Elektroniczna wymiana danych (EDI) to wymiana ustrukturyzowanych danych gospodarczych między systemami informatycznymi partnerów handlowych.

EDI to automatyczne generowanie i przekazywanie komunikatów elektronicznych między aplikacjami komputerowymi za pomocą teletransmisji według uzgodnionego standardu.

EDI odnosi się do zdematerializowanego przetwarzania („paperless processing”) danych. Dane ustrukturyzowane to precyzyjna uznana i zaaprobowana metoda porządkowania danych.

Ustrukturyzowane dane handlowe przekazywane w postaci dokumentów elektronicznych, tj. faktur, zamówień. listów przewozowych, potwierdzeń zamówień i innych dokumentów.

Wygląd, struktura i porządek danych na dokumencie różnią się. Przyjęte standardy EDI oznaczają, że różnice te będą minimalizowane.

EDI - to zespołowy system wymagający przynajmniej dwóch partnerów, zwykle o różnych celach gospodarczych dla stworzenia wspólnego systemu współpracy gospodarczej.

Różnica między poczta elektroniczną a EDI

• - umowa o wymianie danych miedzy partnerami

• - dane ustrukturyzowane

• - funkcjonalne a nie osobiste skrzynki pocztowe.

Próby nad EDI rozpoczęły się w latach 60-tych w USA - linie lotnicze, przemysł samochodowy, służba zdrowia.

Pierwsze praktyczne zastosowanie to system LACES na lotnisku Heathrow w obrocie towarowym, wczesne lata 70-te. Dalszy rozwój był możliwy dzięki rewolucji komputerowej i telekomunikacyjnej. W dalszym ciągu następował rozwój horyzontalny w układzie branż.

Przemysł motoryzacyjny- ODETTE

• The Organisation for Data Exchange by Tele-Transmission in Europe

• 1985      Austin, Rowe, General Motors, Peugot Talbot, Ford

Cel ułatwienie wymiany danych handlowych w przemyśle motoryzacyjnym w Europie

• Koncentracja tworzenie standardów dla handlowych wiadomości faktury, harmonogramy

Łączy producentów pojazdów i części zamiennych

FORDNET

• Prywatna sieć EDI, łącząca firmę z dostawcami.

TOWARY KONSUMPCYJNE - TRADACOMS

• Wymiana danych między detalistami (high street) a ich dostawcami Marks & Spencer,

• WH Smith, Tesco. Rutynowy sposób prowadzenia handlu

• Obsługiwani przez AT&T Easy link

• Wymiana zamówień, faktur i informacji o zapasach

• szybka reakcja na zmieniający sie popyt

PORTY

• FCP80

• 500 użytkowników firmy z obsługi portowej

LOTNISKA

• LACES - cła na lotnisku Heathrow

• zastąpiony przez ACP80, a następnie przez ACP 90

• ACP80: dokumenty zwolnienia celne, sterowanie zapasami

ELEKTRONIKA

• EDIFICE - Electronic Data Interchange for Companies with Interest in Computing and Electronics - od 1986.

• Użytkownicy EDI między producentami komputerów i elektronicznymi dostawcami części wymiana dokumentów, faktury, zamówienia.

STANDARDY EDI

• Odnoszą się do:

• standaryzowanych sposobów opisywania podstawowych składników dokumentów handlowych występujących jako jednostki, elementy danych (numer-artykułu, nazwa-firmy, cena-jednostkowa, ulica, kod-pocztowy etc.)

• grupowania i prezentowania tych jednostek w postaci komunikatów i informacji handlowych (faktury, zamówienia..)

Nie są to zatem protokoły komunikacyjne. Wszystkie standardy EDI rozwinięte dotąd następowały wg wspólnej logicznej struktury, która może być traktowana jako model referencyjny.

SKŁADNIKI MODELU REFERENCYJNEGO W STANDARDZIE UN/EDIFACT:

• Elementy danych

• Segment

• Komunikat

• Grupy funkcjonalne

• Wymiana

• Reguły składniowe

• Zasady (wytyczne) projektowania komunikatów

ELEMENT DANYCH

Niezbędny jest wspólny słownik terminów - elementów danych. Elementy te tworzą słownik aplikacji - zastosowania. Przykłady - kod wyrobu, termin płatności, numer faktury, pocztowy kod. Każdy element jest związany z polem danych.

