W kończynie górnej wyróżnia się obręcz kończyny górnej i część wolną na którą składają się ramię, przedramię i ręka.

Okolice topograficzne. Granice okolicy łopatkowej odpowiadają zarysowi łopatki. Okolica obojczykowa odpowiada obrysom obojczyka. Okolica naramienna ograniczona jest brzegami mięśnia naramiennego.Okolica pachowa i dół pachowy mają kształt piramidy, którą od przodu ograniczają mięsień piersiowy większy i część mięśnia piersiowego mniejszego, od tyłu zaś mięsień podłopatkowy, mięsień najszerszy grzbietu i mięsień obły większy, przyśrodkowo ściana boczna klatki piersiowej z mięśniem zębatym przednim, bocznie staw ramienny, szyjka chirurgiczna kości ramiennej, mięsień kruczo-ramienny i głowa krótka mięśnia dwugłowego ramienia, podstawę zaś stanowi skóra dołu pachowego. Okolicę ramieniową od góry ogranicza przyczep mięśnia piersiowego większego do kości ramiennej, od dołu linia przechodząca 3 cm powyżej zgięcia łokciowego. Okolicę tę tworzą dwie bruzdy - boczna i przyśrodkowa mięśnia dwugłowego ramienia, które dzielą się na okolicę ramienia przednią i tylną. Łokieć oraz okolicę łokciową przednią i tylną od góry ogranicza dolna granica ramienia, a od dołu linia przebiegająca 3 cm poniżej zgnięcia łokciowego. Dół łokciowy znajduje się w okolicy łokciowej przedniej. Ograniczają go trzy uwypuklające się mięśnie - od góry mięsień ramienny, bocznie i przyśrodkowo grupy mięśni rozpoczynające się na nadkłykciach bocznym i przyśrodkowym kości ramiennej. Przedramię i okolicę przedramieniową przednią i tylną od góry ogranicza dolna granica okolicy łokciowej, a od dołu linia łącząca wyrostki rylcowate kości promieniowej i łokciowej. Rękę od góry ogranicza dolna granica przedramienia. W obrębie ręki wyróżnia się grzbiet i dłoń. Na grzbiecie ręki można wydzielić okolicę grzbietową nadgarstka i śródręcza. Na dłoni wyodrębniono okolicę nadgarstka dłoniową zwaną też przednią, kłąb, wyniosłość kłębu, kłębik i wyniosłość kłębiku, okolicę śródręcza dłoniową oraz palce, wśród których wyróżnia się palec pierwszy - kciuk, palec drugi - wskaziciel, palec trzeci - środkowy, palec czwarty - obrączkowy, palec piąty - mały. Rozróżnia się powierzchnie dłoniowe i grzbietowe palców.

Kości kończyny górnej dzieli się na kości obręczy i kości części wolnej.

Kości obręczy kończyny górnej.

• Łopatka jest kością płaską kształtu trójkątnego; ma dwie powierzchnie. Powierzchnia żebrowa albo przednia jest wklęsła w formie dołu podłopatkowego. Powierzchnia tylna wypukła przedzielona jest grzebieniem łopatki na dół nadgrzebieniowy i dół podgrzebieniowy. Grzebień łopatki przedłuża się ku bokowi i ku górze w wyrostek barkowy. Na łopatce wyróżnia się trzy brzegi: przyśrodkowy, boczny i górny, oraz trzy kąty: górny, dolny i zgrubiały boczny. Na brzegu górnym znajduje się wcięcie łopatki. W obrębie kąta bocznego znajduje się wydrążenie stawowe pokryte powierzchnią stawową stanowiącą panewkę stawową służącą do połączenia z głową kości ramiennej. Powyżej wydrążenia znajdują się guzek nadpanewkowy, a poniżej guzek podpanewkowy. Nad guzkiem nadpanewkowym wznosi się skierowany do przodu wyrostek kruczy. Do wszystkich wymienionych brzegów, wyrostków i nierówności kostnych przyczepiają się odpowiednie mięśnie.

• Obojczyk jest kością długą wygiętą esowato. Wyróżnia się w nim trzon, koniec mostkowy i koniec barkowy. Na bardziej zgrubiałym końcu mostkowym widoczna jest powierzchnia stawowa mostkowa łącząca się z odpowiednią powierzchnią stawową na rękojeści mostka. Na powierzchni dolnej końca mostkowego obojczyka znajduje się wycisk więzadła żebrowo-obojczykowego. Na bardziej spłaszczonym końcu barkowym występuje powierzchnia stawowa barkowa łącząca się z odpowiednią powierzchnią stawową na wyrostku barkowym łopatki. Na dolnej powierzchni końca barkowego obojczyka występują guzek stożkowaty i kresa czworoboczna. Na powierzchni dolnej trzonu obojczyka znajduje się bruzda mięśnia podobojczykowego.

Kościec części wolnej kończyny górnej

• Kość ramienna to typowa kość długa, największa spośród kości kończyny górnej. Koniec bliższy ma kształt głowy, na której znajduje się powierzchnia stawowa łącząca się z odpowiednią powierzchnią stawową łopatki. Na obrzeżu powierzchni stawowej znajduje się szyjka anatomiczna, tuż za nią dwa guzki - guzek większy leży bocznie i ku tyłowi, a guzek mniejszy bardziej ku przodowi. Od każdego z nich biegnie w dół grzebień guzka większego i mniejszego. Między guzkami i grzebieniami jest bruzda międzyguzkowa, w której przebiega ścięgno głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia. Poniżej guzków kości ramiennej znajduje się szyjka chirurgiczna. Trzon kości ramiennej w części bliższej na przekroju jest cylindryczny, a w części dalszej trójkątny, stąd wyróżnia się trzy powierzchnie - przednio-przyśrodkową, przednio-boczną i tylną. Brzeg boczny przechodzi ku dołowi w grzebień ponadkłykciowy boczny, a brzeg przyśrodkowy w grzebień ponadkłykciowy przyśrodkowy. Na powierzchni przednio0bocznej na wysokości 1/3 górnej widoczna jest guzowatość naramienna. Tylną powierzchnię dzieli skośnie bruzda nerwu promieniowego, która rozpoczyna się na brzegu przyśrodkowym na wysokości 1/3 górnej, a kończy z boku na 1/3 dolnej. Koniec dalszy jest rozszerzony, spłaszczony i wygięty nieco ku przodowi. Nosi on miano kłykcia kości ramiennej. Po stronie zarówno bocznej, jak i przyśrodkowej kłykcia widoczne są nadkłykcie. Nadkłykieć przyśrodkowy jest znacznie większy od bocznego, a na jego powierzchni tylnej widoczna jest bruzda nerwu łokciowego. Między nadkłykciami od przodu znajdują się dwie powierzchnie stawowe. Powierzchnia boczna ma kształt główki, nad nią jest dół promieniowy, do którego wchodzi głowa kości promieniowej. Powierzchnia stawowa główki kości ramiennej łączy się z powierzchnią stawową dołka stawowego kości promieniowej. Przyśrodkowa powierzchnia stawowa kości ramiennej ma postać bloczka, który odpowiada powierzchni wcięcia bloczkowego kości łokciowej. Od przodu nad bloczkiem jest dół wyrotka dziobiastego, a od tyłu znajduje się dół wyrostka łokciowego.

• Kości przedramienia

• Kość łokciowa jest dłuższa i delikatniejsza od promieniowej. Koniec bliższy jest znacznie masywniejszy od dalszego i ma dwa wyrostki ograniczające wcięcie bloczkowe, z których większy - wyrostek łokciowy, ogranicza je od tyłu, a mniejszy - wyrostek dziobiasty od przodu. Poniżej wyrostka dziobiastego znajduje się guzowatość kości łokciowej. Na stronie bocznej końca bliższego występuje wcięcie promieniowe. Trzon kości łokciowej ma na przekroju kształt trójkątny, stąd też wyróżnia się na nim trzy brzegi i trzy powierzchnie; brzegi: przedni, tylny i międzykostny oraz powierzchnie: przednia, przyśrodkowa i tylna, na której w górnym odcinku widoczny jest grzebień mięśnia odwracacza. Koniec dalszy kości łokciowej jest znacznie cieńszy od kości promieniowej. Ma postać głowy z widoczną powierzchnią stawową stanowiącą obwód stawowy. Na szczycie głowy widoczny jest wyrostek rylcowaty.

