Okolice topograficzne grzbietu.Górną granicę grzbietu wyznacza kresa karkowa górna, z boku granica biegnie wzdłuż brzegu mięśnia czworobocznego. Kark od dołu ograniczony jest linią poziomą przebiegającą przez wyrostek kolczysty C7. Dalej okolica grzbietu graniczy z okolicą naramienną. Na tułowiu linia pachowa tylna ogranicza grzbiet od klatki piersiowej i brzucha. Od dołu granicę grzbietu wyznacza grzebień biodrowy. W rzucie kości krzyżowej leży okolica krzyżowa, najniższa część grzbietu. W okolicy grzbietu wyróżnia się leżącą przyśrodkowo okolicę kręgową i okolice parzyste - łopatkowe, podłopatkowe i lędźwiowe.
Unerwienie. W okolicy karku skóra unerwiona jest czuciowo przez gałęzie tylne nerwów rdzeniowych C1-C3, tworząc tzw. splot szyjny tylny. Mięśnie podpotyliczne unerwia nerw podpotyliczny. Nerw potyliczny większy i nerw potyliczny trzeci biorą udział w unerwieniu karku ii znacznej części okolicy potylicznej, gdzie nerw potyliczny większy rozgałęzia się wraz z tętnicą i żyłą potyliczną. W unerwieniu okolicy karku biorą także udział gałązki nerwu potylicznego mniejszego i nerwu usznego wielkiego ze splotu szyjnego. Wzdłuż brzegu mięśnia naramiennego górna część okolicy grzbietu unerwiona jest przez tylną grupę nerwów nadobojczykowych. Pozostałe obszary zaopatrują gałęzie skórne przy środkowe i boczne, odchodzące od gałęzi grzbietowych nerwów rdzeniowych.
Unaczynienie karku pochodzi od gałęzi tętnicy podpotylicznej, kręgowej oraz głębokiej szyi będącej odgałęzieniem pnia żebrowo-szyjnego odchodzącego od tętnicy podobojczykowej. Mięśnie czworoboczny i równoległoboczne wraz ze skórą zaopatrzone są przez gałęzie tętnicy poprzecznej szyi. Tkanki na granicy okolicy ramiennej zaopatruje tętnica okalająca łopatkę. Mięsień najszerszy grzbietu wraz z pokrywającą go skórą i tkanką podskórną zaopatrzony jest przez tętnicę piersiowo-grzbietową. Pozostały obszar grzbietu unaczyniony jest przez gałęzie tętnic międzyżebrowych tylnych i lędźwiowych.
Powięzie karku i grzbietu. Mięsień czworoboczny i najszerszy grzbietu pokryte są powięzią powierzchowną grzbietu. Mięśnie głębokie grzbietu obejmuje powięź piersiowo-lędźwiowa. Jej blaszka powierzchowna rozpoczyna się od wyrostków kolczystych kręgów piersiowych, lędźwiowych i krzyżowych, aż do kości guzicznej oraz od grzebienia biodrowego, rozciągając się bocznie do kątów żeber. Stanowi ona miejsce przyczepu mięśni powierzchownych grzbietu.
Blaszka głeboka leży od przodu od mięśni głębokich grzbietu, oddzielając je od mięśnia czworobocznego lędźwi i mięśnia lędźwiowego większego. Rozpoczyna się ona od wyrostków porzecznych kręgów lędźwiowych, dwunastego żebra i grzebienia biodrowego.
Powięź piersiowo-lędźwiowa przedłuża się ku górze w powięź karku, która dochodzi do łuski kości potylicznej, pokrywając mięśnie płatowate i mięsień półkolcowy. Przyśrodkowo łączy się ona z więzadłem karkowym, a ku przodowi przechodzi w blaszkę powierzchowną i podkręgową powięzi szyjnej.
Powierzchowne mięśnie grzbietu. Grupa kolcowo-ramienna.
