Socjologia wychowania jest subdyscypliną socjologii. Ojcem i twórcą socjologii wychowania jest Florian Znaniecki.

Wychowanie- jest to jeden z procesów społecznych ,to fragment świata rzeczywistości społecznej, uczestnicy wychowania są uczestnikami również innych procesów społecznych ,relacje między różnymi obiektami, role wychowania, grupy i instytucje wychowawcze, społeczności wychowujące, społeczeństwo globalne

Rozwój socjologii wychowania - stworzona w okresie 20- lecia międzywojennego. Socjologia wychowania II tomy 1928-1930 .Równolegle socjologia wychowania rozwinęła się w Niemczech i Stanach Zjednoczonych. Niemcy - w proces rozwoju wychowania wkroczyła polityka. Wychowanie państwowe i obywatelskie . Stany Zjednoczone -socjologia edukacji szkoły ,nauczycieli, instytucje.

Jan Szczepański ,Józef Chałubiński nastawili na kształcenie nauczycieli dla rozwiązania problemów. Dawali nauczycielom instrumenty , dyrektywy.

POJĘCIE WYCHOWANIA WG.FLORIANA ZNANIECKIEGO -proces przygotowania jednostek do aktywnego uczestnictwa w kulturze wg. niego świat kultury był stworzony przez człowieka. Proces wychowania był społecznie regulowany.

SOCJOLOGIA WYCHOWANIA WEDŁUG FLORIANA ZNANIECKIEGO Wychowanie jest procesem społecznym i wpisana jest w egzystencję człowieka. To proces społeczny fragment rzeczywistości społecznej. Dzielił świat na 2 części kultury i przyrody.

Definicje wychowania:

1. Wychowanie to proces przygotowania jednostek do aktywnego uczestnictwa w kulturze. Proces jest społecznie regulowany.

2. Wychowanie aktualizuje się jako proces w dwóch aspektach życia społecznego w grupach pierwotnych. Wychowanie wydziela się spośród różnorodnych wpływów na zasadzie czynności społecznych a ściślej czynności wychowawczych której podmiotem są ci których zamiarem jest przygotowanie innych do uczestnictwa w kulturze, przedmiotem natomiast ci którzy są przygotowani do tego uczestnictwa.

PODMIOTEM nazywamy wychowawców . PRZEDMIOTEM nazywamy wychowanków( którzy mają się uczyć wychowania)

FUNKCJA SPOŁECZNA WYCHOWANIA: Oznacza przygotowanie jednostek do członkostwa w grupach społecznych .Wychowanie ma służyć społeczeństwu. W wychowaniu chodzi o rozwój osobowości jednostki I Tom „Wychowujący Społeczeństwo” II Tom „Urabianie osobowości wychowanka” (kształtowanie osobowości wychowanka )

DWA KOMPLEKSY ZAGADNIEŃ

WYCHOWANIE

Społeczne warunki wych Społeczny przebieg wych

System wychowania to pochodna warunków Proces wychowania to pochodna przebiegu

Np. warunki ekonomiczne wszystko co Są to fazy rozwojowe w życiu człowieka wpływa na wych od grup pierwotnych przejście z jednego do następnego. do społeczeństw. Społeczne etapy np. pierwsze instytucje, - Przedszkola ,szkoła .Okresy od do. Fazy - aktywności społecznej .

Społeczeństwo to kompleks wielu współistniejących powiązanych i krzyżujących się dróg społecznych podporządkowanych jednej najbardziej wpływowej grupie. -państwo, klasa , naród, kościół

5 FAZ PRZEBIEGU WYCHOWANIA < od 1 do 3 >rozszerzenie świata społecznego jednostki

1.Faza przedszkolna 2.Faza Szkolna 3. Faza przejścia do zawodu pracy zawodowej 4.Faza aktywności zawodowej <od 4 do 5> proces zawężenia świata 5. Faza starości społecznego jednostki

SRODOWISKO WYCHOWAWCZE - to te wszystkie osoby i grupy społeczne z której styczność wychowanka jednostki będącej kandydatem na członka danej grupy (dużej grupy ) jest wymagana lub pożądana przez tę grupę. Wychowanie do aktywnego uczestnictwa niekiedy nawet formalne oczekiwania. Pewne wymogi pożądane od kandydata na członka grupy.

EFEKTY WYCHOWAWCZE - są rozpatrywane w aspekcie prawidłowego lub zaburzonego rozwoju przebiegu wychowania.

PRZEBIEG WYCHOWANIA :

1.konformistyczne - podporządkujące się wszystkim i wszystkiemu . Brak samodzielności. 2.zachowanie niedostosowania społecznego

* różne formy np. biologiczne i fizyczne

*zachowanie agresywne

*zachowanie przestępcze

Naprawa zaburzonego systemu działania proces wychowania, resocjalizacji.

Rola Wychowania Społecznego - jest funkcja wszystkich stosunków społecznych w których dana jednostka uczestniczy np. rola ucznia - zachowuje się w dany sposób , nie tylko w szkole funkcja wszystkich innych ról społecznych w których uczestniczy.

SAMOWYCHOWANIE -wykluczał z procesu wychowania .Proces wychowania jest procesem społecznym. Nie jest czynnością społeczną , nie jest realizowana przy udziale podmiotów społecznych .Dokonują się bez udziału wychowawców.