• Kość promieniowa jest znacznie masywniejsza od łokciowej. Koniec bliższy stanowi głowa, na której są dwie powierzchnie stawowe. Jedna jest na dołku stawowym, który łączy się z powierzchnią stawową główki kości ramiennej. Druga znajduje się na obwodzie stawowym głowy. Poniżej głowy jest szyjka, trzon ma kształt trójkątny, widoczne są tu trzy brzegi i trzy powierzchnie: brzeg przedni, brzeg tylny i brzeg międzykostny; oraz powierzchnie: przednia, na której w części bliższej znajduje się guzowatość promieniowa, powierzchnia tylna i boczna. Koniec dalszy jest zgrubiały, zakończony powierzchnią stawową nadgarstkową do połączenia z kością łódeczkowatą i księżycowatą. Od strony bocznej powierzchnię nadgarstkową ogranicza wyrostek rylcowaty, po stronie przyśrodkowej zaś wcięcie łokciowe z powierzchnią stawową dla obwodu stawowego głowy koci łokciowej.

• Kości ręki

• Kości nadgarstka jest osiem. Są ułożone w dwóch szeregach - bliższym i dalszym. Łączą się ze sobą powierzchniami stawowymi, międzynadgarstkowymi i śródnadgarstkowymi. Kość łódeczkowata jes pierwszą w szeregu bliższym, licząd od strony kości promieniowej. Na jej powierzchni występuje guzek. Drugą w szeregu jest kość księżycowata, trzecią jest kość trójgraniasta, a czwartą kość grochowata, która łączy się stawowo z powierzchnią dłoniową kości trójgraniastej. Szereg dalszy kości nadgarstka rozpoczyna kość czworoboczna większa. Na jej powierzchni dłoniowej znajduje się guzek kości czworobocznej większej, który razem z guzkiem kości łódeczkowatej tworzy wyniosłość nadgarstka promieniową. Druga w szerego to kość czworoboczna mniejsza, trzecia to kość główkowata, a czwarta to kość haczykowata z charakterystycznym wyrostkiem haczykowatym na powierzchni dłoniowej. Wyrostek ten razem z kością grochowatą tworzy wyniosłość nadgarstka łokciową. Obie wyniosłości nadgarstka ograniczają powstałą tu bruzdę nadgarstka.

• Kości śródręcza jest pięć; są one zaliczane do kości długich. W każdej z nich wyróżnia się dwa końce i trzon. Koniec bliższy tworzy podstawę kości śródręcza, a dalszy głowę. Na podstawach są widoczne powierzchnie stawowe, za pomocą których łączą się one z odpowiednimi powierzchniami stawowymi szeregu dalszego kości nadgarstka i sąsiadującymi ze sobą kośćmi śródręcza. Powierzchnie stawowe głów łączą się z odpowiadającymi im powierzchniami podstaw paliczków. Najkrótszą, ale najmasywniejszą najgrubszą z kości śródręcza jest kość pierwsza. Do jej głowy od strony dłoniowej przylegają zwykle dwie małe kosteczki zwane trzeszczkami. Najdłuższą z kości śródręcza jest kość trzecia, charakteryzująca się tym, że na jej podstawie od strony grzbietowo-promieniowej znajduje się wyrostek rylcowaty. Trzony kości śródręcza są lekko wygięte w kierunku grzbietowym ręki.

• Kości palców to paliczki. Rusztowanie dla palców stanowią trzy paliczki, a więc bliższy, środkowy i dalszy. Wszystkie paliczki zalicza się do kości długich. Paliczki bliższe i środkowe zarówno na końcach bliższych, podstawowych, jak i na końcach dalszych, głowach wykształconych w postaci bloczka mają powierzchnie stawowe łączące się z odpowiednimi powierzchniami stawowymi bądź to głów kości śródręcza, bądź podstaw odpowiednich paliczków. Na końcu każdego paliczka dalszego występuje guzowatość zwana też guzowatością paznokciową. U podstaw niektórych paliczków spotyka się drobne kosteczki zwane trzeszczkami.

Połączenia kości kończyny górnej.

• Stawy obręczy kończyny górnej.
  - Staw mostkowo-obojczykowy jest jedynym połączeniem stawowym kończyny górnej z tułowiem. Anatomicznie jest on stawem nieregularnym, czynnościowo stawem wieloosiowym, zbliżonym do kulistego, co zawdzięcza obecności dość grubego krążka stawowego. Staw ten tworzą powierzchnie stawowe wcięcia obojczykowego rękojeści mostka i końca mostkowego obojczyka, pokryte dość grubą chrząstką stawową. Otoczony jest torebką stawową z którą związany jest krążek stawowy dzielący jamę stawu na dwie części. Staw ten wzmocniony jest więzadłem mostkowo-obojczykowym przednim i tylnym, więzadłem żebrowo-obojczykowym oraz więzadłem międzyobojczykowym. Więzadła te są dość silne i zabezpieczają przed zwichnięciem. Ruchomość stawu nie jest zbyt duża. Ruch kolisty występuje podczas unoszenia obręczy kończyny, obracanie - przy wysuwaniu łopatki do przodu i do tyłu, a rotacja obojczyka - w ruchach wahadłowych ramienia. W ruchach tych staw ramienny uczestniczy biernie.
  - Staw barkowo-obojczykowy. Tworzą go powierzchnie stawowe końca barkowego obojczyka i wyrostka barkowego łopatki. Powierzchnie te pokryte są chrząstką stawową, a całość otoczona jest dość luźną torebką stawową. Również w tym stawie znajduje się krążek stawowy, zwany też łąkotką. Staw ten wzmacniają więzadło barkowo-obojczykowe i mocne więzadło kruczo-obojczykowe, w którym wyróżnia się dwa pasma - więzadło czworoboczne położone tylno-bocznie i więzadło stożkowate leżące od strony przednio-przyśrodkowej.
  - W obrębie łopatki znajdują się więzadła rozciągające sięmiędzy poszczególnymi jej częściami, które zaliczamy do więzozrostów. Do więzadeł tych należą więzadło kruczo barkowe, które przebiega pomiędzy wyrostkiem kruczym i barkowym i stanowi sklepienie stawu ramiennego; więzadło poprzeczne łopatki górne, które przebiega nad wcięciem łopatki; więzadło poprzeczne łopatki dolne, które przebiega pod szyjką łopatki, pomiędzy grzebieniem i tylnym brzegiem panewki.

