H2O

- H+ pozyskiwany jest z (donatorów wodoru)

kw. pirogronowy, aktywnych kw. tłuszczowych (palmitylo Co A)

kw. jabłkowy - z glikolizy, kw. glutaminowy - z aminokwasów

kw. Β - hydroksymasłowy - grupa ciał ketonowych

Wysiłek fizyczny a układ odpornościowy

• odporność nieswoista

WBC - ↑do 4x

(głównie neutrofile) do 24 godzin

długotrwały trening normalizuje liczbę leukocytów już w trakcie wysiłku

regularny trening zmniejsz liczbę leukocytów powysiłkową i obniża spoczynkową liczbę leukocytów do dolnej granicy normy

mechanizm - uruchomienie z narządów obwodowych (płuca, śledziona, szpik, wątroba) na drodze zwiększonego minutowego przepływu krwi oraz stymulacji hormonalnej (oś podwzgórze-przysadka- nadnercza)

wyrzut katecholamin, kortyzolu - ↑ insuliny, h. wzrostu,β endolfin

Umiarkowany wysiłek poprawia zdolność neutrofili do zabijania bakterii a wyczerpujacy wysilek krótkoterminowo upośledza czynność oxydacyjną granulocytów

- Limfocyty - ↓wartości po wysiłku

wszystkich typów - nawet o połowę - normalizacja po 24 godzinach

↑skłonność do zachorowalności (otwarte okno dla zakażeń)

- zespół przetrenowania - ↓eozynofilii

↑liczby aktywnych limfocytów T

Upośledzenie odporności nieswoistej u sportowców jest mechanizmem adaptacyjnym - zmniejszenie odczynu zapalnego związanych z mikrourazami

- makrofagi-

↑ właściwości żernych i bójczych, cytotoksyczność p/nowotworową, chemotaksji

↓odporności na zakażenia wirusowe

Ekstremalny wysiłek hamuje wszystkie czynności makrofagów

Cytokiny - sterujace układem odpornościowym

- ↑cytokin prozapalnych i p/zapalnych

- IL-1β, TNF-α reakcja na mikrourazy i proces gojenia

- IL-6 - ↑ białek ostrej fazy (hamuje proces zapalny)

hamuje wydzielanie IL-1 i TNF oraz pobudza do wydzielania IL-1ra ↓ proces zapalny

- ↑ cytokin wytwarzanych przez monocyty

- ↑ IL-6 związany jest głównie z pracą mięśni (wysiłek ekscentryczny)

• Odporność swoista

- limfocyty: ↑ kk.NK; ↑ kk. B; zaburzenie stosunku CD 4 / CD8

Stres a wysiłek

• różnorodne czynniki , zmierzające do zaburzeń równowagi homeostatycznej ustroju są przyczyną ogólnej, nieswoistej odpowiedzi -

stres

jako ogólny zespół przystosowania

dzielimy na okresy

• odczynu alarmowego

• oporu

• wyczerpania

odczyn alarmowy

- odczuwanie działania stresora i przeżywanie poczucia bezsilności i zagrożenia

- opór - stabilizacja pod wpływem układu nerwowego i endokrynnego

- wyczerpanie

nieprzystosowanie - ch. układu krążenia, pokarmowego, spadek odporności, choroby alergiczne

Odpowiedź organizmu na stres

kora mózgowa → sygnał do podwzgórza→ uwalnianie CRH

(kortykoliberyny) → nadnercza → uwalnianie hormonów kory nadnerczy → hamowanie CRH

( sprzężenie zwrotne) →powstawanie cytokin ( IL-1, IL-6) → oddziaływanie na podwzgórze i przysadkę

→ uwalnianie CRH i ACTH→ wzrost poziomu glikortykosteroidów →zahamowanie reakcji immunologicznej

Wnioski ogólne

- sportowcy nie maja klinicznych cech upośledzenia odporności ( ekstremalny wysiłek -okno zakażeń 3-72 h)

- brak pozytywnego wpływu vit. antyoxydacyjnych na odporność

- Umiarkowany wysiłek stymuluje odporność i zmniejsza zapadalność na zakażenia górnych dróg oddechowych

- Przyjmowanie napojów wysokoenergetycznych zmniejsza wywoływaną reakcję stresową i jej wpływ na ukł. Odpornościowy

- Związane z wysiłkiem obniżenie odporności swoistej jest na tyle małe że nie ma przeciwskazań do stosowania szczepień ochronnych (w.z.w. typ B, tężec, błonnica, szczepionką pneumokokową)

Zespół przetrenowania

· stan zachwiania równowagi między przebiegiem procesów restytucji a stosowanymi bodźcami treningowymi i obciążeniami startowymi (nadmiar treningu i startów, a niedostatek wypoczynku)