M. czworoboczny - rozpoczyna się na guzowatości potylicznej zewnętrznej i kresie karkowej górnej, więzadle karkowym i wyrostkach koczystych kręgów C7-Th12, kończy na końcu barkowym obojczyka. Prostuje kręgosłup szyjny, przyciąga łopatki do kręgosłupa i obraca je tak, że kąt górny zbliża się do kręgosłupa, a dolny przesuwa się do przodu i bocznie.. Unerwiony przez gałąź zewnętrzną nerwu dodatkowego i gałązki splotu szyjnego.
M. najszerszy grzbietu - rozpoczyna się rozcięgnem na wyrostkach kolczystych kręgów począwszy od TH6 do S5, następnie na tylnej blaszce powięzi piersiowo-lędźwiowej, na grzebieniu biodrowym i powierzchni zewnętrznej trzech dolnych żeber. Kończy się na grzebieniu guzka mniejszego kości ramiennej. Obniża uniesione ramię, przewodzi je i obraca do wewnątrz. Działa jako pomocniczy mięsień wdechowy - mięsień kaszlu. Unerwiony przez n. piersiowo-grzbietowy.
Mm. równoległoboczne - rozpoczynają sięna wyrostkach koczystych C6-Th4, a kończą na brzegu przyśrodkowym łopatki. Pociągają łopatkę do góry i przyśrodkowo. Pociągają łopatkę do góry i przyśrodkowo. Unerwione ze splotu szyjnego i nerwu grzbietowego łopatki.
Powierzchowne mięśnie grzbietu. Grupa kolcowo-żebrowe.
M. zębaty tylny górny - rozpoczyna się na wyrostkach kolczystych C6-Th2, a kończy na powierzchni zewnętrznej żebra 2-5. Jest pomocniczym mięśniem wdechowym, unerwionym przez nerwy międzyżebrowe I-IV.
M. zębaty tylny dolny - rozpoczyna się na wyrostkach kolczystych Th11-L2-3 rozcięgnem, a kończy na brzegach dolnych żeber 9-12. Jest pomocniczym mięśniem wdechowym.
Głębokie mięśnie grzbietu. Leżą po obu stronach kręgosłupa między wyrostkami kocystymi kręgów i kątami żeber. Stanowią właściwą mięśniówkę grzbietu i unerwione są przez gałęzie tylne nerwów rdzeniowych. Całość nazywana jest mięśniem prostownikiem grzbietu.
Głębokie mięśnie grzbietu. Grupa kolcowo-poprzeczne.
M. płatowaty głowy - rozciąga się od więzadła karkowego na wysokości C3-C7 i od wyrostków koczystyc Th1-Th2 do wyrostka sutkowa tego kości skroniowej.
M. płatowaty szyi rozpoczyna się na wyrostkach kolczystych Th3-Th5, a kończy na guzkach tylnych wyrostków poprzecznych C1-C3.
Mięśnie płatowate obracają głowę do tyłu w stronę działających grup mięśniowych. Obustronnie prostują kręgosłup szyjny. Unewione przez gałęzie grzbietowe nerwów rdzeniowych C1-C6.
Głębokie mięśnie grzbietu. Mięśnie długie grzbietu. Stanowią właściwą masę prostownika grzbietu. Przebiegając ku górze, dzieli się na trzy pasma: boczne, utworzone przez m. biodrowo-żebrowy; pośrednie, które stanowi m. najdłuższy; Przyśrodkowe, utworzone przez m. kolcowy.
M. biodrowo-żebrowy dzieli się na:
M. biodrowo-żebrowy lędźwi kończący się na kątach żeber 6-12
M. biodrowo-żebrowy klatki piersiowej rozciągający się od kątów żeber 7-12 do kątów żeber 1-4
M.biodrowo-żebrowy szyi przebiegający od kątów żeber 3-4 do guzków tylnych wyrostków poprzecznych C4-C6
M. najdłuższy dzieli się na:
M. najdłuższy klatki piersiowej kończący się na wyrostkach poprzecznych Th1-Th12 oraz na żebrach 4-12
M. najdłuższy szyi rozciągający się od wyrostków poprzecznych Th1-Th5 do guzków tylnych wyrostków poprzecznych C2-C6
M. najdłuższy głowy przebiegający od wyrostków poprzecznych C3-Th5 do wyrostka sutkowatego
M. kolcowy dzieli się na:
M. kolcowy klatki piersiowej rozpoczynający się na wyrostkach kolczystych L1-L2, a kończący na wyrostkach kolczystych Th1-Th4-8
M. kolcowy szyi przebiegający od wyrostków kolczystych C7-Th2 do wyrostków kolczystych szyi C2-C4
M. kolcowy głow, niestały, zlewający się mięśniem półkorcowym głowy
Głębokie mięśnie grzbietu. Grupa poprzeczno-kolcowe.