• Stawy części wolnej kończyny górnej
  - Staw ramienny jest stawem kulistym wolnym, wieloosiowym, w którym mogą zachodzić ruchy we wszystkich kierunkach. Jest utworzony przez powierzchnię stawową głowy kości ramiennej i wydrążenie stawowe łopatki, pokryte chrząstkami stawowymi. Torebka stawowa jest luźno napięta, przymocowana do obrzeży powierzchni stawowej głowy kości ramiennej i obrąbka stawowego łopatki. Na wysokości guzków kości ramiennej znajduje się w niej otwór, przez który wnika do jamy stawu ścięgno głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia kierując się do guzka nadpanewkowego łopatki, będącego miejscem jego przyczepu początkowego. Ścięgno to wewnątrzstawowo znajduje się pochewce maziowej. Wspomniana dysproporcja powierzchni stawowych i luźno napięta torebka stawowa umożliwiają duży zakres ruchów, ale zarazem predysponują do zwichnięć stawu ramiennego. W pewnym stopniu zabezpieczeniem przed zwichnięciem jest sklepienie utworzone przez płaskie, ale mocne więzadło kruczo-barkowe, rozpięte między wyrostkiem barkowym a kruczym. Wzmocnienie torebki stawowej stanowią więzadło kruczo-ramienne, przyczepiające się do podstawy wyrostka kruczego łopatki i do obu guzków kości ramiennej, oraz więzadła obrąbkowo-ramienne biegnące od obrąbka stawowego do guzka mniejszego. W miejscach, gdzie ścięgna lub mięśnie przebiegają nad kością występują kaletki maziowe, mająca za zadanie chronić je przed urazami ze strony kości.
  - Staw łokciowy składa się z trzech stawów objętych wspólną torebką stawową. Staw ramienno-łokciowy jest stawem zawiasowym. Torzą go powierzchnie stawowe bloczka kości ramiennej i wcięcia bloczkowego kości łokciowej. W stawie tym odbywa się ruch zginania i prostowania przedramienia. Ruch zginania ogranicza wyrostek dziobiasty kości łokciowej wchodzący do dołu wyrostka dziobiastego kości ramiennej, a prostowania przez wyrostek łokciowy kości łokciowej zagłębiający się w dole wyrostka łokciowego kości ramienne. Drugi staw to staw ramienno-promieniowy. Jest stawem kulistym. Tworzą go powierzchnie staowe główki kości ramiennej i dołka stawowego głowy kości promieniowej. Zachodzą w nim ruchy tylko w dwóch osiach - pionowej (obracanie) i poprzecznej (zginanie i prostowanie). Trzecim stawem jest staw promieniowo-łokciowy bliższy. Jest to staw obrotowy, jednoosiowy. Tworzą go powierzchnie stawowe obwodu stawowego głowy kości promieniowej i wcięcia promieniowego kości łokciowej. Torebkę stawową wszystkich trzech stawów wzmacniają więzadła poboczne promieniowe, poboczne łokciowe oraz więzadło pierścieniowate kości promieniowej.
  - Staw promieniowo-łokciowy dalszy jest stawem obrotowym, zbliżonym pod względem budowy i funkcji do stawu promieniowo-łokcowego bliższego. Zasadnicza różnica polega na tym, że kość promieniowa i łokciowa zamieniają się tu rolami. Główką jest głowa kości łokciowej, a panewką wcięcie łokciowe kości promieniowej. Torebka stawowa, przytwierdzona na granicy powierzchni stawowych i krążka stawowego stawu promieniowo-nadgarstkowego, jest mocna, ale luźna. Tworzy też wypustkę, kaletkę maziową, która wnika ku górze między kości przedramienia. Nazywa się to zachyłkiem workowatym.

• Stawy ręki
  - Staw promieniowo-nadgarstkowy jest stawem elipsoidalnym. Panewkę stanowi powierzchnia stawowa nadgarstkowa kości promieniowej i krążek stawowy, a główkę powierzchnie stawowe szeregu bliższego kości nadgarstka z wyjątkiem kości grochowatej. Torebka stawowa luźno napięta, przytwierdzona jest na obrzeżach powierzchni stawowych; wzmacnia ją kilka więzadeł będących jednocześnie więzadłami ręki. Więzadło poboczne nadgarstka promieniowe przebiega od wyrostka rylcowatego kości promieniowej do kości łódeczkowatej. Więzadło poboczne nadgarstka łokciowe przebiega od wyrostka rylcowatego kości łokciowej do kości grochowatej i trójgraniastej. Więzadło poboczne nadgarstka łokciowe przebiega od wyrostka rylcowatego kości łokciowej do kości grochowatej i trójgraniastej. Bardzo pomocne i szerokie więzadło promieniowo-nadgarstkowe dłoniowe biegnie skośnymi pasmami od wyrostka rylcowatego kości promieniowej i brzegu dłoniowego powierzchni stawowej nadgarstkowej kości promieniowej do kości łódeczkowatej, księżycowatej, trójgraniastej i łódeczkowatej. Więzadło promieniowo-nadgarstkowe grzbietowe jest słabsze. Biegnie od brzegu grzbietowego powierzchni stawowej nadgarstkowej kości promieniowej do szeregu bliższego kości nadgarstka. Więzadł łokciowo-nadgarstkowe dłoniowe przebiega od wyrostka rylcowatego kości łokciowej do kości nadgarstka. W stawie promieniowo-nadgarstkowym zachodzą ruchy zginania , prostowania, odwodzenia, przywodzenia oraz ruchy obwodzenia, których zakres może się zwiększyć przy połączeniu z ruchami w stawie promieniowo-łokciowym dalszym.
  - Stawy nadgarstka są utworzone przez powierzchnie stawowe między sąsiadującymi ze sobą koścmi nadgarstka szeregu zrówno bliższego, jak i dalszego. Są to stawy międzynadgarstkowe, stawy śródnadgarstkowe i staw kości grochowatej. Stawy te są wzmocnione przez więzadła - więzadło poboczne nadgarstka promieniowe i łokciowe, więzadło promieniowo-nadgarstkowe dłoniowe i grzbietowe, więzadło dłoniowo-nadgarstkowe łokciowe, więzadła międzynadgarstkowe dłoniowe i grzbietowe, więzadła międzynadgarstkowe międzykostne, więzadło grochowo-haczykowate i grochowo-śródręczne. Więzadła te pozwalają na pewne niewielkie ruchy. Stawy nadgarstkowo-śródręczne tworzą płaskie powierzchnie stawowe kości nadgarstka i odpowiadające im powierzchnie stawowe na podstawach kości śródręcza. Wyjątkiem jest staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka, który jest stawem siodełkowatym utworzonym przez siodełkowate powierzchnie kości czworobocznej większej i pierwszej kości śródręcza. Torebka stawowa jest wspólna dla stawów nadgarstkowo-śródręcznych II-V i ma trzy wypustki wnikające w szczeliny stawów międzyśródręcznych utworzone przez płaskie powierzchnie poboczne podstaw kości śródręcza. Wszystkie te stawy są wzmocnione przez więzadło nadgarstkowo-śródręczne grzbietowe, więzadła nadgarstkowo- śródręczne dłoniowe, więzadła śródręczne grzbietowe i dłoniowe oraz więzadła śródręczne międzykostne.
  - Stawy śródręczno-paliczkowe zalicza się do stawów kulistych. Tworzą je powierzchnie stawowe głów kości śródręcza i odpowiadające im powierzchnie dołków stawowych podstaw paliczków bliższych. Torebki stawowe przytwierdzone są na obwodach powierzchni stawowych. Wzmacniają je więzadła poboczne, więzadła dłoniowe i więzadło poprzeczne głębokie śródręcza. W stawach tych zachodzą ruchy zginania i prostowania, odwodzenia i przywodzenia oraz ruchy obrotowe
  - Stawy międzypaliczkowe ręki są stawami zawiasowymi, utworzonymi przez powierzchnie stawowe głów paliczków bliższych i środkowych oraz powierzchnie stawowe podstaw paliczków środkowych i dalszych. Torebki stawowe przytwierdzone na granicy powierzcni stawowych są silnie napięte. Wzmacniają je więzadła poboczne i więzadła dłoniowe. W stawach tych odbywają się tylko ruchy zgięcia i prostowania.

Mięśne obręczy kończyny górnej

• Mięsień naramienny - ma trzy części; część obojczykowa rozpoczyna się na końcu barkowym łopatki, część barkowa rozpoczyna się na wyrostku barkowym, część grzebieniowa rozpoczyna sięna grzebieniu łopatki; wszystkie części kończą się wspólnie na guzowatości naramiennej. Mięsień unerwia nerw pachowy. Część obojczykowa przywodzi i rotuje do wewnątrz ramię; część barkowa odwodzi do poziomu; część grzebieniowa przywodzi, rotuje na zewnątrz ramię; a wszystkie części na raz dźwigają ciężar ramienia i całej kończyny

• Mięsień nadgrzebieniowy rozpoczyna się w dole nadgrzebieniowym łopatki a kończy na powierzchni górnej guzka większego kości ramiennej. Unerwia go nerw nadłopatkowy. Mięsień odpowiada za odwodzenie ramienia i rotację na zewnątrz.

• Mięsień podgrzebieniowy rozpoczyna się w dole podgrzebieniowym łopatki a kończy na powierzchni środkowej guzka większego kości ramiennej. Unerwiony przez nerw nadłopatkowy. Obraca na zewnątrz i przywodzi ramię.

• Mięsień obły mniejszy rozpoczyna się na brzegu bocznym łopatki a kończy na powierzchni dolnej guzka większego kości ramiennej. Unerwiony przez nerw pachowy, obraca na zewnątrz i przywodzi ramię.

