Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, studia pielęgniarstwo


Chirurgia C 16.10.2005

Zaburzenia gospodarki wodno elektrolitowej

Woda i elektrolity pełnią w organizmie czynnościową całość. Elektrolity mają zasadniczy wpływ na ilość wody w przestrzeni.

Osmoza- wymiana wody z godnie z gradientem stężeń

Woda stanowi u człowieka 70% masy ciała z tego 60% to woda zawarta w komórkach, a 10% to woda wewnątrznaczyniowa.

Przestrzenie płynowe w organizmie człowieka:

Rodzaje zaburzeń wodno-elektrolitowych:

Odróżnienie:

1. Badanie przedmiotowe

zwracamy uwagę na:

2. Badanie podmiotowe:

pytamy o:

3. Badanie laboratoryjne:

Odwodnienie

Ubytek płynów widoczny jest przy utracie ok. 3 litrów, gdy utrata większa - 4 litry wtedy mamy objawy oliguri (zmniejszenie wydalania moczu), zaburzenia świadomości, spadek RR.

Kiedy do tego dochodzi:

Objawy odwodnienia:

Przewodnienia

Odwrotnością odwodnienia jest przewodnienie

Spowodowane przez:

Objawy przewodnienia:

Postępowanie: zależy od rodzaju przewodnienia

Bilans wodny człowieka:

W wyniku przemian oksydacyjnych powstaje woda 250-500 ml (woda endogenna)

Odwodnienia:

Odwodnienie izotoniczne - powstaje w następstwie utraty wody i elektrolitów w takiej proporcji jaka istnieje w płynie zewnątrzkomórkowym.

Odwodnienie hipertoniczne (Hipernatremia) - zmniejsza się zawartość wody i zwiększa się ciśnienie osmotyczne, jest następstwem zmniejszonego spożycia wody i zwiększonych jej strat.

Odwodnienie hipotoniczne (Hiponatremia) - spowodowane utratą płynu zewnątrzkomórkowego i sodu, straty sodu są większe niż straty wody.

Prawidłowa ilość potasu w płynie pozakomórkowym - 2%

Postępowanie:

Hipernatremia - płyny bezelektrolitowe - 5% glukoza

Hiponatremia - płyny o większym stężeniu elektrolitów

Przewodnienia:

Przewodnienie izotoniczne - gromadzenie się płynów w przestrzeni zewnątrzkomórkowej, powstawanie obrzęków.

Przewodnienie hipertoniczne - powstaje z powodu podaży lub retencji sodu w ustroju większej niż wody.

Przewodnienie hipotoniczne - spowodowane nadmierną retencją wody zarówno w przestrzeni wewnątrzkomórkowej jak i zewnątrzkomórkowej.

Leczenie:

U chorych chirurgicznych najczęściej odwodnienia i przewodnienia izotoniczne.

Elektrolity

Prawidłowe stężenie w surowicy:

Na+ 135-145 mEq/l

K+ 3,5 -4,5 mEq/l

Poziom Ca2+ 2,1-2,5 mmol/l

Cl- 90-110 mEq/l

Poziom sodu, Na+:

Hiponatremia - zmniejszenie stężenia sodu w osoczu, może być wynikiem jego wydalania z ustroju lub retencji wody, względnie jest następstwem przemieszczania go do przestrzeni międzykomórkowej lub do jam ciała.

Przyczyny: obfite pocenie się i niewyczuwalne parowanie wody, wymioty i biegunki, niedoczynność kory nadnerczy, zapalenie nerek z utratą soli, krwotoki, ciężkie oparzenia.

Dla odprowadzenia nadmiaru wody podajemy Mannitol, nie Furosemid.

Hipernatremia - zwiększenie zawartości sodu w ustroju lub utrata wody powodująca wzrost stężenia sodu w osoczu. Przyczyną najczęściej jest jednak odwodnienie niż nadmiar sodu. Stan ten rzadko spotykamy, jeśli występuje to pacjent jest w stanie ciężkim. W leczeniu stosujemy podawanie dużej ilości płynów nie elektrolitowych (glukoza).

Poziom potasu, K+:

Stężenie zależy od pH krwi

W kwasicy potas przedostaje się z komórek do płynu pozakomórkowego

Hiperkaliemia >5 mEq/l

Objawy:

Zmiany w EKG- cechy hiperkaliemii:

Zaburzenia sercowe z nadmiarem potasu:

Podajemy wapno, bikarbonad, glukozę z insuliną, dializa przy użyciu sztucznej nerki

Hipokaliemia <3 mEq/l

Kiedy dochodzi do hipokaliemii:

Uzupełnienie potasu drogą po lub pozajelitowo (w rozcieńczeniu 30-40 mEq na 500ml płynu, wolno!!!)