M. półkolcowy dzieli się na:
M. półkolcowy klatki piersiowej rozciągający się od wyrostków poprzecznych Th6-Th10 do wyrostków koczystych C6-Th6.
M. półkolcowy szyi przebiegający od wyrostków poprzecznych Th1-Th5-6 do wyrostków kolczystych C2-C5
M. półkolcowy głowy rozpoczynający się na wyrostkach poprzecznych C4-Th6-7 i kończący się na kości potylicznej między kresą karkową górną i dolną.
M. wielodzielny leży w zagłębieniu między wyrostkami kolczystymi i poprzecznymi. Rozpoczyna się od powierzchni tylnej kości krzyżowej, kolca biodrowego tylnego górnego, wyrostków suteczkowatych L1-L5, wyrostkó poprzecznych Th1-Th12, wyrostków stawowych C3-C7. Kończy się na wyrostkach kolczystych. Pęczki przebiegają w trzech warstwach. Powierzchwone warstwy przebiegają nad 3-4 kręgami, warstwy pośrednie nad 2-3 kręgami, a głębokie łączą sąsiednie kręgi.
Mm. obracające dzielą się na:
M. obracające lędźwi przebiegające od wyrostkó suteczkowatych do brzegów dolnych łuków kręgów powyżej
M. obracające klatki piersiowej rozciągające się od wyrostków poprzecznych kręgów piersiowych do łuków kręgów leżących powyżej
M. obracające szyi przebiegające od wyrostków stawowych dolnych kręgów szyjnych do wyrostków kolczystych kręgów leżących powyżej.
Działając obustronnie m. głębokie prostują istabilizują kręgosłup, pełnią funkcję pomocniczą we wdechu, jednostronnie zginają kręgosłup w swoją stronę. M. kolcowo-poprzeczne obracają kręgosłupw swoją stronę, a m. poprzeczno-kolcowe w przeciwną.
Głębokie mięśnie grzbietu. Mięśnie krótkie grzbietu.
Mm. międzykolcowe są najsilniejsze w odcinku szyjnym, gdzie łączą rozdwojone końce wyrostków kolczystych. Biorą udział w prostowaniu kręgosłupa.
Mm. międzypoprzeczne także najsilniejsze w odcinku szyjnym, gdzie łączą guzki wyrostków poprzecznych. Dlatego wyróżnia się w tym odcinku mięśnie międzypoprzeczne przednie i tylne. Unerwione przez przednie i tylne gałęzie nerwów rdzeniowych
Mm. podpotyliczne kontrolują ruchy w stawach szczytowo-potylicznym i szczytowo-obrotowym. Unerwine przez nerw podpotyliczny za wyjątkiem mięśnia prostego bocznego głowy, zaopatrywanego przez gałąź przednią nerwu rdzeniowego C1.
M. prosty tylny większy głowy rozciąga się od guzka tylnego kręgu obrotowego do kości potylicznej poniżej kresy karkowej dolnej
M. prosty tylny mniejszy głowy rozciąga się od guzka tylnego kręgu szczytowego kości potylicznej przyśrodkowo od przyczepu mięśnia poprzedniego.
Obydwa mięśnie proste prostują głowę. Jednostronny skurcz zwraca głowę w swoją stronę.
M. prosty boczny głowy rozpoczyna się na wyrostku poprzecznym dźwigacza, a kończy na wyrostku szyjnym kości potylicznej. Zgina on głowę w swoją stronę.
M. skośny górny głowy przebiega od wyrostka poprzecznego kręgu szczytowego do bocznej części kresy karkowej dolnej, Działając obustronnie prostuje głowę, jednostronnie obraca ją w stronę przeciwną.
