Partie i Systemy Partyjne. [Wykłady]

1. E. Burke - partia to całość złożona z ludzi pragnących drogą wysiłków wspólnych realizować interes narodu, zgodnie z zasadą przez wszystkich akceptowaną.

Obecny był także inny nurt myślenia: jeżeli realizujemy dobro wspólne to się nie dzielimy

Jeśli się dzielimy na grupy to nie możemy realizować

Dobra wspólnego(podczas transformacji ustrojowej w PL).

II Definicje współczesne

1) Funkcjonalne- eksponują funkcje partii. To, co te partie robią(np. są łącznikiem pomiędzy władzą, a społeczeństwem, uczestniczą w wyborach, sprawują władzę)

Sartori: partia to grupa biorąca udział w wyborach, zdolna do obsadzenia stanowisk publicznych swoimi kandydaturami.

2. Strukturalne: partia potraktowana analitycznie jako struktura złożona z rozmaitych elementów

Richard Katz: partia u podstaw, partia obsadzająca urzędy publiczne. Partia jako struktura biurokratyczna (członkowie spełniają poszczególne funkcje w partii jako organizacji, np. skarbik, przewodniczący)

Partia a grupa nacisku

1. Partia bierze udział w sprawowaniu władzy, agreguje interesy

2. Grupa nacisku - reprezentuje interesy bez udziały we władzy, pozostaje na poziomie wpływu na władzę, interesy partykularne

3. Grupy interesu

1. związki zawodowe

2. kościoły

3. stowarzyszenia

4. Not in My Back - owszem spalarnia ma być ale nie tu

Geneza partii politycznych

1. Max Weber - koncepcja historyczna, 3 etapy

1. koteria arystokratyczna - nie miała formalnej organizacji, nie zabiegała o poparcie z zewnątrz. Różniły się poglądem na określone zachowania. Nie miały ciągłości w czasie, były luźnymi grupami funkcjonującymi w parlamencie. Pojawiły się pod koniec XVII w i przetrwały 200 lat.

2. Partia klubowa - (początek XIX wieku, pierwsza zmiana, rozszerzenie praw wyborczych).Poszukiwała zwolenników poza parlamentem, budowała pewne zalążki organizacji, zalążki ideologii (liberalna, konserwatywna). Klubowa - bo były organizowane w postaci klubu (miejsce spotkań towarzyskich)

3. Partia masowa - (ostatnia reforma prawa wyborczego w XIX wieku), prawo wyborcze obejmowało szeroką grupę wyborców

2. J.LaPalombra , Mo Weiner - patie nie są związane z parlamentem, przynajmniej ich geneza

1. geneza modernizacyjna - partie pojawiają się wraz z zespołem unowocześnienia, bo są potrzebne dużym grupom ludzi

2. III przesilenia polityczno - społeczne związane z genezą partii

I - kryzys legitymizacji - kwestionowanie dotychczas funkcjonujących struktur władzy, np. monarchii absolutnych, władz kolonialnych

II - kryzys uczestnictwa - mobilizacja grup dotychczas nieaktywnych w polityce (prawo wyborcze)

III - kryzys integracji - przekształcenie dotychczas istniejących jednostek politycznych: rozpad państw, powstawanie nowych; kryzys ten często ma wymiar tożsamościowy: kim jestem ? (np. ogłoszenie niepodległości Śląska)

Elementy „definiujące” porządek w Europie pod koniec XVIII wieku

1. Monarchie absolutne - król tworzy prawo, ale mu nie podlega

2. Merkantylizm - ingerencja państwa w gospodarkę (handel)

3. Przywileje arystokratyczne/społeczeństwo stanowe - podział na grupy, do których przynależność wynikała z urodzenia i trudno było je zmienić, różne przywileje dla różnych grup

4. Religie „państwowe” - głównie kościół rzymsko-katolicki

TEN PORZĄDEK W XVIII WIEKU CHYLIŁ SIĘ KU UPADKOWI POD WPŁYWEM GRUP, KTÓRE RZUCIŁY MU WZYWANIE

1. Liberalna reakcja przeciw staremu porządkowi

1. ograniczenie władzy monarchy

2. wolny rynek (przywileje stanowe nie powinny ograniczać swobody w gospodarce)

3. ograniczenie przywilejów

4. antyklerykalizm - kościół rzymsko-katolicki jako instytucja bardzo silnie związana z monarchicznym systemem sprawowania władzy

5. postawa filozoficzna tych żądań: RACJONALIZM I UNIWERSLAIZM

Wykład 2

Temat: Rodziny Partyjne. Liberałowie chadeccy, socjaliści, konserwatyści.

Pierwsze partie polityczne zaczęły powstawać w XVIII-wiecznej Europie. Po rewolucji francuskiej i przemysłowej.

I Charakterystyka nurtów.

1) LIBERALIZM

Jak doszło do rewolucji? Stan trzeci- do niego należeli posiadacze coraz większych majątków, którzy byli pozbawieni odpowiedniej pozycji społecznej(brak przywilejów)

Ludzie zbudowali partie (buntując się przeciwko staremu porządkowi), aby zadbać i walczyć o swoje interesy. Wybrali ideologie liberalną-ona dobrze wyrażała postulaty, które były dla nich ważne.