Hiperkalcemia

Czynność nerek - na dobę organizm wydala 1,5 litra moczu to jest około 50-60 ml/h

Kreatyninę bada się w moczu i w krwi by określić jakiego typu jest to niewydolność

Równowaga kwasowo-zasadowa

Kwasowość oznaczamy stężeniem.

Kwasy - oddają jony wodorowe

Zasady - przyjmują jony wodorowe

Bufory - związki, które zmniejszają ilość jonów wodoru w danym środowisku są to albo słabe kwasy, albo słabe zasady lub ich sole, białka, białczany

Organizm produkuje różne kwasy

Kwas węglowy - wydalany przez płuca

Kwas pirogronowy, mlekowy - buforowane i wydalane przez nerki.

Podstawowe narządy utrzymujące równowagę kwasowo-zasadową to płuca i nerki (wydalanie CO2, zatrzymywanie jonów wodorowych)

PH jest regulowane przede wszystkim przez stosunek dwuwęglanów do kwasów węglowych - 20:1

Podstawowe zaburzenia kwasowo-zasadowe:

Gazometria - wartości z krwi tętniczej:

pCO2 35-45 mHg

[HCO3-] 24-29 mEq/l

pH 7,38-7,43

Gazometria z krwi włośniczkowej będzie się różnić:

pH 7,35- 7,45

pCO2 40-50 mHg

[HCO3-] 26-32 mEq/l

Kwasica metaboliczna - zatrzymanie kwasów lub nadmierna utrata zasad, występuje spadek pH. Organizm próbuje wyrównać to przez hiperwentylację, jeśli przekracza zdolności wyrównawcze dochodzi do kwasicy metabolicznej.

Występowanie:

niedotlenienie tkanek

W kwasicy:

pH poniżej 7,35

[HCO3-] poniżej >15

pCO2 poniżej >30

Kwasica oddechowa - zaburzenia oddychania z towarzyszącą sinicą (zatrzymanie CO2)

Nerki wyrównawczo zatrzymują wydalanie dwuwęglanów.

Zasadowi ca metaboliczna - utrata nielotnych kwasów lub podanie nadmiernej ilości zasad. Wywołana utratą dużej ilości chloru i potasu. Organizm wyrównuje hipowentylacją.

Zasadowi ca oddechowa - łączy się z hiperwentylacją, spada poziom pCO2 - nadmiernie wydalany

Nerki próbują wyrównać przez zatrzymanie zasobów kwasów - mniejsze wydalanie kwasów przez nerki. Kiedy dochodzi- nadmierna wentylacja- przy wysokiej gorączce, przełom tarczycowy, w stanach histerii.

pH pCO2 [HCO3-]

Kwasica metaboliczna ↓ ↓ ↓↓

Kwasica oddechowa ↓ ↑↑ ↑

Zasadowica metaboliczna ↑ ↑ ↑↑

Zasadowica oddechowa ↑ ↓↓ ↓

Kwasica metaboliczna - leczenie przyczynowe, bicarbonat.

Kwasica oddechowa - sinica, poprawa wentylacji, podanie tlenu.

Zasadowica metaboliczna - leczenie przyczynowe, uzupełnienie elektrolitów, nawodnienie.

Zasadowica oddechowa - uspokojenie.

Przetaczanie krwi i preparatów krwiopochodnych

Próba krzyżowa- badanie zgodności grup

Oznaczenie grup krwi: A,B,O, AB oraz czynnika Rh

Czynnik Rh

Jeśli obecne są aglutynogeny - obecne odczyny to mamy Rh (+)

Jeśli brak odczynów to Rh (-)

Czynnik Rh uwarunkowany jest: CDE, cde (+ kombinacje tych układów), Rh(+) gdy występuje D, Rh (-) gdy d

Przetaczanie krwi do:

Zmniejszenie objętości krwi krążącej- oligowolemia (hipowolemia)

Występuje jeśli:

Człowiek ma ok. 70 ml krwi na kg

Objawy:

Badanie chorego w stanie ciężkim:

RR, tętno, objawy wstrząsu, morfologia - nie daje pojęcia o tym jaka jest utrata krwi!