· przetrenowanie krótkotrwałe

3 tygodniach treningu o dużej intensywności lub monotonnego treningu o dużej objętości, ale ustępują po 1-2 tygodniach wypoczynku

Przetrenowanie krótkotrwałe

• 3 tygodniach treningu o dużej intensywności

• lub monotonny trening o dużej objętości ale ustępują po 1-2 tygodniach wypoczynku

przetrenowanie długotrwałe

• konsekwencje :

• zmniejszenie zapasów glikogenu mięśniowego

• nasilenie procesów rozpadu i zahamowanie procesów syntezy (czyli tzw. deficyt anaboliczny)

• zaburzenia w funkcjonowaniu układu wydzielania wewnętrznego i wegetatywnego układu nerwowego

• zaburzenia w stężeniu wolnych aminokwasów we krwi

• długotrwały spadek formy sportowej

• stałe uczucie zmęczenia

• zaburzenia nastroju

• większa podatność na infekcje

• zaburzenia funkcji rozrodczych

Mechanizmy zespołu przetrenowania

• skumulowanie objawów zmęczenia lokalnego samych mięśni

• zmęczenia o charakterze ogólnoustrojowym,

• funkcjonowaniu centralnego

-wegetatywnego układu nerwowego

-przysadki mózgowej

-podwzgórza

- gruczołów nadnerczowych

Zaburzenia równowagi układu nerwowego współczulnego i przywspółczulnego

• przetrenowanie typu współczulnego (sympatycznego)

• wzrost tętna spoczynkowego

• drażliwość i chwiejność nastroju

• bezsenność

• zaburzenia apetytu i utratę wagi

• wzrost spoczynkowego ciśnienia krwi

• wzrost wydalania amin katecholowych z moczem

Ten rodzaj przetrenowania wydaje się częściej występować w dyscyplinach sportu wymagających znacznego udziału treningu o wysokiej intensywności, może być również skutkiem czynników nie związanych z treningiem

Przetrenowania typu przywspółczulnego (parasympatycznego)

- obniżenie tętna spoczynkowego

- przyspieszony powrót tętna po wysiłku do wartości wyjściowych

- spowolnienie zachowań i zmniejszenie wydalania amin katecholowych z moczem

- zaburzenia w regulacji stężenia glukozy obniżenie stężenia glukozy we krwi w czasie wysiłku

- przetrenowanie typu przywspółczulnego jest charakterystyczne dla dyscyplin o charakterze wytrzymałościowym i treningu o dużej objętości

Trudne do rozpoznania

Zaburzenia w funkcjonowaniu centralnego układu nerwowego

- wzrost syntezy serotoniny w mózgu neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za kontrolę nastroju, zaburzenia w koordynacji, koncentracji, motywacji i przebiegu procesów poznawczych

Zaburzenia w funkcjonowaniu podwzgórza i przysadki mózgowej

1. u kobiet - zaburzenia w sekrecji gonadotropiny i hormonu luteinizującego (LH) zaburzenia cyklu miesiączkowego lub nawet zanik miesiączki

2. wyższe wydzielanie kortykotropiny przez podwzgórze

3. ACTH przez przysadkę mózgową

ale nieproporcjonalnie niskie wydzielanie kortyzolu przez nadnercza

Lokalne mechanizmy przetrenowania

- zmniejszenie wrażliwości tkanek na działanie amin katecholowych

- ↑stężenia noradrenaliny

Zmniejszoną wrażliwość tkanki tłuszczowej i wątroby na aminy katecholowe

w zespole przetrenowania efektywność działania amin katecholowych spada, a zwiększenie ich sekrecji i podwyższone stężenie noradrenaliny we krwi to mechanizmy kompensujące zmniejszoną wrażliwość tkanek na działanie tych hormonów

Wysiłek fizyczny a układ krążenia

- maksymalna częstotliwość rytmu serca ( HR max)= 220-wiek ( w latach)

- nagła śmierć sercowa:

• nieurazowy, nieoczekiwany zgon wynikający z zatrzymania akcji serca, do którego dochodzi w ciągu godziny od wystapienia ostrych objawów

przyczyny:

• kardiomiopatia przerostowa

• wrodzone anomalie tt. więńcowych

• pękniecie aorty

• zapalenie m. sercowego

• zwężenie lewego ujścia tętniczego

• wypadanie płatka zastawki mitralnej

• anomalie układu przewodzącego serca

• miażdżyca tt. wieńcowych

• skrobiawica

• guzy serca

u 3% nie udaje się ustalić przyczyn

Prewencja nagłej śmierci sercowej

• objawy prodromalne:

• zasłabnięcia

• zawroty głowy

• bóle w klatce piersiowej

• kołatanie serca

• duszność

• zmniejszona tolerancja na wysiłek

obowiązkowe i wysokospecjalistyczne badania wstępne

Nadciśnienie tetnicze

95% samoistne - pierwotne

5% wtórne:

- ch. miąższu nerek

- zwężenie tętnicy nerkowej

- leki, śr. antykoncepcyjne

- endokrynologiczne: akromegalia, niedoczynność i nadczynność tarczycy, nadczynność przytarczyc

pierwotny hiperaldosteronizm

Nadciśnienie a wysiłek fizyczny

- aktywność fizyczna powoduje ↑RR

- wytrzymałościowe

umiarkowany ↑ ciśnienia skurczowego natomiast ciśnienie rozkurczowe nie zmienia się lub obniża

- statyczne

znaczny wzrost ciśnienia skurczowego i rozkurczowego

najwyższe ciśnienie tętnicze podczas wysiłku nie powinno przekraczać 230-250 mmHg

Działanie hipotensyjne długotrwałej aktywności fizycznej

1. zmniejszenie oporów obwodowych

2. przewaga układu parasympatycznego

3. zmniejszenie aktywności reninowej osocza i stężenia angiotensyny II

4. wzrost stężenia prostaglandyn

(działanie wazodilatacyjnei korzystne wewnątrzkomórkowe zmiany stężenia sodu)

Wpływ wysiłku fizycznego w chns

1. obniża ryzyko sercowo-naczyniowe poprzez:

2. wpływ na gospodarkę lipidową

↑stężenia HDL

↓stężenia trójgicerydów

3. ↓ agregacje i adhezję płytek krwi

4. ↑aktywację fibrynolityczna osocza

5. ↑wrażliwość tkanek na insulinę

6. redukuje masę ciała

7. ↓ wartość RR

8. ↑ wychwyt tlenu przez m. sercowy

9. redukuje napięcie układu współczulnego

wysiłek fizyczny a układ mięśniowy

- wzrost masy mięśniowej pod wpływem wysiłku    

układ mięśniowy oddziałuje kształcąco na układ kostny

(np. u osób z dolegliwościami kręgosłupa systematyczne ćwiczenia mięśni grzbietu i kręgosłupa powodują rozrost i wzmocnienie tych mięśni, doprowadzając do wzmocnienia tzw. gorsetu mięśniowego, co łagodzi, a nawet likwiduje dolegliwości odkręgosłupowe)

- wzrost liczby otwartych czynnych naczyń włosowatych

lepsze odżywianie pracującego mięśnia, usprawnienie wydalania produktów przemiany materii (spalania)

- zmiany biochemiczne

prowadzące do zwiększenia odporności na zmęczenie oraz do szybszej odnowy sił

- wzrost ilości substancji energetycznych w mięśniach

Zmiany w mięśniach zależą od intensywności i czasu trwania wysiłku

- wysiłek umiarkowany

(50 % max obciążenia) - nie zachodzą istotne zmiany, uczynnienie rezerwowych możliwości mięśni

- duży wysiłek fizyczny

(80% max obciążenia) - zwiększenie wymiarów włókien mięśniowych

- max obciążenie długotrwałe

podobnie jak w dużych obciążeniach, ale w miarę narastania obciążeń narastają procesy degradacji włókien mięśniowych (licznych), zdolność do pracy zmniejsza się ze względu na proces uszkodzeń w mięśniach.

Wnioski

- najzdrowszy, najkorzystniejszy dla zdrowia organizmu ludzkiego jest długotrwały wysiłek o umiarkowanej intensywności

- korzystna przebudowa mięśni wywołana jest tylko wysiłkiem długotrwałym, ale o dużej intensywności (80% max obciążenia)

- wysiłek długotrwały o max. intensywności prowadzi do chronicznego zmęczenia

- najsilniej na wzrost i rozwój układu mięśniowego wpływa trening siłowy

Trening wytrzymałościowy prowadzi do wykształcenia mięśni bardziej smukłych o mniejszych obwodach

Wysiłek fizyczny a układ kostny

- hipertrofia kości

Zmiana ich kształtu, szerokości i długości, zwiększa się szerokość powierzchni stawowych

- hipertrofia robocza układu kostnego

u osób dorosłych pod wpływem treningu rozwija się stopniowo przez okres 3-5 lat (odpowiedź organizmu przystosowującego się do zwiększonego wysiłku)

- wcześniejsze kostnienie układu

W wieku rozwojowym (skostnienie chrząstek wzrostowych)

U dzieci i młodzieży trening przeciwdziała tworzeniu się odkształceń, czyli zapobiega i koryguje wady postawy oraz przeciwdziała osteoporozie w wieku późniejszym

Wysiłek fizyczny a aparat kostno-stawowy

- zwiększenie zakresu ruchomości w stawie

- kształtowanie powierzchni stawowych

- zwiększenie elastyczności i sprężystości torebek i więzadeł w stawach

- ćwiczenia warunkują w dużej mierze uwapnienie kości

Wspomaganie farmakologiczne

- To stosowanie dozwolonych środków i leków celem ułatwienia uzyskania wyniku treningowego, przeciwdziałania nadmiernemu zużyciu organizmu i ułatwieniu regeneracji po wysiłku.

