BADANIA KULTUROWE
I. BADANIA KULTUROWE I LITERATUROZNAWSTWO
Specyfika badań kulturowych
●badania kulturowe nie mają sprecyzowanego przedmiotu ani wyraźnej metody, nie są związane z żadnym ściśle określonym językiem narodowym
●przedmiotem jest szeroko rozumiana kultura: tania literatura popularna, teksty muzyki rozrywkowej, turystyka, mecze piłki nożnej, pornografia, robienie zakupów itd.
●metoda badań- cząstkowy konglomerat strategii
CODZIENNOŚĆ (Michel de Certeau)- praktyki życia codziennego to sposoby, w jakie działa jednostka, nasycając swój świat znaczeniem; „praktyczna nauka o tym, co jednostkowe”
Różnorodność metodologiczna
●wykorzystuje założenia semiotyki, feminizmu, postkolonializmu, dekonstrukcji, psychoanalizy
●wyraźny cel polityczny- posiadanie realnego wpływu na rzeczywistość społeczną
Badania kulturowe a literaturoznawstwo
●badania kulturowe dokonują istotnego zwrotu w myśleniu o literaturze i burzą anachroniczny mit wyjątkowej pozycji tekstów literackich w kulturze(wytwarzania znaczenie estetycznego jest zdeterminowane społecznie)
●badania rozszerzają pojęcie kultury wszystkich praktyk symbolicznych, mających wpływ na to, jak przedstawiamy sobie rzeczywistość (czytanie- sposobem orientowania się w świecie, w którym żyjemy)
Badanie literatury jako interwencja polityczna
●badanie literatury jest nieuchronnie badaniem kultury, przez co jest interwencją polityczną
Pytania kulturowe według Stephena Greenbatt
●pytania, które musi postawić sobie czytelnik, jeśli chce pozbyć się „naiwnego” stosunku do tekstu:
-jaki model praktyki dzieło umacnia
-dlaczego czytelnicy danej epoki uznali dzieło za ważne
-różnice między moimi wartościami i wartościami ukrytymi w dziele
-społeczny kontekst rozumienia dzieła
-czy dzieło ogranicza wolność myślenia lub ruch społeczny
-szersze struktury społeczne
●pytania dotyczą związków dzieła z kontekstem kulturowym: wartościami wpisanymi w tekst i uznawanymi przez jego czytelników, instytucjami społecznymi, praktykami symbolicznymi
Analiza kulturowa
●formalna analiza musi być podporządkowana analizie kulturowej
●teksty literackie same w sobie są tekstami kulturowymi
II. PRAKTYKI, SYMBOLE, IDEOLOGIE
Czym jest kultura?
●kultura to system praktyk symbolicznych zakorzenionych w określonej ideologii i opartych na wymianie
●człowiek aktywnie w kulturze uczestniczy, zderza się ze znaczeniami, które są wytworem danej kultury, produktami konkretnego miejsca i czasu
●nie ma kultury w ogóle, są kultury oparte na odmiennych regułach
●produkując znaczenia człowiek porównuje je do wyobrażeń, jakie posiada na temat rzeczywistości, podzielanych przez innych członków społeczeństwa
HABITUS(Pierre Bourdieu)- zindywidualizowany system definicji przejęty przez jednostkę w wyniku uczestnictwa w rozmaitych instytucjach edukacyjnych(od rodziny po szkołę) i określający sposób postrzegania rzeczywistości; kulturowy mechanizm modelujący percepcję
Tożsamość kulturowa
●produkując znaczenia człowiek porównuje je do wyobrażeń, jakie posiada na temat rzeczywistości, podzielanych przez innych członków społeczeństwa
●człowiek konstruuje własną tożsamość kulturową , która nie jest dana odgórnie, ale stanowi zadanie do wykonania w sferze kultury
●tożsamość jest efektem działań ludzi wymieniających między sobą poglądy, teksty, opowieści, gesty, zachowania
●kultura jest tej wymiany zarówno przyczyną, jak i rezultatem, wytwarza mechanizmy kontroli(to kim się jest uzależnione jest od przyswojeni a sobie lub odrzucenia reguł społecznych, które skonstruowane są dzięki technikom dyscyplinującym)
