Obrót materiałowy.

Materiały to rzeczowe składniki majątku podmiotu gosp. zużywane jednorazowo w procesach gospodarczych.

Materiały mogą występować w jednostkach pod różną postacią i mogą posiadać rożne znaczenie ekonomiczne.

Kryteria klasyfikacji materiałów:

do podstawowych kryteriów klasyfikacyjnych materiałów zalicza sie:

1. Cel zużycia (znaczenie ekonomiczne)

2. Miejsce składowania

3. Stopień przydatności

4. Rodzaj

Ze wzglądu na rolę ekonomiczną jaką materiały odgrywają w procesie wytwórczym można je podzielić na kilka grup:

1. Materiały podstawowe

2. Materiały pomocnicze

3. Paliwo

4. Części zapasowe maszyn i urządzeń

5. Opakowania

6. Odpadki

Materiały podstawowe, do których zalicza sie surowce i półfabrykaty obce, przekazują swoja istotę produktom pracy, stanowią zatem główną substancje wytwarzanych produktów.

W zależności od procesu technologicznego materiały podstawowe poddawane sa przetworzeniu lub obróbce, bądź stanowią cześć składowa wyrobu.

Materiały pomocnicze zapewniają produktom dodatkowe właściwości (lakiery w fabryce samochodów), umożliwiają lub ułatwiają procesy produkcyjne (katalizatory), służą do konserwacji maszyn, urządzeń, budynków, a także do utrzymania czystości.

Paliwa, do których zalicza sie węgiel, koks, brykiety, oleje napędowe, benzynę, gaz używane są do wytwarzania energii na cele technologiczne, energetyczne lub gospodarcze.

Części zapasowe maszyn i urządzeń używane sa jako części wymienne przy remontach majątku trwałego.

Opakowania stanowią materiały służące do ochrony produktów lub towarów wysyłanych do nabywcy. Do tej grupy należą np. papier pakowy, sznurek, worki, torebki, kartony, skrzynie, beczki.

Odpadki powstają w procesie wytwórczym jako resztki niewykorzystanych materiałów, (np. w wyniku krojenia tkaniny w zakładach krawieckich, resztki drewna czy wióry w stolarniach itp.) bądź jako pozostałości materiałów i produktów, które uległy uszkodzeniu.

Ze względu na miejsce składowania:

• materiały w drodze

• materiały na składzie

• materiały w przerobie

Materiały w drodze stanowią zafakturowane przez dostawce i wysyłane odbiorcy materiały, które znajdują sie poza jednostka odbiorcy lub u odbiorcy, jeżeli nie zakończono jeszcze odbioru ilościowego i jakościowego i nie przekazano ich do magazynu. Warunkiem wystąpienia kategorii materiałów w drodze u odbiorcy jest uznanie zobowiązania wobec dostawcy.

Materiały na składzie to materiały przechowywane w odpowiednich magazynach i składowiskach, mogą być własne lub obce.

Materiały w przerobie stanowią te część materiałów, która została przekazana do przystosowania do zużycia. Operacja przerobu materiałów występuje wtedy, gdy nie wchodzi w zakres procesu produkcyjnego, a przetworzone materiały sa zwracane do magazynu.

Z punktu widzenia stopnia przydatności:

• zapasy prawidłowe: bieżące, sezonowe, rezerwowe

• zapasy nieprawidłowe: nadmierne i zbędne

Zapasy mieszczące sie w granicach norm nazywa sie prawidłowymi zapasami bieżącymi.

Do zapasów prawidłowych zalicza sie także materiały gromadzone w sezonie ich wytwarzania, tzw. zapasy sezonowe (np. płody rolne) oraz zapasy rezerwowe, gromadzona na zaspokojenie trudnych do przewidzenia potrzeb wywołanych np. klęskami żywiołowymi, epidemiami, potrzebami obronności kraju.

Do zapasów nieprawidłowych nadmiernych zalicza sie materiały w pełni przydatne dla danego przedsiębiorstwa, lecz zgromadzone w nadmiernej ilości, przekraczającej normy zapasów bieżących, sezonowych lub rezerwowych.