- przez wspomaganie farmakologicznym rozumiemy stosowanie środków typu: mikro-, makroelementy, witaminy oraz odżywki.

Cele wspomagania farmakologicznego

- Wyrównanie niedoborów związanych z nadmiernym zużyciem oraz zapobieganie tym niedoborom

- Zabezpieczenie i przeciwdziałanie działaniu szkodliwych produktów przemiany materii powstałych w wyniku wysiłku fizycznego

- Współdziałanie w przywróceniu zdolności do wysiłku

- Usprawnienie przebiegu adaptacji wysiłkowej poprzez ograniczenie negatywnych następstw treningu.

Strategia wspomagania farmakologicznego

1. Wspomaganie farmakologiczne jest zróżnicowane i zależy od:

2. Rodzaj dyscypliny sportowej

3. Rodzaj treningu

4. Płeć, wiek, wyjściowe parametry biochemiczne

5. Co się podaje i w jakiej ilości (np. z dietą)

6. Czynność przewodu pokarmowego

7. Strefa klimatyczna i aktualne warunki atmosferyczne

8. Zmiany stref czasowych

Zasady ogólne stosowania środków wspomagania farmakologicznego

- Nie używać żadnych leków bez porozumienia z lekarzem, dotyczy to także witamin

- Nie brać od nikogo żadnych tabletek - mogą być podmienione

- Używać środków tylko z opakowań oryginalnych - butelki i puszki najlepiej otwierać samemu

- Witaminy należy przyjmować rano i w południe, nie należy ich podawać razem z białkami (osłabiają wchłanianie witamin)

- Nie podwajać dawki leku, jeśli zapomniało się przyjąć poprzedniej dawki

- W przypadku korzystania z sauny należy pamiętać o podaniu płynów z odpowiednią zawartością elektrolitów

- Nie zmieniać preparatów krótko przed zawodami

Składniki pokarmowe

- białka (proteiny)

powinno się podawać białka zawierające aminokwasy egzogenne (fenyloalanina, histydyna, izoleucyna, leucyna, lizyna, metionina, treonina, tryptofan, walina)

- węglowodany (sacharydy, cukry)

- tłuszcze (lipidy),

szczególnie zawierające niezbędne wielonienasycone kwasy tłuszczowe (kwas linolowy i linolenowy)

- witaminy, (rozpuszczalne w wodzie: tiamina (B1), ryboflawina (B2), pirydoksyna (B6), cyjanokobalamina (B12), niacyna, kwas pantotenowy, kwas foliowy, biotyna, kwas askorbinowy (C); rozpuszczalne w tłuszczach: retinol (A), kalcyferol (D), tokoferol (E), filochinon (K),

- substancje mineralne (makroelementy: wapń, magnez, fosfor, potas, sód, chlor, siarka; mikroelementy: chrom, kobalt, miedź, fluor, jod, żelazo, mangan, molibden, nikiel, selen, krzem, cynk, cyna, wanad),

- woda.

Białka - wielkocząsteczkowe polipeptydy zbudowanymi z aminokwasów

- Białka pełnią w organizmie głównie rolę budulcową. Stanowią około 15% masy człowieka, głównie w postaci mięśni.

- Białkami są też enzymy, niektóre hormony (np. hormon wzrostu) i przeciwciała odpornościowe.

- Organizm człowieka jest w stanie zsyntetyzować 12 aminokwasów zwanych z tego powodu endogennymi.

- Pozostałe 10 aminokwasów egzogennych musi być dostarczane z pożywieniem i nie może być zastąpione przez inne aminokwasy.

- Białka dostarczają też część (10- 40%) energii.

Wykorzystanie białka w sporcie

- są wykorzystywane do przyrostu masy mięśniowej, co jest niezbędne dla zwiększenia siły i mocy oraz w dyscyplinach wytrzymałościowych by zastąpić białka mięśni uszkodzone podczas treningu.

- Białka są też pomocniczym źródłem energii

Spożycie odżywki białkowo-węglowodanowej zaraz po treningu siłowym i ok. 2 godziny po treningu może spowodować stymulację wydzielania hormonu wzrostu i insuliny

co działa anabolizująco na przyrost masy mięśniowej.

- by zwiększyła się beztłuszczowa masa ciała konieczne jest uzyskanie dodatniego bilansu azotowego.

ilość azotu zawarta w białkach wchłanianych z pożywienia musi być większa od ilości azotu wydalanego z organizmu (w postaci mocznika w moczu i z kałem).

