Formy ochrony środowiska w Polsce

Ziemia jest domem człowieka. Pokrywają ją wody, gleby i skały. Gdy Ziemia choruje ludzie chorują razem z nią. Powinnością człowieka jest o nią dbać. Dzieci powinny poznać znaki: „Zielony punkt” i „Bez freonu”, które pozwalają rozróżnić produkty bezpieczne dla środowiska naturalnego i wpłynąć na dobór odpowiednich produktów dla całej rodziny. Obecnie działa wiele organizacji mających na celu ochronę przyrody między innymi: Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska jako wyspecjalizowana agenda Ministerstwa Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Państwowa Rada Ochrony Środowiska jako organ doradczy i opiniodawczy i Liga Ochrony Przyrody (LOP). Jest to założona w 1928 organizacja społeczna wyższej użyteczności. Jej celem jest popularyzacja idei ochrony przyrody i środowiska, a także kształtowanie właściwego stosunku człowieka do przyrody. LOP organizuje wiele imprez kultywujących ideę ochrony środowiska.

Społeczeństwo również powinni włączyć się w ochronę przyrody na przykład: zapobiegać bezmyślnemu zaśmiecaniu terenu, niszczeniu zieleni podczas zabaw i wycieczek. Należy opiekować się roślinami, krzewami, drzewami wokół szkoły. Nie niszczyć i nie pozwalać innym niszczyć przyrody.

Ochrona przyrody to również dbanie o zdrowie ludzi oraz zwierząt. Ochronie zdrowia służy ograniczenie niepotrzebnego hałasu w domu, szkole ogrodzie czy lesie. Przeświadczenie o tym, iż żyjemy w środowisku z innymi ludźmi powinno zachęcać do nie przeszkadzania i pełnej akceptacji drugiego człowieka.
Powietrze, którym oddychamy, a szczególnie w dużych miastach lub na terenach objętych katastrofą ekologiczną zawiera duże ilości gazów toksycznych. Główną przyczyną są wypuszczane do atmosfery przez elektrownie cieplne, różne zakłady przemysłowe oraz pojazdy trujące pyły i gazy. Zanieczyszczenia powietrza są wchłaniane przez ludzi głównie w trakcie oddychania. Przyczyniają się zatem do powstawania schorzeń układu oddechowego (astma, rozedma płuc, zapalenie oskrzeli), a także zaburzeń reprodukcji i alergii. W dużych miastach przy bezwietrznej pogodzie tworzy się tzw. smog. Jest to mieszanina mgły, spalin samochodowych, pyłów i gazów, wydobywających się z kominów fabrycznych.

W Polsce wyróżniamy następujące formy ochrony przyrody:

• Parki narodowe

• Parki krajobrazowe

• Rezerwaty przyrody

• Pomniki przyrody

• Parki krajoznawcze

• Obszary chronionego krajobrazu

Obszar chroniony musi być większy niż 1000 ha. Park narodowy obejmują wiele często odrębnych ekosystemów, nie przekształconych lub częściowo zmienionych przez człowieka.

Główną rola parków narodowych jest ich funkcja naukowa, następnie wychowawcza, rekreacyjna i krajoznawcza. W parkach narodowych istnieją 2 formy ochrony: ścisła - zakazująca wszelkiej ingerencji, oraz częściowa- dopuszczająca pewną ingerencje prowadzącą do przywrócenia naturalnego stanu.

W naszym kraju ogólna powierzchnia wszystkich 23 parków narodowych wynosi 3 145 km² co stanowi ok. 1% powierzchni Polski. Wynik ten jest znacznie niższy niż w większości krajach europejskich.

Wyróżnione- stanowią światowy rezerwat biosfery UNESCO

Rezerwaty przyrody

Rezerwat to obszar zdecydowanie mniejszy niż park narodowy. Ochroną może być objęty jeden szczególny ekosystem bądź całość przyrody ożywionej jak i nieożywionej. Podobnie jak w przypadku parków wyróżniamy rezerwaty ścisłe i częściowe. Ze względu na to co chronią dzielimy je na florystyczne, leśne, łąkowe, faunistyczne, wodne, krajobrazowe, przyrody nieożywionej. Największym powierzchniowo rezerwatem w Polsce jest rezerwat krajobrazowy nad Gopłem. Zajmuje on 12684 ha. Ogólnie rezerwaty przyrody zajmują 0,4% powierzchni Polski.