SEGMENT

Logiczna grupa elementów danych - funkcjonalnie powiązane elementy danych lub złożone elementy danych np. adres, płatność, opis artykułu i inne.

Segmenty mogą być powiązane w słownik segmentów

KOMUNIKAT

Specyficzny, konkretny typ dialogu EDI, utworzony dla opisu poszczególnych dokumentów, np. faktura czy zamówienie. Pełni on określoną funkcję biznesową między partnerami handlowymi. Utworzone są z elementów danych i segmentów. Komunikaty tworzy się zgodnie z zasadami projektowania komunikatów

GRUPY FUNKCJONALNE

Jest to grupa komunikatów tego samego typu np. wszystkie zamówienia dla danej firmy.

WYMIANA

Zawiera całość komunikatów między partnerami handlowymi - komunikaty i grupy funkcjonalne. Jest to koperta, która zawiera komunikaty i grupy funkcjonalne. Koperta zawiera informacje o całości wymiany.

REGUŁY SKŁADNIOWE

Określają gramatykę dialogu EDI, czyli jak elementy są powiązane dla logicznego i spójnego komunikowania się.

• ZASADY (WYTYCZNE) PROJEKTOWANIA KOMUNIKATÓW

Pozwalają na spójne, jednoznaczne i zrozumiałe porozumiewanie się

SKUTKI STOSOWANIA EDI

-wzrost konkurencyjności

- szybszy cykl handlowy

-szybszy przepływ pieniężny

OPROGRAMOWANIE EDI

Dane są pozyskiwane w postaci elektronicznej, ustrukturyzowanej zgodnie z odpowiednim formatem. Następnie są przekształcone do standardu formatu dokumentu, po czym w odpowiedniej postaci poprzez sieć EDI przesłane do partnera handlowego.

OPROGRAMOWANIE EDI

Po otrzymanej przez niego informacji jest ona dekodowana z uzgodnionego standardu EDI do postaci używanej w firmie. Dane mogą być wprowadzane do bazy danych firmy gotowe do przetwarzania przez oprogramowania aplikacyjne.

OPROGRAMOWANIE EDI

Podstawowe aspekty przy rozpatrywaniu oprogramowania EDI to:

- pozyskiwanie danych,

- kodowanie danych,

- transmisja danych

- odbiór danych,

- dekodowanie danych,

- wprowadzanie danych.

OPROGRAMOWANIE EDI

Dwa podstawowe aspekty oprogramowania EDI to przesyłanie danych oraz odbiór danych. Przesyłanie wiąże się z pozyskiwaniem danych i kodowaniem ich, jak również z interakcją sieci dla ustalenia sieci transmisji danych, podczas gdy odbiór danych dotyczy interakcji w sieci dla otrzymania danych, dekodowania danych i wprowadzania do plików firmy.

EDIFACT

Powszechnie uznawanym standardem jest EDIFACT opracowany pod auspicjami ONZ. Podstawową normą EDIFACT są zasady składni, które dotyczą poszczególnych dokumentów.

EDIFACT

Według niej są stopniowo projektowane i zatwierdzane struktury komunikatów elektronicznych będących odpowiednikami dokumentów handlowych, transportowych, celnych, bankowych itd.

EDIFACT

Norma określa zestawy znaków, seperatory, strukturę i składniki danych. Dostarcza składniowych reguł dla łączenia elementów informacji w segmenty, które są grupowane w komunikaty.

EDIFACT

Elementy danych handlowych zostały zebrane w słoniku zwanym UNTDED. Komunikat jest terminem używanym do opisania zbioru elementów danych, które są transmitowane w celu wykonania określonych funkcji gospodarczych i organizacyjnych.

Komunikaty EDIFACT podlegają wielofazowemu procesowi przygotowania i zatwierdzania, przy czym każdy komunikat ma określony status w zależności od tego w jakim stadium opracowani znajduje się:

- status „0” to projekt komunikatu będący w trakcie opracowania

- status „1” to zalecany projekt standardu

- status „2” to komunikat standardowy rekomendowany do stosowania

Przykłady komunikatów
EDIFACT

---