UNIWERSALNE ELEMENTY WYCHOWANIA

1. INTERAKCJE WYCHOWAWCZE

2. STOSUNKI WYCHOWAWCZE ( małe grupy społeczne rodzina , szkoła ,kościół , organizacje )

3. ROLE WYCHOWAWCZE ( różne role, które mają element wychowawczy np. rola rodzica rodzeństwa , rówieśnika.)

4. GRUPY INSTYTUCYJNE WYCHOWUJACE (instytucje państwowe , prywatne przedszkola, szkoła , domy poprawcze)

5. SPOŁECZNOŚCI WYCHOWUJACE (jednostka podlega procesom wychowawczym np., wioski dzielnice, osiedla)

6. CAŁE SPOŁECZEŃSTWO Globalne (historyczne uwarunkowanie , każde społeczeństwo jest inne np. terytorialne ,informacyjne )

WYCHOWANIE - JEST PROCESEM SPOŁECZNYM

WSPOŁCZESNA SOCJOLOGIA WYCHOWANIA

1. Stanisław Konarski - autor przystąpił do badań tradycyjnej socjologii wychowania

-próbował zebrać wiedzę o tradycyjnej socjologii wychowania przedstawił to w ksiązce „Zarys socjologii wychowania”

- wprowadził i określił soch wych. w 2 typach działalności.

a). SPONTANICZNY - naśladownictwo pokoleń działalność bezrefleksyjna , nie jest zamierzona , zgodna z współżyciem społecznym.

b) PLANOWO ZORGANIZOWANY - jest to wychowanie instytucjonalne Dokonuje się poprzez instytucje np. przedszkola , szkoła.

2. Jan Szczepański

3. Janusz Mariański

4. Wiesław Wiśniewski

WYCHOWANIE I SOCJALIZACJA W UJĘCIU JANA SZCZEPAŃSKIEGO

- to znany socjolog polski. Uczeń Znanieckiego ale tak naprawdę rozwinął swoja twórczość naukowa po wojnie lata 60. 70. 80 .Od niedawna nieżyjący. Socjolog wszechstronny .Socj. wychow jest tylko częścią zainteresowań Jana Szczepańskiego. Problematyka wychow. nie jest u niego głównym nurtem .Nawiązywał do koncepcji Znanieckiego .

OBSZAR ZAINTERESOWAN 3 NURTY

1.Samowychowanie

2.Socjalizacja

3. Oświata

WYCHOWANIE ( podstawowa teza) to jako proces społeczny.

Przedmiotem działalności wychowawczej jest osobnik społeczny , jednostka powiązana z różnymi wieloma układami społecznymi. Każdy wychowanek uczeń dziecko jest uczestnikiem uczestnikiem różnych grup społ.

Efekt wychowania ma szerszy zasięg niż tylko wychowanek - wychowawca .Z tym bagażem doświadczeń wychowanek idzie dalej w świat. Wychowanie do konkretnych ról społecznych.

Wychowanie - jest to kierowanie procesem rozwojowym jednostki. W wyniku tego wychowania jednostka osiągnęła cechy uznawane za pożądane do realizowania określonych ról.

def. WYCHOWANIE jest procesem intencjonalnych wzajemnych oddziaływań wychowawcy i wychowanka zachodzących w ramach stosunku wychowawczego zmierzającego do ukształtowania osobowości wychowanka według wzoru przyjętego przez wychowującego.

Ideał wychowawczy - jeśli wychowywać to tak, aby dziecko w przyszłości mogło funkcjonować w różnych grupach . Spełniać różne role społeczne. Zadaniem wychowawcy jest realizowanie , kształtowane osobowości.

Proces Socjalizacji wg. Szczepańskiego - to przekształcanie biologicznego organizmu dziecka (nowo narodzonego tego które nie ma jeszcze tych społ cech .) aktywnego uczestnika społecznego i kulturowego.

Osobowość społeczną tworzą 4 elementy:

1 .Kulturowy ideał osobowości - np. ideał rycerski - honor męskość siła odwaga. Ideał dla każdej epoki , kultury społeczności jest inny.

2. Jaźń subiektywna - to tak jak myślimy o sobie jakie mamy o sobie wyobrażenie to kształtuje osobowość np. mylne myślenie wyobrażenie o sobie i jeśli to wychowawca zauważy to może to myslenie skorygować.

3. Jaźń odzwierciedlona - to takie lustro to tak jak my możemy się zmienić .Obraz mojej osoby w oczach innych .Wychowawca może korygować zachowanie . Potrzeba kierowania przez wychowawcę.

4. Role społeczne i natura człowieka - zakłada obowiązki i prawa

-wypełnianie obowiązków przypisanych konkretnej roli

-korzystanie z praw przypisanych danej roli

* kształtowanie osobowości społecznej jest to element wychowania.

Wychowanie jest podstawowym procesem ze współdziałaniem w życiu społecznym.

*skutecznym czynnikiem wychowania bywa nacisk grup społ. pewne wymogi które stawiają grupy danej osobie, która chce do niej należeć.

* grupa odniesienia (grupa rówieśnicza) pomocniczy element wychowania - skuteczny element ale też ta grupa może burzyć to wychowanie( może dojść nawet do konfliktu np. z prawem) normami społecznymi , ucieczki z domu, wagary. Może to się zakończyć działaniem resocjalizacyjnym.

Gdy rodzice, wychowawcy przeoczą to przejście do takiej grupy, albo nie wiedzą jak ta grupa funkcjonuje wtedy cały ren proces wychowania można nazwać porażką.