- najkorzystniej jest łączyć spożycie białka z węglowodanami w proporcji 1:4.

- jednorazowa porcja białka nie powinna przekraczać 40 g.

- odżywki białkowo-węglowodanowe o powyższych proporcjach zwane "gainerami". Zawierają one lepiej wchłaniane hydrolizaty białek, czyli białka wstępnie strawione.

Zapotrzebowanie dzienne

- dzienne zapotrzebowanie człowieka na białko waha się w szerokich granicach i wynosi od 25 do 130g.

- zapotrzebowanie sportowców dyscyplin wytrzymałościowych wynosi 1.0-1.4 g/kg masy ciała dziennie.

- zapotrzebowanie sportowców dyscyplin wytrzymałościowo-siłowych szacunkowo wynosi 1.2-1.8 g/kg

masy ciała dziennie.

- zapotrzebowanie sportowców dyscyplin siłowych szacuje się na 1.8- 2.5 g/kg masy ciała dziennie.

- białka powinny dostarczać 12-20% dziennego zapotrzebowania energetycznego określanego na 44 kcal/kg

Węglowodany (sacharydy, cukry)

• pełnią rolę energetyczną:

• metabolizowane w organizmie dostarczają energii do procesów życiowych, w tym aktywności fizycznej.

• dzielą się na cukry proste (glukoza, fruktoza), dwucukry (np. sacharoza, laktoza) i wielocukry (skrobia, glikogen).

• zaleca się by węglowodany stanowiły

• 60% energii zawartej w pokarmach.

• przyjmuje się, że 1 g węglowodanów odpowiada 4 kcal.

• 4000 x 60%:4 = 600 g węglowodanów

• w intensywnych wysiłkach beztlenowych (anaerobowych) węglowodany są jedynym źródłem energii na drodze glikolizy beztlenowej

• suplementacja węglowodanami powinna więc być stosowana przy wysiłkach trwających >60 minut, a zwłaszcza powyżej 90 minut np. w wyścigach kolarskich i biegach maratońskich jak też w grach typu tenis, hokej i piłka nożna, gdzie wykonywane są długo trwające przerywane wysiłki o dużej intensywności.

• stosowanie węglowodanów jest bezpieczne.

• z węglowodanów zawartych w pokarmach powinno pochodzić 60-70% kalorii. Zalecane spożycie węglowodanów przed wysiłkiem zależy od masy ciała:

• 4 godziny przed wysiłkiem 4,0g/kg

• 1 godzinę przed wysiłkiem 1,0g/kg

• 10 minut przed wysiłkiem 0,5g/kg

• W trakcie wysiłków zaleca się spożywanie w postaci napojów sportowych około 60 g węglowodanów na godzinę. Zalecane spożycie węglowodanów po wysiłku, celem uzupełnienia rezerw organizmu: 8,0-10,0 g/kg masy ciała w ciągu 24 godzin.

Tłuszcze (lipidy)
Grupa związków chemicznych nierozpuszczalnych w wodzie, a w rozpuszczalnikach organicznych

• dzielimy na proste i złożone.

• proste są estrami kwasów tłuszczowych i różnych alkoholi.

• złożone

• fosfolipidy, sterydy itp.

• proste pełnią w organizmie rolę energetyczną

• złożone rolę budulcową (błony komórkowe) i regulacyjną (hormony sterydowe, prostaglandyny itp.).

• najbardziej rozpowszechnione tłuszcze są trójglicerydami czyli pochodnymi glicerolu i kwasów tłuszczowych

• kwasy tłuszczowe mogą być

• nasycone oraz nienasycone

• organizm człowieka wymaga dziennie

3-6 g wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, tnz. niezbędnych kwasów tłuszczowych

(kwas linolowy i linolenowy).

Tłuszcze pełnią rolę substratu energetycznego. Są mniej wydajne pod względem zużycia tlenu niż węglowodany, ale organizm ma ograniczone rezerwy węglowodanów, a duże rezerwy tłuszczów. W długotrwałych wysiłkach wytrzymałościowych spalanie tłuszczów pozwala zachować organizmowi rezerwy glikogenu, co jest korzystne na finiszu

Tłuszcze pełnią rolę substratu energetycznego

Są mniej wydajne pod względem zużycia tlenu niż węglowodany, ale organizm ma ograniczone rezerwy węglowodanów, a duże rezerwy tłuszczów.

W długotrwałych wysiłkach wytrzymałościowych spalanie tłuszczów pozwala zachować organizmowi rezerwy glikogenu, co jest korzystne na finiszu

- celem wspomagania wysiłku podaje się średniołańcuchowe trójglicerydy (MCT), które wchłaniają się z przewodu pokarmowego bez trawienia, a nawet wlewy dożylne emulsji tłuszczowych.