• PODSTAWOWE ZASADY LIBERALIZMU:

a) Jednostka jest podmiotem uprawnień naturalnych

b)władza polityczna pochodzi od uprawnionej osoby, ma ograniczony charakter

c)Legitymizacja władzy(od rządzonych)

d)3podział władz-zabezpieczenie uprawnień rządzących

e) jeśli prawa rządzonych są naruszane to mają prawo do stawiania oporu.

f) równość wobec prawa

• Najstarsze partie liberalne:

Partia Liberalna, Wielka Brytania (1868)

Liberałowie-Venstre, Norwegia (1884)

Liberałowie-Venstre, Dania

2) KONSERWATYZM (obrona starego porządku)

• ZAŁOŻENIA

1. nie ma uniwersalnych praw dla wszystkich (widziałem w życiu francuza, Niemca, Rosjanina-nigdy nie widziałem człowieka)

2. ludzie żyją w grupach w społeczeństwie zbudowanym jaki organiczna całość

3. rozum nie jest jedynym narzędziem poznania (intuicja i emocje)

4. zmiana jest możliwa-ale powolna, stopniowa

• Najstarsze partie konserwatywne:

Partia Konserwatywna, Wielka Brytania (1832)

Konserwatyści (Hoyre), Norwegia (1884)

Umiarkowana partia Koalicyjna, Szwecja (+/- 1904)

\

Partie powstały z potrzeby ludzi. Cały czas muszą wyrażać aktualne idee i myśli. Ich programy muszą być ciągle aktualizowane i konkurencyjne, atrakcyjne dla wyborców.

II EWOLUCJA NURTÓW W XX WIEKU

1) Liberalizm (podstawowe różnice w poglądach liberałów w XX w)

a) państwo powinno zapewnić swoim obywatelom sprawiedliwość(liberalizm lewicowy)

b) państwo powinno jedynie chronić wolność swoich obywateli (neoliberalizm, liberalizm prawicowy)

2) Konserwatyzm

a) obrona starego porządku

b) Koalicja z liberałami w rodzącym się konflikcie przemysłowym, przyjęcie zasad ograniczenia władzy wolnego rynku

c) poszanowanie tradycji

d) ograniczenie roli państwa w gospodarce (po II WŚ), nacisk na najpełniejszą możliwą realizację zasad wolnego rynku.

e) eksponowanie interesów narodowych

f) akceptacja roli religii w życiu społecznym

III MARKISZM KLASYCZNY (XIX, kiedy kapitalizm miał się załamać)

-koncentracja przemysłu i kapitału wraz z rozwojem społeczeństwa kapitalistycznego

-okresowe kryzysy ekonomiczne

-nieuniknione załamanie gospodarki kapitalistycznej

-wzrost i zubożenie szeregów proletariatu

-konieczna zmiana dokonana przemocą (rewolucja)

-nastanie Dyktatura Proletariatu

-wprowadzenie gospodarki bezrynkowej

-zniesienie własności prywatnej

-hasło INTERNACJONALIZMU PROLETARIACKIEGO

XIX Powstanie Państw Narodowych, wzrost nacjonalizmu. Marks próbował forsować ideę, że dla proletariuszy Naród nie jest ważny.

IV MARKSIZM PARTYJNY - Rewolucja w garniturze

-udział w wyborach

-negacja haseł internacjonalizmu proletariackiego

-wzrastający nacjonalizm

V REWIZJONIZM E. BERNSTEINA (zrewidował Marksa)

-Nie wzrasta liczba proletariuszy, raczej rośnie poziom ich życia

-kapitalizm nie upadnie w wyniku kryzysów

-likwidacja kapitalizmu powinna nastapic na drodze ewolucji i reform

VI PARTIE SOCJALISTYCZNE W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM

• rozłamy i powstanie radykalnych Partii Komunistycznych

• kapitalizm należy obalać poprzez reformy. Socjaliści nie chcieli się z tym zgodzić. Uważali, że rewolucja zniszczy to co wypracowali. Wtedy nastąpił rozłam.

• Partie socjalistyczne uznały, że kapitalizm można zmienić poprzez reformy (ci co tak nie myśleli stali się komunistami)

VII DEKLARACJA FRANKFURCKA (1951, Cele i działania socjalizmu demokratycznego

• wyraźniejsze zespolenie reformistycznego socjalizmu z demokracją polityczną

• istotą socjalizmu jest dążenie do likwidacji nierówności społecznych i wyzysku. Źródła tych nierównośći nogą być różne. Nie tylko związane z własnością.

• Realizacja socjalizmu nastapi na drodze konkretnych reform. Ewolucja samego kapitalizmu to umożliwia.

• Socjalizm nie jest związany ani z określoną teorią (marksizm) ani z określoną klasą społeczną.

VIII CHADECJA (od 1945 roku)

• partie w większości powojenne- zdecydowanie bardziej wyznaniowe, szczególnie katolickie

• mają źródła w religii, ale nie w konkretnych wyznaniach

• odejście od wyznaniowości na rzecz inspiracji religijnych w polityce tj. etyka, prawda, godność, solidarność. Partie niekonfesyjne, ludowe w rozumieniu reprezentacji całej społ. danego państwa.