Szczepański mówi też o procesie kontroli - nieformalnej, doborze tych grup wychowanków takiej , która dysponuje pewnymi zasadami ,nie opartej na prawie ale na może to być na + lub _ .

• dysaprobata stosowanie systemu kar , który jest dotkliwy i potrafi zmienić zachowanie dziecka.

• ale tez to maja być nagrody ,pochwały , wyrażanie aprobaty .Całość prowadzi do uspołecznienia dziecka.

• USPOŁECZNIENIE - to przekształcanie natury biologicznej w społeczną.

- możliwość współpracy w grupach społ.

- kształtowanie różnych zachowań altruistycznych.

-podtrzymywanie kontaktów z grupą Efektywność wychowania zależy od poziomu łączenia do różnych grup społecznych.

OŚWIATA -czyli zwrócenie się w kierunku instytucji wychowawczych. Celem oświaty wg Szczepańskiego jest przekazanie wiedzy W szkołach instytucjach )ale też wartości sposobu postępowania, ideału i celów życiowych. Oświata dysponuje różnymi instrumentami instytucjami. Działania podejmowane w oświacie Szczepański określa: -stanem oświecenia społecznego

-szerzenie oświaty - system oświaty nie tylko wiedzy ,ale też i osobowości społ.

Na oświatę składają się 2 poziomy :

(oświatę szkolną)

1.Programy nauczania i wychowania realizowane w szkolnictwie w instytucjach . Czyli konkretnej wiedzy w poszczególnych przedmiotów. Przekaz wiedzy i działania wychowawcze .

2. Różne zjawiska i procesy zachodzące w konkretnych społecznościach szkolnych

- to co w mikro skali dzieje się w szkole ,ale nie w instytucji tylko w społeczności szkolnej wpływają na stan oświaty.

-różne zjawiska wynikające z życia w społeczności szkolnej

- stosunek uczeń - nauczyciel jak sobie radzą w kontaktach wzajemnych

-jakie są podstawy wychowawcze

-nauczanie ,wychowanie, kształtowanie relacji społeczności szkolnej

Szczepański traktuje oświatę jako działalność pedagogiczną.

5 podstawowych zagadnień ,które powinny występować w działalności pedagogicznej

1.kształtowanie stosunku jednostki do przyrody.

2. Kształtowanie stosunku jednostki do innych ludzi.

3. Kształtowanie stosunku jednostki do samego siebie.

4. Kształtowanie relacji jednostki w stosunku co do kultury.

5.Kształtowanie postaw jednostki wobec sił transcendentnych (sił nadprzyrodzonych)

Nauczyciel jako rola wychowawcy :

-kształtowanie osobowości społecznej wysoko ocenia role nauczyciela w oświacie.

-nauczyciel mając instytucje, instrumenty szerszy zasięg ,może pełnić rolę wychowawczą kompetentnie i skutecznie. Mówi o pewnych warunkach ,które oświata będzie funkcjonalna.

2 warunki:

1. efektywne działanie - jeśli nauczyciel będzie miał stworzone warunki ,możliwości ,pozwalające na ulepszenie swoich kwalifikacji i umiejętności ,aby nauczyciel sam mógł rozwijać swoją osobowość.(mogą być np. problemy finansowe , czasowe)

2. 2. Wychowankowie będą mieli możliwość działania tak ,aby realizować swoje wykształcenie , umiejętności.

(Oświata będzie funkcjonalna jeśli będzie realizować swoje wykształcenie i umiejętności.)

Koncepcja HOMO ELIGENS i wychowanie moralne JANUSZA MARIAŃSKIEGO

Lata 90 i współczesne. Inna koncepcja wychowania. Socjologia o szerszym zainteresowaniu ni ż tylko soch. Wychowania.

Zajmuje się :2 sfery zainteresowań J. Mariańskiego

1.wychowaniem i socjalizacją

2.wychowaniem moralnym.

SOCJALIZACJA - utożsamia się z aktualizacją. Wprowadzenie jednostki w świat kultury. (Jako wytwory człowieka)

Widać to gdy ktoś zmienia radykalnie system kultury np. migracja ze wsi do miast .Wejście w nową kulturę .Proces socjalizacji funkcjonowanie w świecie społ. Uczymy się rozumienie symboli ,języka obyczajów.

PROCES SOCJALIZACJI -prowadzi do uwarstwienia w kulturze do uczenia się rol społ. Do przejmowania symboli kulturowych i dziedzictwa kulturowego , a przez to prowadzi do stawania się członkiem społeczeństwa.

WYCHOWANIE - jest procesem celowym ,zorganizowanym zamierzonym ,prowadzącym do personalizacji wychowania.

Oznacza aktywne ,selektywne przyjęcie przez jednostkę ,uprzednio ustalonych wartości norm wzorów zachowań ról oriętacji, dóbr kultury. Aktywna rola jednostki w procesie przyjęcia w budowaniu swojej osobowości.

WYCHOWANIE MORALNE -powinno zmierzać do kształtowania wartości humanistycznych do umiejętności hierarchizacji norm funkcjonowania w danym społeczeństwie i podejmowania oddziaływań wychowawczych , które przygotowują wychowanka do świadomego krytycznego i dojrzałego wyboru wartości kulturowych i wzorów postępowania , pozwalających na rozwój osoby.