●kultura nie jest stanem estetycznej doskonałości, którą trzeba osiągnąć, by stać się człowiekiem cywilizowanym
INNOŚĆ-cecha przypisywana temu, kto/co wynika się subiektywnej władzy przedstawienia; inność jako konstrukt kulturowy, który podlega obiektywizującemu rozumieniu
Konkretny styl życia
●kultura- konkretny styl życia(Raymond Wiliams):wyraża znaczenia i wartości w sztuce, nauce, instytucjach i życiu codzinnym
●analiza kultury- objaśnianie znaczeń i wartości w konkretnym stylu życia, konkretnej kulturze
●analiza kultur przeniesiona na poziom życia codziennego
Antropologia interpretatywna- Clifford Geertz
●położeniem nacisku na osobę badacza, jego przeżyć i jego "nieprzezroczystość"
●należy się skupić bardziej nad interpretacją kultury, niż na doszukiwanie się jej struktur
●opiera się przede wszystkim na badaniach z wykorzystaniem metod jakościowych, odrzuca obiektywizujące założenia funkcjonalizmu
●do najwybitniejszych przedstawicieli należą: Clifford Geertz i James Clifford
REPREZENTACJA- wyobrażenie rzeczywistości, które różni się zasadniczo od niej samej; sposób podporządkowania sobie rzeczywistości poprzez konstruowanie jej obrazu; rzeczywistość sama w sobie jest niepoznawalna, poznawalne są jedynie jej obrazy i wyobrażenia, które ze sobą konkurują
Wytwarzanie znaczeń
●znaczenie jest „konstruowane społecznie”, wyrasta w konkretnym układzie społecznych interakcji
●znaczenie ma historyczny charakter
●znaczenia są wytwarzane w przestrzeni symbolicznej, do której należą uczestnicy procesu komunikacji
●rzeczywistość, w której żyjemy oraz produkujemy znaczenia określające nasze w niej miejsce
●myślenie o kulturze jako porządku, w którym nie da się oddzielić faktów od wartości danych od teorii, opisów od ocen
●poznanie procesów kulturowych następuje na podstawie znaczenia, jakie ma dla nas zawsze indywidualnie ukształtowana rzeczywistość życia
SOCJOLOGIA WIEDZY- postawa metodologiczna; kulturowe zdeterminowanie wyników ludzkiej wiedzy; jak funkcjonuje myślenie w życiu publicznym i polityce jako narzędzie działania zbiorowego
KAPITAŁ KULTUROWY(Pierre Bourdieu)-stopień posiadanej wiedzy i kwalifikacji niezbędnie potrzebnych jednostce c, by weszła w krąg pożądanych instytucji kulturalnych
Weber Bourdieu, Geertz
●droga metodologiczna, na której znaleźć można podstawowe założenie badań kulturowych: rzeczywistość nie jest neutralnym przedmiotem badań, ale środowiskiem, w którym ludzie tworzą wartości i znaczenia, określające ich sposoby działania
●należy badać nie rzeczywistość samą w sobie, ale to, co o niej mówimy i myślimy
Zachowania instytucjonalne
●każda kultura(np.kultura akademicka) rządzi się określonymi regułami, którym powinniśmy się podporządkować
●instytucja wymusza określone zachowania (czynnik kontroli), istnieją pewne przedustawne reguła zachowania, określone przez prawo i zasady wymiany, które ograniczają naszą swobodę
PRZEMOC SYMBOLICZNA (Pierre Bourdieu)-miękka forma przemocy, która nie daje po sobie poznać, że jest przemocą; uzyskiwanie różnymi drogami takiego oddziaływania klas dominujących czy uprzywilejowanych na całość społeczeństwa i na klasy podporządkowane, by podporządkowani postrzegali rzeczywistość, w kategoriach percepcji i oceny, które wyrażają interes klas dominujących; podporządkowani postrzegają swoją sytuację jako naturalną lub korzystną czy pożądaną dla nich samych, bo postrzegają rzeczywistość społeczną w kategoriach stworzonych przez klasy dominujące w celu legitymizacji ich dominującej pozycji.