• Mięsień obły większy rozpoczyna się w brzegu bocznym i kącie dolnym łopatki, a kończy na grzebieniu guzka mniejszego kości ramiennej. Unerwiają go nerwy podłopatkowe lub nerw piersiowo-grzbietowy. Odpowiada za opuszczanie uniesionego ramienia, obród do wewnątrz i przywodzenie.

• Mięsień podłopatkowy rozpoczyna się na powierzcni żebrowej dołu podłopatkowego, a kończy na guzku mniejszym kości ramiennej. Unerwiony przez nerwy podłopatkowe. Obraca do wewnątrz i przywodzi ramię, napina torebkę stawową.

Mięśnie ramienia - grupa przednia

• mięsień dwugłowy ramienia ma dwie głowy. Głowa długa przyczepia się do guzka nadpanewkowego łopatki, a głowa krótka do wyrostka kruczego łopatki. Obie głowy kończą się na guzowatości kości promieniowej. Unerwia je nerw mięśniowo-skórny. W stawie ramiennym - głowa długa zgina i unosi ramię do przodu, odwodzi i obraca do wewnątrz, głowa krótka zgina i przywodzi ramię. W stawie łokciowym zginają i odwracają przedramię i rękę.

• Mięsień kruczo-ramienny rozpoczyna się na wyrostku kruczym łopatki, kończy się na powierzchni przednio-przyśrodkowej trzonu kości ramiennej w połowie jej długości. Unerwiony przez nerw mięśniowo-skórny. Zgina, unosi do przodu oraz przywodzi i obraca ramię.

• Mięsień ramienny przyczepia się początkowo do dolnej części przedniej powierzchni kości ramiennej i przegród międzymięśniowych - przyśrodkowej i bocznej. Kończy się na guzowatości kości łokciowej. Unerwia go nerw mięśniowo-skórny. Odpowiada za silne zginanie w stawie łokciowym.

Mięśnie ramienia - grupa tylna

• Mięsień trójgłowy ramienia ma trzy głowy. Głowa długa przyczepia się do guzka nadpanewkowego łopatki, głowa boczna i przyśrodkowa do trzonu kości ramiennej. Wszystkie trzy głowy kończą się wspólniena powierzchni tylnej wyrostka łokciowego kości łokciowej. Unerwia je nerw promieniowy. Głowa długa odpowiada za najsilniejsze prostowanie i przywodzenie w stawie ramiennym, a głowy boczna i przyśrodkowa prostowanie w stawie łokciowym.

• Mięsień łokciowy rozpoczyna sięna nadkłykciu bocznym kości ramiennej i więzadle pobocznym, a kończy na powierzchni tylnej trzonu kości łokciowej tuż poniżej wyrostka łokciowego. Unerwia go nerw promieniowy. Odpowiada za prostowanie stawu łokciowego.

Dół podobojczykowy ograniczony jet od góry obojczykiem i sięga do mostka. Bocznie od okolicy barkowej oddziela go bruzda znajdująca się między mięśniem naramiennym a mięśniem piersiowym większym, w której przebiega żyła odpromieniowa. Trójkąt obojczykowo-piersiowy. Między obojczykiem, mięśniem naramiennym i mięśniem piersiowym większym występuje niewielka trójkątna przestrzeń pozbawiona mięśni, pokryta powięzią i cienką skórą. W trójkącie tym znajdują się żyła odpromieniowa, tętnica i yła piersiowa barkowa, naczynia i węzły chłonne.

Dół i jama pachowa mają kształt piramidy, której podstawą jest skóra dołu pachowego. Ścianę przednią stanowi głównie boczna część mięśnia piersiowego większego i w niewielkim stopniu mięśnia piersiowego mniejszego. Ścianę tylną tworzą mięsień podłopatkowy, mięsień obły większy i mięsień najszerszy grzbietu. Ściana przyśrodkowa dołu jest boczną ścianą klatki piersiowej z widocznym na niej mięśniem zębatym przednim. Ścianę boczną tworzy koniec bliższy kości ramiennej oraz mięsień kruczo-ramienny i głowa krótka mięśnia dwugłowego ramienia. Jamę dołu pachowego poza tkanką tłuszczową podskórną wyścieła powięź, znacznie mocniejsza w miejscach, w których pokrywa mięśnie, a cieńsza w miejscach, gdzie osłania naczynia i nerwy. Zawartość jamy pachowej stanowią naczynia i nerwy splotu ramiennego.

Zawartość jamy pachowej. Najbardziej powierzchownie w tkance tłuszczowej znajdują się naczynia i węzły chłonne. W jamie pachowej wyróżnia się kilka grup węzłów chłonnych. Węzły chłonne piersiowe zbierają chłonkę z gruczołu sutkowego oraz ściany klatki piersiowej. Węzły chłonne boczne leżą pod powięzią w sąsiedztwie żyły pachowej, spływa do nich chłonka z kończyny górnej. Węzły chłonne szczytowe znajdują się pod powięzią obojczykowo-piersiową, dopływa do nich chłonka z gruczołu sutkowego i kończyny górnej. Węzły chłonne środkowe położone są w pobliżu nerwów międzyżebrowo-ramiennych; spływa do nich chłonka ze wszystkich węzłów chłonnych pachowych. Węzły chłonne podłopatkowe stanowią grupę tylną - leżąc w sąsiedztwie tętnicy podłopatkowej zbierają chłonkę z warstw powierzchownych grzbietu. Również powierzchownie położona jest żyła pachowa odprowadzająca krew do żyły podobojczykowej. Jej dopływy to żyła podłopatkowa, żyła okalająca łopatkę, żyła piersiowo-grzbietowa, żyła piersiowo-nadbrzuszna, żyła okalająca ramię przednia i tylna, żyła piersiowa boczna. Bocznie do żyły pachowej przebiega tętnica pachowa, będąca przedłużeniem tętnicy podobojczykowej. Jej gałęzie to: gałęzie podłopatkowe, tętnica piersiowa górna, tętnica piersiowo-barkowa, tętnica piersiowa boczna, tętnica podłopatkowa, tętnica oklajaća ramię przednia i tylna. Tętnica pachowa otoczona jest dwoma pęczkami nerwowymi splotu ramiennego - bocznym i przyśrodkowym, które łącząc się, tworzą nerw pośrodkowy. Powstaje on z gałęzi C6-Th1. Nerw ten nie oddaje gałęzi w obrębie ramienia, jest natomiast nerwem większości mięśni zginaczy na przedramieniu, poza mięśniem zginacza nadgarstka łokciowym i głową łokciową mięśnia zginacza palców głębokiego. Na dłoni zaopatruje mięsnie kłębu kciuka i pierwsze dwa mięśnie glistowate oraz skórę dłoni i palców od I do połowy promieniowej palca IV. W pobliżu, lecz nieco z boku, znajduje się pochodzący z pęczka bbocznego nerw mięśniowo-skórny, utworzony przez gałęzie C5-C6. Unerwia on grupę przednią mięśni ramienia i skórę bocznej części przedramienia. Między żyłą a tętnicą pachową widoczny jest nerw łokciowy, pochodzący z pęczka przyśrodkowego splotu ramiennego C8-Th1. Nerw ten zaopatruje te mięśnie zginacze przedramienia, których nie unerwia nerw pośrodkowy, na dłoni zaś mięśnie kłębiku, III i IV mięsień glisto waty oraz mięśnie międzykostne. Pod żyłą pacową przebiegają nerwy pochodzące również z pęczka przyśrodkowego, tzn. nerw skórny ramienia przyśrodkowy i nerw skórny przedramienia przyśrodkowy. Z tyłu od tętnicy pachowej znajduje się nerw promieniowy, który podąża do bruzdy na kości ramiennej. Jest nerwem prostowników ramienia i przedramienia. Zaopatruje on skórę okolicy tylnej ramienia, przedramienia i promieniową połowę skóry grzbietu ręki. Nerw pachowy kieruje się wraz z tętnicą i zyłą okalającą ramię tylną do otworu pachowego bocznego, przez który przechodzi, owijając się wokół szyjki chirurgicznej kości ramiennej. Zaopatruje on mięsień naramienny, mięsień obły mniejszy oraz skórę okolicy bocznej barku.