1. ZAŁOŻENIA:

• Personalizm chrześcijański- człowiek jako osoba (postrzegany zarówni w wymiarze duchowym jak i doczesnym)

• Subsydiarność państwowa

• Solidaryzm społeczny

• Społeczna gospodarka rynkowa: zasada wolnej konkurencji i rynku w sferze produkcji i solidarności społecznej w sferze dystrybucji

Najważniejsze europejskie partie chadeckie:

(zazwyczaj tam gdzie są silne partie chadeckie nie ma konserwatystów, i na odwrót)

Christlich Demokratische Union/ Christlisch Soziale Union (CDU/CSU)

Austriacka partia ludowa

WYKŁAD 3

TEMAT: Lewica I Prawica

1. Skąd się taki podział w ogóle wziął?

Wszystko zaczęło się od rewolucji francuskiej, kiedy to po raz pierwszy odbyło się posiedzenie Zgromadzenia Konstytucyjnego. Wtedy jeszcze głos króla był brany pod uwagę w głosowaniach. Postawiono więc kluczowe pytanie: Czy król może realizować prawo veta w stosunku do ZK, czy też nie?

Ten, kto miał głosować ZA zachowaniem takiego prawa miał stanąć po prawej stronie, a reszta po lewej.

Symbolicznie, ci stojący po prawej byli przywiązani do tradycji. Ludzie po lewej chcą zmienić stary układ.

Podczas rewolucji przemysłowej: konflikt pomiędzy pracownikami(po lewej) a pracodawcami(po prawej)

Wymiar ideowy: po lewej-zwolennicy zmiany społecznej, egalitaryzmu, emancypacji

Pytanie: czy wobec nowych problemów ten podział uda się utrzymać? Czy przypadkiem nie pojawią się zadania, których wykonać się nie da.

2) RONALD INGLEHART (70.)

Społeczeństow materialne odchodzi do lamusa. Pojawia się zestaw wartości postmaterialnych. One odgrywają większą rolę we współczesnym świecie. Ludzie zawsze chcą tego czego akurat nie mają. W latach 70. dorosło powojenne pokolenie, któremu w zasadzie nic niczego brakowało.

Pojawia się więc pytanie: czego nie mieli ludzie którzy mieli wszystko? A no nie mieli pokoju na świecie, czystego środowiska, poczucia tego, że coś znaczą. Nie mieli poczucia kontroli nad własnym życiem, poczucia samorealizacji. To wszystko składało się na barierę na drodze do zadowolenia.

Powyższego zjawiska nie dało się obsadzić w ramy Prawo/ Lewo, ponieważ kiedy chodzi o kwestie niematerialne L vs. P nie występuje

Ekologia została przyjęta przez wszystkie nurty polityczne. Globalizacja też.

Ponieważ podziały się zatarły mówi się, iż ów podział jest podziałem anachronicznym. Nie da się skonstruować wyraźnych zestawów poglądów czy pozycji politycznych, które określają się jako L lub P.

INTERPRETACJE:

1. Instrumentalna - Nigdy nie było podziału na L i P, ponieważ on zawsze zależał od

konkretnej sytuacji, kontekstu aktualnych problemów.

2. Esencjalistyczna - Jest podział. Są zestawy wartości L i P. N.Bobbio- równość to

Podstawowa wartość i na jej podstawie buduje się podział.

Egalitaryści- L, reszta- P

Anthony Downs- podstawą podziału jest ingerencja Państwa w gospodarkę. Ci co są za ingerencją -L, a ci co nie- P.

A.Giddens- są wartości, które można przypisać, np. równość, sprawiedliwość społeczna to wartości lewicowe. Polityka emancypacji (L), niezbędna rola państwa przy realizacji emancypacji, równość i sprawiedliwość.

W PL współczesnej- Instrumentalna. Lewicą określamy postkomunizm. Prawicy jako takiej nie ma, ponieważ wszyscy są za interwencją państwa w gospodarkę. A Olejniczak lata do kościoła. O.

Podział upraszcza zrozumienie pozycji politycznych.

WYKŁAD 4 (19 III 2009)

PARTIE I MODELE

I MODELE ORGANIZACYJNE:

1. Maurice Duverger - kadrowa, masowa

2. Otto Kirchheimer- Catch All (wyborcza, partia wszystkich)

3. A. Panebiamo- Profesjonalno-wyborcza

4. R.Katz i P. Mair: Kartel

II STRUKTURA PARTII

1. Rozróżnienie partii kadrowej i masowej nie jest oparte na rozmiarze, czy liczbie członków, ale na strukturze. Dla określenia struktury całej partii, jej wewnętrznych powiązań organizacyjnych, Duverger używa określenia Artykulacja. Może ona być silna, albo słaba. Zazwyczaj oparta jest na podziale administracyjnym kraju. Filie terenowe-podst.

Kadrowa- Słaba artykulacja (powiązania są niejasne i nieprecyzyjne)

Masowa- silna artykulacja

III CZŁONKOWSTWO

1. ekskluzywne (na zaproszenie) - KADROWA

2. sformalizowane procedury przyjmowania członków oparte na deklaracjach- MASOWA (w partiach socjalistycznych-chodziło o to, aby w partii nie znaleźli się policjanci, szpiedzy, inwigilanci i szkodnicy).