WARTOŚCI HIERARCHIZACJI -mają służyć człowiekowi .Mają wartość osoby ludzkiej. Postawy pro społeczne.

UMIEJĘTNOŚĆ HIERARCHIZACJI- norm i wzorów zachowań w każdym społeczeństwie jest wiele różnych norm i sposobów zachowań. Trzeba ułożyć sobie hierarchię norm. Nie są one na równym poziomie trzeba umieć wybrać te ważniejsze od tych mniej ważnych. To co jest dobre a co złe.

PODEJMOWANIE ODDZIAŁYWAŃ WYCHOWAWCZYCH- celowe ,zamierzony proces wychowania. To co pozytywne i negatywne. Przygotować wychowanka do podejmowania decyzji już po procesie wychowawczym.

KONCEPCJA HOMO - ELIGENS (roli człowieka )- Podstawowa wizja człowieka .Traktuje człowieka jako jednostkę dokonującą świadomych wyborów , kierujących się w swoim postępowaniu wyborami moralnymi i jednocześnie zmierzającą rzeczywistość oraz stwarzającą warunki do duchowego wzrostu własnego JA .Jednostka która dokonuje świadomych wyborów, wybiera wartości i normy bierze to co dobre a odrzuca to co złe. Wybory te służą :

- oddziaływaniu na rzeczywistość

-służą samej jednostce (rozwój jednostki)

Wybory moralne mają powodować dobro otoczenia i dobro jednostki. Wychowanie ma sens gdy wychowawca jest w roli przewodnika. Aby wychowanek nabrał umiejętności do samodzielnych wyborów - jeśli te wybory są złe to może je skorygować instytucyjnie, pedagogicznie, psychologicznie. Aby nauczył się kierować swoim życiem wychowanek musi być aktywny.

PUSTKA DUCHOWA nie można zainspirować do działania. Zabija czas nie dokonuje żadnych wyborów - jałowa pustka. (Brak twórczego działania swojej osoby.)

Dezorganizuje twórcze życie ,brak aktywności która rozwijałaby twórcze działanie. Uzależnia w postaci psychofizycznej np. Internet, gry. Trzeba zainspirować jednostkę.

SOCJOLOGIA OŚWIATY Wiesława Wiśniewskiego

Zajmuje się oświatą systemem edukacyjno- oświatowym.

Pojęcie oświaty W. Wiśniewski rozpatruje w 3 obszarach:

1. Badania socjologiczne nad oświatą .Badania oświatowe obejmuje instytucje szkolne i poza szkolne.

2.Badania zabiegów oświatowo - edukacyjnych od programu nauczania Az do polityki oświatowej.

3. Badania struktur skutków funkcjonowania instytucji edukacyjnej i zabiegów oświatowo- edukacyjnych.

PROCES PRZYSTOSOWANIA UCZNIÓW DO NOWEGO ŚRODOWISKA

Np. studenci rozpoczynający studia to świadome lub nie świadome zmienianie się jednostki pod wpływem wymagań czy też oczekiwań ze strony członków zbiorowości do której jednostka wchodzi i w której ma pełnić określone role społ.

SOCJOLOGIA EDUKACJI

Okres powojenny zaczął się rozwijać system oświaty. Warunki wymusiły na badaczach ten przedmiot.

System szkolnictwa zaczął się rozwijać gdy było społeczeństwo przemysłowe .Szkoły to efekt rozwoju przemysłowego były potrzebne aby byli ludzie wykształceni nowe technologie. Szkoły dające zawód. Było to uwarunkowane zmianami społ. Edukacja szkolna to początek XIX wieku .W Polsce trochę później .Zaczęła wzrastać potrzeba potwierdzenia wykształcenia , certyfikaty ,świadectwa .Potwierdzenie umiejętności

Wypracowano system edukacyjny pewne cechy szkolnictwa wspólne dla społ.

*system kontrolowany przez państwo ujednolicenie systemu edukacyjnego.

*wyznaczenie pewnego minimum wykształcenia które jest obowiązujące narzucone pod rygorem sankcji.

*system jest hierarchiczny

-podstawowe

-średnie

-wyższe

Zaczynamy od najniższego przechodząc do wyższego poziomu. System edukacji musi być drożny.

*rośnie rola certyfikatów, dyplomów.

SOCJOLOGIA EDUKACJI W KILKU GRUPACH ZAGADNIEŃ

1.Zbiorowości społeczne dot. przebiegu socjalizacyjno - wychowawczego

2.Instytucje wychowawcze jakie mają uwarunkowanie - formalne. Tam gdzie powołana jest instytucja.

3.Społeczno kulturowy przebieg wychowania .Szerszy przebieg wychowania społ - kulturowego. Jakie są uwarunkowania danego państwa (kultury)

4.Bada poziom efektywności procesu wychowania .Wyniki procesów wychowawczych na róznych poziomach , obszarach społ. Jaka jest efektywność .

3 poziomy:

-mikro społeczne ( Np. rodzina ,szkoła )

-mezo społeczne

- makro społeczne( kieruje całym społeczeństwem kondycja ekonomiczna całe społ.postawy kulturowe.)

Obszar wpływów dających nam strukturę wychowawczo - szkolną.

Składa się z 10 układów :

1.UKLAD DYDAKTYCZNY - cele treści ,środki ,zasady nauczania, wszystko co dotyczy dydaktyki. Jak jest zorganizowana i i jak funkcjonuje.