M. skośny dolny głowy rozciąga się między wyrostkiem kolczystym kręgu obrotowego a wyrostkiem poprzecznym kręgu szczytowego. Obraca głowę w swoją stronę.
Mięśnie podpotyliczne - prost tylny większy i oba skośne - ograniczają trójkąt podpotyliczny. W jego obrębie tętnica kręgowa krzyżuje się u gry z łukiem tylnym kręgu szczytowego i przebija błonę szczytowo-potyliczną tylną. Z trójkąta wychodzi nerw podpotyliczny.
Kręgosłup zbudowany jest z kręgów połączonych stawami i połączeniami nieruchomymi lub ścisłymi. Kręgi stanowiące samodzielne kości nazywane są kręgami prawdziwymi. Tworzą one trzy odcinki kręgosłupa: szyjny (7), piersiowy (12), lędźwiowy (5).
Kręgi rzekome połączone kościozrostami tworzą kość krzyżową i kość guziczną.
Lordoza to krzywizna wypukła do przodu.
Kifoza to krzywizna wypukła do tyłu.
Lordoza występuje w odcinku szyjnym i lędźwiowym, a kifoza w odcinku piersiowmy i krzyżowym.
Skolioza wygięcie boczne kręgosłupa.
Budowa kręgu. Kręg zbudowany jest z części przedniej, stanowiącej trzon i części tylnej - łuku kręgu. Otaczają one otwór kręgowy. Suma otworów tworzy kanał kręgowy. Na powierzchni przedniej i bocznej trzonu widoczne są liczne otwory odżywcze dla naczyń tętniczych zaopatrujących trzon. Na powierzchni tylnej otwór podstawno-kręgowy umożliwia połączenie się jednoimiennej żyły ze splotem żylnym kanału kręgowego.
Kręgi szyjne - C1-C7; kręgi piersiowe - Th1-Th12; Kręgi lędźwiowe L1-L5.
Kręg szyjny szczytowy lub dźwigacz (atlas) utracił trzon na rzecz następnego - obrotowego (axis). Jego przednią część tworzy łuk przedni zaopatrzony w skierowany do przodu guzek przedni a od tyłu w dołek zęba. Z łukiem przednim łaczą się masywne części boczne. Na ich górnych i dolnych powierzchniach leżą odpowiedni powierzchnie stawowe górne i dolne. Łuk kręgowy zamyka otwór kręgowy. Szczątkowy wyrostek kolczysty tworzy guzek tylny kręgu szczytowego. Tuż za częścią boczną na górnej powierzchni łuku tylnego leży bruzda tętnicy kręgowej.
Kręg obrotowy (axis) ma trzon wybitnie przedłużony ku górze. Z górnej powierzchni trzonu powstaje ząb z dwiema powierzchniami stawowymi - przednią i tylną.
Kość krzyżowa ma kształt trójkąta podstawą skierowanego ku górze, a wierzchołkiem ku dołowi i do przodu. Od tyłu widoczne jest trójkątne wejście do kanału krzyżowego będącego przedłużeniem kanału kręgowego. Z boku znajdują się wyrostki stawowe górne z powierzchnią stawową ustawioną czołowo. Do przodu zwrócona jest powierzchnią miedniczą. Widać na niej dwa symetryczne szeregi otworów krzyżowych miedniczych. Na powierzchni grzbietowej widoczny jest podobny szereg otworów krzyżowych grzbietowych. W linii pośrodkowej biegnie grzebień krzyżowy pośrodkowy.W przyśrodkowym ograniczeniu grzbietowym otworów krzyżowych widoczny jest grzebień krzyżowy pośredni. U dołu przedłużeniem grzebieni są różki krzyżowe ograniczające rozwór kanału krzyżowego. Z boku otworów krzyżowych grzbietowych ze zrośniętych wyrostków porpzecznych powstaje grzebień krzyżowy boczny. Na powierzchni zewnętrznej znajduje się powierzchnia uchowata. Powyżej powierzchni uchowatej znajduje się wniosła guzowatość krzyżowa.