Grupa krwi, krzyżówka, morfologia, gazometria, elektrolity, mocznik, kreatynina

Miernik do przetaczania

Przetaczamy przy objawach oligowolemii, najczęściej sól - szybko. Jeśli po przetoczeniu 2 litrów nie ma poprawy należy przetoczyć krew.

Hemostaza- mechanizmy:

Ocena krzepliwości krwi:

Badanie podmiotowe:

Badanie przedmiotowe:

Diagnostyka różnicowa chorób chirurgicznych

Choroby brzuszne

„ostry brzuch”- brzuch twardy, bolesny, silne bóle brzucha wymagające leczenia chirurgicznego

Objawy „ostrego brzucha”:

Objawy „ostrego brzucha”- różnicowanie z innymi bólami:

Kolką nerkowa:

Kolką żółciowa:

Niedrożność jelit:

Ostra choroba wieńcowa

Różnicowanie z krwawieniem do jamy brzusznej, cechy niedokrwistości

Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego

Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego

Perforacja wrzodu żołądka i dwunastnicy

Ostre choroby trzustki

Zapalenie płuc i opłucnej

Choroba wieńcowa

wiek

młodzi

średni,

30-50 lat

Średni,

30-50 lat

średni,

30-50 lat

w każdym wieku

starsi, >40

ból

w nadbrzuszu, potem w dole biodrowym prawym, może sięgać głęboko do miednicy małej (zmienny)

o dużym nasileniu, kolkowe, w prawym nadbrzuszu promieniujące do pleców, łopatki

bardzo mocny, charakterystyczny nagły początek (pchnięcie nożem) potem stały, ciągły czasem, promieniuje do obojczyka barku

różne nasilenie, promieniowanie do pleców

zlokalizowany w nadbrzuszu po jednej i drugiej stronie, nasilony na szczycie wdechu

bardzo mocne, ostre, przeszywające, promieniujące do barku, ramion, w dołku podsercowym

stan ogólny chorego

dobry, potem ulega pogorszeniu

dobry, ulga leżenie na lewym boku z podkurczonymi nogami

od samego początku ciężki, twarz Hipokratesa (wyostrzone rysy twarzy)

stan ogólny ciężki od początku

ciężkie zaburzenia oddychania

ciężka duszność, sinica obwodowa, spadek RR

wymioty

obecne, nie obfite

częściej, bardziej obfite

rzadko, prawie nie ma

częste, obfite

brak

brak, czasem na drodze odruchu

temperatura

początkowo nieznacznie podwyższona

wysoka >39, z dreszczami

obniżona początkowo, potem może narastać

normalna

39-40

brak

Bolesność uciskowa

w prawym dole biodrowym

duża w prawym podżebrzu

rozlana w nadbrzuszu i podbrzuszu prawym, brzuch napięty, mało ruchomy

bolesna palpacja, o różnym nasileniu, czasem stwierdza się tkliwość uciskową w tej okolicy

Nie wielka

niewielka, brak objawów otrzewnowych

Napięcie powłok

zaznaczone w obrębie talerza biodrowego

w prawym podżebrzu

deskowaty, twardy

różne w środkowym nadbrzuszu

nie stwierdza się

nie stwierdza się

Osłuchiwanie jamy brzusznej

osłabione, zniesione

czasem osłabione, niesłyszalne

nie słyszy się, cisza

nie słyszy się

prawidłowe

prawidłowe

Badania laboratoryjne

leukocytoza, wzrost aktywności amylazy

leukocytoza wysoka na początku

leukocytoza duża

leukocytoza wysoka na początku

leukocytoza wzrost

leukocytoza wzrost

Badania obrazowe

USG - cechy niedrożności, poziom płynów

USG -cechy niedrożności, powiększenie pęcherzyka, widoczne złogi

znaczenie decydujące

USG- nie wiele wnosi

RTG- widoczna bania powietrza

USG- powiększona trzustka

RTG- pętla wartownika

RTG -kl. piersiowa

nie ma znaczenia

Podział anatomiczny brzucha

Kwadrant górny boczny prawy i lewy,

Śródbrzusze

Kwadrant dolny prawy i lewy

Palpacyjnie określamy napięcie mięśniowe, czy są obecne opory, bolesność uciskowa, obecność oporów, objawy otrzewnowe, objaw Blumberga

Kwadrant górny prawy - opory, obrona mięśniowa- zapalenie pęcherzyka żółciowego, ropnie około pęcherzykowe, zmiany nowotworowe.

Kwadrant górny lewy - obrona mięśniowa, opory - perforacja żołądka, perforacja jelita grubego.