Woda

Udowodniono, że utrata 1-1,5 litra wody z potem (tyle jest człowiek zdolny wypocić w ciągu godziny intensywnego treningu) powoduje obniżenie zdolności do wykonywania wysiłku nawet o 20%.

najlepszymi napojami dla sportowców są produkty izotoniczne (łatwo przyswajalne). Zawierające oprócz wody, węglowodany, sole mineralne i witaminy. Osoby intensywnie ćwiczące powinny wypijać dziennie ok. 2,5 litra płynów.

Witaminy

• Witamina B1 (tiamina)

• Bierze udział w metabolizmie węglowodanów, w procesach utleniania tkankowego, warunkuje prawidłową czynność układu nerwowego, mięśni i serca, przyspiesza przewodnictwo nerwowo-mięśniowe. Zapotrzebowanie dobowe na tiaminę wynosi 1-3 mg, u sportowców 10-25 mg.

• Witamina B1 występuje w drożdżach, kiełkach zbóż, żółtku jaja, mleku, wątrobie i nerkach.

• Jej niedobór powoduje zaburzenia rytmu serca (bradykardia), zapalenie wielonerwowe, zaburzenia trawienia. Mogą być też obserwowane zmiany psychiczne. Żywienie się surowymi rybami może powodować objawy awitaminozy - w ich mięsie znajduje się enzym rozkładający tiaminę.

• Witamina B2 (ryboflawina)

• Jest koenzymem wielu procesów oksydacyjno-redukcyjnych, uczestniczy w przemianach białek, węglowodanów i żelaza. Zapotrzebowanie dobowe to 1-3 mg, u sportowców 5-30 mg.

• Występuje w wątrobie, nerkach, jajach, mleku, drożdżach i zielonych warzywach.

• Jej niedobór powoduje różnego rodzaju zmiany skórne, zapalenia języka, warg itp.

• Witamina B6 (pirydoksyna)

Jest koenzymem aminotransferaz, dekarboksylaz i deaminaz, a więc enzymów biorących udział w przemianie białek. W mniejszym stopniu bierze też udział w metabolizmie węglowodanów i lipidów. Uczestniczy też w procesach odpornościowych i krwiotwórczych. Tonizuje OUN. Zapotrzebowanie dobowe to 2-3 mg, u sportowców >10 mg.

Niedobór witaminy B6 powoduje niedokrwistość niedobarwliwą, drgawki, zmiany skórne oraz zapalenie wielonerwowe.

Niedobór wiąże się ze zwiększoną podażą białek, stosowaniem leków przeciwgruźliczych i antykoncepcyjnych (pierwszej generacji).

• Witamina B12 (cyjanokobalamina)

Odgrywa istotną rolę w przemianie białek, jest niezbędna (wraz z kwasem foliowym) w biosyntezie kwasów nukleinowych, hemoglobiny, a także w przemianach węglowodanów i tłuszczów. Poprawia koncentrację i pamięć. Zapotrzebowanie dobowe to 5 ၭg, u sportowców 50 ၭg.

Do jej wchłaniania niezbędny jest tzw. czynnik wewnętrzny (intrisic factor), do niedoborów dochodzi u osób z zespołem złego wchłaniania i innymi patologiami przewodu pokarmowego, ale też w przypadku biegunek czy stosowania drastycznej diety wegetariańskiej, w niedożywieniu. W ciągu doby zużywa się około 0,1-0,2% zapasu. Najczęstszym objawem niedoboru witaminy B12 jest niedokrwistość megaloblastyczna (Addisona-Biermera).

• Witamina C (kwas askorbinowy)\

bierze udział w procesach odpornościowych, metabolizmie tkanki łącznej, biosyntezie hemoglobiny, hormonów nadnerczowych. Jej zużycie wybitnie zwiększa się w stresie.

Zapotrzebowanie dobowe to 60-75 mg, u sportowców 150-300 mg.

Witamina ta wydala się z moczem już 2-3 godziny po przyjęciu, dlatego też powinna być stosowana w dawkach podzielonych lub preparatach o przedłużonym działaniu.

Niedobór witaminy C powoduje opóźnienie procesów gojenia się ran, niedokrwistość, przedłużone krwawienie, zaburzenia tworzenia się tkanki łącznej, wypadanie zębów.

• Kwas foliowy

Bierze udział w procesach syntezy kwasów nukleinowych, w procesach hemopoezy i przemian aminokwasów.

Zapotrzebowanie dobowe to ok. 400 ၭg.

Niedobór kwasu foliowego powoduje przede wszystkim niedokrwistość. W przypadku niedoboru kwasu foliowego u kobiet ciężarnych mogą występować wrodzone wady cewy nerwowej (powstają one w pierwszych tygodniach ciąży).