Splot ramienny powstaje z gałęzi przednich nerwów rdzeniowych C5-Th1. Przechodzi on nad tętnicą podobojczykową przez szczelinę tylną mięśni pochyłych, która jest trójkątną przestrzenią ograniczoną z przodu mięśniem pochyłym przednim, a z tyłu mięsniem pochyłym środkowym, a od dołu pierwszym żebrem. Gałęzie przednie nerwów rdzeniowych są krótkimi korzeniami splotu, które łącząc się, tworzą trzy pnie. Pień górny wywodzi się z C5-C6, pień środkowy z C7 i pień dolny z C8 i Th1. W dalszym przebiegu każdy dzieli się na część przednią i tylną. Ze wszystkich części tylnych powstaje pęczek tylny. Części przednie pnia górnego i środkowego tworzą pęczek boczny. Pęczek przyśrodkowy utworzony jest tylko z części przedniej pnia dolnego. Splot ramienny można też podzielić na część nad- i podobojczykową. Część nadobojczykową stanowią krótkie nerwy odchodzące od pni, części lu pęczków splotu ramiennego. Nerwy te unerwiają mięśnie powierzchowne grzbietu, mięśnie powierzchowne klatki piersiowej oraz mięśnie obręczy kończyny górnej. Do części nadobojczykowej należą: nerw grzbietowy łopatki, nerw piersiowy długi, nerw podobojczykowy, nerw nadłopatkowy, nerw podłopatkowy, nerw piersiowo-grzbietowy, nerw piersiowo-przyśrodkowy i nerw piersiowy boczny. Część podobojczykową stanowią pęczki, od których wychodzi nerw mięśniowo-skórny oraz korzeń boczny nerwu pośrodkowego. Z pęczka przyśrodkowego wychodzą nerw łokciowy, nerw skórny ramienia przyśrodkowy, nerw skóry przedramienia przyśrodkowy oraz korzeń przyśrodkowy nerwu przyśrodkowego. Pęczek tylny oddaje nerw promieniowy i nerw pachowy.

Ramię ograniczają od góry fałdy pachowe, a od dołu linia przebiegająca powyżej nadkłykcia przyśrodkowego i bocznego kości ramiennej. Na ramieniu można wyróżnić dwie okolice - przednią i tylną. Kształt ramienia zależy od rozwoju mięśni tkanki podskórnej. Na bocznej i przyśrodkowej powierzchni ramienia widoczne są bruzdy oddzielające grupę przednią mięśni - mięsień kruczo-ramienny, mięsień dwugłowy ramienia, mięsień ramienny, od grupy tylnej - mięsie trójgłowy ramienia, mięsień łokciowy; noszą one miano bruzdy bocznej i przyśrodkowej mięśnia dwugłowego ramienia. Powięź ramienia u góry łączy sięz powięzią dołu pachowego, tworzy przegrodę międzymięśniową boczną, przytwierdzającą się do kości ramiennej od guzowatości naramiennej do nadkłykcia bocznego, i przyśrodkową od mięśnia kruczo-ramiennego do nadkłykcia przyśrodkowego. Obie te przegrody oddzielają grupę przednią (zginaczy) od grupy tylnej (prostowników).

Okolice ramienia przednia i przestrzeń powięziowa mięśni zginaczy. Skóra okolicy ramienia przedniej jest zazwyczaj cieńsza od tylnej i luźniej związana z powięzią, toteż jest ona bardziej przesuwalna. W tkance podskórnej ramienia występują dwa pnie żylne - żyła odpromieniowa i żyła odłokciowa. Żyła odpromieniowa biegnie w bruździe bocznej mięśnia dwugłowego ramienia i uchodzi do żyły pachowej. Żyła odłokciowa przebiega w bruździe przyśrodkowej i po przebiciu powięzi ramienia uchodzi do jednej z żył towarzyszących tętnicy ramiennej. W tkance podskórnej ramienia poza żyłami przebieają również nerwy skórne - nerw skórny ramienia boczny górny, będący gałęzią nerwu pachowego, nerw skórny ramienia boczny dolny, gałąź nerwu promieniowego, nerw skórny tylny ramienia, odgałęzienie nerwu promieniowego, nerw skórny przyśrodkowy ramienia pochodzący z pęczka przyśrodkowego i nerw międzyżebrowo-ramienny odchodzący od górnych nerwów międzyżebrowych. W bruździe przyśrodkowej ramienia przebiega pęczek naczyniowo-nerwowy. W pęczku znajdują się tętnica ramienna i jej odgałęzienia - tętnica głęboka ramienia, tętnica poboczna łokciowa górna i dolna, dwie żyły ramienne towarzyszące tętnicy ramiennej, połączone ze sobą licznymi żyłami łączącymi, oraz nerw pośrodkowy, który poczatkowo leży z boku tętnicy, w połowie długości ramienia przebiega z przodu od niej, a w dolnej części przechodzi na stronę przyśrodkową. Nerw łokciowy w środkowej części ramienia oddala się od tętnicy ramiennej, przebija przegrodę międzymięśniową od przodu do tyłu i kieruje się do bruzdy nerwu łokciowego na nadkłykicu przyśrodkowym. W okolicy przedniej ramienia znajduje się również nerw mięśniowo-skórny odchodzący od pęczka bocznego splotu ramiennego i zaopatrujący wszystkie mięśnie tej grupy, tzn. mięsień kruczo-ramienny, mięsień dwugłowy i mięsień ramienny. Na wysokości dołu łokciowego przebija on powięź i przechodząc na przedramię staje się nerwem skórnym bocznym przedramienia.

Okolica ramienia tylna i przestrzeń powięziowa mięśni prostowników. W skórze i tkance podskórnej okolicy ramienia tylnej znajdują się nerw skórny ramienia tylny, drobne naczynia żylne i chłonne. W przestrzeni powięziowej mięśni prostowników jest tylko mięsień trójgłowy ramienia i mięsień łokciowy. W przestrzeni tej przebiegają nerw promieniowy i tętnica głęboka ramienia wraz z towarzyszącymi jej żyłami.

Okolica łokciowa i dół łokciowy. Od góry granicą okolicy łokciowej jest dolna granica ramienia, a od dołu linia przeprowadzona 3 cm poprzecznie poniżej zgięcia łokciowego. W okolicy łokciowej wyróżnić można okolicę łokciową przednią i tylną oraz dół łokciowy. Dół łokciowy znajduje się w okolicy przedniej; ograniczony jest od góry mięśniem ramiennym, bocznie mięśniem ramienno-promieniowym, przyśrodkowo mięśniem nawrotnym obłym. Skóra dołu łokciowego jest cienka, delikatna i łatwo przesuwalna. W luźnej tkance podskórnej znajdują się trzy pnie żylne - żyła odpromieniowa, żyła odłokciowa i łącząca je żyła pośrodkowa łokcia. Znajdują się tu również naczynia i węzły chłonne, a także nerwy skórne - nerw skórny ramienia przyśrodkowy i nerw skórny przedramienia boczny. Powięź dołu łokciowego wzmacnia rozcięgno mięśnia dwugłowego biegnące od ścięgna końcowego mięśnia dwugłowego do powięzi na wysokości początkowego przyczepu grupy przyśrodkowej mięśni przedramienia. Pod powięzią dołu łokciowego od strony przyśrodkowej znajduje się pęczek naczyniowo-nerwowy, będący przedłużeniem pęczka naczyniowo-nerwowego ramienia. Zawiera on tętnicę ramienną, towarzyszące jej żyły ramienne, głębokie naczynia chłonne i nerw pośrodkowy. Tętnica ramienna dzieli się na tętnicę promieniową i łokciową. Wspomniany nerw pośrodkowy oddaje liczne gałązki do grupy mięśni zginaczy. W okolicy łokciowej tylnej skóra jest zgrubiała, a nad przyczepem mięśnia trójgłowego do wyrostka łokciowego znajduje się kaletka podskórna łokcia, w której mogą się rozwijać stany zapalne. Powięź okolicy łokciowej jest mocna, nad wyrostkiem łokciowym zrasta się z okostną. Z tyłu nadkłykcia przyśrodkowego przebiega w bruździe nerw łokciowy, któremu towarzyszy tętnica poboczna łokciowa górna. Na tym kłykciu zaczynają się mięśnie zginacze powierzchowne. Między dwiema głowami przechodzi na przedramię nerw łokciowy. Po stronie bocznej łokcia znajduje się nerw promieniowy przebiegający z tętnicą poboczną promieniową między mięśniem ramienno-promieniowym a mięśniem ramiennym. Tu nerw promieniowy dzieli się na gałąź powierzchowną i głęboką.