2.UKŁADY ORGANIZACYJNE -dotyczące postaw funkcjonowania w jaki sposób szkoła jest usytuowana i jak jest zorganizowana.

3. UKŁAD Administracyjny - To wszystkie uwarunkowania decyzji od strony administracyjnej. Kto jest odpowiedzialny za działy funkcjonowania szkoły.

4. UKŁAD SPOŁECZNY - to cała sieć relacji jakie występują w obrębie danej placówki , klasa, szkoła,

Konflikty społeczne , poziom integracji , poziom współpracy.

5. UKŁAD KULTUROWY - który bazuje na systemie kulturowym ,na tradycjach , obyczajowości ,Elementy kulturowe w nazwie szkoły , sztandar, tradycja szkoły. Szeroki układ do tego trzeba włączyć kulturę osobistą. Sposób traktowania nauczycieli , uczniów i innych osób współpracujących ze szkołą.

6. UKŁAD SAMORZĄDOWY - (uczy się zachowań , sposobu działania )

Poczynając od samorządu uczniowskiego do samorządu lokalnego - organu założyciela szkoły. Wpływ w decyzje szkoły.

7.UKŁAD SOCJALNO- OPIEKUŃCZY jest to organizacja życia w struktury szkoły. Środowisko uczniowskie przebiega również w środowisko opiekuńcze .Dziecko ma zapewniona opiekę w szkole, w przedszkolu, są gabinety pielęgniarskie, świetlica.

8 UKŁAD PO ZA SZKOLNY -najbliższe otoczenie szkoły środowisko lokalne różne organizacje , kluby sportowe, boisko miejskie - imprezy turystyczne, kulturowe

9 UKŁAD INFORMACJI WEWNĘTRZNEJ -informacji pomiędzy różnymi elementami szkoły. Informacji w obrębie szkoły , dyrekcji , nauczycieli , uczniów rodziców .Szkoła i inne instytucje.

10. UKŁAD KOMUNIKACJI INTERPERSONALNEJ - czyli bezpośredni sposób jaki zachodzą relacje pomiędzy osobami , które tworzą ten system w obrębie szkoły. Jak wygląda komunikacja nauczyciel - uczeń .Jaka jest postawa N- U , U - N .Jeśli któryś z tych elementów szwankuje to jest to niedobre dla szkoły.

PARADYGMATY DOTYCZĄCE SZKOŁY. to jest wzorzec , model, zbiór fundamentalnych koncepcji obowiązujących jakimś czasie. Będzie określał model szkoły , funkcjonowanie szkoły .

paradygmaty socjologii edukacji są rozbudowane i jest ich kilka:

1.PARADYGMAT DESKOLERACYJNY .Zakłada on społeczeństwo bez szkół. Neguje potrzeby istnienia szkoły. Wywodzi się z nurtu antypedagogiki .Widzi tworzenie sieci , źródeł informacji niż placówki i instytucje szkoły. Wiedzę można zdobywać różnymi sposobami , drogami .Szukanie innych źródeł np. biblioteki , Internet, media , oferty edukacyjne ze strony nauczycieli. Nie udało tego wprowadzić w życie .Przeszkodą jest obowiązek chodzenia do szkoły.

2.PARADYGMAT SZKOŁY ALTERNATYWNEJ. Powszechnie występujących szkoł . Początkowo był to pomysł aby tworzyć szkoły dla dzieci , które mają problemy kłopoty z nauką. Szkoły przyjazne dziecku. Proces wsparcia , proces wyrównawczy. Przykładem może być klasa romska, gdzie dzieci miały kłopoty z nauką. Szkoły rozwoju ucznia. SA to szkoły mające swoje programy nauczania.9 prywatne publiczne) Tworzenie projektu , działanie uczniów np. szkoły ekologiczne. Programy na zasadzie wychowania harcerskiego. Wyzwolić umiejętności , samodzielność , pomysłowość. W Polsce powstał w latach 90.

3.PARADYGMAT SZKOŁY NIEUSTANNIE DOSKONALONEJ.

Są to szkoły które znamy pod :

-względem programu nauczania.

-względem organizacyjnym

-względem programowym.

4.PARADYGMAT UNIWERSALNY - To jest taka innowacja. Kształcenie w szkole jednolity program nauczania

-aktywne metody pracy ucznia w szkole

-szkoła dla uczniów zdolnych i dla tych co maja kłopoty w nauce.

-aktywność po stronie uczniów

-wychowanie aktywnego człowieka

Początki tego są widoczne już u Szczepańskiego .Aby wychowanie szkolne przewidywało potrzeby wiedzy które będzie potrzebny wychowankom. Uczniowie powinni być przygotowani do każdej zmiany społecznej. Daje szanse lepszego funkcjonowania.

5.PARADYGMAT GLOBALNY-mówi aby edukacja przekazywała masowo wiedzę i umiejętności adekwatne do cywilizacji która następuje.

KOGNITYWNA CYWILIZACJA podstawową wartością jest wiedza , poznawanie , poszerzanie wiedzy. Widzi w edukacji głownie instrument ,narzędzie , aby edukacja służyła rozwojowi Uniwersalne zasady w każdym typie społeczeństw.

1. Uczyć się aby wiedzieć.(po to zdobywać wiedzę , aby zrozumieć .Aby umieć rozpoznawać . Aby umieć rozróżniać . Wiedzieć jak świat jest skonstruowany.)