Wymiana kulturowa
●kultura, w której uczestniczmy opiera się na wytwarzanych przez nas wartościach i ocen, które determinują nasze zachowania
●opiera się na wymianie dóbr materialnych i duchowych, wymianie zaprojektowanej wedle określonego modelu, który determinuje nasze zachowania
●gdy ktoś zaczyna podzielać nasze wyobrażenia na temat rzeczywistości, używać tego samego języka, w ten sposób tworzy się wspólnota interesów; gdy ktoś nie zgadza się z naszą wizją , wybiera inny dyskurs, zaczynamy uzgadniać prawomocność naszych znaczeń
System praktyk symbolicznych
●kultura jako system praktyk symbolicznych zakorzenionych w określonej ideologii i opartych na wymianie
●ludzie żyjący w swoich środowiskach nieustannie produkują i odczytują produkowane przez innych znaczenia(praktyki symboliczne) i kierują się określonymi poglądami i wyobrażeniami na temat rzeczywistości, w której żyją(ideologie)
Kwestia obiektywności
●czy rozumienie tego, co inne jest możliwe
●czy nie grozi nam relatywizm postaw , skoro każdy wytwarza znaczenia na własny rachunek
POLE(Pierre Bourdieu)- przestrzeń społeczna podzielona jest na niejednorodne pola, które wyznaczają jednostkom reguły instytucjonalnego działania; przeciwieństwem pola jest „habitus”
Koncepcja gier językowych- Ludwig Wittgenstein
●Dociekania filozoficzne(1953)- teoria gier językowych
● „granice mojego języka są granicami mojego świata” (L. Wittgenstein)
●język jest zbiorem społecznie określonych gier czy praktyk, których zasadność wynika z ich skuteczności życiowej= właściwego kontekstu zastosowania, a nie referencjalnej trafności
●znaczenie i rozumienie świata nie są wytwarzane niezależnie od konkretnej praktyki językowej, ale odnosi się do społeczności, której jesteśmy, jako aktywni użytkownicy języka, współtwórcami
Teoria organizacji znaczeń- Clifford Geertz
●teoria antropologii interpretatywnej(C.Geertz)- uniwersum symboliczne organizujące wyobraźnię każdej grupy społecznej jest pochodną tego,jak oni sami wyobrażają sobie swój świat i jak „organizują swój świat znaczeń”
●”badanie kultur innych ludów oraz badanie własnej kultury, wymaga dotarcia do tego, za kogo się one uważają, co według swego przekonania czynią i jaki cel przypisują podejmowanym przez siebie działaniom”
Obcość
●obcość zaczyna się „na granicy naszej skóry”(C.Geertz)
●obcość daje się zrozumieć, ponieważ ulega inscenizacji w ramach określonej zbiorowości
III. ANGIELSKIE ŹRÓDŁA
Trzy wielkie tradycje badań kulturowych
●badania kulturowe nie są dyscypliną jednorodną, ze względu na wielość używanych języków analizy oraz przyjmowanych punktów widzenia
Źródła angielskie: Culture and Society:1780-1950 (1958), The Uses of Literacy (1957)Raymond Williams i Richard Hoggart
●autorzy wywodzący się z rodzin robotniczych, przesiąknięci marksizmem
●dowartościowanie kultury robotniczej w Anglii, uwolnienie myślenia o kulturze z nawyków elitarystycznych
●poglądy(usankcjonowanie kanonu tradycyjnej literatury angielskiej, twierdzenie o tym, że tylko literatura posiada dostęp do „świadomości różnych możliwości życia”, wykluczające inne formy kultury) Franka Raymonda Leavisa zawarte w książce: The Great Tradition: Geore Eliot, Henry James, Joseph Conrad(1948) - negatywnym punktem odniesienia autorów
Krytyka Leavisa- Raymond Williams i Richard Hoggart