IV FINANSE

1. KADROWA- Finansowanie własne (na polityce kiedyś się nie zarabiało, politycy musieli mieć wielkie majątki, które się i mnożyły. Takiego polityka miało być na wszystko stać, miał nie martwić się sprawami finansowymi)

2. MASOWA- składki podstawą finansowania -> Ludzie biedni składają się na wsych reprezentantów

V IDEOLOGIA

1. W Kadrowych- nie musi być ważna

2. W Masowych- silna ideologia. Odgrywa rolę polityczną, buduje tożsamość i spójność.

Rola prasy partyjnej w komunikacji, budowie poczucia przynależności. Bardzo ważne narzędzie komunikacji. Te gazety były elementem zapewniającym spójność partyjną.

VI FRAKCJA PARLAMENTARNA (klub parlamentarny)

1. w Kadrowych-dominacja parlamentarna, swoboda działania

2. w Masowych- najczęściej istnieje wzajemne napięcie między jedną i drugą z tendencją do poddawania kontroli grupy parlamentarnej, która może się oderwać od bazy członkowskiej, ulec korupcji etc. Nie dochodzi jednak do całkowitego podporządkowania, które bywa regułą w partiach komunistycznych i faszystowskich.

VII NOMINACJE KANDYDATÓW

1. Kadrowe- typowa dla nich jest procedura nominacji `za zamkniętymi drzwiami' (smoke filled rooms - w USA)

2. Masowe- regułą jest nominacja przez członków z uwzględnieniem dwóch sposobów- bezpośredniego i pośredniego(przez ciała kolegialne w drodze głosowania)

VIII WYBÓR LIDERÓW

1. W Kadrowej- rozmaicie. Niejasne procedury, czasem organizacja parlamentarna. Brak zasad wyboru lidera. On się po prostu pojawiał, a był to zwykle znany polityk, prominentny.

2. W Masowej- działanie średniego szczebla, na kongresach(ciało kolegialne najwyższej struktury) delegaci decydowali, kogo wybrać.

IX ZMIANA W MODELACH W RELACJI DO MASOWEGO

CO ZOSTAJE: CO SIĘ ZMIENIA:

1)Silna artykulacja 1)członkowstwo:

2)Formalizacja członkowstwa -liczebnie maleje

3)Składki (z tendencją do ograniczania roli) -marginalizacja znaczenia x (Catach All)

2) Finanse: maleją składki

3) Ideologia: Pragmatyzacja

4) Pozycja frakcji parl. rośnie

Tendencja do profesjonalizacji

5) Komunikacja przez media

Elektroniczne (Kartel)

RELACJE

1) KARTEL

Nie wpuszcza się nowych. Cały czas ci sami sprawują władzę.

2) KADROWA

ogranicza działalność S.O.

3) MASOWA (partie jako pośrednicy)

	Kadrowa	Masowa	Catch All	Profesjonalno- wyborcza	Kartel
artykulacja	słaba	silna	silna	silna	silna
członkowie	niewielu	wielu	Spadająca liczba członków(marginalizacja ich znaczenia)	Spadająca liczba członków(marginalizacja ich znaczenia)	niewielu
finanse	własne	składki	budżet	budżet	budżet
ideologia	Nie musi być ważna	Ważna, określa tożsamość	pragmatyzacja	pragmatyzacja	pragmatyzacja
Pozycja frakcji parl.	Duża swoboda	Kontrola przez org. cantralną	Większe znaczenie (wybory)	Większe znaczenie	Większe znaczenie
Wybór liderów	Organiz. Parlament.	Szczeblowe pośrednie	Wewnątrz partii, profesjonalizacja	profesjonalizacja	Członkowie mogą więcej
Nominacje kandydatów	Za zamkniętymi drzwiami	pośrednio	liderzy	liderzy	Dem. bezpośrednia

Relacja Partia- Społeczeństwo Ob. :

Masowa:silne zakorzenienie, partie narzędziem społecznym oddziaływania na państwo.

Kartel: Partia jako profesjonalna agenda do realizacji zadań politycznych.

WYKŁAD 5

PODZIAŁY SOCJOPOLITYCZNE- STABILIZACJA I ZMIANA

1) Podział socjopolityczny- Przeciwstawienie się wzajemne grup społecznych zaangażowanych w konflikt wynikający z odmiennych cech i wartości prezentowanych przez grupy, które dla reprezentacji swoich interesów tworzą partie polityczne, lub tez znajdują inna formę ekspresji organizacyjnej.

Podział socjopolityczny występuje wówczas, gdy wszystkie te trzy elementy współwystępują ze sobą.

2)Komponenty P.S.- podziały obejmują takie kategorie jak zawód, religia, narodowość. Dzielą one ludzi na robotników, rolników, katolików, protestantów, Niemców, francuzów. Ważne jest nie tylko ich wyczerpujące wymienienie, ile fakt, że należą do kategorii społecznych, a nie np. politycznych.

