Wykład6: Produkty gotowe i produkcja w toku. (13.05)

W obrocie pracą wyróżnia się trzy fazy:

• Fazę rozliczenia z produkcją (rozliczenie na koniec miesiąca)

• Fazę składowania (przechowywania)

• Fazę zbytu (sprzedaż odbiorcy)

Do produktów zalicza się:

• Wyroby gotowe

• Wykonane usługi

• Półprodukty

• Produkcję w toku.

Półfabrykaty - własne produkty pracy, które mają po określonych, technologicznych fazach wytworzenia postać półfabrykatów wchodzących w skład wyrobu gotowego i są przeznaczone do dalszego przerobu w kolejnych fazach procesu technologicznego, są składowane w międzyfazowych magazynach półfabrykatów.

Produkcja w toku - wyraża tę część kosztów przypadających w toku na wytworzenie wyrobów gotowych, które na koniec okresu znajdują się w możliwym do ustalenia stadium procesu technologicznego (na dzień bilansowy, zamknięcia konta).

Produkty gotowe wycenia się według rzeczywistego kosztu wytworzenia, na który składają się bezpośrednie koszty ich produkcji oraz ta część kosztów pośrednich stałych kosztów produkcji, która odpowiada ich poziomowi przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych.

Ewidencję wyrobów gotowych prowadzi się:

• Ilościowo (ile sztuk wytworzono)

• Ilościowo-wartościowo (ile sztuk wytworzono i po jakiej cenie)

• Wartościowo (po jakiej cenie)

Jeżeli ceną ewidencyjną produktów jest rzeczywisty koszt wytworzenia, to logiczna konsekwencja rozliczenia fazy produkcji będzie zmniejszenie kosztów o określoną wartość wytworzonego składnika aktywów lub w przypadku usług - zwiększania kosztów uzyskanych przychodów.

Do momentu zakończenia okresu sprawozdawczego stosować można cenę ewidencyjną.

Do rozliczenia rzeczywistych kosztów wytworzenia stosuje się konto ROZLICZENIE KSOZTÓW DZIAŁALNOŚCI.

1. Ewidencja produktów gotowych według kosztu rzeczywistego:

2. Ewidencja wyrobów gotowych według kosztu planowanego:

1. przeksięgowanie kosztu rzeczywistego przyjętych do magazynu wyrobów gotowych.

2. przyjęcie wyrobów gotowych do magazynu według kosztu planowanego

3. przeksięgowanie odchyleń od cen ewidencyjnych wyrobów gotowych.

Wycena rozchodów wyrobów gotowych w przypadku stosowania rzeczywistego kosztu wytworzenia:

• Ceny przeciętne

• Pierwsze weszło, pierwsze wyszło (FIFO).

Zasady wyceny bilansowej według rzeczywistego kosztu wytworzenia:

[debet - dodawane, credit-odejmowane]

• Odchylenia od cen ewidencyjnych wyrobów gotowych powstają w sytuacji, gdy koszt rzeczywisty różny jest od kosztu planowanego.

• Odchylenia dt wskazują na wyższy koszt rzeczywisty od kosztu planowanego. (powiększają koszty wytworzenia)

• Odchylenia ct wskazują na niższy koszt rzeczywisty od kosztu planowanego (pomniejszają koszty wytworzenia).

Rzeczowe aktywa obrotowe wytworzone przez jednostkę - wyroby i usługi są wyceniane w koszcie wytworzenia.

Koszty wytworzenia produktu obejmują:

• Koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem

• Uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem tego produktu.

Do uzasadnionej części kosztów pośrednich zaliczyć należy:

• Zmienne pośrednie koszty produkcji (na produkcję podstawową)

• Tę część stałych pośrednich kosztów produkcji, które odpowiadają poziomowi tych kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych, czyli przy uwzględnieniu przeciętnej zgodnej z oczekiwaniami w typowych warunkach wielkości produkcji za daną liczbę okresów lub sezonów, przy uwzględnieniu planowanych remontów.

