Pracownia 9

Analiza jakościowa lipidów

Cel ćwiczenia:

- analiza jakościowa substancji badanej

Rozpuszczalność tłuszczów

1. W dwóch probówkach umieścić kilka kropli badanej substancji.

2. Do probówki nr 1 dodać około 3 ml wody destylowanej. Do probówki nr 2 dodać około 2 ml chloroformu.

3. Wstrząsnąć.

Wynik:

W probówce nr 1 tworzą się dwie warstwy.

W probówce nr 2 lipid rozpuszcza się całkowicie.

Hydroliza zasadowa lipidów

1. W probówce umieścić około 2 ml substancji badanej (roztwór lipidu).

2. Dodać 2,5 ml 10% alkoholowego roztworu KOH.

3. Całość umieścić w łaźni wodnej o temperaturze 50-60°C na około 15 minut.

4. Dodać 2,5 ml wody i ogrzewać około 10 minut do odparowania alkoholu.

Wynik:

Hydrolizie ulegają glicerydy.

Przykładowe równanie reakcji

Badanie właściwości otrzymanego hydrolizatu

Reakcje charakterystyczne na obecność soli potasowych kwasów tłuszczowych (mydła)

1. Do trzech probówek przenieść niewielką ilość roztworu po hydrolizie.

2. Do probówki nr 1 dodać kroplami rozcieńczony roztwór H₂SO₄, zbadać odczyn papierkiem lakmusowym.

3. Do probówki nr 2 dodać kroplami roztwór CaCl₂.

4. Do probówki nr 3 dodać stały NaCl.

Wynik:

W probówce nr 1 wytrąca się nierozpuszczalny w wodzie osad wolnych kwasów tłuszczowych.

Równanie reakcji

W probówce nr 2 wytrąca się osad soli wapniowych kwasów tłuszczowych.

Równanie reakcji

W probówce nr 3 wytrąca się osad mydła sodowego (wysalanie).

Próba akroleinowa na obecność gliceryny

1. W suchej probówce umieścić 1 ml roztworu po hydrolizie.

2. Dodać około 1 g wodorosiarczanu potasu.

3. Ogrzać probówkę na łaźni wodnej.

4. U wylotu probówki umieścić skrawek bibuły filtracyjnej nasączonej zakwaszonym (H₂SO₄) roztworem dichromianu(VI) potasu.

Wynik:

Jeśli w badanej próbie znajduje się gliceryna podczas ogrzewania wydziela się ostry, nieprzyjemny zapach akroleiny. Bibuła filtracyjna zabarwia się na zielono.

Równanie reakcji

Reakcja na obecność nienasyconego wiązania w kwasach tłuszczowych i lipidach

1. W probówce umieścić kilka kropli roztworu po hydrolizie.

2. Dodać kroplami odczynnika Hubla (roztwór jodu i chlorku rtęci(II) w alkoholu).

Wynik:

Odczynnik Hubla odbarwia się jeśli w próbie znajdują się reszty nienasyconych wyższych kwasów tłuszczowych.

Równanie reakcji

Próba na obecność choliny w fosfolipidach

1. Umieścić w probówce kilka kropel roztworu po hydrolizie.

2. Ogrzać z około 5 ml stężonego NaOH przez około 5 minut.

Wynik:

Charakterystyczny nieprzyjemny zapach trimetyloaminy (woń śledzi), gdy w próbie znajdowała się fosfatydylocholina.

Równanie reakcji

Próba na obecność fosforanu w fosfolipidach

1. W probówce umieścić kilka kropli roztworu po hydrolizie.

2. Dodać szczyptę molibdenianu amonu.

3. Zakwasić stężonym kwasem azotowym(V) i wstawić do wrzącej łaźni wodnej.

Wynik:

W probówce wytrąci się jasnożółty osad rozpuszczalny w nadmiarze KOH, jeśli w badanej próbie znajdowały się jony fosforanowe(V).

Wykrywanie cholesterolu

I Odczyn Salkowskiego

1. W suchej probówce umieścić kilka kropli chloroformowego roztworu cholesterolu.

2. Dodać kilka kropli stężonego kwasu siarkowego(VI).

Wynik:

Powstaje czerwony produkt reakcji dehydratacji cholesterolu, kwas disulfonowy bicholestadienu.

II Odczyn Libermana-Burcharda

1. W suchej probówce umieścić kilka kropli chloroformowego roztworu cholesterolu.

2. Dodać kilka kropli bezwodnika octowego i kilka kropli stężonego kwasu siarkowego(VI).

Wynik:

Powstaje morski produkt reakcji dehydratacji cholesterolu, kwas monosulfonowy bicholestadienu.

Własności chemiczne aminokwasów

Cel ćwiczenia:

- analiza jakościowa aminokwasów

Aminokwasy

Reakcja z kwasem azotowym(III)

1. Szczyptę aminokwasu rozpuścić w 1 ml rozcieńczonego roztworu kwasu octowego.

2. Dodać szczyptę azotanu(III) sodu.

Wynik:

Z probówki wydziela się azot.

Równanie reakcji

Reakcja z siarczanem(VI) miedzi(II)

1. Szczyptę aminokwasu rozpuścić w 1 ml wody.

2. Dodać roztworu CuSO₄.

Wynik:

Aminokwasy tworzą związki kompleksowe z miedzią o barwie ciemnoniebieskiej.

Reakcja z ninhydryną

1. Szczyptę aminokwasu rozpuścić w 1 ml wody.

2. Dodać kilka kropli 0,2% roztworu ninhydryny.

3. Ogrzać probówkę na łaźni wodnej.

Wynik:

Pojawia się ciemnofioletowe zabarwienie.

Równanie reakcji

Reakcja ksantoproteinowa dla aminokwasów aromatycznych

1. Do probówki zawierającej 2 ml roztworu aminokwasu dodać 1 ml stężonego HNO₃.

2. Ogrzać na łaźni wodnej.

3. Po oziębieniu zalkalizować 20% roztworem NaOH.

Wynik:

Powstaje żółte zabarwienie i ewentualnie żółty osad, jeśli badana próba zawierała aminokwas aromatyczny (tyrozyna, tryptofan, fenyloalanina). Po dodaniu roztworu NaOH obserwuje się pogłębienie barwy lub jej zmianę na kolor pomarańczowy.

Przykładowe równanie reakcji

---