Pomniki przyrody

Obecnie w Polsce istnieje 20 tyś pomników przyrody. Są to szczególne i cenne pojedyncze obiekty zarówno martwe jak i żywe. Mogą to być np.:

• Bardzo stare okazy drzew - "Dąb Królewski" w Puszczy Niepołomickiej, "Dąb Jagiełły" w Puszczy Białowieskiej, "Lipa Kochanowskiego"

• Eratyki (głazy narzutowe)- "Trygłów" i 12 apostołów" na wybrzeżu

• Skały- "Maczuga Herkulesa" w Ojcowskim Parku Narodowym

• Jaskinie - Mroźna, Raj

• Skupiska drzew - Rezerwat Cisów na górze Jawor w Bieszczadach,

• Aleje - Aleja Lipowa w Rzucewie koło Pucka

Parki krajobrazowe i obszary chronionego krajobrazu

Są to tereny o wyjątkowych walorach zdrowotno- sanitarnych, krajobrazowych, przyrodniczych. Możliwości ingerencji człowieka w środowisko Ne są tak ograniczone jak w parkach narodowych. W roku 1991 istniało w naszym kraju 76 parków krajobrazowych i 226 obszarów chronionego krajobrazu. Łącznie zajmują one 20 % powierzchni polski.

Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt

Ten rodzaj ochrony dotyczy poszczególnych gatunków zagrożonych wyginięciem. Objęte są one ochroną całkowitą, natomiast te gatunki które są cenne dla przyrody i gospodarki objęte są ochrona częściową.

Do zwierząt chronionych zaliczamy m.in. modliszkę, niedźwiedzia brunatnego, bobra, rysia, żbika, wszystkie gatunki węży, ropuchy, kumaki, traszki, wszystkie gady, sowy, orły ryjówki, dzięcioły, skowronki nietoperze, jesiotra zachodniego. Natomiast rośliny chronione to: paproć długosz królewski, widłaki, rosiczki, sasanka, kosodrzewina, limba, lilia złotogłów, krokus, dziewięćsił, szarotka, miłek wiosenny, tojad, przebiśnieg, zawilec, cis.

W ostatnim czasie pojawiły się idee ochrony przyrody wykraczające poza dotychczasowe podejście do tego zagadnienia. Dotyczą one pogodzenia gospodarczej działalności człowieka, z ekologicznym rozwojem. Rozwój cywilizacyjny i techniczny nie powinien być powodem degradacji środowiska, tylko należy go wykorzystać dla dobra przyrody.

W tym celu gospodarka powinna być oparta na tzw. "ekorozwoju" , tzn. że wszelka działalność człowieka powinna się odbywać w zgodzie z naturą i nie może prowadzić do nieodwracalnych zmian w środowisku. Nowoczesne technologie powinny być wykorzystywane w procesach rekultywacji środowiska zdegradowanego, tzn przywracania mu wyglądu zbliżonego do naturalnego

Podstawowe zasady ekorozwoju

• Przestrzeganie prawa ekologicznego

• Likwidowanie źródeł zanieczyszczeń, z naciskiem na tworzenie możliwości wtórnego wykorzystania odpadów, produkcji z nich energii, odzysku wody, surowców

• Stworzenie prawnych możliwości umożliwiających działalność organizacjom pozarządowym i innym grupom społecznym w szeroko rozumianej ochronie środowiska

• Zasada że osoby, instytucje, zakłady które zanieczyszczają środowisko ponoszą pełne finansowe konsekwencje tym wywołane.

• Regionalizacja polityki ekologicznej, rozszerzenie kompetencji samorządów lokalnych

• Międzynarodowa współpraca w rozwiązywaniu problemów zanieczyszczeń trans granicznych.

Konieczność ochrony środowiska przyrodniczego jest oczywista i powinna być skutkiem praktycznego podejścia do rzeczywistości otaczającej nas natury.

---