Zapasy nieprawidłowe zbędne stanowią materiały, które w danym przedsiębiorstwie nie znajdują zastosowania, np. ze względu na zmianę charakteru działalności, zaprzestania produkcji itp. (zapasy zbędne pełnowartościowe) lub ze względu na utratę określonych właściwości fizykochemicznych bądź terminu ważności (zapasy zbędne niepełnowartościowe).

Klasyfikacja materiałów wg rodzaju wprowadzona została zarządzeniem prezesa rady ministrów nr 32 z 11 marca 1968 roku w formie systematycznego wykazu wyrobów (sww).

Wycena zakupu i zużycia materiałów i towarów.

Wszystkie zakupy (przychody) i rozchody materiałów i towarów musza być ujmowane w księgach rachunkowych, zgodnie z obowiązującymi zasadami, według:

1. Rzeczywistych cen zakupu

2. Rzeczywistych cen nabycia

Wycena materiałów i towarów krajowych wg cen rzeczywistych:

• cena zakupu materiałów krajowych jest to cena fakturowa, podatkowana przez dostawcę

• cena nabycia to równowartość ceny zakupu + przypadające na jednostkę koszty zakupu.

Koszty zakupu to dodatkowe koszty związane z realizacja procesu zaopatrzenia. Sa to między innymi koszty transportu, ubezpieczenie przesyłki, opakowania bezzwrotne. Ponadto w przypadku, gdy naliczony przy zakupie VAT nie podlega zwrotowi lub odliczeniu od podatku naliczonego przy sprzedaży, wtedy wartość zapłaconego przy zakupie podatku VAT stanowi również element ceny nabycia.

W praktyce, co do wyceny materiałów i towarów, z zachowaniem obowiązujących zasad, można stosować:

1. Zmienne ceny ewidencyjne

2. Stale ceny ewidencyjne

Metody wyceny rozchodu materiałów: zadanie 79. w zeszycie.

Wycena materiałów wg stałych cen ewidencyjnych:

• przez stale ceny ewidencyjne należy rozumieć ceny, które w dłuższych okresie np. roku nie uległy zmianom bez względu na zmiany rzeczywistych cen zakupu.

• stosowanie cen stałych ma na celu przede wszystkich uproszczenie ewidencji, nie narusza ponadto zasady wyceny zapasów wg rzeczywistych cen nabycia.

rzeczywista cena nabycia = cena ewidencyjna (+|-) odchylenia od cen ewidencyjnych + koszty zakupu + ewentualnie podatek VAT

rzeczywista cena zakupu = cena ewidencyjna (+|-) odchylenia od cen ewidencyjnych

Koszty zakupu, podobnie jak odchylenia od cen ewidencyjnych, rozliczane sa zbiorczo na koniec każdego miesiąca, w zależności od przyjętej metody wyceny zapasów znajdujących sie w magazynie:

1. Jeżeli zapasy wyceniane sa wg cen zakupu, wtedy koszty zakupu poniesione w danym miesiącu rozlicza sie w całości na cały rozchód lub wybrane, podstawowe kierunki rozchodu.

2. Jeżeli zapasy wyceniane sa wg cen nabycia, wtedy sumę kosztów zakupu ustalona na koniec miesiąca rozlicza sie proporcjonalnie na zapas i na rozchód.

Podstawowymi dokumentami związanymi z procesem zakupu są:

1. Dokumenty zakupu materiałów i towarów (faktura, rachunek, dokumenty odprawy celnej)

2. Dokumenty przychodu materiałów i towarów do magazynu (Pz)

3. Podstawowym dokumentem rozchodu materiałów jest "Rw - rozchód wewnętrzny materiału"

Ewidencję ilościową prowadzi magazynier na odrębnych, luźnych kartkach, przeznaczonych dla każdego asortymentu. Karty te znajdują sie w kartotece lub występują w formie wywieszek umieszczonych w miejscu przechowywania zapasów.

Ewidencja ilościowo-wartościowa prowadzona jest zazwyczaj w formie kartoteki, odrębnie dla każdego materiału. Każdej karcie ilościowo-wartościowej odpowiada karta ilościowa prowadzona w magazynie.

Ewidencja wartościowa materiałów prowadzi sie na koncie syntetycznym "materiały na składzie" i jeżeli materiały wycenia sie wg cen ewidencyjnych, różnicę wycen ujmowane sa na koncie korygującym "odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów".

Wykład III

4

---