2. Uczyć się aby działać (Aby móc oddziaływać na swoje środowisko na swoje otoczenie , aby je przekształcać )

3. Uczyć się aby żyć wspólnie (Uczyć się aby uczestniczyć we wspólnym działaniu.)

REALIZOWAĆ TE POSTULATY PRZEZ CAŁE ŻYCIE.

KLASA SZKOLNA. - paradygmat szkoły nieustannie udoskonalający. Jest to grupa społeczna , iż ma :

-zbiór osób - uczniowie , nauczyciele

- cele - realizowane są wspólne programy nauczania , zdobywanie wiedzy .Uczeń ją zdobywa a nauczyciel ją przekazuje Cele indywidualne uczniów np. chce się nauczyć wszystkiego co usłyszał , albo nauczyć się tylko tak aby zdać.

Więzi społeczne

Obiektywne Subiektywne

(to formalnie jesteśmy zapisani do szkoły) (to poczucie przynależności identyfikacji)

Organizacja - ( w grupie) Zespół pozycji ról społecznych .Pozycje różne np. dyżurny , skarbnik, Są to jednakowe zasady - pozycja ucznia.

Cechy grupy społecznej - klasy społecznej

-mała liczebność

-typ kontaktu bezpośredniego jest utworzona na zasadzie regulaminu np. szkoły

- grupa formalna i nie formalna ( to podgrupy przyjaciół organizacja balu, wspólne cele grupy rywalizujące

Ze sobą .)

- grupa niedobrowolna

-grupa rówieśnicza

-grupa odniesienia

System szkolny jest oparty na organizacji klasowo- lekcyjnej.

STYL WYCHOWANIA NAUCZYCIELI : WYRÓŻNIAMY 3 typy:

1.STYL LIBERALNY-polega na pozostawianiu uczniów dość swobody ale z drugiej strony daje uczniom szanse na spontaniczność , swobodne wyrażanie opinii . Nauczyciel nie jest rygorystyczny nawet niekiedy jest bierny ma na celu wydobycie aktywności uczniowskiej daje przyzwolenie na pewną ekspresję , wyrażanie opinii na spontaniczne zachowanie.

*uczniowie swobodnie mogą wystawiać swoje opinie.

*atmosfera swobody działań

*uczniowie chętni są do wymiany opinii

*małe grupy
*brak narzucenia rygoru

- może szybko nastąpić chaos i trudno nad tym zapanować

-uczniowie nie mają poczucia bezpieczeństwa nie tyle fizycznego co psychicznego

- przy dużej liczbie dzieci w grupie niektóre dzieci nie mają siły przebicia i wtedy tylko minimalnie korzystają ze swojej wiedzy.

- nie ma rygoru , narzucanie swojej woli nauczyciela.

2.STYL DEMOKRATYCZNY - jest uznawany za taki optymalny, czyli polega na współpracy nauczycieli z uczniami. Kompetencje nauczyciela , fach. Więź emocjonalna - wywiązuje się pomiędzy nauczycielami a uczniami - życzliwość , otwartość , przyjazne traktowanie się nawzajem.

*nauczyciel daje możliwość współpracy

*możliwość samodzielnego uczestnictwa w nauce w dyskusji.

*wzajemne zaufanie

*uczy samodzielnego wyciągania wniosków występowania na forum , szacunek.

3.STYL AUTORYTALNY - to przeciwieństwo liberalnego. Oparty jest na dominacji nauczyciela. Nauczyciel w sposób zasadniczy podejmuje wszystkie decyzje. Uczniowie są biernymi odbiorcami.

- rodzaj podporządkowania

-rygor i dyscyplina

WYCHOWANIE W RODZINIE - Rodzina jest środowiskiem wychowawczym. W szerokim pojęciu jest aż 10 funkcji rodzinnych ważnych społecznie

2 są nastawione na społeczeństwo (na zewnątrz)

8 nastawionych na członków rodziny ( do wewnątrz)

1.Funkcja socjalizacyjna- to wprowadzanie w życie zbiorowe

2.Funkcja wychowawcza- to wprowadzanie w świat idei i wartości.

Rodzina jest instytucją , która społeczeństwu przekazuje osoby z podstawowym wychowaniem i podstawową socjalizacją. Rodzina spełnia te funkcje socjalizacyjne i wychowawcze na potrzeby społeczeństwa. Wyróżniamy 2 funkcje społeczne w procesie socjalizacji :

1. Między pokoleniowy przekaz kultury z pokolenia na pokolenie.

2.zachowanie zapewnienie ładu , także poprzez przekaz podstawowych zasad.

Wychowanie - nie tylko aby rodzina miała dobrze wychowane dzieci , ale aby ta rodzina wprowadziła dzieci w dorosłe życie.społ.w świat społeczny z bagażem doświadczeń z ukształtowaną osobowością i z podstawowym stopniem socjalizacji i wychowania.

ŚRODOWISKO RODZINNE JAKO ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE

Wychowanie ma służyć różnym grupom społ. Często to się powtarza u rożnych socjologów i jest to podstawa.

Różne patologie to skutek złego wychowania - łamanie prawa , wagary, niezachowanie podstawowych norm (złe zachowanie)

Instytucje pomagające w procesie wychowania

Efekt wychowawczy rodziców wobec dzieci zależy od obu stron. Styl wychowania rodziców wobec dzieci .Topologią socjologiczną skonstruowano na podstawie 2 elementów które połączono

1. Składnik normatywny- czyli zakres norm przekazywanych przez rodziców jako wychowawców w rodzinie .To co jest wskazane to co dzieci powinne przyjąć.