Kość guziczna, inaczej zwana ogonową, składa się z 3-5 szczątkowych trzonów kręgów. Jedynie pierwszy ma skierowane w górę różki guziczne łączące się z odpowiednimi różkami kości krzyżowej. Kość guziczna skierowana jest do przodu, często odchyla się od linii środkowej.
Kanał kręgowy powstaje jako suma otworów kręgowych i kanału krzyżowego. U góry przez otwór wielki łączy się z jamą czaszki, u dołu otwiera się rozworem krzyżowym. Jego przebieg odpowiada krzywiznom kręgosłupa. W odcinku szyjnym kanał kręgowy jest najszerszy, w przekroju poziomym ma kształt trójkątny. W odcinku piersiowym jest okrągły i stosunkowo wąski, co w przypadku przemieszczania kręgów jest niekorzystne dla rdzenia kręgowego.W odc. Lędźwiowym kanał kręgowy znowu ma przekrój trójkątny, o podstawie mniejszej od wysokości. Kanał krzyżowy początkowo również trójkątny ku dołowi zmniejsza swój wymiar strzałkowy, przyjmując kształt sierpowaty. Okolice kanału, w których leżą nerwy rdzeniowe przed wyjściem przez otwory międzykręgowe, nazywane są zachyłkami bocznymi.
W kanale kręgowym znajdują się rdzeń kręgowy, korzenie nerwów rdzeniowych i opony rdzenia kręgowego. Opona twarda rdzenia kręgowego jest zbudowana z dwóch blaszek. W obrębie kanału kręgowego blaszka zewnętrzna opony twardej wyściel, jako delikatna okostna, kanał kręgowy, natomiast blaszka zewnętrzna tworzy właściwą oponę twardą. Opona twarda kończy się w kanale krzyżowym na wysokości drugiego kręgu krzyżowego. Jej przedłużeniem jest wąska nić końcowa, dochodząca do okostnej kości guzicznej. Przestrzeń między blaszkami opony twardej nazywana jest przestrzenią nadtwardówkową kanału kręgowego. Wypełnia ją tkanka tłuszczowa i sploty żylne kręgowe wewnętrzne. Opona twarda styka się z pajęczynówką rdzenia kręgowego. Pajęczynówka otacza rdzeń pokryty ściśle oponą miękką. Między pajęczynówką a pną miękką rozciąga się przestrzeń podpajęczynówkowa, wypełniona płynem mózgowo-rdzeniowym.
Rdzeń kręgowy jest strukturą walcowatą, spłąszczoną w osi strzłkowej, o długości około 50 cm i grubości w zależności od poziomu 10-20 mm. Na jego przebiegu występuje zgrubienie szyjne i lędźwiowo-krzyżowe, związane z ośrodami zaopatrującymi odpowiednio kończyny górne i dolne. Zgrubienie lędźwiowo-krzyżowe zwęża się ku dołowi, tworząc stożek rdzeniowy najczęściej na wysokości trzonu kręgu. Szczyt stożka przechodzi w nić końcową, a ta w nić końcową opony twardej, dochodzącej do kości guzicznej.
Z rdzeniem kręgowym za pośrednictwem korzeni brzusznych i grzbietowych związane jest 31 par nerwów rdzeniowych.
Dolne korzenie nerwów rdzeniowych tworzą w dolnym odcinku kanału kręgowego ogon koński.
Budowa rdzenia kręgowego. Zbudowany jest z istoty szarej położonej centralnie oraz z istoty białej leżącej obwodowo. Istota szara otacza kanał centralny w postaci słupów przednich, bocznych i tylnych. Istota biała tworzy sznury. Rdzeń kręgowy dzieli się na 31 segmentów - neuromerów. Każdy segment zaopatruje para nerwów rdzeniowych. Wyróżnia się 8 neuromerów szyjnych, 12 piersiowych, 5 lędźwiowych, 5 krzyżowych i 1 guziczny.
W przekroju poprzecznym neuromeru widoczne są odpowiadające słupom istoty szarej rogi przednie, boczne i tylne. Róg przedni jest szeoki i krótki. Boczne występują w neurom erach C8-L2. Róg tylny jest smukły i wyróżnia się w nim podstawę, szyjkę, głowę i szczyt, którym sięga do bruzdy bocznej tylnej. Wokół kanału centralnego leży istota szara pośrednia, a z przodu od niej spoidło białe.