Komponenty:

-Świadomość grupowej tożsamości- przekonanie o stanowieniu pewnej określonej, odrębnej od innych grupy i chęć działania na tej podstawie.

Robotnicy , katolicy i Francuzi muszą nie tylko należeć do wspomnianych grup, muszą mieć świadomość tej przynależności i zarazem wartości stanowiących o odmienności tej grupy.

Podziały istniejące w społeczeństwie nie przekształcają się w podział socjopolityczny bez istnienia dodatkowo świadomości grupowej

-Organizacja- podział socjopolityczny musi znaleźć wyraz w aktywności organizacyjnej partii politycznych, zz, kościoła; bez tej ekspresji pozostaje uśpiony.

Partie nie są przypadkowe, kategoria podziału socjopolitycznego pokazuje, że podział na partie jest wprowadzany na polu podziałów społecznych.

3. S.M. Lipset i Rokkan (autorzy koncepcji podziału socjopol.)

Wiążą powstanie podziałów z rewolucją narodową i przemysłową. Każda z rewolucji przyniosła 2 konfilkty.

Rewolucja Narodowa

Centrum-peryferie państwo-kościół

Rewolucja narodowa-proces powstawania państw narodowych, Pastwo staje się podstawową jednostką w podziale politycznym. Naród tworząc państwo uzyskuje pełnoprawną podmiotowość polityczną.

W momencie gdy tworzyly się państwa narodowe istniała grupa silniejsza, bardziej dynamiczna i to ona kontrolowała P.N. wciągając w nie grupy o słabszej tożsamości

Rewolucja Przemysłowa

Ziemianie-przemysłowcy pracownicy-pracodawcy

Konflikt społ-polityczny. Pojawił się gdy rewolucja była w początkach rozkwitu, gdy 2 grupy związane z porządkami gospodarczymi weszły w konflikt,(ziemianie i arystokracja)

4. Konflikty o podziały

Konflikty leżą u podnóża podziałów, staja się konfliktami politycznymi i spowodowały podział socjopolityczny.

Podziały: socjopolityczny, religijny, kulturowo-ekonomiczny

5. Stabilność podziałów:

Mobilizacja elektoratu, która nastąpiła wraz z umocnieniem praw wyborczych w latach 20. raczej nie zostawiła „niezagospodarowanej” grupy społecznej, dodatkowo lojalności wyborcze umacniane były przez same partie, które (zwłaszcza działając jako partie masowe) zamykały swój elektorat, przywiązywały go do siebie na wiele sposobów wykraczających poza czystą politykę. Budowały lojalność wyborców.

Czynniki stabilizacji podziałów:

-Aktualność problemu, konflikty, które leżą u podstaw podziału socjopolitycznego

-możliwość pojawienia się na scenie politycznej nowego konfliktu i nowej, dotychczas nieaktywnej politycznie grupy społecznej, zdolnej do utworzenia nowej partii.

-reguły polityczne, które działają na korzyść tych podmiotów politycznych, które są obecne na scenie politycznej

-działalność samej partii budującej długotrwałe poczucie lojalności dużych grup społecznych.

<Obecnie konflikt państwo-kościół nie opiera się na walce o ziemie, ale na pozycji wartości religijnych w polityce. >

Lipset, Rokkan: Podziały się zamroziły od momentu umasowienia się elektoratu. Podziały się umocniły, ustabilizowały, partie bazują na lojalności elektoratu.

6. Nowe zjawiska polityczne

-zmiany zachowań wyborczych (motywacji wyborczych)

-pojawienie się coraz większej ilości partii (nowe i powstające z podziałów starych)

-pojawienie się nowych problemów dotychczas nie podejmowanych przez partie.

7. Komponenty zmiany

1. chwiejność elektoratu- niestabilność zachowań wyborczych i częste zmiany decyzji co do poparcia poszczególnych partii w kolejnych wyborach

2. zmiana klasowego modelu głosowania- przynależność klasowa stała się mniej ważnym motywem podejmowania decyzji wyborczych

3. osłabienie identyfikacji z partią- (głos przynależności vs. Głos opinii), w każdych wyborach decydował wyborca biorąc pod uwagę konkretne rozwiązania, a nie przyzwyczajenie.

Przyczyny:

1. zmiany dokonujące się w strukturze klasowej społeczeństw- zmniejszenie ilości osób zatrudnionych w rolnictwie i przemyśle i znacznym wzroście zatrudnienia w sektorze usług)

2. wzrost wykształcenia, zdolności do samodzielnej decyzji wyborczej

3. nowe problemy.

Populizm

Początki partii populistycznych- XIX, Rosja, USA- protest zwykłych ludzi przeciwko elitom(nierównościom)

Partie współczesne:

-Europa Zachodnia: niezadowolenie z polityki imigracyjnej, poczucie zagrożenia

-Europa Śr-Wsch.: transformacja

Elekbrat:

-E. Zach: w zasadzie wszystkie warstwy i klasy

-E.Wsch: przewaga słabo wykształconych, biedniejszych, bezrobotnych.