Przedramię od góry graniczy z okolicą łokciową, od dołu z ręką, od której oddziela ją linia poprzeczna przechodząca przez głowę kości łokciowej do podstawy wyrostka rylcowatego kości promieniowej. Na przedramieniu wyróżnia się okolicę przedramieniową przednią i tylną.

Okolica przedramieniowa przednia. Skóra okolicy jest cieńsza niż w okolicy tylnej. Prześwitują przez nią leżące w tkance podskórnej żyły powierzchowne, tzn. żyła odpromieniowa po stronie bocznej, żyła odłokciowa po stronie przyśrodkowej i łącząca je żyła pośrodkowa przedramienia. W tkance podskórnej występują nerwy skórne- nerw skórny przedramienia przyśrodkowy i boczny. Powięź przedramienia otacza mięśnie przedramienia. Tworzy przegrody otaczające poszczególne mięśnie oraz przegrody, które dochodząc do kości, dzielą przedramię na trzy loże, czyli przestrzenie mięśniowe. W przestrzeni przedniej znajduje się grupa mięśni prostowników promieniowych, a w tylnej grupa mięśni prostowników łokciowych. W grupie mięśni zginaczy znajdują się mięsień nawrotny obły, mięsień zginacz nadgarstka promieniowy, mięsień dłoniowy, mięsień dłoniowy długi, mięsień zginacz palców powierzchowny, mięsień zginacz nadgarstka łokciowy, mięsień odwracacz i leżąca pod nimi w warstwie głębokiej mięsień zginacz kciuka długi i mięsień nawrotny czworoboczny. W przestrzeni zginaczy poza mięśniami znajdują się powrózki naczyniowo-nerwowe - łokciowy, pośrodkowy i międzykostny przedni. Powrózek łokciowy przebiega pod mięśniem zginaczem nadgarstka łokciowym; składa się z nerwu łokciowego, tętnicy łokciowej i tworzyszących jej dwóch żył łokciowych. Powrózek pośrodkowy biegnie wzdłuż mięśnia zginacza nadgarstka promieniowego, a tworzą go nerw pośrodkowy i cienka tętnica towarzysząca nerwowi pośrodkowemu. Powrózek międzykostny przedni przebiega po błonie międzykostnej. W jego skład wchodzą nerw międzykostny przedni, oraz tętnica i żyła międzykostna przednia.

Okolica przedramieniowa tylna. Skóra okolicy przedramieniowej tylnej jest grubsza od przedniej, ale przesuwalna względem podłoża. W tkance podskórnej występują sieci żył powierzchowny, towarzyszące im naczynia chłonne oraz nerw skórny tylny przedramienia. Powięź przedramienia tworzy przegrody międzymięśniowe oddzielające poszczególne mięśnie oraz całą grupę mięśni prostowników, dzieląc ją na grupę boczną (promieniową) i tylną. W przestrzeni powięziowej prostowników w grupie bocznej znajdują się mięśnie oraz powrózek naczyniowo-nerwowypromieniowy. Są to mięsień ramienno-promieniowy, mięsień prostownik nadgarstka promieniowy długi i krótki. Pod mięśniem ramienno-promieniowym przebiega powrózek naczyniowo-nerwowy promieniowy, składający się z gałęzi powierzchownej nerwu promieniowego oraz tętnicy promieniowej i towarzyszących jej żył promieniowych.

W grupie tylnej mięśni prostowników występują w warstwie powierzchownej mięsień prostownik palców, mięsień prostownik palca małego, prostownik nadgarstka łokciowy, w warstwie głębokiej łokciowej - mięsień prostownik kciuka dłoni, mięsień prostownik wskaziciela, a w warstwie głębokiej promieniowej - mięsień odwodziciel kciuka długi, mięsień prostownik kciuka krótki. W obrębie grupy tylnej znajduje się również powrózek naczyniowo-nerwowy międzykostny tylny, przebiegający na tylnej powierzchni błony międzykostnej wzdłuż mięśnia prostownika palców. Zawiera on gałąź głęboką nerwu promieniowego i tętnicę międzykostną tylną.

Mięśnie przedramienia

- grupa przednia - warstwa powierzchowna

• mięsień nawrotny obły rozpoczyna się na nadkłykciu przyśrodkowym, powięzi przedramienia i wyrostku dziobiastym, a kończy na 1/3 środkowej bocznej i grzbietowej powierzchni kości promieniowej. Unerwiony nerwem pośrodkowym wykonuje ruchy nawracania i zginania w stawie łokciowym.

• Mięsień zginacz nadgarstka promieniowy rozpoczyna się na nadkłykciu przyśrodkowym i powięzi przedramienia, kończy na podstawie II kości śródręcza. Unerwia go nerw pośrodkowy. Odpowiada za słabe zginanie w stawie łokciowym, zginanie i odwodzenie ręki w stawie promieniowo-nadgarstkowym

• Mięsień dłoniowy długi rozpoczyna się na nadkłykciu przyśrodkowym i powięzi przedramienia, kończy na rozcięgnie dłoniowym, unerwia go nerw pośrodkowy. Odpowiada za słabe zginanie w stawie łokciowym, zginanie w stawie promieniowo-nadgarstkowym i napinanie rozcięgna dłoniowego.

• Mięsień zginacz palców powierzchowny rozpoczyna się na nadkłykciu przyśrodkowym, wyrostku dziobiastym i powierzchni przedniej trzonu kości promieniowej, a kończy na czterech długich ścięgnach na paliczkach środkowych palców II-V. Unerwiony nerwem pośrodkowym. Odpowiada za słabe zginanie w stawie łokciowym, w stawie promieniowo-nadgarstkowym zgina i odwodzi łokieć, w stawach śródręczno-paliczkowych zginanie i przywodzenie, w stawie międzypaliczkowym bliższym - zginanie.

• Mięsień zginacz nadgarstka łokciowy rozpoczyna się na nadkłykciu przyśrodkowym, na wyrostku łokciowym powięzi przedramienia, a kończy na kości grochowatej, haczykowatej i podstawie V kości śródręcza. Unerwiony przez nerw łokciowy. Zgina i przywodzi rękę.

- grupa przednia - warstwa głęboka

• Mięsień zginacz głęboki palców rozpoczyna się na powierzchni przedniej kości łokciowej i błonie międzykostnej, kończy się na podstawach paliczków dlszych palca II-V. Unerwiony przez nerwy łokciowy i pośrodkowy. Odpowiada za zginanie ręki we wszystkich stawach palców II-V.

• Mięsień zginacz kciuka długi rozpoczyna się na przedniej powierzchni kości promieniowej, kończy na podstawie paliczka dalszego kciuka. Unerwia go nerw pośrodkowy, a odpowiada za silne zginanie ręki i kciuka.

• Mięsień nawrotny czworoboczny rozpoczyna się w 1/4 dolnej przedniej, częściowo tylnej powierzchni kości łokciowej, a kończy w 1/4 dolne przedniej częściowo bocznej powierzchni kości promieniowej. Unerwia go nerw pośrodkowy. Nawraca przedramię.

- grupa boczna

• Mięsień ramienno-promieniowy rozpoczyna się na brzegu bocznym 1/2 dolnej kości ramiennej i na przegrodzie międzymięśniowej bocznej, kończy na podstawie wyrostka rylcowatego kości promieniowej. Unerwia go nerw promieniowy. Odpowiada za islne zginanie w stawie łokciowym, w zależności od położenia przedramienia uczestniczy w nawracaniu i odwracaniu.

• Mięsień prostownik nadgarstka promieniowy długi rozpoczyna się na przegrodzie, brzegu bocznym i nadkłykciu bocznym kości ramiennej, a kończy na powierzchni grzbietowej podstawy II kości śródręcza. Unerwia go nerw promieniowy (gałąź głęboka). Zgina i w niewielkim stopniu wykonuje nawracanie w stawie łokciowym. Prostuje i odwodzi promieniowo rękę w stawie promieniowo-nadgarstkowym.