Do wystąpienia niedoboru kwasu foliowego przyczynia się nieskorygowane wzmożone zapotrzebowanie (np. w ciąży), odżywianie się konserwami, niektóre leki (fenytoina, środki antykoncepcyjne, nitrofurantoina).

• Witamina A (retinol)

Bierze udział w metabolizmie białek, biosyntezie hormonów kory nadnerczy, pobudza wydzielanie TSH, zwiększa odporność organizmu. Bierze udział w procesach widzenia - wchodzi w skład rodopsyny, substancji odpowiedzialnej za widzenie po zmierzchu. Zapotrzebowanie dobowe to 5000 j.m., u sportowców 10000 j.m.

Karoten przekształca się w witaminę A w ścianie jelita cienkiego i w wątrobie, a szybkość tej reakcji zależy przede wszystkim od zapotrzebowania na witaminę A.

Niedobór witaminy A powoduje zaburzenie widzenia po zmroku (kurza ślepota), zwyrodnienie (wysychanie i łuszczenie) nabłonków skóry, błon śluzowych i spojówek, osteoporozę oraz zanik miazgi i zębiny.

Nadmiar witaminy A objawia się zwyrodnieniem narządów miąższowych, łojotokiem, zwyrodnieniem tłuszczowym nabłonków i śródbłonka

• Witamina D (kalcyferol)

Istnieje kilka witamin tej grupy, najważniejszą jest D3 - cholekalcyferol.

Reguluje przemianę wapnia i fosforu (wchłanianie z przewodu pokarmowego, wbudowywanie do kości i wydalanie w nerkach), a także funkcję przytarczyc.

zapotrzebowanie dobowe to 400 j.m., u sportowców 1000 j.m.

Niedobór witaminy D odpowiedzialny jest za występowanie krzywicy u dzieci lub osteomalacji u dorosłych, zaś jej przedawkowanie objawia się zaburzeniami łaknienia, ospałością, nudnościami, wymiotami, bólem głowy, a także odkładaniem się złogów wapnia m.in. w nerkach i tętnicach (miażdżyca i kamica)

• Witaminy E (tokoferole)

Istnieje kilka witamin tej grupy, najważniejszy jest ၡ-tokoferol.

Działanie tej witaminy polega na usuwaniu wolnych rodników tlenowych. Aktywuje układy enzymatyczne oddychania tkankowego, hamuje procesy starzenia, bierze udział w wytwarzaniu plemników i owulacji. Zapotrzebowanie dobowe to 10-30 mg, u sportowców 100 mg.

Występuje w oleju sojowym, kiełkach ryżu i pszenicy, nasionach bawełny i kukurydzy, w zielonych liściach.

Odżywki

• Odżywki dzieli się pod względem składu na:

1. Odżywki białkowe (wysokobiałkowe, tzn. "proteiny")

2. Odżywki białkowo-węglowodanowe (białkowo-energetyczne)

3. Odżywki węglowodanowo-białkowe (energetyczno-białkowe, tzn. "gainery")

4. Odżywki zawierające hydrolizaty białkowe

5. Odżywki węglowodanowe (energetyczne)

6. Napoje sportowe (odżywki mineralno-witaminowe)

ZASADA 6 U

1. Urozmaicenie - w każdym posiłku muszą się znaleźć produkty ze wszystkich grup mięso, nabiał, zbożowe, warzywa, owoce).

2. Umiarkowanie - spożywać tyle ile nasz organizm potrzebuje ani mniej, ani więcej.

3. Uregulowanie - dotyczy częstotliwości, wielkości i jakości posiłków, spożywanych codziennie. Nieregularność spożywania posiłków może być przyczyną różnych schorzeń układu pokarmowego.

4. Uprawianie - uprawianie sportu, ćwiczeń ruchowych, a jeśli ktoś nie może, to przynajmniej powinien spacerować.

5. Unikanie - dotyczy osób cierpiących na choroby dietozależne np. choroby układu krążenia czy na cukrzycę. Unikanie oznacza ograniczenie lub nawet zaprzestanie spożywania niektórych produktów.

6. Uśmiechnij się - uśmiech ma na celu obniżanie poziomu cholesterolu, który może tworzyć się na skutek stresu, zmartwień czy nieuregulowanego trybu życia.

WPŁYW STERYDÓW ANABOLICZNYCH I INNYCH SRODKÓW FARMAKOLOGICZNYCH NA ORGANIZM CZŁOWIEKA

• Anaboliki - określa się jako syntetyczne pochodne testosteronu.

Poziom testoronu zmienia się w ciągu dnia, najwyższy poziom hormonu u mężczyzn obserwujemy rano. Dzienna synteza testosteronu u mężczyzn wynosi 5-10 mg.

Testosteron działa androgennie i anabolicznie.