Populizm:

• odwołanie się do rozsądku zwykłego człowieka

• sprzeciw wobec elit i partii

• częst epostulaty rozszerzenia zasad demokracji bezpośredniej

• programowo wielowątkowe, eklektyczne, ogólnikowe

• zbyt wiele uproszczeń, zbyt wiele obietnic bez pokrycia, wewnętrznie sprzecznych

• często charyzmatyczny lider, współcześnie rodzaj przedsiębiorcy politycznego posługujący się hasłami niepolitycznymi (np. Berlusconi)

INSTYTUCJONALIZACJA:

Partie przechodząc proces instytucjonalizacji dokonują utrwalenia w czasie. Organizacja się ytrwala, ludzie się do niej odnoszą bo jest cenna.

Utrwalenie organizacji partii służy temu, że wyborcy nie muszą ponosić kosztów nowych decyzji, preferencji politycznych. Wyborcy jak raz podejmą decyzję będą mogli już zawsze głosować na daną partię.

Wyborcy są w zasadzie głównym narzędziem wpływania na politykę przez obywateli. Jest to sposób realizacji odpowiedzialności politycznej. Jeśli podmiot jest niestały, zmienia się to wyborca ni emoże zrealizować odpowiedzialności politycznej.

Definicja Organizacji: Organizacja oznacza względnie trwałe, celowe uregulowanie ludzkich działań i zachowań.

Instytucja wiąże się z wyposażeniem tych działań i zachowań w sens, znaczenie, oparte na odnoszących się do tych zachowań normach, wartościach, symbolach. (małżeństwo jest instytucją

INSTYTUCJONALIZACJA ORGANIZACJI FORMALNYCH

Wykształecenie się w organizacji określonych, specyficznych dla niej wartości, norm rządzących jej działaniem. Stają się one przedmiotem identyfikacji członków co z kolei składa się na trwałość, stabilność, spójność organizacyjną.

INSTYTUCJONALIZACJA PARTII-aspekty: wewnątrzorganizacyjny i zewnętrzny

1. Aspekt wewnątrz.: rozwój samej organizacji w trakcie którego staje się ona instytucją(huntington, panebianco)

2. aspekt relacji z otoczeniem (k.jamola, R. Harmel)

I Huntington: Instytucjonalizacja jako proces, który organizuje i procedury nabierają znaczenia i stabilności. Etapy tego procesu:

1. adaptacja

2. kompleksowość

3. autonomia

4. koherencja

1. adaptacja to zdolność przeyrwania organizacji poza pierwszą generację przywódców, jest to także zdolność do funkcjonalnej adaptacji i punktu widzenia reprezentowanych grup lub też funkconowania w rządzie i opozycji.

Ważne jest przeżycie alternacji władzy w partii, zmiana programowa-trzeba dostosowac się do wyborców.

2. Kompleksowość-wiąże się z ilością substruktur

3. autonomia wiąże się z odróznieniem danej organizacji od innych grup

4. koherencja-to zakres konsensusu wewnątrz organizacji co do granic wyodrębniających daną organizację od jej społecznego otoczenia.

Angelo Panebianco: Instytucjonalizacja oznacza, że organizacja powoli traci znaczenie jako narzędzie staje się cenna sama w sobie, jej cele stają się od niej nieodłączne i nie do rozróżnienia. W ten sposób jej zachowanie i przetrwanie staje się celem dla jej zwolenników (Dorota tak napisała to słowo, że przeczytałam „erotników” zamiast zwolenników o.O!ech)

na początku organizacja jest narzędziem do zrealizowania określonych celów. Instytucjonalizacja dokonuje się wtedy, gdy przestaje być narzędziem politycznym, a staje się cenna dla zwolenników dla których celem jest jej trwanie. Dla członków organizacji staje się cenna, staje się wartością a ni enarzędzien do zdobywania włądzy.

Kryteria Instytucjonalizacji wg Panebianco

1)autonomia wobec śrofowiska-partię można wyróżnić z otoczenia

2)wewnętrzna spójność-”systemowość”-rozbudowa organizacyjna

Wskaźniki Instytucjonalizacji wg Panebianco

1.zakres rozwoju centralnej, pozaparlamentarnej organizacji partyjnej.

2. zakres jednolitości-struktur organizacyjnych tego samego szczebla.

3. Regularnośc finansowania i wielość źródeł(aby zachować autonomię)

4. zakres zgodnośći pomiędzy normami statutowymi a aktualną strukturą władzy.

Organizacje afiliowane-organizacje, któe współpracują z partią, muszę być zależne i podległe partiom

II KENNETH JANDU

Zinstytucjonalizowana partia to taka, która jest podmiotem w świadomości społecznej i która istnieje jako organizacja niezależńie od tego, kto w danej chwili nią kieruje.Wykazuje przy tym ciągłe w czasie wzory działania, będące wartością dla tych, któryzy się z nią identyfikują.

Kryteria do oceny instytucjonalizacji:

-czas istnienia partii

-jej wyborcza stabilność

-częstotliwość zmian w kierownictwie

R.Harmel, L. Svasanal(?)

Instytucjonalizacja jako stabilizacja funkcjonowania partii w środowisku. Wyróżniamy 3 fazy:

1. identyfikacji-partia formuuje swój zasadniczy cel, stara się by dotarł do publicznej świadomości i przyciąga uwagę.