• Mięsień prostownik nadgarstka promieniowy krótki rozpoczyna się na nadkłykciu bocznym kości ramiennej i powięzi przedramienia, kończy na powierzchni grzbietowej podstawy III kości śródręcza. Unerwia go nerw promieniowy (gałąź głęboka). Zgina, w niewielkim stopniu wykonuje nawracanie w stawie łokciowym. Prostuje i odwodzi promieniowo rękę w stawie promieniowo-nadgarstkowym.

• Mięsień odwracacz rozpoczyna się na grzebieniu mięśnia odwracacza kości łokciowej, więzadle pierścieniowatym stawu promieniowo-łokciowego bliższego, więzadle pobocznym promieniowym i nadkłykciu bocznym kości ramiennej, a kończy na powierzchni tylnej, bocznej i przednej kości promieniowej powyżej i poniżej guzowatości kości promieniowej. Unerwia go nerw promieniowy (gałąź głęboka). Odpowiada za odwracanie przedramienia i ręki.

- grupa tylna - warstwa powierzchowna

• mięsień prostownik palców rozpoczyna się na nadkłykciu bocznym kości ramiennej, więzadle pobocznym i pierścieniowatym, a kończy na rozcięgnie grzbietowym palców II-V. Unerwia go nerw promieniowy (gałąź głęboka). Odpowiada za prostowanie w stawach: łokciowym, promieniowo-nadgarstkowym, śródręczno-paliczkowych i międzypaliczkowych II-V; wykonuje odwiedzenie w stronę łokciową.

• Mięsień prostownik palca małego rozpoczyna się wspólnie z mięśniem prostownikiem palców, a kończy w rozcięgnie grzbietowym palca V. Unerwia go nerw promieniowy (gałąź głęboka). Wykonuje prostowanie w stawie łokciowym, promieniowo-nadgarstkowym i prostuje palec V.

• Mięsie prostownik nadgarstka łokciowego rozpoczyna się na nadkłykciu bocznym więzadła pobocznego, powięzi przedramienia i tylnej powierzchni kości łokciowej, a kończy na podstawie V kości śródręcza. Unerwia go nerw promieniowy (gałąź głęboka). Odpowiada za prostowanie w stawie łokciowym; w stawie promieniowo-nadgarstkowym prostowanie i odwodzenie ręki łokciowe.

- grupa tylna - warstwa głęboka

• Mięsień odwodziciel długi kciuka rozpoczyna się na powierzchni tylnej trzonu kości łokciowej, błonie międzykostnej i powierzchni tylnej kości promieniowej, a kończy się na podstawie I kości śródręcza, kości czworobocznej większej. Unerwia go nerw promieniowy (gałąź głęboka). Odpowiada za odwodzenie ręki promieniowe i zginanie.

• Mięsień prostownik krótki kciuka rozpoczyna się na powierzchni tylnej trzonu kości promieniowej i błonie międzykostnej, a kończy na podstawie paliczka bliższego kciuka. Unerwia go nerw promieniowy (gałąź głęboka). Odpowiada za prostowanie i odwodzenie kciuka, odwodzenie ręki w stronę promieniową.

• Mięsień prostownik kciuka długi rozpoczyna się w 1/3 środkowej powierzchni tylnej trzonu kości łokciowe, promieniowej oraz na błonie międzykostnej, a kończy na podstawie paliczka bliższego kciuka. Unerwia go nerw promieniowy (gałąź głeboka). Odpowiada za prostowanie i odwodzenie kciuka, odwodzenie promieniowe ręki.

• Mięsień prostownik wskaziciela rozpoczyna się na powierzchni tylnej kości łokciowej i błonie międzykostnej, a kończy na rozcięgnie wskaziciela. Unerwia go nerw promieniowy (gałąź głęboka). Odpowiada za prostowanie palca wskazującego, prostowanie i odwodzenie promieniowe ręki.

Ręka. Od przedramienia oddziela ją linia przechodząca przez głowę kości łokciowej i podstawę wyrostka rylcowatego kości promieniowej. W kośćcu ręki można wyróżnić nadgarstek, śródręcze i palce. Topograficznie ręka dzieli się na dłoń i grzbiet ręki.

Dłoń. Okolica przednia (dłoniowa) nadgarstka pokryta jest cienką skórą, przez którą prześwitują żyły skórne. Na pograniczu nadgarstka i przedramienia występują dość głębokie bruzdy poprzeczne. W tkance podskórnej znajdują się poza żyłami, nerwy skórne dłoniowe pochodzące od nerwów: pośrodkowego, łokciowego i mięśniowo-skórnego. Skóra dłoni jest zacznie grubsza i nieprzesuwalna ze względu na zrośnięcie z rozcięgnem dłoniowym. W skórze dłoni występują trzy linijne bruzdy: bliższa, otaczająca łukiem kłąb palca pierwszego, średnia - rozpoczynająca się na wysokości stawu śródręczno-paliczkowego palca drugiego i biegnąca nieco ukośnie do brzegu łokciowego ręki nieco poniżej stawu śródręczno-paliczkowego palca małego, i dalsza - przebiegająca najbliżej podstaw paliczków dalszych II-V. Rozcięgno dłoniowe utworzone jest z włókien podłużnych, tworzących cztery pasma, zaczynające się od troczka zginaczy, a kończące na torebkach stawowych stawów śródręczno-paliczkowych od II do V. Od rozcięgna dłoniowego w kierunku powięzi głębokiej dłoni odchodzą dwie przegrody - promieniowa i łokciowa, dzielące przestwór podrozcięgnowy dłoni na trzy przestrzenie powięziowe. Przegroda promieniowa oddziela przestrzeń kłębu (kciuka) od przestrzeni środkowej, a przegroda łokciowa przestrzeń środkową od przestrzeni kłębiku (palca małego). W skórze na granicy przedramienia i ręki (nadgarstka) widoczne są charakterystyczne bruzdy skórne. Po stronie promieniowej i łokciowej występują wyniosłości - kłąb związany z kciukiem i kłębik związany z palcem małym. Powięź przedramienia na wysokości nadgarstka wzmacnia troczek zginaczy, który zrastając się z nią, tworzy mocne więzadło zamykające bruzdę nadgarstka, a tym samym wytwarza kanał nadgarstka. Przez ten kanał przechodzą nerw pośrodkowy i ścięgna mięśni - zginacza palców powierzchownego, zginacza palców głębokiego i zginacza kciuka długiego. .

Wyniosłość kłębu, czyli kciuka a zarazem przestrzeń powięziową tworzą mięśnie. Najbardziej powierzchownie leży mięsień odwodziciel kciuka krótki, następnie mięsień zginacz kciuka krótki, obejmujący swymi dwiema głowami ścięgno mięśnia zginacza długiego, mięsień przeciwstawiacz kciuka i mięsień przywodziciel kciuka. W przestrzeni powięziowej mięśni kłębu przebiega też gałąź dłoniowa powierzchowna tętnicy promieniowej współtworząca łuk dłoniowy powierzchowny z towarzyszącym mu słabo rozwiniętym podwójnym łukiem żylnym powierzchownym. Ponadto znajdują się tu również gałązki mięśniowe nerwu pośrodkowego do mięśni kłębu, z wyjątkiem mięśnia przywodziciela kciuka i głowy głębokiej mięśnia zginacza kciuka krótkiego, które zaopatrują nerw łokciowy.

Wyniosłość kłębiku, czyli palca małego i przestrzeń powięziowa tworzą mięśnie - odwodziciel palca małego, zginacz palca małego i przeciwstawiacz palca małego. Poza tymi mięśniami tkance podskórnej występują gałęzie skórne dłoniowe nerwu łokciowego i mięsień dłoniowy krótki. Pod rozcięgnem dłoniowym widoczna jest gałąź dłoniowa powierzchowna tętnicy łokciowej, której jest przedłużeniem, dalej kieruje się w stronę promieniową, by się połączyć z odpowiednią gałęzią tętnicy promieniowej, w celu utworzenia łuku dłoniowego powierzchownego.