• Działanie androgenne:

rozwój zewnętrznych narządów płciowych

rozwój gruczołu krokowego

rozwój pęcherzyków nasiennych

mutacja głosu

typowe męskie owłosienie

orientacja seksualna

dojrzałość umysłowa

Działanie anaboliczne:

1. przyrost masy mięśniowej

2. większa koncentracja hemoglobiny

3. wzrost liczby czerwonych krwinek

4. magazynowanie wapnia w tkance kostnej

5. zwiększony bilans azotowy

6. zatrzymanie minerałów (potasu, sodu)

EFEKTY UBOCZNE

• Sterydy androgenne i anaboliczne hamują uwalnianie hormonów tropowych przysadki mózgowej ze wszystkimi następstwami.

• Efektem jest redukcja produkcji testosteronu,

• spadek spermatogenezy, zanik jąder /zależny od dawki/

• ginekomastia

• wzrost agresywności, a przy próbie odstawienia depresja.

• gruby głos, trądzik, nadmierne owłosienie, androgeniczne łysienie, wzrost popędu płciowego oraz przerost łechtaczki.

• Występują zaburzenia żołądkowo-jelitowe pod postacią wzdęć, nudności, wymiotów i biegunki

• Po zażywaniu sterydów możliwy jest rozwój raka prostaty lub przerost tego gruczołu.

• U kobiet występuje zanik menstruacji

• Zmiany sercowo-naczyniowe

• Sterydy mogą podnosić poziom cholesterolu oraz trójglicerydów, obniża się poziom HDL i wzrosta poziomu LDL. Następuje retencja wody i soli gdyż wszystkie hormony sterydowe wywierają wpływ na gospodarkę wodno-elektrolitową.

• Efekt hepatotoksyczny

• Zażywanie doustne sterydów może wywołać zmiany w strukturze wątroby (stanazolol, oxymetholon, oxanrolone). Zażywanie sterydów jak i środków moczopędnych prowadzić może do toksycznego uszkodzenia wątroby.

ZMIANY MORFOFUNKCJONALNE PO KURACJI STERYDOWEJ

1. Zwiększenie siły i masy mięśniowej

Przy ciężkim i długotrwałym treningu jak i przy odpowiednim odżywianiu zwiększa się ilość elementów kurczliwych tkanki mięśniowej. Wzrost zawartości wody w tkance w połączeniu z treningiem i optymalnym odżywianiem powoduje znaczny przyrost masy mięśniowej.

2. Redukcja tkanki tłuszczowej

Spalanie tkanki tłuszczowej przy zażywaniu sterydów jest dużo szybsze. Wytłumaczeniem tego jest fakt, że przemiana materii w czasie zażywania sterydów jest dużo szybsza.

3. Zwiększenie wytrzymałości (wydolności aerobowej).

Przyjmuje się, że ilość mitochondriów w tkance zwiększa się podczas stosowania sterydów. Mitochondria są organellami komórkowymi, w których odbywa się oksydacja.

4. Skrócony czas wypoczynku po ciężkim treningu i po kontuzjach

Podczas zażywania sterydów występuje zwiększona synteza białka, czas wypoczynku po kontuzjach lub ciężkich treningach jest znacznie skrócony. Dzięki szybszej regeneracji organizmu może być on po krótkiej przerwie obciążony powtórnie.

5. Zwiększenie szybkości

Stan ten tłumaczy się zwiększoną syntezą fosfokreatyny. Związek ten jest głównym źródłem energii dla krótkich intensywnych wysiłków fizycznych (biegi sprinterskie, podnoszenie ciężarów).

DOPING KRWI

- Pierwsze badania nad rolą upustów krwi i następnie jej reinfuzji w determinowaniu wydolności tlenowej przeprowadzono już w 1972 roku (Ekblom).

- Wyraźne podwyższenie maksymalnego poziomu tlenu oraz wydolności fizycznej można osiągnąć po reinfuzji powyżej 900 ml krwi. Czas od pobrania do ponownego podania krwi musi wynosić co najmniej trzy do czterech tygodni tj. do momentu powrotu wskaźników hematologicznych do wartości sprzed upustu krwi.

- Doping krwi" stosowany jest przez przedstawicieli dyscyplin wytrzymałościowych (najczęściej w kolarstwie, pływaniu, triatlonie itp.). Zamiennie do w/w sposobu dopingu jest stosowana erytropoetyna (EPO).

Uboczne skutki transfuzji:

1. immunologiczne - odczyny gorączkowe, pokrzywka, alloimunizacja, reakcje nadwrażliwości, odczyty hemolityczne

2. zakażenia - wirusowe, bakteryjne, pasożytnicze

3. związane ze wzrostem objętości płynów krążących

4. kardiologiczne (np. obrzęk płuc)

5. metaboliczne (np. hiperkalemia, hipokalcemia)

6. zaburzenia krzepnięcia.

---