●Wiliams i Hoggart zajeli się tym, co wykluczono z obszaru krytyki literackiej: sztuką popularną oraz jej głównymi użytkownikami- klasą robotniczą
●niwelowali różnicę między kulturą wysoką a niską, kulturą i społeczeństwem
●dowodzili, że w obydwy obiegach działają te same mechanizmy
Cenre for Contemporary Cultural Studies
●pierwsza instytucja kształtująca adeptów badań kulturowych założona w 1964 roku w Birmingham przez Richarda Hoggarta i Stewarta Halla
●przekonanie o bezpowrotnym rozpadzie jedności kultury angielskiej na skonfliktowane ze sobą klasy i obiegi kulturowe(teza w książce Edwarda P.Thompsona The Making of the English Working Class (1964))
●brak było w centrum wyraziście określonego przedmiotu badań, nie mieli sprecyzowanej metody
Kategoria hegemonii- Antonio Gramscie(włoski komunista)
●badania nad dominacją w kulturze, prze zastosowaniu kategorii hegemonii
●hegemonia= sposób, w jaki klasa dominująca wywiera ideologiczny wpływa na klasę podporządkowaną, nie za pomocą siły, ale wynegocjowanego kompromisu
●hegemonia w społeczeństwie kapitalistycznym objawia się na poziomie kultury popularnej, łączącej właścicieli (kapitał) i konsumentów(klasa robotnicza)
HEGEMONIA(Antonio Gramscie)-relacja między klasą panującą a resztą społeczeństwa; mieszczaństwo panuje nad resztą społeczeństwa dzięki swoim publicznym instytucjom, ale w życiu prywatnym roztacza swą władzę dzięki rozpowszechnianiu własnego światopoglądu
Analiza zagadnień klasowych i politycznych
●przedmiot badań kulturowych w Anglii skupionych wokół CCCS dotyczył kwestii klasowych i politycznych(pomijając niejako kwestię konstrukcji znaczenia kulturowego)
●środowisko skupione wokół czasopisma filmowego „Screen”(S.Heath, C.McCabe, J.Rose- połacznie marksizmu, psychoanalizy, semiotyki)- zajęli się konstrukcją znaczenia kulturowego
●odwoływali się do psychoanalizy J.Lacana oraz pojęcia „interpelacji”, wywiedzionego z teorii Louisa Althussera
Lacan i badania kulturowe
●podmiot zajmuje miejsce w porządku symbolicznym, z powodu obcych mu znaków dających złudzenie zakorzenienia w kulturze
Pojęcie “interpelacji”- Althusser(marksista francuski)
● „inerpelacja”= powoływanie jednostki do roli podmiotu przez ideologię, która wmawia mu, że jego działania publiczne są wynikiem wolnej woli(choć tak naprawdę wynikają z przymusu związanego z zajmowanym miejscem)
●teoria Lacana+ teoria Althusser'a= przekonanie o konstruowaniu podmiotu przez ideologię= kulturę= wyobrażenia narzucane jednostkom przez kulturę, w której chcą uczestniczyć
●czytelnik= widz=podmiot wytworzony przez ideologię dominującą
●płeć= płeć kulturowa(gender)- rezultatem ideologicznej manipulacji
IDEOLOGIA- badania nad ideami; racjonalne dociekanie źródeł idei w celu odróżnienia prawdziwej opinii od wierzeń religijnych; dziś- zbiór przeświadczeń i wyobrażeń na temat rzeczywistości, nadającemu jednostce społeczną tożsamość
IV. NOWY WSPANIAŁY ŚWIAT
Badania kulturowe w Anglii i Ameryce
●rządu republikańskie- badania kulturowe zaczynają dominować z amerykańskiej Akademii
●w wielokulturowej Ameryce, zdominowanej przez kulturę popularną, analiza kulturowa jest niezbędną strategią hermeneutyczną, odsłaniającą mechanizmy życia codziennego
Od literatury do społeczeństwa konsumpcyjnego