Środkowa przestrzeń powięziowa dłoni zawiera dwie warstwy ścięgien zginaczy palców - powierzchownego i głębokiego dla palców II-V. Na wysokości głów kości śródręcza wnikają one do pochewek ścięgien palców ręki.

Łuk dłoniowy powierzchowny i głęboki tworzą tętnice promieniowa i łokciowa. Głównym naczyniem tworzącym łuk powierzchowny jest tętnica promieniowa, łuk głęboki zaś - tętnica łokciowa. Łuk dłoniowy powierzchowny leży w połowie długości kości śródręcza między rozcięgnem dłoniowym a ścięgnami zginaczy palców. Oddaje on 3 lub 4 tętnice dłoniowe wspólne palców, które w fałdach międzypalcowych dzielą się na tętnice dłoniowe własne palców.

W przestrzeniach powięziowych dłoni znajduje się też nerw łokciowy i nerw pośrodkowy. Nerw łokciowy przechodzi na dłoń razem z tętnicą nad troczkiem zginaczy, oddaje gałąź powierzchowną, która pod rozcięgnem dzieli się na nerwy dłoniowe wspólne palców, łączące się z nerwem pośrodkowym, oraz gałąź głęboką, unerwiającą mięśnie. Na wysokości stawów śródręczno-paliczkowych nerwy dłoniowe wspólne palców rozgałęziają się, tworząc nerwy dłoniowe własne palców, zaopatrujące palec V i połowę IV. Przez kanał nadgarstka do przestrzeni pośrodkowej dłoni wchodzi nerw pośrodkowy i na wysokości pochewek ścięgnistych nadgarstkowych rozgałęzia się na trzy nerwy palców dłoniowe wspólne, które następnie dzielą się na nerwy dłoniowe palców własne.

Grzbiet ręki. Skóra grzbietu ręki jest cienka i łatwo przesuwalna w stosunku do podłoża. Widać przez nią sieć żylną grzbietową ręki. W tkance podskórnej znajdują się liczne naczynia chłonne i nerwy. Po stronie promieniowej jest to gałąź powierzchowna nerwu promieniowego, a po łokciowej gałąź grzbietowa ręki nerwu łokciowego. Nerwy te oddają nerwy grzbietowe palców, które zaopatrują po 2 i 1/2 palca. Przy zgięciu grzbietowym ręki uwypuklają się ścięgna mięśni prostowników palców. Przy odwiedzeniu promieniowym i wyproście kciuka widoczne są ścięgna mięśni prostownika długiego i krótkiego kciuka, które wraz z odwodzicielem długim kciuka ograniczają zagłębienia skóry zwane tabakierą anatomiczną. Powięź grzbietowa ręki na wysokości nadgarstka wzmacnia poprzeczne więzadło zwane troczkiem prostowników, od którego odchodzą przegrody do kości promieniowej i łokciowej, tworząc sześć kanałów dla ścięgien mięśni prostowników. Ścięgna palców od II do V po wyjściu z pochewek ścięgnistych są spłaszczone i połączone między sobą połączeniami międzyścięgnistymi. Pod ścięgnami prostowników między kośćmi śródręcza znajdują się trzy mięśnie międzykostne dłoniowe i cztery grzbietowe. Grzbiet ręki i palców zaopatruje sieć grzbietowa nadgarstka utworzona przez gałąź grzbietową nadgarstkową od tętnic promieniowej i łokciowej. Od sieci nadgarstka grzbietowej odchodzą cztery tętnice grzbietowe śródręcza, a od nich z kolei tętnice grzbietowe palców.

Mięśnie krótkie ręki

- mięśnie kłębu kciuka

• Mięsień odwodziciel kciuka krótki rozpoczyna się na troczku zginaczy, guzowatości kości główkowatej, a kończy na brzegu bocznym podstawy paliczka bliższego kciuka. Unerwia go nerw pośrodkowy. Odpowiada za odwodzenie kciuka i przeciwstawianie; zginanie w stawie śródręczno-paliczkowym i prostowanie w stawie międzypaliczkowym

• Mięsień zginacz kciuka krótki rozpoczyna się głową powierzchowną przyczepiającą się do troczka zginaczy, głowa głęboka przyczepia się do kości łódkowatej, kości czworobocznej większej i mniejszej oraz podstawy II kości śródręcza, a kończy na podstawie paliczka bliższego kciuka. Unerwia go nerw pośrodkowy (głowa powierzchowna) i nerw łokciowy (głowa głęboka). W stawie nadgarstkowo-śródręcznym w zależności od położenia kciuka odpowiada za odwodzenie, przywodzenie i przeciwstawianie. W stawie śródręczno-paliczkowym odpowiada za zginanie.

• Mięsień przeciwstawiacz kciuka rozpoczyna się na guzku kości czworobocznej większej i troczku zginaczy, kończy na brzegu promieniowym i kości śródręcza. Unerwia go nerw pośrodkowy. Przeciwstawia i przywodzi kciuk

• Mięsień przywodziciel kciuka rozpoczyna się głową skośną, która przyczepia się do bruzdy nadgarstka, następnie głowa poprzeczna przyczepia się do brzegu promieniowego III kości śródręcza, a kończy na trzeszczce łokciowej paliczka bliższego kciuka. Unerwia go nerw pośrodkowy. Przywodzi kciuk i przeciwstawia go pozostałym palcom.

• łokciowy. Przeciwstawia palec mały w stawie nadgarstkowo-śródręcznym.

- mięśnie kłębiku palca małego

• Mięsień dłonowy krótki rozpoczyna się na brzegu łokciowym rozcięgna dłoniowego i troczku zginaczy, a kończy na skórze brzegu łokciowego ręki. Unerwia go nerw łokciowy. Przy silnym skurczu tworzy zmarszczki na brzegu łokciowym dłoni.

• Mięsień odwodziciel palca małego rozpoczyna się na kości grochowatej, więzadle grochowato-haczykowym i troczku zginaczy, a kończy na stronie łokciowej podstawy paliczka bliższego palca V. Unerwia go nerw łokciowy. W stawie śródręczno-paliczkowym wykonuje odwodzenie. Prostowanie w stawie międzypaliczkowym V. W stawie nadgarstkowo-śródręcznym V - przeciwstawianie.

• Mięsień zginacz krótki palca V rozpoczyna się na troczku zginaczy i haczyku kości haczykowatej, a kończ yna podstawie paliczka bliższego palca małego. Unerwia go nerw łokciowy. Zgina palec mały w stawie śródręczno-paliczkowym.

• Mięsień przeciwstawiacz palca V rozpoczyna się na troczku zginaczy i haczyku kości haczykowatej, a kończy na brzegu łokciowym części bliższej trzonu V kości śródręcza. Unerwia go nerw

- mięśnie środkowe dłoni

• Mięśnie glisotwate rozpoczyna przyczep na ścięgnach zginacza głębokiego palców, a kończy w trójkątnie rozszerzonych rozcięgnach grzbietowych zginacza głębokiego palców. Unerwione przez nerw pośrodkowy (I i II) oraz nerw łokciowy (III i IV). Odpowiadają za zginanie w stawach śródręczno-paliczkowych palców II-V, przez swe przyczepy do rozcięgien grzbietowych - prostowanie palców w stawach międzypaliczkowych.

• Mięśnie międzykostne dłoniowe. Pierwszy rozpoczyna się na powierzchni łokciowej II kości śródręcza,drugi i trzeci na powierzchni promieniowej IV i V kości śródręcza. Kończą się w rozcięgnach torebek stawów śródręczno-paliczkowych II, IV i V palca oraz na rozcięgnach grzbietowych tych palców. Unerwione przez nerw łokciowy. Przywodzą palce II, IV i V do palca III.

• Mięśnie międzykostne grzbietowe, mają dwie głowy przymocowane do powierzchni sąsiadujących ze sobą kości śródręcza I-V, kończą się na torebkach stawów śródręczno-paliczkowych i rozcięgnach grzbietowych II-IV palca. Unerwione przez nerw łokciowy.Odpowiadają za odwodzenie palców w stawch śródręczno-paliczkowych w stosunku do palca III.

---