2. Składnik emocjonalny - więź emocjonalna, postawa emocjonalna rodziców wobec dzieci.

Połączenie tych 2 składników daje nam pewną typologię stylów wychowania w rodzinie.

Mamy 4 style :

1.Styl obojętny- jest wtedy gdy rodzina nie stawia wymagań dzieciom. Dzieci te nie są wychowywane w dyscyplinie , niestania się dzieciom żadnych wymagań .Nie ma rygoru. Ale z drugiej strony rodzic nie zaspakaja potrzeby bezpieczeństwa. Nie ma zasad .Duża swoboda dla dzieci , jest wynikiem stylu życia

Współczesnych społeczeństw. Brak czasu , pogoń za pieniądzem , praca .Inne obowiązki spoczywające na rodzicach .

2.Styl naiwny - rodzice nie stawiają wymagań dają wolna rękę dzieciom , aby rozwijały się tak jak one mają pewne uwarunkowania. Po troszce bezstresowy. Duża swoboda, nie ma sztucznych reguł . Postawa emocjonalna to jest często postawa nadopiekuńcza w rozumieniu emocjonalnym , czyli rodzice dominujący ingerują w życie dziecka chcą wszystko wiedzieć mieć wszystkie informacje, aby z dzieckiem przeżyć wszystkie jego sprawy. W tym rodzic widzi swoją rolę . To często nie zdaje egzaminu dlatego ,ze brakuje równowagi dziecko ma poczucie wsparcia w kryzysie , ale do tego kryzysu dochodzi dlatego iż dziecko nie ma oddechu.

3. Styl paradoksalny - Rodzice SA wymagający przy jednoczesnym braku emocjonalnym - emocjonalnego wsparcia. Rodzice są rygorystyczni stawiają wymagania , żądają dyscypliny . Rygor i dyscyplina często nie dają poczucia oparcia i bezpieczeństwa. Dzieci często nie wychodzą z problemami do rodziców. Brak atmosfery przyjaźni.

4.Styl dojrzały - rodzice stawiają wymagania ,ale jednocześnie są gotowi do dialogu , są otwarci na problemy dzieci. Tworzą dobrą atmosferę domową . Stają się partnerami w rozwiązywaniu problemów rożnych trudnych spraw i tez dobrych pozytywnych sytuacjach. Dziecko z każdą sprawą może przyjść do rodzica.

POSTAWY RODZICIELSKIE

Postawy rodziców wobec dzieci jest to szersze pojęcie , szersza kategoria niż styl wychowania. Rodzice nie podejmują wychowawczych działań , ale postawa rodzica wobec dziecka ciągle trwa , ciągle istnieje i ciągle jest ważna. I dla dziecka jest istotna nie tylko dla rodzica.

Postawy rodzicielskie - postawy rodziców wobec dzieci w procesie wychowania są często decydujące , dlatego iż mają element trwałości , element długotrwałego oddziaływania nawet na dorosłe już dzieci. Postawy jakie rodzice prezentują , ukształtują .Kształtują osobowość dziecka na całe życie. Rodzice tez często sami dojrzewają obserwując rozwój dzieci , także zmieniają nastawienia. Przechodzą i przeżywają różne trudności co wpływa na ich postawę wobec dzieci. Osobowość jest postawą rozwoju dziecka.

Postawy rodzicielskie- czy to macierzyńskie czy tez ojcowskie - jest tendencją do zachowywania się w pewien specyficzny sposób w stosunku do dziecka . Tę tendencję można identyfikować , można je odczytać .

Tendencja trwa przez pewien czas . Tendencja może być :

- Rygorystyczna

-negatywna , ale też nastawiona pozytywnie.

Grupy typologii były czynione na gruncie :

Psychologii , pedagogiki , socjologii . Typologia amerykańskiego socjologa została przyjęta i uznana jako zasada.

TYPOLOGIA SLATER ( slejter) -jako jeden z pierwszych wskazał po rożnych analizach , badaniach 4 zasadnicze postawy pozytywne i ich odpowiedniki przeciwstawne negatywne. ,jako te które najbardziej wpływają na rozwój osobowości dziecka.

1. Pobłażliwość - surowość

2. Tolerancja- brak tolerancji

3. Ciepło - chłód

4. Uzależnianie dziecka od siebie - separowanie od siebie.

TYPOLOGIA ta stała się taką postawą do różnych dalszych analiz dla wielu badaczy.

Typologia w Polsce

Maria Ziemska

2 typy postaw pozytywne i negatywne.

*pozytywne postawy rodzica wobec dziecka

1.akceptacja dziecka - przyjęcie dziecka w kontaktach .Wyróżnieniem swojej osoby. Przyjęcie dziecka takie jakie jest czyli przyjęcie go z jego wadami i zaletami.

Nie zarzucać dziecku jego wad. Nie podkreślać jego minusów osobowościowych .Korygowanie wad.

Postawa akceptacji sprzyja nawiązywaniu trwałych więzi emocjonalnych , nie tylko dziecka z rodzicami ,ale i też uczenie dziecka otwartości i nawiązywania więzi emocjonalnych z otoczeniem .