●amerykańskie badania kulturowe rezygnują z czytania tekstów literackich, na rzecz medialnego konstruowania znaczenia w społeczeństwie konsumpcyjnym
●zmierzch metodologii New Criticism, opartej na bezinteresownej analizie tekstu pozbawionego społecznych i politycznych implikacji
●kryzys „the American way of life”- krytyka wojny w Wietnamie, młodzieżowa kontrkultura
Szkoła Frankfurcka w Ameryce
●przedstawiciele Szkoły Frankfurckiej na emigracji: Theodor Wiesengrund Dorno i Max Horkheimer (Dialektyka Oświecenia (1947)- przemysł kulturalny, jako nieszczęsna konsekwencja samowładztwa instrumentalnego rozumu ignorującego życie)- pionierami nowej postawy w stosunku do badań kulturowych
Krytyka dekonstrukcji- Edward Said(palestyński krytyk i amerykański profesor)
●Criticism Between Culture and System (1978)- zestawienie postaw Derridy i Foucault'a
●Jacques Derrika(wg.Saida)-postawa separująca teksty od świata, nie biorąc pod uwagę tego, jak zachodni logocentryzm został wynaleziony, gubi kulturowy wymiar analizy i ją osłanbia
●Michel Foucault(wg. Saida)- postawa kładąca silny nacisk społeczny na reguły konstruowania tekstów
Opozycja między Derridą a Foucaultem- Edward Said
●opozycja między Foucaultem(zinstytucjonalizowanym dyskursem opartym na jakiejś konkretnej ideologii) a Derridą(niezdeterminowaną społecznie tekstualnością, która ogarnia wszystko i nic)jest kluczowa dla badań kulturowych
Pojęcie tekstualności według Roberta Scholesa
●Textual Power (1985)- rozszerzenie pojęcia tekstualności, by objąć nią „wszelkie rodzaje tekstów, wizualnych i werbalnych, polemicznych i uwodzących”
●w konsekwencji odrzucenie kategorii wyłączności literatury
Tekst społeczny- Robert Scholes
●postulat „otworzenia drogi” między literackimi i werbalnymi tekstami i tekstem społecznym, w którym żyjemy
●należy tak skonstruować kategorię lektury, by objąć nią wszystkie zjawiska kultury, które nie byłyby w żaden sposób wartościowane- uzupełnienie postulatu przez zwolenników badań kulturowych
●dzięki różnorodności badacz może pokazać rozmaite sposoby konstrukcji znaczenia funkcjonujące w danej kulturze
V. MIT I IDEOLOGIA
Polityczne podłoże badań kulturowych
●Anglia- badania kulturowe, jako reakcja angielskiej Nowej Lewicy na wydarzenia węgierskie w roku 1956(próba uwolnienie się spod sowieckiego jarzma)
●Stany Zjednoczone- amerykańskie badania kulturowe zdominowane przez kryzys wywołany wojną w Wietnamie
●Francja- wojna w Algierii, powolny rozpad kolonialnego imperium
Mitologie Roland Barthes
●Mitologie publikowane w odcinkach(1954-1956), jako reacja na wojnę w Algierii
●skrupulatna analiza ideologiczna życia codziennego we Francji(gazety, reklamy, itd.)i odsłanianie mechanizmów, dzięki którym to, co historyczne, zostaje uznane za naturalne przez kulturę mieszczańską
● „pomieszanie Natury z Historią”- najbardziej typowy objaw współczesnego mitotwórstwa
●zadaniem badacza kultury jest ukazania „mistyfikacji, która przerabia kulturę drobnomieszczańską na uniwersalną naturę”
●wnioski dotyczące mitu(w nawiązaniu do tezy o arbitralności znaku de Saussure'a): mowa dotyczy nie tylko języka, ale każdego komunikatu, także obrazów, nawet rzeczy, którym przypisuje się jakąś wartość
Pansemioza jako aksjomat badań kulturowych
●w przestrzeni kultury mowa jest przechwytywana przez klasę dominującą i przerabiana na mit= wtórny system semiologiczny(R.Barthes)