Kwadrant dolny prawy - ostre zapalnie wyrostka robaczkowego, ropień około wyrostkowy, zamiany nowotworowe jelita grubego.

Kwadrant dolny lewy- ostre stany zapalne uchyłków jelita grubego, ropień zapalny.

Okolica śródbrzusza- stan zapalny trzustki, perforacja żołądka, tętniak aorty, torbiowy ropień.

Badania laboratoryjne wykonywane przy schorzeniach jamy brzusznej:

Stany które mogą doprowadzić do zapalenia otrzewnej:

Zapalenie otrzewnej:

      1. ograniczone

      2. rozlane

      3. pod postacią ropni ( w okolicy podprzeponowej, około wyrostkowy, w jamie Dublasa, w okolicy odbytniczo-macicznej, odbytniczo- pęcherzowej, około pęcherzykowy, mięzypętlowy)

Tętniak aorty:

Przyczyną powstania tętniak jest:

Większość kształt workowaty

Pęknięcie zależy od wielkości, dużą rolę odgrywa wskaźnik powiększenia się, jeśli większy niż 0,4 cm. na rok to jest wtedy tętniak niestabilny- większa możliwość pęknięcia.

Objawy:

Postępowanie:

Leczenie: usunięcie tętniaka i wszycie protezy

Choroba niedokrwienna jelit:

Jeśli przebiega ostro to jest to stan zagrażający życiu. Może przebiegać przewlekle jako powtarzające się bóle brzucha, wzdęcia, zaburzenia perystaltyki (chromanie brzuszne).

Objawy ostrego niedokrwienia jelit: nagły silny ból, początkowo bez podrażnienia otrzewnej; stan ogólny dosyć dobry.

Przyczyny: zatory naczyń tętniczych ( najczęściej w tętnicy krezkowej górnej, rzadko w tętnicy krezkowej dolnej) i zakrzepica tętnic (dotyczy zmienionego miażdżycowo naczynia).

Objawy zatoru tętnicy krezkowej górnej: silny ból zwykle nieadekwatny do stanu chorego, wypróżnienia ze wzmożoną perystaltyką z domieszką krwi, później perystaltyka ulega porażeniu, migotanie przedsionków, choroby zastawkowe.

Rozpoznanie ostrego niedokrwienia jelit jest wskazaniem do leczenia chirurgicznego w trybie doraźnym. W pierwszej kolejności usuwamy hipowolemię i wykonujemy badanie angiograficzne. Jeżeli wystąpi zakrzepica rozpoznanie jest trudne i kończy się resekcją danego odcinka jelita. W pierwszych godzinach od pojawienia się objawów zatorowania możemy usunąć zator - embolektomia. Usuwa się zmienione martwiczo jelito, zakłada się zamek błyskawiczny lub specjalne szwy, aby po 24 godzinach otworzyć ponownie i sprawdzić stan jelit, ewentualnie usunąć kolejny fragment zmieniony martwiczo. W zaburzeniach ukrwienia do niedokrwienia jelit może doprowadzić zakrzepica żylna.

W TK lub w trakcie operacji można stwierdzić cechy zakrzepicy. Jeśli nie ma martwicy podajemy środki przeciw zakrzepowe, np. Heparyna.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Zaburzenia gospodarki wodno elektrolitowej, studia, II rok, badanie fizykalne
Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, Prywatne(1)
5 ZABURZENIA GOSPODARKI WODNO ELEKTROLITOWEJ
Zaburzenia gospodarki wodno elektrolitowej, Patofizjologia, Ćwiczenia 1-2 (zapalenie, wstrząs, RKZ)
Regulacja gospodarki wodno-elektrolitycznej, Studia - materiały, Fizjologia
5 Zaburzenia gospodarki wodno elektrolitowej 3
I Leki regulujące zaburzenia gospodarki wodno elektrolitowej
Zaburzenia gospodarki wodno elektrolitowej i równowagi kwasowo zasadowej
Zaburzenia gospodarki wodno – elektrolitowej, MEDYCYNA, Biochemia
Wyk. 08 Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, Lekarski, Propedeutyka pediatrii, Wykłady
07 Zaburzenia gospodarki wodno elektrolitowejid 6782 ppt
Zaburzenia gospodarki wodno elektrolitowej
Zaburzenia gospodarki wodno elektrolitowej, kwasowo zasadowe
Zaburzenia gospodarki wodno elektrolitowej

więcej podobnych podstron