Na szczycie rogu tylnego leży istota galaretowata związana szczególnei z przewodzeniem bodźców bólowych. W głowie rogu tylnego znajduje się jądro własne, związane z przewodzeniem bodźców czuciowych. W podstawie rogu tylnego od C8 do L3-L4 znajduje się jądro grzbietowe związane z drogami rdzeniowo-móżdżkowymi. W rogu bocznym na przestrzeni od C8 do L1-L2 mieszczą się ośrodki współczulne, noszące miano istoty szarej pośrednio-bocznej. W odcinku krzyżowym S2-S4 leżą jądra przywspółczulne krzyżowe.
Nerw rdzeniowy składa się z korzeni - tylnego i przedniego, łączących się z neurom erem w odpowiednim polu korzeniowym.
W obrębie korzenia tylnego widoczne jest dystalne zgrubienie - zwój rdzeniowy. Oba korzenie się łączą i w otworze międzykręgowym tworzą nerw rdzeniowy. Opuszcza on kanał kręgowy, aby następnie podzielić się na trzy gałęzie - gałąź przednią, gałąź tylną i wstecznie biegnącą do kanału kręgowego gałąź oponową. Na powierzchni bocznej trzonów kręgowych przebiega pień współczulny składający się ze zwojów pnia połączonych gałęziami międzyzwojowymi. Wszystkie nerwy rdzeniowe łączą się z pniem współczulnym gałęzią łączącą szarą. Gałęzie łączące białe łączą ośrodki współczulne z pniem współczulnym. Nerwy rdzeniowe unerwiają ściany jam ciała i kończyn.
Drogi rdzenia kręgowego
Drogi wstępujące
Sznury tylne są jedną wielką drogą przewodzącą czucie epikrytyczne (ucisk, wibracje, ruch i pozycje) oraz czucie dotyku. Pierwszy neuron tej drogi znajduje się w zwojach rdzeniowych. Aksony wstępują w w sznurach tylnych do jąder pęczka smukłego i klinowatego, gdzie jest drugi neuron. Sznur tylny zawiera włókna przewodzące dane rodzaje czucia z toż stronnej połowy ciała. Najpierw powstaje pęczek smukły przewodzący czucie z dolnej połowy ciała do poziomu Th12. Od tego poziomu formować zaczyna się pęczek klinowaty. Uszkodzenie sznurów tlnych powoduje objawy bezładu rdzeniowego po stronie uszkodzenia. Bezład ten oże być częściowo kompensowany pod kontrolą wzroku.
Drogi rdzeniowo-wzgórzowe utworzone są przez aksony neuronów leżących w rogach tylnych rdzenia kręgowego. Droga rdzeniowo-wzgórzowa przednia przewodzi czucie dotyku i ucisku tzw. prymitywnego. Jej aksony biorą udział z jądra właściwego w głowie rogu tylnego. Droga rdzeniowo-wzgórzowa boczna przewodzi czucie bólu i temperatury. Aksony obu dróg opuszcają róg tylny i przechodzą na stronę przeciwną przez spoidło białe przednie. Droga rdzeniowo-wzgórzowa przednia krzyżuje się z włóknami strony przeciwległej na poziomie danego neuromeru lub 2-3 segmenty powyżej i układa się w sznurze przednim. Droga rdzeniowo-wzgórzowa boczna krzyżuje się z włóknami strony przeciwległej na poziomie danego neuromeru i układa sięw sznurze bocznym. Uszkodzenie drogi rdzeniowo-wzgórzowej przedniej nie powoduje utraty czucia dotyku i ucisku po stronie przeciwnej do uszkodzenia, ponieważ te rodzaje czucia przewodzą też pęczki sznura tylnego. Uszkodzenie drogi rdzeniowo-wzgórzowej bocznej powoduje utratę czucia bólu i temperatury po stronie przeciwnej od poziomu uszkodzenia w dół.