●fotografia w tygodniku=komunikat mityczny(Barthes), którego sens historyczny został zastąpiony nowym znaczeniem, będącym „prawdziwą” treścią obrazu
Kradzież mowy w przestrzeni komunikacji
●złodziejem jest ten, kto ma wpływ na media
●wypowiedź złożona z arbitralnych znaków zaczyna funkcjonować jako związek naturalny, w efekcie czego nabiera znamion perswazyjnej oczywistości
Demistyfikacja ideologii mieszczańskiej
●fundamentem ideologii mieszczańskiej jest przekształcenie rzeczywistości świata w obraz świata
●mitologia wspiera się na rzeczywistości, jaką chcielibyśmy mieć, mitolog postępuje odwrotnie: chroni rzeczywistość przed przekształceniem jej w obraz i przedstawienie, przed nadmierną ideologizacją
●Barthes zgadza się z poglądami Althussera: „ideologia nie ma żadnej historii” oraz z teorią Atlussera: „ideologia przedstawia wyobrażony stosunek jednostek do ich rzeczywistych warunków życia”
Czym jest ideologia?
●nieuchronne, wyobrażone zapośredniczenie między człowiekiem i jego rzeczywistością
●ideologia nie jest wytworem podmiotu, ale przekształca jednostkę w podmiot, który jest jej efektem
Ideologia tożsamości
● „interpelacja”(Althusser)= wezwanie kierowane przez ideologię do jednostki; przyjęcie wezwania sprawia, że jednostka wkracza w sferę akceptowanych przez siebie wyobrażeń i zyskuje kulturową tożsamość
●nie ma kultury bez ideologii, podmiot(nie jednostka) spętany jest iluzoryczną świadomością własnej wolności, będąc tylko niewolnikiem kultury symbolicznej, w której uczestniczy
VI. WIEDZA/ UJARZMIENIE/WŁADZA
Podmiot
●dwuznaczność kategorii podmiotu: „podmiot” w sensie filozoficznym i „poddany” w sensie politycznym
●teoria kultury- Michel Foucault Nadzorować i karać (1975)- nowoczesna kultura zachodnia powstała na skutek instytucjonalizacji technik dyscyplinujących, zrodzonych w więzieniach i obecnych we wszystkich sektorach życia publicznego
Analiza mechanizmów władzy- Michel Foucault
●jednostka zostaje poddana dyscyplinującym mechanizmom władzy państwowej, która wpływa na swobodę mówienia i myślenia i na to kim można być
●uniwersalny mechanizm powstawania znaczeń w efekcie nieustannie różnicujących się znaków(de Saussure) i powstawania podmiotu jako efektu ścierających się sił(Freud)
WŁADZA(Michel Foucault)- efekt działania zinstytucjonalizowanych dyskursów ustanawiających podmiot; nie jest w czyimś posiadaniu, istnieje w stanie dyskursywnym, a więc anonimowo; opór przeciwko władzy musi dokonać się także poprzez dyskurs
Podmiot ujarzmiony
●podmiot jest ujarzmiony przez instytucja kontroli i dyscypliny, których istnienie jest dla kultury zachodniej nieodzowne
●analiza kulturowa odsłania mechanizmy ujarzmiania jednostki i przekształcania jej w podmiot polityczny
Historia szaleństwa w dobie klasycyzmu(1961) Michel Foucault
●szaleństwo jako skutek, nie przyczyna ideologicznego wykluczenia
Nadzorować i karać. Narodziny więzienia.(1975) Michel Foucault
●pojawienie się instytucji dyscyplinujących, które zabezpieczają mechanizmy władzy nad społeczeństwem, a podmiot staje się „miejscem interwencji karnej”
Historia seksualności (1976) Michel Foucault- wiedza na temat seksualności jest środkiem, za pomocą którego społeczeństwo ustanawia kontrolę nad zagrażającą jego ładowi przyjemnością
Wpływ Michela Foucault'a na badania kulturowe:
Koncepcja dyskursu, który nie przedstawia istniejącej wcześniej rzeczywistości, ale ją dyscyplinuje
●produkuje dyscypliny wiedzy u kontroluje ich przedmioty(Narodziny kliniki,1963)
Władza- wiedza
● „władza produkuje wiedzę”, której używa do nadzorowania jej przedmiotów(wiedza porządkuje i klasyfikuje fakty, by następnie poddać je instytucjonalnej obróbce)
Panopticon
●koncepcja podmiotu, jako efektu ujarzmienia ciała jednostek przez władzę(podmiot powołany zostaje przez władze tylko po to, by mieć nad nim kontrolę i przekształcić go w ciało społeczne, na którym zapisane są reguły postępowania)
Mikrofizyka władzy
●władza wykorzystywana przez „organy i instytucje państwowe” na poziomie życia codziennego; władza nie należy do nikogo, jest rozsiana w życiu publicznym; władza jest bezosobowa, ale wciela się w konkretne sytuacje
PANOPTYZM (Michel Foucault)- określenie form władzy, które nie opierają się na represji lecz na ciągłym kontrolowaniu społeczeństwa oraz „dyscyplinowaniu” ciała (poddawanie cielesności określonym rygorom ideologicznym); sama idea sprawowania kontroli oddziałuje na kontrolowanych, wmuszając na nich określone zachowanie
Dwie tezy na temat kultury
●cztery powyższe tezy wspierają się na dwóch przesłankach dotyczących kultury przedmiotu i języka:
●podmiot jest funkcją władzy(kultura to miejsce konfliktu miedzy władzą a jednostką, która musi zostać ujarzmiona )
●dyskurs jest funkcją władzy(kultura jest efektem zderzających się praktyk dyskursywnych, wynikających z produkowania wiedzy przez władzę)
GENEALOGIA(Michel Foucault)- sposób formowania przedmiotów wiedzy i to, jak są one społecznie dyscyplinowane przez poświęcone im dyskursy; postawa genealogiczna łączy badania kulturowe i Nowy Historyzm
VII. PODSUMOWANIE
●badania kulturowe nie są jednorodną dyscypliną, uprawiane bez troski o metodologiczny rygor
●Wspólny mianownik trzech tradycji myślenia(angielskiej, amerykańskiej, francuskiej), ich wpływ na myślenie o literaturze:
-sens w kulturze jest produktem praktyki społecznej, wielu nierzadko skonfliktowanych ze sobą praktyk społecznych, z których każda stara się narzucić własny sposób legitymizacji wytworzonego przez siebie sensu
-literatura jest jedną z wielu praktyk symbolicznych(dyskursem)poddanych społecznym regułom kontroli i produkcji
-autor i czytelnik spełniają jedynie funkcje dyskursywne(Foucault), zajmują miejsce wyznaczone im przez nadrzędną ideologię(Althusser), władzę(Foucault), strukturę społeczną(Bourdieu); zostają wezwani do swoich ról przez panujące ideologie oraz sposoby kulturowego usytuowania(płeć, przynależność klasową i etniczną)
-tekst jest zideologizowany= kryje w sobie zbiór wyobrażeń na temat świat i określa stosunek jednostki do jej własnego życia(Althusser)
-interpretacja dotyczy wszystkich rodzajów tekstów i wypowiedzi, jest ujawnieniem tych założeń(Barthes), umieszczeniem ich w szerszym kontekście kulturowym
-badanie literatury jest interwencją polityczna
●podzielane dyskursy(lub kultury) tak intensywnie przenikają nasze postrzeganie rzeczywistości, że jakiekolwiek naukowe wyjaśnienie życia społecznego staje się zbiorową fikcjonalizacją lub mitotwórstwem
●badania kulturowe zajmują się wpływem dyskursu na postrzeganie rzeczywistości, które nieuchronnie ulega fikcjonalizacji
8