2.wspołdziałanie z dzieckiem - zainteresowanie rodziców sprawami dziecka i to nie dopiero wtedy gdy ma problemy w okresie dorastania, ale to zainteresowanie i współdziałanie od początku na postawie zabawie , wspólna zabawa, wspólne spędzanie czasu daje szanse na utrwalenie współdziałanie na później .Współtworzenie wspólnych sytuacji . Może to być też angażowanie dziecka w sprawy rodzinne .Współdecydowanie , współdziałanie to też budowanie pozycji dziecka wobec wspólnych zagadnień które trzeba zmienić w rodzinie.

Współdecydowanie, współdziałanie to też budowanie pozycji dziecka wobec wspólnych zagadnień które trzeba zmienić w rodzinie. Aby dziecko miało świadomość, umiejętność podejmowania decyzji, poczucia własnej wartości, ale aby też dziecko wiedziało ża są problemy np. finansowe.

3. Dawanie dziecku rozumnej swobody

Dość istotna typologia. Dawanie rozumnej swobody właściwej dla wieku dziecka. Obserwacja naturalnego procesu unieważniania się dziecka od rodziców wraz z wiekiem. Budowanie więzi świadomej między rodzicami a dziećmi wynik pewnych prób gdy obdarza się zaufaniem dziecko, ale obserwuje się rezultaty tego. Małe kroki do samodzielności, ale dziecko musi być z tego rozliczane. Dziecko musi wiedzieć że jest kontrolowane, obserwowane, musi wiedzieć że za wszystko trzeba ponieść odpowiedzialność. Buduje to lojalność dziecka wobec rodziców, ale z drugiej strony kształtuje cechy twórcze, myślenie, szukanie rozwiązań.

4. Uznanie praw dziecka w rodzinie

Bez skrajnych zachowań czyli bez przeceniania tych praw nadmiernego eksponowania ale też bez nie doceniania roli godności dziecka jako osoby. Trzeba zachować równowagę i znaleźć balans. Niedocenianie dziecka pozbawione głosu i praw. Potrzeby biologiczne i emocjonalne muszą być zaspokojone aby dziecko jednocześnie rozwijało cechy swojej osobowości, tak aby kształtowało osobowość.

• Negatywne postawy rodziców wobec dzieci

1. Odtrącenie - jest to sytuacja gdy odczuwa swoją obecność jako uciążliwą, jako ciężar dla rodziny. Jest to dziecku sygnalizowane np. rodzice chętnie dziecka się pozbywają w różnych sytuacjach czasowych, pracowych podrzucają dziecko rodzinie, przyjaciołom, sąsiadom i to dziecko odbiera to jako pozbywanie się go w każdej sytuacji. Dziecko czuje się odrzucone, niechciane.

Konsekwencją emocjonalną jest to iż dziecko bywa nie zdolne do nawiązywania relacji emocjonalnych z najbliższymi

2. Postawa unikająca - nacechowana ubóstwem uczuć pozytywnych, brakiem tych uczuć pozytywnych wobec dziecka albo obojętnością rodziców. Dziecko może to tak odczuwać. To są postawy kiedy rodzice unikają zainteresowania potrzebami dziecka. (Nie przeszkadzaj, daj mi spokój). Unikanie opieki nad dzieckiem. Dziecko odczuwa nieobecność rodziców. Dziecko bywa wtedy agresywne, bezradne, nie potrafi podejmować decyzji na poziomie swojego wieku, kłótliwe, nerwowe.

3. Nadmierne wymagania - w stosunku rodzica do dziecka, jest wtedy gdy rodzice nie liczą się z właściwościami dziecka. Stawiają wymagania do zrealizowania dając często wyznaczony termin i przy nie zrealizowaniu tych wymagań deprawują swój stosunek negatywny, swoje niezadowolenie, wtedy dają dziecku karę. Dziecko jest pod ciągłą presją, chce dorównać wymaganiom rodziców i też nie chce zawieść rodziców. Często traci wiarę w swoje siły, traci wiarę w swoje możliwości. Nie może sprostać wymaganiom rodziców. Nagana krytyczna. Początek postaw buntu dziecka wobec rodziców. Zaczyna budować sobie dobry kontakt z rówieśnikami. Szuka środowiska które będzie go rozumiało.

4. Nadmierna ochrona - podejście bezkrytyczne wobec dziecka. Jest to taka postawa kiedy dziecko traktuje się jako wzór doskonałości, jako taką perłę w doku, którą trzeba chronić wszelkimi sposobami. Rozwiązuje się problemy za dziecko. Dziecko nie ma możliwości samodzielnego działania, podejmowania samodzielnych decyzji. Postawa którą obserwujemy też jeszcze w dorosłym życiu. Uzależnienie dorosłych synów od matek i dorosłych córek od ojców. Postawa dziecka może być egoistyczna

KRYZYS WŁADZY RODZICIELSKIEJ

Bywają sytuacje kiedy kryzys rodziców, postaw rodzicielskich wobec dzieci, zachowań rodziców wobec dzieci jest na tyle głęboki iż dochodzi do jakiegoś zaburzenia w wykonywaniu władzy rodzicielskiej albo też pozbawienia władzy rodzicielskiej okresowo lub na stałe.

WŁADZA RODZICIELSKA - jest sprawowana do 18 roku życia do uzyskania prawnej pełnoletniości lecz gdy dziecko np. 16-sto letnie wyjdzie za mąż rodzice już nie sprawują praw rodzicielskich.

---