2. Organizacji-następuje rozwój i rutynizacja procesów wewnętrznych, partia buduje swoją siłę wyborczą a także stara się o ustanowienie i utrwalenie konsensusu pomiędzy rozmaitymi kierunkami

3. stabilizacji-obejmuje budowe wiarygodności i reputacji partii, dalszą koordynację wewnętrznych procedur, rozwój stosunków z innymi partiami.

ADAPTACJA, A AUTONOMIA

Instytucjonalizacja polega na utrwaleniu, ale partia musi elastycznie reagować na środowisko bo jak się usztywni to stanie sie nieadekwatna.

PO CO INSTYTUCJONALIZACJA PARTII?

1. by realizować odpowiedzialność polityczną

2. minimalizacja kosztu uczestnictwa politycznego zwłaszcza wyborów(?)

3. możliwość przewidywania strategoo i zachowań partnerów w systemie partyjnym.

W polsce partie nie chcialy się poddac weryfikacji wyborców, nie chciały realizować odpowiedzialności politycznej, cały czas się zmieniają.

KOALICJE

I Rodzaje koalicji:

-wyborcze: Wspólne listy wyborcze. Często porozumienie o charakterze niesformalizowanym.

-parlamentarne: wspólne głosowanie w parlamencie nad ustawą lub pakietem ustaw. Mogą być trwałe lub epizodyczne.

-rządowe: wspólne tworzenie rządu. Często oparte na formalnej umowie koalicyjnej.

FORMALNE TEORIE KOALICJI:

1. tylko rządy większościowe mają sens

2. zyskiem dla partii są stanowiska

3. partie są jednolitymi aktami (są wewnętrznie spójne)

Formalne teorie koalicji nie zajmują się spisywaniem istniejących koalicji, ale konstruowaniem abstrakcyjnych modeli koalicyjnych. Modele będą funkcjonować w idealnych warunkach (trzy powyzsze zalozenia).

II 1 wariant dominujący w warunkach formalnych teorii koalicyjnych:

• Koalicja minimalnie zwycięska: zakłąda, że optymalna wersja jest taka, która obejmuje tylko taką ilość partnerów jaka jest niezbędna do zapewnienia bezwzględnej większości w parlamencie (50% =+ 1 mandat)

• Koalicja minimalnego rozmiaru: wersja porozumienia międzypartyjnego, w którym udział biorą tylko partnerzy, którzy mają jak najmniejsza ilość mandatów niezbędną dla zapewnienia więkoszści bezwzględnej.

A-30

B-21

C-11

D-10

E-9

F-8

A i B= koalicja minimalnego zwycięstwa

A,C i D-Koalicja minimalnego rozmiaru

Podział stanowisk ministerialnych zazwyczaj zależy od siły partnerów koalicji.

III KOALICJA PRZETARGU

Optymalne wersje to takie, w których zachowany jest wymóg stawiany przez koncepcje koalicji minimalnie zwycięskiej, a jednocześnie bierze w niej udział najmniejsza z możliwych liczba partnerów.

A38

B11

C-9

AiC-Koalicja przetargu (PO i PiS)

IV MINIMALNIE ZWYCIĘSKA POŁĄCZONA

Do kryterium jak najmniejszej liczby partnerów określających koalicję minimalnie zwycięską należy dodać także założenie, że partnerzy tworzący koalicję muszą zajmować sąsiedni pozycje na osi prawica-lewica.

V KOALICJA MINIMALNEGO ZASIĘGU

Do tego założenia dodany jest jeszcze warunek by koalicjantów dzieliła jak najmniejsza odległość na osi lewica-prawica

VII KOALICJE W REALNYM ŚWIECIE-czynniki warunkujące zawieranie koalicji:

1) sztywne reguły określające możliwe postacie koalicyjne

2) sytuacje delegalizacji partii

3) wymogi związane z koniecznością uczestniczenia określonych podmiotów

SYSTEM WYBORCZY

Systemy dające efekt w postaci ograniczenia fragmentacji parlamentu. Jednopartyjne egzekutywy często są wytworem systemu wyborczego.

Bodźce do tworzenia koalicji wyborczych (tzw. protokoalicja)

Wotum zaufania przy inwestyturze:

Potrzebne: rząd uzyskuje zaufanie sprzyja powstawaniu rządów mniejszościowych, na podstawie całego pakietu propozycji programowych a nie na podstawie kolejnych projektów, trudniej ułożyć rząd mniejszościowy.

Niewymagane: rząd trwa aż do momentu, w którym nie jest w stanie uzyskać większości w głosowaniu nad aktualnym problemem

ROLA GŁOWY PAŃSTWA W POWSTAWANIU RZĄDU

Głowa państwa:

1. na podstawie sprawozdania informatora powołuje formatora

2. powołuje formator

3. formator prowadzi negocjacje z partiami

4. premier(formator) przedstawia rząd w parlamencie i uzyskuje wotum zaufania (belgia-rzad powoływany przez króla dekretem nie ubiega się o wotum zaufania).

LUB

1. powierza misję tworzenia rządu przywódcy partii mającej większość-możliwe rozmaite układy.

2) brak roli w powoływaniu rządu.