Przykład1. W przedsiębiorstwie „Alfa” produkującym jeden rodzaj drewnianych altanek ogrodowych poniesiono w okresie sprawozdawczym następujące koszty:

• Koszty bezpośrednie produkcji 200 000zł

• Zmienne pośrednie koszty produkcji 120 000zł

• Stałe pośrednie koszty produkcji 120 000zł

• Koszty ogólnego zarządu i koszty sprzedaży 40 000zł

W danym okresie wytworzono 300 altanek produkcja okresu pochłonęła 2 600 maszynogodzin, podczas gdy normalne wykorzystanie zdolności produkcyjnych wynosi 3 200 maszynogodzin.

Koszty zaliczone do kosztu wytworzenia:

Stałe pośrednie koszty wyliczone zostały w następujący sposób:

• Zwykłe prace przerobowe: 3 200

• Stałe pośrednie koszty: 120 000

Zatem:

Uzasadnione stałe koszty pośrednie 90 000.

Nieuzasadnione koszty pośrednie 50 000.

Koszty niezaliczone do kosztów wytworzenia:

Jeżeli nie jest możliwe ustalenie kosztu wytworzenia produktu jego wyceny dokonuje się według ceny sprzedaży netto takiego samego lub podobnego produktu, pomniejszonej o przeciętnie osiągany przy sprzedaży produktów zysk brutto ze sprzedaży. W przypadku produktu w toku należy uwzględnić stopień jego przetworzenia.

Do kosztów wytworzenia nie zalicza się kosztów będących konsekwencją niewykorzystanych zdolności produkcyjnych i strat produkcyjnych.

Do kosztów wytworzenia nie zalicza się kosztów ogólnego zarządu, oprócz tych kosztów zarządu, które są związane z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsca, w jakim się znajduje na dzień wyceny oraz z magazynowanie wyrobów gotowych i półfabrykatów chyba, że poniesienie tych kosztów jest niezbędne w procesie produkcji. Koszty sprzedaży produktów nie stanowią elementu kosztów wytworzenia.

1. Rozchód wyrobów gotowych ewidencjonowany według kosztu rzeczywistego:

2. Ewidencja rozchodu wyrobów gotowych według kosztu planowanego:

Odchylenia od cen ewidencyjnych przypadające na sprzedane produkty gotowe:

Wskaźnik odchyleń:

Narzut odchyleń:

Przykład2. Jednostka wytwarza jeden rodzaj wyrobu gotowego, który przyjmowany jest do magazynu według stałej ceny ewidencyjnej. W bieżącym okresie poniesiono następujące koszty:

• Koszty bezpośrednie: 200 000zł

• Stałe koszty pośrednie: 80 000zł

• Zmienne koszty pośrednie: 60 000zł

• Koszty zarządu: 15 000zł

• Koszty sprzedaży: 20 000zł

W bieżącym miesiącu:

• Przyjęto do magazynu 100szt. Wyrobu gotowego

• Produkcja w toku = 8 000

• Zwykłe moce przerobowe 20 000 roboczogodzin, jednak w tym okresie przepracowano 10 000 roboczogodzin.

• Planowany koszt wytworzenia jednej sztuki 2 000zł

• Sprzedano 70 szt. Wyrobów.

• Cena sprzedaży sztuk 4 000

Zaksięgować wszystkie operacje gospodarcze oraz ustalić wynik finansowy na sprzedaż.

Produkcja podstawowa

Produkty gotowe

Produkcja podstawowa

Rozliczenie kosztów działalności

Produkty gotowe

Odchylenie od cen ewidencyjnych wyrobów gotowych

(Koszty rzeczywiste)

(Koszty planowane)

1.

2.

3.

Produkty gotowe

Koszty wytworzenia sprzedanych produktów

(Wydanie wyrobu)

Koszty wytworzenia sprzedanych produktów

Wyroby gotowe

Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów gotowych

---