Drogi rdzeniowo-móżdżkowe zajmują obwodowe warstwy sznura bocznego. Przewodzą informacje czuciowe z zakresu unerwienia nerwów rdzeniowych do móżdżku. Droga rdzeniowo-móżdżkowa tylna jest utworzona z aksonów jądra piersiowego. Nie krzyżuje się i przewodzi bodźce z tejże strony połowy ciała. Jej aksony docierają do móżdżku przez konar dolny. Droga rdzeniowo-móżdżkowa przednia krzyżuje się z włóknami strony przeciwnej w rdzeniu i ponownie w konarach górnych móżdżku. Układ włókien jest również somatotopiczny - bardziej powierzchownie przebiegają włókna przewodzące bodźce z dolnych części ciała.
Do innych dróg wstępujących można zaliczyć: droga rdzeniowo-pokrywowa, droga rdzeniowo-siatkowata, droga rdzeniowo-oliwkowa.
Drogi zstępujące
Główną drogą zstępującą jest droga korowo-rdzeniowa. W skrzyżowaniu piramid większość włókien (90%) krzyżuje się z włóknami strony przeciwległej i tworzy drogę korowo-rdzeniową boczną. Pozostała część włókien pozostaje po tej samej stronie tworząc drogę korowo-rdzeniową przednią, biegnącą w sznurze przednim rdzenia kręgowego. Włókna jej krzyżują się na poziomie zaopatrywanego neuromeru. Włókna kontrolujące neurom ery szyjne znajdują się najbardziej przyśrodkowo w drodze korowo-rdzeniowej bocznej. Jej uszkodzene powoduje po tej stronie porażenie spastyczne wszystkich mięśni poniżej poziomu uszkodzenia.
Do innych dróg zstępujących należą droga przedsionkowo-rdzeniowa, droga korywowo-rdzeniowa, droga czerwienno-rdzeniowa oraz droga oliwkowo-rdzeniowa.
Drogi własne rdzenia kręgowego
W przekroju poziomym wokół istoty szarej znajduje się cienka warstwa utworzona przez pęczki własne rdzenia kręgowego. Najlepiej wyodrębniona jest droga grzbietowo-boczna, położona między szczytem rogu tylnego a bruzdą boczną tylną. Biegnie ona na całej długości rdzenia, ale długość pojedynczych włókien odpowiada odległości kilku segmentów.
Ośrodki autonomiczne rdzenia kręgowego. Ośrodki współczulne znajdują się w jądrze pośrednio-bocznym w neurom erach C8-L1-2. Ośrodki przywspółczulne zlokalizowane są w jądrze pośrednio0bocznym w neurom erach S2-S4.
Ośrodek rzęskowo rdzeniowy kontroluje mięśnie gładkie znajdujące się w oczodole, tzn. mięsień rozwieracz źrenicy, mięsień oczodołowy, mięsień tarczkowy. Włókna przedzwojowe z tego ośrodka wstępują do pnia współczulnego w odcinku szyjnym na wysokości zwoju gwiaździstego, u góry tworzą synapsy w zwoju szyjnym górnym. Stąd włókna zazwojowe docierają do narządów docelowych przez sploty okołonaczyniowe. Przywspółczulne ośrodki krzyżowe kontrolują erekcję i ejakulację, które po uszkodzeniu ośrodków zostają zaburzone.
Unaczynienie rdzenia kręgowego. Zaopatrywany jest przez wiele naczyń, ze względu na swoją długość. Od góry z krótkich gałęzi obu tętnic kręgowych na przedniej powierzchni rdzenia przedłużonego powstaje tętnica rdzeniowa przednia. Układa się ona w szczelinie przyśrodkowej przedniej. Na tylną powierzchnię rdzenia wstępują odchodzące od tętnic kręgowych lub móżdżkowych tylnych dolnych tętnice rdzeniowe tylne. Układ naczyniowy rdzenia zasilany jest kilkoma-kilkunastoma gałęziami rdzeniowymi tętnic korzeniowych. Największa z nich, odchodząca najczęściej na poziomie Th10, nazywana jest tętnicą korzeniową wielką lub tętnicą Adamkiewicza.