RZĄDY MNIEJSZOŚCIWE

-nie ma większości w parlamencie, więc każdorazowo musi szukać doraźnego koalicjanta do przeforsowania ustawy.

Dlaczego partie opozycyjne popierają partię, skoro nie czerpią korzyści z bycia rządzie?

Partia opozycyjna może zachować się nieracjonalnie, jeśli ma wpływ na podejmowane decyzje polityczne. Kiedy ma realny wpływ w komisjach parlamentarnych (te komisje muszą być stałe merytorycznie i odpowiadać strukturze ministrów) oraz prawdopodobieństwo wygrania kolejnych wyborów?

Komisje muszą być:

-stałe-partie muszą wiedzieć, że będą istnieć

-merytoryczne

-odpowiadające strukturze ministerstw

Partie opozycyjne mogą wtedy usprawiedliwiać się, że nie popierają rządu, ale własne projekty i ustawy.

SYSTEMY PARTYJNE

System partyjny:

-Partie

-relacje między nimi

-granica systemu

Każdy system polityczny ma jakiś system partyjny.

Typologie systemów partyjnych

Ilościowe: (kryterium ilości partii w parlamencie) Jednopartyjny Dwupartyjny Wielopartyjny

Ilościowo jakościowe: Kryterium ilości, + jakość-która pozwala powiedzieć więcej o charakterze systemu

I jednopartyjny -niektórzy negują istnienie tego systemu twierdząc, że jedna partia nie może wchodzić w relację, więc nie jest to system.

S.Neumann twierdził, że partia nie jest partią w systemie jednopartyjnym. Dla niego z definicji partii wynika, ze musi ona brać udział w rywalizacyjnych wyborach.

G. Sartori- system państwowo-partyjny- ukazuje elementy relacji. Instytucje partii zlewają się z instytucjami państwa.

II dwupartyjny istnieją partie trzecie, ale nie odgrywają znaczącej roli. Jedna z 2 tworzy egzekutywę.

III wielopartyjny

TYPOLOGIE ILOŚCIOWO JAKOŚCIOWE

J.Blonde (kryterium: siła wyborcza 2 najsilniejszych partii)

a) dwupartyjny-> 2x 45%

b) dwu i pół partyjny-> 1x 45%, 1x40%, 1x15%

100. wielopartyjny-> 1x 45%, reszta 10-15%

a) po II WŚ-system brytyjski

b) rolę w tworzeniu egzekutywy pełni partia 3

GORDON SMITH

a) system równowagi - 2 partie lub 2 bloki partii mają znacząca przewagę.

b) s.nierównowagi- 1 partia/blok uzyskuje znaczaca przewage

c)s.rozproszenia-nikt nie uzyskuje znaczacej przewagi

SARTORI-TYPOLOGIA SYSTEMÓW PARTYJNYCH

-nie bierzemy pod uwagę wszystkich partii, a tylko te, które mają znaczenie.(partie relewantne)

kryteria relewancji:

1. podział koalicyjny: partia brana pod uwagę jako możliwy koalicjant, jeżeli nie zdaza jej się to nigdy to należy ja uznac za malo znaczaca. Regula ta ni emoze być jednak stosowana jedynie do partii, które w swoim dzialaniu staraja się o obsadzanie pozycji rządowych są mozliwe do zaakceptowania.

2. Potencjał sondażu: partie które znajdują się w ciaglej opozycji mimo stosunkowo duzej sily parlamentarej są to najczesciej partie antysystemowe, które ze wzgleu na te wlasnie ceche nie są brane nigdy pod uwage jako koalicjant, niemniej samym swoim istnieniem wplywaja na taktyke i konkurencje pozostalych ugrupowan

format systemu partyjnego (liczba partii w systemie)

1) jedna partia: hegemonia (jej przewaga nie wynika z silnego poparcia-PZPR)

2) system dwupartyjny

3. system ograniczonego pluralizmu(3-5 partii)

4. system ekstremalnego pluralizmu(6-8)

5. system zatomizowany (??) ponad 8

System spolaryzowanego pluralizmu	5-6 partii -3 bieguny rywalizacji -odśrodkowy kierunek rywalizacji -opozycja antysystemowa dwustronna (np. centroprawicowy rząd ma opozycję zarówno z lewej jak i z radykalnej prawej strony) -rywalizacja jest silnie zideologizowana i opiera się na przelicytowaniu
System umiarkowanego pluralizmu	Przynajmniej 3 znaczące partie (zadna nie ma absolutnej większości) -2 bieguny rywalizacji relatywnie nieodlegle od siebie) -kierunek odśrodkowy -nie ma opozycji antysystemowej, dwustronnej
System dwupartyjny	-2 partie są zdolne do konkurowania jedna zdobywa większość i może rzadzic sama uzasadnione jest oczekiwanie, ze partie beda się u wladzy zmienialy
System partii predominujacej	Jedna partia uzyskuje nieokreslona przewage przynnajmniej w 3 nastepujacych po sobie elekcjach wybory są rywalizacyjne

Społeczeństwo obywatelskie

partie

PAŃSTWO

Społeczeństwo

obywatelskie

Państwo

partie

Partie

S.O.

Państwo

---